“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Həvəskar yazarlar” rubrikasında bu dəfə sizə Yusif Afşarın “Gözüm yolda, könlüm səsdə” adlı hekayəsini təqdim edir.

Yusif Afşar (Alıyev) 1979-cu il aprelin 7-sində Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndində dünyaya gəlib. Fizika üzrə fəlsəfə doktorudur, Azərbaycan Pedaqoji Universitetinin Quba filialının direktorudur.

Boynundakı yara sağalsa da həkimlər hələ də hospitaldan çıxmasına icazə vermirdilər. Çünki hərəkət etdikcə ayağında və qaraciyərində oturmuş qəlpələr tərpənə bilərdi. Nicat isə israr etməkdə davam edirdi:

- Ay həkim, qurban olum, qoy gedim, axı o, küçədə məni gözləyir. Görüşümüz uzaq başı bircə saat çəkər. Lap istəyirsən, sən də get mənimlə, səni də tanış edim göz bəbəyimlə. Axı bu gün 8 martdır, onun bayramıdır. Keçən ay anam yanıma gələndə demişdim ki, Leyla bayramda gəlsin, mütləq görüş alacam həkimdən. 

Həkim isə peşəsinə sadiq qalırmış kimi soyuqqanlı şəkildə cavab verdi:

- Ay yoldaş leytenant, ay Şuşa fatehim, məni başa düş, mən də elə yaralarının sağalmasını nişanlın səni gözlədiyi kimi gözləyirəm. Qurban olum, imkan ver, işimizi sona kimi görək, qolundakı gipsi yenicə açmışam. Barmaqlarının yarası da indi-indi qaysaqlayır. Partlayış zərbəsindən dağılmış qulaq pərdən də sağalmayıb, hələ də qan gəlir. Vallah sağalandan sonra sizi mütləq evimə qonaq çağıracam. Amma indi olmaz, ciyərindəki qəlpə də çox pis yerdədir. Hər an tərpənib onikibarmaq bağrısağı kəsə bilər. Axı niyə məni bəd-bəd danışdırırsan? Dediyimə əməl et. Elə bilirsən, mən anlamıram səni? Mənim də ailəm, qızım var. Bax bu əziz günü mən də onlarla keçirmirəm, sənin yanındayam.

Nicat ümidsiz də olsa son cəhdini də etdi:

-Doktor, axı mən onu axırıncı dəfə müharibə başlamazdan əvvəl, avqust ayında kəndə məzuniyyətə gedəndə görmüşəm. Bu saat mənə yaramdan çox yarımla görüşə gedə bilməməyim əziyyət verir. 

-Olmaz, - deyə doktor Rəcəbov sərt şəkildə dilləndi.

-Doktor, Səməd Vurğunun bir şeiri var, yəqin onu oxumusan, - deyə Nicat incik şəkildə dilləndi.

-Hansını deyirsən? Səməd Vurğun dəryadır, o qədər şeiri var ki, - deyə onun yaralı ayağına sarğı dolayan doktor soruşdu. 

- İkinci dünya savaşında yaralı bir əsgərin dilindən yazılan şeiri deyirəm:

Doktor! Aman, doktor!

Sağlığıma güman yoxdur...

Bıçağını saxla bir dəm,

Bilirəm ki, öləcəyəm...

Gözüm yolda, könlüm səsdə,

Dinlə məni son nəfəsdə.

Rəcəbov bu təsirli şeirdən sonra sarğını bağlayıb üzünü yana çevirərək nəmlənmiş gözlərini sildi. İri sinəsini dərindən nəfəs alaraq doldurub, geri uzun bir nəfəs verərək fikirə getdi. Beləcə, fikirli-fikirli pəncərəyə yaxınlaşıb küçəyə baxdı. Dəmir barmaqlı hasarın o biri üzündə boz rəngli gödəkcə geyinmiş yaraşıqlı bir qız hospitala – Nicatın yatdığı pəncərəyə baxırdı.

Bu mənzərədən sonra doktor Rəcəbov “leytenantı buraxım, ya buraxmayım”, - deyə bir müddət öz-özünə danışdı. “Yox, buraxmayacam, hərəkət etsə qəlpə tərpənər və sonra daha ağır olar”, - deyə özünə təskinlik verdi.

Bəs o yolda qalan məsum qız necə olsun?

Doktor geri gəlib Nicatın yatağına yaxınlaşdı və dedi:

-Sənin ora getməyinə razı deyiləm, amma qoy gedib nişanlını bura gətirim.

-Yox doktor, yox, istəmərəm o bura gəlib buradakı yaralıları görsün, məni xəstə yatağında ziyarət etsin. Amma bir xahişim var, - deyə Nicat dilləndi.

- De görüm nə xahişdir, yoldaş leytenant, - doktor soruşdu. 

