“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının sizlərin iraqlı şair Əli əl-Xalanın şeirləri ilə tanışlığınızı davam etdirir. Onları dilimizə Fərid Hüseyn çevirib.

 

 

Əli Əl-Şəlah (İraq) 1965-ci ildə Babildə dünyaya gəlib. Bağdad Universitetinin Ədəbiyyat fakültəsində ərəb dili ixtisası üzrə təhsil alıb. Ərəb-İsveçrə Mədəniyyət Mərkəzinin rəhbəri, Beynəlxalq "Əl Mutennebi" Şeir Festivalının direktorudur. "Babilli Əli", "İmzalar" adlı kitabları oxucular tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb.

 

 

Özümü sınayıram

 

Öz dünyama səyahət edəcəyəm

və ürəyimin qapısını döyüb

qapı ağzında özümü gözləyəcəm.

 

Əgər bədənimlə ruhum arasındakı hasarlar

bir az alçaq olsaydı,

bəlkə, özümə qonşu olardım.

 

Məsələn, bu halda əmim anamın nəyi olacaqdı?

Özüm özümün əmioğlum olacaqdım?

 

Onda Toni Bleyrdən viza dilənməli idim,

əgər Şekspiri orijinaldan oxumaq istəsəydim?

 

Əgər öz dünyama girmək üçün

bir qapı tapa bilmirəmsə,

deməli, o qapını könlümdə axtarmalı olacağam.

Əgər ürəyim istəyən kimi biri ola bilməsəm,

onda özüm olmağa çalışacağam.

 

 

Əvvəlki ömürlər

 

Mistik baxışları olan,

işin gərginliyindən əhvalı pozulmuş

nigaran bir kreslo

iş yerinin qapısı ağzında dayandı.

 

Sükut onunla birgə

pillələrin önünə kimi gəldi.

 

Sehrli baxışları olan

bu narahat kreslo yenə

ağlayır

danışa bilməyəndə...

 

 

Qadın

 

Ürəkli ol,

de görək nə istəyirsən?

O, bir qadındır,

bütün qadınlar kimi.

 

O sənə bəxş edilmiş bir lütf illüziyasıdır.

Fərz elə, cəhənnəmdən gələn səadətdir.

 

Onun mehrabına diz çöküb,

ayaqlarını qucaqlayıb dua edirsən,

onun üçün Tanrıdan çox şey diləyirsən.

 

Ah, dualar aləmi!

Bir qadın

bütün qadınlar kimidir.

 

 

Sürgün

 

Heç kim yaşamalı olduğu

zamanda doğulmamışdı.

Heç kim öz yerində deyildi.

Unudulmuşlar arasında

Unudulmağa layiq heç kim yox idi.

 

Bir gecə dan yeri söküləndə

fəryad eşidildi:

Atasızlar qışqırırdı:

Bəs doğulmayanların atası hardadır?

 

 

Sonsuz suallar

 

A

 

Ata ölüb,

oğul da ölübsə,

deməli, bir ev ölüb.

 

B

 

Su ölübsə,

ot da ölüb,

səs də ölüb.

Bəs ölüm özü haçan öləcək?

 

 

Həqiqət

 

– Səmanın da üzünü qaraldan

bu qurbanları gördünmü?

 – Xəbərləri eşitmisənmi?

 

İki şəhid xəbəri –

bir qədər sonra

cəmi bir saniyəlik

salamlayacağıq onları.

 

 

Yalnızlıq

 

Bir qadınım olmadı –

həyatın səsiylə sevişdim

xəyal buludundan düzəldilmiş yataqda.

 

Bu yataqda düşündüklərimin

hamısı atamdır,

hamısı anam,

hamısı nəslimin davamçılarıdır.

Ölməzdən qabaq hamısıyla

tələsirəm görüşmək üçün.

 

 

Bəsit zaman

 

Ürəyində qoruduğu

yarasına toxunma,

içində partlamağa hazır

bomba kimi yatır yarası.

 

Onun mərd ürəyində qürur uyumur.

Eşq köhnəlsə də,

unutmaq üçün edilən dualar

qəbul olmur.

 

O, bütün ruhu ilə başqalarından fərqlənir.

Onu yerindən tərpətmək, sarsıtmaq olmaz.

O əyilməz,

bütöv bir qəbilə əyilsə də.

 

Yanan odun közləri kimi alovlu adamdır,

Onun eşqinin közərtisi belə

aşiqlərin yoluna işıq salır.

Onun yaraları da müqəddəsləşib, –

gözəl və qürurlu bir qadın tərəfindən.

 

Zaman çox bəsit məna kəsb edir

bu pak adam üçün.

Xəyalları ilə ölməzlik qədər

böyük dünyalarda yaşadığı üçün.

 

 

Ziddiyyət

 

Dirilər ölülərə nə deyə bilər ki?

İki dünya arasındakı yollar itib,

kim o dünyadan biriylə haqq-hesab çəksə,

səsi əks-səda kimi geri qayıdır,

bu azmış kimi,

vecsiz bir sıxıntı da ürəyi bürüyür.

 

Adların xaosu...

Heç kimin adı olmasa,

bəlkə, hamı özü ad qazanmaq üçün

düzgün yaşayar.

Qullar da azadlıq uğrunda

mübarizə aparmadan

azad olanda özlərini eyni cür hiss edir.

Dirilər, torpağın içinə çəkdiyi nəfəsik,

ölülər isə nəfəsi gedib-gəlməyin sonudur.

 

 

Ana

 

Yaradılış boğçasında hardan peyda oldun?

Hansı gildən tökülüb xəmirin?

Olmaya Tanrı bütün çiçəklərin gözəlliyini

bir bağçada toplayıb?

“Toplayıb. Deməli, beləcə yaranmısan?”

Kim səbəbini deyə bilər,

bayram niyə bircə gündə bitir?

Sən də bayram kimisən,

bir gündə başa çatırsan.

Və bayram kimi İlahinin seçdiyi günsən.

 

 

Tiranlar

        

Həmin tiranlar

nağılın göydən üç alma düşən

yerində yuxuya getdilər.

Bəsit fəhmləriylə vəhşi təbiətə ayaq açdılar.

Sən isə onsuz da axırda

tənhalığın girdabına yuvarlanacaqsan.

İndisə mərmər illüziya kimi donub qalmısan.

İndi mənə de görüm... Niyə?

 

Getdiyin hər yerdə gücsüzlərin

yaxasından yapışıb sürütlədin.

Hamını yarı yolda qoyub

milyon yerə səpələdin... Niyə?

Olmaya bədbəxt bir təsadüf nəticəsində

Tanrının nəzərindən yayınacağını düşündün?

