“YAŞAT” Fondunun və “ASAN Könüllüləri” Təşkilatının birgə təşkilatçılığı, TABİA Groupun və “Lankaran Springs Wellness Resort” Hotelin birgə tərəfdaşlığı ilə keçirilən 4-cü “YAŞAT” düşərgəsinin 3-cü həftəsində də maraqlı və əyləncəli anlar yaşanıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına ASAN-dan verilən məlumata görə, hoteldaxili əyləncə, futbol və voleybol, parkur və hovuz saatlarında uşaqlar xoş vaxt keçirib, birgə mübarizə şəklində güclərini sınaqdan keçiriblər. Onlar kulinariya ilə bağlı ustad dərsində dadlı təamlar hazırlayıb, rəqslə bağlı dərsdə bu sahənin biliklərini təcrübi olaraq nəzərdən keçiriblər.

"ABAD"ın ustad dərsində və "Booo.az" şirkəti tərəfindən təşkil olunan komanda quruculuğu oyunlarında uşaqlar həm fərdi olaraq, həm də birgə çalışaraq yeni məhsullar hazırlayıb, bir-birlərinə dəstək olublar.

"Dayaq Xeyriyyə"nin “Sevgiilə” stomatoloji layihəsi çərçivəsində “Ağız boşluğu gigiyenası” mövzusunda,  "INNOLAND" İnkubasiya və Akselerasiya Mərkəzinin isə “İnnovativ ideya: böyük ixtiralar balaca xəyallardan başlayır” mövzusu üzrə təlimdə yeni informativ məlumatlar iştirakçılara təqdim olunub.

Düşərgə çərçivəsində Məhəmməd Əlizadənin doğum günü də qeyd olunub.

ASAN Radio və TV-nin təşkilati dəstəyi ilə baş tutan konsert proqramında estrada ulduzları Murad Arif, Xatun, Elvin Babazadə və Təhmin Vəlizadə müxtəlif ifalarını səsləndirərək uşaqlarla xoş vaxt keçiriblər.

Həftənin yekunu ilə bağlı təşkil olunan mərasimdə “YAŞAT” Fondunun rəhbəri Elvin Hüseynovun iştirakı ilə uşaqlara hədiyyələr təqdim olunub.

Tərəfdaşlar: TABİA Group və “Lankaran Springs Wellness Resort” Hotel;

Sponsorlar: NEQSOL Holding, Bakcell, Norm, AMO Corporate Group, GILTEX MMC, Nar,  DTİK,  DadHouse;

Dəstəkçilər: “ASAN xidmət”in “İnnovasiyalar Mərkəzi”, “ABAD”, “PAŞA Həyat”, “Azərbaycan Hava Yolları” QSC, “Badamlı Mineral Suları”, Azərbaycan İncəsənət Məktəbi, “INNOLAND” İnkubasiya və Akselerasiya Mərkəzi, Milla, Dayaq Xeyriyyə, ‘’Libraff’’ kitab mağazaları şəbəkəsi, booo.az

Media dəstəyi: ASAN Radio/TV

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.07.2025)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qarabağ təmsilçisi

Bu gün Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından biri, görkəmli dövlət xadimi, maarifçi, publisist Nəsib bəy Yusifbəylinin doğum günüdür.

Azərbaycan Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra Fətəli xan Xoyskinin təşkil etdiyi 1-ci hökumət kabinəsində N.Yusifbəyli maliyyə və xalq maarifi naziri vəzifəsini, Xoyskinin 2-ci və 3-cü hökumət kabinələrində də xalq maarifi və dini etiqad naziri vəzifələrini tutub.

Xalq Maarifi Nazirliyinin həyata keçirdiyi ilk tədbirlərdən biri Azərbaycan dilinin dövlət dili elan edilməsi olub. Bu vəzifəni həyata keçirmək üçün isə təhsil sistemini milli zəmin üzərində tamamilə yenidən qurmaq və Azərbaycan dilini mükəmməl bilən ixtisaslı milli kadrlar yetişdirmək tələb olunurdu.

Məhz buna görə N.Yusifbəylinin təqdimatı ilə hökumət 1918-ci il avqustun 28-də Azərbaycan məktəblərinin milliləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edib.

Xalq Maarifi Nazirliyinin səyləri nəticəsində artıq 1919-cu ilin əvvəllərində Azərbaycanda dövlət hesabına 637 ibtidai və 23 orta ixtisas təhsili məktəbi fəaliyyət göstərib.

N.Yusifbəylinin 1919-cu ilin dekabrında özünün təşkil etdiyi ikinci hökumət kabinəsi 1920-ci ilin martına kimi fəaliyyət göstərib. Bu zaman Parlamentdə çox mühüm məsələlər müzakirə edilib, qanunlar qəbul olunub. Məsələn, Azərbaycanda Avropa tipli ilk Universitetin açılması, Parlamentin xüsusi qərarı ilə 99 nəfər azərbaycanlı gəncin Avropanın müxtəlif ali məktəblərinə təhsil almaq üçün göndərilməsi, torpaq islahatları haqqında qanun layihəsinin hazırlanması və s.

Bəli, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından biri, görkəmli dövlət xadimi, maarifçi, publisist Nəsib bəy Yusifbəyli Azərbaycanın yetişdirdiyi ən görkəmli şəxsiyyətlərin sırasındadır, onu daim təbliğ etməli, unudulmasına rəvac verməməliyik.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.07.2025)

Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının redaktoru

Qarabağın yeni statusu: Zəfərin geosiyasi təsdiqi

Xankəndi, 04.07.2025! – Tarix təqvimə sığmır!.. Xankəndi – Xandan çox daha üstün, kənddən böyükmü? - böyük! 

Azərbaycan üçün, bütövlükdə bölgə üçün yeni epoxanın çox parlaq anonsu verildi. – İnanın inandığınıza, arlanmasam, çoxun qənşərində də çox, böyüyün önündə böyük, Zirvənin yanıbaşında bir də, ucamı? - uca yazaram! 

Bəli, Xankəndidə İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT - ECO) XVII Zirvə Toplantısı keçirildi! 17-ci olsa da, ilk kimi oldu - paytaxtlarda keçirilmişdi - onlardan daha şavaqatlı oldu bu Zirvə! Oldu da oldu! 

