Bu gün böyük saz ifaçısı Ədalət Nəsibovun anım günüdür. Ədalət Nəsibov 2017-ci ilin 14 sentyabrında 78 yaşında dünyadan köçüb. Onun anım günündə oğlu Hekayət Nəsibovun ötən il mediaya verdiyi müsahibəsini xatırlatmaq, düşünürük ki, yerinə düşərdi.

- Hekayət bəy, sizinlə neçə gündür ki, müsahibə üçün zəngləşib, vədələşirik. Bu müddət ərzində atanızla bağlı ən çox nəyi xatırladınız, ağlınıza nələr gəldi?

- Sözün düzü, onun adı gələndə o saat kövrəldici məqamlar yadıma düşür. Xüsusən, atamın xəstəlik dövrləri. Xəstəliyi zamanı onsuz da həmişə yanında olmuşuq, amma hərdən deyirəm ki, kaş bir kamera quraydıq, onun bütün hərəkətlərini, danışığını, sevincini, lap elə bağırıb qışqırmağını çəkərdik. Amma ürək eləmədim buna. Yəni elə ancaq onun son vaxtları yadıma gəlir. Elə bilirəm, yüz yaşlı qoca olub. Cavanlığı barədə, sözün düzü, fikirləşmirəm, ağlıma gəlmir.

Biz ailədə beş uşaq olmuşuq. Üç bacı, bir qardaş. Qardaşım hardasa on il bundan əvvəl qırx iki yaşında rəhmətə gedib. İdmançıydı, polis işçisiydi. Amma taleyi elə gətirdi. Qismət...

- Bu ölüm atanıza ciddi təsir edər, xəstəliyini yaradan səbəblərdən birincisi olar...

- Əlbəttə. Onun ölümündən sonra atam həmişə gileylənib deyirdi ki, məndə həvəs qalmayıb. Saz çalmaq üçün eşq, həvəs lazımdı.

- Hekayət bəy, Ədalət Nəsibov necə ata idi?

- Çox ciddi, ağır, çətin xasiyyətli bir adam idi. Amma həm də çox yaxşı ata, valideyn idi. Biz həmişə hiss edirdik ki, arxamızda böyük bir dağ var. O, heç bir sözü elə-belə demirdi. Hər bir sözə bir şeir, misal çəkirdi. Rəhmətə gedən kiçik qardaşım bir az emosional idi. Həmişə ona deyirdi ki, mən dediklərimi elə, amma mən elədiklərimi eləmə.

- Sizcə, “mənim elədiklərim” deyəndə nəyi nəzərdə tuturdu?

- Atam əhlikef adam idi. Tək yaşamağı, yeyib içməyi, qonaq qarşılamağı xoşlayardı. Çox səs-küylü idi. Yəni, bu kimi xüsusiyyətlərini nəzərdə tuturdu. Bəlkə də indi ürəyinin dərinliyində hansısa səhvləri tutub belə deyirdi.

- Ümumiyyətlə, səhvlərini bilən adam idi?

- Belə də. Biləndə də çox gec bilirdi ki, səhv edib. Amma belə fikirlərlə heç vaxt yaşamazdı.

- Ədalətin bir patriarxal obrazı vardı. Ailədə həyat yoldaşına, qızlarına qarşı mühafizəkarlığı, qadağaları olub?

- Elə siz deyən qədər də yox. Əslində, bacılarımı çox sevirdi. Ümumiyyətlə, o, qadınları həmişə çox yüksək qiymətləndirib. Bəzən elə olurdu ki, evdə başqa bir qadın haqqında o qədər xoş sözlər deyib, tərifləyirdi ki, axırda anam da əsəbiləşib deyirdi ki, a kişi, bəsdir təriflədin (gülür). Amma yenə deyirəm, ciddi adam idi və qadağaları da çox olardı. Bacılarım da, elə mən özüm də bilirdik ki, hansı hərəkəti etsək, onun xoşuna gəlməz. Həmin hərəkəti etmirdik.

- Yanında siqaret çəkib, içki içirdiniz?

- Mən içki içən olmamışam. Ara-sıra siqaret çəksəm də onun yanında heç vaxt çəkməmişdim. Son vaxtlar çox kədərlənirdim, oturub onunla dərdləşirdik. Onda yanında siqaret çəkirdim. Onda da mənə uşaq kimi baxırdı.

- Onunla dost ola bilmişdiniz?

- Hə, münasibətimiz çox yaxşı idi. Bəzən, mən ona məsləhətlər verirdim. Çünki mənim də bəlli bir yaşım vardı. O da ağırlaşmış, yaşlanmışdı. İkimizin də bir-birimizə ehtiyacımız olurdu, bir-birimizi dinləyirdik.

- Bildiyimə görə, ananızı sevib ailə qurub...

- Mənim atam qazaxlı, anam isə əslən gürcüstanlıdır. Atam iyirmi yaşında cavan oğlan olub. Kəndləri gəzib toylarda saz çalırmış. Anamı da o vaxt görüb bəyənib. O, anamı böyük məhəbbətlə sevib. Anamı atama vermirmişlər, çox böyük çətinliklə onun “hə”sini alıb. Səbəb məsafənin uzaqlığı olub. Anamın ailəsi deyib ki, Gürcüstan hara, Qazax hara. Sonradan düzüb-qoşublar, onlar ailə qurublar. Anam rəhmətlik gəncliyində çox gözəl qadın olub.

- Atanız ərköyün, çılğın insan kimi tanınırdı. Ailədə belə kaprizləri olurdu?

- Sizə bir söz deyim. Anam çox sakit, sadəlövh adam olub. Həm də savadı, dünyagörüşü o qədər çox deyildi. Kənddə böyümüş bir qız idi. On yeddi yaşında da atamla ailə qurub külfətə qarışmışdı. Bundan başqa o, qohumlarından ayrı düşmüşdü, onların hamısı o tərəfdə qalmışdı. Öz sözü olmasın, anam Qazaxda qəribçilikdə yaşayıb. O, həmişə atamın qulluğunda durub. Atam da həqiqətən çox kaprizli idi. Heç nəyi ona bəyəndirmək olmazdı. Mən uşaq idim, yadıma gəlir, həmişə nəyinsə üstündə deyinərdi. Amma anamın hər bir qulluğunda durardı. Yeməyinə, içməyinə ciddi fikir verərdi. Evdə də bir az ərköyün idi. Tez küsən, inciyən, amma tez də barışan adam idi. Hər şey onu incidirdi. Ah da dəyirdi xətrinə, uf da. Böyük sənətkar idi, təbii ki, amma mənə elə gəlir, onun o ərköyünlükləri olmasaydı, daha çox irəli gedərdi, pul, var-dövlət toplayardı.

