“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi yazar Təbrizdən Fəriba Mürtəzayidir.

Fəriba Mürtəzayi

Təbriz

BAL BAXIŞLAR

Gözlərinin rəngini,

Bal baxışlarını yalamışam.

Dilim boğazıma yapışıb

Sevginin ölçüsü olmaz

Bilirəm,

Gəl bağrıma

Son ölçüdür,

Danışa bilmirəm!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.11.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzet” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Təranə Vahidin qısa hekayələri təqdim edilir.

Sarı ovqat

...Payız kəndin üstündən keçib sapsarı məktublar göndərdi adamlara. Məktubların içində iç-içə bir əlçim külək, bir ovuc yağış, bir çimdik qüssə, bir az xatirə, bir qatar durna və bir də... sapsarı yarpağın üstündə solğun xətlə alt-alta yazılmış sətirlər vardı...

Telli arvad məktubu açan kimi külək havalandı, durnalar uçdu, yağış başladı... Qarı qorxa-qorxa məktubun içindəkiləri oxudu, rəngi qaçdı, ömür boğçasını açıb o ki var ağladı. Sonra ürəyi soyusun deyə, yupyumru göz yaşlarını ovcuna yığıb qoynuna tökdü. Handan-hana ayağa durub üstünün qaramatını çırpdı, həyətə çıxdı. Titrək barmaqlarıyla damcılar süzülən nar ağacından üç qıpqırmızı nar dərib ətəyinin küncündə evə gətirdi. Narları pəncərənin ağzına qoyub Payızın könlünü almaq istədi. Alınmadı... Payızın göndərdiyi məktubda alt-alta bu sözlər yazılmışdı:

Bu gecə qapının cəftəsini bağlama!

Bu gecə qapının cəftəsini bağlama!!

Bu gecə qapının cəftəsini bağlama!!!

II hissə

...Qapının cəftəsini bağlamadı Telli arvad. Ev-eşiyə əl gəzdirib yerə xalı döşədi. Qab-qacağı üst-üstə çinlədi ki, sabah qara xəbər kəndi ev-ev gəzib-dolaşanda qonşular əl-ayağa düşməsin. Qara gün üçün təqaüdündən oğurlayıb daldaladığı pulları sonuncu dəfə sayıb göz qabağındakı boş qəndqabına qoydu ki, hər kəs görsün. Beş il qabaq dükançı Səlimdən aldığı kəfəni, pambıq dəsmalı, öz barmaqları ilə didib oxşaya-oxşaya hazırladığı pambıq döşəyi, lazım olan hər şeyi üst-üstə yığıb hazır saxladı.

Sonra yuyunub-darandı, qüsullandı, qapının cəftəsini açıq qoyub son yuxusunu görmək üçün sonuncu dəfə uzanıb yatdı...

III hissə

...Səhər xoruzlar səs-səsə verib banlayanda Telli arvad diksinib oyandı. Olanlara mat qaldı. Barmaqları titrəyə-titrəyə stolun üstündəki lampanı yandırıb dünənki məktubu höccələyə-höccələyə yuxarıdan-aşağı, aşağıdan-yuxarı təkrar-təkrar gözdən keçirdi. Telli arvad gözünə yox, həm də qulağına inanmaq üçün məktubdakıları ucadan oxudu:

Məktubda yazılmışdı: Bağışlayın, məktub ünvanına düzgün çatdırılmayıb. Sizə çatacaq məktubu oxuyun.

Qapının cəftəsini bağlayın!

Evinizi isti saxlayın!

Adınız uzunömürlülər siyahısındadı, özünüzə yaxşı baxın!!!

IV hissə

...Telli arvad bu dəfə dünənkindən betər ağladı. Öz halına yox ha, o ünvandakının halına. "Görən, onun da adı Tellidi? Görən, o da mənim kimi?.."

Sualına kimsə cavab vermədi. Telli arvad yuxarı baxıb, "Biz kimik ki, hər şey Onun əlindədir", - pıçıldadı. Təskinlik tapıb, ayağa qalxdı. Tələsik pulu qoynundan çıxardı , "ehtiyacbank"da - torbadakı düyünün içində gizlətdi, qab-qacağı öz yerinə düzdü, xalçanı büküb küncə itələdi.

Həyətə çıxıb ölümdən qayıdan adam kimi doyunca, uzun-uzadı dünyaya baxdı! Dodağının ucunda "Adam da bu gözəllikdə dünyanı qoyuf ölərmi", - dedi.

Sonra toyuqlara dən vermək üçün qısqıvraq yerişlə hinə tərəf getdi...

V hissə

...Lütfən, hər yazılana inanmayın!

Sevginin şəkli

Qırx ilin rəssamı ömründə ilk dəfə qəribə sifariş aldı. Müştəri ondan sevginin şəklini istəyirdi. Rəssam saatlarla fikirləşdi, günlərlə düşündü, rəngdən-rəngə düşdü, əlindən gələni etdi. Vaxt-vədə yetişəndə tablonu ehtiyatla büküb sahibinə göndərdi.

Sifarişçi bağlamanı aldı. Həyəcanla, barmaqları titrəyə-titrəyə açdı və heyrətdən donub qaldı. Fırça toxunmamış ağ kətan sevginin şəkli idi...