Şəninə səslənən mahnılardan ötrü

fağırları kömür kimi yandırdın.

 

Xəritələri yenidən çəkməyi

və bu boş səhraları

gələcək nəsillərimiz üçün

oyun meydançasına çevirməyi

öz öhdənəmi götürdün?

 

Bəs elə bilirdin ki,

həyat küləklə rəqs etmək kimi bir şeydir?

Amma tarix

narkomanların hallanması sayaqdır bəzən –

üfüq parlaq görünür, amma əslində,

səni toz buludu özünə sarı çəkir.

 

Saxta sevgilərə çox arxalandın,

ah, dostum, halbuki yetimlərin

başına sığal çəksəydin, əbədiyyəti qazanardın.

 

Görəsən, ürəyin yuxaya dönə,

ya da qan ağlamaq istəyərdimi,

əgər casusların son nəfəslərini sənə versəydilər?

 

Dünyaya qarşı bu düşmənliyə kim son qoyacaq?

Ortadakı bu qan-qadanı kim aradan qaldıracaq?

Haçansa şəninə oxunan mədhiyyənin

bir gün ağı olacağı heç ağlına gəlmişdimi?

 

İndi haçansa

kiminsə əleyhin qalxan barmaqlardan sallanan

küdurətin dərinliyini duyursanmı?

Bəs, bu axşam günəşi kimi batanların

övladlarının xəyallarını düşüdünmü?

Cansız bədənlərindən

divarlar hördürtdüyün günahsızların

ailələrinin naləsinə qulaq verdinmi barı?

 

Bu təmiz suları, ağ göyərçinləri,

görüş yeri olan xurma ağaclıqlarını,

Bir məzarlıq xatirə yerlərinidəmi

sən sildin yer üzündən?

Sevinclərini başlarına uçurduqlarının

adlarını barı xatırlayırsanmı? 

 

Bunları kim bağışlaya bilər, dost?..

 

Kim oğullarının məhbəsdə keçirdiyi fəsilləri

analara qaytara bilər?

Bu qədər qanı kim təmizləyər?

Səni bu qədər qanın arasında

kim axtarıb tapa bilər?

... Əslində, heç kim

 belə bir qəhrəmanlıq göstərməz də.

 

Bu qanın ağırlığı qətran qarası qədərdir,

bu günahların peşmanlıq etirafı

bir rahib üçün belə çoxdur.

Bir xalqı qətl edəni Tanrı da bağışlamaz...

 

Odur ki, uzaq dayan səmamızın sərhədlərindən,

bağçalarımızdan, xurmalarımızdan əllərini çək,

günəşimizdən, çörəyimizdən, buğdamızdan...

 

Heyvanlarımızın da aldığı havadan uzaq dur,

onda yenidən inanarıq ki, sevincdən mələşirlər.

Get!

 

Hamımız sənə qarğış elədik...

Bəli, əlbəttə, qarğış elədik...

Bəs nə bilmişdin?

Əliyalınların ah-naləsi

Tanrı dərgahında asanca qəbul edilirmiş,

eşit və bil,

biz sənin əleyhinə dua etdik.

 

Burada ucalan hər səs

sənə qarşı bir dua üçündür.

əsən külək... sənə qarğışdır.

qabaran sular... sənə qarğışdır.

Bu yeniyetmə qızların simaları...

sənə qarğışdır.

Balacalarımızın sahibsiz oyuncaqları

sənə qarğışdır.

Səhərin gəlişi,

axşamın düşməsi,

quşların oxuması,

vəhşi təbiətin,

çiçəklərin davam edən həyatı,

hətta əxlaqsız qadınlar belə sənə qarğış tökür.

dənizdəki yosunlar da səni qarğıyır.

 

Bəs kim bağışlaya bilər belə insanı... dostum?

 

Biz səni,  – Tanrının hökmündən

və xəbərdarlığından qorxmayanı,

elə Allahın imtahanına təslim etdik.

 

Biz hamımız Rəşid ola bilməyən Harunun əllərində

çarmıxa çəkilən Məsih olduq.

 

İndi mənə de görüm,

səbəb olduğun faciələrin

şəxsən mən öz payıma düşəni üçün

niyə səni bağışlamalıyam?

 

İndi mənə de görüm,

bu gedişatın sonrasını görməmək üçün

qəflət yuxusundan ayılmamaq israrının səbəbi nə idi?

Bu xalq artıq yuxularda da görüləsi halda deyil.

 

Məndən başqa hamıya cavab ver,

ancaq mən izahat istəyirəm.

 

 

İşləməyən qanunlar

 

Sanki məni görəndə

qapının kandarı da ağladı.

Onun üzündən bu sözləri oxudum:

“niyə gəldin?”

 

Üzüm dünyanın gərdişinə qapılmışların

sərsəri insanın üzüdür.

Məni bilmədiklərim yox,

bildiklərim azdırdı yolumdan.

Aynada gördüyüm insanı inkar elədim,

üzüüstə yerə çırpılanda ayıldım,

Qorxularımı səngitmək üçün

yenidən üz tutdum bu qapıya –

hələ içəri keçməmiş

bu kandarıca ev bildim.

 

Beləliklə, sən...

Bil ki, bizim evimiz

bir ilğıma tuş gəlib

yalnız küləklərlə özünə qayıda bilir.

Qadınların üzündəki o günah ləkəsi

soyuğun, qumun və aclığın meyvələridir.

 

Sənsə ölümdən ən uzaq yerdə

kütlələri ölümə səsləyirsən.

Sən zülmət saçan bir aydan nurlanan

meşənin ən zəif işıqlı yolu,

sən ev sahibinin əl-qolunu

bağlayan oğrunun səxavəti qədər,

hər birinin öz adı olan

fahişələr ordusu qədər də deyilsən.

 

Özündən əvvəlkilərdən fərqlənən

bir yolgöstərən üçün

bir masa və saman çöpündən

mahnılar düzüb-qoşdular.

Onun söhbətlərinin qalıqları da

ona itaət edənlər kimi yerlə bir oldu.

 

Qulaqlarımızla səma arasında gördüklərimiz

ancaq bu uca binaların uğultusudur.

 

Məğlubiyyətdən sonra içilən

içkinin dadını verir

şəhid xanımının

hər ay gözlədiyi təqaüdlə aldıqları.

İndi onun kişilərə qarşı arzusu

ürəyinin gölündə yellənən yataq istəyi kimidir.

 

Xəbər spikerinin yersiz qəhqəhə çəkib gülən,

irişən dodaqları bir anda dondu,

buz kəsildi və bir anda

dörd bir tərəf məzar çənbəri ilə əhatələndi.