Üzv, 

üzv olacaq və 

heç vaxt üzv olmayacaq 

ölkələrin mediası Xankəndi ruhi energetikası ilə doldu da doldu! Maşallah olsun! Belə çiçəklənmələr, belə şahlanışlar, belə qanadlanmalar, belə göyüzü və belə dərinmi? - dərin işlər hələm-hələm olmur da olmur! Xankəndidə oldu, Azərbaycan dövləti bacardı, İlham Əliyev böyük gələcəyin qutlu xəritəsinə öz imzasını atdı! – Xankəndi Zirvəsi – növbəti uğurlarımızın iradəvi proloquna döndü.

Düz 30 il beynəlxalq hüququn bloklandığı, BMT qətnamələrinin kağız üzərində qaldığı, Avropa institutlarının diplomatik ədəbazlıqlarla məsələni “dondurduğu” məkanda – Xankəndidə keçirilən İƏT-in 17-ci Zirvə Toplantısı bu beynəlxalq qurumun, üzv ölkələrin, öz ölkəmizin, Qarabağın və Xankəndinin ən urvatlı, unudulmaz hadisələrindən oldu.

Bəli, 

artıq sadəcə “işğaldan azad olunmuş şəhər” deyib keçə bilmərik – beynəlxalq əməkdaşlığın gerçəkçi coğrafiyasıdır Azərbaycanın Qarabağı, Qarabağın Xankəndisi. Bu, sırf diplomatik jest deyil, bəli; bəli, bu, ərazi bütövlüyü bərpa olunmuş bir ölkənin öz sınırlarında suverenlik hüququnu faktla, təşkilatla, dünya gündəmi ilə zəkicə və zirvəcə təsdiq etməsidir!

Gəlin bu məqamda, siyasi-simvolik təkandan strateji sonuca varalım:

Xankəndidə Zirvə keçirilməsi simvolik addım olmaqdan daha artıqdır – bu addım, savaşsonrası dönəmin strukturlaşdırılmış (institusionallaşmış) mərhələsinə keçidin güclü hüquqi-siyasi başlanğıcıdır. Azərbaycanın son illər həyata keçirdiyi beynəlxalq tədbirlər ardıcıllığı – 2023-də Şuşada ECO Nazirlər Toplantısı, 2024-də Türk Dövlətləri Təşkilatının qeyri-rəsmi Zirvəsi, mayda Laçın Üçtərəfli görüşü və indi Xankəndidə bu – nəhəng İƏT Zirvəsi tədbiri strateji təcalladır. – Başqa sözlə, Zirvə – o ərazidə bayraq dalğalandırmaqla bitməyən, diplomatiyada ərazi mövcudluğu yaratmaq strategiyasının təzahürüdür.

İlham Əliyev bu tədbirdə yalnız evyiyəliyi edən lider kimi çıxış etmədi – müstəqil bölgəsəl siyasət formalaşdıran güc mərkəzinin başçısı kimi mövqe ortaya qoydu. Müzəffər Ali Baş Komandanın Zirvə çıxışında diqqət çəkən əsas məqamları yada salaq:

 1. Tarixi ədalətin bərpası faktı – Ermənistanın 30 illik işğal siyasətinin incələnməsi, mədəni, dini vandalizmin konkret göstəriciləri və beynəlxalq ictimaiyyətin cavab məsuliyyəti;

 2. Reinteqrasiya və Böyük Qayıdış sürəci – artıq 50 minə yaxın azərbaycanlının azad olunmuş ərazilərdə yaşaması faktı fonunda, keçmiş köçkünlərin mərhələli qayıdışı, yeni şəhərsalma modeli və ağıllı kəndlər ideyası;

 3. Qərbi Azərbaycan kontekstinin beynəlxalq səciyyəsi – İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının İstanbulda (57 ölkənin yekdil qətnaməsi ilə) qəbul etdiyi Ermənistanın monoetnik, etnik təmizləmə siyasətinə hüquqi qarşılıq; 

 4. İƏT-in və COP29-un geoiqtisadi çevrədə birləşdirilməsi – Azərbaycanın təkcə enerji göndərişçisi deyil, həm də bölgəsəl daşımaçılıq və yaşıl keçid mərkəzi kimi rolu.

Bax, bu dörd önəmli təsbit belə qəlbimizi qürurla doldurmağa yetərlidir.

İndi isə gəlin geoiqtisadi əraziləşmə – Xankəndidən keçən strateji xətlər barədə düşüncələrimizi bölüşək:

Hazırda Azərbaycanın iqtisadiyyatına qoyulmuş 350 milyard dollarlıq yatırımın yarısının dışarıdan olması, Bakı-Tiflis-Qars, Güney Qaz Dəhlizi, Zəngəzur dəhlizi kimi layihələrin təkcə bölgəsəl deyil, transkontinental mahiyyət daşıyır; bax, belə bir fonunda Xankəndinin bu sürəclərə daxil edilməsi Azərbaycanın ərazi suverenliyinin iqtisadi suverenliklə tamamlanması anlamına gəlir.

Daha açıq desək, geosiyasi inteqrasiyanın yeni mərhələsində Xankəndi “nə ilə və necə süslənəcək?” sualının cavabı artıq verilmişdir – o süs ilk növbədə beynəlxalq tədbirlər, ticarət və diplomatik bağlar olacaq!..

Bütün bunlarla yanaşı, Xankəndidə Konqres Mərkəzinin tikintisi, infrastrukturun tam funksional rejimə keçməsi, gələcəkdə təşkil olunacaq konfranslar, işgüzar forumlar və beynəlxalq formatlar üçün Qarabağın mərkəzi rol imkanlarını artırır.

Ona görə, növbəti mərhələ – “Şuşa modelindən Xankəndi modelinə keçid” sayıla bilər.

Şuşa 2021-ci ildən bu yana kültürəl və bir növ ideoloji mərkəz funksiyasını daşıyır. İndi Xankəndi institusional və diplomatik mərkəz funksiyasına keçir. İƏT Zirvəsi bu keçidi rəsmi şəkildə beynəlxalq müstəviyə daşımaqdadır.

Burada bir sualı da açıq qoymamalıyıq: 

yaxşı, bəs Ermənistan bu gerçəkliklə necə barışacaq? Barışa biləcəkmi?.. Böyük gümanla – nə olsa da, yenə böyük çətinliklə; bu gün artıq gerçəklik “barışmağa məcbur olacağın həqiqətə” çevrilib. Ermənistana arxa duran qüvvələrin passiv müşahidəçi rolu isə Azərbaycanın strateji planlamasının səmərəliliyini elə səmərəli şəkildə sübut edir.

Biz bu yerdə “Fövqəladə diplomatiyanın fövqəladə sonucları” demə haqqına yiyə durmuş oluruq. 