Təbəssüm

Həyat onu sıxdıqca üzündəki təbəssüm bir az da artırdı. Dərdləri çoxaldıqca qəhqəhələri bir az da şəffaflaşırdı, ac-yalavac qaldıqca bir az da səxavətlənirdi, ətrafındakılar bacardığı pisliyi ona etdikcə, mərhəməti bir az da qol-budaq atırdı. İnsanın mələyə çevrilməsi Tanrını təəccübləndirdi. Dünya yaranandan bu, şeytanın ilk məğlubiyyəti idi...

Uçan dünya

Ovcundakı dünya qəfildən titrədi. Uşaq yumruğunu qulağına yaxınlaşdırdı.

Ovcundakı vızıldayıb dedi:

- Bilirsən, mən kiməm?

- Kimsən? - uşaq sadəlövhcəsinə soruşdu.

- Mən dünyanın özüyəm.

Uşağı maraq bürüdü. Dünyanı görmək üçün ovcunu açdı. Qırmızı xallı qara parabüzən havaya qalxdı.

Uşaq uçan dünyanın arxasınca baxıb ağladı...

Son

Hər dəfə bu nöqtəyə gəlib çatanda qəribə hisslər keçirirdi. Sonra nə olacaq, sonranın sonrası necə olacaq? Bir düyün sualın əlində mağmın qalırdı.

Bir dəfə nədənsə qəribə hiss-zad keçirmədi. Sondan sonsuzluğa keçdi. Sən demə, son o qədər də qorxulu deyilmiş.

Həqiqətlə yalan haqqında ən gerçək nağıl

Biri vardı, biri yoxdu. Bu dünyada Həqiqət, Yalan, bir də adamlar vardı. Bir dəfə Yalan gözləri parıldaya-parıldaya hamını inandırdı ki, Həqiqət elə mənəm. Həqiqət bunu eşidəndə utandığından qulağına kimi qızardı. Adamlar onu Yalan bilib dar ağacından asdı...

İki şəkil

Bazarın küncünə sığınmış qarı həmişəki yerində oturub köhnə parçaya bükülmüş şəkli çox ehtiyatla, ədəb-ərkanla açıb əntiq mal kimi piştaxtanın üstünə qoydu. Şəkildəki qızın təbəssümü bir anda ətrafı işıqlandırdı. Qarının da kefi açıldı. Bütün gün ötüb-keçənlər şəkildəki qıza, qarı da adamlara baxdı.

Belə-belə, çox günlər keçdi. Hamı şəkli görüb ayaq saxladı, gülümsədi və keçib getdi... Bir axşam qarı şəkli qoltuğuna vurub bazardan çıxdı. Başa düşdü ki, özü qocaldığı kimi şəkli də keçmişdə qalıb, day heç kimə gərək deyil. Sadəcə, buna inanmağı gəlmirdi...

Səs

Qırx yaş hara, sevgi hara? Utandı, özü də bərk utandı sevgisindən. Düşündü ki, qırx yaş peyğəmbər yaşıdı. Onu da bilirdi ki, daha Yer üzünə peyğəmbər gəlməyəcək.

Göylər titrədi, yaxından, çox yaxından ilahi bir səs gəldi:

- Sevmək elə peyğəmbərlikdi...

...Yol...

Buğdadan zəhləsi gedirdi. Ona elə gəlirdi ki, insan bir ovuc buğdanın günahına batıb. Nə illah eləyirsə, o günahdan yaxa qurtara bilmir ki, bilmir.

Zəmilərdəki sünbülə də birtəhər baxırdı. Dəniz kimi dalğalanan zəmi ona ölümü və gözəlliyi xatırladırdı.

Heç dəyirmanı da xoşlamırdı. Dünya kimi əlinə keçəni əzirdi, sındırırdı, üyüdürdü...

Ələyi heç sevmirdi. Ələk öz gözündən yalnız xırdaları keçirirdi.

Elə bu fikirlərlə ötüb keçirdi ki, burnuna yenicə bişmiş çörəyin ətri dəydi. Qoxunu axtara-axtara gəlib təndir üstə çıxdı...

Gözlə məni...

Bacarsan, gözlə məni - dəli küləklər qara buludları başımızın üstündən qovanacan.

Bacarsan, gözlə məni -ağ yağış yağıb ruhumuzu yuyanacan.

Bacarsan, gözlə məni - ilk görüş yerini unudanacan, bacarsan, gözlə məni - "ayrılıq bitdi" deyənəcən...

Bacarmasan, gözləmə məni. Gəldiyimiz yolun ipini kəs. Qoy bizdən canı qurtarsın o yolun. Yolunu təzədən başla, gözün qorxmasın, hər yağan qar olmur ki... O yolda daş-kəsək ayağını kəsməyəcək, o yolda vaxtsız-vədəsiz küləklər əsməyəcək. O yolda hər şey ürəyincə olacaq. Ancaq həyatında xəfif bir külək kimi nəsə, nəsə çatışmayacaq...

Bacarmasan, gözlə məni...

Dəniz və ürək

- Sən bilirsən, dəniz nəyə oxşayır?

- Nəyə?

