Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 2021–ci ili “Nizami Gəncəvi İli” elan etməsi, dahi şairin 880 illiyi, habelə Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin “Əlişir Nəvainin 580 illiyinin geniş qeyd olunması haqqında” sərəncamı ilə əlaqədar Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin (AMM) təşəbbüsü ilə dekabrın 1-dən 3-dək Özbəkistanda “Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai mədəniyyət və ədəbiyyat günləri” keçiriləcək.
AzərTAC xəbər verir ki, tədbirlərə Azərbaycan və Özbəkistanın mədəniyyət nazirlikləri, hər iki ölkənin Yazıçılar birlikləri, Azərbaycanın Özbəkistandakı səfirliyi, “Özbəkistan-Azərbaycan” Dostluq Cəmiyyəti, Əlişir Nəvai adına Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universiteti, Nizami adına Daşkənd Dövlət Pedaqoji Universiteti, Əbu Reyhan Biruni adına Özbəkistan Milli Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutu, Özbəkistan Dövlət Konservatoriyası dəstək göstərir.
Əvvəl Daşkənddəki “Turan” kitabxanasında hər iki şairin əsərlərinə çəkilmiş miniatürlərdən ibarət sərgi açılacaq. Kitabxanaya Nizami Gəncəviyə dair nəşrlər hədiyyə olunacaq, AMM-nin təşəbbüsü ilə çəkilən Azərbaycan və özbək xalqlarının dostluğuna həsr olunmuş “Qızıl körpü” sənədli filmi nümayiş etdiriləcək.
Həmin gün Mədəniyyət Mərkəzində “Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai mədəniyyət və ədəbiyyat günləri”nin rəsmi açılış mərasimi keçiriləcək, AMM-nin hər iki şairin yaradıcılığına həsr etdiyi müsabiqədə özbək alimləri öz monoqrafiyaları ilə iştirak edəcək.
Özbəkistanın ali təhsil müəssisələri tələbələrinin iştirakı ilə Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvaiyə həsr olunmuş şeir kompozisiyası təqdim olunacaq, habelə “SOQDİANA” Xalq Çalğı Alətləri Ansamblının iştirakı ilə Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvainin əsərləri əsasında hazırlanmış konsert keçiriləcək.
Dekabrın 2-də Özbəkistan Milli Elmlər Akademiyasının Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunda “Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai əsərləri əlyazmalarda” adlı tədbir və sərgi baş tutacaq.
Mədəniyyət Mərkəzinin təşəbbüsü ilə Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvainin Azərbaycanda və Türkiyədə əldə olunan surətləri tədbirdə Nəvai adına Özbəkistan Milli Kitabxanasına, Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunun kitabxanasına hədiyyə ediləcək.
Bundan başqa, tədbir çərçivəsində ilk dəfə olaraq Nizami Gəncəvinin özbək dilinə tərcümə olunmuş “Xəmsə”sinin və Əlişir Nəvainin Azərbaycan dilinə tərcümə edilmiş “Xəmsə”sinin təqdimatı da nəzərdə tutulub.
Dekabrın 3-də Əlişir Nəvai adına Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universitetində “Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai yaradıcılığı türk dünyası poeziyasının qürur mənbəyi, dünya ədəbiyyatının zirvəsidir” adlı beynəlxalq konfrans öz işinə başlayacaq. Özbəkistan, Azərbaycan, Türkiyə alimlərinin qatılacağı konfransda hər iki şairin yaradıcılığı, onların irsinin araşdırılmasına dair məruzələr oxunacaq, fikir mübadiləsi aparılacaq.
Qeyd edək ki, “Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai mədəniyyət və ədəbiyyat günləri” çərçivəsində Özbəkistanın aparıcı kitabxanalarına Nizami Gəncəvinin özbək dilinə tərcümə olunmuş “Xəmsə”si, habelə şairin yaradıcılığına dair nəşrlər hədiyyə ediləcək.

Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü 1988-ci il noyabrın 30-dan qeyd olunur. Məhz həmin ilin noyabrında universitetlər, elmi-tədqiqat institutları və hərbi idarələr də daxil olmaqla ARPANET-in minlərlə qovşağını sıradan çıxaran ilk kompüter virusu meydana gəldi və nəhəng itkilərə səbəb oldu. Yaradıcısının adı ilə “Morris soxulcanı” adlandırılan bu virusun vurduğu ziyan təxminən 100 milyon dollar həcmində qiymətləndirilirdi. “Morris soxulcanı” göstərdi ki, informasiya təhlükəsizliyi həqiqətən də çox ciddi məsələdir və insanlar tərəfindən böyük səylər və müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsini tələb edir. Buna görə də dünya ictimaiyyəti informasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə kompleks yanaşmanın zəruriliyi haqqında ciddi düşünməyə başladı. 1988-ci ildə Kompüter avadanlığı üzrə Amerika Assosiasiyası 30 noyabrı Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü elan etdi. İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü çoxdan istifadə olunan parolların yeniləşdirilməsi, sistemdə virusların mövcudluğunun yoxlanması, arxivləşdirilmə işləri, lazımsız informasiyanın silinməsi, vacib informasiyaların mühafizə səviyyəsinin auditi, kompleks təhlükəsizliyin və digər bu kimi tədbirlərin həyata keçirilməsi, icti­maiyyətin diqqətinin artırılması, müvafiq qurumların və mütəxəssislərin məsuliyyətinin xatırlanması və ümu­miyyətlə, bir monitorinq günüdür.

Bu günə təsadüf edən tarixi hadisələri “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı diqqətinizə çatdırır:

Ev heyvanları günü

Antuan de Sent-Ekzüperi deyib ki, “Əhlilləşdirdiklərin üçün cavabdehsən”. Yəni ki, insan oğlu, vəhşi təbiətdə özü üçün azad yaşayırdı da heyvanlar, quşlar, onları gətirib həyət-bacana salıb özünə köməkçi etməmisənmi, eləmisən. Birinə yük daşıdıb, birinə qapını qorumağı tapşırıb, birindən süd, birindən yumurta, birindən yun alıb, o birilərini kəsib ətini yemək üçün sıraya düzməmisənmi, düzmüsən. Di zəhmət çək, onların əziyyətini da çək, yeməyini, suyunu ver, isti damla, tövlə ilə təmin elə, azarlayanda dava-dərmanlarını kəsmə. Hətta bu gün, onların bayramında onları işlətməkdən vaz keçmək, onlara desert yedizdirmək də olar.

Beynəlxaq “Şəhərlər yaşamaq tərəfdarlarıdırlar” günü

1786-cı ilin bu günündə Toskan hersoqluğunun (hazırkı Cənubi İtaliya ərazisində yerləşən birvaxtkı dövlət) kralı Petr Leapold Qabsburq tarixdə ilk dəfə Avropa ölkəsində ölüm hökmünü ləğv edib. Məhz buna görə də bu gün “ölüm yox, yaşamaq” şüarının bərqərar edilməsinə bir işarədir.

Mikrofon, top, kinoaparat

Beynəlxalq ətək günü. Geyim dizaynerlərinin bayramıdır. Xanımları onlar yeni ətəklərlə sevindirəcəklər, xanımlar da bu ətəklərdən geyəcəklər. İtaliyada regional Toskana festivalı, Dubayda xatirə, Ukraynada silahlı qüvvələr, Benində milli dövlət, ABŞ-da milli mussa (təbii ki, yemək növüdür) günüdür.

