Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Doğum günü dünənki bazar gününə təsadüf edən daha bir ədibdən söz açmaq istəyirəm – Məmməd Rahimdən. Azərbaycan sovet poeziyasının nümayəndəsi, sosializm realizminin parlaq ədəbi kadrı olub Məmməd Rahim.

Şair 1907-ci il aprelin 20-də Bakı şəhərində kiçik bir sahibkar ailəsində dünyaya gəldi. Atasının erkən itkisi ilə həyat ona ağır imtahanlar verdi, amma böyük qardaşının himayəsində böyüyən Məmmədin arzuları heç vaxt sönmədi. Bakı məktəblərində təhsil alaraq 1928-ci ildə APİ-nin Şərqşünaslıq fakültəsinə daxil oldu, eyni zamanda Azərnəşrdə tərcüməçilik edərək yazı dünyasına qədəm qoydu.

1930-cu ildə "Arzular" adlı ilk şeir kitabını nəşr etdirən Məmməd Rahim, ədəbiyyat aləmində öz yerini tapdı və dövri mətbuatda fəal çıxış etdi. Yazıçılar İttifaqında müxtəlif vəzifələrdə çalışdı, 1941-1946-cı illərdə müdafiə bölməsinin rəhbəri oldu. Ədəbi fəaliyyəti ilə yanaşı, o, İranda xüsusi ezamiyyətdə oldu, Türkiyə və Aralıq dənizinə səyahətlər edərək dünyagörüşünü genişləndidirdi.

Məmməd Rahim, "Xaqani" (1955), "Sayat Nova" (1956) və "Natəvan" (1962) kimi əsərlərlə poeziyanın zirvələrinə yüksəldi. “Sayat Nova” əsəri təbii ki, məşhur erməni aşıq barədədir. Amma “qardaşdır ellərimiz” pafoslu bir cəmiyyətdə o sayaq əsərlərin çıxması adi hal idi.

Məmməd Rahim həmçinin böyük şairlərin əsərlərini tərcümə edərək dünya ədəbiyyatını Azərbaycan oxucusuna çatdırdı. Yaradıcılığına görə iki dəfə Lenin ordeni və digər yüksək mükafatlarla təltif olunan Məmməd Rahim 1977-ci il mayın 6-da Bakıda vəfat etdi və Fəxri Xiyabanda dəfn olundu.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.04.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu səhər təqvimi vərəqləyəndə mənə bəlli oldu ki, bu gün - aprelin 20-si iki tanınmış azərbaycanlımızın doğum günüdür və ikisi də alimdir. Özü də, ikisi də filolofiya üzrə. Nədən deməyək ki, 20 aprel – filologiyamızın bayramı günüdür?

Biri - filologiya elməri doktoru Vaqif Yusifli AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat institutunda Ədəbi tənqid şöbəsinə, o biri - filologiya elməri doktoru Bədirxan Əhmədov isə həmin elm ocağında Azərbaycan-Asiya ədəbi əlaqələri şöbəsinə rəhbərlik edirlərlər.

Vaqif müəllimin 77, Bədirxan müəllimin isə 70 yaşları tamam olur...

Hər ikisi də şərəfli alim ömrü yaşayırlar, ədəbiyyatşünaslığın, ədəbi tənqidin inkişafında böyük işlər görürlər.

Vaqif Yusifli:- “Mən ədəbi gəncliyin üç nəsli- səksənincilər, doxsanıncılar və ikiminincilər barədə çox söz demişəm, həm müəyyən bir problemlə bağlı düşüncələrimi ifadə etmişəm, ümumiləşdirmələr aparmışam, həm də ayrı-ayrı gənc şair və nasirlərin yaradıcılığına münasibət bildirmişəm. O ədəbiyyat yaşamağa qadirdir ki, onun istedadlı gəncliyi var və bu gənclik onun gələcəyidir. Məlumdur ki, hər bir ədəbi nəsil öz gəlişiylə ədəbiyyata təzə SƏS, təzə NƏFƏS gətirir, bunu ədəbiyyatımızın tarixi boyu izləyə bilərik. Səksəninci illərdə də, doxsanıncı illərdə də, indi yeni əsrimizdə də bu prosesi  müşahidə etmişik. Hələ  heç bir onillikdə say etibarilə bu qədər gənc ədəbiyyat aləminə qədəm basmamışdı. Amma ədəbiyyata kəmiyyət yox, keyfiyyət anlayışı ilə qiymət vermək lazımdır.”- söyləyirsə, hörmətli Bədirxan Əhmədov isə:- “Hazırda bir neçə monoqrafiya üzrərində işləyirəm. Onlardan biri bu il anadan olmasının 120 illik yubileyi olan Məhəmməd Əsəd bəy haqqında monoqrafiyadır. Bilirsiniz ki, məşhur “Əli və Nino” müəllifi xarici dillərə tərcümə olunan Azərbaycan yazarlarının önündə gəlir. Yeri gəlmişkən, mən bu yazıçını artıq 15 ildir ki, milli ədəbiyyat tarixinə daxil etmişəm. Biz gərək bu yazıçı haqqında ölkədə və xaricdə davamlı olaraq məqalələr, monoqrafiyalar çap etdirək, simpoziumlar keçirək.”- deyir.