- Ürəyə.

- Niyə?

- Bütün gün çırpınır.

- Amma eşitmişəm ki, dənizin ürəyi olmur.

- Doğrudan?

- Vallah. Amma göylərin ürəyi var. Göy guruldayanda, şimşək çaxanda bilirsən, nə olur?

- Nə olur?

- Göylərin bağrı çatlayır, od tutub yanır. Bizim dilnən desək, göylər infarkt keçirir. O çatdan ağ qan tökülür. Biz ona yağış deyirik.

- Deyirsən, yəni dənizin də ürəyi olur? İnanmıram...

- Öz işindi. Ürəyi yoxdursa, bəs bütün gün niyə çırpınır? Heç özünə bu sualı vermisən?

- Yox.

- Çırpınır. Gör içində nə qədər canlı var. Hər canlı bir ürəkdi, hər döyüntü bir çırpıntıdı.

- Dediklərin ağlabatan olsa da, ürək məsələsində bir az şübhəliyəm. Əgər dənizin ürəyi varsa, gərək kardioqramını çıxarsınlar.

- Bax da...

Səma çiçəyi

Ona heç kim, heç vaxt çiçək bağışlamamışdı. Bircə dəfə dünyaya gələsən, bir çiçəklə adını anmayalar. Fikirləşdikcə ağlı başından çıxırdı.

İllər keçdikcə dünyadan, adamlardan, elə özündən də bezirdi. Bir axşam bostandan qopardığı günəbaxanı qoltuğuna vurub həyətdəki kötüyün üstündə oturub yerini rahatladı. Günəbaxanı dizlərinin üstünə qoyub bir xeyli çırtladı. Bir anlıq əlini saxladı. Hər yan səssiz idi. Arabir cırcıramaların gülüşməsi, bir də su içən ağacların qurultusu eşidilirdi. Başını qaldırıb göylərə baxdı. Bu gecə səma başdan-başa qırmızı çiçək açmışdı. Gördüyü gözəllik onu həyəcanlandırdı. Boş qəlbinə haradansa bir ovuc sevinc doldu. Gülümsədi. Hiss etdi ki, çiyninə nəsə qondu. Qorxa-qorxa qanrılıb baxdı. Səma çiçəyindən biri saplağından üzülüb onun çiyninə qonmuşdu. O an, o an anladı ki, dünyadakı bütün qadınlara çiçək bağışlanılır. Mütləq bağışlanılır. Kiminə torpaqdan, kiminə səmadan dərilmiş çiçək...

Yük atı

Elə bil gözünü qan örtmüşdü. Meşədə doğradığı odunları bir ucdan ata yükləyirdi. Qoca yabı arabir dönüb tərs-tərs sahibinə baxsa da, xeyri olmadı. Sahibinin əlacı olsaydı, meşəni bütövlükdə bu zavallı heyvanın belinə yükləyərdi.

Qoca yabı tamah dişi uzandıqca-uzanan sahibinin əmrinə itaət edib yerindən qımıldandı. Eh, ayğır vaxtlarında bu yükü yük saymazdı. İndi kindirini qocalıq kəsmişdi, yüklərin hamısı ona ağırlıq edirdi.

Bu yol onları dərəyəcən aparırdı, sonra qaratikanlı yoxuş başlayırdı.

Sahibi buğda yeyib fınxıran at kimi onu hey dəhmərləyirdi. Canını dişinə tutub dərəyəcən endi, yoxuşu qalxanda dirəndi. Şallaq zərbələri od kimi bədənini yandırsa da, xeyri olmadı. Elə bil dörd ayağı yerə yapışıb, torpağa kök atdı.

Axırda sahibi söyə-söyə atın yükünü boşaltdı.

Çər dəymiş! Gərək çoxdan rədd eləyəydim səni. Məni yarı yolda qoymağına bax!!! - deyib ata bir-iki karlı təpik ilişdirdi.

At yenə tərpənmədi. Bu, sahibini təəccübləndirdi. Bir-iki addım irəli yeridi. At başını yerəcən sallamışdı. Elə bil nəfəs almırdı. Sahibi şallağı qaldıranda at böyrü üstə yerə sərildi...

Sonralar bu əhvalatı kəndin çayxanasında domino oynaya-oynya baytara danışanda, mal doxturu əl saxlayıb kədərlə dilləndi:

- Atın ürəyi partlayanda belə ölür. Gərək qədərindən artıq yükləməyəsən. Bu, insanlara da aiddir...

 Ovcundakı güzgü

Ovcundakı qabara güzəranının güzgüsü kimi baxırdı. Qabarlar böyüyəndə, düyünlənəndə güzəranı bir balaca yaxşılaşır, qabarlar soluxanda həyatı da soluxurdu.

Hərdən ovcundakı güzgüdən özünə suallar verirdi: Ey, dəmbələngöz, bəsdi qaçdın, bəsdi yüyürdün. Ömrün bitib, amma eyni nöqtədə fırlanırsan. Ovcundakı qabar itsə, nə olacaq? Bu sualı verəndə dili-dodağı əsirdi, karıxırdı, üşüyürdü. Ovcundakı güzgüdə günəş gülümsəmir, dünya çiçəkləmir, quşlar civildəşmirdi. Ovcundakı güzgüdə ağ buludlar su daşıyırdı gözlərinə.