- Pula münasibəti necə idi?

- Pulu xoşlayırdı, amma həmişə əl çirki kimi baxırdı. Pul xərcləməyi də çox xoşlayırdı. Belə deyim də, pulun düşməni idi. Qazancı də həmişə yaxşı olmuşdu. Biz heç vaxt dolanışıqdan korluq çəkməmişik. Həmişə yaxşı yaşamışıq. Bunu da deyim: bizə bir xərcləyəndə, özünə beş xərcləyib! Yəni özünün xərci daha çox idi.

- Uşaqlarla tərbiyə üsulu necə idi? Sizi uşaq vaxtı, yeniyetməlik illərində döyübmü?

- Yox, döydüyü heç yadıma gəlmir. Amma məni çox tənbeh edirdi. Hər şeyi nəsihətlə, şeirlə izah edirdi. Uşaq vaxtı bizim evdə “Qobusnamə”, “Oğluma nəsihətlər” kitabı vardı. Mən də elə kitablar oxumağı xoşlayırdım. Həmişə belə kitablar tapıb, gətirib mənim şkafımın yanına yığardı ki, oxuyum.

- Siz nə zaman hiss etdiniz ki, böyük bir sənətkarın övladısınız?

- Vallah elə uşaqlıqdan hara gedirdiksə, hər yerdə onu böyük hörmətlə qarşılayırdılar. Hətta anam da çox təəccüblənirdi, evə gələndən sonra deyirdi, ay kişi, səni yaman çox istəyib, hörmət edirlər. O da zarafata salıb deyirdi ki, görürsünüz, mənim bircə bu evdə hörmətim yoxdur, hər yerdə var (gülür). Yəni, biz elə özümüzü tanıyandan bilmişik ki, atamız böyük sənətkardır. Çünki bizə həmişə ona görə çox hörmət qoyublar. Elə indinin özündə də hara gedirəmsə, məni təqdim edirlər ki, bu, filankəsin oğludur, o dəqiqə diqqət görürəm. Sözün düzü, mən belə təqdimatdan sıxılıram, heç istəmirəm bilsinlər.

- Niyə?

- Nə bilim vallah. Uşaqlıqdan elə idim, istəmirdim kimsə məni tanısın. Kim görürdüsə, deyirdi, sənin atan bizim kənddə olub, mənim toyumu aparıb. Yeri gəlmişkən, mənim yoldaşımın valideynlərinin toyunu atam aparıb. Yoldaşımla mənim evlənməyimə də heç vaxt etiraz etməyib, çünki biz uşaqlıqdan bir-birimizi istəmişik. Sevgi məsələsində övladlarının heç birinin işinə qarışmayıb, üstünü vurmayıb. Qızları da kim istəyibsə, deyib, allah xeyir versin. Biz oğlanlarına da həmçinin. Heç deməyib ki, ay oğul, bəlkə filan kişinin qızını sənə alım. Yəni, seçimi özümüzün öhdəmizə buraxıb. Hamımıza da yaxşı toy edib.

- Kimlərlə dostluq edirdi, evinizdə onun ən yaxın dostu kimi kimləri görmüsünüz?

- Evimizdə çox adam görmüşəm. Mən özüm 13-14 yaşımdan həyata atılmışam, çalışmışam. Sonra da əsgərliyə getmişəm, gəlib ailə qurmuşam. Yəni onların yanında elə yeniyetməlik illərinə qədər qalmışam. Onu ən çox gördüyüm vaxtlar Bakıda yaşadığı dövrlər, son on beş ildir. Bizim evimizə rəhmətlik Zəlimxan Yaqub, Tofiq Bayram çox gələrdi. 12-13 yaşım vardı, yadımdaydı, onun dalınca çox adam gəlib gedərdi. O vaxtlar da atamı toya aparmaq üçün çox adam gələrdi, qapımızda növbə olardı, hətta günlərlə qapımızda yatıb gözləyirdilər ki, atam evə gələndə onunla toy vədələşsinlər. Bir dəfə gecə vaxtı qapı döyüldü, atam da hardansa qonaqliqdan gəlib yatmışdı. Onu da yuxudan oyadanda çox hövlank oyanardı. Nə isə bunu gecə yuxudan oyatdıq dedik, Tofiq Bayram səni çağırır. Tofiq Byramla bir neçə nəfər hardansa yeyib içməkdən bizə gəlib atamı ora aparmaq istəyirdi. Atam da getmədi, onları küsdürdü. Onda Tofiq Bayram atamdan incidi, dedi, səni Ədalət edən mənəm. Yadıma gəlir, atam qayıdıb ona dedi ki, yox, məni Ədalət edən mənim barmaqlarımdı. Tofiq müəllim şairlik və şeirləri nöqteyi-nəzərdən belə demişdi. Onda kişi küsüb bizdən getdi. Bir müddət sonra barışdılar. Çox tez-tez, həm də çox adamın xətrinə dəyirdi, amma tez də barışırdı. Kini yox idi.

- Zəlimxan Yaqub rəhmətə gedəndən sonra atanlz bir verilişdə onun şeirini demiş və kövrəlmişdi. Ümumiyyətlə, kövrək adam idi?

- Hə, son vaxtlar yaman kövrəlirdi. Amma cavanlıqda elə deyildi, bir az yaşlanandan sonra oldu. Dost-aşna, yaxınlar hamısı bir-bir dünyadan köçdü, o, özünü təklənmiş hiss etdi. Bir dəfə ona dedim ki, istəyərsənmi, indən belə də çox yaşayasan. Dedi, neynirəm çox yaşamağı, bir adam, bir ürək dostun, zarafat elədiyin yanında qalmır. Qalanların da heç birini tanımırsan.

- Ağdamdan Qədir Rüstəmov, Göyçaydan Habil Əliyev, Qazaxdan Ədalət Nəsibov çıxıb. Və bu adamların heç biri öz bölgələrində birmənalı qarşılanmayıb. Ədalətə Qazax camaatının münasibəti necə idi?