Nicat dərisi bir neçə yerindən çapılmış əlini cibinə salıb cibindən dörd yerə bükülmüş bir kağız çıxardı, doktora uzatdı:

-Doktor, bir zəhmət, al bu kağızı götür, nişanlıma verərsən, Daşaltıda qayalıqda gizlənib hücum komandası gözləyən vaxt yazmışdım. Söz vermişdim ki, bu gün onu Leylaya verəcəm, - deyə doktorun gözlərinə baxdı.

Doktor Rəcəbov üzəri qan ləkəsi ilə xal-xal olmuş, ortasından deşilmiş kağızı alıb cibinə qoymaq istəyəndə Nicat dedi ki, Doktor, cibinə qoyma, ağrın alım, o kağız məni ölümdən qorudu, üzərindəki deşik də qəlpə izidir, həmin qəlpə ciyərimdə dayandı, o kağız olmasaydı bəlkə də ölərdim.

Sonra da “Aç onu, orada yazdıqlarımı ucadan oxu” - deyə xahiş etdi.

Doktor Rəcəbov barmaqları əsə-əsə kağızı ehmalca açıb oxumağa başladı:

“Canım Leylam,

Dünyanın varlığı səsli-küylü olmasındadır, səsim küyümsən.

Dənizlərin həyatı ona axan çaylara bağlıdır, axan çayımsan.

Güllərin ətri onu yetişdirən torpağın gücündədir, gücüm qüvvətimsən.

Quşların cəh-cəhi açılan sübhün şəfəqindədir, al şəfəqimsən. 

Kainatın işığı Günəşdən gələr, doğan Günəşimsən.

Ətirlərin şahı ahu göbəyində yetişər, ətirli müşkümsən.

Cismin varlığı ruha bağlıdır, çağlayan ruhumsan.

Gözün kəsəri nurdan keçər, göz nurumsan.

Sevginin təmizliyi qəlbə bağlıdır, saf eşqimsən.

Uzun yolun qəti hərəkətə bağlıdır, dizimin taqətisən.

Yalanı kəsən Doğrudur, iti qılıncımsan.

Cəmi varlığın yaradıcısı Allahdır ki, ondan gələn ilahi payımsan.

Sənin Nicatın. 4 noyabr 2020-ci il, Daşaltı”

Doktor Rəcəbov qəhər boğa-boğa oxuduğu kağızı yenidən eyni izlərlə qatlayıb otaqdan çıxdı. Bir göz qırpımında bayaqdan küçədə sevgilisini gözləyən boz gödəkcəli incə belli, sarı saçlı, üzündən sevinc yağan qıza yetişib: - Alın bu kağızı, Nicat verdi, - deyə dilləndi. Qızın sual dolu gözlərinə baxa bilməyərək: - İcazə verilmədi yataqdan durmasına, dedi ki, bu kağızı sizə yetirim, - deyib bir göz qırpımında geri qayıtdı...

***

İki gün idi ki, nə leytenant, nə də doktor bir kəlmə kəsmirdilər. Doktor leytenantın  yaralarının sarğısını dəyişdirib gedirdi.

Gecə qəfil gələn zəngə onsuz da neçə gün idi səksəkəli yatan doktor hövlang oyandı:

- Bəli!

- Doktor, təcili hospitala gəlin, leytenant Binnətovun durumu qəflətən ağırlaşdı.

- Reanimasiyaya qaldırın, təcili, bu saat gəlirəm.

Xəstəxanaya necə çatdığını hiss etməyən doktor təşviş içində reanimasiya palatasına gələrək Nicatın çarpayısına yaxınlaşdı, əlini onun soyuq alnına qoyub, asta səslə: -Nicat, Nicat, mənim qəhrəmanım, nə olub sənə? – deyə soruşdu.

Nicat həkimin səsini eşitcək gözlərini azacıq aralayıb, ağarmış bənzinə xəfif təbəssüm gətirərək dodaqaltı zorla eşidiləcək bir səslə dedi:

-Doktor! Aman, doktor!

Sağlığıma güman yoxdur...

Bıçağını saxla bir dəm,

Bilirəm ki, öləcəyəm...

Gözüm yolda, könlüm səsdə,

Dinlə məni son nəfəsdə.

Nicatın dodaqları bağlandı, lakin təbəssümü hələ də üzündə idi.

Doktor böyük günah işləmiş insan kimi bütün tibbi müdaxilələri tibb bacılarının üzərinə qışqıraraq edirdi. Heç bir müdaxilə effekt vermirdi...

***

Bu da dəfn günü.

Doktoru hər şeydən daha çox yandıran tabutun ayaq tərəfini qucaqlayaraq dil deyib ağlayan boz gödəkcəli, sarı saçlı qız idi...