Ovcundakı güzgü ona ümidli heç nə vəd etmir, yalandan aldatmır, gözünü yolda qoymurdu. Bircə gecələr daşa dönmüş əllərini başının altına qoyanda, ovcundakı qabarlar ürək kimi döyünür, mələklər qabarlı əllərinə sığal çəkir, o da dünyanın ən şirin yuxusunu görürdü.

Səhərlərsə əlindəki qabarlar zəng çalıb onu oyadır, ovcunun güzgüsündə yeni gün başlayırdı...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.11.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının poçtuna gələn növbəti məktub Bosniyadan – Maid Korbiç adlı gənc şairdəndir. O, dərc etməyimiz üçün ürək sözlərini, özü barədə məlumatı, bir də “Cənnət yolları ilə” adlı şeirini göndərib. Şeiri ingilis dilində - orijinalda təqdim edir və dilimizə sətri tərcüməsini veririk.

Salam, hörmətli redaksiya.

Şeirimi nəzərdən keçiriləcəyinizə və portalınıza yerləşdirmək üçün seçiləcəyinə ümid edərək Sizə yollayıram. Mənim şeirimim bu mətnin altındakı əlavədədir. Hər hansı bir sualınız və ya şübhəniz varsa, xahiş edirəm mənə mümkün qədər tez bildirin. Cavabınızı səbirsizliklə gözləyirəm. Mən də sizinlə olmaqdan məmnunam.

                             Səmimi qəlbdən sizin: Maid Korbiç Bosniya və Herseqovinadan.

Tərcümeyi-hal:

Maid Korbiç Bosniya və Herseqovinanın Tuzla şəhərində yaşayır.

24 yaşı var. Boş vaxtlarında dəfələrlə tərifləndiyi və mükafatlandırıldığı şeirlər yazır. Həm də ətrafındakı insanlara fədakarlıqla kömək edir. Ümumdünya Ədəbiyyat Forumunda “Sülh və insanlıq- bəşəriyyət və dünya sülhü naminə” panelinin moderator olub.

O, Balkanlarda kifayət qədər tanınan şairdir. Həm də social media fəalıdır, Facebook-da 10.000-dən çox izləyicisi var.

Redaksiyamıza təqdim etdiyi “Cənnət yolları ilə” şeiri ən son yaradıcılıq nümunəsidir.

Maid Corbic,

Bosnia and Herzegovina

BY THE WAYS OF PARADISE

Long ago as a boy I knew

Yes, my path is to create works

About which the world will be buzzing

But life is a difficult field above all

Which still makes people imagine themselves

In the sea of ​​infinity and lies creating

Their speech and ways of treating others

Love is the strongest thing in the world to live by

Although she can also be so painful

Because the scenes that happen sometime before

They are still carried in the bottom of the soul on both sides

People being people, the Balkan atypical has become just that

Because love is a laughing stock to everyone

While at the bottom of the soul traces of hope

That hope remains that love is alive

And those tyrants are deliberately destroying it

Who think that love is an expensive car

A watch and other things

Love is written all over the dessert

Possibility of traveling positions

Much-needed love becomes sex

Which arises implicitly from the attitudes of immaturity

I walked the paths of Paradise and picked apples

Hoping that love still has ways

How to find your era of wisdom

But year after year I get disappointed

Because love is something that is used

Emotions and social position in time

When someone doesn't have his money, others laugh at him

Just because he's not like everyone else

And love has no limit, it comes

An honest person will find his way just then

When one least hopes and dreams

Because dreams never became unrealistic

Only if a man wants to be happy

The paths of Paradise will be followed and believed with the brain, not with the heart..

CƏNNƏT YOLLARI İLƏ

Çoxdan, hələ balaca oğlan ikən mən bilirdim,

bilirdim ki, mənim yolum əsərlər yaratmaqdır.

Hansı ki, bütün dünyanı təəccübləndirəcək.

Ancaq həyat hər şeydən əvvəl çətin bir nəsnədir.

Hələ də sonsuz yalanlar dənizi yaradanlar

insanları özlərini orada təsəvvür etməyə məcbur edirlər.

Öz nitqinizi və başqaları ilə necə davranacağınızı

niyə də özünüz müəyyənləşdirmirsiniz ki?

Sevgi dünyada yaşaya biləcəyiniz ən güclü hissdir.

Baxmayaraq ki, bu qədər ağrılı ola bilər.

Çünki əvvəllər baş verən səhnələr çox qorxuncdur.

Bu qorxunc səhnələr hələ də hər iki tərəfin

– həm oğlanın, həm də qə qızın qəlbində qalmaqdadır.

İnsanlar insan olaraq qalır

və Balkan tipikliyi də burda öz sözünü deyir.

Balkanlarda səmimi sevgi hissləri

təəssüf ki, hər kəs üçün gülüncdür.

Amma mənim ruhumun dərinliklərində ümid izləri var,

onların hərarətini duyuram.

Bu ümid sevginin hələ də yaşadığınadır.

Və bu zalımlar onu qəsdən məhv edirlər.

