“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız.

 

Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.   

 

Abituriyentin uğur formulu

     

Gəlin, çox sadədən başlayaq. Zaman az, oxunacaq, mənimsəniləcək biliklər çox. Dərslikləri öz axarı ilə, bədii ədəbiyyat oxuyurmuş kimi oxusanız imtahanlaradək tam hazırlıqlı olmağa zamanınız təbii ki, yetməyəcək. Bəs onda nə etməli? Əlbəttə ki, sürətli-effektiv oxu qaydalarına riayət etməli. Bu barədə o qədər çox metodika, kurslar, treninqlər var, saymaqla qurtarmaz. Tam dərinə getmədən gəlin bir neçə çox vacib qaydalara nəzər yetirək:

 

 

F. Nəticə qorxusunu dəf etmək

 

Qəbul imtahanına hazırlaşan abiturientin imtahanqabağı psixoloji tarazlığını qoruması, qorxu və həyəcandan qurtula bilməsi çox vacib, mən deyərdim ki, hətta ən həlledici məqamdır. Hətta tam hazırlıqlı olduğun halda həyəcan və qorxudan psixoloji sarsıntı keçirib müvəffəqiyyət qazanmamaq mümkündür.

Mənim şəxsən özümün həyatda bir sınanılmış «nəticə qorxusunu dəf etmək» adlı vasitəm vardır. Həyat əhəmiyyətli bir görüş, çox vacib bir hadisə ərəfəsində həmişə bunu sınayıram. Düşünürəm ki, abiturientlər də bunu sınasalar xeyirlərinə olar.

Demək, elə ki, abituriyentlərimiz qəbul imtahanlarına tam hazırlaşdılar, imtahana bir gün qalanda oxuduqlarını təkrarlıyıb qurtarıb kitablarını bir qırağa qoyurlar və başlayırlar mən dediyim «dəfetmə» prosesinə. Bunun üçün, düşüncələrində imtahandan kəsilmə, yəni bu həyat əhəmiyyətli hadisənin uğursuz sonluğu situasiyasını yaratmaları lazım gələcək. İmtahandan kəsilsələr nə olacaq? Valideynləri onları danlayır, hətta onlardan üz də döndərirlər, dost-tanış istehza edir, qəbul olanlara həsəd və paxıllıq hissi içlərini didib-dağıdır, gedib ağır bir işlə, tutalım yükdaşımaqla məşğul olurlar. Qanları qaradır, küskündürlər, hədsiz bədbəxtlik içindədirlər. Situasiyanı tam dolğunluğu ilə yaradıb, maksimum keçirəcəkləri ziyanı, alacaqları zərbəni təsəvvür etməli və bünları yaşamalıdırlar. Sonra da bundan ən az itkilərlə necə çıxacaqlarını təsəvvür eləməlidirlər. Hər halda, öləsi deyillər ki. Həyat davam edir. Toparlanarlar, gələn il daha yaxşı hazırlaşıb mütləq qəbul olunarlar.

Haradasa psixoterapiya adlandırılacaq bu üsul mütləq abituriyenti sakitləşdirəcək. O, qəbul imtahanının uğursuzluğu dəhşətini yaşamış kimi olacaq, daha o dəhşətin öldürücülüyündən qorxmayacaq.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)

 

Murad Vəlixanov, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

2004-cü ildə çəkilən və “Hörümçək adam” seriyasının 2-ci hissəsi olan “Hörümçək adam-2” filmi barədə danışaq.  (ing. Spider-Man 2) — 2004-cü ildə Sem Reyminin rejissorluğu ilə çəkilmiş və Elvin Sarcent tərəfindən Alfred Qof, Maylz Millar və Maykl Şeybonun ssenari müəllifləri olduğu ABŞ superqəhrəman filmi. Eyni adlı uydurma Marvel Comiks personajına əsaslanan bu film, Reyminin Hörümçək-adam trilogiyasının ikinci hissəsidir və Tobi Maquayr ilə birlikdə Kirsten Danst, Ceyms Franko, Alfred Molina, Rozmari Harrisin baş rollarda oynadığı Hörümçək-adam (2002) filminin davamıdır.

 

Əsas çəkilişlər 2003-cü ilin aprelində Nyu-Yorkda başladı və Los-Ancelesdə də aparıldı. Yenidən çəkilişlər həmin ilin sonunda baş tutdu və dekabrda başa çatdı. Hörümçək adam-2 30 iyun 2004-cü ildə həm ənənəvi, həm də IMAX kinoteatrlarında nümayiş olundu. O, emosional çəkisini və vizual effektlərini, həmçinin Maquayr və Molinanın çıxışlarını və Reyminin rejissorluğunu yüksək qiymətləndirən tənqidçilər tərəfindən geniş rəğbət qazandı və dünya üzrə 789 milyon dollar gəlir əldə etdi ki, bu da onu ilin üçüncü ən çox gəlir gətirən filmi etdi.

Film 77-ci Akademiya Mükafatlarında Ən Yaxşı Vizual Effektlər üzrə mükafat, həmçinin Ən Yaxşı Səs Miksiyası və Ən Yaxşı Səs Montajı nominasiyalarına namizəd oldu; Bundan əlavə, film Saturn mükafatına layiq görüldü. Film indiyə qədər çəkilmiş ən böyük superqəhrəman filmlərindən biri və bu janrda gələcək filmlər üçün nümunə kimi qəbul edilir. Onun müvəffəqiyyəti Hörümçək adam 3 (2007) filminin çəkilməsinə gətirib çıxardı. Mauqayr və Molina 2021-ci ildə "Hörümçək adam: Evə yol yoxdur" filmində öz rollarını yenidən təkrarladılar.

Məzmun 

İlk filmdəki hadisələrdən iki il keçib. Sakit təbiətli Piter Parker yeni problemlərlə qarşılaşır. O, ətrafındakı sevdiklərinə yaxın olduqca onları təhlükəyə atdığını anlayır. Onun ikili həyatı düşmənləri ilə yanaşı dostlarına da zərər vurur.

İndi Piter yeni super mənfi qəhrəmanla mübarizə aparmalıdır: özünə səkkiz ayaq düzəltmiş başdanxarab həkim Otto Oktavius ilə.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)

 

 

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.

 

608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:

 

 

RƏSUL RZA

“QARANIN DƏRD ÇALARI”

 

Həsrətli gözlər,

Pərişan sözlər,

Titrək dodaqlar,

Sürət yolunda dəstəbaşı çolaqlar

Söz eşidə bilməyən qulaqlar,

Sındırılmış puçurlu budaqlar.

