Super User
“Vadi” ədəbiyyat vadisini xeyli gözəlləşdirmiş oldu
Mərdəkan qəsəbəsindəki mədəniyyət sarayında Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Xəzər bölməsinin sədri, istedadlı şair-qəzəlxan Arif Buzovnalının yeni “Vadi” kitabının təqdimatı və oxucularla görüşü keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, tədbir oxucu-tamaşaçı qələbəliyilə müşayiət olunub.
Görüşdə Arif Buzovnalı seçmə şeirlərini oxuyub. Tədbir boyu şair öz İrfani qəzəlləri ilə zalda olan insanların könlünü oxşayıb.
Həmçinin şairin sözlərinə yazılmış mahnılar və muğam parçaları canlı ifa olunub.
Maraqlı və yaddaqalan tədbir iki saat davam edib.
Tanınmış qəzəl ustadının qəzəllərinin sehrinə düşən insanlar bu tədbirdən xoş təəsuratlarla ayrılıblar. Bu müqəddəs Ramazan ayının ilk günlərində oxucularına yaşatdığı bu gözəl gün tədbir iştirakçıları dəyərli qəzəlxana sağlam can və uzun ömür arzulayıblar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2023)
“Toy”u ilə rejimə toy tutan yazıçı!
Sabit Rəhmanın doğum gününə
Ötən gün Azərbaycan Sovet yazıçısı və dramaturqu Sabit Rəhmanın doğum günüydü, anadan olmasının 113-cü ildönümü idi. Olsun ki, ədəbiyyat kuluarlarında bu hadisə sükutla ötüşdü. Amma “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı olaraq sizləri əmin edirik ki, Sabit Rəhman özü haqqında ucadan danışılmasını həqq edən yazıçı və dramaturqdur. Tək elə bir “Toy” komediyasına görə. Amma bundan əvvəl o, ən gözəl kino və teatr komediyalarının ssenari müəllifi kimi tarixdə qalıb. Tərcümeyi halı ilə sizləri tanış etdikdə onu kifayət qədər tanımayanlar təəccüblənəcəklər ki, bütün məşhur komedik tamaşa və filmlər bu şəxsə məxsus imiş ki. Amma öncə məhz “Toy” haqqında danışacağıq. O “Toy” ki, Sovet rejiminə qılıncının dalı və qabağı kəsdiyi bir dövrdə əsl toy tutmuşdu.
Müasir Azərbaycan komediyasının yaranmasında və inkişafında xüsusi xidmətləri olan Sabit Rəhman məhz 1938-ci ildə “Toy” komediyasını yazır. 1937-ci ildəki dəhşətli repressiyalardan sonra yazılan bu komediya ilk baxışda adi gülüş toplusu idi, onu elə adi komediya kimi də qarşıladılar, halbuki “Toy”un əsl mahiyyətini bilmək üçün böyük bir imperiyanın süqutunu gözləmək lazım gəlirdi.
“Toy” komediyası barədə ədəbiyyatşünas-tənqidçi Yaşar Qarayevin yazdıqlarına diqqət edək: “Mən həmişə heyrət edirdim ki, bu qədər şaqraq, şən və şux bir “Toy” 1937-ci ildən dərhal sonra 1938-ci ildə necə meydana çıxa və necə belə ucadan səslənə bilərdi?! Doğrudanmı, bu “Toy” - matəmdə bayram, vəba vaxtı işrət” idi?”
Sabit Rəhman ideal sayılan və təbliğ edilən sovet cəmiyyətinin nöqsanlarını gülə-gülə göstərsə də, əslində bu gülüşün arxasında bir insan taleyi dayanırdı. Özü “Toy” komediyasını yazandan sonra demişdi: “Mən öncədən bilirdim ki, yerim 37-ci ildə tutulan yazıçıların arasında olacaq. Lakin yazıçı borcumu yerinə yetirmək mənə üstün gəldi”.
Bəli, əsl yazıçı belə olar, haqsızlığa əsla susmaz.