Xankəndidə keçirilən İƏT Zirvə Görüşü, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan diplomatiyasının savaşsonrası dönəmdə apardığı hücum diplomatiyasının siyasi kulminasiyasıdır. Əgər 2020-ci ilin payızı - torpağın, 

2023-2025-ci illər isə gərəkli siyasi atmosferin qurtuluşu idisə, artıq bu gün – 

2025-ci ilin yayı – beynəlxalq rəsmi müstəvidə Qarabağın öz həqiqi yiyəsinə məxsusluğunun beynəlxalq səviyyədə dərin etiraf və təsdiqidir. –

Hansısa səfir nəinki Xankəndinə, Şuşaya, heç Ağdama getmirdi… 

Bir zamanlar İran maşınları dövlət nömrələrini erməni nömrələri ilə gizlədərək, Xankəndinə qanunsuz səfərlər edir, yanacaq daşıyırdı; budur, indi Prezident Pezeşkian Xankəndidəydi. - Yaxın günlərdə İsrailin bombaladığı Tehrandan gələn Prezident Pezeşkian öz doğma dilində qarşılandı, Prezident Əliyevdən “bura sizin öz doğma vətəninizdir” lütfkarlığını eşitdi, Ərdoğan ilə Əliyevin birgə qardaş məhəbbətinin şəfqətini gördü;

Quzey Kıprısın dövlət bayrağı elə dövlətlərin bayrağı ilə birgə dalğalandı ki - bu, ilk dəfə olurdu! KKTC Cümhurbaşqanı nüvə dövlətinin, başqa dövlətlərin, habelə bir neçə ay öncə (ya zəlzələ ya vəlvələdən) Kıprıs Rum kəsimi ilə diplomatik bağ quran Türkistanlı qardaş dövlətlərin rəhbərləri ilə eyni masada - öz bayrağıyla əyləşmişdi! 

Xankəndidəki Zirvə, Xankəndi qarışıq Qarabağın 30 illik işğalının ən əsas səbəbkarlarından olan Kremlin Yekaterinburq, Voronej olaylarını törətməsi və cavabını da almasının həmən ardından baş verdi… 

Bunların heç biri sıradan olaylar deyil! - Bilənlərə salam olsun!

Azərbaycan bu tarixi hadisəni bir dövlət kimi deyil, bir haqq yiyəsi kimi yaşayır. Xankəndidə İƏT Zirvəsi keçirmək yalnız gücün təntənəsi deyil, haqqın və ədalətin beynəlxalq dilə dürüst tərcüməsidir! Müşfiqin “Mənim könlüm deyir ki”… misrası – artıq poetik ricətdən daha irəli səciyyə və səviyyənin ifadəçisidir. – Bəli:

Böyük günlər, 

şanlı günlər, 

şən günlər,

Yoluna düşən günlər

Hələ qarşımızdadır!

DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.07.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Tez-tez problem və çətinliklərlə qarşılaşmasına baxmayaraq, ömrü boyu həyatından zövq alan insandır. Güclü enerjiyə sahibdir. Onun həyata sevgisi ruhlandırıcıdır. Əsl kişilərə xas olan bir çox xüsusiyyətləri var. Üsyankar, cəsur, qətiyyətlidir. Elə bu səbəbdən də, bəzən təhlükələrə məruz qalır. Daim aktivdir və həmişə nəyisə araşdırır. O, mistik cazibəsi ilə ətrafındakı insanlara təsir edə bilir. Qürurludur və səliqə-sahmanı xoşlayır...

Deyir ki: “İstənilən yazıçının, şairin və yaxud da alimin ilham mənbəyi onun təfəkküründən, maraq dairəsindən, xarakterindən qaynaqlanır. Bizim də maraq dairəmiz təbiət, cəmiyyət, cəmiyyətdə, təbiətdə baş verən proseslər, onlar arasındakı üzvi əlaqələrdir. İnsanın həm özünü, həm də, onun mənsub olduğu xalqı narahat edən məsələlərdir. Ümumiyyətlə, əsərlərimin ana- süjet xətti Azərbaycançılıq məfkurəsi, təbiət və cəmiyyətdəki proseslərdən bəhs edir. Xəyal dünyası, təsəvvüretmə, fantaziya bir yazar, bir tədqiqatçı, hətta bir siyasətçi kimi mənim üçün çox önəmli məsələdir. Təsəvvüretmə ağlın gördüyü dairə genişliyidir. Bu nə qədər böyük olarsa, o insanın yaradıcılığında, fəaliyyətində bir o qədər zənginlik, rəngarənglik olar. Eynşteyn qeyd edirdi ki, mən oxuduqlarıma görə yox, fantaziyamın genişliyinə görə bu nailiyyətləri əldə etmişəm. Mənim də xəyal dünyamın genişliyi keçdiyimi həyat yolu ilə bağlıdır. Gəncliyim, yeniyetməliyim yaylaqda keçib. Orada müxtəlif insanlarla münasibətlər də buna təsir edib. Beş nömrəli kimya-biologiya liseyi, daha sonra aspiranturadakı təhsilim, oradakı müxtəlif insanlarla ünsiyyətim, eyni zamanda yazıçılarla əlaqələrim də xəyal dünyamın genişliyinə təkan verib...”

Əhvalı tez-tez dəyişə- bir anda sevinə, mülayim davrana, eyni zamanda əsəbi və sərt ola bilir. O, asan yoldan çox, çətin yolu seçməyə üstünlük verir. Dostlarını seçərkən irqi və ya dini təbəqəyə görə ayrı-seçkilik etmir. Həyatda hər şeyin öz istəyinə uyğun olmasını istəyir, öz inancınin fanatıdır. Açıq danışmağı bacarır, lakin emosiyalarını göstərməkdən çəkinir. Heç vaxt yazıq görünməyi xoşlamır, kiminsə ona yazığı gəlməsinə nifrət edir. Çox cazibədardır və daxil olduğu istənilən mühitdə insanların diqqətini asanlıqla cəlb edə bilir. Kiməsə məxsus olmağı sevmir, müstəqil və azaddır. Müstəqilliyini çox sevdiyi üçün, bəzən onu anlamayanlar da olur. Onu daha dərindən dərk etmək istəyənlər, hökmən ona azadlıq hissi verməlidirlər...

