Amerikanın yayım şirkəti “Netflix”in istehsalı olan filmin baş rolunu izləyicilər tərəfindən böyük maraqla qarşılanan “Taxt-tac oyunları” (Game of Thrones) teleserialından tanıdığımız Nikolaj Koster-Valdau canlandırır.

Danimarkalı rejissor Peter Flinthin çəkdiyi “Ən soyuq düşmən” (Against The Ice) filmi Qrenlandiyanın böyük bir parçadan ibarət bir ada olduğunu sübut etmək üçün ekstremal şəraitdə həyatda qalmaq uğrunda mübarizə aparan iki tədqiqatçının macara dolu hekayəsindən bəhs edir və filmdə dostluğun, sevginin və yoldaşlığın heyranedici gücü diqqət mərkəzinə alınıb.

Filmin hekayəsi real bir hadisəyə əsaslanır. 1909-cu ildə danimarkalı kapitan Ejnar Mikkelsen Qrenlandiyanın ABŞ-ın iddia etdiyi kimi iki ayrı qurudan ibarət olmadığını sübut etmək üçün ekspedisiyaya başlayır və bununla da ABŞ-ın Şimali Qrenlandiya iddiasını təkzib edir.

Bu gün Abdulla Şaiq adına Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrında rus dilində “Qoğal” tamaşası nümayiş ediləcək.

Bu tamaşanın quruluşçu rejissoru Rusiyadan dəvət edilən məşhur rejissor Eduard Qayday, quruluşçu rəssamı Tatyana Melnikova, bəstəkarı Əməkdar incəsənət xadimi Cahangir Zülfüqarovdur.

Rus xalq nağılı əsasında səhnələşdirilən “Qoğal” daha əvvəl azərbaycanlı azyaşlılara təqdim edilsə də, dəvətli rejissor bu dəfə məşhur nümunəyə fərqli yozum verib, onu tam yeni, musiqi ilə zəngin bir formada, mətn ilə yükləmədən təqdim edib.

Bir saatlıq tamaşada uşaqlar kukla oyununun bütün zərifliklərini usta kuklaçı ifalarında izləyə biləcəklər.

Yaponiyada nəşr olunan “Enerjiyə səyahət, sivilizasiya tarixi və gələcəyimiz” adlı yeni kitabda Azərbaycanın Yanardağ abidəsi barədə də ətraflı bəhs edilir.

AzərTAC xəbər verir ki, əsasən iş adamları üçün nəşr edilən kitab, Asiyanın enerji mənbələri mövzusuna həsr olunub. Hazırda bütün dünya qarşısında dayanan və ciddi problemə çevrilən enerji təminatı barədə nadir məlumatların əks olunduğu kitabın müəllifi Tsunesuke Kodatedir. Kitab ötən ilin sonlarında “Eiji Press” nəşriyyatı tərəfindən nəşr olunub.

Bəşəriyyətin enerji təminatı və karbon qazının olmadığı cəmiyyətin yaradılması son illər tədqiqatçıları düşündürən əsas mövzulardan birinə çevrilib. Həmin mövzuda kitablar, demək olar ki, bir-birinin ardınca fasiləsiz şəkildə nəşr olunur. Yaponiyada yeni nəşr edilən kitabda isə enerji məsələsi və iqlim dəyişmələrinə qarşı tədbirlər mövzusu maraqlı bir formada təhlil edilir. Neft və təbii qazın hasilatı ilə məşğul olmuş şirkətdə çalışan müəllif “İnsanlar nə üçün böyük miqdarda enerji sərf edirlər və enerji nədir?” sualına cavab tapmağa çalışır.

Bəşəriyyətin inkişafında enerjinin rolunu araşdırmağı səyahətə bənzədən müəllif təkcə elmi şərhlərdə yox, həm də tarixdə, fəlsəfədə, ədəbiyyatda enerjinin əsl mahiyyətini anlamağa çalışır. Bəşəriyyətin inkişafında enerjinin rolunu təhlil edərək, həm iqtisadi fəallığa, həm də ətraf mühitin mühafizəsinə nail olmaq üçün insanları narahatlığının səbəblərini tapmaq istəyir. Müəllifin fikrincə, maraqlı məqam “enerji məsələləri haqqında düşüncə, bəşəriyyətin necə yaşaması haqda fəlsəfi düşüncəyə uyğundur” nəzəriyyəsinin irəli sürülməsidir.