Sabit Rəhman XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında, mədəniyyət və incəsənətində mühüm yer tutan sənətkarlardandır. Yazıçı, dramaturq, kinossenarist kimi o dövrün ictimai-siyasi prosesləri onun əsərlərində öz əksini tapıb. Sabit Rəhmanın tamaşaları səhnəmizə yeni nəfəs, yeni mövzu və sağlam gülüş gətirib. 70 ildən çoxdur ki, səhnəmizdə “Toy”, “Xoşbəxtlər”, “Aydınlıq”, “Nişanlı qız”, “Hicran”, “Əliqulu evlənir” oynanılmaqdadır. Bütün bunlarsız Azərbaycan səhnəsinin nə qədər kasıb olacağını təsəvvür etmək isə o qədər də çətin deyil. Elə hər bayramda komediya ulduzlarımız Nəsibə Zeynalova, Səyavuş Aslan və Hacıbaba Bağırov triosunun ifasında “Hicran” tamaşasına teleekranlardan təkrar-təkrar baxmırıqmı?
Sabir Kərim oğlu Mahmudov (Sabit Rəhman) 1910-cu il martın 26-da Şəkidə dünyaya gəlib. 1926-cı ildə “Molla Nəsrəddin” jurnalında “Şeyx Samit” imzası ilə dərc olunan felyetonu ədəbiyyat aləminə yeni bir istedadın gəlişindən xəbər verirdi. Ardınca 50-dən çox hekayə, “Vəfasız”, “Son faciə”, “Arzular” povestlərini, “Nina”, “Böyük günlər” romanları, “Hicran”, “Ulduz” musiqili komediyaları yazıdı, Sabit Rəhman daha çox səhnəmizin gülüşü və təbəssümü kimi sevildi.
Sabit Rəhman təkcə nasir, dramaturq kimi yox, qeyri-adi istedadı, fərqli düşüncəsi, cəsarəti ilə kinossenarist kimi də uğur qazandı. Sabit Rəhmanın qələmindən çıxan “Arşın mal alan”, “O olmasın bu olsun”, “Koroğlu”, “Əhməd haradadır” filmlərinin ssenarisi təsadüfi deyil ki, kinossenarilərimizin ən gözəl nümunələrindən sayılır. Bunu vaxtı ilə “Arşın mal alan” filminin kinossenarisini oxuyan Üzeyir bəy Hacıbəylinin Sabit Rəhmana dediyi sözlər də təsdiq edir: “Başqası mənim gülüşlərimi hoqqabazlığa çevirə bilərdi, amma sən gülüşlərimə ekran üçün can vermisən”.
Sabit Rəhman 1970-ci il sentyabrın 23-də Bakıda vəfat edib.
Ruhu şad olsun!
Şəkildə: “Hicran” tamaşasından görüntü. (Kadr AzTV-nin efirindən götürülüb)
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2023)
Rəsm qalereyası: Nəvai Metin, “Göyəzən”
Rəsm qalereyası: Nəvai Metin, “Göyəzən”
“Bulud qonur gözlərimə” Təbrizdə nəşr olunub
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan təmsilçisi Əli Çağla xəbər verir ki, güneyli şair Hümmət Şəhbazinin «Bulud qonur gözlərinə» şeir kitabı Təbrizin «ydın sav» nəşriyyatı tərəfindən çap olunub.
İndiyədək tənqid və tənqidçilik sahəsində müxtəlif əsərlər və məqalələr müəllifi olan şair-yazıçı, bu dəfə 1991-2001-ci illər arasında yazdığı şeirlərindən seçim edərək şeir toplusu müəllifi kimi çıxış etdi. Şair şeir kitabına yazdığı önsözdə uğraşdığı tənqid sahəsini unutmayaraq yenə də o dövər şeirimizin sürdüyü yolları qısaca işıqlandırır. O, tənqid sahəsinə istiqamətlənmə səbəblərini və tənqidlə uğraşdığı səbəbdən şeirlərinin çap olmasını ikinci dərəcəli ahəmmiyyətə buraxdığını da açıqlayır:
1992-sə doktor Rza Bərahəninin çap olan üç cildlik «təla dər mes (misdə qızıl)» adında tənqid kitabını da oxudum. Bu kitab məndə ana dilli ədəbiyyatımızda tənqidin boşluğunu, və bu boşluğu doldurmaq duyğusunu oyatdı. Bu duyğunu gücləndirən başqa bir amil də oldu. Ədəbi yığıncaqlarda Fars dilində yazan Fars öyrəncilərinin qıcıqlandırıcı düşüncələri. Onların birinin verdiyi sual on il mənim qulağımda cingildədi: «Türk dilində də şeir yazmaq olarmı?»