- Qazax camaatı əksərən söz qoşmağı, lağlağı etməyi xoşlayır. Atam da ona kim necə münasibət bəsləyirdisə, onunla da o cür davranırdı. Özü də həddindən artıq hazırcavab adam idi. O, hamı ilə zarafat edərdi, bir az da ona dəlisov kimi baxırdılar. Bundan başqa, bir qeyri-adiliyi yox idi. Mən fikirləşmirəm ki, Qazaxda kimsə desin, Aşıq Ədalət özünü dartır və yaxud da bizi saymır. Mən belə söz eşitməmişəm. Qapımıza kim gələrdisə, onunla oturub yeyib içər, əliboş da qaytarmazdı. Əgər o, kasıb bir dostu ilə bir süfrə arxasında oturub yemək yeyirdisə, lap ən rəhbər vəzifədə işləyən dostu da çağırsa, lap o gedəcəyi yerdə on min manat qazancı da olsa, getməz, heç kəsin qəlbinə dəyib incitməzdi. Heç kəs ondan küsüb incimirdi. Söydüyü adamlar belə... Özünün bir sözü vardı, deyirdi, söydüyüm adamlar da məndən incimir.

- Uşaqlıq illərindən danışırdı?

- Son vaxtlar danışırdı. Uşaqlığı çox ağır keçib. Çoxuşaqlı ailə olublar, evin ən böyüyü atam olub. Atası da müharibə əlili imiş. Saz çala bilməyib, amma çox bilikli olub. O vaxtı aşıqlar dastanlardakı sözləri unudanda, babamın yanına gəlib ondan soruşurmuşlar. Atama ilk sazı da babam alıb. Atam bir az böyüyən kimi ailəsinə kömək etməyə başlayıb. Bir dəfə ona verilişlərin birində bir uşaq belə bir sual verdi ki, Ədalət əmi, səni uşaqlığına qaytarsalar, gedərsən? Atam dedi, yox. Ona görə ki, indi doyunca çörək yeyə bilirəm, uşaqlıqda çox aclıq çəkmişik.

- Saz ifa etmək bacarığınız var?

- Evimizdə bir, iki dəfə götürüb dınqıldatmışam. Amma tam olaraq ifa edə bilmirəm. Atam da istəməzdi mən aşıq olum. Qardaşım yaxşı saz çalırdı, bacılarım musiqi məktəbini bitirmişdilər. Həmişə öz haqqında deyirdi ki, mən aşıqların padşahıyam, ən baş sənətkaram, amma bu gün mən korluq çəkirəm, ehtiyac içində yaşayıram. Söhbət təbii ki, aclıqdan getmirdi, amma ümumilikdə deyirdi, deyirdi, istəmirəm gedib aşıq olasınız.

- Özü öz böyüklüyünün fərqindəydi?

- Hə, bilirdi. Deyirdi, mən böyük sənətkaram. Bir dəfə ömrünün sonlarına yaxın idi, söhbətləşirdik. Dedim, ata, vaxt vardı adamlar əllərində saz aparmağa utanırdılar, amma sən sazı sənətin zirvəsinə qaldırdın, bəs səndən sonra saz sənəti necə olacaq? Onda mənə Nizaminin şair olmaq arzusuna düşən oğlu ilə dialoqunu danışdı. Hərdən deyinib, söylənirdi də. Bəzən onu düz başa düşmürdülər. Dəfələrlə demişdi ki, “Yanıq Kərəm”ə niyə oynayırlar? “Yanıq Kərəm”ə oynamaq olmaz. Yəni saza çox böyük qiymət verirdi, saz həmişə bizim evimizin ən yüksək yerində olub. Hələ rayondakı evimizdə onun sazları yük yığılan çarpayının üstündə olardı. Saza övlad kimi münasibət bəsləyirdi.

- Sazla dəfn olunmasını da vəsiyyət etmişdi...

- Həmişə deyirdi, məni sazımla basdırarsınız. Amma bir gün mənə dedi ki, yox, a bala, saz lazım deyil. Birdən sazımı xəbər alarlar, kimsə ona baxmaq istəyər. Ona görə də elə uşaqlıq sazımın üstündəki sinəni qopardıb sinəmin üstünə qoyub dəfn edərsiniz. Özü elə istədi, biz də dediyi kimi etdik.

- Qadınlarla münasibəti necə idi?

- Çox yaxşı. İndi adlarını konkret deyə bilmərəm, amma xanımlara hörmət qoyurdu. Bayaq sizin zəng vurduğunuz nömrə onun nömrəsidir, mən onu saxlayıram. Hərdən o nömrəyə qadınlar zəng vururlar, onu soruşurlar. Bugünkü gündə görünən şairələrin hamısı onun yanına gedib gələrdilər.

- Onun nömrəsini işlətməyinizin səbəbi nədir?

- Nə bilim. Fikirləşdim ki, kimsə onu axtarar, darıxar, nə isə ürəyində qalan sözü demək istəyər. Köhnə dostlarından kimsə axtarar, ona görə də saxladım. Onun nömrəsinin silinməsinə ürəyim razı olmadı. Telefonunu da saxlayıram.

- Söyüşcül adam idi bir az da...

- Elədir. Onun söyüşlə bağlı əyləci yox idi. Ürəyində saxlamırdı heç nəyi. Yeri gələndə deyirdi.

- Özünün qəbul edib, xoşladığı sənətkarlar kimlər idi?

- Azərbaycanda qəbul etdiyi sənətkarların hamısını dinləyirdi. Muğamı çox sevirdi, qulaq asırdı. Alim Qasımovu xoşlayırdı, çox istəyirdi. Rəhmətlik Habillə dost idi. Həsən Turabovu, Rasim Balayevi sənətkar, aktyor kimi çox sevirdi. Bəhmən Vətənoğlunun şeirlərini oxuyurdu, bəyənirdi

- Sücaəti necə?

- Çox sevirdi. Aşıq Ələsgəri, Məmməd İlqarı da çox istəyirdi. Onların şeirlərini də oxuyurdu.

- Yerlipərəstliyi vardı?

- Yox. Yerlipərəst deyildi, amma Qazaxı sevirdi. O, sənətkarlıqla yanaşı, həm də ağsaqqal idi. Dəfələrlə olmuşdu ki, kiminsə əlində güllə açılıb başqasını öldürmüşdü, atamı qan yatırtmaq, barışıq üçün aparmışdılar. Onun sözünü də dinləmişdilər.