Sevginin bahalı bir əyləncə olduğunu

düşünənlər də az deyil.

Bahalı avtomobillər, saatlar və digər şeylər…

“Sevgi – yalnız desert üçündür“ deyə düşünürlər belələri.

Dünyanı gəzmək imkanı varsa, görürsən ki,

ən çox ehtiyac duyulan sevgi seksə çevrilir.

Bu, həyatı doğru dərk etməməyin,

əqli cəhətdən tam yetişməməyin nəticəsidir.

Mənsə Cənnət yollarında gəzdim

və cənnət almalarını yığdım.

Ümid edirəm, sevgi hələ də mövcuddur.

Hikmətə yetişəcəyiniz çağınızı bircə tapa bilsəydiniz…

Zira, ildən-ilə məyus oluram.

Çünki sevgi-  istifadə olunub atılan bir şeyə çevrilib.

Zamanla duyğular və emosiyalar,

sosial vəziyyət çox dəyişib.

Kiminsə pulu olmayanda başqaları ona gülür.

Sadəcə ona görə ki, o, hamı kimi deyil.

Sevgininsə sərhədləri yoxdur, o mütləq gələcək,

Dürüst bir insan yalnız ona qovuşunca öz yolunu tapacaq.

İnsan ən az ümid və xəyal quranda,

“Xəyallar heç vaxt gerçəkləşmir” deyə düşünəndə

Amma bununla belə, xoşbəxt olmaq istəyi onu tərk etmədikcə

Cənnət yolları ilə gedəcək

Və ürəklə deyil, ağılla inanacaq

İnanacaq sevgiyə və inanacaq xoşbəxtliyə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.11.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə təqdim etdiyi layihədə Türkiyənin “Genç Yürekler” jurnalının seçimində 51 türk müəllifinin yazıları yer alır. Türkiyə türkcəsində yayılan əsərlərin əsas qayəsi budur: “Dildə, fikirdə, işdə birlik!”.

Kasabanın merkezindeki kahvehanenin önünde, ince, narin dallarıyla kala-kala bir söğüt kalmıştı. Yine de tek başına rüzgâr estirmeye gücü yeterdi. Beş altı sandalye yan-yana atılır, insanların önündeki masada çaylar, kasabaya has gazoz ve cimitsiz[1] simitler en derin mevzulara eşlik ederdi. Memleket meseleleri tam da bu masada konuşulurdu helalinden.

Bankacı Mustafa kasabaya ilk geldiğinde bu sahneye eklenen tek şey hazan mevsimiydi. “Bu adamın kasabaya hayrının dokunmayacağını anlamak için yalnızca geldiği mevsime bakmak yeter,” dedi Adem. Kahvehane çırağına “Oğlum, bana bir çay!” diye ekledi ardından. “Baksana geçmişine, gittiği yerde ne bereket kalmış, ne huzur. Afetler gırla, kıyamet yahu!”

Bankacıyı görür-görmez önce üzerindeki elbiselere dikkat kesilirdiniz; ütülü pantolon, yakası ve manşetleri kolalı gömlek, kolunda gayet pahalı bir saat. İtinayla ütülenmiş elbiselerinde mutlu bir yuvanın izinden ziyade, zenginlik hissiyatı daha baskın gelirdi ki, öyleydi de zaten. Elbiselerin maddi ağırlığı bankacının karakterine çoktan sinmişti. O da misyonu gereği etrafına olabildiğince gururlu bir tavır takınırdı. Üstüne-başına yatırımı insanları etkilemek için yaptığı ortadaydı. Onunla ilk tanıştığı andan itibaren ona dair güvenine leke düşürmeyen kasabanın genç öğretmeni de hakkında her söyleneni izaha çalışırdı. “Bu tavır, elbiseler-hepsi kasaba için, kardeşlerim. Banka şubesini bu kasabaya bir açtırabilirse, faydasını o zaman göreceksiniz,” derdi. Adem ise bankacıyı her gördüğünde koca dedesinin vücudunun elbisesine yaptığı izleri düşünürdü. Kol dirsekleri ve bacak dizlerindeki solukluk ve diz kapaklarındaki kabartıyı özellikle. Öğretmene cevaben kafasını çevirmeden “Keşke, bu yaşına kadar üstüne-başına yatırım yapacağına, bir az da insana yatırım yapsaymış” dedi. Buz gibi bir hava esti. Bankacıdan önce kulaktan-kulağa fısıldanan dedi-kodular kasabaya varmıştı, demek ki.