Masaya dağlar qədər ağır kədər çökdü.

Son sözlər son möhür kimi oxundu.

 

Sonra məlum cənazə korteji arxasında

şəhidin soyundan çiçəklənənlər

əllərində bayraqlar,

dillərində şüarlar gəlib keçdi.

Növbəti nəsil belə hörümçək toru kimi toxunur,

bu şəhid adlarını uşaqları böyüdür,

o adlar yazılan küçələrdən keçirik.

 

Elə hey təxirə salınan “müharibənin sonu”,

təxirə salınan qələbə xəbərlərinin şərəfinə

bu adlar tarixə çevrilir.

 

Bu adların yolu ilə gedənlər

axmaqlıqlarını zorla təlqin edənlərin adına da

kimlikləri müəyyən etdilər.

 

Kəfən toxuyanlar

qorxulardan arınmış bir xristianlıq

və günahların bağışlanmasını

Tanrıya həvalə edən kilsələrin olmasını istəyir.

Bir yetimin uzun gecələrinin qorxusu isə

təyyarə səsləridir.

Onlar valideynlərinin olmamasından qorxur,

halbuki ölüləri öz züriyətləri dəfn edir.

 

Nəsillərin ardı gəlməsə,  hər şeydən əvvəl

bu əyləncəli söhbətlər də bitəsidir.

Bəlkə də, ən çox bunun üçün

əllərimiz saat əqrəbləri kimi göydən asılı qalır.

 

Sənsə ən böyük itkilərin şahidi anam,

sanki bütün kədərlərindən arınmısan.

Sənin üzündən oxunan kədərlər

Günəşin təzə-təzə çıxdığı vaxtın rəngindədir,

kitablarda isə sarı rəngdə.

 

Qadınlar ömrümüzdən keçirsə,

mövsümlər dəyişir.

Onlar suya da dua eləsə, müstəcəb olur...

 

İlanlar kürəyində səhraların duzunu,

qumunu gəzdirsə də,

mədələrində Dəclənin saf suyu var.

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(29.05.2024)

 

 

 

 

 

 

 

 

Sevda Verdiyeva, ADPU-nun Şəki filialının tələbəsi – “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

 

Bəri başdan deyək ki, “Yenilməz batalyon” filmi istər peşəkarlıq, istərsə də nəzərdə tutulan dövrün pafosunu özündə əks etdirmək baxımından mükəmməl filmdir.

 

Film yazıcı Qılman İlkinin (Musayevin) “Qalada üsyan” romanı əsasında çəkilmişdir. Ssenari müəllifi Q.İlkinin özüdür. Filmdə Zaqatalaya sürgün olunmuş “Potyomkin” zirehli gəmisinin üsyankar matrosları ilə yerli inqilabçıların birgə mübarizəsindən danışılır. Hadisələr 1907-ci ildə baş verir. “Yenilməz batalyon” bədii filmi də öz təsir gücünə görə “Qalada üsyan” romanının özündən geri qalmır.

Ssenarisi 1960-cı ildə bəyənilərək təsdiqlənən bu filmin çəkilişlərinə uzun çək-çevirdən sonra 1965-ci ilin sentyabr ayında başlanmışdır. Çəkilişləri 1966- cı ildə başa çatan filmin ilk baxış tarixi həmin ilin fevral ayının 13-də baş tutmuşdur.

Filmin quruluşçu rejissoru Hüseyn Seyidzadə, operatorlar Xan Babayev, Rasim İsmayılov, quruluşçu rəssam Nadir Zeynalov, bəstəkar Cahangir Cahangirov, filmin direktoru Nazim Ələkbərovdur.

Rollarda Tamilla Ağamirova, Vladimir Yemelyanov, İsmayıl Osmanlı, Anatoli Yurçenko, Müxlis Cənizadə, M.Orlov, İsanbet Prozat, Valentin Kulik, Ofeliya Məmmədzadə, Mixail Puqovkin, Ceyhun Mirzəyev, Pavel Vinnik, Hüseynağa Sadıqov, Zoya Çekulayeva və başqaları çəkilib.

Bu yazıda məqsədimiz heç də filmi və aktyorların işini təhlil etmək yox, film haqqında bəzi yalnış və əsassız fikirlərə münasibət bildirməkdir. Birincisi, bəziləri iddia edirlər ki, “Yenilməz batalyon” filmi əvvəldən axıra kimi Zaqataladakı qalada çəkilmişdir. Düzdür, əvvəl çəkilişin Zaqataladakı həbsxanada aparılması nəzərdə tutulmuşdu. Lakin bu çəkilişə icazə verilməyib. Ümumiyyətlə, bu filmlə bağlı Zaqtalada hər hansı çəkiliş olmayıb.

“Yenilməz batalyon” filmində titrlərdə adı keçməsə də, burada rejissor köməkçisi kimi iştirak edən R.Dadaşov müsahibələrinin birində deyir:

 “Bütün çəkilişlər Bakıdakı köhnə kinostudiyanın pavilyonunda, eyni zamanda Şəkidə həyata keçirilib. Əsas natura çəkilişləri elə Şəkinin adıyla bağlıdır. Səhnələr Şəkiətrafı, Oğuz (Qırxbulaq səhnəsi, arabanın partlaması), Xanabadda (final səhnəsi) ekranlaşdırılıb.

Deməli, 1964-cü ilin sentyabr ayı idi, bütün heyətlə Şəkiyə yollandıq. Biz iki ekspedisiya ilə Şəkiyə getmişdik. Çəkilişlər zamanı çox böyük çətinliklərimiz oldu. Biz Şəkiyə çatdıq, yerləşdik. Təsəvvür edə bilməyəcəyiniz qədər güclü yağışlar yağmağa başladı. Gözləməli olduq, bir gün, iki gün...

Demək olar ki, hər gün boşluq idi. Yuxudan durub nə edəcəyimizi bilmirdik. Gördük ki, bu yağış kəsən deyil. Bir ay ərzində boş yerə Şəkidə gözlədik. Nəhayət qərara gəldik ki, Bakıya qayıdıb pavilyon çəkilişlərini həyata keçirək. Bu gecikmələrdən dolayı filmin çəkilişləri bir ildən çox vaxt aldı.