Nəğməsiz dağlar

Kor bulaqlar.

Ovsuz ovlaqlar

Odsuz ocaqlar,

Yaşamalı ölülər,

Ölməli sağlar,

Dili ali məclislərdən qovulan,

Qolları buxovlu olan,

Qəbilələr, xalqlar.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

 

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

 

Çinin Şərqi Türkistan sərhədləri daxilində, Xian şəhərindən 100 km məsafədə, dağların ətrafında yerləşən irili-xırdalı 100 ədəd piramida ilə yanaşı, 300 metr hündürlüyündə “Ağ piramida” adlandırılan nəhəng tikinti var. Bunlar cox qədim türk piramidalarıdır. Çinin əsərlər boyu gizli saxladığı, gizlətmək məqsədi ilə qəsdli şəkildə üstlərini torpaq ilə örtdüyü, meşə, bağ və yaşıllıqlar saldığı, indi də üzərində kənd təsərrüfatı işləri aparılan bu piramidalar dünya tarixinin ən əhəmiyyətli sirrlərindən birini qoruyub saxlamaqdadır.

 

Ön türklərə aid olduğu düşünülən nəhəng piramidaların saxladığı sirr, Çinin bölgəyə girişi və tədqiqatları qadağan etməsi səbəbilə hələ də tam olaraq tədqiq edilməmişdir. Qədim Çin mətnlərinə görə, piramidaları e.ə. 5000–1500-cü illər arasında bölgədə yaşayan uyğurlar tikib. Araşdırmaçılar Böyük Uyğur imperiyasının bu piramidaları bəzi məlumatların gələcək nəsillərə ötürülməsi üçün inşa etdiyini söyləyir.

Əslində onlar piramida yox, kurqanlardır. Kurqan qorunan yer mənasını verməkdə olub, məzar  tikililəridir. Quruluş etibarilə piramida olaraq qəbul edilməkdədir. Bu piramidaların arasında ən məşhuru isə yuxarıda adını qeyd etdiyimiz “Ağ Piramida”dır. Yüksəkliyi 300 metr olan “Ağ piramida” dünya üzərindəki ən yüksək və ən böyük piramidadır. (“Ağ piramida”nın türklərin atası Oğuz Xaqana aid olduğu deyilir.)

İddialara görə, Çindəki türk piramidalarının mövcudluğu Qərb elm adamlarına öncədən də məlum olub. “Elm xəbərləri” (“Science News”) qəzeti hələ II Dünya müharibəsi illərində piramidalar haqda məlumat yayıb. Deyilənə görə, bu piramidaları ilk dəfə İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Hindistandan Çinə uçan ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin pilotu James Gaussman görüb və gördükləri barədə xəbər verib. Piramidalardan birinin şəkli 30 mart 1937-ci ildə The New York Sunday News qəzetində yayımlanıb. (Ancaq sonradan bu şəkildəki piramidanın Çin imperatoru Wuya aid bir məzar olduğu iddia edilib - https://lent.az/index.php/xeber/medeniyyet/-38076)

Piramidaların varlığı haqqında məlumatın yayılmasının ardından alman araşdırmaçı Hartwig Hausdorf 1994-cü ildə Şian şəhərinə gəlib, piramidaları gəzərək ətraflı məlumat toplayıb, şəkillər çəkib. O, bu barədə “Ağ Piramida” adlı kitab da yazıb. Hartvig Hausdofa görə, bu piramidalar ən azı eradan 2 min 500 il əvvəl tikilib.

Amerikalı alimlər bildirirlər ki, “Ağ piramida”  Misir piramidalarından iki dəfə ucadır. Türkiyəli alim Kazım Mirşanın fikrincə, Misir piramidaları Çindəki türk piramidalarının görüntülərindən yararlanaraq hazırlanmışdır. Çindəki türk piramidalarını Misir piramidalarından fərqləndirən bir cəhət də var. Misir piramidalarında fironların cəsədləri piramidanın içərisində, türk piramidalarında isə hökmdarların məzarları yerin altında basdırılıb.

K.Mirşan həmçinin mumiyalamanın da qədim türklərə aid olduğu sübut etmişdir.

Türk piramidalarını bu qədər əhəmiyyətli edən başqa bir şey içərisində olan mumiyalardır. (Çindəki piramidaların içindəki mumyalar, Misirdəki mumyalara  nisbətən daha yüksək texnologiya ilə hazırlanıb.)  Mumiyalanmış cəsədlər, təəssüf ki, yerli xalqın təxribatı nəticəsində deformasiya uğramışlar.

Yaxın dövrdə piramidaların içinə girməyi və fotosunu çəkməyi bacaran tək türk insanı olan Oktan Kələş öz ifadəsində “Ağ Piramida”nın içərisində nəhəng bir Oğuz Kağan heykəlinin olduğunu və mumiyaların ətrafında Canavar və Ay ulduz simgələrinin gözə çarpdığını söyləmişdir. Ayrıca piramidaların içərisində kitabələr, divarda yazılar və şəkillər var hansı ki, incələnməyi gözləyən digər tarixi əsərlərdəndir. ötürülməsi üçün inşa etdiyini söyləyir. Ön Türklər tərəfindən inşa edilən Türk piramidalarının Türklərin ilk qitəsinin Mu olduğunu və dünya tarixinin Türklərdən başladığına dair əhəmiyyətli sirləri saxladığı və bu səbəbdən xüsusilə Çin tərəfindən Türk piramidalarının olduğu bölgənin qadağan bölgə elan edildiyi iddia olunur. (https://sixieyyub.wordpress.com/2017/07/25/cinin-saxladigi-tarixi-sirli-turk-piramidalari/)

 

Oktan Keleş səfər təəssüratlarında yazır: “Qoca çinli bələdçinin rəhbərliyi altında zülmət içində təbii tunel boyu 40-50 metrə qədər getdik. Sonra şaquli yerdən 7-8 metr aşağı endik. Geniş bir sahəyə gələndə qoca çinli astadan “Artıq piramidanın içindəyik” dedi. Piramida olduqca təbii formada qurulmuşdu, içəridə qəribə atmosfer vardı. Bir az irəlilədikdən sonra bir otağa çatdıq. Otaqda yerə uzadılmış 2 metr uzunluğunda mumiya vardı. Başı üzərindəki qayada müxtəlif işarələr və yazılar, eyni zamanda, “Ay, ulduz və qurd başlarının təsviri” olduğunu gördük. Otağı yaxşı işıqlandıranda əməllicə heyrətə düşdük – qarşımızda 3 metr uzunluğunda, ehtimal ki, qranitdən olan daş heykəl vardı. Heykəlin üst tərəfində qoşa buynuzlu fiqur, başının ortasındasa Ay-ulduz simvolu görünürdü. Həmin heykəlin yanında qucağında uşaq tutmuş qadın heykəli də vardı. Bu məqamda qoca çinli dizlərini yerə qoyaraq nəsə pıçıldamağa başladı. Bələdçimiz ayağa qalxandan sonra astadan dedi: “Təxminən 30 il qabaq siması daha aydın bilinirdi, hətta ayaqlarında çəkməyə bənzər nəsə vardı”. İçəridə təxminən 7-8 dəqiqə qalandan sonra qoca çinli həyəcanla tez çıxmalı olduğumuzu işarə elədi. Biz isə bir az da qalmaq, ətrafa baxmaq istəyirdik. Qoca çinli anidən əsəbiləşdi və təklifimizi kobudluqla rədd etdi.