“Mən səni çox sevdim” mahnısını dönə-dönə dinləyən sevən gənclər, 1980-ci ilin bu günündə bu mahnını oxuyan məşhur türk müğənnisi  Cem Adrian doğulub; Futbolumuz bərbad gündə olsa belə tarixdə elə futbolçularımız var ki, onları xatırlamamaq cinayət sayılar. Məsələn, Professor təxəllüslü Musa Qurbanovu. O Musa Qurbanovu ki, pley-meyker kimi heç də Zidandan, Del Pyerodan, Platinidən geri qalmırdı, sadəcə, Azərbaycan futbolunda batıb qalmışdı deyə həmin səviyyəyə yüksələ bilməmişdi. 1964-cü ilin bu günündə doğulub Musa Qurbanov; 1939-cu ilin bu günündə SSRİ Finlandiyaya hücum edib. 1939-cu ildə alman ixtiraçısı, kino çəkmək üçün qurğunu kəşf edən Maks Skladovski vəfat edib. 1936-cı ildə amansız yanğın Londondakı ümumdünya əhəmiyyətli Büllür sarayı yandırıb kül edib. 1874-cü ildə Britaniyanın ən məşhur dövlər xadimlərindən biri –Uinston Çörçil doğulub. 1767-ci ildə Qulliver obrazının yaradıcısı, irland yazıçı Conatan Svift dünyaya gəlib. 1508-ci ildə Qərb sivilizasiyası tarixindəki ən nüfuzlu memar hesab edilən Andrea Palladio doğulub. 

Varisin “Həftənin təqvimi” yazısından

Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Üzeyir Hacıbəylinin “Koroğlu” operası nümayiş olunub. Həmin təqdim olunan səhnə əsərində Koroğlu obrazını Əməkdar artist Ramil Qasımov canlandırıb.
Bundan başqa, səhnə əsərində digər rolları teatrın aparıcı solistlərindən Xalq artistləri Əli Əsgərov (İbrahim xan), Əkrəm Poladov (Alı kişi), Fidan Hacıyeva (Xanəndə qız), Əməkdar artistlər İlahə Əfəndiyeva (Nigar), Cahangir Qurbanov (Həsən xan), Tural Ağasıyev (Həmzə bəy), Əliəhməd İbrahimov (Təlxək), Mahir Tağızadə (Ehsan paşa) və başqaları ifa edib.
Operanı Əməkdar artist, dirijorların beynəlxalq müsabiqələrinin və “Humay” milli mükafatının laureatı Əyyub Quliyev idarə edib.
Qeyd edək ki, “Koroğlu” - Azərbaycanın böyük bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyli tərəfındən bəstələnmiş beş pərdəlik operadır. Əsərin librettosu Heydər İsmayılov və Məmməd Səid Ordubadi tərəfindən yazılmışdır. Azərbaycanın əfsanələrindən biri olan Koroğlu dastanı, çox məşhurdur. Bu opera Hacıbəylinin yaradıcılığının zirvəsini təşkil edir. Azərbaycan opera sənətinin incilərindən sayılan bu operada Üzeyir bəy ilk dəfə olaraq klassik opera formasına riayət edərək bitkin ariyalar, kütləvi xor səhnələri, müxtəlif ansambllar, balet nömrələri, reçitativlər yaratmışdır. “Koroğlu” operası ilk dəfə 1937-ci il aprelin 30-da Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında tamaşaya qoyulub.

UNESCO Rəssamlar Federasiyasının üzvü, Avropada Azərbaycan Mədəni Xadimləri Assosiasiyasının sədri, Beynəlxalq Sülh səfiri, Azərbaycanın Xalq rəssamı Əşrəf Heybətov Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Fuad Muradovla görüşüb.
Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən AzərTAC-a bildiriblər ki, komitə sədri dünya şöhrətli rəssamı Azərbaycan vətəndaşlığı alması münasibətilə təbrik edib və ona ölkəmizin dünyada layiqli təmsilçiliyində uğurlar arzulayıb.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Azərbaycan vətəndaşlığı alan Xalq rəssamı Avropanın aparıcı dövlətlərindən olan Almaniyada Azərbaycan həqiqətlərinin təbliğ olunmasında əvəzsiz rol oynayır, əsərlərində xalqımızın adət-ənənəsinə geniş yer verir, doğma Azərbaycana həsr etdiyi əsərləri ilə digər xalq və millətlər arasında vətənə, onun tarixinə, təbiətinə və mədəniyyətinə sevgi aşılayır.
Təsadüfi deyil ki, zəngin yaradıcılıq bioqrafiyası olan Ə.Heybətovun əsərlərinin toplandığı “Qarabağa gedən 44 günlük yol”, “Xocalı faciəsi” jurnal-kataloqlar və “Almaniyadan 100 rəsm” adlı kitab, eləcə də rəssamın ərsəyə gətirdiyi Vətən müharibəsində zəfəri tərənnüm edən genişmiqyaslı panno böyük marağa səbəb olub.
Azərbaycan vətəndaşlığı almasından böyük sevinc hissi ilə danışan rəssam ölkə başçısına minnətdarlığını ifadə edib, bundan sonra da yaradıcı gücünü Azərbaycan naminə sərf edəcəyini, ölkəmizi layiqincə təmsil edəcəyini diqqətə çatdırıb.
Ə.Heybətovun Azərbaycan vətəndaşlığı alması bilgi sahibi və daşıyıcısı olan insanlarımızın bilik və təcrübələrini, intellektual potensiallarını həm də Ana Vətənlə bölüşmələrinin ən gözəl nümunələrindən biridir.

Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva qadın rəssamlarla və rəssam dekorativ-tətbiqi sənət ustaları ilə görüşərək, onlarla Azərbaycanda rəssamlıq sənəti barədə müzakirələr aparıb.
AzərTAC  xəbər verir ki, Qənirə Paşayeva rəssamlar Böyükxanım Dadaşova, Rüxsarə Abbasova, rəssam dekorativ-tətbiqi sənət ustaları Aytən Əliyeva, Aygün Nağıyeva ilə söhbət əsnasında onların ölkədə rəssamlıq sənətinə verdiyi töhfələrdən danışıb, uğurları və yeni yaradıcılıq planları ilə maraqlanıb.
Görüşdə iştirak edən rəssamlar son vaxtlar Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin xətti ilə keçirilən sərgilərin incəsənət ictimaiyyətinin geniş marağına və rəğbətinə səbəb olduğunu bildiriblər.
Komitə sədri görüşün sonunda rəssamlara Qarabağı təsvir edən xatirə hədiyyəsi bağışlayıb, onlara yeni yaradıcılıq uğurları diləyib.

Həftəsonu “Kulis.az” saytında tənqidçi Əsəd Cahangirin yazar Aqşin Yeniseyin “Kəlləmayallaq” hekayəsi haqda  “Kəndinə qayıt, Aqşin!” adlı yazısı dərc edildi. Aqşin Yeniseyi bayağılıqda, intellekt kasadlığında, plagiatçılıqda, məntiqsizlikdə, gəvəzəçilikdə və vulqarizmdə ittiham edən tənqidçinin yazısı qərəzdən tam uzaqlığı, obyektivliyi ilə fərqlənməklə yanaşı, həm də onun dərin ədəbiyyat  bilgisini ortaya qoymaqla əsl akademik tənqid təsiri bağışlayır.
Əsəd bəy yazır:

