Super User
Pekində “Ömür bir dəfə yaşanır” şeirlər kitabının Çin dilində nəşrinin təqdimatı olub
Aprelin 17-də Pekində “Ömür bir dəfə yaşanır” şeirlər kitabının Çin dilində nəşrinin təqdimatı olub. Nəşrin müəllifi Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevadır.
AzərTAC xəbər verir ki, təqdimat Heydər Əliyev Fondunun, Çin Xarici Dillər Nəşriyyatı Administrasiyasının və Azərbaycanın Çindəki səfirliyinin birgə təşkilatçılığı ilə keçirilib.
Çin Xarici Dillər Nəşriyyatı Administrasiyasının baş redaktorunun müavini xanım Çen Şiya bu nəşrin Çin ilə Azərbaycan arasında humanitar sahələrdə əməkdaşlığın gözəl nümunəsi kimi dəyərləndirib.
Azərbaycanın Çindəki səfiri Əkrəm Zeynallı mədəni-humanitar layihələrin xalqlarımızı bir-birinə daha da yaxınlaşdırdığını, ölkələrimiz arasında əməkdaşlığı möhkəmləndirdiyini deyib. O, nəşrin oxuculara Azərbaycan mədəniyyəti haqqında məlumat əldə etməyə imkan verəcəyini, gələcəkdə bu istiqamətdə yeni layihələrin icrasına yol açacağına əminliyini bildirib.
Çin Yazıçılar Birliyi poeziya şurasının sədri, tanınmış şair Cidi Macia çıxışında bildirib ki, Leyla Əliyevanın poeziyası lirikdir, eyni zamanda dərin fəlsəfi məna daşıyır. Onun şeirlərini oxuyarkən müxtəlif dövrlərdə yaşamış şairlərin yaratdığı lirik ənənələrin müasir zamanımıza necə axıcı bir şəkildə süzülüb gəldiyinin şahidi oluruq.
Sonra Pekin Xarici Dillər Universitetinin Azərbaycan dili ixtisası üzrə məzunları Leyla Əliyevanın şeirlərini Çin dilində səsləndirib.
Qeyd edək ki, Heydər Əliyev Fondu ilk dəfədir azərbaycanlı şair və ədiblərinin kitablarının Çin dilində tərcüməsini edib.
Heydər Əliyev Fondunun icraçı direktoru Anar Ələkbərovun Çin Xarici Dillər Nəşriyyatı Administrasiyasının baş redaktorunun müavini xanım Çen Şiya ilə keçirilən görüşündə gələcəkdə digər Azərbaycan şair və ədiblərinin əsərlərinin Çin dilinə tərcümə edilməsi ilə bağlı müzakirələr aparılıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
Azərbaycan Varşavada keçirilən Avrasiya Film Festivalında təmsil olunur
Bu günlərsə Polşanın paytaxtı Varşava şəhərində ilk dəfə olaraq Avrasiya Film Festivalı keçirilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, festival Polşanın kino təqvimində yeni hadisə sayılır və yerli auditoriyaya Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya ölkələrinin kinematoqrafiyası ilə yaxından tanış olmağa şərait yaradır.
Festivalın açılış mərasimində Azərbaycanın Polşadakı səfiri Nərgiz Qurbanova xüsusi qonaq qismində çıxış edib. Səfir cari ildə Azərbaycan kinematoqrafiyasının 125 illiyinin qeyd edildiyi, ölkəmizdə film sənayesi tarixinin, demək olar ki, dünya kinematoqrafiyasının tarixi ilə üst-üstə düşdüyü, Azərbaycan kino sənətinin tarixinin 1898-ci il avqustun 2-dən başladığı, 1895-
ci ildə Lümyer qardaşlarının kinematoqrafı ixtira etdikdən sonra 1898-ci ildə fotoqraf Aleksandr Mişonın Bakıda neft yataqları barədə süjetləri lentə almaqla milli kinematoqrafiyamızın
əsasını qoyduğu barədə məlumat verib.
N. Qurbanova ötən il Azərbaycanın Polşadakı səfirliyinin Polşa Kinorejissorları Assosiasiyası ilə birgə Polşa tamaşaçılarını Azərbaycan kinematoqrafiyası ilə tanış etmək məqsədilə Azərbaycan Filmləri Həftəsi təşkil etdiyini, həmçinin Bakının “Visla” Polşa Film Festivalına ev sahibliyi etdiyini diqqətə çatdırıb.