Kitabda müəllif Azərbaycanın Abşeron rayonunun Məmmədli kəndindəki Yanardağ abidəsini və Yaponiyanın Toyama prefekturasındakı Kurobe bəndində enerji ziyarətgahlarını xatırladaraq, insanların belə təbii enerji mənbələrinə müqəddəs münasibətindən bəhs edir. Bildirir ki, bu sirli yer hələ 800 il əvvəl məşhur səyyahi Marko Polonun da diqqətini cəlb edib. Məhz Yanardağ sayəsində Azərbaycan “Odlar yurdu” kimi tanınıb.

Hazırda həmin ərazidə “Yanardağ” Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Təbiət Qoruğunun yaradıldığını diqqətə çatdıran müəllif qeyd edir ki, abidə Azərbaycana gələn əcnəbi turistlərin xüsusi marağına səbəb olur. Eramızdan əvvəl bir çox tayfaların məskunlaşdığı bu yerlərdə atəşpərəstliyi təbliğ edən zərdüştlüyün çiçəklənməsinin müşahidə olunduğunu qeyd edir. Bildirir ki, məhz bu amil atəşpərəstləri Yanardağda məbəd tikməyə sövq edib. Qeyd edir ki, qədim insanlar heç vaxt sönməyən bu atəşə səcdə edirdilər və alovun sehrli gücünə inanırdılar.

Kitabda son vaxtlar xam neftin qiymətinin artmasının enerji problemini daha da qabartdığı oxucuların diqqətinə çatdırılır. Bildirilir ki, bu problem daha da ciddiləşdiyinə görə, Yaponiya hökuməti qeyri-adi cavab olaraq ölkənin neft ehtiyatlarının bir hissəsini sərbəst buraxmağa qərar verib.

Müəllif vurğulayır ki, bütün bu amillər enerjinin rolu barədə insanları daha çox düşünməyə vadar edir.

Xəbər verdiyimiz kimi, yanvarın 13-də mədəniyyət nazirinin birinci müavini Elnur Əliyev gənc teatr xadimləri ilə görüş keçirib. Görüş Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqında baş tutub. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı görüş  barədə Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən daha geniş məlumatı diqqətinizə çatdırır. 

Teatr Xadimləri İttifaqının binasında fəaliyyət göstərən laboratoriyalara, Mustafa Mərdanov səhnəsinə baxış keçirən Elnur Əliyev Bakıda fəaliyyət göstərən özəl və dövlət teatrlarında çalışan gənc teatr sənətçilərini  bir arada görməkdən məmnunluq duyduğunu vurğulayıb. Mədəniyyət Nazirliyi olaraq, mədəniyyətimizin dayanıqlı inkişafı məqsədilə aparılan islahatlardan danışıb.  Mədəniyyət sahəsinin idarə edilməsində insan resurslarının müasirləşdirilməsi, şəffaf və səmərəli idarəetmə mexanizmlərinin yaradılması, müasir tələblərə cavab verən və insan inkişafına yönəlmiş mədəniyyət infrastrukturunun qurulması üçün yaradıcı gənclərin dəstəyinə ehtiyac duyulduğunu bildirib. 

O, həmçinin teatr sənətçilərinin intellektual potensialını, ixtisas bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən silsilə tədbirlərin, ustad dərslərinin vacibliyini, əhəmiyyətini diqqətə çatdırıb.  

Gəncləri prosesdə aktibv iştirak etməyə səsləyən E.Əliyev daha sonra sözü gənclərə verib, onların fikirlərini dinləyib. Gənc teatr aktyorları, rejissorlar və teatrşünaslar Azərbaycan teatrının bugünkü vəziyyəti barədə fikirlərini bölüşüblər. Onlar teatrın inkişaf etməsi, qlobal arenaya çıxması və yeni ideyalara açıq olması barədə arzu və təkliflərini nazirliyin nümayəndələrinə təqdim ediblər.

Görüşün sonunda Mədəniyyət nazirinin birinci müavini Elnur Əliyev iştirakçılara işlərində uğurlar arzulayıb.