“Bu hekayə gündəmə gəlmək üçün dürlü-dürlü şeylər düşünüb tapan hekayə müəllifinin növbəti oyunudur və oxuduqca gördüm ki, əsla yanılmamışam – o, yenə də özünün həmişəki ampluasındadır. Bunları deyərkən nələri göz önünə alıram:
- yenə makiyajlı, axırına çatanda əvvəli yaddan çıxan, məntiqi pozuq cümlələr;
- yenə bayağı, vaxtı keçmiş, on səkkizinci əsr ensiklopedistləri dönəmində qalmış “maarifçi” gəvəzəçiliyi;
- yenə həmişəki kimi Mirzə Cəlildən açıq, Gi de Mopassandan (“Eybəcərlər anası” novellasını nəzərdə tuturam; Aqşin patriarxal şərqli düşüncəsiylə onu “eybəcərlər atası” ilə əvəzləyib) gizli plagiatçılıq; ordan-burdan mənimsəmələr;
- yenə nəsr texnologiyasına heyrət doğuran nabələdlik, XXI yüzilin 21-ci ilində çikviçento dönəmi italyan novellistlərinin üslubu ilə nağıl söyləmək, Heminqueyin “danışmaq yox, göstərmək” tələbiylə bağlı tövsiyəsini qulaqardına vurmaq, nəticədə hekayə yazmaq əvəzinə əhvalat nəql etmək;
- yenə Stendalın güzgü metaforasını unudaraq, olayın obyektiv təsvirini bir yana qoyaraq, tendensiyalı, tərəfgir, çılpaq, birbaşa müəllif münasibəti sərgiləmək;
- yenə oxucu cəlb etmək naminə ürək bulandıran, ekskrement qoxuyan vulqar ifadələr işlətmək;
- yenə də əvvəldən axıracan rəmzi-alleqorik düşüncənin torunda çabalamaq, özünü postmodernist saya-saya, simvolist olmaq;
- yenə də Mirzə Cəlil, Məhəmmədhəsən, onun bədbəxt arvadı və yazıq eşşəyini uğursuz ələ salmaq cəhdi, postinsan zamanında poçtinsandan danışmaq,
bir sözlə - ortaya kəlləmayallaq bir şey qoymaq.
Bir sözlə, qüsurlar çoxdur, bilmirəm, hamısını saya bildimmi? Yəqin ki, nələrsə diqqətimdən qaçdı. Amma əsas bu deyil, odur ki, axı, Mirzə Cəlilə dönə-dönə qayıdış nəyi göstərir? Niyə Aqşin irəli yox, öz hekayəsini qəhrəmanı Dərəbəy kimi kimi dalın-dalın gedir?!
Məhəmmədhəsən, onun birincisi kəlləmayallaq, ikincisi altıbarmaq oğlu insan sivilizasiyanın degenerasiyasını, homo sapiensin sonunu göstərir. Aqşinin öldürən Aristotel düşüncəsi var, dirildən Platon düşüncəsi isə yoxdur. Buna görə vaxtilə yazdığı “Leş Əli” kimi, “Kəlləmayallaq” da ölü mətndir. Yaxşı bəs dirilmənin sirri nədir? Bu suala cavab vermək yerinə, hekayə ilkin ölüm, ilkin qətl barədə əskidən əski Habil-Qabil arxetipinə qayıdışla tamamlanır: “Həyat növbəti dəfə Habili Qabilsiz qoymadı...”
Tarkovskinin “Solyaris” filminin qəhrəmanı ilkin kosmik başlanğıcı – Okeanı görəndən sonra Yerə qayıdıb, atasının dizlərini qucaqladığı kimi, Aqşin də Məhəmmədhəsənin eşşəyinin quyruğunu buraxıb, bu dəfə əski yəhudi əfsanəsindən yapışır. Və bununla da əsas rəqibi Şərif Ağayardan bir məsələdə geri qalır. Şərifin “Gülüstan” romanının qəhrəmanı Adəm (yəni homo sapiens, müasir insan sivilizasiyasının ilk nümayəndəsi) heç olmasa son nəfəsdə ulduzlara baxır. Bununla da Tarkovsknin əsas rəqibi, “Kosmik Odiseya - 2001” filminin qurululuşçusu, ünlü Hollivud rejissoru Stenli Kubriki simgələyir. Gülməyin, bizim Tarkovskimiz elə Aqşin, Kubrikimiz də Şərif olmalıdır.
Sual edə bilərsiniz ki, əgər bir adam yazdığının nə olmasının fərqində deyilsə, publisitik köşə yazısıyla hekayənin fərqli şeylər olduğunu bilmirsə - özü də 50 yaş hüdudunda – ona nəsə deməyin anlamı nədir? Əgər bu sual fikrinizdən keçibsə, tamamilə haqlısız, amma mən bu yazını Aqşindən daha çox, onu “nasir” sayanlar üçün yazıram. Necə ola bilər ki, sən Pelevinin “Büllur dünya”, yaxud Qoderzi Çoxelinin “Küknarlara məktub”unu, sonra da Aqşinin “Kəlləmayallaq”ını oxuyasan və onları eyni dərəcədə hekayə sayasan? Axı, biz qapalı sovet mədəniyyəti yox, açıq dünya sivilizasiyasının adamlarıyıq. Bəs, onda niyə dünya və özümüzə belə dürlü ölçülər, ikili standartlarla yanaşırıq?”