“Bağışla Nicat, keşkə sizi görüşdürərdim”, - deyə hönkürtü ilə ağlamaqdaydı doktor.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.07.2022)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə “Biri ikisində” layihəsində Nəsr saatı davam edir.  Bu gün sizlərə Nihat Pirin “Pab rapsodiyası” hekayəsini təqdim edəcəyik.

PAB RAPSODİYASI

Həmişə xoşbəxt olsan, xəyalını quracağın

heç nə qalmaz.

                         Dostoyevski

Boz-bulanıq Bakının boz-bulanıq payız axşamçağılarının birində yenə özümü yaddaşımın ən təmiz, ən dəqiq ünvanında tapıram: “Old room”da. Bu günə qədər məni buraya bağlayan səbəbin nə olması haqqında düşünməmişəm. Bəzən buna ehtiyac da duymuram. Çünki dünyada elə şeylər var ki, onların səbəbsiz gözəl olduğuna inanıram.

Adətən, buralarda tək oluram. Ümumiyyətlə, tək içməyi sevirəm. Tək içəndə özümü xoşbəxt hiss edirəm. Bəlkə də, sırf buna görə dünyanın ən bəxtəvər adamıyam. Ya da yox, ən bəxtəvəri odur. Hə, o. Hər şeyə rəğmən, bu qədər sevilir deyə. Sizin hələlik “o”nun kimliyi haqqında məlumatınız yoxdur. Cəmi on beş gün əvvələ qədər mən də belə idim. Amma o gün başqa idi.

O gün mən ilk dəfə gecə günəşi gördüm. O gün mən ilk dəfə gecə günəşin şəfəqlərini hiss elədim, ona toxundum.

O biri klubda rastlaşmışdıq, bununla üzbəüz olan, adını unutmuşam. Adında qırmızı ilə bağlı nə isə vardı. O da qırmızı geyinmişdi, qıpqırmızı. Həmin o günəşli gecənin sonuna yaxın özü yazmışdı, məni tanıdığına şad olduğunu demişdi. Bu etirafa qədər olan hər şeyi sadəcə o gecəlik yaşadığımı düşünürdüm. Amma yox... O gecə ilk dəfə idi ki, yanıldığım üçün xoşbəxt olurdum.

Bu gün əvvəlki günlərdən fərqlidir. Çünki tək içə bilməyəcəyəm. Masadakı dostlarımızın sayı getdikcə çoxalır. Amma bütün bunlar məni narahat eləmir, içimdə təəssüfdən əsər-əlamət yoxdur. İki, üç, dörd… Bokalların sayını getdikcə unuduruq, söhbətimizin məzmununu da. Rabitəsiz dialoqların ardınca içkinin növü də dəyişir: viski, tekila, rom... Qalanını xatırlamıram. 

Ağız deyəni qulaq eşitmir. Bezdirici söhbətlərdən qurtulmağın ən gözəl yolu özünü canlı musiqinin axarına buraxmaqdır. Musiqinin ecazı artdıqca masamızda yeni istedadlar peyda olur: “Hoşça kal, olacaklar sensiz olsun!” Amma mən heç nəyi onsuz düşünə bilmirəm. Bu qədər adam, bu qədər dost, bu qədər səs-küyə rəğmən, yenə də nə isə çatmır. O!

Qəribədir, bəlkə, onu bir daha heç vaxt görməyəcəyəm. Bəlkə, bir də heç vaxt rastlaşmayacağıq. Amma mənim üçün heç nəyin fərqi yoxdur.  Onu hər şeyə rəğmən sevirəm, hər şeyə rəğmən!

Qulaq batıran musiqi, adamların nəşə dolu səsi, fərqli masalardan fərqli tamda havaya uçurulan tüstü-duman və pabın solğun işıqları arasında onu axtarıram. Məndən olsa, masadan qalxıb bir-bir adamları silkələyərəm, sorğu-sual edərəm. Bəlkə, kimsə ünvanını bildi. Bəlkə, kimsə onu tanıdı. Bəlkə, kimsə onu tapmağıma kömək oldu.

Və budur, bir anda bütün masalar susur, musiqi dayanır, ortalıqda o yan-bu yana qaçışan ofisiantlar donub qalır. Hə, bu odur, mən yanılmıram, mənim günəşim bu gecə yenidən doğuldu. Aşağıda, birinci mərtəbədə musiqiçilərin önündən keçib yan masaların birində əyləşir. Bəlkə də, bu, bir xəyaldır, onun xəyalı. Yeddi bokal, üstəgəl rom, zarafat gəlməsin.