- Nələri sevmirdi?

- Vaxtsız gələn qonağı sevmirdi (gülür). Anamın, mənim, digər uşaqlarının onu nəzarətdə saxlamasını xoşlamazdı. Azadlığı sevirdi. Son illər anam rayonda yaşayırdı, o, burda. Bu da onun azadlığının bir ifadə formasıydı. Həm də anam burda qala bilmirdi, atam da Qazaxda. Ancaq atam rəhmətə gedəndən üç gün sonra anamı infarkt vurdu. Biz ona atamın ölümü ilə bağlı heç nə deməmişdik. İnfarkt vurandan sonra yuxudan oyanıb dedi, kişi ölüb. Biz onu düz bir il iynə-dərmanla saxladıq. Bir il sonra sentyabrın 14-də atamın ilinə üç gün qalmış anam rəhmətə getdi.

- Musa Yaqubun xanımı rəhmətə gedəndən sonra onunla bağlı bir şeiri var. Xanımının məzarı üstündə etiraf edir ki, sağlığında ona çox zəhmət verib. Ədalətin ananızla bağlı belə bir narahatlığı vardı?

- Anam xəstəhal idi, atam bunu bilirdi. Həmişə deyirdi, allah elə edə, mən ondan bir az çox yaşayam, onu özüm lazımınca götürə, dəfn edə biləm. Ancaq bunu günah, borc, yoxsa cavanlıq məhəbbəti üçün dediyini demək çətindir.

- Sizcə ananıza qarşı sevgi yaşlanana qədər davam etdi?

- Bilirsiniz, atamın həyatında qadınlar çox olub. Amma anam bambaşqa idi, onun beş uşağının anası idi. Həm də atam onu sevib almışdı.

- Xəstəliyinə münasibəti necə idi?

- O, xəstəliyi barədə bildi. Biz də çalışırdıq onun başını qataq. Deyirdik, a kişi, narahat olma. Rəhmətlik Ağaxan Abdullayev təzə rəhmətə getmişdi, onun dəfn mərasimiini televizordan gördü, qayıtdı dedi, mən də eləyəm. Onda mən əsəbiləşdim, dedim, sənin xəstəliyin onunkundan deyil. Biz əlbəttə ona yalan deyirdik, o da susurdu. Amma bir dəfə atasından misal gətirdi, dedi, o, ağır xəstə olanda dostları yanına gəlib ürək-dirək verəndə atam demişdi ki, bilirəm, mənə təsəlli verirsiniz, amma üç gün sonra öləcəm. Son gününə qədər yaddaşı, xatirələri yerində idi. Bizə deyirdi, hər şeyi görəcəksiniz, amma yaddaşımın itməyini yox. Ölən gününə qədər şeir dedi. Ölümündən bir gün əvvəl onun yanına gələn adamlara şeir demişdi. Biz bilirdik ki, o, gedəcək, qalası deyil. Xəstəliyinin geci-tezi vardı. Onunku da tezindən oldu. O, beş-altı ay xəstə yatdı.

- Vəsiyyət edirdi?

- O, elə həmişə vəsiyyət janrında danışırdı. Hərdən əlini qoyub cibinə otaq boyu gəzişərək deyirdi ki, vəsiyyət edirəm, qulaq asın, ölümə doğru gedirəm. Mən öləndə məni harda basdıracaqsınız? Bilirdi ki, bu, bizim xoşumuza gəlmir. Mən də əsəbiləşib deyirdim, səni Bakıda basdıracam. Nə ölmək-ölmək salmısan?! Mən elə deyəndə xoşuna gəlmirdi, pis olurdu. Hətta bir dəfə küsüb üzünü divara çevirmişdi. Çox küsəyən idi. Elə biz də ona oxşamışıq.

- Öz ifasında hansı havaları xoşlayırdı?

- “Göyçə gülü”nü, “Qaraçı” havasını, “Ruhani”ni çox xoşlayırdı. Amma ümumilikdə hamısını. Çünki bütün havaları ürəklə çalmışdı. O, saz çalmırdı ki, sazın fəlsəfəsini çalırdı. Filmlərdə də bir-iki dəfə ifa etmişdi. “Yeddi oğul istərəm” filmində xırda bir parçası var. Amma “Tütək səsi”ndəki “Ruhani”ni o yox, Hüseyn Saraclı çalmışdı. Özü deyirdi, mən elə saz çalmaram. Özü ilə son dövrlərin aşıqlarından söhbət edəndə deyirdi, aşıq qalmayıb, köhnələrdən bircə Mais qalıb. Cavanlardan heç kimi bəyənmirdi. Deyirdi, izlə gedənin izi qalmaz. Fonoqrama ilə çalmaq yox, canlı nəsə yaratmaq lazımdır.

- Ən çox nəyi xatırlayıb, nəyə heyfsilənərdi?

- Uşaqlığından danışmağı xoşlayırdı. Ölümündən iyirmi gün əvvəl uşaqlığını lap çox xatırlayırdı. Danışırdı ki, uşaq olanda müharibənin ən pis və aclıq vaxtlarında bir dəfə qonşunun bağına şəftəli oğurluğuna gediblərmiş. Ev yiyəsi gələndə hamı qaçır, atam qalır. Adamlar onu döyməsin deyə yerə yıxılıb özünü ölülüyə vurur. Bu xatirəsini ürəklə danışardı. Onun Akif adlı bir şair dostu vardı, Ağstafadan idi. Onun ölümünə yaman heyfsilənirdi.

- Son günlərini necə xatırlayırsınız?

- Son günlərini biz çox ağır keçirdik. Yeməkdən kəsiləndən sonra biz onu həkimlərin yanına aparırdıq. Həkimlərə deyirdik, yemək-içməkdən kəsilib, bədəni də iynə götürmür. Onlar da bizə deyirdilər, ona toxunmayın, iynələri vurun. Biz onu Bakıda yoxlatdıranda diaqnozunu çox dəqiq qoymuşdular, demişdilər, bu xəstəlik altı ay çəkməz. Altı aya xəstəlik kişini aparacaq. Sonra qərara gəldik ki, Türkiyəyə aparaq. Atam dedi, mən bilirəm dərdimi, Türkiyəyə də getmərəm. Amma onu da bilirəm ki, mən öləndən sonra sizi topa tutacaqlar, deyəcəklər, atalarını aparıb, gətirmədilər, müalicə etdirmədilər. Ona görə də gedək. Türkiyədə də eyni diaqnoz qoyuldu, aparatlarla yoxladılar, havayı yerdən kişiyə əziyyət verildi.