Avrasiya Film Festivalının ilk buraxılışında iki Azərbaycan filminin yer aldığını məmnunluqla vurğulayan səfir nümayiş olunacaq filmlər barədə tədbir iştirakçılarına məlumat verib. Səfir festivalın proqramına daxil olan və rejissoru Asif Rüstəmov olan “Mərmər soyuğu” filmi barədə izləyicilərə məlumat verib. O, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə “Azərbaycanfilm” kinostudiyası, İctimai Televiziya, Bakı Media Mərkəzi və “Arizona Films” şirkətlərinin birgə istehsalı olan və rejissoru Asif Rüstəmov olan “Mərmər soyuğu” bədii filminin Tallində keçirilmiş “Qara Gecələr” Film Festivalının əsas müsabiqə proqramına daxil edildiyini bildirib. Bundan əlavə, o, sözügedən filmin Fransada keçirilmiş Beynəlxalq Asiya Film Festivalı, Bolqarıstanda keçirilmiş Beynəlxalq Sofiya Film Festivalında nümayiş olunduğunu söyləyib.
Qeyd edək ki, festival çərçivəsində nümayiş olunacaq ikinci film rejissoru Polşada yaşayan həmyerlimiz Həmid İbadullayev olan “Ünvansız ruh” filmidir.
Festival 23 aprel tarixinədək davam edəcəkdir. Hazırda filmlərimizin nümayişi davam edir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
Ağdamda Uşaq İncəsənət Festivalının birinci mərhələsinə start verilib
Aprelin 18-də respublikanın bir sıra rayonlarında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi münasibətilə Mədəniyyət, Elm və Təhsil nazirlikləri və Heydər Əliyev Mərkəzinin birgə təşkil etdiyi Uşaq İncəsənət Festivalının birinci mərhələsinə start verilib.
AzərTAC-ın bölgə müxbiri xəbər verir ki, Ağcabədi Regional Mədəniyyət İdarəsi Ağdam Muğam Mərkəzində keçirilən festivalın ilk günündə üç yaş qrupu (6-9 yaş, 10-13 yaş və 14-17 yaş) üzrə fortopiano ifaçıları mübarizə aparıb. Hər bir iştirakçı dünya və Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərini ifa edib.
Festivalın münsif heyətinə hər nominasiya üzrə üç nəfər mütəxəssis cəlb olunub. Festivalın birinci mərhələsi aprel-iyun aylarını əhatə edəcək. İkinci mərhələ iyun-avqust aylarında reallaşacaq. Bu mərhələnin qalibləri final mərhələsində iştirak hüququ qazanacaqlar.
Qeyd edək ki, aprelin 17-də respublika üzrə ilkin olaraq 30 müəssisədə birinci mərhələyə start verilib. Ümumilikdə isə festival tədbirləri 121 mədəniyyət müəssisəsində gerçəkləşəcək. Üç turdan ibarət, 21 nominasiyada (ifaçılıq, rəssamlıq, heykəltəraşlıq, bədii qiraət, aktyorluq, rəqs, dekorativ-tətbiqi sənət və sair) keçirilən festivala respublikamızın bütün rayon və şəhərlərindən, o cümlədən Naxçıvan Muxtar Respublikasından 27 minədək insan qatılıb. Festivalın əsas məqsədini ölkəmizdə milli mədəniyyətin və incəsənətin təbliği, uşaqlarda mədəniyyətin müxtəlif sahələrinə marağın artırılması, yaradıcılıq qabiliyyətinin inkişaf etdirilməsi, incəsənət sahəsində yeni istedadların üzə çıxarılması, bədii-estetik zövqün formalaşdırılması, habelə regionlarda mədəniyyət infrastrukturunun canlandırılması təşkil edir.
Festivalın final mərhələsi sentyabr ayında Bakıda keçiriləcək. Finalın yeri, tarixi və vaxtı festivalın rəsmi internet portalında, eləcə də kütləvi informasiya vasitələrində elan olunacaq. Festivalın yekununda ən çox nominasiya üzrə iştirak etmiş, fəallıq göstərmiş şəhər və ya rayon növbəti il festivala ev sahibliyi hüququ qazanacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
Sabah hava necə olacaq?
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Xidməti sabaha olan hava proqnozunu açıqlayıb.
Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı, yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Əsasən səhər və axşam bəzi yerlərdə duman olacağı ehtimalı var. Mülayim cənub küləyi əsəcək, günün birinci yarısında arabir güclənəcək. Havanın temperaturu gecə 8-12°, gündüz 13-18°, bəzi yerlərdə 20° isti olacaq. Atmosfer təzyiqi 767 millimetr civə sütunundan 761 millimetr civə sütununa enəcək. Nisbi rütubət 65-75 faiz təşkil edəcək.