Artıq masadakıların nə dediyi, nə oxuduğu haqqında heç bir fikrim yoxdur. Başım bədənimə ağır gəlir. Birtəhər ayağa qalxıram, bu onların diqqətini belə çəkmir. Hərə öz kefindədir. Pilləkənin sürahisindən tuta-tuta aşağı düşürəm. Gözüm ancaq onu gəzir, onu axtarır. Budur. Qarşımdadır. Siqaret damağında alnını ovuşdura-ovuşdura mahnını pıçıldayır: “Beni vurup, yerde bırakma!” Məni görmür, görməsi də mümkün deyil. Mənə elə gəlir ki, o, indiyə kimi, ümumiyyətlə, məni görməyib və görməyəcək də. Bəs o günəşli gecədə etdiyi etiraf? Məhz bu etirafın təntənəsi ilə birdən özümdə bütün klubu çiyinlərimə alıb uçuracaq dərəcədə güc hiss edirəm. Amma eyni vaxtda həm də çox cılız göründüyümün fərqindəyəm. Mən onun üçün kiməm? Bilmirəm.

Ayaqlarım tutulub. İstəmirəm ki, dəvətsiz yanında əyləşim. Bəlkə, kimisə gözləyir? Lənət şeytana, bəs mən kimi gözləyirəm? Bu, bir fürsətdir, bunu dəyərləndirməliyəm.  Cəmi yeddi addım, bəlkə də, daha az. Onun oturduğu masaya qədər tutunacaq heç nə yoxdur, bu da bir yandan qorxudur. Amma yox, indi qorxu istədiyim ən sonuncu şeydir, bunu etməliyəm!

Bir, iki, üç, dörd, beş və… Düz qarşısındayam. Ağır-ağır başını qaldırıb gülümsəyir, az-maz təəccübləndiyini də deyə bilərəm. Qalxır. Əl uzadır. Yenə gülümsəyir. Barmaqlarım ovcunun içində qıvrılır, yanmış kirbit kimi, az qala, ovxalanıb tökülə. Mən bu saniyə yalnız bir şeyə əminəm: onu hər şeyə rəğmən, sevirəm. Hər şeyə.

– Əyləş, – deyir. Hələ də gülümsəyir. Qırmızı köynəyini geyinib. Göbəyi açıq olanı. Şalvarda, ya yubkada olduğunu görə bilmirəm, başım-beynim dumanlıdır.

– Gələndə səni gördüm, – deyir, – dedim, dostlarınlasan, səni narahat eləməyim, – özümü cılız hiss elədiyim üçün utanıram və bu utanc hissini dünyadakı heç bir xoşbəxtliyə dəyişə bilməyəcəyimdən əminəm. Göz qapaqlarını ağır-ağır endirib-qaldırır. Bu ağır hərəkətlərdən istifadə edib onu təpədən-dırnağa süzürəm. Köynəyi keçən dəfəkindən bir az solub sanki. Yəqin, yuyulub, rəngi gedib. Ya da mənə elə gəlir.

– Niyə danışmırsan? – birdən üzündəki gülüş yoxa çıxır, əvəzində ciddi görkəm alır, – həmişə beləsən sən?

– Necə? – axır ki, mən də dillənirəm. Öz sualım özümü diksindirir.

– Elə belə… Sakit, utancaq… Hə? – gülüşü yenidən qayıdır. Mən onu hər şeyə rəğmən, sevirəm. Hər şeyə rəğmən.

Dialoqun davamının gəlmədiyini görüb o da susmağı seçir. Barmaqlarının arasında közərən siqareti bitirmədən onu külqabıya basır, növbətisini yandırır. Ovuclarını çənəsində birləşdirib gözlərimə baxır. Uzun-uzadı baxır, baxır və gülümsünür.

– Nə içək? – yenə sükutu o pozur.

Heç nə haqqında düşünə bilmirəm, suallarına cavab vermək üçün nə qədər can atsam da, alınmır. Susuram. Yalnız onu düşünürəm. Cəmi bir addımlığımda oturmuş və gözləri ilə gözlərimi sorğu-sual edən onu.

– Yaxşı, – deyir, siqareti külqabıya basıb ofisianta işarə edir, – bizə iki tekila. Sonra yenə eynisini, birdən piyan olaram, – əlini əlinə vurub arxaya yaslanır və dərindən ah çəkir.

– Sənlə belə saatlarla otura bilərəm, – bu o günəşli gecənin ardınca gələn etirafdan sonra mənə dediyi ən xoş sözdür. Ya da yox.., – o qədər doğma gəlirsən ki mənə...

– Sən də… – kaş hisslərimi daha cəsarətli ifadə edə biləydim. Kaş!

Ofisiant yaxınlaşır, badələr masada yerini rahatlamadan havada toqquşdururuq. “Sənə” – deyir. “Hər şeyə rəğmən, səni sevməyimə” – deyirəm, amma çox astadan.

– Sən harada qalırsan? – bu sual baş-beynimi dəng edən musiqidən də yüksək tonda qulaqlarımda bir neçə dəfə cingildəyir. Verəcəyim cavabı ürəyimdə dəfələrlə təkrarlayıram.