Sərdabə otağının yanında aşağı – qaranlıq boşluğa doğru enən daha bir nərdivan vardı, onunla aşağı enmək istədiyimizi bildirdik, amma qoca çinli bu arzumuza da özünəməxsus sakit aqressiya ilə etirazını bildirdi: “Ora enmək çox çətin, oradan çıxmaq isə ondan da çətindir. Qayıtsaq yaxşıdır”. Onun etirazı ucbatından aşağı düşə bilməsək də, əlimizdəki fənərlə sərdabə otağının divarlarına tələsik baxmağa başladıq. Divarda yazı və şəkillərlə dolu müxtəlif kitabələr vardı, daha artığını seçə bilmədik”.

Keleşin iddiasına görə, sonradan qoca çinli yerdəki mumiyanın yerli sakinlər tərəfindən tələf edildiyini deyib. Qoşa buynuzlu qranit heykəlin nə ifadə etdiyini soruşanda isə, çinlinin “O, sizin babanız Oğuz Kağanı təmsil edən heykəldir” sözünə heyrətə düşdüklərindən yazır. Qoca çinli deyirmiş: “Sərdabənin enmədiyimiz alt qatında daha bir mumiya var, o, yuxarıdakına nisbətən xeyli salamatdır. Amma oradakı daş kitabələr də çoxdan qaldığına görə bir-birinə yapışır və getdikcə oxunulması çətinləşir”. (https://kalpoder.com/azerice-azerbeycan-dunya-medyasinda-oktan-keles-ve-beyaz-piramitler/)

Piramidalara girməyi bacara bilən türk araşdırmaçı Oktan Keleşə görə, bu piramidalar (kurqanlar) türk tarixi baxımından çox böyük əhəmiyyət kəsb etməkdə olub, türk tarixini başdan-ayağa dəyişə biləcəyini deyib.  

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)

 

 

                                                             

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində nəsr saatı davam edir. Bu gün təqdim edilən müəllif Təbrizdə yaşayıb yaradan Əli Çağladır. Yeri gəlmişkən, o, həm də bizim Güney Azərbaycan təmsilçimizdir.

 

 

Əli ÇAĞLA

 

“ŞAHMAT”

 

Bəzən hündür bədbəxtliklərə məğlub olmayan xoşbəxtlikləri unuduruq. Qalib gəldiyimiz anları yaddaşımızın köhnə kolleksiyalara aid olan zirzəmisinin küncünə buraxırıq. Sonra onların toz basıb köhnəldiyini bilib-bilmədən götürürük, qolumuzun uzandığı qədər uzağa tullayırıq. Səhvimiz olur, səhvimizin qarşısında qazandığımız təcrübələrə əsaslanaraq doğru yolu seçməyimiz üçün cəhd edirik. Cəhdimizin qarşısında isə doğru yolu seçdiyimiz üçün aldanırıq, inanırıq. Səhvimizin bir də təkrar olmamağı yaddaşımızdan tamamilə silinəndən sonra onlar sümsük itlərə çevrilirlər, qapımızın ağzında dayanırlar. Ona yal atan da, onu vəfalı bilən də, onu böyüdən də biz oluruq. Sonra o yırtıcılaşır. Sonra o bizim kim olduğumuzu tanımır. Sonra o...

Yaz havasının qoxusu hər yeri ağzına almışdı. Aprelin ortası idi. Bükülü saxladıqları qırmızı naxışlı xalçaları evin zirzəmisindən çıxartdılar, qonaqların oturacağı otağın ortasına sərdilər. Xalçaların butalarında olan rəngarəngliklər adamın ürəyində sevinc hissi yaradırdı. Ancaq o xalçaları toxuyan hansısa analar, gözlərinin nurunu, günlərini həmin xalçalara sərf edərək toxumuşlar. O anaların çəkdikləri nəfəslər, birbəbir ilməklərin arasına oturmuşdular, hər bir ilmənin arxasına onların zümzümə elədikləri mahnılar hopmuşdu. Sonra nə olmuşdu? Sonra o xalçaları anaların bükülü belləri kimi büküb qaranlıq zirzəmidə gizlətmişdilər. Qonaqlara yeni görünsün deyə, otağa sərmişdilər o anaların göz nurunu, nəfəslərini, zümzümələrini ayaqlamağı düşünmədən, sadəcə, evin bəzəyinə yenilik qatmışdılar. O analar xalçaların ayaq tərəfində toxuduqları butalarını şən mahnılar ilə zümzümə etsələr də, həmin butanın tayını xalçanın sonunda kədərli mahnılar zümzümə edərək toxuyub qurtarmışdılar. Anaların karıxmadan ilməkləri öz yerinə toxumağı onların həyatda yaşayan insanlara buraxacağı təsirlərə nə qədər diqqətli olduqlarını göstərirdi.

Zirzəmidə toz basmış xalçaları döşədilər. Toz-torpaqlarını alsınlar deyə, onları yaş süpürgə ilə süpürdülər. Pəncərələri açdılar. Şüşələrini sildilər. Xalçaların üstünə yatan toz-torpaq, evdə fırlanıb özünü həmin pəncərədən həyətə atıb intihar etsə də, göyə çəkilirdi. Yerə düşmədən məhv olurdu. Həmişə intihar göydən yerə düşmək cazibəsi ilə baş vermir, bəzən də göyə çəkilərək intihar prosesi həyata keçirilir.

Həyəti süpürdülər, qapının ağzına su səpdilər. Keçən il qonşuları Qəhrəmanın oğlunun futbol topu qapılarının başında olan lampaya dəymişdi, topa vurulan ağır zərbənin ucbatından lampa ovuq-ovuq olmuşdu. Patronun üzərində lampanın tilişkəsi qalmışdı. Çıxartdılar, patrona yeni işıqlı lampa qoşdular. Hələ qaranlıq çökməsə də, yeni lampanın necə yandığını yoxladılar.

