Super User
Ölümsüzlüyün mübarək, Dədə!
AŞIQ ƏDALƏTİ HƏYATDAN KÜSDÜRƏNLƏR ÇOX İDİ
Çiçək Mahmudqızı, Gəncə
(xüsusi olaraq “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün)
Aşıq Ədalətin haqqında yazını hamı yaza bilər, lap elə elə uşaqdan böyüyə hər kəs. Ən azından sinəsində cövlan eyləyən qara sazdanmı, cezvlənib çaldığı “Yanıq Kərəmi”dənmi ip ucu götürüb bir xatirəni çözüb də yazmaqdan asan nə var ki. Və bilənlər onu da yaxşı bilir ki, Dədə Ədalət haqqında ən cox yazılar və şeirlər yazılan bəlkə də birinci sənətkardır. Yəni Aşıq Ədaləti tanıyıb onun haqqında şeir, yaxud məqalə yazmaqdan asan bir iş yoxdu əli qələm tutan hər kəsə...
Amma zulum Ədaləti tanıyıb da, dərk edib də, duyanların dərdidi... O kəslərin dərdidi ki, onlar Dədəni ilmə-ilmə bilir, naxış-naxış toxumaq istəyir, bacarmır. O kəslərindi ki, Dədəni iliyinnən sümüyünəcən dərk edir, o ənginliklərə baş vurur, amma azıb qalacağından qoruxur... O kəslərindi ki, bu sirli dünyanın qatlarına enir, geri qayıtmağa yol tapmaq ümidini itirir... Zülüm o kəslərindi ki, onlar bu təxti-səltənət sahibinin hikmətinə bələddirlər və onun böyüklüyünə qalxacaq yazı yazmağa cəsarət etmirlər. Şahların, sultanların xəzinəsində nələrin olduğunun marağında olmayan insanlar olub ki, Dədə Ədalətin içindəki ləli-cəvahirata bənd olub, illərcən bu xəzinənin dalınca sürünüb, ona varmaq arzusunnan yaşayıb... Pinəçi Məhəmmədəlinin kirayələrdə ölən oğlunu deyirəm, Aşıq Ədaləti - Allahın ən zəngin və seçilmiş bəndələrindən biri. Təbii ki,seçilmişlərin zaman-zaman yaşadıqları məkanlarını da, yerlərini də, talelərini də Tanrı seçir... elə Dədə Ədalət kimi...
Hər kəs Aşıq Ədaləti dərk etdiyi qədər gördü... Kim nə miqdar idisə, o miqdar da ona dəyər verdi. O üzdən idi ki, onun ərşdən-kürşdən söylədiklərindən bixəbərlər onun içməyindən və söyüncündən yazdılar. Onun Haqdan gələn vergisini, tanrısal tərəflərini yox, özləri boyda, öz çəkilərində bəndəlik tərəfini gördülər. (Belə böyük, fitri istedadlı insanlarda elə xırda cizgiləri görmək də, qabartmaq da bəsirət gözünün bağlılığından dolayı bir şey də deyildi). Ancaq anlamadılar ki, Ədalətin söyüncü də haqq idi, ədalətli idi... Ona hər şey yaraşırdı, necə ki, saz Ədalətə yaraşan kimi. Çünki o, sənətinin şahıydı, sultanıydı, təkiydi, yekiydi, biriydi, dövrünün birincisiydi...
Fələyindən açılmamış sirdimi, Sinəsindən yaralanmış şirdimi, Ozandımı, ocaqdımı, pirdimi, Dilmi tutar, yazılarmı bu hikmət? Saz çalanda Allah olur Ədalət...
Səs sitəmli, sinə-körük, gözlər-qan, Barmaqlar- dərd, kəlmələr –od, sözlər-qan Bundan betər nə inqilab, nə üsyan, Bundan anrı hayqırmağa nə hacət Saz çalanda üsyan olur Ədalət Saz çalanda Vətən olur Ədalət...