Azərbaycanın rayonlarında hava əsasən yağmursuz keçəcək. Lakin gündüz bəzi dağlıq rayonlarda havanın az yağıntılı olacağı ehtimalı var. Bəzi yerlərdə arabir duman olacaq. Şərq küləyi əsəcək, bəzi şərq rayonlarında arabir güclənəcək. Havanın temperaturunun gecə 6-11°, gündüz 16-21°, bəzi yerlərdə 23-25° isti, dağlarda gecə 0-5°, gündüz 7-12°, bəzi yerlərdə 16° isti olacağı ehtimal edilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
Şuşada Molla Pənah Vaqifin evini bərpa etmək mümkündürmü?
Yazıçı-publisist Ramiz Göyüşün “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına təqdim etdiyi bu yazısı çox aktual bir məsələyə toxunur. Dahi şair Molla Pənah Vaqifin Şuşadakı evini bərpa etmək mümkündürmü?
Molla Pənah Vaqif şəxsiyyətinə - bir şair kimi, bir dövlət xadimi və Qarabağ Xanlığının vəziri kimi onun fəliyyətini və yaradıcılığını, sağlığından başlayaraq bu günümüzə qədər öyrənən, araşdıran tədqiq edən görkəmli tədqiqatçılar, tarixçilər, səlnaməçilər ədəbiyyat adamları və dövlət xadimləri bütün dövrlərdə yüksək dəyər vermişlər. Onların sırasında Mirzə Fətəli Axundovun, Qarabağnamələrin müəllifləri- Mirzə Adıgözəl bəyin, Mirzə Camal Cavanşir Qarabağinin, Əhməd bəy Cavanşirin, Mirzə Yusif Qarabağinin, Mir Mehdi Xəzaninin, Rzaqulu bəy Mirzə Camal oğlunun, Mirzə Rəhim Fənanın, Məhəmmədəli bəy Məxfinin, Həsən İxfa Əlizadənin, Həsənəli xan Qaradağinin, Qasımbəy Zakirin, Aşıq Valehin, Salman Mümtazın, Firudin bəy Köçərlinin, Adolf Berjenin, Həmid Araslının, Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin, Səməd Vurğunun, Araz Dadaşzadənin, Nizami Cəfərovun, Aqil Abbasın adlarını minnətdarlıqla xatılamaq istərdim.
Molla Pənah Vaqifə ən yüksək dəyər verən şəxsiyyətlərdən biri də Ümumilli liderimiz Heydər Əliyev olmuşdur. Ümumilli liderimiz Heydər Əliyev onun yaradıcılığına yüksək dəyər verməklə yanaşı, həm də 1967-ci ildə Şuşada olarkən Vaqifin məzarını ziyarət etmək istəmiş, lakin məzarı tapa bilməmişdir. Onun göstərişi ilə məzar tapılmış və o, dağılmış məzarı ziyarət etmişdir. Ümummilli liderimiz "bu məzarın Vaqifə layiq olmadığını" səsləndirmişdir 1980–81-ci illərdə Ulu öndərin göstərişi ilə Vaqifin məzarı üzərində abidə və türbə tikilmiş, 1982-ci ilin yanvar ayında Onun özünün iştirakı ilə Molla Pənah Vaqifin məqbərəsinin təntənəli açılışı olmuşdur. Vaqifin məzarı üstündə dünyada barmaqla sayılacaq qədər az olan gözəllikdə məqbərə kompleksi və abidə ucaldılmış, 1982-ci ildən başlayaraq hər il onun təşəbbüsü və göstərişi ilə “Vaqif Poeziya Günləri“ keçirilməsinə başlanmşıdır...
Lakin min təəssüf ki, 1992-ci ildə Şuşa işğal edildikdən sonra erməni vandalları tərəfindən şəhərdəki bütün abidələr kimi Vaqifin məqbərə kompleksi də yerlə yeksan edildi...
Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə daxil olan 44 günlük Vətən müharibəsində Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə qəhrəman Azərbaycan Ordusu Şuşanı işğaldan azad etdi. 2020-ci ilin 8 noyabrı müasir tariximizə Zəfər Günü kimi daxil oldu. Bu qələbədən dərhal sonra Azərbaycan Pespublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsi yaradıldı, qısa müddətdə şəhərin baş planı hazırlandı və bu plana uyğun olaraq burada geniş abadlıq, bərpa, quruculuq və tikinti işlərinə başlanıldı, işlər bu gün də sürətlə davam etdirilir. Prezidentin müvafiq Sərəncamları ilə 2022-ci il “Şuşa ili“ elan edildi, Şuşa şəhərinin 270 iilik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında qərar qəbul edildi.