Bankacı bu kasabada tutunabilmek için gece kimlerle iyi geçinmesi gerektiğinin hesabını yapar, gündüz de buna uygun davranırdı. Bir kaç hafta sonra takıldı kasabanın gençlerinin peşine, “Haydi, buranın en güzel kanyonu neredeyse, götürün beni!” diyerek. Gençlerin “Hazırlığımızı yapalım, Bulak Deresi’ne ineriz!” demesiyle planın uygulamaya konması bir oldu. Bankacı Mustafa yol üzerindeki bakkaldan çocukluk arkadaşı İsmaille kendisine yetecek kadar ekmek, domates ve peynir alıp yola koyuldu. İsmail’in “bir az daha fazla mı alsaydık” bakışlarını sezen Mustafa, “Bir-iki gün ahbaplık edeceğiz diye milleti doyuracak değilim!” diye mırıldandı. Kanyonda uzun yıllardır has dostlar bir araya gelir, beraber sofra kurarlardı. Başta yaşlılar olmak üzere, çocukluklarına deniz görevi gören bu dereye bakan her kes hatıralarını tazeliyordu. Kanyona ilk defa gelen bankacı ise alabildiğine özgürce akan suya baktıkça para sayma makinesinden saçılan banknotları görür gibi oluyordu. “Buraya şöyle kafe yapılır, böyle mesire alanına çevrilir” diye İsmail’e anlatıyordu. Kalabalığın coşkusundan kopup bankacının anlamsız sığ ifadesini gören Adem ise “Bankacının vakur edası vahşi doğaya kadarmış; bak nasıl da ezilip-bükülüyor” diye çevresine ikazda bulunmaktan geri durmadı.

Şair Ömer dere içinde derviş gibi bir yaşam kurmuş kendisine. Dört ağaç kütüğün üzerine inşa ettiği kulübesi tıpkı bir seranderi andırıyordu. Ömer’in daha önceleri anlattığı bu kulübenin hikayesini Adem anlatmaya koyuldu bu kez: “Bu bizim Ömer şairdir. Bazı insanlardan pek haz etmeyen bir şairdir. Yani insanımsılardan. Bir gün bir edebiyat toplantısında şiirini aşağılayan ve “kulübe şairi” diye hakaret eden birisine, “benim şiirim de, kulübem de zararlı canlılara hitap etmez; herkes çıkamaz oraya” demiş”.

Kulübeye yürüyen her kesi bir kahkaha tuttu. “Âlem adam bu Şair Ömer,” dedi Adem. Mustafa şaşkın ve anlamamış yüz ifadesi ile “Yani şiiri anladım da, kulübe ne alaka?” diye sorunca Adem başladı anlatmaya: “Bizim Karadeniz’de mısır, fındık seranderde saklanır; fare, haşere musallat olmasın diye. Şair Ömer de fare insanlardan kaçmış yahu, neyi anlamadın?” Mustafa, “Onu anladım, canım…” diye homurdandı ve boğazını temizleme tikini tekrarladı. Adem bu durumdan rahatsızlığını dile getirmese de, her seferinde “Ne kadar haram yediyse boğazında kalmış adamın” diye iç geçirmekten alamıyordu kendisini.

Şair Ömer, kalabalığı büyük bir misafirperverlikle karşıladı. Hüseyin kanyonda topladığı cevizleri ceplerinden masaya boşalttı. Selim ince bez torbasındaki cimitsiz simitleri masanın kenarına bıraktı mahcup şekilde. Mustafa ise kaş-göz işareti yaptığı arkadaşı İsmail’den peynir, domates poşetini masanın kenarındaki çiviye takmasını istedi. Şair Ömer, sadece kulübesini değil, gönlünü de açmıştı; tavan kirişinden aldığı poşetinden bir kavanoz indirdi masaya. “Dostlar, bu da benim polenli balımdır. Şifadır. Yılda tek kavanoz ancak birikir. Buyurun, afiyet olsun” dedi, serde şairlik olduğundan dostça okuyarak bir-iki dize:

“Dostlar ırmak gibidir,

Kiminin suyu az, kiminin çok.

Kiminde elleriniz ıslanır yalnızca,

Kiminde ruhunuz yıkanır boydan-boya”.[2]

Mustafa kavanozu neredeyse kimseye bırakmamıştı. İsmail komaya girecek zannetti. Mustafa sofra kaldırılırken kaş-göz işareti yaparak kendi getirdiği; ama yiyemediği yiyecekleri geri götürmeye meyledince İsmail gözlerini iri bir hale getirerek tepkisini gösterdi. Mustafa ve İsmail toplanmaya fırsat bulamadan kanyonda büyük bir gürültüyle yankılanan “Kimse kıpırdamasın!” ikazıyla her kes taş kesilmişti. Jandarma Mustafa’yı hangi aralık kulübeden indirmiş, suratını hangi ara aracın camına dayamış ve Adem hangi ara bildiklerini anlatmaya başlamıştı, kimse bunların farkında değildi.

“Geçen yıl büyük İstanbul depreminde bu Mustafa banka müdürüyken genel müdürlük bankamatik güvenliğini kendisine vermiş. O da bir az çantasına, bir az banka hesabına kardeş payı yapmış paraları. Lüks sitelerde oturmalar, modelli arabalar derken, dava uzun süredir devam ediyormuş. Mustafa da emekli olmuş. Doğduğu kasabaya da dönüşünü banka şubesi açmak için diye açıklamış. Dikkat çekmeyecek ya! Anlayacağınız davası sonuçlanmış, zannımca”.

Adem Mustafa’nın giderken pantolonunu taktığı masanın kenarındaki çiviye bakarak; “İşte böyle, kimi adam büyük dedem gibi pantolonuna şekil verir, kimisi de Mustafa gibi masa kenarındaki ufak bir çiviye façasını bırakır. Yazık!” dedi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.11.2024)

Nihad Alimoğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ən unikal memarlıq nümunələrindən biri də Parisdəki Qarnye operasının binasıdır. 