“Mənim üçün zaman anlayışı nisbidir. Məsələn, insanla digər başqa canlılar arasında zaman anlayışı müxtəlifdir. Burada həyat tərzinin, rejimin öz rolu var. Müxtəlif işlə məşğul olan insanlar üçün də zaman olduqca fərqlidir. Yazıçı üçün zaman daha çox yazarkən əhəmiyyətlidir, həmçinin düşünərkən də. Yazıçı günlük həyatında hər zaman fikirləşir. Məsələn, yazacağı hər hansı bir əsər, yeni ideyalar haqqında düşünür və bütün bu proseslərdə yazıçı zamanı dəyərləndirir. Qlobal mənada yazıçı üçün zaman daha bütövdür. O, həm keçmişin, həm bu günün, həm də gələcəyin içində yaşayır, səyahət edir. Yazmaq öz daxilindən gələn müəyyən proseslərə öz təxəyyülünlə, mühakimənlə fikir yürütməyin deməkdir. Yazıçı düşünəndə, danışanda deyə bilmədiklərini yazanda deyə bilən insandır. Yazmaq hər kəsə nəsib olmayan xüsusi bir istedaddır...”- söyləyir.

 Haqqında söhbət açdığım Sadiq Qarayev 1974 -cü ilin iyul ayının 5-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunun Xanlıqlar kəndində dünyaya gəlib. 1991-ci ildə Bakı şəhər 5 Nömrəli Kimya-Biologiya təmayyüllü internat məktəbi, 1997-ci ildə Nəsrəddin Tusi adına ADPU-nin biologiya- kimya fakultəsini, 2000-ci ildə AMEA-nın Botanika institutunun aspirantura şöbəsini bitirib. 2004-cü ildə namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək, biologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi alıb. Hazırda AMEA Mərkəzi Nəbatat Bağının aparıcı elmi işçisi, 2016-cı ildən isə AMEA Botanika institunun elmlər doktoru hazırlığı üzrə dissertantıdır və “Azərbaycanın Turqay florasının mezotermik reliktlərinin bioekoloji xüsusiyyətləri və müasir vəziyyəti” mövzusunda tədqiqatlar aparır. Elmi tədqiqatlarının nəticələri yerli və xarici mətbuatda dərc olunmuş 45 elmi əsərdə öz əksini tapıb. “Orbitlər və Universal mövcudluq” nəzəriyyələrinin (Şəhadətnamə N-8686, qeydiyyat N-04/C-8225-15), “Sahilsiz Təzadlar” və “ Sahibsiz Kölgələr” adlı irihəcmli elmi, fəlsəfi romanların müəllifidir. Prezident təqaüdçüsü, “Qızıl kəlmə” mükafatçısıdır...

Deyir ki:- “Yazıçı güclü müşahidəçi olmalıdır. O, dövrünün proseslərini izləməli, eyni zamanda dünyəvi elmlərdən də, yüksək səviyyədə olmasa da xəbərdar olmalıdır. Yazıçı həm milli mədəniyyətdən, həm də dünya xalqlarının mədəniyyətindən məlumatlı olmalıdır. Onların oxşar və fərqli xüsusiyyətlərindən yararlanmalıdır. Daha yaxşı olardı ki, öz təxəyyülü ilə yox, real həyatdan olan hadisələri qələmə alsın.”

Onun sərbəst və rahat hərəkətləri ətrafındakı insanların diqqətini çəkir. İnsanlarla söhbət etməyi və onlarla yaxın münasibət qurmağı bacarır. O, heç vaxt fikirlərini bölüşməkdən qorxmur və son dərəcə cəsarətlidir. Mürəkkəb və demək olar ki, qeyri-mümkün problemləri necə həll edəcəyini yaxşı bilir. Adətən, bütün ictimai fəaliyyətini planlayır və rəngarəng, maraqlı şəxsiyyəti ilə hamının sevimlisinə çevrilir. Lazımsız ünsiyyəti xoşlamır, amma sevdiyi insana təsir etmək üçün əlindən gələni də əsirgəmir. İnsanların görkəminə aldanmır, onun üçün daxili gözəllik həmişə vacibdir...

Bəli, Sadiq Qarayev anadangəlmə liderdir, yorulana qədər işləməyə davam edir. Necə deyərlər, əsas meyarı da- işləmək, işləmək, yenə də işləməkdir. Yəni, bu yolda çox dözümlüdür. Hər baş verən hadisədən asanlıqla sarsılmır. Sabit fikirli olduğundan, verdiyi qərarlardan geri çəkilməyi sevmir. Bəlkə də inanmayacaqsınız, o qədər fərasətlidir ki, dünyanı təkbaşına idarə edəcək qədər güclüdür. Böyük işlərdə iştirak etməkdən, insanları doğru yola yönəltməkdən, kütləni idarə etməkdən həzz alır. Həyatın müvəqqəti olduğunu dərindən dərk etdiyi üçün, risk etməkdən, yeni yollar sınamaqdan və fərqli üsullar tətbiq etməkdən çəkinmir...

Xülasə, iyulun 5-də 51 yaşını qeyd edəcək qəhrəmanım xeyli nəcib xüsusiyyətlərə malikdir. Haqsızlığa dözümsüz, humanist, xoş niyyətli və cəsarətlidir. Onu ad günü münasibətilə təbrik edir, möhkəm can sağlığı, firəvan həyat arzulayıram...

Bir də deyir ki:- “Yeni roman yazmağı düşünürəm. Bu haqda xeyli maraqlı fikirlərim var. Amma növbəti kitabımı doktorluq dissertasıyamdan sonra yazacağam...” 

Uğurlar!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.07.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Sakit, mərhəmətli və sülhpərvər insandır. Onun üçün dürüstlük və rahatlıq əsasdır. Münaqişələrdən qaçır və problemləri razılaşaraq həll etməyə çalışır. Zərif, ağıllı, realist və sosial xarakterə malikdir. Səliqəli geyinməyi sevir, eyni zamanda əhatəsindəkilərlə ahəng içində olmağa çalışır. Onun intuisiya qabiliyyəti yüksəkdir, bu da hər vəziyyətdə düzgün qərar verməsinə kömək edir. Onda ədalət anlayışı inkişaf edib və cəmiyyətdə, eləcə də dostlar arasında davranışında olduqca diqqətlidir.

Azadlıq aşiqidir, lakin daxil olduğu cəmiyyətə asanlıqla uyğunlaşır, müxalifət yaratmağı sevmir. Həssas və özünü ifadə etmək qabiliyyəti güclüdür. Rahatlığı və təhlükəsizliyi hər şeydən üstün tutur. Əsəbləri çox sakitdir, ünsiyyətdə hörmətə böyük əhəmiyyət verir, yardıma ehtiyacı olan insanlara sevgi və şəfqətlə yanaşır...