Şəhərin 270 illik yubileyi ilə əlaqədar bərpa və tikinti işləri surətlə davam etməkdədir və qısa zamandan sonra Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi, Şuşa dünyanın ən gözəl şəhərlərindən birinə çevriləcəkdir. Azərbaycanımızın Mədəniyyət Paytaxtı elan edilən Şuşa bu gün tarixinin ən şərəfli bir dövrünü yaşayır.
“...xoşbəxt adamam ki, ata vəsiyyətini yerinə yetirdim. Şuşanı azad etdik! Bu, böyük qələbədir! Şəhidlərimizin, Ulu öndərin ruhu şaddır”...deyən Prezidentimiz İlham Əliyev Ümummilli liderimiz tərəfindən başlanılmış, lakin tamamlanmamış işləri sədaqətlə, mərdliklə, qətiyyətlə və uğurla başa çatdırmaqdadır. Saymaqla qurtarmayan bu möhtəşəm işlərin sırasında Molla Pənah Vaqifin adı ilə bağlı işlər də vardır. Belə ki, Şuşa işğaldan azad edildikdən sonra 2021-ci il avqustun 29-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin tapşırığı ilə Şuşada Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin təmir-bərpa və yenidənqurma işlərindən sonra təntənəli şəkildə açılışı keçirildi, bir gün sonra – avqustun 30-da Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə şairin işğaldan azad edilmiş doğma şəhərində Vaqif Poeziya Günləri 30 illik fasilədən sonra yenidən təşkil olundu, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin, birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın, Azərbaycanın görkəmli söz və sənət adamlarının da iştirak etdiyi bu tədbir, möhtəşəm sənət və mədəniyyət hadisəsi kimi Azərbaycanımızın müasir tarixinə qızıl hərflərlə həkk olundu.
Bununla belə, Vaqifsevərləri və poeziya həvəskarnı Vaqifin yaşadığı evin acı taleyi hər zaman düşündürür. Tarixdən məlumdur kİ, Ağa Məhəmməd şah Qacarın öldürülməsindən sonra İbrahim xanın qardaşı oğlu, “Batmanqılınc” ləqəbli ilə məşhur olan Məhəmməd bəy Cavanşir kiçik bir zaman kəsiyində Şuşada hakimiyyəti ələ alır. Xanlıq iddiasında olan və buna əsas maneə kimi Vaqifi görən, həmçinin həyat yoldaşlna gözü düşdüyü üçün Məmməd bəy Cavanşir onu öldürmək qrarına gəlir və buna bəhanə tapır. Onun əmri ilə Vaqif oğlu Əli ağa ilə brlikdə Cıdır düzündə qəddarlıqla qətlə yetirilir. Bu azmış kimi Vaqifin yaşadığı evi vəhşicəsinə talan edərək bütün külliyatını məhv etdirir. ”Demək olar ki, bütün həyatını yeniyetməlik illərindən başlayaraq, yazı-pozuya həsr etmiş bir insanın bir cümlə və bir misra yazısının qalmaması Molla Pənah Vaqif taleyinin, bəlkə də ən böyük paradoksu idi! (Akademik Nizami Cəfərov).
İndi Şuşanın intibahının növbəti dönəmində Vaqifin evinin bərpası həm tarixilik, həm qədirşünaslıq, həm də bütün mənalarda çox əlamətdar və yaddaqalan bir hadisə olardı.
Qeyd etməyi zəruri hesab edirəm ki, Molla Pənah Vaqifin evinin yeri məlumdur və hələ işğaldan əvvəl həmin yerdə xatirə lövhəsi də vurulmuşdu. Həmin lövhənin şəklini yazıya əlavə edirəm.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
“Özgə ağrı”nın triumfu - Qaliblər iki həftə yubadılmaqla elan olundu
Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının “START-2023” film layihəsi müsabiqəsini təşkil etməsi barədə sizlərə məlumat vermişdik. Müsabiqənin şərtləri də portalımızda dərc edilmişdi. Müsabiqə debüt fiımini çəkən rejissorlar üçün nəzərdə tutulurdu. Xatırladaq ki, “START-2023” adlı film layihəsi müsabiqəsinə 2022-ci il noyabrın 1-dən etibarən start verilmişdi və layihəyə sənəd qəbulu cari il yanvarın 31-dək davam etmişdi. Qaliblər aprelin 3-də elan edilməli idilər. 15 gün yubadılmaqla bu gün qaliblər hər halda elan olundular.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, ümumilildə 45 layihə dəyərləndirilmək üçün “Azərbaycanfilm” kinostudiyası nəzdində yaradılmış ekspert şurasının ixtiyarına verilmişdi. Sual olunacaq. Bəs ekspert şurasında kimlər təmsil olunurdu?