Bu kimi təhqiredici sorğulara cavab axtarmaq üçün Hümmət Şəhbazi daha çox tənqidlə uğraşdı; bu məsələ onun şeirlərinin çap olmasını arxa plana salaraq gecikdirdi. Özü yazmışkən: «Tənqid mövzusuna birinci dərəcədə önəm vermək, şeir kitabımın çap olmasını ikinci və üçüncü dərəcəli əhəmiyyətə çevirdi». Önəm verdiyi tənqidi araşdırmalarını çap etdirdikdən sonra arxayınlığa çıxan yazar, şeir kitabını çap etməyin vaxtı çatıbdır deyə onları çap etmək qərarına gəldiyini də vurğulayır. Beləliklə «Bulud qonur gözlərinə» ilk şeir toplusu, şairin yuxarıda qeyd olan illərdəki şeirlərini çevrəyərək sıra ilə yazı tarixləri ilə çap olubdur.
BULUD QONUR GÖZLƏRİNƏ
Züv gedirdim qarlar üstündə
Göylərdə quş olub
Uçmaq sevinci ilə uçurdum
Mavi səmanı da ağ görürdüm qarlar kimi
Dünya sığınacaq yerdir
Gündüzlər, göyün işıqlı kölgəsində
Aylı gecələr,
Qucağını açır
Gözlərindən axan sevgi sehrinə
Qışın qırovlu qarları
Sevgini xıncır
Dişlərinin arasında
Hamı sığınan
Bu qışın qırovlu çağında
Bir serçə yolunu azır
Budaqların qarlı qucağında
Üşüyür
Üşüyür
Və sığınmadan
Bulud qonur gözlərinə.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2023)
Tətil günlərində Şuşaya ilk turist səfəri təşkil olundu
Tətil günlərinin ən əlamətdar hadisələrindən biri barədə sizə söz açmağımız lap yerinə düşər. Bu günlərdə Azərbaycan xalqı üçün tarixi əhəmiyyəti və mədəni-mənəvi dəyəri yüksək olan, mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhərinə ilk turizm məqsədli səfər təşkil olundu.
40 nəfərdən ibarət olan ilk heyət səfər zamanı Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı, Füzuli rayonunda Anım Gününə həsr olunmuş xatirə lövhəsi və şəhərin mərkəzindəki dağıntılarla yaxından tanış oldular.
Təşkil olunan ikigünlük tur çərçivəsində yerli turistlər Füzulidən Şuşaya gəldilər, orada şəhərində tarixi-mədəni abidələrimizlə tanış oldular. Onlara Şuşada aparılan yenidənqurma işləri barədə məlumat verildi. Bildirildi ki, 30 ilə yaxın işğal dövründə Şuşa şəhərindəki tarixi binalar, məscidlər, abidələr erməni vandalizminə məruz qalıb.
Xatırladaq ki, layihə Böyük Qayıdış siyasətinin tərkib hissəsi olmaqla, 18 yaşına çatmış Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının mədəniyyət paytaxtına təhlükəsiz turizm səfərlərinin təşkilini, habelə işğaldan azad olunmuş ərazilərdə iqtisadi fəallığın artırılmasını hədəfləyir. 2 və 3 günlük turlar həftədə bir dəfə olmaqla icra ediləcək. Növbəti mərhələdə turların sayının tələbə əsasən artırılması nəzərdə tutulur. Turlarda iştirak etmək istəyən vətəndaşlar turizm şirkətlərinə müraciət edə bilərlər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2023)
Riad Məmmədov Azərbaycan caz-muğamını təqdim edib
Azərbaycanlı bəstəkar və pianoçu Riad Məmmədov SOUND UP aktual musiqi festivalında iştirak edib.
Festival martın 24-də Moskvada keçirilib. Bu tədbir musiqidə yeni səslər və ideyalarla maraqlananlar üçün unikal konsertlər silsiləsidir. Riad Məmmədov öz pyeslərini və Vaqif Mustafazadənin əsərlərini ifa edib.
AzərTAC xəbər verir ki, musiqiçi, həmçinin aprelin 4-də Moskvadakı İqor Butman caz klubunda öz triosu ilə birlikdə caz proqramı ilə çıxış edəcək. Proqrama Azərbaycan caz-muğamı və bəstəkar-pianoçunun müəllif musiqisi daxildir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2023)
Günün fotosu: canavar basqısı qorxu yaradıb
Günün fotosu: canavar basqısı qorxu yaradıb
Canavarlar Avstriya və Sloveniyanın sərhədyanı bölgələrinin əhalisini qorxu və vahimə içində saxlamaqdadır.