Hər iki dəyərli alimimizi ürəkdən təbrik edir, hər ikisinə də möhkəm can sağlığı, firavan həyat, yeni-yeni elmi uğurlar arzulayırıq. Çox yaşasınlar!..

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu dəfə sizə Qulu müəllimdən danışmaq istəyirəm. Yox, yox, tələsməyin, professor Qulu Məhərrəmlini deyil, əməkdar jurnalist Qulu Zeynalovu nəzərdə tuturam. Onu daha çox şair Qulu Ağsəs kimi tanıyırlar. Söhbətim maraqlı olsun deyə, araşdırarkən qarşıma çıxan müxtəlif müsahibələrindən nümunələr də gətirməyə çalışacağam. Həm ədəbi jurnalın baş redaktoru, həm bir şair və həm də bir insan kimi onun haqqnda söyləyəcəyim fikirlərin obyektiv olacağına ümid edirəm…

Deyir ki:- “Əsil şeir odur ki, onu başqa dillərə çevirmək mümükündür. Əgər mən şeiri doğma dilin üstündə yox, dilin qırağında yaradıramsa, o batdı getdi. Bunu bir dəmiryolu kimi təsəvvür etmək olar. Dil özü bir dəmir yoludu. Biz şeirləri bu “relsin” üstünə qoyanda yol nə qədər uzanırsa, şeir də o qədər gedəcək. Əgər şeiri kənara qoymuşuqsa, onlar yanlarından ötən şeirlərə əl eləməklə məşğul olacaqlar. Bu gün Azərbaycanda baxıb əl olunası yüzlərlə, minlərlə “poetik” nümünələr yaranır. Onları həqiqətən də əsil  şeirdən ayırmaq çox çətindir...” 

1969-cu ildə Ağdamda dünyaya gəlib. İlk şeirini doqquz yaşında yazıb. Amma on bir yaşından mətbuatda çap olunmağa başlayıb. Daha dəqiqi, ilk dəfə Lenin haqqında yazdığı şeir "Azərbaycan pioneri" jurnalında çap olunub. Böyük ədəbiyyata isə 1990-cı ildə "Ulduz" jurnalında çap olunan şeirləri ilə təşrif buyurub. İndiyədək şeirləri türk, rus, özbək, gürcü, ukrain, polyak dillərinə tərcümə edilib. Bir neçə kitabın müəllifidir. 2015-ci ildə “Azərbaycanın əməkdar jurnalisti” fəxri adına layiq görülüb. On ildən çoxdur ki, “Ulduz” jurnalının baş redaktorudur... 