Haqqında söhbət açmaq isdədiyim İlham Nəcəfov sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru, professor Abbasqulu Nəcəfzadənin qardaşıdır. 1963-cü ilin iyul ayının 6-da Bakıda dünyaya gəlib. Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət və M.Əşrəfi adına Daşkənd Dövlət Konservatoriyalarını klarnet və ney ixtisasları üzrə bitirərək, Azərbaycanın ilk ali təhsilli milli nəfəs aləti ifaçısı olub və milli musiqi tarixində ney ifaçısı kimi bir çox ilklərə imza atıb. 2009-cu ildə "Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti" fəxri adına layiq görülüb. Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının professorudur...

Sadə, mehriban, qayğıkeş insandır. Gözündən heç nə yayınmır, diqqətlidir. Qarşısındakı adamların problemlərinə həssaslıqla yanaşır. Məntiqli və məzmunlu danışmağı bacarır. Ağayanə hərəkətləri, məğrurluğu, insanpərvərliyi onu tanıyanların gözündə daha da ucaldır...

Azərbaycan aşiqidir. Bu millətin övladı olduğundan qürur duyur. Hara getdisə ölkəmizi yorulmadan təbliğ edir. O, həm də el-obasına bağlı adamdır, illərlə Bakıda yaşayıb yaratsa da Xızı ilə nəfəs alır, Xızıdan ilhamlanır. Necə deyərlər, əslini-nəslini dananlardan deyil...

Bəli, bütün ömrü boyu Azərbaycan mədəniyyətini təbliğ edib. Xeyli xarici səfərlərdə olub. İndiyədək Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında Qara Qarayev adına dövlət kamera orkestrinin müşayiətilə üç dəfə solo konserti baş tutub. Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında isə "Koroğlu", "Qız Qalası", "Vaqif", "Gəlin Qayası" və "İntizar" operalаrının tamaşası üçün simfonik orkestr ilə solo zurna, balaban, tütək alətləri ifa etməklə mövzunun illüstrasiyalarına nail ola bilib. Milli musiqi tariximizdə ney aləti ifaçısı kimi ilk dəfə olaraq, onun Dövlət Teleradio Şirkətinin fonotekasında "Qızıl fond" üçün lentə alınan 40-dan çox muğam, mahnı və rəqsləri saxlanılır. Arif Məlikov, Süleyman Ələsgərov, Aqşin Əlizadə, Emin Sabitoğlu, Rauf Babayev, Ramiz Mirişli, Siyavuş Kərimi, Firəngiz Əlizadə, Eldar Mansurov və başqa Azərbaycan bəstəkarlarının filmlərə yazdıqları musiqilər məxsusi olaraq оnun ifa etdiyi ney aləti üçün nəzərdə tutulub. Aqşin Əlizadənin "5-ci Simfoniya"sının səsləndirilməsi üçün nəzərdə tutulan balaban, ney, zurna ifaçısı kimi və eləcə də, Firəngiz Əlizadənin məşhur violençel ifaçısı Yo-Yo Ma üçün bəstələdiyi "Dərviş" əsərinin tütək, ney ifaçısı olaraq "İpək yolu" transkontinental layihəsi üzrə Amerikanın, Avropanın, həmçinin dünyanın bütün qitələrinin ən nüfuzlu konsert salonlarında Azərbaycan mədəniyyətini uğurla tərənnüm edib. "YUNESKO" xətti ilə keçirilən dövlət əhəmiyyətli bir çox silsilə tədbirlərdə iştirak edib. Eləcə də 2018-ci ildə "Muğam aləmi" V Beynəlxalq Muğam Festivalı çərçivəsi üzrə və VI Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumu çərçivəsində və 2019-cu ildə Nəsiminin anadan olmasının 650 illiyi ilə bağlı Şəki şəhərində "İpək Yolu" X Beynəlxalq Musiqi Festivalı konsert proqramlarında "Nəsimiyə ithaf" musiqili tamaşanın iştirakçısı olub. Heydər Əliyev Fondunun layihəsi üzrə "Azərbaycan Muğаmı" ("Humayun", "Bayatı Şiraz", "Bayatı kürd"-2009) və "Balaban" adlı kоmpakt disk toplularında və "Аvroviziyа mahnı müsabiqəsilə bağlı "Bizimkilər" layihəsində tələbələrlə birgə ("Yeni Nəfəs" qrupu) fəallıq göstərib...

Maddiyat onun üçün bir vasitədir, mənəviyyat isə həyat kredosudur. Strategiyası təminatı düşünmədən yaşamaq və dərinliyinə vardığı hər bir ehtiyacı könüllü olaraq, bir kənara qoyub, yaşamağa davam etməkdir. Ruhən çox azaddır. Coşğunluq, nikbinlik ona enerji verən əsas mənbələrdir. Düşdüyü mühitə dərhal uyğunlaşa bilir, çətinlikləri asanlıqla dəf etməyi bacarır...

Sabah - iyulun 6-sı İlham Nəcəfovun növbəti ad günüdür, 62 yaşı tamam olur. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm can sağlığı, işlərində uğurlar arzulayırıq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.07.2025)

İlhamə Məhəmmədqızı, “Ədəbiyyat və incəsnət” portalının Sumqayıt təmsilçisi

Mədəniyyət Nazirliyinin "Öyrədərək öyrənirəm" layihəsi çərçivəsində gənc rejissor Abdulla Elşadlı Xalq yazıçısı Anarın” Qaravəlli” əsərinə quruluş verib. Sumqayıt Dövlət Dram Teatrında reallaşan premyera uğurlu alınıb.

Müəllifdən gələn ironiya, yumor, meydan tamaşası üslubuna xas detallar rejissor yozumunda uğurlu səhnə həllini tapıb. Truppa üzvləri bir neçə obraz yaratmalarına rəğmən tam fərqli oyun nümayiş etdirirlər. Hər obraz özünün çalarları ilə fərqlənir.

Tamaşanın bədii tərtibatı Nizami Dadaşova, musiqi tərtibatı Elay Xasıyevə, ritmika Ramazan Xanlarova aiddir.

Rejissor assistenti Rəvan Hüseynzadə, rejissor köməkçisi Fazilə Rzayevadır.

Rollarda Əməkdar artist İzaməddin Bağırov, aktyorlar İlham Səfərli, Habil Xanlarov, Kamran Muradlı, Şəmistan Süleymanlı, İlahə Səfərova, Elmir Mehdiyev, Aynur Hümbətova, Ramazan Xanlarov, Əmrah və Etibar Əmirov oynayırlar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.07.2025)

Harun Soltanov, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bir səhər oyanırsan. Hər şey yerindədir. Stol, yerində. Divar, susur. Pəncərə, hər günkü kimi açıq, amma nəfəs almır. Və sən də yerindəsən, amma yoxsan. Yəni varsan, amma səssiz. Adın var, amma səsin yox. Hissin var, amma dilin yox. Çünki bu dövr, bu şəhər, bu cəmiyyət səssizləri sevir. Onların içində nə qədər qışqırıq varsa, bir o qədər dəyərlidir səssizlikləri.