( A. Sadiq Əfəndi)
Bundan o yana yazmağa nə hacət?! Yerindəmi deyilmiş, heyrətdənmi deyilmiş, hikmətdənmi deyilmişdi bu misralar ? Özümü demiş, özgəmi dedizdirmişdi şairə bu heyrəti? Niyə Aşıq Ədalətə “sazın peygəmbəri” deyəndə, yaxud saz çalanda “Allah olur Ədalət”- deyəndə əli qılınclı üsyana qalxırıq? Allah hardadı ki? Allahı niyə yoxluqlarda axtarırıq? Allah elə bizim içimizdə, könül taxtımızda deyilmi? Gülən gözlərdə, sevən ürəklərdə, dilsiz tut agacının simlərdən ötürdüyü iniltisində, sızıltısında deyilmi ki? Niyə saz çalınanda özümüz oluruq, niyə saz çalınanda duyğulanırıq, duruluruq, saflaşırıq, ən ali, ilahi məqamları yaşayırıq? Biz Tanrının bir zərrəsi--bu yaşadığımız Tanrının halı deyilmi ki? Niyə saz çalınanda bizə hardansa bir işıq, bir eşq süzülüb gəlir... İşıq da, eşq də Yaradanın özündən bizə ötürdükləri deyillmi? Eşq, işıq, aşiq, aşıq –haqq aşıqlarının tanrısal üzləri, sifətləri, adları deyilmi? Yoxsa bu qədər ovsunun, sehrin sirri nədəydi ki? Şahi-mərdan nökəriyəm, dərsimi pünhan verib (A.Ələsgər)-deyən Dədə Ədalətin ömrünün son günlərənicən başı üzərində yanan işıq da o işıq deyildimi ? Bəs bu yer üzü bəndələrinin ağlımızı kəsdirmək istədikləri nədi görəsən?
Sənət meydanında yüyəninə hər əl yetməyən atını dörd nala çapıb meydan sulayan, hikkəsindən-haytasından sazını gəmirib yeyən dəli bir Ozanıydı Ədalət... Sazın, aşıqlığın (Dədə Ələsgərdən sonra, sonuncu) ocağı, səcdəgahı, piriydi --Ədalət! Tanrının möcüzəsi, sehiri, sirriydi --Ədalət ! Aşıqlıq elminin vaqifi, kamili, dürrüydü--Ədalət... Alnının hər qırışı, üzünün hər cizgisi, saçının hər dəniylə yurduydu, eliydi, ulusuydu, Vətəniydi –Ədalət !
Oxuları da çalğıları kimi ahıydı, naləydi, dərdiydi, çağrışıydı, üsyanıydi, hayqırtıydı, tarixiydi –Ədalətin! Uzaq-uzaq Altayların başından, Tanrıdağın yaşından, Ərzurumun qaşındann qopub gələn Qoca bir Türkiydi, Lələydi, Kərəmiydi, hər kimiydi,hər nəydisə saz çalıb oxuyanda bəşər övladından çox uca mərtəbədəydi –Ədalət!!!
Sərdara söz deməyən, şaha baş əyməyən, hökmüydü, hikkəydi, ədaydı–Ədalət!
Ancaq... Ancaq körpə uşaq kimi kövrək idi, imanlıydı, ədalətliydi –Ədalət! Sadədən sadə, böyüklə böyük, uşaqla uşaq olan müdrik bir danəndəydi—Ədalət!!! (bu məqamda Bəhlul Danəndəyə də çoxlarının Bəhlul Divanə dedikləri yadıma düşdü, necə ki, Dədəyə dedilər)
Dədə adını ona Osmanlıda Əziz Nesin, vergisini yuxuda Şahi-mərdan Hz.Əli, ilk dərsini atası Məmmədəli kişi vermişdi. Sazı ona, onu bizə isə Ulu Yaradan bəxş etmişdi. Kərəm Əslisini sevən kimi, Məcnunun Leylisini sevən kimi sevirdi Sazı.
“Yanıq Kərəmi”, “Fəxri”, “Hüseyni”, “Hicran Kərəmi”, “Qaraçı”, “Naxçıvani”, “Qəhrəmani”, “Mirzəcanı”, “Kərəm Gözəllməsi”, “Aran Gözəlləməsi” kimi onlarla, yüzlərlə havacatlara ürək qoyub, ömür vermişdi, beynindən ürəyinə, ürəyindən barmaqlarına süzülüb gələn hər nə varıydısa Allahınıydı, Tanrının halıydı... Elə onçun da bu dəlilik, bu vəlilik, bu vergilik Sultan qapısından ucada duran kasıb kirayə komasının qapısını ziyarətgaha cevirmişdi...
Tanrı dərdi çəkə bilənlərə verir- deyirlər. Hamıdan gizlətdiyi çox ağrıları, çox dərdləri varıydı Dədənin. Heç kimə danışıb öz ağrılarını yükləməzdi. Yaraların qaysağını açan kimi uşaq təki kövəlib ağlayırdı... Hər çiçəyin boynunu bükdürən bir mövsüm, hər insanı həyata küsdürən biri olduğu kimi Dədəni də həyata küsdürənlər varıydı. Kim bilir, bəlkə də o sazda öz taleyini, öz alın yazısını çalıb oxumağa gəlmişdi bu dünyaya...