Ekspert şurasına kinorejissor, Əməkdar incəsənət xadimi Elxan Cəfərov sədrlik edirdi. Şuranın üzvləri ssenari üzrə dərsliklərin müəllifi Gülşən Qafarova, rejissor, prodüser Əli İsa Cabbarov, aktyor, ssenarist, Xalq artisti Vidadi Həsənov, rejissor, prodüser, ssenarist İlham Qasımov, məsul katib isə Leyla Vəzirzadə idi.
Ekspert şurasının sonuncu iclasında qaliblər müəyyənləşdirilib və bu gün onların adları kinosevərlərə və ictimaiyyətə elan edilib. Buyurun, tanış olun:
“Tammetrajlı bədii film layihəsi” kateqoriyasında:
“Özgə ağrı” (Rövşən İsgəndərov);
“Qısametrajlı bədii film layihəsi” kateqoriyasında:
“Erkən hisslər” (Nurlan Həsənli),
“Neytral zonanın sonuncu sakini” (Tahir Tahiroviç);
“Qısametrajlı animasiya filmi layihəsi” kateqoriyasında:
“Balıq” (Fuad Quliyev),
“Sonuncu lələk” (Firəngiz Bağırova).
Qeyd edək ki, yaxın günlərdə ekspert şurasının üzvlərinin də iştirakı ilə mətbuat konfransının keçirilməsi və qaliblərə diplomların təqdim olunması planlaşdırılır. Növbəti mərhələdə qalib olunan layihələr üzrə filmlərin çəkilməsi nəzərdə tutulur.
Müsabiqə ilə bağlı “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Şahdağfilm” kinostudiyaaının baş prodüsseri İlqar Mehdinin rəyini alıb. İlqar Mehdi söyləyib: “Milli kinematoqrafiya sahəsində fəaliyyət göstərən yaradıcı şəxslərə dəstək olmaq, bu istiqamətdə çalışan gənc rejissorların fəaliyyətini stimullaşdırmaq, kino mühitinə yeni adlar qazandırmaq məqsədilə keçirilən müsabiqəyə görə “Azərbaycanfilm” sadəcə alıqşlanmalıdır. 3 kateqoriya üzrə - tammetrajlı bədii, qısametrajlı bədii və qısametrajlı animasiya film layihələri üzrə müsabiqənin keçirilməsi onun əhatə dairəsinin genişliyindən xəbər verir. Əsas nominasiyada Rövşən İsgəndərovun qalib gəlməsi təqdirəlayiqdir. Çünki bu gənc rejissor artıq sənətdə ad eləyə bilib. Qısametrajlı filmi ilə mükafat qazanan Tahir Tahiroviçi isə artıq ölkənkn kino kuluarlarında uğurlu rejissor kimi tanıyırlar.”
Şəkildə: Ekspert Şurası
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
Mir Cəlal adına 3-cü Hekayə Müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb
Aprelin 17-də "Ədibin Evi"ndə Mir Cəlal adına 3-cü Hekayə Müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb.
AzərTAC xəbər verir ki, Xalq yazıçısı Elçinin sədrliyi ilə on nəfər ədəbiyyatşünas, ədəbi tənqidçi və yazıçılardan ibarət münsiflər heyəti müsabiqəyə təqdim edilən 191 müəllifin 197 hekayəsini fevral ayından başlayaraq mərhələ-mərhələ qiymətləndirdikdən sonra aşağıdakı qalibləri açıqlayıb:
III yer
Mahir Rəsuloğlu, “Bağışla, səni öldürməliyəm!” hekayəsi
Murad Köhnəqala, “Buğdanın göyə çəkilməsi” hekayəsi
Zahid Xəlil, “Zirinc kolunun laylası” hekayəsi
II yer
Daşqın Məmmədov, “Bənövşə xala” hekayəsi
Cavidan Xəlilova, “Su” hekayəsi
I yer
Seymur Həmzəyev, “Yağışlı bir gün idi” hekayəsinə görə təltif olunublar.
"Ədibin Evi" qalibləri təbrik edir, bütün iştirakçılara müsabiqəyə qoşulduqlarına görə təşəkkürünü bildirir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
Bu gün Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günüdür
ICESCO Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü münasibətilə müraciət yayıb
18 aprel Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günüdür. Kifayət qədər beynəlxalq abidələrə və tarixi yerlərə qucaq açan Azərbaycanımızda Tarixi Abidələrin Mühafizəsi və Bərpası üzrə ayrıca dövlət qurumunun olması, əlbəttə ki, bu sahənin prioritet sahə olmasından xəbər verir.
Amma “Ədəbiyyat və incəsənət”in növbəti xəbəri bizim abidələrdən deyil,
İslam Dünyası Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının (ICESCO) bir müraciəti barədədir. ICESCO Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü ərəfəsində təşkilata üzv ölkələrə müraciət edib.