“Bu gün dünya ədəbiyyatında siyasiləşmə motivlərini hiss etməmək mümkün deyil. Dünya ədəbiyyatı adı ilə bukmeyker kontorları səviyyəsində təbliğatı aparılan, çox asanlıqla bestsellerə çevrilən əsərlər hardansa idarə olunur. Xüsusilə son illərin ədəbiyyat sahəsində verilən “Nobel” mükafatıları birmənalı olaraq siyasi yük daşıyır. Yəni hansısa ölkənin tutduğu mövqeyə görə bu mükafatlar təqdim olunur. Məsələn, insan haqları uğrunda mübarizəyə görə, “Nobel” mükafatınıngüneyli azərbaycanlı Şirin İbadiyə verilməsi İrana olan antipatiyadan irəli gəlir. O qadın “Nobel” mükafatınını əsasnaməsində nəzərdə tutulan heç bir bəndə uyğun gəlmir. Sadəcə, İrandakı insan haqları ilə bağlı problemləri qabartmaq və bununla da beynəlxalq təzyiq göstərmək üçün bu adı İbadiyə veriblər. Mən həmişə demişəm ki, Orxan Pamuka verilən “Nobel” mükafatı ermənilərin və kürdlərin hesabınadır. Pamuk Türkiyədə erməni soyqırımının olduğunu və kürdlərin huquqlarınn pozulması ilə bağlı fikirləri dəstəkləyirdi. Bu, dünyanın xoşuna gəldi. Odur ki, ədəbiyyata basqıların olması faktdır. Bilirsinizmi, əvvələr dünyanı ədəbiyyat idarə edirdi, indi isə siyasət idarə edir. Əslində siyasət özü də sözdür. Sanki siyasi söz ədəbi sözdən intiqam alır...”- söyləyir.

Mülahizələri güclüdür, ədəbiyyatın belə siyasiləşməsindən çox narahatdır. Amma ümidlərini itirmir...

Deyir ki:- “Bir dəfə belə bir status yazmışdım: "Allah, sən təksən, yoxsa səni təkləyiblər?” Bu gün Allah "təklənib”. Ateizm dəb halına çevrilib. Mən Allahı çox istəyirəm və bizim münasibətimiz qorxu üzərində qurulmayıb. İndi elə dövrdür ki, evdə həyat yoldaşına, işdə müdirinə səsini qaldıra bilməyənlər başlayırlar Allaha "ilişməyə”. Mən istəməzdim ki, insanlar Allahdan qorxsun. O, bizi yaradıbsa, sevib yaradıb. Qorxu özünümüdafiə deməkdir. İnsan itirəcəyi nəsə olanda qorxmağa başlayır. Əgər sənin xəzinən olsa, onun başında ilan kimi yatacaqsan ki, qoruyasan. Amma daxılında bir qara qəpiyin də yoxdursa, onu qorumağa da ehtiyac qalmır. Qorxu da şübhədən yaranır. İnsanın içində həmişə hər şeyə qarşı şübhə olmalıdır. Məsələn, mən İsa Hüseynovun oxucusuyam, İsa Muğannanın yox. Amma yenə də İsa Muğanna kimi yazdığı əsərləri tam şəkildə inkar etmirəm. Məndən bunun səbəbini soruşanda cavab verirəm ki, sabah vəziyyət dəyişə bilər. Həyatda hər şey mümkündür. Mən heç nəyin altından birmənalı şəkildə qol çəkə bilmərəm. Amma bir şeydən adım kimi əminəm. Bir gün "ASAN” Xidmətin qarşısında azərbaycanlılar Marsa bilet almaq üçün dayanacaqlar, amma yenə də növbə mədəniyyəti olmadan...”

Bu söylədikləri onun bir ədəbiyyatçı, baş redaktor kimi düşüncələridir. İndi də sizə onun poeziyasından nümunə təqdim etmək istəyirəm. Adsız şeirlərindən birində yazır:

“Bu dünyada

heç kəsə demədim...

O dünyada soruşsalar:

sən kimsən?

-gözümü yumub,

ağzımı açacam!

Deyəcəm ki:

altındakı skamyada

bir yol özü oturmayan

yorğun ağacam...”

 Ümumiyyətlə, onun şeirlərini oxuduqca ənənəvi şərq poeziyası ilə qərb poeziyasının sintezinin şahidi olursan. Bu şeirlərdə həm ənənəvi poeziyaya məxsus lirika, bədii bənzətmə, qafiyələnmə də var, eyni zamanda qərb poeziyasındakı kimi, bütün qəliblərdən kənar sərbəstlik də. Belə poeziya nümunələrinin oxucuları gələcəkdə daha çox olacaqlar. Bir də ki, bü cür şeirləri xarici dillərə çevirmək də asandır. Bu isə əcnəbi oxucuların da poetik zövqünü oxşaması deməkdir...