- Dünyasını dəyişəndə yanındaydınız?

- Son nəfəsinəcən yanındaydım. Son iki, üç gündə ümumiyyətlə yerindən qalxa bilmirdi, tam hərəkətsiz idi, əl-ayaq, bədən heç bir reaksiya vermirdi. Çox çətinliklə danışırdı. Ölümündən iki gün əvvəl onu qaldırıb ağlaya-ağlaya hamama apardım. Qaytarıb gətirib yerinə qoyanda gördüm, o da ağlayır. İkimiz də ağlaya-ağlaya bir-birimizə baxırdıq. Mən də bilirdim ki, sondu, özü də. Birdən qayıtdı mənə dedi ki, ağrın alım, ay Hekayət, ağlama. O mənə yaxşı ata olub, mən də ona yaxşı oğul olmuşam. İndi fikirləşirəm ki, bu sözlə o, mənə halallıq verirdi. Ondan iki gün sonra səhər vaxtı bir nöqtəyə zillənib baxırdı. Bir neçə saat sonra da rəhmətə getdi. Gənclik illərində sazın o qədər də fərqinə varmırdım. İndi elə gün olmur ki, onu xatırlamayım. Ondan ötrü çox darıxıram, hər gün açıram telefonundakı çıxışlara, ifalara, səs yazılarına qulaq asıram. Hərdən onun öldüyünü də unuduram. Deyirəm, gedim bir babama baş çəkim, sonra yadıma düşür ki, yoxdur. Təsəllim isə neçə kilometrsə gedib, onun qəbrini ziyarət etməkdir.

- Siz milyonlardan ona daha yaxın olmusunuz, oğlu olmağınız təsəlli deyil?

- İnanın, siz - yəni tamaşaçılar ona bizdən yaxın olub. O, xalqla daha yaxın, iç-içə idi.

Samirə Əşrəf, Kulis.az

Bu gün Dövlət mükafatı laureatı, Xalq şairi, XX yüzil Azərbaycan poeziyasının görkəmli nümayəndəsi Hüseyn Arifin vəfatından 30 il ötür.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Hüseyn Hüseynzadə (Arif) 1924-cü il iyunun 15-də Qazaxın Yenigün kəndində (kənd hazırda Ağstafa rayonunun tərkibindədir) doğulub.

Ədəbi fəaliyyətə İkinci Dünya müharibəsi illərində başlayan şairin librettosu əsasında hazırlanan “Azad” tamaşası 1957-ci ildə Opera və Balet Teatrında, “Yolda” poeması əsasında yazdığı eyniadlı pyesi 1974-cü ildə Gənc Tamaşaçılar Teatrında tamaşaya qoyulub. 1971-ci ildə “Dağ̆ kəndi” poemasına görə “Qızıl oraq” mükafatına layiq görülüb. Əsərləri keçmiş̧ SSRİ və bir sıra xarici ölkə xalqlarının dilinə çevrilib. Şairlərinə musiqilər bəstələnib. 1976-cı ildə Sarayevo Beynəlxalq Poeziya Günlərinin, 1979-cu ildə Liviyada “SSRİ Günləri”nin iştirakçısı olub. Azərbaycanın Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətində şöbə müdiri, “Azərnəşr”in Bədii Ədəbiyyat redaksiyasında böyük redaktor, “Gənclik” nəşriyyatında bədii ədəbiyyat redaksiyasının müdiri və Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri vəzifələrində çalışıb.

Hüseyn Arif xalqımızın zəngin bədii-poetik irsinə əsaslanan, epos təfəkkürünü, etnoqrafik yaddaşı geniş əks etdirən zəminində dəyərli əsərlər yazıb. O, təbiət mövzusunda yazdığı əsərləri ilə oxucunu ana təbiəti duymağa, qorumağa, doğma torpağın qədrini bilməyə çağırır. Həmişə xalqın içində olan şairin əsas qayəsi, Vətənə məhəbbətin, mənəvi-əxlaqi zənginliklərin təbiət gözəllikləri ilə vəhdətdə tərənnümündən ibarət olub.

Hüseyn Arif o məşhur insanlardandır ki, adı ilə bağlı çoxlu lətifələr, baməzə əhvalatlar dolaşır, hətta belə lətifə və əhvalatların toplandığı kitab nəşr olunub, Xalq Yazıçısı İsmayıl Şıxlı bu əhvalatları sevə-sevə qələmə almışdı. Bütün bu baməzə düzməcələr və olmuş əhvalatlar onun şair ciddiliyini nəinki zədələyib, əksinə, onu xalqa daha da yaxınlaşdırıb, olduğu səmimiyyətlə ona xalq sevgisi qazandırıb.

1992-ci il sentyabrın 14-də Bakıda vəfat edən Xalq şairi, doğulduğu kənddə nakam oğlu Arifin yanında dəfn olunub.

Şairin vaxtı ilə Bakıda yaşadığı evin divarına xatirə lövhəsi vurulub. Xırdalan şəhərindəki, Ağstafadakı küçələrdən biri, habelə Ağstafa şəhərindəki Uşaq Musiqi Məktəbi Hüseyn Arifin adını daşıyır. 2010-cu ildə “Mən Hüseyn Arifəm...” adlı film çəkilib. Adına çoxlu şeirlər, şeirlərinə nəzirələr yazılıb, yaradıcılığı ədəbi-elmi yazıların, tədqiqat əsərlərinin mövzusu olub.

Onun yaradıcılığı bu gün də gənc nəslin tərbiyəsində öz önəmini qoruyub saxlayır, xalqımız, dilimiz yaşadıqca Hüseyn Arif poeziyası da yaşayacaq, seviləcək, öyrəniləcəkdir.

Ruhu şad olsun!

“Şuşa İli” ilə əlaqədar Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi tərəfindən həyata keçirilən “Cənnətim Qarabağ” adlı rubrika davam edir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, layihə çərçivəsində növbəti təqdimatlardan biri Zülalovlar nəslinin daha bir nümayəndəsi - Əməkdar artist Qəmbər Zülalova həsr olunub.