Böyük səhnələrdən olan həyətdə ev tikilməsi, işçilərin yük daşıması, kazarma, dərzi Yusifin evi pavilyonda qurulmuş səhnələr idi… Bakıdakı pavilyon çəkilişlərini bitirdikdən sonra yenidən Şəkiyə yollandıq. Əsas səhnələr Şəkidəki türmə-qalanın ətrafında reallaşdırıldı. Deməli, türmənin ətrafında dekorasiyalar tikmişdik. Qala çəkilişləri, əsgərlərin addımlaması, barabanların çalınması hamısı orda lentə alınıb…filmdəki dava səhnəsində çəkilənlər əsl idmaçılar olub”

Eyni zamanda Azərbaycan hərbi dairəsinin hissələri də çəkilişlərdə iştirak ediblər. Filmin bəzi epizodlarının (Qırxbulaq səhnəsi və arabanın partlaması) Oğuzda çəkilməsini rejissor köməkçisi R.Dadaşov və kino-tənqidçisi S.Sultanova ilə yanaşı, Oğuz rayonunun onlarla sakini də xoş bir xatirə kimi xatırlayır.

Çəkilişin şahidi olan oğuzlulardan tanınmış ziyalı E.Əzimli qeyd edir ki, yaxşı xatırlayıram, film Bayan kəndində, yeni Filfilli ərazisindəki yolda çəkilib.

Bayan kəndinin sakini S.Üzeyirov söyləyir ki, həmin epizodlar Bayan kəndində Əlican çayının sahili ilə üzüaşağı Bayan talaşına gedən tozlu yolda çəkilmişdir. Hətta Bayan kənd sakini Bəkir kişi öz atı ilə orda epizodik rolda da çəkilib.

G.Mürşidova isə deyirdi ki, bu film mənim gözümün qabağında çəkilib.

V.Çələbiyev də deyilənləri təkrar edir və çəkiliş zamanı məzəli hadisələrin baş verdiyini söyləyir. A.Zakirzadə söyləyir ki, filmdəki qara atı Bucaq kəndindən tapıblar. Sahibi əvvəl atı verməyə razı olmayıb, sonradan razılaşıblar.

İ.İsmayılov isə qeyd edir ki, çəkilişdə istifadə olunan furqon Böyük Söyüdlü kəndindəki keçmiş Muçirin adına kolxozdan götürülmüşdür.

Yuxarıda da qeyd edildiyi kimi filmin final səhnəsi Xanabadda çəkilmişdir.

İkinci mübahisəli məsələ filmdə Teymurun mahnısının kimin ifa etməsi ilə əlaqəlidir. Məşhur mahnını kimin ifa etdiyi əksərən səhv bilinir. Bir çoxları filmdə mahnının ifaçısı kimi C.Mirzəyevin və A.Qəniyevin adını çəkirlər. Halbuki burada səslənən ifa Xalq artistimiz İ.Rzayevə məxsusdur.

Xalq artisti Heydər Anatolu müsahibələrinin birində deyir: “Deməli, “Yenilməz batalyon”da həmin ifanı birinci dəfə atam səsləndirmişdi. O vaxt Moskvaya filmi təhvil verəndə bədii şura bildirib ki, atamın səs tembri ilə böyük  sənətkarımız Ceyhun Mirzəyevin yaratdığı obraz uyğun gəlmir. Ona görə mahnını mərhum sənətkarımız, atamın da yaxın dostu olan İ.Rzayev səsləndirdi”.

Sonda qeyd edək ki, 60 il öncə çəkilmiş “Yenilməz batalyon” filminə bu gün də maraqla tamaşa edilir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(29.05.2024)

 

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində bu gün nəsr saatıdır, sizlərə Günel Mehrinin “Varla yoxun əhvalatı” hekayəsi təqdim ediləcək.

                                                       

 

NƏSR SAATI

 

Günel MEHRİ

 

“Şəhrizadın nağılları” silsiləsindən

 

VARLA YOXUN ƏHVALATI

 

Biri vardı, biri yoxdu. Bir Var vardı, bir də Yox vardı. Var və Yox əkiz qardaş idilər. Görünüşləri iki damla su kimi bənzəsə də,  xasiyyətləri yerlə göy qədər fərqli idi. Var nə qədər kövrək, anlayışlı idisə, Yox da bir o qədər tərs və davakar idi. Var nə cür davransa da, Yoxu qane edə bilmirdi. Yox hər dəfə bir bəhanə tapıb söz-söhbət salırdı. Onun hərəkətləri valideynlərini də əsəbiləşdirirdi. Qış gecələrinin birində Yox yenə səsini başına atıb hay-küy saldı:

– Dedim ki, karandaşlarını mənə ver. Sən düz çəkə bilmirsən. Belə dağ çəkməzlər.

Var onu sakitləşdirməyə çalışdı:

– Sənin karandaşların var da. Öz karandaşlarını götür. Mən də belə çəkmək istəyirəm.

Yox isə dediyini deyirdi:

– Yox, dedim ki, ver. Yoxsa, rəsmi cıracam.

Və elə bu məqamda Yox Varın bərk-bərk tutduğu rəsmdən yapışdı. Kağız iki yerə bölündü. Var ağlamağa başladı. Səs-küyü eşidən ata ilə ana otağa girdilər:

– Yenə nə olub?

Yox cırdığı rəsmi arxasında gizlətməyə çalışsa da, artıq gec idi. Valideynləri Varın əlindəki cırıq kağız parçasından nə baş verdiyini anlamışdılar. Yoxun hərəkətinə hirslənən ata onu cəzalandırmaq üçün bütün karandaşları götürüb getdi. Yox əsəbi halda Varın oturacağını silkələdi:

– Hər şey sənə görə olur. Axı sən niyə varsan? Sən yox olsan, bütün həyatım düzələr.

Var gözünün yaşını silib günahkar-günahkar qardaşına baxdı:

– İstəyirsən, mən gedim deyim ki, rəsmi özüm cırmışam? Ya da karandaşlarımı alıb sənə verim. Hamısı sənin olsun.

Yox yatağına girib yorğanı başına çəkdi.

– Yox, səndən heç nə istəmirəm. Yox ol!..

Səhər şəfəqləri Yoxun üzünü qıdıqlayırdı. O, gözlərini ovuşdura-ovuşdura yerindən durdu. Birdən dünən gecəki hadisə yadına düşdü. Əsəbi halda Varın çarpayısına baxdı. Amma orada çarpayı yox idi. Yox təəccüblə gözlərini bir də ovuşdurdu.  Həmin künc, doğrudan da, boş idi. Yox yerindən sıçrayıb Varı çağırmağa başladı:

– Hardasan, Var? Bu nə oyundur belə? Tez çıx ortaya. Var, eşidirsən?

Yoxun səsinə səs verən olmadı. O tələsik mətbəxə keçdi. Anası  fincanlara çay süzürdü. Atası da kitab oxuyurdu.

– Sabahın xeyir. Gəl, çay içək.