Hər gələnin sevmədiyi, hər sevənin getmədiyi, bu gəlimli gedimli, son ucu ölümlü dünyanın nəyinə bənd olub qalasıydı ki bu Ustad?
Anan ölsün, gidi dünya...
Səni deyib gələnə bax,
gəlir ağlaya-ağlaya,
Səndən dönüb gedənə bax,
gedir ağlaya-ağlaya...
(A.Sadiq)
Sonunca Ölümü də gülə-gülə qarşıladı... Amma əllərini açıb göylərə-Tanrıya dogru uçanda gözlərindən iki damla yaş süzüldü. Yanağını göynədən o iki damla yaş deyə bilmədikləri son intizarı, son ağrısı, son vəsiyyəti, son ismarıcıydı bu dünyaya. Həm də ömür nağılının son iki cümləsiydi --Sizə bir nağıl danışım, aglaya-ağlaya gülün... Sazın Ədalət nağılı, Ədalət əfsanəsi...
Dərd də, sevgi də, ölüm də dünyanın əbədi və əzəli olanları, olacaqlarıdı. Əslində, dünyada nə varsa, hər şey böyük Yaradanın insanlara sınağı üçündür. Olumdan-ölümə, ölümdən Allaha qədər bir yol var ki, o yolda hər yolçunun qazana bilmədiyi bir Ölümsüzlük zirvəsi var. O zirvəni qazananlara, o zirvəyə qovuşanlara eşq olsun... Allahın izninnən halallığına, haqqına, Ədalətinə qismət olan o zirvəyə-- payız köçünə bənd olub gedən, uçan durnalardan bir ismarıc da mən yollamaq istədim --Ölümsüzlüyün mübarək, Dədə!!!
Uşaq məsumluğu ilə gülərək sifətindən göynəyə-göynəyə süzülən son iki damla yaşına belə dəyməyən bu beş-on cümlə də məndən sənin uca ruhuna bir ehtiramım olsun, Dədə, qəbul eləsən əgər...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.09.2023)
Azərbaycanlı fotomüxbir İlqar Cəfərov beynəlxalq fotomüsabiqələrdə dörd qızıl medala layiq görülüb
Beynəlxalq Fotoqrafiya Federasiyasının (FIAP) himayəsi altında keçirilən “COLOMBİAN MASTERCLASS CİRCUİT 2023” fotomüsabiqəsinə dünyanın 43 ölkəsindən 168 iştirakçının 1989 fotosu təqdim edilib.
AzərTAC-ın fotomüxbiri İlqar Cəfərovun fotomüsabiqəyə təqdim etdiyi “Before starting” və “Red dress” fotoları FIAP-ın qızıl medallarına layiq görülüb və bu yarışmada ən yüksək bal topladığı üçün “THUMBS UP” sertifikatı ilə mükafatlandırılıb.
Serbiyada keçirilən “3rd WORLD PHOTO TRIP 2023” fotomüsabiqəsində isə İlqar Cəfərovun “Red dress” və “Night tragedy” fotoları Amerika Fotoqraflar Cəmiyyətinin (PSA) qızıl medallarına, “Cleaning” fotoşəkli isə FIAP-ın fəxri lentinə layiq görülüb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.09.2023)
Məşhur meksikalı aşpaz Bakıda ustad dərsi keçib
Bakıda “Türk Hava Yolları”nın dəstəyi ilə meksikalı aşpaz Luis Palmerosun ustad dərsi keçirilib.
AzərTAC-a müsahibəsində Bakıya ilk dəfə gəldiyini deyən aşpaz bu şəhərin təmizliyinə, gözəlliyinə heyran qaldığını bildirib. Azərbaycan mətbəxinin yeməklərindən olan dolmanı xüsusilə bəyəndiyini deyib.
Azərbaycan və Meksika mətbəxinin oxşar cəhətlərindən danışan aşpaz ölkəmizdə istifadə olunan inqrediyentlərin öz ölkəsi ilə oxşarlığına təəccübləndiyini vurğulayıb.
Qeyd edək ki, meksikalı aşpazın ölkəsinin mətbəxindən nümunələr təqdim etdiyi tədbirdə Meksikanın ölkəmizdəki səfiri xanım Mariya Viktoriya Romero Kabalyero, “Türk Hava Yolları”nın əməkdaşları, media və ictimaiyyət nümayəndələri iştirak ediblər.