“LIBRAFF” kitab mağazaları şəbəkəsinin “Park Akademiya” filialında Türkiyənin sevilən yazıçısı Miraç Çağrı Aktaşın imza günü keçiriləcək.

“LIBRAFF” ən çox soruşulan müəllifi oxucuları ilə görüşdürəcək. Gənclər arasında kitabları rəğbətlə qarşılanan müəlliflə görüş bu gün baş tutacaq. 

Daha ətraflı məlumatı “LIBRAFF”ın sosial media hesablarından əldə etmək mümkündür.

Qeyd edək ki, pandemiya vəziyyətini nəzərə alaraq yerlər məhdud olacaq.

Azərbaycan Dövlət “Yuğ” Teatrının yaradıcı kollektivi ilin ilk səhnə əsəri - “Təklif” tamaşasını bu gün - yanvarın 15-də nümayiş etdirəcək.

Bu səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru Günay Səttar, quruluşçu rəssamı Əməkdar rəssam Rəşid Şerif, bəstəkarı Əməkdar artist Vüqar Camalzadədir.

Tamaşada Xalq artisti Vidadi Həsənov, aktyorlar Zümrüd Qasımova və Elgün Həmidov çıxış edəcəklər. Səhnə əsəri saat 19:00-da A.Şaiq adına Dövlət Kukla Teatrında nümayiş olunacaq.

Azərbaycan Dövlət Pantomima Teatrının repertuarında xüsusi yer tutan tamaşalardan olan - “Underground” bu gün və sabah nümayiş ediləcək. 

Bu tamaşanın quruluşu ümumilikdə teatrın aktyorlarına məxsusdur. 

Tamaşa aktyorların fantaziyasında qaranlıq yeraltı dünyada baş verən proseslərdən, insanın qarşılaşdığı problemlərdən necə xilas ola bilmək bacarığından bəhs edir.

Bu günə - yanvarın 15-nə təsadüf edən əsas tarixi hadisələri və bayramları “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı diqqətinizə çatdırır. Bu günün əsas bayramı Vikipediya günüdür ki, haqqında ayrıca yazı vermişik. İndi isə digərlərinə diqqət ayıraq.

Şlyapa, yaxud baş geyimi günü

Dərhal yadımıza Azərbaycan kinematoqrafiyasının incilərindən biri olan “Papaq” filmi düşdü, rəhmətlik Kamil Məhərrəmovun canlandırdığı obraz düşdü.

17-ci əsrdə otuzillik müharibə zamanı bütün Avropada qəribə bir baş örtüyü geyinmək dəbi yarandı, yüngül parçadan tikilmiş enli, quş lələyi ilə bəzənən şlyapa adını alacaq həmin nəsnədən Azərbaycanda yalnız 19-cu əsrdə - milli burjuaziya formalaşanda istifadə olunmağa başlanıldı. Amma ümumilikdə baş geyimindən söhbət gedirsə, bizdə papağın məna yükü daha dərindir, papaq – kişilik rəmzi hesab olunur. Qoyun dərisindən, qaragüldən hazırlanan papaq ta ki 20-ci əsrə qədər kişi başının dəyişməz atributu olub, motal papaqlar, şiş papaqlar, qoçu papaqları, şələ papaq, buxara papaq kimi müxtəlif papaq növləri kişiləri bir növ qruplaşdırıb, kimin hansı təbəqədən olmasını ələ verib.

Hazırda yalnız çox az yerlərdə, Xınalıq, Kiş, Qırız, Lahic, Talıstan kimi el adətlərinin qorunub saxlandığı qədim yurd yerlərində kişilərin papaq geymə məcburiyyəti qorunub saxlanılmaqdadır.

Azərbaycanda məşhur bir qarğış var, deyirlər, papağın boş qalsın. Gəlin bu papaq günündə bütün kişilərin papaqlarının boş qalmamasını arzulayaq. 

Amerikada bayram bayrama qarışıb

Hindistanda Callikattu günüdür. Motodorla öküzün savaşını görmüsünüz? Təqribən o cür bir tamaşa günüdür. Buynuzuna bayraq keçirilmiş öküz insanların arasına buraxılır, bir neçə nəfər də belindəki donqarlardan yapışmaqla onun qaçmasına, buynuzunu azad etməsinə imkan vermir. 