O ki qaldı onun şəxsi keyfiyyətlərinə, öncə onu deyim ki, hər gələn yeni günə həvəslə və səbirsizliklə başlayır. Sanki enerji və maqnit dinamosudur. Xarizmatikdir və liderlik bacarığı ilə doludur. Heç vaxt naməlum olanı araşdırmaqdan qorxmur. Demək olar ki, impulsiv, inadkar və iradəli insandır. Daxili gücü o qədər çoxdur ki, hər hansı bir problemi dəf etməyə qadirdir. Süstlükdən zəhləsi gedir, ləng hərəkəti xoşlamır. Onunla rəqabətə girmək ağılsızlıqdır. Bu baş verərsə mübarizədən qalib çıxan, o olacaq...

Nə isə, düşnürəm ki, Qulu Ağsəs haqqında az da olsa sizə məlumat verə bildim. Bu gün- aprelin 20-si onun doğum günüdür, 56 yaşı tamam olur. Bu dəfəki ad günü Pravoslav xristianların Pasxa bayramına düşüb.

Onu yeni yaşı münasibətilə təbrik edir, möhkəm can sağlığı, yaradıcılıq uğurları arzulayırıq...

Çox yaşasın!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2025)

Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

20 aprel 1944-cü il... Bakı səmasında bir sükut çökdü. Sanki şəhər nəfəsini içinə çəkdi. Çünki Azərbaycan musiqisinin canlı yaddaşı, muğamın nəfəsi, səsi ilə könülləri oyadan Cabbar Qaryağdıoğlu bu dünyadan köçdü. Bu, sadəcə bir insanın deyil, bütöv bir dövrün başa çatması idi.

Onun adı sadəcə bir sənətkar kimi deyil, bir epoxanın simvolu kimi çəkilir. 1861-ci ildə Şuşada dünyaya göz açan Cabbar, o torpağın ahəngini səsində, nəfəsində, ifasında daşıyırdı. Dağların vüqarı, çayların pıçıltısı, elin ağrısı və sevinci onun səsində birləşirdi.

Gənc yaşlarından xalq məclislərində oxuyan Cabbar, tədricən Azərbaycanın hər guşəsində tanınmağa başladı. Lakin o, bununla kifayətlənmədi. Muğamı toy məclislərinin çərçivəsindən çıxarıb, səhnəyə, salona, xalqın ortaq mədəni yaddaşına daşıdı. Bu, cəsarətli və inqilabi bir addım idi.

Onun səsi təkcə Azərbaycanla məhdudlaşmadı. 1906-cı ildə Riqada fonoqrafla lentə alınan ilk ifaları Qərb aləminə Azərbaycan musiqisini tanıtdı. O dövrdə bu, texnoloji və mədəni baxımdan böyük hadisə idi. Çünki muğam – yalnız ifa deyil, həm də yaddaşdır, tarixdir, milli kimliyin səsə çevrilmiş halıdır.

Cabbar Qaryağdıoğlunun sənətinin qüdrəti yalnız səsində deyildi. O həm də bir məktəb idi. Onun şagirdləri – Bülbül, Seyid Şuşinski kimi sənətkarlar Azərbaycan vokal məktəbinin əsas sütunlarına çevrildi. O, təkcə muğamı yaşatmadı, onu gələcək nəsillərə miras qoydu.

Cabbar Qaryağdıoğlu yüzlərlə xalq mahnısını, təsnifi, muğamı səsi ilə yaddaşlara köçürdü. Qrammofon valında oxunan "Bayatı-Şiraz"ın o kövrək notları, “Segah”ın ürək dağlayan avazı bu gün də dinləyicini titrətməyə qadirdir.

O, nə məğrur titullarla, nə də rəsmi adlarla yaşadı. Onun adı xalqın dilində, səsi ürəklərdə əks-səda tapdı. 20 aprel 1944-cü ildə bu böyük səs susdu. Amma əslində yox – sadəcə fiziki dünya ilə vidalaşdı. Çünki belə səslər ölmür. Onlar zamanın dərinliyində, xalqın ruhunda yaşamğa davam edir.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2025)

Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

20 aprel 1945-ci il — Bakı səmaları altında doğulan bu körpənin gələcəkdə musiqi aləminin incə duyğularını dilləndirəcəyini heç kim bilməzdi. Leonid Vaynşteyn adlı-soyadlı bu istedadlı ruh, musiqinin öz dili, öz nəfəsi olduğunu çox erkən dərk etdi. Onun səsi notlarda, varlığı isə səslərdə yaşayacaqdı.