Luis Palmeros əslən Meksikanın Verakruz şəhərindəndir. Doğma əyalətində özünün məşhur “El Cuarto Blanco” restoranı fəaliyyət göstərir.
Beynəlxalq təcrübəyə malik aşpaz Luis Palmerosun yeməkləri Meksikanın bir çox şəhərləri ilə yanaşı, İspaniya, Fransa, İngiltərə, Belçika, Tailand, ABŞ və Andorrada tanınır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.09.2023)
“Zaman keçdikcə musiqi ruhun qidasından çox şounun mərkəzinə çevrilmişdir…”
MUSİQİ BƏLƏDÇİSİndə Kubra Quliyevadır
Bəşər övladı cismdən və ruhdan ibarətdir. Bildiyimiz kimi cismimiz sağlam və gümrah olmaq üçün qida tələb edir. Eynilə ruh da arınmaq və "doymaq" üçün qidalanmalıdır. Əfsuslar olsun ki, ətrafımızda cismini doydurub ruhunu ac qoyan saysız-hesabsız insan var. Elə isə nə etməli? Ruhumuzu ət, balıq, toyuq, kartof, çörək ilə doyurmaq mümkündürmü? Əlbəttə deyil. Ruhun qidası irfan, elm, incəsənət və onun bir qolu olan musiqidir.
Musiqi-yunancadan tərcümədə insanın təəssüratlarını, hiss və ideyalarını ritmlə ifadə edən sənət nümunəsidir. Gün boyu insan qarışıq, durğun, yorğun, şən, yeri gələndə qəzəbli duyğularını təcəssüm etdirəcək ünsürə ehtiyac duyur və ruhunun dərinliklərindən gələn hisslər musiqi ilə fərahlıq tapır. Ümumilikdə klassik, lirik, pop, rok, caz və başqa növləri olan musiqi mədəniyyətin çox zəngin nümunəsidir. Müasir dövrdə musiqiyə olan ehtiyac və baxış aspektləri çoxşaxəli forma almışdır. Düşünürəm ki, zaman keçdikcə musiqi zövqü də daha çox səthiləşmiş və musiqi ruhun qidasından çox şounun mərkəzinə çevrilmişdir. Əlbəttə, zəmanə dəyişir və zövqlər müxtəlif olduğundan kiminsə qulaq zövqünə bir irad bildirmək doğru olmaz. Hal-hazırda musiqiyə əsas ehtiyac rep, pop yönündə olsa da, xalqımızın musiqi nümunələri çox zəngindir. Buna misal olaraq aşıq sənətini, muğamı, xüsusən xanəndələrimizin səsində canlanan segahı, çahargahı nümunə gətirə bilərəm. Bizə musiqidə səltənət bəxş edən Üzeyir Hacıbəylinin musiqi sənətindəki yerini unutsam və ya Rəşid Behbudovun-Nazəndə sevgilisini, Akif islamzadənin-Ala gözlüsünü, Sara Qədimovanın-Küsüb gedən yarını, Hamıdan gözəl olub danışmayan-Şövkət xanım Ələkbərovanı yaddan çıxarsam, yəqin ki, mənim də ruhum ac qalar..
Əziz oxucu, əgər bu rəyimi oxuyub bəyəndinsə sənə öz təşəkkürümü bildir və sənə kiçik bir musiqi nümunəsi hədiyyə edirəm:
https://youtu.be/0-8rBg__k4o?si=2ZGvh2sx3cjfqh3B
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.09.2023)
“Özünü inkişaf etdirmək üçün davamlı və sistemli şəkildə mütaliə etmək lazımdır…”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının əməkdaşı Habil Yaşarın pedaqoq, şairə, yazıçı, qiraətçi və təlimçi Lalə Həsəncanla söhbətini təqdim edirik…
Öncə vurğulamaq istərdik ki, Lalə Həsəncan Təhsildə İnkisaf və İnnovasiyalar üzrə 6-cı Qrant Müsabiqənin qalibi, Azərbaycan Maarifçilər Asosasıyasının üzvü, İlin müəllimi kimi “Global Star Award” mükafatının laureatı və s. kimi bir sıra uğurlara imza atmış ziyalı xanımlarımızdan biridir.
- Hər şeydən öncə bir pedaqoq olaraq bu günün təhsili haqqında fikiləriniz çox önəmlidir.