Uğurlu zənn etdiyi hekayələrin və onların müəlliflərinin adlarını sadaladıqdan sonra və hətta ilk qələm təcrübələrini ortaya qoyan gənc yazarlardan bir neçəsinin adıarını çəkməklə onların Aqşin Yeniseydən üstün olmalarını iddia etdikdən sonra Əsəd bəy “Bəs Aqşinin uğursuzluğun səbəbi nədir?” ritorik sualını verir və sualı bu cür cavablandırır:

“Birincisini dedim artıq – intellekt kasadlığı və gələcəyi görməmək, çıxış yolu tapa bilməmək. İnsan ölür, yerinə postinsan gəlir və yazıçının işi ölənə fatihə verməklə bitmir, gələni qarşılamaq da olar.
İkincisi, Aqşinin digər “nəsr əsərləri” kimi bu “hekayə”si də mənəvi tənəzzül, etik deqradasiya göstəricisidir. Həvari Pavel məktublarından birində yazırdı: “İndi 3 şey qalır – ümid, sevgi və iman. Bunlardan ən başlıcası sevgidir”. Hekayədə bu 3 şeydən heç biri yoxdur. Yazıçı imansız ola bilər - məsələn, Axundov kimi - bu, onun vicdan işidir. O sevməyə də bilər - məsələn, Selin kimi - bu da onun ürək-könül məsələsidir. Amma ümidi oxucunun əlindən almağa yazıçının ixtiyarı yoxdur. Çünki ədəbiyyatın əsas missiyası bu amansız-imansız dünyada ümidə ayaq yeri qoymaqdır. Volterin təbiriylə desək, hətta Allah olmasaydı belə, onu uydurmaq lazım gələrdi. Təəssüf ki, Aqşin Allaha ancaq görkəmli nasir, Xalq Yazıçısı Kamal Abdullanın kitabına yazdığı ön sözdə “inanır”. Onun artıq iki dekadanı geridə qoyan bütün bu qara-qışqırığının kökündə də inana bilməməyin doğurduğu ruhi narahatlıq durur. Ruh Allahın zərrəsidir və o, özünü görmək, bilmək, dərk etmək, tanımaq istəyir. Ruhun bədənə girib bu maddi dünyaya gəlməkdən əsas məqsədi məhz budur – özünü dərk etmək. Aqşinin ruhu özünü dərk edə bilməməyin ağrılarını çəkir. Onun bütün yazdıqlarının psixoloji əsasında bu amil durur - anlamaq dərdi. Amma məsələ Anar deyəndən fərqlidir. Anar bir eksiztensialist kimi deyir ki, başqaları məni anlamır. Aqşin isə özü-özünü anlaya, dərk edə bilmir. Və buna görə də insanı dərk etmir, onun hara gedəcəyini görə bilmir, çıxış yolunu keçmişin qaranlıqlarına qayıtmaqda görür.
“Kəlləmayallaq” Aqşinin bundan öncə yazdıqlarıyla eyni sistemə daxildir. Onun bir neçə il əvvəl yazdığı “Göləqarğısancan” “hekayə”sindəki nevroz öz yerini psixoza verib. Yəni ağrıyan diş artıq çəklib, amma yeri hələ də sızılayır. Bəs, bu nə ağrıdır belə? Bu, müəllifin Herostrat kompleksi ilə bağlıdır. O nəyin bahasına olursa-olsun nasir olmaq istəyir, amma nə istedadı, nə də intellekti buna imkan vermədiyi, özünü təsəvvüründə olduğu kimi realizə edə bilmədiyi üçün sözə qələm sancmağa, hamını və hər şeyi qaralamağa, dünyaya ölüm hökmü oxumağa başlayır.”