1968-ci ildə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını professor Qara Qarayevin sinfində başa vurdu. Bu, təkcə diplom almaq deyildi — bu, böyük bir məktəbdən, dərin bir sənət dünyasından keçmək, ruhunu incəliklə yoğurmaq idi. Sonrakı illərdə Vaynşteyn təkcə müəllim yox, həm də ruh aşılayan bir bədii yolçuydu — Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası və Asəf Zeynallı adına Musiqi Texnikumunun bəstəkarlıq kafedralarında dosent kimi çalışdı, Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrında musiqi tərtibatçısı oldu.

Əsərlərində janr sərhədlərinə sığmayan bir azadlıq vardı. Teatr səhnələri, simfonik notlar, vokal silsilələri — hamısı Vaynşteynin daxili aləminin bir çalarını daşıyırdı. Onun bəstələri təkcə Azərbaycanda deyil, Rusiyada, Avropada, ABŞ və İsraildə də səsləndikcə, sanki ruhu qitələr arasında dolaşır, insanlara musiqi vasitəsilə toxunurdu.

Əsərləri içində xüsusilə yadda qalanlar vardı: “İlham” baleti, “Səhranın bəyaz günəşi” adlı rok-opera, uşaqlar üçün “Çəkməli pişik” və “Zoluşka” operaları, altı simfoniya, orqan üçün yazdığı və Xocalı soyqırımına ithaf olunmuş “Memorial” triptixi… Hər bir əsər bir iç sızıltısının, bir düşüncənin, bəzən bir acının, bəzən də ümidin səsinə çevrildi.

Onun “Dənizə dönmək istərəm” oratoriyası (Nazim Hikmətin şeirləri əsasında) və “Azərbaycan-60” kantatası da yaddaşlarda iz buraxdı. Vaynşteynin əsərləri sanki nəğməyə çevrilmiş bir tarix, hissə dönən bir yaddaş idi.

Son bəstələrindən biri – “Sənin baharın gələcək, Azərbaycan!” – onun bu torpağa son pıçıltısı, son musiqili duası oldu.

1994-cü ildə Bakı bu səsin susduğunu eşitdi. Amma Leonid Vaynşteynin notlara köçürdüyü ruh hələ də yaşayır. O, öz musiqisində əbədiləşdi – nə susur, nə də unudulur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2025)

Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Səhnədən könüllərə uzanan yol: Nəsibə Zeynalovanın işıqlı ömrü – mən məhz korifey sənətkarımız barədə fikirlərimi bir cümləyə sığışdırsaydım, belə izhar edərdim. Həqiqətən də onun ömür yolunun işığı daim izləyicilərinin mənəviyyatı üzərinə düşəcək. Daim xoş ovqat, təbəssüm bəxş edəcəkdir.

1916-cı ilin 20 aprel səhəri – Azərbaycan sənətinin səmasında parlayacaq bir ulduz dünyaya gəlir. Bu gün onun doğumunun 109 ili tamam olur. Aradan onilliklər keçsə də, Nəsibə Zeynalovanın yaddaşlarda qoyduğu izlər solmayıb, səhnə və kino sənətində parlaq şəkildə yaşamaqdadır.

Onun doğulduğu dövr – Bakı şəhərinin neftlə nəfəs aldığı, mədəniyyətin isə yeni çiçəklənməyə başladığı bir zaman idi. Nəsibə xanım sənətə, deyərsən, ana bətnindən bələd idi. Atası Əbdülhüseyn Zeynalov – həm neft sahibkarı, həm də teatr xadimi olaraq bu sevginin ilk təməlini qoydu.

1932-ci ildə Teatr Texnikumunu bitirdikdən sonra Nəsibə Zeynalova Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında ilk dəfə peşəkar səhnəyə çıxdı. Səhnə onun üçün sadəcə bir sənət sahəsi deyil, nəfəs aldığı, var olduğu bir dünyaydı.

Zeynalova 130-dan çox tamaşada müxtəlif qadın talelərini, fərqli obrazları ustalıqla canlandıraraq tamaşaçı ilə emosional bir körpü qurdu. Onun oynadığı Gülbahar ("Ölülər"), Xədicə ("Almaz"), Telli ("Hacı Qara") kimi obrazlar artıq yalnız səhnə xatirəsi deyil – milli mədəniyyətin canlı səhifələrinə çevrilib.