Ötən il Karintiya regionunda əvvəlki ildəkindən 4 dəfə çox mal-qara tələf olmuşdur. Sloveniyalı fermer Matiya Yuvan göz yaşları içində canavarlar tərəfindən parçalanan onlarca heyvanın birkalarını nümayiş etdirərək deyir: Dövlət bizə kompensasiyanı birka hesabı verir. Amma çox heyvanın heç birkasını da tapa bilmirik.
Fotonun hüququ: Matija Juvan /AP
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2023)
Mədəniyyət Nazirliyi və Heydər Əliyev Mərkəzi teatr forumu keçirəcək
Mədəniyyət Nazirliyi və Heydər Əliyev Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə Ümummilli lider Heydər Əliyevin 100 illik yubiley tədbirləri çərçivəsində 10-11 aprel 2023-cü il tarixlərində “Azərbaycan teatrı – 150: İnkişaf Perspektivləri” mövzusunda Teatr forumu keçiriləcək. Forum Heydər Əliyev Mərkəzində baş tutacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Forumda iştirak üçün nazirliyin rəsmi internet resursu olan “culture.gov.az” saytında yerləşdirilən onlayn forma üzrə qeydiyyatdan keçmək mümkündür. Onlayn qeydiyyat aprelin 3-dək davam edəcək.
Tədbirdə iştirakla bağlı təsdiq e-poçt vasitəsilə bildiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2023)
Mədəniyyət Nazirliyi və Heydər Əliyev Mərkəzi kino forumu keçirəcək
Mədəniyyət Nazirliyi və Heydər Əliyev Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə Ümummilli lider Heydər Əliyevin 100 illik yubiley tədbirləri çərçivəsində 20-21 aprel 2023-cü il tarixlərində “Azərbaycan Kinosu - 125: Reallıq, Çağırışlar və Hədəflər” mövzusuna həsr olunmuş kino forumu keçiriləcək. Forum Heydər Əliyev Mərkəzində baş tutacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, forumda iştirak üçün nazirliyin rəsmi internet resursu olan “culture.gov.az” saytında yerləşdirilən onlayn forma üzrə qeydiyyatdan keçmək mümkündür. Onlayn qeydiyyat aprelin 3-dək davam edəcək.
Tədbirdə iştirakla bağlı təsdiq e-poçt vasitəsilə bildiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2023)
Acınacaqlı vəziyyət - Biz AMEA-nı dirildə bilmirik…
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Sadiq Qarayev dünyanın elmi reytinqini təyin edən başlıca şirkət – Scimago institution ranking-in 2022-ci ilin reytinqini elan etməsinə həsr etdiyi qeydlərini dərc edir.
Biz AMEA-nı dirildə bilmirik, gözümüz önündə daha da ağırlaşır, heç bir təcili yardım, süni nəfəs təsir etmir... Deyəsən həyətdə su qaynadırlar, haradasa yer qazırlar...
AMEA 6408- ci yerdə "şaqat" edir, 8084 elmi tədqiqat təşkilatı sırasında...
Bu sadəcə fəlakətdir, bəlkə də uçurumun qırağında gözüyumulu yallı getməkdir.
Bir neçə gün əvvəl dünyanın elmi reytinqi təyin edən başlıca şirkət – Scimago institution ranking 2022-ci ilin reytinqini elan etmişdir. Şirkət dünyadan cəmi 8084 elmi tədqiqat təşkilatı təhlil etmişdir. Nəticələr bütün müsəlman ölkələri üçün, xüsusilə Türk dövlətləri üçün daha acınacaqlıdır, müşahidə olunan mənzərə böyük təhlükədən xəbər verir.
Azərbaycan elm ocaqlarının - 8 təşkilatın dünya üzrə 8084 təşkilat arasında reytinqi
1 (3932) UNEC
2 (4538) Azərbaycan Universiteti
3 (5747) Milli Nüvə tədqiqatları İnst
4 (6092) Riyaziyyat və mexanika institutu
5 (6408) AMEA
6 (7377) Fizika institutu
7 (7399) BDU
8 (7434) Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2023)