Əsəd bəy yazısında Aqşinin bütün nəsr “əsərlərində” rast gəldiyi şəhər-kənd qarşıdurması kompleksinə də diqqət yetirir, qeyd edir ki, Aqşinin “qəhrəmanları” bəzən şəhərə gəlsələr də, “şəhərli” ola bilmir, nəticədə bu iki məkan arasında qalıb kəlləmayallaq aşırlar. Qeyd edir ki, bunun səbəbi müəllifin məkan hissini itirməsidir. Təsadüfi deyil ki, onun indiyəcən yazdıqları arasında ən uğurlusunu hansısa nəsrində deyil, “Kənd” şeirində görən Əsəd bəy sözügedən şeiri nümunə gətirir (şimşək çaxar göydən qaçar yağışlar, yağışlar/
doluşar ot tayasına sərçələr, sərçələr/ sərçələr ot tayasında gecələr, gecələr/ yorğun sürü axşam kəndə gec gələr, gec gələr…), bu şeirlə “Kəlləmayalaq”ı tutuşdurmağı təvəqqe edir, bildirir ki, onların müəllifi 20 ildə hardan hara enib. Əsəd bəy yazır:

“Bu şeirdə ümid də, sevgi də, iman da var. Bu şeirdə təsvir olunan, əlbəttə ki, əsl kənd deyil, kəndin Pirsomaninin rəsmlərini xatırladan, “primitivizm” üslubunda, bir “uşaq” tərəfindən çəkilən idillik mənzərələridir. Amma əvvəla əsl poeziya zatən elə belə olur - uşaqcasına, iddiasız. İkincisi söz konusu bu deyil, odur ki, Aqşinin bədii məkanı şəhər deyil, kənd, janrı nəsr deyil, poeziyadır. O özünün bu poetik təyinatına sadiq qalsa, bəlkə də, çağdaş şeirin Yesenini ola bilərdi, indi isə sadəcə Aqşindir. Kəndinə qayıt, Aqşin!”

Amma Kulisdəki yazı heç də hamısı deyil. Əsəd bəy yazının davamı olaraq öz Facebook hesabında müəllifin həqiqətən də adamı diksindirən, iyrənc təhkiyəsindən sitat gətirir:

“Hamıdan üzr istəyib Aqşinin "hekayəsindən" bəzi cümlələri bura atıram. Görün, bu adama yazıçı ikimi yanaşmaq olar? Bunun özünə ədəbi degenetordan, bunun yazdığına mənəvi-tənəzzül göstəricisindən başqa nə demək olar? Bu nəinki yazıçı, normal ağıl, təfəkkür sahibinə yaraşan şeydir? Bu sitatları verdiyimə görə bir daha hamıdan üzr istəyirəm:
"Çünki bir youtuberin yanına salıb gətirdiyi və gecələr utanmadan Məhəmmədhəsənin ailəsi ilə birlikdə yatdıqları otaqda, guya, gizlincə altdan-altdan qayırdığı dalşalvar, genyaxa xanım bütün günü həyətdə eşşəyin üstündən düşüb altına girirdi ki, yazıq eşşəyin dal ayaqlarının arasına qısılmış tısbağasını qıdıqlayıb qınından çıxmağa sulandırsın və uzunluğunu ölçsün."
"Məhəmmədhəsən əsəbindən güldü: "Bacı, heç nə demirəm, pox olsun sən görən işin içinə!"
"Hətta eşşəyə qibtə edən olmasa da, Məhəmmədhəsənin paxıllığını çəkən var idi ki, bəxtəvər başına, eşşəyin də ən ağıllısı, dilli-dilavəri ona rast gəlib, yoxsa bizim eşşəklər, ağnayıb, anqırmaqdan başqa bir poxa dərman deyillər."
Məhəmmədhəsəndə şəhər həyatına siftədən nifrət vardı; bu nifrət onda əsgərliyə gedəndə şəhərdə bir gecə qaldığı qohumunun bina evində ayaqyolunu evin içində görüb, evin içinə sıçmağa utandığından sancı içində qıvrıla-qıvrıla səhərə qədər dözməyə qərar versə də, iradəsinin xəyanəti nəticəsində hamı yatandan sonra qəfildən gurultu ilə şalvarı doldurub gecə-səhərəcən hamamda düşdüyü poxdan çıxmağa çalışdığı gün yaranmışdı"

Elə biz də bu iyrəncliyi mənzərənin tam aydın olması səbəbindən dərc etdiyimizə görə oxucularımızdan üzr istəyirik. Bəli, ədəbiyyat söz sənətidir. Amma sözü tələffüz etmək üçün lal olmamaq şərtdir.