– Burda, – əlimlə musiqiçilər oturan küncə tərəf işarə edirəm, – bu yaxınlarda, – bir az da izahata ehtiyac duyuram, – bura yaxındır.

Yenə gülümsünür, həyəcanımı heç cür gizlədə bilmirəm, özümü çox pis yandırdığımı hiss edirəm. Bəlkə də, məqsədi tamam başqa imiş.

Ofisiant daha iki tekila ilə yaxınlaşır, yenə də havada toqquşdurma və “Sənə”! Qəfil hərəkətlə masadan qalxır, “Gəlirəm” deyib tualetə sarı gedir. İki addım atıb ucadan:

– İki tekila daha!

– Yaxşı, – deyib pabın rəngbərəng işıqlarında özünü bütün çılpaqlığı ilə göstərən ağappaq ayaqlarına dikilirəm. Yubka geyinibmiş.

***

…Masaya qayıdır. Hərəkətlərindən hiss edirəm ki, artıq piyandır.

– Sən çox yaxşı adamsan... – daha bir siqaret alışdırıb onu külqabının yarığına keçirir.

– Olar yanında oturum? – bu sual ağzımdan necə çıxır, bilmirəm, amma onun baxışlarında elə havadaca əriyib yox olur. Gülümsünür. Heç nə demir. Uğursuz təklifimin peşmanlığını yaşayırdım ki, ayağa qalxıb yanıma gəlir. Masanı bir az geriyə itələyib dizimin üstündə oturur. Əlini boynuma dolayıb başını başıma söykəyir. Bütün bədənimin titrədiyini, həyəcandan qarnıma sancıların dolduğunu hiss edirəm. Özümü saxlamaqda çətinlik çəkirəm, bir anlıq onu qucağıma alıb klubdan çıxdığımı, taksilərdən birinə mindiyimizi, onu evimə qədər apardığımı, binanın pilləkənlərini o qucağımda ikən ildırım sürətilə qalxdığımı düşünürəm. Yüksək musiqi səsi məni ayıldır: “Uyandım birden seninle...”

Qarşı-qarşıya oturmuşuq. Gülümsünür. “İçək” deyib yenə ofisianta işarə edir.

– Bizə iki pivə, – ofisiant “Baş üstə” deyir, – bir də limon.

– Neçə yaşın var? – ondan, ən azı, 5-6 yaş balaca olduğumu öyrənirəm.

– Yaşın nə fərqi var? – lənətə gələsən, bu nə cavabdır axı?! Özüm öz cavabıma gülürəm. O da şaqqanaq çəkib gülür. Ardınca “Məncə də” deyib siqareti külqabıya basıb söndürür.

– Sən çəkmirsən, hə?

– Yox.

Susur. Boynunu büküb düz gözlərimə zillənir. Bu vaxt bizim masadakılardan biri pilləkənləri düşüb bizə sarı gəlir. Daha doğrusu, o, tualetə gedir, sadəcə, yolüstü buradan da keçməlidir. Yanımızdan keçəndə ayaq saxlayıb qoluma toxunur:

– Müəllim, yaxşısan? – gülümsünüb göz vurur və yoluna davam edir.

Başını aşağı salıb saçlarını qarışdırır. Hiss edirəm ki, kefi pozulub, amma mümkün qədər hiss elətdirmək istəmir.

– Dostun heç məndən danışmayıb sənə? – İlahi, yox… Yox! Bircə bu yox!

Cavab verə bilmirəm. Məyus-məyus gözlərinin qaranlığında itirəm.

– Əvvəllər aramız yaxşı olub, – pivəni başına çəkir, qurtultusu musiqi səsini yarıb qulaqlarımda əks-səda verir. Mənə elə gəlir ki, bu anda pivənin yerində bir bokal zəhər belə olsaydı, onu da eyni rahatlıq və acgözlüklə içərdi. Boş bardağı masaya çırpıb əlavə edir:

– Çox yaxın olmuşuq, – ağız-burnunu büzüşdürüb köks ötürür, – çox!

Susuruq. Mahnının səsi təzədən pabı başına götürür: “Beni vurup yerde bırakma!..”

***

İçki içkiyə qarışıb, yenə də ağız deyəni qulaq eşitmir. Musiqi səsi də bir yandan: “Gitmeseydin, dinlerdin!”. Oturub dostumun gözlərinə zillənirəm. Onu hər şeyə rəğmən, sevdiyimi düşünürəm. Hər şeyə rəğmən...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.07.2023)

İosif Brodski (1940-1996) XX əsr ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, yəhudi əsilli böyük rus şairidir, 1987-ci ildə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb.

Otaqdan çıxmayasan

Otaqdan çıxmayasan, səhv də buraxmayasan.

Çəkdiyin “Şipka”dırsa, “Günəş”ə baxmayasan.

Qapıdan o tərəfə puçdur hər şey,

xüsusən xoşbəxtəm hay-həşiri.