Azərbaycanın dilbər guşəsi Şuşanın şöhrətli, nəcabətli ailələrindən biri olan Zülalovların XIX əsrin ortalarından başlayaraq mədəniyyətimizin inkişafında əvəzolunmaz rolları olub. Bu nəslin ən görkəmli nümayəndələrindən biri olan və hamının Bülbülcan kimi tanıdığı Əbdülbağı Zülalovun mədəni irsi bir sıra məşhur Azərbaycan xanəndələrini yetişdirib. Bülbülcanın musiqi ənənələrini layiqincə davam etdirən Zülalovlar ailəsinin daha bir üzvü Qəmbər Zülalov idi.

Qəmbər Əbdül oğlu Zülalov 1895-ci ildə musiqimizin beşiyi sayılan Şuşada anadan olub. O, 1898-ci ildə atası Əbdül vəfat etdikdən sonra anası və qardaşı Əli ilə birlikdə bir neçə il Aşqabadda əmisi, xanəndə Əbdülbaqi Zülalovun himayəsində yaşayıb. Əmisi Bülbülcanın xanəndəlik məktəbinin təsiri ilə hələ uşaq yaşlarından xalq musiqisinə və muğama maraq göstərməyə başlayıb. Şirin, məlahətli, yumşaq və orta tembrli səsə malik olduğundan Qəmbər Zülalov qardaşı Əli Zülalov kimi xanəndəliyə çox erkən başlayıb. Belə ki, əmisindən musiqi dərsləri alan Q. Zülalov hələ yeniyetmə çağlarında ikən 1917-ci ildən Şuşada, 1919-cu ildən isə Bakıda el şənliklərində, müxtəlif konsertlərdə, həmçinin bir sıra həvəskar tamaşalarında xanəndə kimi çıxış edir. Eyni zamanda, özünü 1928–ci ildən opera teatrının truppasında da aktyor kimi sınamağa başlayır. Şəhər məktəbində aldığı təhsillə kifayətlənməyən aktyor 1930-cu ildə səhnə fəaliyyətinə fasilə verərək yeni biliklərə yiyələnmək üçün musiqi texnikumuna daxil olur. Bununla bərabər aktyorluq bacarığını da yadırğamamaqdan ötrü o, eyni zamanda, Konsertbüronun solisti kimi də fəaliyyət göstərir. Təhsilini bitirdikdən sonra 1936-cı ildən yenidən opera teatrına qayıdan aktyor ömrünün sonuna kimi öz taleyini bu sənət ocağı ilə bağlayır. 

Sənətkar yaradıcılığı boyunca eynən qardaşı və nəsil şəcərəsinin digər görkəmli nümayəndələri kimi illərlə mənimsədiyi Qarabağ xanəndəlik məktəbinin ənənələrini ləyaqətlə davam etdirib. O, bir xarakterik rollar ustası olaraq Azərbaycan Opera və Balet Teatrının səhnəsində Ü. Hacıbəylinin “Əsli və Kərəm”, “Koroğlu”, “Leyli və Məcnun”, M. Maqomayevin “Şah İsmayıl”, “Nərgiz”, Z. Hacıbəylinin “Aşıq Qərib”, Ə.Bədəlbəylinin “Nizami”, Q.Qarayev və C.Hacıyevin “Vətən” və s. kimi opera və operettalarında Paşa, Şeyx, Sofi, Nadir, Əyan, İbn Səlam, Şeyx, Məcnunun atası, Rəmmal, Əbu Həmzə, Türkmən, Səyyad, Bədəl, Aşıq Səlim, Dərviş, Aşıq Vəli, Birinci gözətçi, Eldar obrazlarını bənzərsiz məharətlə oynayıb. Onu da qeyd edək ki, aktyor dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin şah əsəri sayılan “Koroğlu” operasının ilk iştirakçılarından biri olub. Operanın inkişafında göstərdiyi xidmətlərinə görə 26 aprel 1958-ci ildə respublikanın Əməkdar artisti fəxri adına layiq görülüb. 

Dövrünün sevilib-seçilən sənətkarlarından olan və öz istedadı ilə mənsub olduğu Zülalovlar ailəsinin nüfuzunu ləyaqətlə doğruldan Qəmbər Zülalov 1976-cı ildə Bakı şəhərində vəfat edib.

Bu gün London şəhərin tarixi məkanlarından biri olan “Regent Street Cinema”da Əməkdar rəssam Mehriban Əfəndinin əsərləri videoinstalyasiya formatında nümayiş etdiriləcək. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, layihə Azərbaycan-Amerika yazıçısı və bəstəkarı Ella Leyanın rejissorluğu ilə çəkilən “Leylanın skripkası” qısametrajlı bədii filminin təqdimatı çərçivəsində həyata keçiriləcək.

“Monako Film Festivalı”nda “Angel” mükafatının qalibi olan “Leylanın skripkası” geniş ictimaiyyətə Azərbaycanın Britaniyadakı səfirliyinin sponsorluğu, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsini və Amerika Yəhudi İcmasının dəstəyi ilə təqdim olunacaq.

Filmdə baş rolları gənc Hollivud aktrisası Sofiya Rossinski və məşhur azərbaycanlı skripka ustası Sabina Rakçeyeva canlandırıb. Ekran əsərini Azərbaycan şairi Nigar Həsənzadə səsləndirib.

Filmin quruluşçu operatoru Nadir Mehdiyev, geyim rəssamı Mehriban Əfəndidir.

Sentyabrın 28-dən 30-dək Meksikada UNESCO-nun “MONDİACULT-2022” Mədəniyyət Siyasətləri və Davamlı İnkişaf üzrə Ümumdünya Konfransı keçiriləcək. 

40 il əvvəl 1982-ci ildə Meksikada keçirilmiş “MONDİACULT” konfransına yenidən bu ölkə ev sahibliyi edəcək. Builki “MONDİACULT 2022” konfransına 100-dən artıq mədəniyyət naziri, 150-dən çox hökumətlərarası təşkilatın, BMT institutlarının, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının qatılacağı gözlənilir. 

Beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən arzu olunan yol xəritəsi kimi razılaşdırılmış BMT Davamlı İnkişaf Məqsədlərinin həyata keçirilməsində sonuncu onilliyə qədəm qoyulduğu vaxtda qlobal çağırışların öhdəsindən gəlmək və yaxın gələcək prioritetləri müəyyən etmək üçün UNESCO üzv dövlətlərini və beynəlxalq ictimaiyyəti davamlı mədəniyyət siyasəti haqqında düşünməyə dəvət edir. Məqsəd davamlı inkişaf perspektivlərinə, eləcə də həmrəylik, sülh və təhlükəsizliyin təşviqinə tam uyğunlaşdırılmış daha dayanıqlı və davamlı mədəniyyət sektorunu formalaşdırmaqdır.

Vyanada keçirilən “Mədəniyyətlərarası bağlılığın uzun gecələri” mədəniyyət həftəsi çərçivəsində Azərbaycan musiqisi səsləndirilib.

“Ədəbiyyat və incəəsnət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, Beynəlxalq Mədəni Müxtəliflik Təşkilatının (BMMT) 5-ci dəfə təşkil etdiyi “Sülh və mədəni müxtəliflik“ mövzusunda panel müzakirələr təşkil olunub. Müzakirələrdə sülh və münaqişələrin çoxölçülü cəhətlərinə toxunulub, mədəni müxtəlifliyin qlobal sülh və inkişaf üçün hərəkətverici qüvvə olduğu diqqətə çatdırılıb.

Elmi və diplomatik dairələr, beynəlxalq və qeyri-hökumət təşkilatlarının qatıldığı müzakirələrdə sülh quruculuğunun geniş anlamda tətbiqinin fərqli yanaşmaların fövqündə durmalı olduğu və qarşılıqlı hörmətə söykənən qlobal mədəniyyətin dəstəklənməsinin vacibliyi vurğulanıb.

Tədbirin mədəni hissəsində Ruhulla Əziz (kamança) və Tamilla Sadıqbəyli (fortepiano) Azərbaycan xalq və bəstəkar mahnılarından ibarət musiqi proqramı ilə çıxış ediblər.

Vyanada fəaliyyət göstərən Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin tərəfdaş olduğu mədəniyyət həftəsi sentyabrın 18-dək davam edəcəkdir.

Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzindən verilən məlumata görə bu il "İpək yolunun dürdanəsi" adlı Daşkənd Beynəlxalq Kino Festivalda "Suğra və onun oğulları" filmi ilə təmsil olunacaqdır.

14-18 sentyabr tarixlərində Özbəkistanda keçiriləcək Daşkənd beynəlxalq film Festivalında dünyanın 40 ölkəsindən 500-ə yaxın xarici kino ulduzu, kinematoqrafçılar və media nümayəndələrinin iştirakı nəzərdə tutulub.

Qeyd edək ki, ötən ildən keçirilməsinə start verilən "İpək yolunun dürdanəsi" adlı beynəlxalq kino festivalı sovet dövründə keçirilən Daşkənd beynəlxalq kinofestivalının davamı hesab olunur.

15 sentyabr tarixində Beynəlxalq Kino Festival çərçivəsində Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində "Azərbaycan kino günləri"nin rəsmi açılışı nəzərdə tutulub.

Açılış mərasimində nümayiş etdiriləcək "Suğra və onun oğulları" filmi  Bakı Media Mərkəzi, Buta Film, Arizona prodakşın, Salar filmin birgə istehsalıdır. Filmdə ikinci dünya müharibəsində Azərbaycanda arxa cəbhədə kənddə yaşayan insanların taleyindən gedir. Çəkilişlərin əksəriyyəti Azərbaycanın Daşkəsən rayonunun Suqovuşan kəndində aparılıb.

Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzindən verilən məlumata görə Daşkənd beynəlxalq kinofestivalında tanınmış azərbaycanlı kinorejissorlar Vaqif Mustafayev, Ayaz Salayev, Orman Əliyev, Oleq Səfərəliyev, Əlisəttar Quliyev, İlqar Nəcəf, Asif Rüstəmov, Fariz Əhmədov, xalq artisti Şəfiqə Məmmədova iştirak edəcəklər.  

Açılış mərasimində xalq artistləri Gülyanaq və Gülyaz Məmmədova konsert proqramı ilə çıxış edəcəklər.

Qeyd edək ki, 17 sentyabrda Azərbaycan filmi Özbəkistanın Buxara şəhərində mərkəzi kinoteatrda nümayiş etdiriləcəkdir.

Sentyabrın 7-dən 11-dək Nizami Kino Mərkəzində V ANİMAFİLM Beynəlxalq Animasiya Festivalı keçirilib. Festivalda beş gün ərzində 29 ölkədən uşaqlar və böyüklər üçün çəkilmiş 121 müxtəlif animasiya filmləri nümayiş etdirildi. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” pprtalı xəbər verir ki, festivalın builki mövzusu “İqlim dəyişikliyi” idi.

Festivalın builki devizi “Bir bilet = bir ağac” idi. Beynəlxalq tədbir “İqlim dəyişikliyi” mövzusuna həsr olduğuna görə bilet satışlarından əldə olunan bütün vəsaitin işğaldan azad olunmuş ərazilərdə ekoloji tarazlığın bərpası üçün Qarabağ Dirçəliş Fonduna ianə ediləcəyi elan edilmişdi. Bağlanış mərasimində bilet satışlarından əldə olunan vəsaitin və əkiləcək ağacların sayını uşaq münsiflər heyətinin üzvü Esra Əliyeva açıqladı: 4119 AZN = 412 ağac.

Festivalın müsabiqədənkənar və peşəkar proqramları bu il də Fransa, Çexiya, Yaponiya və Ukrayna filmləri ilə zəngin oldu. Bununla yanaşı, gənc animasiya həvəskarlarını nəzərdə tutan və Azərbaycan animasiya sənətinin inkişafını təşviq edən müxtəlif vörkşoplar, o cümlədən Jonathan Laskarın (Conatan Laskar) ustad dərsi, Nitya Ramloganın (Nitya Ramloqan) “Stop motion”, Tilly Wallace (Tilli Uolles) və Nəzrin Ağamalıyevanın “Şüşə üzərində animasiya” vörkşopu, Daniel Bird (Daniel Börd), Elçin Hami Axundov və Məsud Pənahinin birgə keçirdiyi animasiya restavrasiyası haqqında “Animasiya refreyminqi: rəqəmsal texnologiyalar əsrində hərəkətli təsvirin qorunması və bərpası” konfransı və festivalda ilk dəfə virtual sərgi baş tutdu. Festivalın peşəkarlar üçün proqramı çərçivəsində ilk dəfə keçirilən “Making-of” tədbirində isə istehsal mərhələsində olan 5 yerli animasiya filminin təqdimatı həyata keçirildi.