Onun sənəti təkcə teatrla məhdudlaşmadı. Kino dünyasına da unudulmaz töhfələr verdi. 40-dan artıq filmə çəkilən Nəsibə xanım hər bir obrazında həyatın müxtəlif üzlərini tamaşaçıya təqdim etdi. “Əhməd haradadır?” filmindəki Şərəfxanım, “Ulduz”dakı Fatmanisə, “Bəyin oğurlanması”ndakı Nənə obrazı onun xalq arasında necə dərin rəğbət qazandığını göstərirdi.

1982-ci ildə ona verilən SSRİ Xalq artisti adı, təkcə rəsmi bir titul deyildi – bu, onun sənətə və xalqa bağlılığının rəmzi idi. Bu ada layiq görülməsi onun ömürlük zəhmətinə verilmiş mənəvi bir təltif idi.

2004-cü ilin mart ayında, 87 yaşında dünyadan köçsə də, onun yaratdığı obrazlar hələ də yaşayır. Hər dəfə bir səhnə açıldıqda, bir film səsləndikdə, Nəsibə Zeynalovanın nəfəsi o anı bəzəyir.

Allah korifey sənətkarımıza qəni-qəni rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2025)

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

Dünənki tarix - aprelin 18-i dünyada Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü kimi qeyd olunur. Bu əlamətdar gün Tarixi Yerlər və Abidələrin Mühafizəsi Şurasının (ICOMOS) təklifi ilə UNESCO tərəfindən 1983-cü ildə təsis olunub. Məqsəd insanların diqqətini abidələrin və tarixi yerlərin qorunmasına yönəltməkdir.

Azərbaycanın tarixi yerlər və abidələrlə zəngin olan bölgələrindən biri də Oğuz rayonudur.18 Aprel Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər günü ilə əlaqədar bu gün Oğuz sakinləri (idarə və müəssisələrin əməkdaşları, məktəblərin müəllim və şagirdləri, sıravi vətəndaşlar) rayon ərazisindəki tarixi abidələrə və yerlərə ekskursiya ediblər.

Onlar həmçinin Oğuz Rayon Tarix Diyarşünaslıq Muzeyində də olublar. Rayon Tarix Diyarşünaslıq Muzeyinin əməkdaşları gələnləri buradakı ekspozisiya və eksponatlarla tanış edib və onlara rayon ərazisindəki təbii və tarixi abidələr (Uğan mağarası, Gavur (qız), Maluq, Səttərxan qalaları, Muxas qülləsi, Kərimli kurqanları, qədim Alban məbədləri, Kurqanlar çölü və s.) barədə ətraflı informasiyalar veriblər.

Ziyarətçilər verilən maraqlı məlumatlara görə muzey əməkdaşlarına öz minnətdarlıqlarını bildiriblər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycanın yazıçısı və Azərbaycan Əməkdar Mədəniyyət işçisi Xalidə Hasilovanı yaşlı nəsil yaxşı xatırlayar. O, Sovet dönəçmi Azərbaycan ədəbiyyatının ən uğurlu qadın imzalarından biri olub.

Xalidə Hasilova 19 aprel 1920-ci ilə Zaqatalada anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq) Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olmuşdur. Müxtəlif illərdə "Azərbaycan qadını" jurnalında ədəbi işçi, "Göyərçin" jurnalının baş redaktoru, uzun illər isə "Azərbaycan qadını" jurnalının baş redaktoru  kimi çalışmışdır. 

Azərbaycan qadınlarının həyatından bəhs edən "Hamı doğmadır mənə", "İnsan ömrü bir nəğmədir" pyeslərini yazmışdır. Maraqlı nəsr əsərlərinin müəllifi kimi tanınan yazıçının "İlk məktub", "Lalənin kitabı", "İki yoldaş", "Onun taleyi", "Nəğməli könül", "Məhəbbət olmayanda", "Çətin yollar boyunca", "Xoruzlu dəsmal"və s. kitabları çap olunmuşdur.

 Uzun illər "Göyərçin" və "Azərbaycan qadını" jurnallarının redaktoru olmuş X.Hasilova "Kiçik hekayələr", "Lalənin kitabı", "Ulduzlu papaq", "Atlas yarpaqlar" və s. uşaq kitablarının müəllifidir. Eyni zamanda, o, kiçik yaşlı uşaqlar üçün tərcümələri ilə də ədəbiyyatımızı zənginləşdirmişdir.