Məhəmməd, dərzi Şakirə təzəcə tikdirdiyi kostyumunu məhəllənin paltar ütüləyəni Mustafadan aldı, qıvraq ayaqları ilə addımlarını tələsik götürüb evə doğru yollandı. Həyət qapısını açıb içəri keçdi. Heç zaman oxunmayan qəzetlərə bükülmüş qara kostyumunu yerə salmasın deyə, həyət tərəfindən qapını ayağı ilə üstünə örtdü. Sonra budlarının iki tərəfini də qapıya dayayıb yavaşcadan bağladı.

– Ay kişi, indicə qonaqlar gələr, cəld ol! – deyən qadın, Məhəmmədin həyat yoldaşı Şəhla idi.

Şəhla həyətdə tələm-tələsik iş görə-görə hər şeyi sahmana salmaq istəyirdi. Hələ bəzənəcəyi üçün, qonaqlıqda hansı paltarı geyinəcəyini düşünməyə vaxt ayırmamışdı. O hər şeyi deyinə-deyinə edirdi, hələ də bəzənə bilmədiyini vurğulayaraq mızıldanırdı. Bu mızıltıları Məhəmməd eşitməsəydi də, yaxşı anlayırdı. Onsuz da bu gün Şəhlanın ömrünün ən əziz günlərindən hesab olunurdu.

– Nə yaxşı ki, Novruz bayramında aldığımız təzə paltarları geyib köhnəltməmişik. – Aylin idi. Başını axşam qonaqlar oturacağı otağın bir az öncə xalçanın tozları özünü həyətə atıb intihar elədiyi pəncərədən eşiyə çıxardıb  dedi.

Dediyi sözə Məhəmməd ilə Şəhladan cavab gözləmədən içəri keçdi. Mobilinə sevgilisi Arazdan gələn mesajı oxuyandan sonra təbəssüm ilə yazışmağa başladı.

Məhəmməd, həyəti evin dəhlizinə qovuşduran üç pilləni çıxdı, dəhlizin qapısının ağzında iki əli ilə kostyumundan yapışdı, kürəyini divara söykədi, sağ ayağında olan ayaqqabının pəncəsi ilə sol ayaqqabısının dabanını sıxdı, sol ayağını azca yuxarı qaldırıb ayaqqabısından çıxartdı. Eyni işi sağ ayağında olan ayaqqabısına da gördü. Şəhlaya deyinmək, mızıldanmaq bəhanəsi yaranmasın deyə, çıxartdığı ayaqqabılarını cütlədi. Həyətdən dəhlizə keçdi. Aylin əlinə daraq almışdı, sarı saçlarını darayırdı. Atasının qarşısına çıxdı. Məhəmməd qızının boynundan, üzündən öpəndən sonra təbəssüm dodağına qonaraq “Qızım, dayan!” dedi.

Şəhlanın həyətin o başında olduğunu yoxlamaq üçün çevrilib həyətə baxdı. Bir əlində su şlanqını saxlamışdı, bir əli ilə də həyətin tut ağacından qopub kafellərin üzərinə düşən şirələrinə süpürgə çəkirdi. Şəhla, səsini eşitsin deyə, ağzını həyətə tutub uca səslə – Qızım, qonaqlar gəlməmiş şahmat oynayaq? – dedi. Məhəmmədin ömür boyu ən çox ləzzət apardığı anları qızı Aylin ilə şahmat oynamaqda keçmişdi. Aylinin şahmat oyununda mahir olduğuna baxmayaraq, indiyə kimi atasını məğlub edə bilməmişdi. Amma oyunun harasındasa səhv etdiyi hərəkətlər onun üçün yeni bir təcrübəyə çevrildiyini düşünərək o səhvlərin bir daha təkrar olmağına yol verməmişdi, oyunda məğlub olduğunda yeni strategiyalara malik olmuşdu, bu isə onu çox sevindirirdi.

Şəhla deyinə-deyinə kranı bağlamamış özünü dəhlizə çatdırıb ərinin sağrısını çimdiklədi. Məhəmməd isə arvadını daha artıq əsəbiləşdirmək üçün qızına göz vurub səsini yenidən ucaltdı:

– Hə, qızım, oynayaq?

Aylin boylandı, ətrafa göz gəzdirdi, anasının uzaqda olduğunu sezdikdən sonra o da atası kimi səsini ucaltdı:

– Hə, ata, gəl oynayaq, – dedi.

– Yaxşı, keç fiqurları qur, kostyumumu geyinib gəlim.

Məhəmməd, sözünü deyib qurtarmamış pıqqıldayıb güldü, Aylin isə özünü saxlaya bilmədi, gülüşdülər.

– Ay qız, utan! Əslində, qonaqlar sənin üçün gəlir... – Şəhla sözünün ortasında başını qaldırıb qızı ilə həyat yoldaşına baxdı, onların güldüyünü, onu ələ saldıqlarını görəndə başını tovlayıb hirsini boğazında uddu.

Gələn qonaqlar Aylinə görə gəlirdilər. Qonaqların tərəfindən qadınlar, bir neçə dəfə söz danışmaq üçün gəlmişdilər, Məhəmmədi Aylinin evlənməyi üçün razı salmışdılar. O günlər məhərrəmlik mövsümünün son günləri olduğu üçün –qohum-qonşular toy etdiyimizi eşidərlər, dindən ötrü söyüş qalmaz, yağdırarlar. – deyə, kəbin kəsib şənlik etmək gününü yas günlərindən sonraya tənzimləmişdilər. Məhəmmədin belə şeylərə inancı yox idi, amma öz inancını isə canının qorxusundan heç kimə deyə bilmirdi. Həm də bir tərəfdən qız atası idi, özünü hər yerdə ağır aparmalı idi. Yaşadığı mühit bunu məcburiyyətlə tələb edirdi. – Qız atasısansa, cızığından çıxmayacaqsan, yoxsa üstünə damğa yapışdırarlar, qızın yolundan olar – deyən xalqla bir yerdə yaşayırdı. Bir tərəfdən də oğlanın atasının dinə olan inancı yüksək idi. Hər il məhərrəmlik mövsümündə baş yarırdı, şaxsey gedirdi, yas saxlayırdı.