Əslində sən bağırırsan. Gecənin içində, günorta yol gedərkən, metroda, telefona baxarkən, musiqinin ritmində, mesaj yazıb silərkən. Amma səni eşidən yoxdur. Çünki bu dövrün ən böyük səsi səssizlikdir. Bu dövrün "normalı",ruhi boşluqda möhkəm görünməkdir. Sən uçuruma yaxınsan, amma saçını darayırsan. Sən dağınıqsan, amma Instagram bio’n nizamlıdır.

 Sartr demişdi ki, “İnsan azaddır, amma bu azadlıq lənətdir.” Və biz bu lənəti “stabil həyat” deyə paketləyib satırıq bir-birimizə. Özümüzü sevməyə vaxtımız yoxdur, amma “özünü sev” statusu paylaşmağa zaman tapırıq. Dostoyevskinin qaranlıq qəhrəmanları kimi özümüzlə danışırıq, amma bunu dilimizə gətirməkdən qorxuruq. Çünki bir cümlə səni yıxa bilər. “Dəlicə düşünürsən.” Və sən bilirsən ki, bu cümlədən sonra heç nə əvvəlki kimi olmur. Biz içimizdəki “dəli”ni artıq kilidlə bağlamırıq. Biz onu çiynimizdə daşıyırıq, amma ona ad qoymamışıq. Hər gün ofisdə təbəssüm edərkən, sevgilimizə cavab yazarkən, ata-anaya “narahat olmayın, yaxşıyam” deyərkən, o “dəli” bizim yerimizə baxır həyata. Nitşe yazırdı: “Əgər uzun müddət uçuruma baxsan, uçurum da sənə baxar.” Biz artıq baxmırıq. Çünki baxsaq, orda özümüzü görəcəyik. O dəliyi. O parça-parça olmuş “mən”i. Ruhumuzun yerini artıq motivasiya əvəz edir. Kitablar “necə xoşbəxt olaq?” sualıyla doludur. Amma heç kim soruşmur: “Əgər xoşbəxt olmaq istəməsəm, nə olacaq?” Bəlkə mən sadəcə yaşamaq istəyirəm. Tələsmədən, düzəlmədən, özümü tanımadan belə. Sadəcə yaşamaq. Ağrılı, səssiz və həqiqi..

 Əslində biz sağalmırıq dostum. Biz uyğunlaşırıq. Yəni hər kəsin oynadığı səhnədə rolumuzu qəbul edib ssenariyə uyğun danışırıq. Tənha bir adam psixoloqa gedir, içini tökür, sonra metroya minir və yenidən susur. Yəni psixoloqun otağında danışırıq, amma cəmiyyətin içində yenə də lalıq. Qışqırmaq istəyən bir xalqıq, amma sözümüz çox zaman dizayndır, ruh deyil. Bu dünyada insanlar artıq xoşbəxtlik üçün yox, xoşbəxt görünmək üçün yaşayır. Tədbirlər keçirilir. “Ruhun gücü” konfransları, “özünü tap” seminarları, “psixoloji rahatlıq” təlimləri. Orda ruh yoxdur. Orda sadəcə çıxış var. Sponsor var. Stiker var. Amma ruh? YOXDUR. Çünki ruh özünü belə təqdim etmir. O səssizcə yanır. O zaman aydın olur ki, artıq gecdir. O zaman artıq maskanı çıxarmaq faydasızdır, çünki altındakı üz də maskalaşıb. Sənin gülüşün gülüş deyil. Sənin susqunluğun sakitlik deyil. Sən artıq öz ağrına da yalan danışırsan.

Bax buna görə, dostum, bu dövrün ən dəli adamı, həqiqi hiss edəndir. Həqiqi yaşayan. Hissinə ad qoymayan, amma onu gizlətməyən. Qışqırmaq istəyəndə qışqıran. Əzildiyini biləndə susmayan. O adam, bu sistemin "problemidir". Amma bəlkə də tək normal olan odur.  Sənin susqunluğunla başlanan bu çağırış, indi başqa bir səssizliklə davam edir. Tədbirlərin içində boğulan mədəniyyətin səssizliyi ilə. Çünki bu sistem təkcə insanı deyil, sənəti də susdurur. Hisslərini maskaya çevirən cəmiyyət, indi eyni maskanı poeziyanın, musiqinin, düşüncənin üzünə taxıb. Bəs biz hansı mədəniyyəti qeyd edirik əslində? Gəl bir də ora baxaq. Səhnələrin arxasına, mikrofonların titrəmədiyi yerlərə, misraların titrətmədiyi ürəklərə...

 Hər yerdə tədbir var. Gecə-gündüz konfranslar, seminarlar, sərgilər, poeziya gecələri, “yaradıcı görüşlər”. Zəngin fon musiqiləri, pastel rəngli afişalar, “mədəniyyətin inkişafı” üçün yaradılmış komitələr. Giriş pulsuz, amma çıxış bahalı. Çünki hər çıxışda ruhundan bir şey itirirsən. Ətrafına bax. Poeziya gecəsində kimsə misra eşidəndə titrəmir. Musiqi tədbirində heç kim dodağını dişləmir. Kitab təqdimatında heç kim susub bir abzası təkrar-təkrar oxumur. Çünki biz artıq hiss etməyən bir nəsilik. Hiss etmək vaxt aparır, səni çılpaqlaşdırır. Bizim üçünsə çılpaq görünmək, təkcə fiziki deyil, ruhi olaraq da təhlükəlidir. Bu səbəbdən biz musiqiyə qulaq asmırıq, onu istehlak edirik. Poeziyanı sevmirik, onu etiket kimi istifadə edirik. Kitab oxumuruq, sadəcə oxuduğumuzu göstəririk. Əvvəllər sənət ağrıdan doğurdu. İndi isə tədbirlər ağrının yoxluğunu qeyd edir. Əvvəllər sənətkar öz içini tökərdi, indi isə o, format uyğunluğu və sponsor məmnuniyyəti üçün yazır. Mədəniyyət artıq ifadə deyil, funksiyadır. O bir ticarətdir, bir brenddir, bir dekorasiyadır. İçində məna yoxdursa belə, görüntüsü var deyə qəbul edilir. Bu görüntü, bizə çox şey yoxmuş kimi davranmaq lüksü verir.