Yalnız ayaqyoluna və dönəsən tez geri.

Otaqdan çıxmayasan, nə gərək var taksiyə -

dəhliz boyda bir məkan səninlə isnişibsə

və sayğacla bitirsə? Şirin-şəkər birisi

ağzın açıb girirsə içəri, dəymə, getsin.

Otaqdan çıxmayasan, guya azarlamısan.

Yaxşı nə var dünyada stuldan və divardan?

Bir yerə eyni adam dönəcəksə axşamı-

bəlkə də daha əzgin, varmı bunun anlamı?

Otaqdan çıxmayasan, rəqs edəsən təkcənə

çılpaq bədəndə palto, yalın ayaqda çəkmə.

Giriş kələm qoxuyur, bir də ki kirşə yağı.

Çoxlu hərf yazmısan, nəyə gərək artığı.

Otaqdan çıxmayasan. Qoy təkcə elə otaq

bilsin ki, necəsən sən. Qoy qəlbində bir dodaq

inkoqnito ergo sum söyləsin zahiriyə.

Otaqdan çıxmayasan. Yaddır bura Parisə.

Axmaq olma! Başqası olmayan şeyə bənzə.

Otaqdan çıxmayasan! Mebelə bənzə bəzən -

divar üzlüklərinə qarış. Səngər qur, gizlən

aləmdən, eşdqən, irqdən, hər cürə xəstəlikdən.

Söyləmişəm həmişə, tale var ha - oyundur

L. V.Lifşitsə

Söyləmişəm həmişə , tale var ha - oyundur.

Kürü varsa balığı nə təmizlə, soyundur.

Qotik üslub qalibdir həmişə məktəb kimi,

Həm də gözə girirsə, batmır ki, iti tini.

Pəncərinin yanında oturmuşam. Və qovaq…

Az adamı sevmişəm. Amma ki, qoruyaraq.

Saymışam meşəliklər çox vaxt elə odundur.

Bütün qız nəyə gərək; bəyaz dizlər saçır nur.

Əsrin yeli qaldıran tozanaqdan yorulur

eston günbəzlərində rusun gözü yumulur.

Ev təmiz. Pəncərənin yanında oturmuşam.

Burda xoşbəxt idim mən. Bir də yəqin olmaram.

Yazmışam hər lampada var tavanın qorxusu.

Sevişmək bir iş kimi feillərdən yoxsuldur,

və Evklid səhv edir, dırmananlar konusa-

sıfır tapmaz axırda, yol açarlar kosmosa.

Pəncərənin yanında oturmuşam. Önümdən

gəlib keçir gəncliyim: gülürəm, tüpürürəm.

Demişəm, hə, yarpaqlar deşir tumurcuqları,

zay torpağa düşdüsə bir ağacın tumları

pöhrə verməz heç zaman; laləzar ilə çəmən

belə istimnanadır təbiətdə də bəzən.

Pəncərənin yanında oturmuşam. Dizimi

qucub söhbət edirik - yorğun kölgəm… ikimiz.

Nəğmənin bir mənası yoxdursa da nə eybi,

xorla ki, oxumurlar, bu da bir cür təsəlli.

Belə çıxışlar üçün heç olmasa bir kimsə

boynuma minə bilmir. Oturmuşam bu gecə

pərdələri dalğalı pəncərənin yanında,

dəniz-təcili yardım qıyya çəkir o yanda.

İkinci növ zamanın vətəndaşıtək, diri,

ikinci növ mal sayıb ən yaxşı fikirləri-

acı təcrübəsini gələcək əsrlərə

boğanaqla davamın vəsiyyət eləyirəm.

Oturmuşam, gecədir. Nə fərq edər otaqda

qaranlıq nə cürədir, ya necədir qıraqda.

Kənddə Allah künc-bucaqda deyil ki...

Kənddə Allah künc-bucaqda deyil ki,

hər yerdədir, qoy danışsın təlxəklər,

qab-qacağa, dam-daşa nur ələyər,

düz ortadan qapını bölər iki.

Kənddə Allah aşıb-daşar. Çuğunda

axşamları o mərçimək bişirər,

o duyular yeməklərin buğunda,

şahid kimi hələ mənə gülümsər.

Çəpər çəkər. Qızı meşəbəyiyə

qismət edər. Yayındırar ördəkdən

gülləsini qoruqçunun o Yiyə

hər dəfə bir zarafatla, ürəkdən.

Düzü baxsan, bu şeyləri seyr etmək

duyulanda vıyıltısı payızın

yeganə bir nemətdir ki, bəxtinə

düşübdür bu ateistin, yazığın.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.07.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalında dərc edilən Güney Azərbaycan ədiblərinin ən yaxşı nümunələrini diqqətinizə çatdırmaqdayıq. 