Aylin sevgilisi Araz ilə evlənmək qərarına gəlmişdilər. Arazın atası ilə Məhəmməd bir-birinə bənzəyirdilər. İkisinin də qalın bığı var idi, gözləri qapqara, burunları eyni şəkildə, ikisi də bir boyda idilər. Daha sonralar onlar qayınatalarını əmi çağıracaqdı.

Məhəmməd təzəcə ütülənmiş qara kostyumunu geyindi. Şəhla bəzənib qonaq paltarlarını geyindiyi an qapının zəngi çalındı. Qonaqlar gəldilər, Aylin qonaqlara çay gətirdi.

Oğlan tərəfindən gələn ağsaqqal – Arazın dədəsi Sədi, “Allah xoşbəxt eləsin” dedikdə evdə oturanların hamısı onların xoşbəxt olmaqlarına alqış ilə yekun vurdu.

Məhəmməd qızının seçiminə güvənirdi. Qızının kimi sevdiyini, xoşbəxt olmasını özü öz həyatında seçdiyinə, Aylinin isə seçimini dəyərləndirməyini illər öncə ürəyində planlaşdırmışdı.

 

***

 

Artıq Araz ilə Aylin evli idilər. Bir müddətdən sonra Aylin hamiləlik xəbərini utana-utana, qızara-qızara qayınanası Məryəm ilə anası Şəhlaya bildirdi. Doqquz ayın Aylin üçün necə ağır günlər olduğuna baxmayaraq, o, ümid dolu hisslər ilə öz uşağını qarnında saxlamışdı. Uşağın adını Anna qoydular. Uşaq üçün alınan hədiyyələrin sayı bəlli deyildi. Məhəmməd nəvəsinə aldığı hədiyyələrdə heç bir şeyi gözdən yayındırmamışdı. Oğlanın atası da iki bilərzik almışdı. Anna böyüyəndən sonra biləyinə taxacaqdılar, indi körpənin biləyinə çox böyük gəlirdi, yəqin, 7-8 yaşına münasib idi.

Aylin zahı olduğuna görə atasının evində qalırdı. Anası Şəhla Annanın bütün məsuliyyətini öz öhdəsinə götürmüşdü, sevinə-sevinə qulluq eləyirdi. Aylin uşaq üçün gətirilən hədiyyələri ayırıb otağın bir küncünə qoydu. Anna bələkdə idi, dünyada olanların heç birisindən xəbəri olmadan şirin röyalarda seyr eləyirdi. Aylin qayınatasının hədiyyə aldığı iki bilərziyi götürüb onların çəkisini yoxlamaq üçün bir neçə dəfə əlini yumşaltdı, onların ağırlığını nəzərdən keçirdi. Məhəmmədin səsini eşitdi.

– Qızım, çoxdandır ki, atanla şahmat oynamırsan. Demək, daha məni saymırsan, qocalmışam.

Aylin atasına yaxınlaşıb gülər üzlə üzündən öpdü. Şahmat taxtasını gətirib atasının oturduğu masanın önünə qoydu. Annanın 7 yaşında salacağı bilərzikləri isə masanın üzərinə atdı, bilərziklər bir neçə dəfə fırlandıqdan sonra dayandı. Atası ilə şahmat oynamağa başladı. Şəhla mətbəxdə iş görürdü.

Oyundan on dəqiqə keçmişdi. Aylin atasından daha yaxşı oynayırdı. Öz atasından öyrəndiyi strategiyanı onun özünə işlədirdi. Növbə Aylinə çatanda hansısa şahmat fiqurunu yerindən qaldırandan sonra atasının üzünə baxırdı, xoşbəxtlik təbəssümünü saxlaya bilmirdi.

– Ata, artıq böyümüşəm. Bu dəfə oyunda məğlub olacaqsan, – deyib güldü.

Atasının hər dəfə oyunda deyəcəyi – Məni məğlub edən anasından olmayıb – cavabını gözləsə də, cavab gəlmədi. Sıra Məhəmmədə çatmışdı. Tərpənmədən əlini çənəsinin altına yerləşdirib şahmat taxtasının ağ-qara kvadratlarına baxırdı. Aylin atasının fikrini yayındırmaq üçün bir də həmin sözü gülə-gülə dedi. Yenə də Məhəmməddən xəbər çıxmadı. Heyrətləndi. Axı atası heç zaman Aylini cavabsız buraxmamışdı?!

Məhəmməd nəyə fikirləşirdi? Nə olmuşdu?

Səhvimiz olur, səhvimizin qarşısında qazandığımız təcrübələrə əsaslanaraq doğru yolu seçməyimiz üçün cəhd edirik. Cəhdimizin qarşısında isə doğru yolu seçdiyimiz üçün aldanırıq, inanırıq. Səhvimizin bir də təkrar olmamağı yaddaşımızdan tamamilə silinəndən sonra onlar sümsük itlərə çevrilirlər, qapımızın ağzında dayanırlar. Ona yal atan da, onu vəfalı bilən də, onu böyüdən də biz oluruq. Sonra o yırtıcılaşır. Sonra o bizim kim olduğumuzu tanımır. Sonra o...

Qızının sözünü eşitmirdi. Bəlkə də, eşidirdi, cavabdeh olmaq istəmirdi. Məhəmməd, on səkkiz il öncəyə, Aylinin yeddi yaşı olduğu zamana qayıtmışdı.

Parkın ortasında, yerdə təzəcə göyərmiş çəmənlərin üstünü gön ayaqqabıları ilə ayaqlaya-ayaqlaya qaçırdı.  Ağacların arxasını axtarırdı. Nəzərdə tutduğunu tapmadıqdan sonra o biri ağacların arxasını yoxlamaq üçün keçib gedirdi. Parkın sonunda olan ağaclara çatmamışdan qaçdığı yerdəcə dayanıb ötdüyü ağacın arxasına baxdı. Aylin, təzəcə əkilmiş bir kiçik daş palıd ağacının altında dayanmışdı, dondurma yeyirdi. Məhəmməd qızını görəndə qucaqladı, doyunca boynundan, üzündən öpdü.

– Qızım, burda nə iş görürsən? – deyib nəfəsini dərdi. Qızını qucaqlayıb saçlarını sığalladı.

– Səni kim bura gətirdi? Kimsə sənə bir söz demədi ki? Bu dondurmanı sənə kim alıb?

Aylin, 18 il sonra atası ilə şahmat oynadığı zaman güləcəyi kimi gülə-gülə dondurmaya dişini batırdı.

– Ata, mənə dondurmanı dayım, yox, əmim aldı. Dedi ki, sənin atan ilə qardaşam. Ata, sənin qardaşın mənim əmim olur, yoxsa dayım? Hə, anam öyrətdiyi qədər əmim olduğunu bilirəm.