Yox tez fincanları saydı: bir, iki, üç.

– Ana, bəs dördüncü fincan hanı?

Anası təəccüblə ona baxdı:

– Hərəyə bir fincandır da. Dördüncü fincanı neynirik?

Yox əsəbi şəkildə anasının sözünü kəsdi:

– Bəs Var? Biz dörd nəfərik axı...

Valideynləri bir-birinə baxdılar:

– Var kimdir? Qonağın gələcək bu gün?

Yox qulaqlarına inana bilmirdi. O, cavab gözləmədən bütün evi, həyəti gəzdi. Amma nəinki Varı, heç onunla bağlı bir əlamət də tapa bilmədi. Hətta evin divarlarına vurduqları ailəvi fotolarda belə Var yox idi. Yox heç cür sakitləşmək istəmirdi:

– Yox, bu belə ola bilməz. Hardasan, Var? Yoxsa mənim gecəki sözlərimə görə sən yox olmusan. Yox, yox. Qayıt evimizə, həyatıma qayıt...

Amma Yoxun çağırışları cavabsız qalırdı. Ən pisi isə valideynləri də, həyətdəki uşaqlar da Varı xatırlamırdılar. Onda Yox qərara gəldi ki, evlərindən çıxıb dünyanı gəzsin. O əmin idi ki, hardasa bir yerdə qardaşı Varla qarşılaşacsaq. Onlar yenidən birgə oynayacaqlar, güləcəklər və bir də dalaşmayacaqlar...

Beləcə, Yox evdən çıxıb yola düzəldi. Az getdi, üz getdi, dərə-təpə düz getdi. Çox yerdən soraqladı, amma qardaşı Varı gördüm deyən olmadı. Axırda yol bitdi, gəlib dənizə dirəndi. Yox əliboş geri qayıtmaq istəmədi. Dənizi səslədi:

– Xoş gördük, mavigözlü dəniz. Mən qardaşım Varı axtarıram. Yol məni sənə gətirdi. Sənin dalğalarında onunla çox oynamışıq. Bəlkə, sən biləsən onun yerini?

Dəniz əvvəlcə coşdu, daşdı. Nəhəng dalğaları sahilə hücum çəkdi. Amma Yox yerindən tərpənmədi. Üst-başı suyun içində soyuqdan titrəyə-titrəyə dənizə baxdı. Birdən dəniz quzu kimi sakitləşdi:

– Varı gördüm. O, mənim dalğalarımı aşıb o biri sahilə getdi. Belə görürəm ki, onu tapmağı çox istəyirsən. Sənə kömək edəcəm.

Dəniz bunu deyib iki yerə ayrıldı. Düz ortasından digər sahilə yol yarandı. Yox dənizə təşəkkür etdi:

– Çox sağ ol, əziz dəniz.

Yox həmin yolla gedib digər sahilə çatdı. Bu dəfə də hündür bir dağla qarşılaşdı. Dağın buludlara çatan zirvəsi, keçilməz sıldırım qayaları vardı. Yox dağın dövrəsində dolaşdı. Amma geri çəkilmək istəmədi. Dağla danışmaqdan başqa bir çıxış yolu görmədi:

– Salam olsun sənə, ucalardan uca, qocalardan qoca dağ! Mən qardaşım Varı axtarıram. Bəlkə, ona rast gəlmisən? Mənə ondan bir soraq versən, çox sevinərəm.

Bu vaxt tufan qopdu. Dağın yan-yörəsindən qopan iri daşlar düz Yoxun üstünə gəldi. Yox özünü qorumaq üçün sağa-sola qaçsa da, dağdan uzaqlaşmadı. Birdən tufan dayandı. Dağ dilə gəldi:

– Sən nə qorxmaz oğlansan? Məni təəccübləndirdin. Qardaşını görmüşəm.  Ona doğru getmək üçün sənə sehrli ağacımı göndərirəm.

Dağın yamacındakı ağacın budağı uzanıb Yoxun qarşısında dayandı. Yox budağın üstünə çıxdı. Budaq onu dağın üstündən buludlara qaldırdı. Yox buludun üstündə oturdu. Göyün bir qatında təəccüblə ətrafına boylandı. Amma Varı heç yerdə görmədi. Qərara gəldi ki, indi də qardaşını səmadan soruşsun:

– Salam, ey sonsuz səma! Qardaşım Vardan xəbərin varmı? Onun sorağıyla sənə üz tutmuşam.

Səma bozardı. Buludlar qarışdı. Bir şimşək çaxdı, bir yağış yağdı, bir göy guruldadı ki, gəl görəsən. Amma Yox gözünü qırpmadan dik başla səmaya boylandı. Birdən səma aydınlaşdı, duruldu və dilə gəldi:

– Dik duruşundan xoşum gəldi, oğlan. Qardaşını sənə göstərəcəm.

Yox bir də gördü ki, aydın səmada bir parça bəyaz bulud ona yaxınlaşır. Buludun  içində parlaq bir işıq vardı. Bulud yaxınlaşanda işıqdan səs gəldi. Bu, Varın doğma səsi idi:

– Salam, əziz qardaşım. Səni görmək necə gözəl. Darıxmışdım.

Yox gözlərinə inana bilmədi:

– Sən... sən işığa dönmüsən? Axı niyə?

İşıq Yoxun ətrafında dövrə vurdu. Onun üzünə yaxınlaşdı:

– Niyəsini soruşma, qardaşım. Mən indi səmada uçuşan bir parça işığam və həmişə sizi yuxarıdan izləyib xoşbəxtliyiniz üçün duaçı olacam.

İşıq Yoxun gözlərini qamaşdırırdı. O, əlləri ilə gözlərini ovxaladı:

– Yox, getmə, Var. Yanımda ol. Yenə qardaşım ol.

Yox dayanmadan bu cümlələri təkrarlayırdı. Birdən hiss etdi ki, kimsə çiynindən tutub silkələyir. Gözlərini açdı. Var pəncərədən düşən günəş şəfəqlərinin arasından Yoxa baxırdı:

– Sakit ol, Yox. Hər şey yaxşıdır. Deyəsən, yuxu görürdün, hə?

Yox yerindən sıçrayıb Varı qucaqladı:

– Sən burdasan. Yanımdasan. Yenə qardaşımsan, Var!

Var heç nə anlamadan Yoxa baxdı, baxdı və onu qucaqladı:

– Mən harda olsam da, yenə qardaşın olacam.

Bax burda göydən üç alma düşdü. Biri mənin, biri sənin, biri də nağıl sevənlərin.  

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(29.05.2024)

 

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü gördü.  Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Oxucularımızın “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlığı davam edir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalıdır.