-Təbii ki, təhsil haqqında düşüncələrim genişdir. Təhsil bir dövlət üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. Bir xalqın inkişafı üçün ən əsas yol təhsildən başlayır. Təhsildə olan yüksək keyfiyyət əlbəttə ki, xalqın gələcək gücünü əks etdirir. Azərbaycan təhsilində də ölkəmizin gəncləri üçün müasir bir təhsil modeli yaradılıb. Təhsilin hər bir sahəsində göstərilən müsbət dəyişikliklər gəncləri inkişafa doğru aparır. Ölkəmizin gəncləri öz ölkəsi ilə yanaşı xaricdə təhsil almaq imkanı da qazandıqları üçün daha peşəkar kadr kimi fəaliyətə başlamaq imkanı qazanırlar. Bir müəllim kimi artıq 20 ildir ki, orta məktəbdə fəaliyyət göstərirəm. Peşəmi çox sevirəm. Ümumiyyətlə deyə bilərəm ki, uşaqlarla işləmək mənim üçün ayrıca bir zövqdür. Onların əhatəsində olmaq məni çox xoşbəxt edir. Hər bir şagirdə göstərdiyim sevgi, qayğı və onların mənə yaşatdıqları o əyləncə dolu anlar öz peşəmi daha da çox sevməyimə sövq edir. Bu gün bütün bunlarla yanaşı bu peşənin sahibi olmağımla qürur hissi yaşayıram. Bir müəllım öz peşəsini sevməyi bacarmalıdır ki, xalqının bugününü, gələcəyini düşünə bilsin. Vətənə peşəkar kadr yetəşdirmək hər bir müəllimin borcudur. Biz müəllimlər də öz növbəmizdə işimizi layiqincə yerinə yetirməyi bacarmalıyıq.
-Sizcə təhsilin inkişafı üçün hansı istiqamətdə işlər aparılmalıdır?
-Fikrimcə, təhsil istiqamətində son illərdə yetərli qədər islahatlar aparılır. Təhsilin davamlı inkişafı üçün genşmiqyaslı şərait yaradılır. Müasir dövrlə nəzərə alsaq yeni texnologiyalar və onların idarəetmə üsulları, layihələr, o cümlədən təhsil müəssisələrində maddi- texniki bazanın gücləndirilməsi, yeni məktəb binalarının tikilməsi keyfiyyətli təhsil strategiyalarından xəbər verir.
-Siz həm də yaradıcı insansınız. Şeir və hekayə yazarkən ilham mənbəyinizin konkret ünvanları varmıdır?
-Deyərdim ki, yox. Çünki şeir və hekyə yazarkən daxili hislərimin rahatlığı buna şərait yaradır. Yazmağı sevirəm. O an özümü sanki sehrli dünyada hiss edirəm. Bunu da mənim duyğusal bacarıqlarımın inikası olaraq hesab edirəm. Əslində, məqsədim bir yazıçı kimi yetişmək deyil. Bunun bir istedad olduğunu da bilirəm. Birinin öz istedadının fərqini görmək və bu imkanları üzə çıxartmaq, ruhən azadlıq qazanmaq üçün ərsəyə gətirdiyi əsərlər ona kifayət edir. Bütün bunlarla yanaşı isə qazandığımız böyük oxucu kütləsi bizlər üçün bir hədiyyədir.
-Xəyal dünyanızın genışlənməsinə səbəb olan hadisələr hansılardır?
-Təbii ki, oxucu tərəfindən sevilməyi və əsərlərinin genişmiqyasda tanınmağı bir yazarın daha fəal yazar kimi yetişməsinə səbəb olur. Bir yazar araşdırmalar, mütaliələr etməklə yanaşı öz xəyal gücünü də ortaya qoymaqla yeni əsərlər ərsəyə gətirməlidir.
-Yazmaq sizin üçün nə deməkdir?
-İlk öncə oxucuya ideyalarımı çatdırmaq. Daha sonra isə bir yazıçı kimi yazıb- yaratmaq.
-Ən çox harada və nə zaman yazmağı sevirsiniz?
-Ən çox səssiz bir məkanda yazmağı daha çox sevirəm. Səssizlik beyin gücümün fəaliyyətini artırır və daha çox düşünmə imkanlarımı genişləndirir. Həzin bir musiqi isə bu gücün dərinləşməsinə imkan yaradır.
-Yazıçı üçün zaman nə deməkdir?