Əgər sən Hacıbabanın səsində yanmırsansa, sus. Əgər sən bir heykələ baxıb nəfəsini tutmursansa, keç yanından. Əgər sən bir misranın içində bir gecə ilişib qalmırsansa, “ədəbiyyatsevər” statusunu poz. Çünki sən sənətə toxunmursan. Sən sadəcə onun vitrininə baxırsan. Bizim nəsil sənəti vitrindən seyr edir amma heç vaxt onu qırıb içəri keçmir. Və bu tədbirlər, hər biri bir cənazə mərasimidir. Sənətin özünün yox, onun ruhunun dəfnidir. Biz mədəniyyəti qeyd etmirik, biz onun yoxluğunu təmtəraqlı səhnələrdə, mikrofonların qarşısında, instaqram storilərdə maskalayırıq. Biz artıq dinləmirik, fon musiqisi qoyuruq ki, səssizlik bizə vicdan kimi dəyib keçməsin. Bəlkə də biz mədəniyyətə heç vaxt sahib olmadıq. Bəlkə də biz sənəti yalnız imitasiyada yaşatdıq. Ona görə də hər tədbir bir az daha soyuq, bir az daha rəsmi, bir az daha boş gəlir. Orda kiminsə gözləri dolmur. Orda kiminsə içi titrəmir. Çünki artıq ora insanın daxili girmir. Dostoyevski öz qəhrəmanlarını ağrıyla yazarmış. Sartr onları seçimlə tək qoyarmış. Nitşe isə cəmiyyətin saxta dəyərlərini qırıb “bütün dəyərlərin yenidən dəyərləndirilməsi”ni tələb etdi. Biz nə etdik? Biz bu üçünün ruhunu şəkil çəkilən, bəzədilmiş səhnələrdə qəlibə saldıq. Biz sənəti yaşamadıq. Biz onu dizayn etdik. Bax buna görə bu cəmiyyət sənətkar doğurmur. O ancaq çıxış edənlər doğurur. Hiss edənlər yox, təqdim edənlər. Və bu təqdimat, küllər üzərində aparılan bir rəqsdir. Qoyun desinlər ki, tədbirlər çoxdur, mədəniyyət inkişaf edir. Amma mən sənə deyim dostum, bu, inkişaf deyil. Bu, tabutun təkminləşdirilməsidir.

Tədbirlər, konfranslar, səhnələr... orda bir şey yox idi. Amma bəs o heç vaxt səhnəyə çıxmayanlar? Heç kitab təqdimatına getməyən, amma bir cümləsi ilə içini darmadağın edən insanlar? Gəl indi onları axtaraq. Çünki bəlkə də, həqiqi fəlsəfə, səssiz otaqlarda, tərləmiş alınlarda, boş boş baxışlarda doğulur. Və bu fəlsəfənin nə adı var, nə də auditoriyası. Onu ancaq hiss etmək mümkündür. Təsəvvür et, bir otaq, divarları saralmış, pəncərəsi köhnə, sobası çatlamış. Küncdə bir qadın oturub, gözləri yuxuya oxşayır, amma bu yuxu deyil, aclığın yavaş-yavaş şüuru silməsidir. Qoltuğunda körpə yatır. Yan otaqda yeniyetmə bir oğlan çaxmağın fənəri altında dərsə baxır. Oxuyur ki, bir gün fəlsəfə ilə danışa bilsin, amma hər sətrində mədəsində bir sancı qalxır. Onun üçün fəlsəfə bir dəfə də olsa ağrısız düşünmək deməkdir.

İndi soruş! Bu ailənin fəlsəfəsi yoxdurmu?

 Bəlkə də biz fəlsəfəni çox yanlış yerdə axtarırıq. Auditoriyalarda, kağızlarda, mühazirələrdə. Amma fəlsəfə, tənhalıqda başını əyib Allaha nəsə deməyə çalışan kasıb bir atanın pıçıltısında gizlidir. Fəlsəfə, bütün həyatını başqasına qurban verən bir qadının, gecənin ortasında susub gözlərini tavana dikməsindədir. Fəlsəfə, əslində heç danışa bilməyənlərin qaranlıqda saxladığı o bir cümlədədir: “Mən niyə bu həyatda bu qədər yoxam?” Biz fəlsəfəni elitanın əyləncəsinə çevirdik. Sanki dərin düşünmək, rifahın məhsuludur. Sanki ağrının içində olan insanın düşüncəsi kobud olur, "natamam" olur. Amma əslində, kasıbın fəlsəfəsi daha çılpaq, daha həqiqidir. Çünki orda imitasiya yoxdur. Orda başqasını təəssüratlandırmaq ehtiyacı yoxdur. O düşüncələr, sadəcə yaşamaq üçün doğulur. Ölülərdən biri yazırdı, “İnsan seçilməyə məhkumdur.” Amma kasıb bu seçimi nəylə edir? O, universitet seçmir, çünki ora pul lazımdır. O, psixoloqa getmir, çünki gündəlik çörəyi tapmalıdır. O, kitab almır, çünki kitab alanda qazanc bir gün gecikir. Və sən deyirsən ki, o fəlsəfi düşünmür? Bəs əgər insan hər gün bu qədər seçimsizliyin içində ayaqda qalmağa çalışırsa, bu özü fəlsəfə deyilmi?

Başqa bir ölü deyirdi, “Dəyərlərin yenidən dəyərləndirilməsi.” Bəs cəmiyyətimizin dəyəri nədir? Diplom? Xarici dil? Nüfuzlu ailə? Paylaşılan səhnələr? Bəs ayaqqabısı cırıq halda da qürurunu itirməyən adamın dəyəri haradadır? Biz niyə o adamın adını “tənbəl”, “biliksiz”, “səviyyəsiz” qoyuruq? Niyə onun ruhunun səsini heç vaxt eşitmirik? Dostoyevski yazırdı ki, insan nə qədər acdırsa, bir o qədər dərin düşünür. Amma biz bu həqiqəti unutduq. Biz artıq kasıba “niyə kitab oxumursan?” deyirik. Ona demirik ki, “oxuya bilmək üçün hansı ağrıları susdurdun?” Biz fəlsəfəni, bir az yuxarıdan salırıq insanların üstünə. Halbuki fəlsəfə yuxarıdan gəlməz. O, dibdən çıxır. Çürümüş taxtaların altından, səs keçirməyən divarların arxasından, soyuducusu boş qalmış bir evin içindən. Orda suallar daha kəskin, cavablar daha yalındır. Bəzən düşünürəm. Bəlkə də biz fəlsəfəni heç anlamamışıq. Biz onu oxumuşuq, yaşamaq əvəzinə. Biz onu müzakirə etmişik, susmaq əvəzinə. Biz onu yazmışıq, hiss etmək əvəzinə.