– Kim? Son... Sonra... Nə oldu? – Məhəmməd, stress içində boğulurdu.

Aylin, əlini uzadıb parkın o tərəfindəki dondurmaçını göstərdi:

– Əmim mənə dedi ki, qolundakı bilərzikləri ver, sənə dondurma alım. – Aylin yenə də dondurmadan dişlədi, dondurmanın kakaosu dodaqlarının ətrafını batırmışdı.

Məhəmməd əl atıb Aylinin qollarına baxanda bilərziklərin oğurlandığını anladı. Təəccüblənərək qışqırdı:

– O kim idi?

– Dayım idi. Yox, əmim. Dedi ki, atanın qardaşıyam. – Aylin yenə də gülümsədi.

Məhəmməd gön firmasında işləyirdi. Qazandığı pulları toplayıb qızı Aylinə iki bilərzik almışdı. Aylinin adı ilə soyadının birinci hərflərini bilərziyin arxasında həkk elətdirmişdi.

Qızının əlindən yapışıb dondurmaçıya tərəf addımlayanda, Aylin aşağıdan yuxarı atasının üzünə baxıb, – Ata, sən də mənə dondurma alırsan? – deyib sevindi.

Dondurmaçıya yaxınlaşıb dayandılar. – Bağışlayın! – dedi.

Dondurmaçı, sarı saqqallı, arıq, gənc bir oğlan idi.

– Buyurun, – deyərək qarşısında qızının əlindən yapışaraq tərləyib dayanan kişinin üzünə baxdı.

Məhəmməd özünü itirmiş adamlar kimi səsləndi:

– İndicə burda mənim qızıma bir kişi dondurma alıb, onun hara getdiyini gördünüzmü?

– Məgər siz deyildiniz?

– Yox, mən deyildim. O, qızımın bilərziklərini oğurlayıb.

Dondurmaçı bir addım geri çəkilib təəccübləndi.

– Onu gördünüzmü? Nə təhər bir adam idi? – Məhəmməd, müsbət cavab eşitmək üçün bir az yumşalmışdı.

– Onun boyu siz boyda idi. Sizin kimi bığları var idi. O, qızınızın əlindən yapışıb o tərəfə getdi, – barmağı ilə qızının bir az öncə altında dayandığı daş palıd ağacını göstərdi.

Məhəmməd çevrildi, həmin yerə bir də baxdı. Bayaq qızını tapdığı daş palıdın altında heç kim yox idi. Dondurmaçıya tərəf çevrildi:

– Siz indiyə kimi həmin adamı burda görübsünüzmü?

– Yox, vallah. Görsəm də, xatırlamıram. Mənim müştərilərim çox olur. Sifətləri yadımda qalmır.

– Ata, mənə dondurma al. – Aylin yeyib qurtardığı dondurmanın çubuğunu yerə atdı. Heç nədən xəbəri yox idi.

Sarı saqqallı gənc oğlan, qızın atasından söz gözləmədən əlini soyuducuya aparıb, bir ədəd dondurma çıxardıb Aylinə tərəf uzatdı. Məhəmməd ağzını açıb yenə də nəsə soruşmaq istəyəndə bir başqa müştəri dondurmaçıya yaxınlaşdı. Məhəmmədin gözləri kişinin yanında dayanan uşağın bilərziklərinə sataşdığı an dondurmaçıdan soruşacağı sözünü unutdu. Qız uşağı altdan-yuxarı onun əlindən yapışan kişiyə baxdı:

– Əmi, mən dondurmanı çox sevirəm, – dedi.

Dondurmaçı gülər üzlə soyuducunun qapağını açanda Məhəmmədin bir əlində Aylinin əli, bir əlini də atıb qız uşağı tərəfindən əmi səslənən bığlı kişinin biləyindən yapışdı.

– Sən bu uşağın əmisisənmi? – dedi. 

Kişi diskindi. Sonra özünü ələ alıb – Necə? Sənə nə? – deyərək sərt cavab verdi. Məhəmmədin beyni dumanlanmışdı. Hamıya şübhəli idi. Kişi, dondurmaçıya üz tutdu:

– Fərhad, bu nə deyir? Ağlını itirib sanki! – deyib əsəbiləşdi.

Fərhad bir əlində dondurma, o biri qolunu onlara tərəf apardı, savaşmasınlar deyə, araya atılıb Məhəmmədi qane etməyə çalışdı:

– Bu, mənim dostumun qardaşıdır, adı da Hüseyndir. Hər gün məndən dondurma alar. Lütfən əsəbiləşməyin, sizi anlayıram.

Məhəmməd qızına tərəf çevrildi:

– Aylinim, qızım, bayaq sənə dondurma alan əmi bu idi?

– Yox, ata, mənim əmim bu deyil! – deyib dondurmasını dişləyərək Hüseynin əlindən yapışan uşağa baxıb gülümsədi.

Məhəmməd, qazandığı pulu qəpik-qəpik yığıb iki bilərzik almışdı. Onları da oğurlamışdılar. O, bilərzikləri aldığı gün Şəhlanın gözləri par-par parıldamışdı. Aylin isə sevindiyindən atasının boynundan asılıb ehtirasla üzündən öpmüşdü. Üçü də sevinmişdilər. Bir gecənin sevinci, illərcə işləyib həmin pulu bir yerə toplamaq ilə bərabər idi. Bir anda sevincin kədərə çevrilməsi daha qorxunc, daha dəhşətli idi.

Evə qayıtdılar. Şəhla bilərziklərin oğurlandığını eşidəndə özünü saxlaya bilməyib ağladı. Anasının göz yaşlarını görən Aylin işin nə olduğunu sezib ağlamağa başladı. Məhəmməd Aylin ilə Şəhlanın boynundan, üzündən öpüb onlara təsəlli verdi:

– Ağlama, qızım. Canın sağ olsun. Allah canımıza dəyməsin, işləyib ondan yaxşısını alaram.

Həyatda hər şey başqa cür təkrar olunsa da, təkrar olunur. Həyatın təkrarlarından qurtarmaq qeyri-mümkündür. Başqa bir zaman, həmin olaylar baş verir. Həmin səhvlər! Amma bu dəfə Məhəmmədin qızı Aylinin bilərziklərini oğurlamamışdılar, onu başqa tərzdə özünə qaytarmışdılar, arada oğurlanan şey xoşbəxtlik idi. Məhəmməd, etdiyi səhvlərini unutmuşdu, yenə də həmin səhvlərə ayrı cür yol vermişdi. Bunu özü də bilməmişdi. Nəvəsinə hədiyyə alınan iki bilərziyin arxasında Aylinin adı ilə soyadının ilk hərfləri həkk olunmuşdu. Həmin bilərziklər idi.