-Zaman biz yazıçılar üçün vacib olan amillərdən biridir. Bəzən bir romanı yazmaq üçün saatlar, günlər, aylar və illərin keçməsi gərəkdir. Zaman bir yazıçı üçün keçmiş, indiki və gələcəyin bir baxış formasıdır. Yazılan əsərlərin məhz sujet xətti də mövcud bir vaxtla əlaqələndirilir. Zaman insan düşüncəsi və şüurun ən uyğun göstəricisidir. Bunun üçün də yazarkən keçirdiyim hər an mənim üçün dəyərli bir zaman anı sayılır.
-Qiraət etdiyiniz şeirlərinizi siz özünüz seçirsiniz, ya müəlliflər özləri müraciət edirlər?
-Bəzən olur müəllif özü müraciət edir, bəzənsə mən özüm seçirəm. Daha çox müəllifin müraciət etməsini nəzərə alıram. Ancaq müəllifin şeirinə gəldikdə isə ozüm seçim etməyi üstün tuturam. Çünki şeirlər ilk öncə nitq üslubuma uyğun olmalıdır. Bir şeiri yaşayaraq səsli şəkildə çatdırmaq və onu insan ruhunu oxşayacaq şəkildə canlandırmaq qiraətimin ən yüksək təməlindən biri hesab edirəm.
-Hansı janrda kitablar oxuyursunuz və niyə bu janra üstünlük verirsiniz?
-Daha çox nəsrə: roman və hekayələrə üstünlük verirəm.
-Sizcə, kitab oxumaq vərdişini qazanmaq üçün nə etmək lazımdır?
-Bu baxımdan özünü inkişaf etdirmək üçün davamlı və sistemli şəkildə mütaliə etmək lazımdır.
-Pedaqoq və yazıçı olmaq istəyən gənclərə hansı məsləhətləriniz var?
-Bildirmək istərim ki, hər bir insan öz xəyal və uğurunun mərkəzində özü durur. Görülən işlər və əldə etdikləri nailiyyətlər məqsədli bir vəhdət daşımalıdır. Maksimum nailiyyət və uğur üçün potensialından istifadə etməyi bacarmalıdır. Məqsədlərinin qarşısına məhdudiyyətlər qoymamalıdır. Ən əsası isə tutduğu yolda keyfiyyətli, uğurlu, inkişaflı bir istiqamət qazanmağı bacarmalıdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.09.2023)
Akademik Opera və Balet Teatrında mövsümöncəsi iclas keçirilib
Azərbaycan Dövlət Akademik Opera Və Balet Teatrı 115-ci teatr mövsümünün açılışına hazırlaşır.
Teatrın məlumatına görə, Azərbaycanın Xalq artisti, teatrın direktoru Yusif Eyvazov yeni mövsümünün açılışı ilə əlaqədar kollektivlə iclas keçirib.
Yusif Eyvazov ilk olaraq balet truppasına teatra yeni təyin olunmuş baş baletmeysteri Ruslan Pronini təqdim edib.
Ruslan Mixayloviç Pronin Rusiyanın Əməkdar artisti, baletmeyster-repetitor, məşhur xoreoqraf Yuri Qriqoroviçin assistenti kimi onun quruluşlarını bütün dünyada həyata keçirir. Həmin quruluşlardan biri Azərbaycanın Xalq artisti, bəstəkar Arif Məlikovun "Məhəbbət əfsanəsi" baletinin sentyabrın 18-də və 19-da Heydər Əliyev Sarayında baş tutacaq premyerasıdır.
Sonra Y.Eyvazov yeni mövsümdə qarşıda duran prioritet məsələlər, maraqlı layihələr, premyeralar haqqında geniş məlumat verib. Bildirilib ki, hazırda xarici teatrlarla müqavilələr bağlanır. Əsas məsələlərdən biri də teatrın qastrol səfərlərinin təşkil edilməsidir. Həmçinin qeyd olunub ki, milli və unudulmuş operalarımızın bərpası teatrın qarşısında dayanan məsələlərdən biridir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.09.2023)
Dünyanın ən böyük kitabxanalarından biri
Mədəniyyət naziri Adil Kərimlinin Çinə səfəri zamanı diqqətimizi çəkən məqamlardan biri də nazirin Çin Milli Kitabxanasına getməsi oldu və kitabxana barədə bilgilər bizi çox maraqlandırdı.
Demək, Çin Milli kitabxanası dünyanın ən böyük və zəngin kitabxanalarından biridir. Əsası 1909-cu ildə qoyulan kitabxana 1916-cı ildən ölkənin bütün kitabxanalarını özündə birləşdirib. 1928-ci ildə “Milli Kitabxana” statusu alıb.
