Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Hələ heç kəs poeziyada sürrealizm göstərə bilməyib. Dünyada yalnız fransız poeziyasında bunu Renuarda görmüşük, bir də yəhüdi poeziyasında Mendelştamda və Brodskidə. 

Adilsə göstərib. O özü həm də rəssam idi, impressionist rəsmlər çəkirdi. 

Bəli, biz iddia edirik ki, Adil Mirseyidin yazdıqları poeziyamızın qızıl fondudur. Kim razılaşmırsa, özü bilər. 

 

uçan quşun kölgəsini

tutub basdım bağrıma

unuduldu bir anlıq unuduldu ağrı-acı

axıb gedən buludları akvarelə bənzəyən

bir qərib gündə pəncərəmin şüşəsini

döyür ağ tut ağacı

qədərində nə varsa onu yaşayacaqsan

demişdi mənə şaman kimi bir rəssam

aradan uzun illər ötüb keçib

o rəssamı xatırladım bu axşam

bu şəhərdə şaman kimi bir rəssam vardı

bir gecə ay onu çəkib apardı

təbəssümü qaldı aynada

yaşıl rəngim quruyub palitrada

pəncərədən baxıram payız gəlib dağlara

götür fırçanı bulud şəkli çək

o buludu uzaqlara aparın külək

siz məni boş verin dostlar bu anda 

bir qızılgül ləçəyinə  bükmüşəm ürəyimi

qədərimlə baş-başa buraxıb gedin məni

içimdə vivaldinin musiqisi səslənir

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Samir Mirhüseynzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 

Axşam işdən çıxıb başqa bir iş yerinə günlük çalışmaq üçün gedirdim. Nə də olsa, ayaqları üstə duran gənc olmaq asan iş deyil. Gedəcəyim iş yeri sahil ətrafı yerlərdə olduğu üçün yolumu dəniz kənarından, bulvarın neft qoxan dənizi və küləkli sahili ilə salıb, sakit addımlarla işimə gedirdim. Qulağımda oxuyan sakit musiqini dinləsəm də, bir anlıq qulaqcığı çıxarıb sadəcə dənizin və sahildə əyləşən insanların səsini duymağı daha çox istədiyimin fərqinə vardım. Hava çox isti deyildi. Sahildə ailəsiylə və sevgilisiylə gəzən bir çox insan var idi. Havanın dadını çıxarıb, əylənirdilər. Birdən gözüm havada uçan qarğaya sataşdı. Gözüm qarğada ilişib qaldı desəm, daha doğru olar. Qarğanın çox qəribə görüntüsü var idi. Bütün bədən üzvləri yerində olduğunda belə yaraşıqlı olmayan qarğanın nə quyruğu, nə də bir ayağı var idi. Quyruğu tamamən olmayan qarğanın bir ayağı isə bükükdən yox idi. Bədənində yaşadığı bütün  çətinlikləri göstərməyə çalışıb, israrla uçmadan gözlərimin içinə baxırdı. Bu an fikrlərim beynimdə çox sürətlə yerlərini dəyişirdi və qarğa, sanki məni ilk iş günümdə işə gecikdirməyə çalışırdı. Görəsən, onsuz da gözəlliyi olmayan bu qarğanın birdə belə bədbin görsənməsi onu üzürdümü, yoxsa o, uçmağına şükür edərək həyatına davammı edirdi? İki qanadı, iki ayağı olmasına rəğmən uça bilməyən dəvəquşu, ya da pinqvinlər bu qarğanı görsəydilər, nə fikirləşərdilər? Deyərdilərmi “Ay daa, kaş biz də bu qarğa kimi uçaq”? Yoxsa ayaqları olmağına şükür edib, uçmaqdan əl çəkərdilər? Bir anlıq beynimdə empatiya qurmaq istəyi baş qaldırdı və seçim qarşısında qaldım. Seçim haqqım olsaydı, bütün bədən üzvləri olub da uça bilməyən quş olmaqmı istəyərdim, yoxsa bədənimin bir hissəsi olmayıb da uça bilən bir quşmu?! Nə də olsa, quşları ucsuz-bucaqsız səmanın daimi sakinləri kimi tanıyırıq. Uça bilməmək quşlara böyük eyib olardı. Bəs uçmamaq eyibdirsə, dəvəquşu və pinqvin bu eyibləmi dünyaya gəlib? Yoxsa kiminsə eyibini eyib kimi dilləndirib söyləmək eyibdir? Uçmamağı bəlkə də onların xeyrinədir, quyruğu və ayağı olmaması kimi. Kim bilə bilər ki? 