Təşkilatın baş ofisinin xəbərinə görə, müraciətdə dünya ictimaiyyətinin aprelin 18-ni Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü kimi qeyd etdiyi, bu əlamətdar günün bütün dünyada, o cümlədən İslam aləmində maddi və qeyri-maddi mədəni irsin əhəmiyyətini diqqətə çatdırmaq üçün bir fürsət olduğu vurğulanıb. “ICESCO-ya üzv ölkələrdə mədəni irsin zənginliyi, müxtəlifliyi və orijinallığının onun bəşər sivilizasiyasının formalaşmasına mühüm töhfələr verdiyini bir daha təsdiq edirik. Təşkilatımız bu münasibətlə İslam dünyası irsinin qorunub saxlanılması və qiymətləndirilməsi, bütün dünyada onun əhəmiyyəti barədə məlumatlılığın artırılması, təbliğinin böyük əhəmiyyətini vurğulamağa, həmçinin üzv ölkələrin qədim abidələrinin Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilməsinə yönəlmiş səyləri gücləndirmək istiqamətində fəaliyyəti davam etdirməyə çağırır”, - deyə sənəddə qeyd olunub.
ICESCO bu münasibətlə üzv dövlətlərdə bütün növ mədəni irsin təbliğinin vacibliyini vurğulayır və səylərin tarixi abidələrin və obyektlərin qorunmasına yönəldilməsinə çağırır. Təşkilat bu kontekstdə İslam Dünyası İrs Mərkəzinin yaradılması, üzv dövlətlərdə irs üzrə peşəkarların bacarıqlarının artırılmasına yönəlmiş çoxsaylı təlim sessiyalarının təşkili sahəsində mühüm layihələr həyata keçirib. 2019-cu ildən bəri ICESCO-nun İslam Dünyası İrsi Siyahısına 430-dan çox tarixi yer, görməli məkan və mədəni abidələr daxil edilib.
Müraciətdə qeyd olunub ki, ICESCO bu fonda bütün ölkələri, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarını və özəl sektoru sıx əməkdaşlığa, xüsusən münaqişə bölgələrində İslam dünyasının sivilizasiya və mədəni irsinin qorunması üçün səyləri gücləndirməyə çağırır. Təşkilat, həmçinin nəsildən-nəslə ötürülən ümumbəşər irsini təmsil edən qiymətli arxeoloji artefaktların qeyri-qanuni ticarətini cinayət hesab edən sərt qanun və qaydaların qəbul edilməsini zəruri hesab edir.
Sonda qeyd edilib: “ICESCO irs obyektlərinin və abidələrin qorunması və mühafizəsi üçün müasir texnologiya və süni intellektdən istifadənin vacibliyini vurğulayır. Təşkilat, həmçinin bu tarixi yerlərin və abidələrin tanıdılması, onların bəşər sivilizasiyasında əhəmiyyəti haqqında məlumatlılığın artırılması məqsədi ilə interaktiv platformaların yaradılmasına çağırır”.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
Ümumdünya Səs Günü ilk dəfə Şuşada qeyd olunub
16 Aprel - Ümumdünya Səs Günündə Azərbaycan Milli Konservatoriyasının (AMK) təqdimatında “Səsin Tədqiqi Elmi Laboratoriyası”nın rəhbəri Alexandria Sultan von Bruseldorffun təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə Şuşa şəhərində “Şuşanın səsi-Azərbaycanın səsi” mövzusunda konfrans keçirilib və konsert təşkil olunub.
Milli Konservatoriyadan AzərTAC-a bildirilib ki, əvvəlcə Dövlət Himni oxunub və şəhidlərimizin xatirəsinə bir dəqiqəlik sükutla yad edilib.
Azərbaycan Milli Konservatoriyasının elmi işlər üzrə prorektoru, Əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru professor Lalə Hüseynova açılış nitqində “Şuşa muğam sənəti nümayəndələri” haqda məruzə ilə çıxış edib.
Sonra dünyaşöhrətli səs tədqiqatçısı, elmlər doktoru, İsveç Kral Texnologiya İnstitutunun fəxri professoru, Ümumdünya Səs Günü layihəsinin əsas təşəbbüskarı və təşkilatçısı Yohan Sundberqin tədbir iştirakçılarını salamlayıb.