Çoxfunksiyalı elm ocağı olan və üç binada yerləşən Milli Kitabxananın ümumi sahəsi 280 min kvadratmetrdir. Əsas binanın sahəsi 80,5 min kvadratmetrdir və burada eyni vaxtda 8 min oxucuya xidmət göstərmək mümkündür. Ümumilikdə isə Çin Milli Kitabxanasından bir gündə 12 min oxucu istifadə edə bilər. İllik oxucu kontingenti 5,2 milyon nəfərdir.
45 milyon nüsxəyə yaxın kitabın saxlanıldığı kitabxanada həm də dünyanın ən qədim kitab nümunələri yer alır. Burada çap şəklində olan ən qədim kitabın 1600 yaşı var. Ən qədim yazılı nümunə isə tısbağa çanağı və sümük üzərindəki qeydlərdir, onların tarixi 3 min il öncəyə gedib çıxır.
Müasir innovativ vasitələrin geniş tətbiq olunduğu kitabxanada 1300 terabayt həcmində elektron resurs saxlanılır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.09.2023)
Nazirin Çin səfərinin son akkordları
Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndə heyəti Çin Xalq Respublikasında (ÇXR) səfəri başa çatmışdır.
Səfər çərçivəsində sentyabrın 8-də - sonuncu gün nümayəndə heyətinin ÇXR mədəniyyət və turizm nazirinin müavini və Milli Mədəni İrs Administrasiyasının administratoru, Çin Mədəni İrsin Təşviqi Assosiasiyasının prezidenti, Çin Milli İncəsənət Fondunun Baş katibi və YUNESKO-nun Preah Vihear Məbədinin Qorunması və İnkişafı üzrə Beynəlxalq Əlaqələndirmə Komitəsinin Çin tərəfindən olan həmsədri Li Çün ilə görüşü keçilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı aktuallığını nəzərə alaraq, nazirliyə istinadən Adil Kərimlinin Çin səfərindəki son görüş barədə daha ətraflı məlumat verir.
Azərbaycan nümayəndə heyətini səmimi salamlayan Li Çün dəvəti qəbul edib Çinə səfər etdiklərinə görə mədəniyyət naziri Adil Kərimliyə təşəkkürünü bildirib.
Çinin tarix-mədəniyyət abidələri haqqında məlumat verən nazir müavini ölkəsinin qədim mirasının qorunması istiqamətində həyata keçirilən işlərdən danışıb. Li Çün eyni zamanda beynəlxalq səviyyədə mədəni əməkdaşlıq barədə söz açıb.
Səmimi qəbula və nümayəndə heyətinə göstərilən yüksək qonaqpərvərliyə görə təşəkkürünü bildirən nazir Adil Kərimli Çin kimi dünyanın qədim sivilizasiya beşiklərindən sayılan bir ölkədə olmasından məmnunluğunu diqqətə çatdırıb.
Nazir Azərbaycanın mədəni zənginlikləri barədə məlumat verib, ölkələrimizi həm də tarixən Böyük İpək Yolunun birləşdirdiyini deyib. Bildirilib ki, bu tarixi marşrut üzərində yerləşən ölkələrin mədəni irsinin qorunması və təbliği sahəsində birgə səylər daha yaxşı nəticələrə gətirib çıxara bilər.
Qeyd olunub ki, Azərbaycanda tarix-mədəniyyət abidələrinin qoruması, bərpası və təbliği daim dövlətin diqqət mərkəzindədir. Prezident İlham Əliyev, Birinci vitse-prezident, Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri Mehriban xanım Əliyeva tərəfindən mədəniyyətin müxtəlif sahələrinin inkişafı ilə bağlı ardıcıl addımlar atılır, yerli və beynəlxalq layihələr həyata keçirilir. Heydər Əliyev Fondu təkcə ölkəmizdə deyil, xaricdə də mədəni irsin qorunmasına dəstək olur.
Nazir Çin ilə mədəniyyətin müxtəlif sahələri üzrə əməkdaşlığın daha da dərinləşdirilməsinin əhəmiyyətini qeyd edib, bir sıra istiqamətlərdə təcrübə mübadiləsinin vacibliyini vurğulayıb. Bu kontekstdə iki ölkə arasında müqavilə-hüquq bazasının təkmilləşdirilməsinin zəruri olduğu qeyd edilib.
Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın tarixi ərazilərinin 30 il ərzində işğal altında saxlanıldığını diqqətə çatdıran Adil Kərimli bu müddət ərzində bütün infrastrukturun, o cümlədən tarixi, mədəni və dini irsin vandalizmə məruz qaldığını, mənimsənildiyini və talan edildiyini vurğulayıb. Bildirilib ki, 2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsində Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında qüdrətli Azərbaycan Ordusu düşməni ağır məğlubiyyətə uğradaraq ərazilərimizin 30 illik işğalına son qoyub, tarixi ədaləti və ərazi bütövlüyümüzü bərpa edib. Müharibədən sonra Ermənistanın törətdiyi vandalizmin gerçək vəziyyəti ortaya çıxıb, yüzlərlə şəhər, qəsəbə və kəndlərimizin yer üzündən silindiyi məlum olub.
Müharibədən qısa müddət sonra Azərbaycan dövləti tərəfindən işğaldan azad olunmuş ərazilərdə geniş bərpa və yenidənqurma işlərinə başlanılıb. Tarixi torpaqlarımızda mədəni irsin də bərpası istiqamətində davamlı iş aparılır. Bir sıra tarixi və dini abidələrin bərpası artıq başa çatdırılıb.
Görüşdə qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər barədə də fikir mübadiləsi aparılıb, əməkdaşlığın perspektivləri müzakirə olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.09.2023)
Mədəniyyət naziri Adil Kərimli Xalq rəssamı Tofiq Ağababayevlə görüşüb
Sentyabrın 9- da mədəniyyət naziri Adil Kərimli anadan olmasının 95 illiyi ilə əlaqədar Xalq rəssamı Tofiq Ağababayevlə görüşüb. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir.
Səmimi keçən görüşdə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədri, Xalq rəssamı Fərhad Xəlilov, mədəniyyət nazirinin müavinləri və nazirliyin əməkdaşları iştirak ediblər.
Nazir Adil Kərimli rəngkarlıq məktəbimizin görkəmli nümayəndəsini 95 illik yubileyi münasibətilə təbrik edib, onun Azərbaycan mədəniyyətinə, təsviri sənətinə verdiyi töhfələri, həmçinin zəngin mədəniyyətimizin təbliğ edilməsində səmərəli fəaliyyətini vurğulayaraq rəssama mədəniyyət nazirliyinin kollektivinin təbriklərini və ən xoş arzularını çatdırıb. Nazir Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında və təbliğində verdiyi töhfələrə görə nazirliyin Fəxri diplomunu fırça ustasına təqdim edib.
Tofiq Ağababayev göstərilən diqqətə görə təşəkkürünü bildirib.
Qeyd edək ki, Tofiq Ağababayev monumental dekorativ-tətbiqi sənət, qrafika və boyakarlıq sahəsində əsərlər yaradıb. Bakı şəhərinin ilk baş rəssamı vəzifəsində çalışıb. Paytaxtımızın simvolik açarının düzəldilməsi də sənətkarın adı ilə bağlıdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.09.2023)
Sabah ölkə ərazisində hava yağıntılı olacaq
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən verilən məlumata görə sabah Bakıda və Abşeron yarımadasının bəzi yerlərində arabir yağış yağacağı, şimşək çaxacağı gözlənilir.
Gecə və səhər yarımadanın bəzi yerlərində leysan xarakterli, intensiv olacağı ehtimalı var. Şimal-şərq küləyi əsəcək. Havanın temperaturunun gecə 18-23°, gündüz 23-26° isti olacağı ehtimal edilir. Atmosfer təzyiqi 760 millimetr civə sütunundan 757 millimetr civə sütununa enəcək. Nisbi rütubət 75-85 faiz təşkil edəcək.
Abşeron çimərliklərində şimal-şərq küləyi əsəcək. Dəniz suyunun temperaturu şimal çimərliklərində - Sumqayıt, Novxanı, Pirşağı, Nardaran, Bilgəh, Zuğulbada 22-23°, cənub çimərliklərində - Türkan, Hövsan, Sahil, Şıxda 23-24° isti olacaq.
Azərbaycanın rayonlarının bəzi yerlərində arabir leysan xarakterli yağış yağacağı, şimşək çaxacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə yağıntıların intensiv və güclü olacağı, dolu düşəcəyi proqnozlaşdırılır. Şərq küləyi əsəcək, ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək. Havanın temperaturunun gecə 16-20°, gündüz 22-27° isti, dağlarda gecə 8-13°, gündüz 13-18° isti olacağı bildirilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(08.09.2023)