Portalımızın Güney Azərbaycan təmsilçisi Əli Çağlanln təqdimatında bu həftə Zaman Paşazadə öz şeirləri ilə hüzurunuzdadır. 

O, bu dəfə “klaustrofobiya” deyəcək. 

KLAUSTROFOBİYA

Qapıdan içəri keçən əşyaları alkollayıramsa

Pəncərədən sızan hər bir şeyi

Quşların səsini

Çiçəklərin qoxusunu

Havanı

Və uzaq keçmişdə öpüşdüyümü xatırlayıb alkollayıramsa

Fikir vasvasılığı deyil

Ardı kəsilməyən faciələrin normal qorxularıdır.

Hələ ayaqla görüşmək nədir ki,

Plastik geyimlə izolə sevişmək ehtimalı da var.

Bütün gücsüzləşdirən ölümcül viruslardan

Öldürməyib də gücləndirən kabuslara qədər

Dünya sonu sinemasının ssenari qaynağıdır qorxularımız.

Biz möcüzələrə inandığımız yerdə

Tanrının şapkasından bir dovşan çıxıb dişlərini ağardır

Acizliyimiz möcüzələrdən daha böyük

İnanmaq kələməsi daha kiçikdir.

Biz qum saatının boğazında ilişən nisbilik nəzəriyyəsiyik

Biz hər səhər tanrının ümidi ilə yuxudan durub, hər gecə ateist giririk yatağımıza

Bütün günü yuxuda gördüyümüz dörd divarı unutmağa çalışırıq.

İndi gəl “Evdə qal” çağırışına ləbbeyk de

İndi gəl qərəntinə trendinə qoşul

İndi gəl klaustrofobiyanı açıqla polislərə

Çörək klaustrofobiyası

Ev kirası klaustrofobiyası

Leylanın gözlərinin klaustrofobiyası

İndi gəl evdə qal və bütün fobiyalara yolux.

Gəlin tanınmaq üçün maskalarımızı taxaq əziz vətəndaşlar

Çünki “taclı adam yeyənlər” əli silahlı gəzir şəhərdə

Çünki ölüm maskalılara toxunmur.

Bir gün tanrı da yer kürəsini billiard topu kimi qara dəliyə salıb

Maskasını götürəcək üzündən

Biz o zaman tanıyacağıq tanrını

Və oyun bitəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.07.2023)

 “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucuları üçün professor, yazıçı, motivasiya spikeri Əlibala Məhərrəmzadənin “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq” layihəsinin təqdimini davam etdiririk.

Bu dəfə mövzumuz beş ən mükəmməl motivasiya təlimi barədədir.

Bütün əvvəlki hissələrdə uğura aparan konkret yollardan bəs etdikcə özümüzə əxz edə bildik ki, 1) «Hər şey arzulamaqdan başlayır»; 2) «Uğura doğru getməkçün mütləq özündə möhkəm xarakter formalaşdırmalısan»;  3) «Sizə maneçilik törədən axmaq vərdişlərdən mütləq yan qaçmalısınız»; 4) «Məqsədə doğru iləriləyərkən ən kreativ üsullardan istifadə etməlisiniz»; 5) «Kifayət qədər gödək olan ömrü dəyərli yaşamaqla, dəyərsiz işlərə vaxt ayırmamaqla bir qədər uzatmalısınız».

Mən niyə məhz bu beş şərtlərin adını çəkdim? Çünki bu şərtlərlə bağlı ən mükəmməl hesab etdiyim motivasiya təlimlərini sizin diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm ki, bunlar da Barbara Şer, Riçard Vaysman, Devid Şvarts, İrina Xakamada və Den Valdşmidtə məxsusdur.

Bacardığınız qədər hər bir frazaya diqqət etməyi sizdən rica edirəm. Beləliklə, sıra ilə Barbara Şerin «arzulamalarından» başlayıb ta ki, Den Valdşmidtin «6 il əlavə yaşamaq» sirrinə qədər davam edirik.

             Arzuları necə həyata keçirməyin Barbara Şer təlimi

Əlbəttə, biz hamımız müvəffəqiyyətli adam olmağa cəhd edirik, amma çox vaxt bunun üçün nə edəcəyimizi bilmirik. Tanınmış motivasiya spikeri Barbara Şerin  Enn Qotliblə birgə yazdığı «Arzulamaq ziyanlı deyil» adlı təlimi ilə tanışlıqdan hədsiz məmnun olmuşam. Belə ki, xanım Barbara arzuları həyata keçirmək metodikasını açıqlayır. Özü də o, «arzulara inan, onlar mütləq həyata keçəcək» kimi banal məsləhət vermir, «sabahkı gündən hər şeyi yenidən başla» kimi taftalogiyaya müraciət etmir. O, həyat tərzinizi dəyişmədən hər gün məqsədə, uğura doğru bir kiçik addım atmağın yolunu göstərir. Çox maraqlıdır, deyilmi?