Tədbirin elmi hissəsində “Səsin Tədqiqi Elmi Laboratoriyası”nın rəhbəri Alexandria Sultan von Bruseldorff “Azərbaycan muğam ifaçılarının (xanəndələrinin) səs aparatının akustik və fizioloji xüsusiyyətlərinin tədqiqi”, etnomusiqişünas- alim, AMK-nın professoru, Əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Fəttah Xalıqzadə “Şuşanın təbiəti, səsləri və oxuma mədəniyyəti”, muğam üzrə tədqiqatçı-alim, AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, Əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Sənubər Bağırova “Qarabağ xanəndəlik sənətinə dair bəzi mülahizələr” və tibb üzrə fəlsəfə doktoru Ramil Həşimli “Azərbaycan muğam xanəndəlik sənəti foniatrik tədqiqatlarda” mövzusunda elmi məruzələrlə çıxış ediblər.
Sonra Əməkdar artist, AMK-nın baş müəllimi Bəyimxanım Vəliyeva, kamança ifaçısı Ceyhun Muradov və tarzən Rövşən Qurbanovdan ibarət muğam triosu bir-birindən gözəl musiqi nömrələri ilə tədbirə rəng qatıblar.
İştirakçılar gələcəkdə Şuşada daha böyük elmi tədbirlərin keçirilməsi haqda arzularını dilə gətiriblər.
Qeyd edək ki, 1998-ci ildən etibarən hər il aprelin 16-sı Ümumdünya Səs Günü kimi qeyd olunur. Bu günün keçirilməsinin əsas məqsədi ictimaiyyətə səsin insan həyatındakı vacibliyini, əhəmiyyətini çatdırmaq, səsdə yarana biləcək problemlər və bu problemlərin müalicə-profilaktik həlli prinsipləri haqqında informasiya verməkdir. 2015-ci ildən etibarən ölkəmizdə də bu gün münasibətilə müxtəlif tədbirlər keçirilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
Atasını ölənə kimi görmədi, anasını küçədə döydülər…
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Daycest bölümündə Kulis.az-a istinadən tanınmış aktrisa, Xalq artisti Həmidə Ömərova haqqında maraqlı faktları təqdim edir.
Həmidə Ömərova 25 aprel 1957-ci ildə Qazax rayonunda müəllim ailəsində doğulub. Onun atası fransız, anası isə alman dili müəllimi olub. Anası ilə atası bir-birlərini böyük məhəbbətlə seviblər. Ancaq iş elə gətirir ki, onların ailə həyatı yarımçıq qalır. Həmidənin bakılı qızı olan anası rayon mühitinə öyrəşmədiyindən qızını da özü ilə götürüb Bakıya gəlir. Atası isə əyalətdə qalmalı olur. O, dəfələrlə qızının və sevdiyi qadının ardınca Bakıya gəlsə də, nəticə uğursuz olur. Həmidənin anası geri qayıtmır. Ancaq ölənə qədər qızının atasına sadiq qalır, onu böyük məhəbbətlə sevir. Həmidə isə on yeddi yaşından sonra heç vaxt atası ilə görüşmür. Aktrisanın ögey anası və bacı-qardaşları ilə münasibəti çox yaxşı olub. Atası on yeddi yaşına qədər qızına məktublar yazsa da, aktrisanın anası o məktubların heç birini qızına oxumağa verməyib.
Xalq artisti atası ilə bağlı xatirələrində deyir:
"17 yaşımdan öldüyü günəcən onu görməmişəm. 86-cı il idi. Teleqram gəldi... Kinostudiyadan maşın verdilər, yaşı qədər - 59 qərənfil alıb getdim qəbri üstünə. Heç kəndə də baş çəkmədim. Onda hələ qardaşımı, bacılarımı tanımırdım. O qədər hönkür-hönkür ağladım ki. Dedim, məni atdın, axtarmadın, yiyə durmadın. Amma institutu bitirəndən sonra içimdə onunla barışdım. Həmişə anamdan qorxmuşam. O, hökmlü qadın olub. Deyirdim kaş məni Qazağa ezamiyyətə göndərərdilər. Gizlicə atamı axtarıb tapardım. Bu hiss məndə 22-23 yaşımda çox güclü idi. Atamla söhbət eləməyi çox istəyirdim. Atalı uşaqlara həsəd aparırdım. Ona görə də şəxsi həyatımda nə baş versə də, demişəm, mən uşağımı atasız qoymayacağam. Öz uşaqlığım mənə örnək olub".
Həmidə aktrisa olmaq üçün də anasına çox yalvarır, hətta günlərin birində onun qarşısında diz çökür ki, ona Moskvaya oxumağa getməyə icazə versin.
