İosif Brodski (1940-1996) XX əsr ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, yəhudi əsilli böyük rus şairidir, 1987-ci ildə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb.
Otaqdan çıxmayasan
Otaqdan çıxmayasan, səhv də buraxmayasan.
Çəkdiyin “Şipka”dırsa, “Günəş”ə baxmayasan.
Qapıdan o tərəfə puçdur hər şey,
xüsusən xoşbəxtəm hay-həşiri.
Yalnız ayaqyoluna və dönəsən tez geri.
Otaqdan çıxmayasan, nə gərək var taksiyə -
dəhliz boyda bir məkan səninlə isnişibsə
və sayğacla bitirsə? Şirin-şəkər birisi
ağzın açıb girirsə içəri, dəymə, getsin.
Otaqdan çıxmayasan, guya azarlamısan.
Yaxşı nə var dünyada stuldan və divardan?
Bir yerə eyni adam dönəcəksə axşamı-
bəlkə də daha əzgin, varmı bunun anlamı?
Otaqdan çıxmayasan, rəqs edəsən təkcənə
çılpaq bədəndə palto, yalın ayaqda çəkmə.
Giriş kələm qoxuyur, bir də ki kirşə yağı.
Çoxlu hərf yazmısan, nəyə gərək artığı.
Otaqdan çıxmayasan. Qoy təkcə elə otaq
bilsin ki, necəsən sən. Qoy qəlbində bir dodaq
inkoqnito ergo sum söyləsin zahiriyə.
Otaqdan çıxmayasan. Yaddır bura Parisə.
Axmaq olma! Başqası olmayan şeyə bənzə.
Otaqdan çıxmayasan! Mebelə bənzə bəzən -
divar üzlüklərinə qarış. Səngər qur, gizlən
aləmdən, eşdqən, irqdən, hər cürə xəstəlikdən.
Söyləmişəm həmişə, tale var ha - oyundur
L. V.Lifşitsə
Söyləmişəm həmişə , tale var ha - oyundur.
Kürü varsa balığı nə təmizlə, soyundur.
Qotik üslub qalibdir həmişə məktəb kimi,
Həm də gözə girirsə, batmır ki, iti tini.
Pəncərinin yanında oturmuşam. Və qovaq…
Az adamı sevmişəm. Amma ki, qoruyaraq.
Saymışam meşəliklər çox vaxt elə odundur.
Bütün qız nəyə gərək; bəyaz dizlər saçır nur.
Əsrin yeli qaldıran tozanaqdan yorulur
eston günbəzlərində rusun gözü yumulur.
Ev təmiz. Pəncərənin yanında oturmuşam.
Burda xoşbəxt idim mən. Bir də yəqin olmaram.
Yazmışam hər lampada var tavanın qorxusu.
Sevişmək bir iş kimi feillərdən yoxsuldur,
və Evklid səhv edir, dırmananlar konusa-
sıfır tapmaz axırda, yol açarlar kosmosa.
Pəncərənin yanında oturmuşam. Önümdən
gəlib keçir gəncliyim: gülürəm, tüpürürəm.
Demişəm, hə, yarpaqlar deşir tumurcuqları,
zay torpağa düşdüsə bir ağacın tumları
pöhrə verməz heç zaman; laləzar ilə çəmən
belə istimnanadır təbiətdə də bəzən.
Pəncərənin yanında oturmuşam. Dizimi
qucub söhbət edirik - yorğun kölgəm… ikimiz.
Nəğmənin bir mənası yoxdursa da nə eybi,
xorla ki, oxumurlar, bu da bir cür təsəlli.
Belə çıxışlar üçün heç olmasa bir kimsə
boynuma minə bilmir. Oturmuşam bu gecə
pərdələri dalğalı pəncərənin yanında,
dəniz-təcili yardım qıyya çəkir o yanda.
İkinci növ zamanın vətəndaşıtək, diri,
ikinci növ mal sayıb ən yaxşı fikirləri-
acı təcrübəsini gələcək əsrlərə
boğanaqla davamın vəsiyyət eləyirəm.
Oturmuşam, gecədir. Nə fərq edər otaqda
qaranlıq nə cürədir, ya necədir qıraqda.
Kənddə Allah künc-bucaqda deyil ki...
Kənddə Allah künc-bucaqda deyil ki,
hər yerdədir, qoy danışsın təlxəklər,
qab-qacağa, dam-daşa nur ələyər,
düz ortadan qapını bölər iki.
Kənddə Allah aşıb-daşar. Çuğunda
axşamları o mərçimək bişirər,
o duyular yeməklərin buğunda,
şahid kimi hələ mənə gülümsər.
Çəpər çəkər. Qızı meşəbəyiyə
qismət edər. Yayındırar ördəkdən
gülləsini qoruqçunun o Yiyə
hər dəfə bir zarafatla, ürəkdən.
Düzü baxsan, bu şeyləri seyr etmək
duyulanda vıyıltısı payızın
yeganə bir nemətdir ki, bəxtinə
düşübdür bu ateistin, yazığın.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.07.2023)