Binanın interyeri də, eksteryeri də göz oxşayır.

Əvvəlki adı Paris operası, Qrand opera olan Qarnye Operası dünyanın ən mühüm opera və balet teatrlarından biridir. 

1862-ci ildə yaranıb. Qarnye sözü binanın memarı Şarl Qarnyenin soyadından götürülüb. 

4 il ərzində ərsəyə gələn Qarnye sarayı III Napoleon, bozar və eklektika üslublarını özündə birləşdirir. 

Baş pilləkənin vestübülü binanın ən əsas yeridir. Müxtəlif rənglərdə mərmərdən inşa edilmiş vestibül teatral foyeyə və zalın mərtəbələrinə aparır. 

Tavanda müxtəlif mysiqi alleqoriyaları yer alıb. 

Pilləkənin aktında əllərində çıraq tutmuş dörd qadının bürünc heykəlləri yer alıb. 

Tamaşa zalını isə sadəcə iki göz istəyir səhərdən axşama baxsın. 

Burada məskunlaşan Qarnye operasının dirijoru Filip Jordandır. 

Yolunuz Parisə düşsə, Eyfel qülləsi, Luvr museyi, Zəfər tağı kimi Qarnye operasını da ziyarət edin mütləq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.11.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Poetik qiraətdə sizlərlə bir vaxtlar hədsiz sevilən, amma bu sevgiyə rəğmən hazırda kölgədə qalan şairimiz Musa Ələkbərlini görüşdürürəm. 

Dünya sevgili dünyadı,

Qoyma məni qocalmağa,

- deyən şair həqiqətən də növbəti gözəl sevgi şeiri ərsəyə gətirib.

Xoş mütaliələr.

Ay tanrının söz sovqatı,

Göy uzaqdı, yer də qatı.

Kökdə saxla bu ovqatı,

Qoyma məni qocalmağa.

Kürsülərdə gur səsim ol,

Birincilik həvəsim ol.

Təngiyəndə nəfəsim ol,

Qoyma məni qocalmağa.

Üzüyümün qaşındasan,

Ürəyimin başındasan.

Sən gözəllik yaşındasan,

Qoyma məni qocalmağa.

Od sozalır ocağımda

Dərd boy verir qucağımda,

Çox kövrəyəm, bu çağımda

Qoyma məni qocalmağa.

Kamanında telə döndər,

Köksünə tax gülə döndər,

Ya da yandır külə döndər,

Qoyma məni qocalmağa.

Yoxuşlarda inadımsan,

Səmalarda qanadımsan,

Sevgi dolu həyatımsan,

Qoyma məni qocalmağa.

Ömür şirin bir röyadı,

Məhəbbətdi duzu-dadı.

Dünya sevgili dünyadı,

Qoyma məni qocalmağa,

Qoyma məni qocalmağa!!!

Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.11.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

1.

Bir Amerika lətifəsi ilə başlayaq. 

Bir nəfər Vaşunqtondakı kitab mağazasına girib deyir: 

-Sizdə Donald Trampın qeyri-leqal miqrantlar barədəki kitabı varmı?

Satıcı qadın qışqırır:

-Bu dəqiqə buradan rədd olun və bir də heç vaxt bura ayağınız dəyməsin!

Alıcı deyir:

-Bəli, bəli, məhz həmin sözlərlə başlayan kitab, yumşaq cilddə.

2.

Kərə yağının qiyməti az qalır gedib bitkoinin qiymətinə çatsın. 

3.

DƏHŞƏT FİLMİ

Məmmədkərim gecələmək istədiyi ucqar dağ otelinin içərisindəki ölümcül sükutdan, içəridəki qaramatdan vahimələnib lakeydən ehtiyatla soruşur:

-İşlədiyiniz müddətdə burda qeyri-adi hadisə baş veribmi?

Lakey boynunun ardını qaşıyıb deyir:

-On iki il əvvəl bir hadisə olub. Bizdə gecələyən bir pasient səhərə salamat çıxıb və evinə gedib. 

4.

Alimlər sübut ediblər ki, Damda yaşayan Karlson sadəcə banal virusdur. Çünki o, hər dəfə Balaca pəncərəni açan kimi peyda olur. 

5.

COP BAYATILARI

Əzizizyəm, gəldin COP

Düşmənlər hey edir gop

Bizim gücə sən güc qat,

Qoy onlara deyək stop

Əziziyəm, COP mənim

Meşəm, çölüm, çəmənim

Novruz nəyimə lazım

Sən ol mənim səmənim

Əzizim COP gözəlsən

Sən şeirsən, qəzəlsən

Hamı səni çox sevir

Bizimçün çox özəlsən!

Əziziyəm COP olsun

Bakı qonaqla dolsun.

29 bizdə oldu, 

30 da bizdə olsun!

Müəllif: Zülqərneyn Vəsfipur

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.11.2024)

Jalə İslam, “Ədəbiyyat və incəsənət”

... hər iki qolum çarpayımın kənarlarına qandallanmışdır və ovuc içlərimdə nə vaxt yaxıldığını bilmədiyim, sapsarı xına ləkəsinin izləri var. Saatın fərqində belə deyiləm, hətta bu çarpayıda nə qədər müddət hərəkətsiz olduğumu da bilmirəm.  Elə hiss edirəm ki, elə bil ana bətnindən yenicə dünyaya gəlmişəm. 