Aylin, yenə də atasının üzünə baxıb gülə-gülə – Ata, bu dəfə at mənimdir, meydan da mənim. Əlimdən qaça bilməyəcəksən. Artıq böyümüşəm, qalib gələcəyəm. – dedi.

Məhəmməd birdən-birə özünə gəldi, bir kəskin bıçağın ürəyinə soxulduğu hissini yaşadı, oturduğu yerindən dik atıldı. Boylanıb həyətə baxdı, yağış yağırdı. Qızına baxıb onun təəccübləndiyini görəndə özünü ələ aldı, Aylin onun vəziyyətini sezməsin deyə, gülümsədi. Şahmat oyununda Aylinin qara fiqurlu ordusu Məhəmmədin ağ şahını mühasirəyə salmışdı. Şah mat olmuşdu. Şəhla, mətbəxdə hələ də iş görürdü. Anna şirin yuxuda idi. Aylin isə qalib gəldiyi üçün zəfər sevinci yaşasa da, atasının məğlub olduğuna görə narahat idi, ona hörmətsizlik elədiyini hiss edirdi. Yağış həyətin kafellərinə dəydikcə şır-şır səsi evə dolurdu. Aylinin əlindən yapışdı:

– Hə, qızım, sən artıq böyüyübsən. Bax, uduzdum. Mən bundan sonra şahmat oynamayacağam! – deyib ayağa qalxdı.

Şəhla nə qədər deyinsə də, onun sözünü dinləmədi. Pencəyini geyib on səkkiz il öncə Aylini itirib-tapdığı parka yönəldi, Aylini dondurma yeyərkən tapdığı daş palıd ağacı dirçəlmişdi, altında dayanıb ağladı...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə İlqar Fəhminin şeirləri təqdim edilir. 

 

 

*** 

Yağış yağır

Şəhər batır, mən isə bir şeir yazım, deyim sənə,

Yaxın qışım deyim sənə, uzaq yazım, deyim...

 

Ağızda dad da qalmasa, şəkər şirin deyim sənə,

İçimdəki yüz arzudan, görən, birin deyim sənə?

 

Nəfəsləri qarışdırıb gedən külək deyim sənə, 

Boş olsa süfrəm hər səhər, boyat çörək deyim sənə.

 

Payızda ruhu buzladan soyuq fəsil deyim sənə,

Gedən xəyal deyim sənə, qalan şəkil deyim sənə?

 

Boşanmış arzular deyim, ölən ümid deyim sənə, 

Bu səhrada məni susuz qoyan yezid deyim sənə...

 

Adam deyim, mələk deyim, ya bir nağıl deyim sənə,

Bu gün simic deyim sənə, sabah paxıl deyim sənə...

 

Mənə İlahidən gələn əzab, zülüm deyim sənə,

Yolumda gizlənib duran qəfil ölüm deyim sənə...

 

Sinəmdəki qıfılları qırıb qopar, deyim sənə,

Ürəkdə tapdığın nə var, götür, apar deyim sənə.

İçində heç nə qalmasın, tez ol, apar deyim sənə...

 

*** 

Tutulsa göz, nə fərqi, işıq, ya zülmət olsun, 

İçimdə öldü sevgim... Məkanı cənnət olsun...

 

Ürək də incidir çox, yaman verir əziyyət,

Gedib qıraqda ölsün, nişanı cənnət olsun.

 

Yol aldın eşqə sarı, güman yəqinə döndü,

Kimin yəqini yoxsa, gümanı cənnət olsun.

 

Bir ev tikim səmadə, divarları günahdan,

Bu yan cəhənnəm olsa, o yanı cənnət olsun...

 

Niqabı açma üzdən, görünməsin səfası, 

Həqiqi aşiq üçün nihani cənnət olsun.

 

Yol alsan Haqqa doğru, dayanma bircə an da,

Hədəflərin içində asanı cənnət olsun.

 

***

Ömrün payız xalçasında

Naxış kimi sevdim səni,

Qurumuş səhraya yağan 

Yağış kimi sevdim səni...

 

Bütün ruhumu sarmış

Zəncir kimi sevdim səni,

Tavandan asılıb qalan 

Kəndir kimi sevdim səni.

 

Bir az şirin, bir az acı

Qəhvə kimi sevdim səni,

Sevməyə düzdən başladım -

Səhvə kimi sevdim səni.

Nəfsimi alt-üst eləyən

Tamah kimi sevdim səni.

Heç vaxt bağışlamadığım

Günah kimi sevdim səni.

 

Küçələrin sel aparan

Şəhər kimi sevdim səni. 

Qanımda gün-gündən artan

Şəkər kimi sevdim səni.

 

Həsrətlə qələm gözləyən

Varaq kimi sevdim səni.

Böyüklər kimi sevmədim,

Uşaq kimi sevdim səni...

Lap balaca

uşaq kimi 

sevdim səni.

 

***

Hamıya sirr olan eşqi, sənə bildirməsəm, olmaz,

Gözümün yaşını hərdən, sənə sildirməsəm, olmaz.

 

Baxışın ruhuma mənzil, gülüşün eşqimə qatil,

Məni ağlat, əvəzində səni güldürməsəm, olmaz.

 

Sonacan qəmdi kitabın, gözünə sızdı əzabın,

Nə əzab varsa mənimlə sənə böldürməsəm, olmaz.

 

Yolumuz daş-kəsəyindi, yerimək xeyli çətindi, 

Yıxılan hər bir ümidi göyə qaldırmasam, olmaz.

 

Bu nə sevgi, nə məhəbbət? Sonu bir qanlı cinayət,

Məni incitməsən, olmur. Səni öldürməsəm, olmaz...

 

***

Əlçatmazım...

 

Mən, oxunub axırı çatmış kitab, 

Sən, yazılan şerimə ən son sətir...

Mən, yağış altında gəzən sərsəri,

Sən, hələ də bağlı qalan bir çətir...

 

Sən, göz açınca uzanan bir üfüq,

Mən, sənə doğru yol alan bir bulud,

Sən, işığın gizli tutan bir günəş,

Mən, buz içində üşüyən bir vücud.

 

Mən, payız əhvallı saralmış varaq,

Sənsə, bir az xətti qarışmış yazı,

Mən ki, sənə şah damarından yaxın...

Sən, əlim altındakı Əlçatmazım...

İstədim haqqında şeirlər yazım,

Ey mənim Əlçatmazım.