«Arzulamaq ziyanlı deyil» - bəzən biz bu frazanı kinayə ilə, ironiya ilə işlədirik. Amma Barbara Şer isbat edir ki, arzulamaq heç də ziyan deyil, əksinə, olduqca faydalıdır. Ən əsası – düzgün arzulamaq lazımdır,  bəxtəvərlikdən göylərdə üçmaq, dünyaya sahib olmaq, xoşbəxtlik istəmək kimi mücərrəd arzulardan qopmaq, konkret olaraq nə istədiyini bilmək lazımdır.

Möcüzəyə ümid bağlamamaq, arzulara addımbaaddım çatmağın planını tutmaq lazımdır. Nizam-intizamla, şansları düzgün dəyərləndirməklə, köməyə ehtiyac olanda utanmadan kömək istəməklə siz arzunuza çatacaqsınız.

Barbara Şer arzuya çatılmasını ağır, monoton bir iş hesab edir, hamıya da arzulara məhz bu prizmadan baxmağı tövsiyə edir.

İş ondadır ki, müəllifin özünün də həyatında çox ağır dönəmlər olub. Dul qalan qadın iki övladını böyütmək üçün bir neçə il ərzində ofisiant işləyib. Hədsiz ehtiyac çəkiblər. Öz rastına çıxan çətinliklər, öz acı həyat hekayəsi onu motivasiya kitabları yazmağa vadar edib. İlk belə kitabı xanım qırx yaşında yazıb. Bu gün, 37 ildən sonra onun hesabında artıq yeddi bestsellər vardır və o, dünyanın ən yaxşı motivasiya spikerlərindən biridir.

Tam adı «Arzulamaq ziyanlı deyil. Doğrudan da, istədiyin şeyi necə əldə etməli» olan kitabın məğzi budur: «Arzuların həyata keçməsi üçün özünühipnozla məşğul olmaq, ekstrasens – falçı yanına getmək lazım deyil. Lazım olan arzuya çatmaq məsələsinin praktiki  metodikasını işləyib hazırlamaq, planlaşdıra bilmək bacarığı, özünü yeniliklərə hazırlamaq xüsusiyyəti, lazımi material və informasiyalara yol tapmaq, yeni kontaktlar qazanmaqdır».

Barbara Şerin kitabında çox dəyərli bir hissə var: həyatdan nə istədiyinizi bilmək, özünüzə yaxın olan emosional obrazı tapmaq, öz arzularınızı daha yaxşı ifadə etmək üçün 5 sadə çalışma.

Ötən günlərdə ilk çalışmalarla tanış olmuşdunuz.

Birinci çalışma.

Sizdə müsbət emosiya yaradan rəngi seçin. Bu, vacib deyil ki, ən çox sevdiyiniz rəng olsun. Rəngi seçdikdən sonra təsəvvür edin ki, həmin rəng siz özünüzsünüz. Rəngin adından mətn yazmağa başlayın: «Mən göy rəngəm. Mən səmanın və dənizin rəngiyəm. Mən də bu iki varlıq kimi azad, güclü və üsyankaram».

İkinci çalışma.

Özünüzü kəşfiyyat məqsədi ilə sizin mənzilinizə daxil olmuş xəfiyyə təsəvvür edin və xəfiyyənin gözü ilə «ilk dəfə evinə girdiyiniz adama» qiymət verməyə çalışın. O nəyə meyil edir? Hansı həyat tərzini keçirir?

Məsələn, «Bu insan mətbəx sirlərini gözəl bilir. Belə ki, onun mətbəx şkafında dünyanın ən gözəl ədviyyatlarına rast gəlmək mümkündür, o, bunlardan xörək bişirəndə həmişə istifadə edir», - kimi.

Siz xəfiyyənin adından nə yazacaqsınızsa, bu, sizin portretiniz olacaq. Özünüz barədə təəccüblü, gözlənilməz şeylər öyrənəcəksiniz.

Bu günsə növbəti çalışma ilə tanış olacaqsınız.

Üçüncü çalışma.

Yaxın bir adamdan xahiş edin ki, üç dəqiqə ərzində sizin ən yaxşı keyfiyyətlərinizi söyləsin. Bunları bir vərəqə köçürün. Özü də, həmin şəxs «Sən çox ağıllısan», «Sən çox yaraşıqlısan» seriyasından olan komplimentlər səsləndirməməlidir:

«Sənin çox zəngin fantaziyan var», «Sən çox nizam-intizamlı adamsan» və s. kimi keyfiyyətlər söylənilməlidir.

Bu çalışma sizə kənardan özünüzə baxmaq, öz üstün cəhətlərinizi görə bilmək üstünlüyü verəcək. Və çox yəqin ki, sizi yeni düşüncələrə və ideyalara kökləyəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.07.2023)