N.Nosovanın "Şən ailə", N.Tixonovun "İgid partizan", İlda Pereranın "Zənci balası Atolo", Ə.Nesinin "İndiki uşaqlar möcüzədir", Melih Bayramın "Günəş gözlü Mustafa Kamal" və b. kitabları bu qəbildəndir.

Xalidə Hasilova bir sıra nəzəri məqalələrin də müəllifidir ki, onların əksəriyyəti uşaq ədəbiyyatı problemləri ilə əlaqədardır. Bunlardan "Uşaq ədəbiyyatında ədəbi tənqid haqqında", "Gözəl duyğular", "Uşaqlara yüksək keyfiyyətli əsərlər verək", "Ədəbiyyat və tərbiyə" və s. göstərmək olar.

Mükafatları 

- Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı

- Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı

- Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni 

Xalidə Hasilova 5 dekabr 1996-cı ildə - ömrünün 76-cı baharında Bakı şəhərində dünyaya gözlərini qapamışdır. 

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2025)

Leyla Səfərli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ötən gün - 18.04.2025 tarixində Bakı Avrasiya Universitetinin qonağı yazıçı, Əməkdar jurnalist Varis oldu. 14:00-da başlayan görüşdə qonaq tələbələrlə bir çox mövzuda söhbət etdi, onların suallarını cavablandırdı. Görüşdə Varisin kitablarının nəşr hüququna sahib olan XAN nəşriyyatının direktoru Səbuhi Şahmursoya da iştirak edirdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının gənc nümayəndələri bəndəniz və Leyla Ümid  də universitetin tələbələri kimi tədbirin iştirakçıları arasında idi.

Söhbət vətənpərvərlik hissinin təbliği ilə başladı. Yazıçı vətənpərvər ruhda yazılan "Bir ovuc torpaq" və "Qırmızı ləçəklər" əsərlərinin təqdimatını etdi.

Nəşr etdirdiyi kitablarından bəhs edən Varis oxucularına öz uğur yolunu danışdı. Hədəflərini yüksək tutmağı məsləhət gördü, bir çox tanınmış şəxsiyyətdən nümunə çəkərək gəncləri inkişafa səslədi.

 Görüşün sonlarına doğru tələbələr yazıçının kitablarında diqqətçəkən məqamlarla bağlı özlərinə maraqlı olan suallar verdi,  yazıçıya kitablarını imzalatdılar. Sonda isə universitet rəhbərliyi tərəfindən Varisə "Təşəkkürnamə" təqdim olundu.

Universitetin rektoru Səyavuş Qasımov Universitetin əldə etdiyi uğurlardan, qarşıda duran işlərdən danışdı, yazıçıya bu görüşə görə təşəkkürünü bildirdi, gələcək karyerasında uğurlar arzu etdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2025)

Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Şəki-Zaqatala təmsilçisi

Xalq yazıçısı Anarın “Gürcü familiyası” hekayəsi Azərbaycan ədəbiyyatının hekayə fondundakı say-ceçmələrdən biri hesab edilir. Əlbəttə ki. Hekayəni oxumayanlar belə kinematoqrafiyamızın ən uğurlu işlərindən olan və “Gürcü familiyası”nın motivləri əsasında çəkilmiş “Gün keçdi” filminə baxıb seviblər.

Şəki Dövlət Dram Teatrında "Gürcü familiyası" hekayəsi əsasında səhnələşdirilən "O uzaq axşam..." tamaşası hazırlanıbdır, tamaşa sabah - 20 aprel tarixində saat 18:00-da teatrsevərlərə təqdim ediləcək. 

Səhnələşdirən və tamaşanın quruluşçu rejissoru Elvin Nuri, quruluşçu rəssamı Sahib Əhmədov, geyim üzrə rəssamı Günay Hidayətova, musiqi tərtibatçısı Zeynəb Xəlilovadır.  

Səhnə əsərində rolları Əməkdar artist Rəhim Qocayev, aktyorlar Lalə Məmməd, Rəşid Mirizadə, Gülxar İmamhüseynova, Elvin Mabudov, Rəsul Məmmədrəhimov, Nuranə Mirzəliyeva, Sənubər İsrafilova, Nərmin Nəbiyeva ifa edəcəklər.

Şəki və ətrad bölgələrin teatrsevərlər üçün əsl bayram olacaq əlbəttə!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.04.2025)