 

 

AYRIC

                    

1.                 

 

 

– Ağoppa da ondan öldü, Molla Abuzər də, Elçin müəllim də. Allah lənət eləsin bu xəstəliyi məhləyə salan dəyyusa, nəslimizdə bir salamat adam qoymadı qala. İşdi-şayət, sabah yıxılıb ölsəm, kimin çiynində gedəcəm gora? Məhəllə arvadlarının?

Dükançı Əşrəflə dəyiman daşı kimi xırıldıya-xırıldaya danışan bəstəboy adamı səsindən tanıdı. Fəhmini yoxlamaq üçün cibindən gözlüyünü çıxartdı. Gözlük yanıla bilməzdi. Düz tapmışdı. İki illik qapanmanın üz cizgilərini qocalıqla naxışladığı zərgər Bafadar idi. Onu görsə, azı bir saat hal-əhval tutacaqdı. Ustufca nar yeşiklərinin arxasına keçdi. Payızın utancaq yanaqları kimi qızarmış narların qızılı işığında zərgər Bafadar üzünü boz məxməri ərp basmış qozbel heyva kimi görünürdü. İki illik qapanma kişinin rəngini gözgörəsi saraltmışdı. Səsi də elə bil özünün deyildi. Boğazından susuz quyudan kəndirlə çəkilən boş satıl kimi danqıldaya-danqıldaya çıxırdı.

Əslinə qalsa, Bafadar görüşmək istəmədiyi adam deyildi. Ayrı vaxt olsaydı, özü onu dindirib, “nə var, nə yox” edərdi. Gəl ki, son illərin ağırlığı sinirlərini əməlli-başlı pozmuşdu. Başı artıq səs götürmürdü. Hər səhər yuxudan durar-durmaz sanki kimsə beynini yeddi pudluq çəkiclə döyəcləyirdi. Evdə də heç kəs cürət edib onu gərəksiz suallarla yormurdu. Ancaq “Hə” və “Yox”. İkicə ilin içində əməlli-başlı ağırlaşmışdı. Evdən çölə çıxmaq istəmirdi. Qazanc da artıq umurunda deyildi. Təki qulağı dinc, başı salamat olsun. Ancaq sakitlik istəyirdi. “Bir tikə yavan çörəyim olsun, bəsimdi. Sabaha Allah kərimdi!” – deyib keçinirdi.

Dükandan çıxıb maşına minmək istəyəndə avtobus dayanacağına tərəf qaçan Mədinəni gördü. Mədinə də dəyişmişdi. İldırım çaxışlı qıyqacı baxışından, uzaqdan çağıran “mənə bax” yerişindən, nazlı duruşundan əsər-əlamət qalmamışdı. Bununla belə, yenə həmin Mədinəydi, əyarı üstündə. Kübar və nazlı. Bircə anlığa boğazı qurudu. Mədinəni görəndə həmişə belə olurdu. Deməli, Mədinəyə olan hissləri qapanma zamanı da ölməyibmiş. Əvvəl istədi özünü görməzliyə vurub zərgər Bafadardan gizləndiyi kimi gizlənə. Sonra heç özü də bilmədi necə əlini maşının siqnalına basıb səsi titrəyə-titrəyə: – Mədinə, – çağırdı.

Mədinə sanki buna bənd imiş. Adını eşidən kimi dayanıb yeyin addımlarla ona sarı gəldi. Zərgər Bafadarın qarşısından salamsız- kəlamsız keçib, maşının arxa qapısını açdı. Ərklə oturacağa oturub ətəyi qısa paltosunu əliylə açıq qalmış yumru dizlərinin üstünə çəkdi.

Günün günorta vaxtı dayandığın yerdə işə düşmək buna deyirlər. Məhlənin tən ortasında keçmiş sevgilisi “dipdiri Mədinə” tıppır-tıppır yerişiylə gəlib maşınına oturur. İndi gəl dayan da bu dığdığın, bu həngamənin qabağında, görüm necə dayanacaqsan? Ən çox da oğlundan utanırdı. Onun saf, həmişə üzgün, vəfalı gözlərindən. Amma olan olmuşdu. Daha geriyə yol yox idi. Mədinəni maşından zorla düşürəsi deyildi ki. Tələsik mühərriki işə saldı. Maşın asqırıb geniş şəhər yoluna çıxanda Mədinə birnəfəsə: – Səni üç gecədir ki, sərasər serial anonsu kimi yuxumda görürəm. Hər dəfə də eyni sifətdəsən, əynində də eyni sarı kürk. Cavan vaxtındı amma. Üzün də tüklüdü, qırxmamısan. Bir dağın başında dayanıb elə hey məni harasa səsləyirsən. Odur ki, səni indi görəndə heç soruşmadım nə var, nə yox. Bildim ki, bizi yuxu görüşdürüb. Bu, nə sənlikdir, nə də mənlik. Necəyəm? Çox xarab olmamışam? – dedi.

–  Hələ qoy “probka”dan çıxım, sonra sənə baxacam! – pıçıldadı.

Mədinənin qırışığı açıldı. Uğunub oturacağa yayxandı: – Bir ildir mən də özümü probkalamışam. İnanırsan, ərim də yoxdur ki, yoxlayım. Hərdən mənə elə gəlir ki, KOVİD bütün kişiləri “petux” eləyib. Heç kəs küçədə daha qadına tərəf baxmır. Hamı xonça kimi olub. Şaxşaxlı, qotazlı! Əlli dəfə istəmişəm sənə zəng vurum. Bağda-zadda görüşək. Bir səni yoxlayım. Sonra arvadından qorxmuşam. Tək-tənha evdə oturmaqdan adamın bağrı yarılır e. Heç kəs daha bir-birinə yaxın durmur. İt də küçədə daha adama tərəf hürmür. Fikir vermisən? Belə yaşamaq olar? Qara yerin malıyıq da onsuz da hamımız. Əvvəli-axırı var. Hamı öləcək. Bəs bu xarabada beş gün adam balası kimi yaşamağa nə deyirsən? Adamlar özlərini nə qədər çox istəyirmiş? Baxırsan, itə oxşayır e... Amma o da maska taxıb yaşamaq istəyir, – Mədinə isti körük kimi danışdıqca közərirdi.

Sözünü kəsib: – İşə gedirdin? – soruşdu.

Mədinə: – Hara istəyirsən, sür gedək! Onsuz da dünyanın axırıdır... Daha nə iş? Mənim işim ömrüm boyu ancaq sən oldun! Bunu karantin vaxtı anladım, – dedi.