Yaşadığım situasiyanı az-çox dəyərləndirərək bu vəziyyətimlə bağlı nəsə bir tərslik olduğunu sezirəm. Bir müddət ətrafımı müşahidə etdikdən sonra anlayıram ki, mənim uzanaraq bir cüt gözümü zillədiyim nöqtə əslində otağımın döşəməsidir. Yatağım isə tavan və döşəmə arasında olan həmin o boşluqda üzür. Arabir isə öz limanına sərt şəkildə yaxınlaşaraq qayaya çırpılan gəmi kimi otağın divarlarına çırpılaraq  bir addım əvvəlki yolundan boyun qaçırır.

Həyatımda nə isə tərs gedir, ya da həyatımda heç nə düz getmir. Amma vücudum döşəməni özü üçün yeni bir tavan qəbul edəcək dərəcədə bu tərsliyə çoxdan öyrəşmişib. 

Bir an özümü yeni tavanımda parlaq işıq lampalarımı axtararkən tapıram. Amma bu addımımın mənim üçün böyük bir axmaqlıq olduğunu anladığım andan etibarən döşəmənin lampasından yönələn parlaq şüalar ilə kifayətlənməli olduğumu anlayıram. 

Saatın kəfkiri çəkic kimi qarşılaşdığı ilk divari döyür, saat daim 09.00 göstərir, təqvim isə ayın mövcud olmayan gününə sabitlənib. Sağ əlimin ovuc içi, alnımın tam mərkəzi , boğazımla qulağım arasında bir yer qaşınır, amma sol əlim sağ əlimə, sağ əlim isə üzümə doğru uzana bilmir.

Otağımdakı pəncərənin gəlinliyi qollarını açaraq üzərimə doğru şığıyır. Qapı isə öz qəzəbinin təsirindən qəlibini sındırmağa çalışaraq hiss etdirir ki, məni gəlinciyə qarşı qısqanır. 

Gözüm daim yatağımın yanındakı kiçik masa üzərində olan iki şərab qədəhinə sataşır. Üzü aşağı doğru olan qədəhlərdən döşəməyə bir damla belə şərab damcılamır. Yalnız o qədəhlərin birinin şüşəsi şəraba nüfuz edəcək bir şəkildə çatlayıb. Sınan parça şərabın təsirindən bihuş olmuş kimi özünü suya doğru atır. 

Sağ ovcumun içini barmaqlarımla bütün gücümü sərf edərək qaşımağa çalışırarkən hiss edirəm ki, biləyimin gücü tükənir. Dırnaqlarımla qan gölünə çevirdiyim ovuc içim indi də məni şiddətli yanğısı ilə göynədir. Elə bu dəmdə sınan şüşə parçası şərabın içinə düşərək onu lərzəyə gətirir. Sağ əlim gəlincikdən meh dilənərkən, bir damla şərab ovcuma nüfuz edir. Bu, eynilə bədbəxt bir əkinçinin öz məhsulu üçün yağmur duasının Allah tərəfindən qəbulu təsirini bağışlayır. İndi xına ləkələri üzərindən axan damlaların şərab, yoxsa qan olduğunu müəyyən etmək mümkün deyil. 

Bu damlalar mənim evimin yeni tavanına tökülür. Yerini və mənzilini unudan hər şeyə rəğmən bu damlalar öz nüfuz etməli olduğu yeri unutmayıbmış. 

Öz-özümə bir sualı verməyin tam zamanı yetişib: “Görəsən, hər şey indi olduğu kimi öz yolunu tapa bilərmi? ”

Sağ əlimin ovcuna kök salan xına izləri büsbütün qanla yuyulub. İnsan qırmızının əsalətində deyil, çirkabında boğulduğu zaman cismin gözəlliyinin ruhun doymasından hökmən asılı olduğunu anlayırmış. 

Gəlincik süzülərək boynuma dolanır, arabir ətəyi ilə qan izlərini təmizləyərək geri çəkilir. Qapı isə uzaqdan onunla mübarizəsini davam etdirməkdədir. Ömrün bu tozlu yollarında olanı və bitəni sadəcə izləyərək kifayətlənmək yetərli deyil, bilirəm. Amma mən izləyirəm, həm də üzərində ləkələrimi daşıyan o gəlinciyi izləyirəm. İndi onun tükənməyə meyilli dalğaları həzin-həzin boynuma dolanır. Bu bir son deyil, sadəcə mükəmməl başlanğıcın yazılmamaısna işarədir. 

İndi qapı bütün mübarizəsini dayandıraraq öz qəlibinə sığınır. İndi birotaqlı, yeni tavan və yeni döşəməyə malik evimin  tək gözündən çirkli bir pərdə asılmaqdadır. 

Təqvimdə bilinməz bir gün, saat 09.00. Səhər oyanıb gördüm ki, hər şey tərs  gedir, mən də düzəltməyə çalışmadım.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.11.2024)