Zambaqlar ölkəsi hansıdır? Əlbəttə ki, Niderland. Bu gün Niderlandda ən əziz bayramlardan biridir, Zanbaq günüdür. İndoneziyada okean, Misirdə ağacəkmə, Kubada elm, Koreyada əlifba, Meksikada bəstəkarlar, Nigeriyada silahlı qüvvələr günüdür.

Amerikada isə Milli çay göbələyi içkisi günüdür. Tək elə bu? Əlbəttə ki yox. Milli çiyələkli dondurma günüdür həm də. Vəssalam? Yenə də yox. Milli yeni çəkilmiş meyvə şirəsi günüdür üstəlik.

Pentaqonun və “Le Figaro”nun ad günü

1994-cü ilin 15 yanvarında “demokratiya carçısı” sayılan Türkmənistanda keçirilən “şəffaf“ referendum nəticəsində Türkmənbaşı Saparmurad Niyazovun prezidentlik müddəti 5 ildən 10 ilə artırılıb. 1993-cü ilin 15 yanvarında kişilərin qulağı dincəlib, yazıqlar rahat nəfəs ala biliblər. NBC telekanalı ilə yayımlanan “Santa Barbara” serialının sonuncu – 2137-ci seriyası efirə gedib.

1970-ci ildə Liviyada kral İdrisi devirərək 28 yaşlı polkovnik Muammar Qəddafi hakimiyyətə gəlib. 1943-cü ilin bu günündə Vircinya ştatında Pentaqonun – ABŞ Müdafiə Nazirliyinin binası tikilib istifadəyə verilib. 1920-ci ildə Rusiyada admiral Kolçak həbs edilib. 1892-ci ildə doktor Ceyms Neysmit ABŞ mətbuatında basketbolun qaydalarını açıqlayaraq yeni idman oyununun yaranışını rəsmiləşdirib. 1826-cı ilin bu günündə Fransanın məşhur “Le Figaro” qəzetinin ilk sayı işıq üzü görüb. 1776-cı ildə Lvovda “Gazette de Leopol” adlı Ukrayna ərazisində ilk qəzet işıq üzü görüb. 1759-cu ildə Britaniya muzeyi qapılarını tamaşaçıların üzünə açıb. 1700-cü ildə 1-ci Pyotr dvoryanlara uzun və rahatsız xələtlərini Avropasayağı kostyumlarla əvəzləməyə icazə verib. 

Osip Mendelştamın silentiumu

1981-ci ilin 15 yanvarında Pitbull ləqəbli populyar ispan müğənnisi Armando Peres doğulub. 1963-cü ildə ən məşhur Amerika kriptoqrafı Brüs Şneyder, 1945-ci ildə populyar rus bəstəkarı Maksim Dunayevski, 1929-cu ildə qaradərilərin məşhur hüquq müdafiəçisi Martin Lüter Kinq, 1891-ci ildə ən sevdiyim rus şairlərindən biri, yəhudi əsilli Osip Mendelştam (o birisi də, yenə də yəhudi əsilli İosif Brodskidir), 1794-cü ildə məşhur rus yazıçısı, “Ağıldan bəla” əsərini yazmış Sergey Qriboyedov dünyaya gəliblər. 

İstədik Mendelştamdan azərbaycanca bir bənd şeir də verək, “Mendelştam” yazıb google-da axtarış verdik, Varisin 7 yanvar 2014-cü ildə yazdığı və Kulis portalında dərc edilən yazısı çıxdı. Orda belə yazılıb: 

“Rus poeziyasında xüsusi yeri və çəkisi olan iki şairi – Osip Mendelştamla İosif Brodskini bir çox şeylər birləşdirir. Ən əsası isə 60 ildən sonra birincinin nisbətən sadə həyat fəlsəfəsi ikinci tərəfindən nisbətən mürəkkəb şəkildə inkişaf etdirilib.

“Soyuq, fənərlərin verdiyi azacıq işığin darıxdırıcı qaranlığı, Yeni il küknarlarını bəzəyən oyuncaq canavarlar, ölü kətanı xatırladan səma, ətrafdakı yad və laqeyd insanlar toplusu, həyatdan öldürücü dərəcədə yorulmaq və şirin həblər udmaq təsəllisi...”

Osip Mendelştamdan.