Ömrü boyu ürəyində özündən belə gizlətdiyi Mədinənin birdən- birə etdiyi “Mənim işim ömrüm boyu ancaq sən oldun. Bunu karantin vaxtı anladım!” etirafı sanki onu qəflət yuxusundan ayıltdı. Karantin zamanı əvvəllər vacib bildiyi bir çox bağlılıqlar ləpədöyəndə tikilmiş qum evciklər misalı, dalğaların gəlişi ilə yuyulub silinmişdilər. Onların əvəzinə heç zaman ciddiyə almadığı bəzi ötəri hisslər cilalanıb, aşılanıb həqiqətlərə çevrilmişdi. Birdən-birə anlamışdı ki, həyatını yalan təməllər üzərində qurub. Səhv yaşayıb. Doğrunu görə bilməyib. Xəstəlik düşəndən gözgörəsi illərlə tapındığı saxta təməllər şam kimi əriyib yox olmuşdular. Ancaq xatirələri tüstüləyirdi. Sən demə, gözün açıb gördüyü bütün davranışlar yalan imiş. Xəstəlik hamını və hər şeyi dəyişdi. İnsanların çılpaq ruhları göründü, içləri üzlərinə çıxdı. Ağızlarına maska taxsalar da, maskaları yırtıldı. Heç bir əxlaq qanunu ölüm qorxusu altında daha işləmir. Hərə öz canının hayındadır. Hərə özü üçündür. Doğmalıq, qohumluq unudulub gedib. Heç kim heç kəsdən və heç nədən daha utanmır. Ətrafda bugünü yaşamaq üçün bir söykənəcək, sabaha çıxmaq üçün təməlli dəlil yoxdur. Onun da, hamı kimi, içi uralanıb, yel vurub, yengələr oynayır, bomboşdur. Mədinənin sözləri həmin bu boşluq içində necəsə qorunmuş bakirə bir nöqtəyə toxunmuşdu. Ora elə bir yer idi ki, ölüm xofu belə hələ girə bilməmişdi.

Salonun güzgüsündən Mədinəyə baxdı. Mədinə ondan fərqli olaraq, diriydi. Gözlərində həyat işığı, ölüm qorxusundan güclü olan qətiyyət və əminlik vardı. Nəyi isə anlamış, dərk etmiş və hətta həll etmiş kimi görünürdü. Çaşqın deyildi. O isə, Mədinədən fərqli olaraq, xəstəlik düşəndən qorxu altında yaşamışdı. Səhər fərman, axşam dərman. Nə bir qohum qapısı tanımışdı, nə bir dost. Bütün günü evin içində qəfəsə salınmış şir kimi sola-sağa var-gəl etmişdi. Ailəsi ilə iki il sərasər eyni damın altında yaşasa da, bircə saat belə birlikdə oturub arxayın söhbət eləməmişdilər. Hərə öz canının hayındaydı. Bir-birini evin içində itirmişdilər.

Mədinəni çoxdan tanıyıdı. Cavanlığından. Son vaxtlara qədər tini düşəndə, əlli-zad vurandan sonra onunla bir gecəlik olsa da, görüşürdülər. Mədinə gözəl qadın idi. Şən, ehtiraslı və ən əsası, sadiq. Xəstəliyin şəhərə yaydığı ölüm qorxusu altında hər an yox ola biləcək mənasız həyatını, dişlərini bir-birinə sıxıb nəyin bahasına olur-olsun qorumaqdansa, Mədinə kimi ehtiraslı qadınla haradasa kiçik bir hoteldə zaman keçirmək daha yaxşı olmazdımı? Bəlkə Mədinə onu bir gecəlik də olsa, özünə qaytara biləcəkdi?! Son günlər əli heç bir işə yatmırdı. İçinə duman çökmüşdü. Beynində eyni zamanda üç-dörd fikir əmələ gəlirdi. Hamısı da adidən-adi. Bununla belə, yenə də çaşıb qalırdı. Bilmirdi birinci hansını etsin. Əvvəl cibindən maşının açarını çıxarsın, ya ağzından maskasını. Birinci mənzilin qapısını açsın, ya mirətə qalmış rezin qoxulu əlcəklərini əlindən çıxarsın ki, əli açar tuta bilsin. Təkcə anasına olan sevgisi duman altında görünən uzaq doğma iskələ kimi hərdən-hərdən rəngli çalarlarla gözünə görünüb qəlbini sızıldadırdı. Qalan nə vardısa, onun üçün artıq mənasını itirmişdi. Həyat dadsız olmuşdu. Daha heç nə hiss etmirdi. İstəmirdi. Gözləmirdi.

Maşını şəhər kənarına sürürdü. Orada bir xəlvət hotel tapıb birlikdə gecəni keçirmək olardı. Bu gecə Mədinə ilə əylənmək istəyirdi. Özü olmaq, içində ölmüş hisslərini diriltmək istəyirdi. Mədinə qaranlıq ömrünə göndərilmiş əli fənərli sarvan kimiydi. Onu fərqli bir dünyaya aparmaq üçün gəlmişdi. Ovqatının Mədinəni düşündükcə durulduğunu görüb güzgüdən qadına göz vurdu. Mədinə onun nə istədiyini anlamışdı. Gözləri güzgüdə rastlaşanda: – Səni özüm kimi tanıyıram da! Şəhərdən çıxaq, sən Allah. Dənizi görmək istəyirəm! – dedi.

Hava limanı yoluna qədər danışmadılar. Abşeronu şəhərdən ayıran geniş yolun kənarında şam ağacları kimi sıra ilə düzülmüş, eyni biçimli radar dirəklərinə maraqla baxan Mədinə: – Sən də məni izləyəsən deyə o vaxt məhləyə radar qoymuşdun? – soruşdu.

– Mən səninlə bağlı hər şeyi radarsız da bilirdim, – pıçıldadı.

Mədinə elə indicə gözlərinə enmiş qırmızımtıl duman rəngində olan göz yaşlarını incə barmaqları ilə silə-silə: – Elə bilirsən unutmuşam məni iranlının tırından döyə-döyə aşağı salıb yerlə sürüdüyünü? Sonra da onu bıçaqlayb Rusyetə qaçdığını? İstəyirsən ora niyə getdiyimi sənə deyim? Bu günə qədər hələ heç kəsə danışmamışam. Amma sənə danışacam. Ölüm-itim dünyasıdır. Sən bunları bilməlisən! – dedi.

– Neynirsən daha?! Bundan sonra nə mənası var? Olan olub, keçən keçib. Bu gün-sabah oğlumun otuz yaşı tamam olacaq. Cavan olmuşuq da, gözümüzü qan tutub. Mən bıçaqla, sən də bədəninlə bacarmamışıq.