Halbuki bir kasıb qadın var idi. Mən onda hələ kollecdə oxuyur, şadlıq evlərində ofisiant işləyirdim. Mən onu tanıyırdım. Bütün gün bulaşmış əlləriylə qab yuyardı. Heç vaxt heç kimə fəlsəfədən danışmadı. Amma bir dəfə o, telefonda qızına belə dedi: “Əgər çörəyi iki nəfərə bölməkdən utanırsansa, hələ heç böyüməmisən.”

 Bax dostum, bu fəlsəfədir. Nə Sartr yazıb, nə Aristotel, nə də bir başqa tarixi şəxsiyyət. Amma onların hamısını içində daşıyır. Bütün bu susqunluqlar şəxsi deyil. Onlar cəmiyyətin yazmadığı, amma hər gün yaşadığı manifestdir. Tədbirə getməyən adam, fəlsəfə oxumayan kasıb, hisslərini paylaşa bilməyən dəli, hamısı bir şey söyləyir bizə: “Siz bizə baxmırsınız. Siz özünüzə də baxmırsınız.” İndi isə baxmaq zamanıdır. Amma bu baxış, yüngül olmayacaq. Çünki bu sonluq,sadəcə nəticə deyil. Bu, özünə güzgü tutmağın özü qədər ağrılı və zəruri olan bir baxışdır.

Bəlkə də bu yazı, digərləri kimi heç yazılmamalı idi. Çünki bu sözlər, oxunmaq üçün deyil, utanmaq üçündür. Amma biz artıq utanmırıq. Ən pis budur. Biz içimizdə nəyinsə çatladığını bilirik, amma susuruq. Bilirik ki, tədbirdə dediklərimizlə gecə tək qalanda düşündüklərimiz bir deyil. Bilirik ki, musiqi ilə titrədiyimizi iddia edirik, amma o titrəmə sadəcə səsin vibrasiyasıdır, ruhun yoxluğunu örtmək üçün. Bilirik ki, fəlsəfə deyib dolandığımız çox şey, aclığın, soyuğun, yorğunluğun səsinə susmaq üçündür. Amma deyə bilmirik. Çünki əgər danışsaq, bu sistem çökər. Və biz bu sistemin içində yaşamağa çox alışmışıq. O qədər alışmışıq ki, artıq onun soyuqluğunu da normal sayırıq.

Sən soruşursan: “Nə vaxt dəyişəcəyik?”

Mən cavab verirəm: heç vaxt. Çünki biz dəyişmək istəmirik. Biz dəyişməyin ağrısından qorxuruq. Biz öz içimizə güzgü tutmaqdan qorxuruq, çünki içimizdəki o “dəli”, o “susqun”, o “kasib” bizik. Onlar bizdən qopmuş deyil. Onlar bizim alt qatımızdır. Və heç kim öz alt qatına enmək istəmir.

Dostoyevski deyirdi ki,  “Ən çox qorxduğum şey, insanın hər şeyə öyrəşə bilməsidir.” Biz artıq hər şeyə öyrəşmişik. Tədbirlərə. Səssiz ağrıya. Dəyərsiz sənətə. Quru fəlsəfəyə. Və ən dəhşətlisi, özümüzə. Biz ruhumuzu itirmişik, dostum. Və onu itirdiyimizi də unutmuşuq. İndi bu yazı oxunacaq. Bəlkə bir nəfər deyəcək: “Ağır yazıdır.” Bəlkə bir başqası deyəcək: “Çox dərin oldu.” Sonra hər şey davam edəcək.

Amma sən... Əgər bu yazını oxuyub bir az belə içində bir sancı hiss etmisənsə, bil ki, sən hələ tam ölməmisən. Hələ içində azacıq da olsa yanır bir şey. O yanğını söndürmə. Çünki bu dünya, sağ qalan hisslərin qəbiristanlığına çevrilib. Amma bəlkə də bir gün, məhz o sağ qalanlar içimizdə yeni bir səs doğuracaq.

Bəlkə də o səs, sənin olacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.07.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Qarabağ çoxsaylı ünlü xanəndələr yetişdiribdir, bu sırada bir ad da var - Xalq artisti Yaqub Məmmədov! Bu il anadan olmasının 95-ci ildönümünü qeyd etdiyimiz xanəndənin bu gün anım günüdür. Yubiley rəqəmləridir 95. Allah ustada rəhmət eləsin. Səsyazıları hələ də sevilərək dinlənilir, bundan sonra da dinləniləcək.

Yaqub Məmmədov 5 may 1930-cu ildə Ağcabədi rayonunda anadan olub. Qarabağ xanəndəlik məktəbinin XX əsrin II yarısında yetişmiş orta nəslinin görkəmli nümayəndəsi olub. Qarabağ torpağında boya-başa çatmış Yaqub Məmmədov peşəkar musiqi təhsilini Azərbaycan Dövlət Musiqi Məktəbində alıb.

Görkəmli xanəndə Seyid Şuşinskidən ve xanəndə Mütəllim Mütəllimovdan muğam dəsgahları, xanəndəlik sənətinin sirlərini öyrənib, həmçinin musiqi və poeziya sahəsində dərin biliklər qazanıb. Yüksək ifaçılıq mədəniyyətinə malik xanəndə gözəl səsi, təkraredilməz oxuma tərzi ilə diqqəti cəlb edib.

O, bütün muğam dəstgahlarının gözəl bilicisi olmaqla yanaşı, həm də Azərbaycan poeziyasını dərindən bilib. Yaqub Məmmədov uzun illər Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında solist olub, konsertlərdə çıxış edib. Onun ifasında qrammafon vallarına yazılan muğam dəstgahları bütün Yaxın və Orta Şərqdə yayılıb.

Ustad xanəndə kimi püxtələşən Yaqub Məmmədov sənətdə öz ənənələrini yaradıb. Öz dövrünün bir çox xanəndələri, eyni zamanda, yeni gələn nəsil onun yaradıcılığından bəhrələniblər.

Təltif və mükafatları

- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı

- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı

- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü

- "Şöhrət" ordeni

Xanəndə Yaqub Məmmədov 5 iyul 2002-ci il tarixində 72 yaşında dünyasını dəyişib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.07.2025)