 

***

İntizar küləkləri

Üz-gözümü yaladı.

Niyə bütün sevgilər

Əzabla qol-qoladı?

 

Bu nə soyuqdur gəlib,

Nəfəsin də üşüyür.

Ürəyin qəfəsdədi,

Qəfəsin də üşüyür.

 

Dönüb gün şüasına

Soyuğu azdırardım,

Üşüyən əllərini 

Şeirlə qızdırardım.

 

Hava yaman tutulub

Yəqin yağar, deyiblər.

Əynivi qalın elə,

Sabaha qar deyiblər. 

 

***

Mənim şeirlərim soyuq,

Bir az da yorğun olsa da,

Sənin bulaq kimi səsin, 

Sənin sözün şeir kimi.

 

Mənim şeirlərim ağır, 

Bir az da zülmət olsa da, 

Sənin şəlalə saçların, 

Sənin üzün şeir kimi...

 

Mənim şeirlərim sönük,

Bir az dumanlı olsa da, 

Sənin zərif baxışların

Sənin gözün şeir kimi...

Mənim şeirlərim bir az

Həyata küskün olsa da, 

Sənin həyatda varlığın, 

Sənin... özün şeir kimi...

 

*** 

Kişi bir loxma çörəynən dolanar,

Qabağından yeyən olmaz...

Kişi ağır yükün altında sınar,

Amma qəddin əyən olmaz...

 

Kişi meydanə girə, şirlər ilə pəncələşər, 

Kişi it-qurda gücün göstərməz,

Kişi çaqqal döyən olmaz.

 

Kişi fəryad eləməz, ağrısını hamı bilə,

Kişi hər dərdü-sərin gizli çəkər,           

Zarıyıb inliyən olmaz...

 

Kişi ağır sözünü xırdalamaz, söz böyüdər, 

Kişi saxlar sözü ağzında bütöv,

Kişi söz çeynəyən olmaz.

 

Kişi şəxsiyyətini göstərər ancaq əməli,

Yerli-yersiz kişilikdən danışıb,

Özunü çox öyən olmaz...

 

Kişi dilləndisə, ya haqqı deyər, ya ki susar,

Kişi məddahlıq ilə ömr eləməz,

Qaraya ağ deyən olmaz.

 

Kişi dağdan da böyük, qum dənəsindən də kiçik,

Kişi həm sadə olar, həm də qəliz,

Ruhuna əl dəyən olmaz,      

Onu dərk eyləyən olmaz,

Onu tərk eyləyən olmaz...

 

Qoşa qafiyə

 

Döşünə döymə, ey insan. Nə azadlıq?! Nə iradə?!

Elə bil köhnə saatsan, göbəyindən qurulursan.

 

Demə, yox qorxu gözümdə, ölümün üstunə getdim,

Sinəvi gulləyə açsan, kürəyindən vurulursan...

 

Nə qədər olsa da sadiq, necə şövq ilə döyünsə,

Elə bir hal da olur ki, ürəyindən yorulursan...

 

Səni zəncirləyər iblis uçurumda o zaman ki, 

Uca bir Eşqin əlindən, ətəyindən qırılırsan.

 

Bulanıb çirkaba ruhun, deyirəm, bircə yolun var:

Sinəvə çək hava ixlas küləyindən, durulursan,

 

Bələyib körpəni möhkəmcə sıxarlar ki, düz olsun,

O ki dünyaya çıxırsan bələyindən, burulursan...

 

İblisin süfrəsi zahirdə gözəl, ancaq əl atsan,

Duzuna dil çürüdərsən, çörəyindən kor olursan.

 

***

Mənim şeirlərim soyuq,

Bir az da yorğun olsa da,

Sənin bulaq kimi səsin, 

Sənin sözun şeir kimi.

 

Mənim şeirlərim ağır, 

Bir az da zülmət olsa da, 

Sənin şəlalə saçların, 

Sənin üzün şeir kimi...

 

Mənim şeirlərim sönük,

Bir az dumanlı olsa da, 

Sənin zərif baxışların,

Sənin gözun şeir kimi...

 

Mənim şeirlərim bir az

Həyata küskün olsa da, 

Sənin həyatda varlığın, 

Sənin... özün şeir kimi...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Binabda yaşayan Nuriyyə Lövhdür.

 

 

Nuriyyə Lövh

Binab

 

İNAM

 

Səndən sonra 

Öyrəndiyim sözcüklərin biri də inam idi.

Gilələrim günəşdən oxlandığında

Kədərli çırpıları çırpdığımda süfrə başında 

İlk hecasını udqunduğumda bəzək masamın arxasında! 

İkincisi ilə mavi xəyallara cumduğumda

Əlimdə araşdırdığım kitablarda,

Yataqda,

Hamamda...

Taksi durağında

Pasajlar üstümə gələn zaman

Pozuntudan qaş qaralana qədər

Gün orta çağılar...

Səndən sonra hər an 

İnamı məşq edirdim 

Duyğuların eniş-yoxuşunda.

Basqınlıqdan ilişib qalan 

Yalanları didrəkən

Sərf edirdim inam sözcüyün

Hər axşam çağı.

Birinci şəxsi 

Qusurdum sinəmin narlığına.

Üçüncü isə tökürdüm 

Ətəyimdə solan çiçəklərin 

Yorğun dibinə.

Gahdan da boyaqçılaşıb,

Qaralayırdım inamı

Baltanı buraxıb,

Çəkici götürürdüm

Ancaq öldürməyinə alışmışdım

Qəbrini qazıb 

Baş daşına həkk etdim

Yalan sözcüyünü... 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Sumqayıtda yaşayan, ixtisasca həkim olan Hümbət Quliyevin aforizmlərinin dərcini davam etdirir və qeyd edək ki, bu aforizmlər kifayət qədər oxucu marağına səbəb olub.

1) Gülə iyinə, insana xasiyyətinə görə dəyər verilər.

2)  2) Yumurtadan çıxan yumurta çıxarar.
3) Özünü aldatmağın şirinliyindən vaz keçmək çətin olur.
4) Tez- tez gülməkdən ölənlər çox yaşayırlar.
5) “Sonra” “yox” sözünün mədəni formasıdır.
6) Pis yaddaş yaxşı əhvala qardaşdır.
7) Başqasının pulunu sayan yerində sayar.
8) Hər bir it daha böyük karvana hürməyi arzulayır.
9) Axmaq vəziyyətə yalnız ağıllı düşə bilir.
10) İnsana inanma, onun içində yeganə düz olan şey bağırsağıdır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)