V ANİMAFİLM festivalında beynəlxalq münsiflər heyətinin tərkibi Jonathan Laskar (Conatan Laskar) (İsveçrə), Tilly Wallace (Tilli Uolles) (Böyük Britaniya), Markus Øvre (Markus Övre) (Böyük Britaniya), Nodar Beqiaşvili (Gürcüstan), Jorn Leeuwerink (Yorn Leuverink) (Niderland) və Daniel Bird (Daniel Börd) (Böyük Britaniya) kimi peşəkarlardan ibarət olub.

Bu il ənənəvi olaraq festivalın uşaq münsifləri də fəaliyyət göstərirdi. 22 üzvdən ibarət olan bu heyət festival müddətində maarifləndirici və əyləncəli uşaq proqramında iştirak etdikdən sonra “Uşaqlar üçün ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi” və “Ən yaxşı animasiya seriyalı” kateqoriyaları üzrə iki qalib seçərək, bu kateqoriyanın qaliblərini səhnədə elan etdilər.

Bunlardan əlavə, bu il tamaşaçılar “Tamaşaçı seçimi” müsabiqəsinin qalibini film nümayişlərindən sonra elektron səsvermə əsasında müəyyənləşdirdi.

Festivalın ən böyük mükafatı “Ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi – GRAND PRIX” mükafatının qalibini Mədəniyyət nazirliyinin Audiovizual və interaktiv media şöbəsinin müdiri Rüfət Həsənov açıqladı.

Yerli müsabiqənin “Ən yaxşı qısametrajlı Azərbaycan animasiya filmi” müsabiqəsinin qalibini isə Fransanın Azərbaycandakı səfirliyinin Mədəni fəaliyyət və əməkdaşlıq üzrə müşaviri Charles Danier (Çarlz Denyer) tərəfindən açıqlandı. O, bildirdi ki, bu mükafatın qalibi ənənəvi olaraq dünyanın ən böyük animasiya festivalı olan Fransanın Annecy (Ansi) Beynəlxalq Animasiya Festivalına MİFA peşəkar akkreditasiyası ilə qatılma imkanına sahib olacaq.

Tədbirdə vörkşoplara qatılmış iştirakçıların iqlim dəyişikliyi mövzusunda qısa animasiya rolikləri nümayiş etdirildi.

Bağlanış mərasiminin sonunda festivalın art-direktoru Nəzrin Ağamalıyeva 2023-cü ildə keçiriləcək altıncı festivalın mövzusunun gender bərabərliyinə həsr olunacağını və bilet satışlarından əldə olunan bütün gəlirin bir gənc qızın təhsilinə xərclənəcəyini diqqətə çatdırdı.

Beynəlxalq müsabiqələrin qalibləri:

“Ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi – GRAND PRIX” – “A Story for 2 Trumpets” (2 trubka üçün hekayə), rejissor Amandine Meyer (Amandin Mayer), Fransa.

“Ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi – GRAND PRIX” – xüsusi seçim mükafatı – “Of Wood” (Ağacdan), rejissor Owen Klatte (Ouen Klate), ABŞ.

“Uşaqlar üçün ən yaxşı qısametrajlı animasiya filmi” – “Franzy’s Soup-Kitchen” (Franzy-nin şorba mətbəxi), rejissor Ana Chubinidze (Ana Çubinidze), Gürcüstan, Fransa.

“Ən yaxşı televiziya animasiya seriyalı” – “Grizzy and the Lemmings World Tour – The Legend of the Lemmings” (Grizzy və lemminqlərin dünya turu – Lemminqlər haqqında əfsanə), rejissor Cédric Lachenaud (Sedrik Laşenaud), Fransa.

“Ən yaxşı qısametrajlı eksperimental və ya abstrakt animasiya filmi” – “Us” (Bizi), rejissor Nelson Fernandes, Portuqaliya.

“Ən yaxşı musiqili animasiya videosu” – “Transparent Black and Iron Rich Red” (Şəffaf qara və dəmirlə zəngin qırmızı), rejissorlar Mario Kreill Cirillo (Mario Kreyl Sirillo), Isabel Emily Wiegand (İzabel Emili Viqand), İtaliya.

“Ən yaxşı tələbə animasiya filmi” – “A Dog under Bridge” (Körpünün altında bir it), rejissor Tang Rehoo (Tanq Rehu), Çin.

Yerli müsabiqənin qalibi:

“Ən yaxşı Azərbaycan qısametrajlı animasiya filmi” – “Ağ qorxu” (White Fear), rejissor Ülviyyə Məmmədova, Azərbaycan.

“Ən yaxşı Azərbaycan qısametrajlı animasiya filmi” – xüsusi seçim mükafatı – “Bir Damla” (One Drop), rejissor Kövsər Qurban, Azərbaycan.

Tamaşaçı seçimi müsabiqəsinin qalibi:

“Franzy’s Soup-Kitchen” (Franzy-nin şorba mətbəxi), rejissor Ana Çubinidze, Gürcüstan, Fransa.

Festivalın builki tərəfdaşları: Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı, Qarabağ Dirçəliş Fondu, Culture Network House Association, Azərbaycan Yaradıcı Sənayelər Federasiyası, Shahmaran Metaceramica, Dynamic Box Studio, Nizami Kino Mərkəzi, İsveçrə İnkişaf və Əməkdaşlıq Agentliyi, Fransanın Azərbaycandakı səfirliyi və Fransız İnstitutu, Çexiya Respublikasının Azərbaycandakı səfirliyi, Yaponiyanın Azərbaycandakı səfirliyi və Yaponiya Fondu, Lenovo, Tripsome, Ritual Mobil Teatr Laboratoriyası, Cafino Coffee&Wine, Nemi Hotel Baku, Unibroad, Choche.az, Annecy Beynəlxalq Animasiya Film Festivalı və TVPaint Développement.

Festivalın media tərəfdaşları: “BAKU” və “Nargis” jurnalları.