“Tutqun payız və qış mənzərələrinin daimi növbələşməsi, işığa, hərarətə olan həsrət, çiçəyin üstünün tozu anlamında insanın çiyninin ağırlığı, küləkdən, nəmişlikdən və donmuş dənizin əksindən ibarət natürmort, ərzaq növbəsinə dayanmış qəzəbli və ac insanlar, axının əksinə getmək istəyən su damlası...”

İosif Brodskidən.

Və hər ikisinin daxili üsyanı, harayı, sonra pıçıltıları və son anda susmaları...

Silentium!!!”

“Buhenvald ifritəsi”nin taleyi

2010-cu ilin 15 yanvarında ABŞ biokimyaçısı, genetiki, genetik kodu deşifrə etdiyinə görə Nobel mükafatı qazanmış Nirenberq vəfat edib. 

2007-ci ildə Azərbaycan ədəbiyyatı xalq şairi Nəbi Xəzrini itirib. 83 il ömür sürmüş şair 1-ci Fəxri Xiyabanda uyuyur, Allah rəhmət eləsin!

1919-cu ilin 15 yanvarında isə almanların marksizm ideoloqları Roza Lükdemburq və Karl Libknext öldürülüblər.

15 yanvardan danışırıqsa mütləq bir ibrətamiz hadisəyə də toxunmalıyıq. 1951-ci ilin bu günündə faşistlərin məşhur Buhenvald konslagerinin komendantının həyat yoldaşı, “Buhenvald ifritəsi” ləqəbi ilə tanınan, məhbuslara qarşı görünməmiş vəhşiliklər edən, yüzlərlə insanı şəxsən öldürən İlza Kox (belə zərif məxluqmu olar, Tanrım?) məhkəmənin hökmü ilə ömürlük həbs cəzasına məhkum olundu. Sonra həbsxanada bu insan elədiyi günahlara görə vicdan əzabı çəkəcəkdi, rahatlıq tapa bilməyəcəkdi və 16 il keçəndən sonra yataq mələfəsi ilə özünü asıb öldürəcəkdi.

Çoxlarına qan udduran hakimi-mütləq mütləq sonda öz cəzasını almalıdır. Allah zülmkarları cəzasız buraxmır heç zaman.

Bu gün həyatımıza möhkəm daxil olmuş Vikipediyanın yaranışının ildönümüdür. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Internet hələ yaranmamışdan ensiklopediya deyilən bir kitab var idi, orada hər şeydən və hər kəsdən yazırdılar, o vaxtlar bu bahalı kitablara hələm-hələm adamın əli çatmazdı, ona görə də hər kəs və hər yer barədə hər adam xəbərdar ola bilmirdi. Amma indi internet Vikipediya deyilən virtual ensiklopediya yaradıb, 2001-ci ilin 15 yanvarından fəaliyyətdə olan viki-ensiklopediya saytı indi hər kəsə istədiyi məlumatı girib asanca tapmağa imkan yaradır. O cümlədən Azərbaycanda da Vikipediya – çağdaş dövrümüzün ən yeni trendi aktualdır, yüzlərlə fədakar həmyerlimiz yorulmadan tariximiz, görkəmli şəxsiyyətlərimiz barədə məqalələr yazlb onları Vikipediyada yerləşdirir.

Gəlin Azərbaycanımızın bütün Vikipediya könüllülərini bayramları münasibəti ilə təbrik edək.

Hüquq müdafiəçiləri Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin istintaq təcridxanasında monitorinq keçirib. 

Bu barədə Lent.az-a İşgəncələrə Qarşı Azərbaycan Komitəsinin sədri Tural Hüseynov məlumat verib.

O qeyd edib ki, komitənin hüquq şöbəsinin rəhbəri Rövşən Məmmədovla birgə DTX-nın istintaq təcridxanasında saxlanılan şəxslərlə görüşüb:

“Görüşdüyümüz şəxslərdən biri də, həbsdə olan Şəmkirin keçmiş icra başçısı Alimpaşa Məmmədov idi. Alimpaşa Məmmədov saxlanma şəraitindən heç bir narazılıq ifadə etmədi. O, namaza başlayıb, şeir yazır və asudə vaxtlarında iqtisadi layihələr üzərində işləyir”.

Portalımız çalışacaq ki, Alimpaşa müəllimin şeirlərini əldə eləyib dərc etsin.