Bu fikirlərlə söhbətləşdiyim an işə getdiyimi xatırladım və artıq 15 dəqiqəlik olan yolum üçün 10 dəqiqə vaxtım qalmışdı. Uça bilməsəm də, qaça bilirdim.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

 

1.

ŞƏKLİN YAZISI:

-Ütünü çıxartdım? Çıxartdım. Suyu bağladım? Bağladım. Qapını kilidlədim? Kilidlədim. Bəs elə bil nəyisə unutmuşam axı, nəsə özümü rahatsız sayıram. 

 

2.

94 yaşlı Nazbikə 92 yaşlı Güləndama deyir:

-Güləndam, mənim ağlımı başımdan alan o nemsə köpək oğlunun adı nəydi?

-Alsheymer!

 

3.

-Uşaqlar zəng etmirlər deyə narahatam.

-Nahaq narahatsan. Zəng etmirlərsə, demək hər şeyləri yaxşıdır.

 

4.

Səhiyyə nazirinin sözlərinə görə, pensiya yaşı qaldırılandan sonra insanlar özlərini on yaş cavan hiss edirlər.

 

5.

Saxta pulkəsənin kəsdiyi pul orijinaldan heç nə ilə fərqlənmirdi deyə qərara gəldilər ki, onu müəllif hüquqlarını pozmaqda - plagiatda ittiham etsinlər. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun təşkilati  dəstəyi ilə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında həyata keçirilən “Güney Azərbaycan Ədəbiyyatının təbliği” layihəsində bu gün sizlərə Məmməd Nasirinin şeirləri təqdim ediləcək. 

Son bir ildə böyük oxucu auditoriyası toplayan və hər iki Azərbaycanda sevilərək izlənən layihənin koordinatoru Təbrizdə yaşayıb yaradan şair, yazar və tərcüməçi Əli Çağladır.

 

 

 

AĞ ZƏMİ

 

Ağ zəmilərdə böyüdüm mən

Arayerlərdə böyüdüm mən 

Yaldır uşağı! 

 

Ciblərimi boşaltdım masanın üstünə qarakolda! 

 

- “Arayerçi köpək oğlular! 

Bir paket siqareti vardır, 

Bir də yarımçıq bir kibrit, 

Pul-mul da heç zad!

Kasıb yetimi!” 

 

Suç imiş baxışlarım uzaqlarda

Və məchul imiş baxışlarım uzaqlarda! 

Burda məchulluq yeriməz! 

Şəhər pıçıltılarıyla doludur, 

Və zindanların qapısından o yana dünya 

Qurtarar! 

Sonralar anladım böyüdükcə!

 

Siqaretlərimi verdilər 

Baxdım, altısını götürmüşdülər! 

Tüstü kimi getdi saatlar! 

 

Qapının paslı cırıltısı qazdı beynimi 

Çıxdım eşiyə! 

Günəş almışdı dünyanı ağzına, çeynəyirdi 

- “Keç gəl qızış dayı” 

Bülvar ağzını açmışdı deyirdi mənə 

Sevinirdi 

Bəlkə də sevinmirdi, mənim nəzərimə gəldi! 

 

Bir papirus atdım damağıma 

Günəşin istisini nikotin tüstüsü ilə çəkdim qarnıma

- “Ha h h!!

gün aydın! 

Salam əleyküm yoldan keçənlər! 

Salam əleyküm Mərəndi yaradan divarlar! 

Salam əleyküm!

 

Nə gözəlsiz qızlar! 