*
Həmidə xanım uzun illərdi namaz qılır. Ancaq günlərin birində iş elə gətirir ki, o, pivə içməli olur. Həmin əhvalatı müsahibələrinin birində belə nəql edir:
"Burulğan" filminin çəkilişləri idi. Bir dəfə yenə havanın şıltaqlığı tutub, şəhərlə əlaqəmiz kəsilib. Suyumuz da qurtarıb, ancaq yeşiklərdə pivələr qalır. Aktrisa həmkarım, mənimlə filmə çəkilən Eqle dedi, dəniz suyu içməyəcəyik ki, gəl pivə içək. Bəlkə heç motorlu qayıq gəlmədi... O içdi, mən axşamacan dözdüm. Axırda dedim, bir qurtum da mənə ver. Birinci iyrəndim, sonra yenə... elə öyrəndim... Gördüm normaldı, pis deyil. Demirəm e "piyaniskə" oldum. Amma namaz qılana qədər yayda sevimli içkim idi"...
Aktrisa gec ailə həyatı qurub. Buna səbəb onun sənəti olub. Aktrisanın anası isə ailə həyatında xoşbəxt olmadığı üçün qızının ailə qurmasına qəti şəkildə mane olub. Hər dəfə Həmidəyə elçi gələn kimi anası onu pisləyir, "qızımın əlindən bir iş gəlmir, aktrisadır, səhərdən axşamacan çəkilişdə olur" sözlərini deyirmiş. Sonralar Həmidə özündən bir yaş böyük oğlanla tanış olur və onlar tez bir zamanda bir-birlərini sevib ailə qururlar.
Ailə qurandan sonra həyat yoldaşı ona sənət qadağası qoyur. Hər dəfə aktrisanın çəkildiyi filmləri görəndə kanalı dəyişir. Daha sonra Həmidəni məcbur edir ki, aktrisalıq karyerasına son qoysun. Həyat yoldaşını böyük məhəbbətlə sevən aktrisa onun bu təklifi ilə razılaşır, kino həyatını tərk edir. Hətta aparıcısı olduğu dövrün məşhur verilişi olan "Retro"dan da uzaqlaşır. Ancaq bir ildən sonra yenidən kino sənətinə geri qayıdır.
Aktrisanın anası ömrünün sonlarına yaxın 6 il amneziya (yaddaşsızlıq) xəstəliyindən əziyyət çəkib. Anası çox vaxt xəstə olduğu dövrlərdə Həmidəni öz anası bilir, ona "ana" deyə müraciət edirmiş. Həmidə xanım anasını xatırlayarkən belə deyir:
"Anam mənəvi cəhətdən çox güclü qadın olub. Amma niyəsə mənim onun gənc, gözəl, güclü vaxtlarını yox, son illərini, zəif vaxtlarını xatırlayıb yanıram. O vaxtlarını ki, o mənim balam idi... Evdə hara gedirdim, uşaq kimi dalımca gəzirdi. "Qaragilə" anamın sevimli mahnısı idi. O mahnını onun kimi oxuyan görməmişəm. Anamın çox gözəl səsi var idi. Konservatoriyaya girmişdi, qardaşları oxumağa icazə verməmişdilər".
Günlərin birində isə aktrisa bağda dincələrkən onunla birgə yaşayan anası qızına və özünə aid sənədləri və qızının qızıl əşyalarını özü ilə götürüb evdən çıxır və itkin düşür. Həmin gün aktrisaya Xalq artisti adı verilir, o isə əlində anasının şəkli dəli kimi hər yerdə onu axtarır. Anası tapılarsa, namaz qılacağını əhd edir. Ancaq sonradan şəhərdəki mənzilinə gəlib ağlaya-ağlaya namaz qılır. Sonra yenə küçələrə çıxıb anasını axtarmağa başlayır. O, anasını psixiatriya xəstəxanalarının birində tapır. Anası döyülmüş, üz-gözü cırılmış və soyulmuş halda xəstəxana paltarında bir kənarda oturub "Qaragilə" mahnısını oxuyurmuş. Həmin hadisədən sonra Həmidə ərizə yazıb universitetdəki kafedra müdirliyi vəzifəsindən çıxır. Anasına özü baxmağa başlayır. Aktrisanın anası dünyasını dəyişəndə Həmidə namaz üstə olub.
Aktrisanın sözlərinə görə, anasının xəstələnməsində təqsirkar olan şəxs mərhum psixiatr Ağabəy Sultanov olub. Aktrisanın iddialarına görə, Ağabəy Sultanovun müalicəsindən sonra anası huşunu tamamilə itirir, hər kəsi unudur.
*
Şəxsi həyatı ilə bağlı bir çox şayiələrlə üzləşən aktrisanı ən çox təəccübləndirən isə Polad Bülbüloğlu ilə evli olması ilə bağlı məsələdir. Aktrisa isə bu fikirlərin söz-söhbətdən və şayiədən başqa bir şey olmadığını vurğulayıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.04.2023)