– Düzünü de, məni o vaxt sevirdin? – Mədinənin gözləri yol çəkdi.

Yola baxa-baxa: – Yox! – dedi.

–Sevirdin... bilirəm... Qadınlar əsl sevgini hiss edirlər... Sevməsəydin, o cür döyməzdin də. Qapanma zamanı boş vaxtım çox idi deyə ömrüm kino lenti kimi gözlərimin qabağından gəlib keçdi. Sən ilk öpüşdüyüm kişi olmusan, bilirsən bunu? Ağzımda ancaq sənin tamın var. İnanırsan mənə? Vallah, düz deyirəm... istəyirsən inan, istəyirsən inanma. Səndən başqa hələ heç bir kişiylə öpüşməmişəm. Bu gün də sənə qarşı içimdə tamam başqa bir hiss var. Elə bil ki, köhnə pencəyimsən. O qədər mənə doğmasan ki... Sənə o qədər bağlıyam ki... Nə ata bilirəm, nə də daha geyinə bilirəm. Sən indi başqasınınsan! Həm də mənimsən. Elədiklərimə görə ancaq səndən utanıram. Pis zaman idi də. Yadındadır, yəqin. Ölkə dağıldı. Atam da maaşa baxan müəllim babaydı. Aciz kişiydi. İnanırsan, evdə yeməyə soğan nədir, onu da tapmırdıq. Sənə bütün bunları o zaman demirdim. Necə deyəydim? Utanırdım axı... Bir qonşumuz vardı, Ziba xala. Özü də, qızları da iranlı, dağıstanlı tır sürücülərinin kütnən yığıldığı Lenin meydanına gedib fahişəlik edirdilər. Hər gecə də yeməklərinin artıq-urtuğunu bizə gətirirdilər ki, yeyək. Mən səninlə görüşlərə də o qızların donlarını geyinib gəlirdim. Mən də, yadındayam da, o vaxt necə gözəl idim. Cavan idim, yaraşıqlıydım. Çox qəşəng fiquram da var idi. Nə geyinirdim, yaraşırdı. Zibanın qızları mənə həsəd aparırdılar. Bir belə, beş belə. Bir gün Ziba girdi qılığıma. Hər dəfə də mənə deyirdi ki, gəl səni aparım o sürücülərin yanına...

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(29.05.2024)

 

 

 

 

 

 

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Ötən gün Azərbaycan növbəti müstəqillik gününü qeyd etdi. Özü də ilk dəfə ərazi bütövlüyü tam təmin edilmiş şəkildə.

Bu münasibətlə Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun 3 töhfəsi oldu. Söhbətimiz bu töhfələr barədədir.

 

“Qarabağın cizgiləri” adlı sərgi

 

Mayın 27-də Fond tərəfindən Azərbaycan Milli Geyim Mərkəzinin rəhbəri, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, “Cizgi” brendinin yaradıcısı, dizayner Gülnarə Xəlilovanın hazırladığı, üzərində Qarabağ bölgəsindən olan görkəmli şəxsiyyətlərin portretlərinin işləndiyi ipək yaylıqlardan ibarət “Qarabağın cizgiləri” adlı sərgi açıldı.

 

 

 

Tədbirdə çıxış edən Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova (qapaq fotosunda) Fondun bu layihəsinin 28 May - Müstəqillik Gününə həsr olunduğunu bildirdi. Qeyd etdi ki, həmçinin bu layihələr Azərbaycanın tarixinin, mədəni irsinin, milli dəyərlərinin yaşadılmasına töhfə verəcək.

Gülnarə Xəlilova isə çıxışında “Qarabağ cizgiləri”nin yaranma ideyasından, onu bu işə kökləyən səbəblərdən danışdı. 

 

“Şuşanın tək incisi” sənədli filminin nümayişi

 

Sonra Türk Fondu tərəfindən hazırlanmış XIX əsr Azərbaycanın görkəmli şairəsi, sonuncu Qarabağ xanı Mehdiqulu xanın qızı Xurşidbanu Natəvana həsr olunmuş “Şuşanın tək incisi” adlı sənədli film nümayiş edildi. 

 

 

Sənədli film Fond tərəfindən Xurşidbanu Natəvanın 190 illiyinin qeyd olunması və Şuşanın “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsi ilə əlaqədar 2023-cü ildə hazırlanıb, dünyanın müxtəlif ölkələrində nümayiş olunub. Filmin ideya müəllifi, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun ilk prezidenti Günay Əfəndiyeva, ssenari müəllifi Ülviyyə Heydərova, quruluşçu rejissoru Zəhra Quliyevadır.

 

“Turan” etno-folklor ansamblının konserti 

 

Mayın 28-də isə Beynəlxalq Muğam Mərkəzində türk mədəniyyətinin brendi sayılan Qazaxıstanın “Turan” etno-folklor ansamblının konserti təşkil edildi. 

 

Könsertdən öncə Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova Azərbaycan dilində çıxış edərək iki gün ərzində təqdim edilən hər üç layihə barədə söz açdı, Azərbaycan xalqını bu böyük bayram münasibətilə təbrik etdi. 

Yeri gəlmişkən, xanım Raimkulova tanınmış bəstəkardır, “Turan” ansamblının bir ifası da məhz onun bəstəsi oldu.

“Turan” qazax, türk, Azərbaycan, yakut, qırğız və türkmən musiqilərindən ibarət gözəl bir çələng təqdim etdi və bol tamaşaçı alqışı qazandı. 

Hər üç tədbirə ölkəmizin tanınmış mədəniyyət və ictimaiyyət xadimləri, ölkəmizdəki türkdilli dövlətlərin səfirliklərinin, təşkilatlarının nümayəndələri dəvət almışdılar. Təbii ki, tədbirlərin yüksək təşkilatçılığı hamı tərəfindən bəyənildi. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(29.05.2024)

Mədəniyyət naziri Adil Kərimli iyunun 14-də saat 10:00-da Samux şəhər Heydər Əliyev Mərkəzində (Heydər Əliyev prospekti 165) Gəncə, Naftalan şəhərlərindən, Samux, Goranboy, Göygöl və Daşkəsən rayonlarından olan vətəndaşları qəbul edəcək.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, vətəndaşlar iyunun 10-dək Gəncə-Daşkəsən Regional Mədəniyyət İdarəsinin Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır. elektron poçt ünvanı ilə qeydiyyatdan keçə bilərlər.

 

Qəbula yazılmaq üçün, həmçinin (022) 266-29-48, daxili 110 telefon nömrəsi vasitəsilə əlaqə saxlamaq da mümkündür.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(29.05.2024)