Hamınızı sevəcəyəm çadralı, çadrasız! 

Nə gözəlsən insanlıq 

Olsan da, olmasan da! 

 

Nə gözəlsən şəhər! 

Heç bərxod olmamışdım indiyə qədər! 

 

00:00

“Seher aydınlığında taze insan, 

Yanık benzin kokusu” 

                          Nazım Hikmet

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

Arayer itlərindən bir sürü, 

Qaranlıq dolusu sümsündülər, getdilər 

Arayer itlərindən bir sürü! 

 

Qonşumuzun itinin, 

Hələ də gözləri böyükdür eşitdiyim! 

Korluğuna baxma, 

Gözləri dolusu baxar insana, bir də dünyaya! 

İnsan bir məchul qoxu, bir də qaranlıq

Dünya bir məchul qoxu, bir də qaranlıq

Bir də qaranlıq! 

Hətta boynundakı zəncir də qaranlıq! 

Ağzı da qəbiristanlıq kimi açıq 

Dişləri qəbir daşları! 

Cəmdək iyi qalxar havladıqca ağzından 

Cəmdək iyi qalxar ulduzlara hürdükcə! 

Məchulları gördükcə! 

 

Yenə 

Qaranlıq 

Qonşumuzun iti 

Arayer itlərindən bir sürü 

Qalabalıq! 

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

Uzaqlar məndə qurtulur! 

 

Daha uzaqlaşdıqca kiçilmir 

Böyüdü getdikcə, əsarətdəki dünyam öz aləmində 

Əsirin dünyası olmaz ki! 

 

Orda mənim yalqızlığıma yağış yağar

Yaldır körpüsünə də yağış yağar eşitdiyim 

Soyuq işləyər sümüklərinə, 

Dişləri bir-birinə dəyər! 

Torpaq da bacardığı yerədək soyuq 

Bacardığı yerədək torpaq! 

Ölülərə yataq! 

Doğrudur inanmışam ki, insanınkı torpağadəkdir!

Var-yoxları da torpaq sayaq çürüyür gedir ölülərin 

Üfüqləri də torpaq sayaq çürüyür gedir ölülərin! 

Fənərlərində günəş dans eləyir hisli-paslı 

Sinələrində qalıb kifsənmiş oksigenkimi acı! 

Ağızlarını bıçaq açmaz 

Ucaldılar, qocaldılar, öldülər! 

Bir də qocalmazlar ölülər 

Bir də ölməzlər ölülər 

Gözləri bir ovuc torpaqdan doysa da

Yoxsullar aləmində! 

 

İndi məmləkətləri zəncirdir, məmləkətləri qürbət 

Öldülər də qurtarmadı əsarət! 

Qəbir daşları da adlarını çəkə bilmir ölülərin! 

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

İnsanı, insanlığı 

Mənim doğulduğum şəhərin tiryəkçiləri,

Boğazlarındakı düyünlər kimi öskürüb-öskürüb 

Qanlı xılt ilə qarışıq, tüpürürlər asfaltın üzünə! 

Allahın da qaranlıq gecəsinin ayı 

Süd gölündə yatır! 

 

Qaranlıqda adamların səsləri dünyadan gedir 

Qaranlıqda addımların səsləri dünyadan gedir 

Ət ayaq yalın, yorğun! 

Qanovların ağızları dadıxmış 

Aydınlıq isə pəncərə adlanan çərçivələrdə paslanar! 

 

Qaranlıqda adamlar 

Qaranlıqda addımlar! 

 

Bələdiyyə süpürgəçiləri yatmadan, 

Gecələrdən sabahlaradək 

Süpürəcəklər ayaq səslərini xiyabanlardan! 

 

Səhər aydınlğında təp-təzə səhər 

Səhər aydınlığında təp-təzə insan

Səhər aydınlğında təp-təzə şəhər! 

Yenə həman

Yenə həman! 

Gecə həman

Gecə həman! 

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

Fahişələr gün görməz yerlərinin çörəyini yeyirlər!

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

İşıqlar divar çatlaqlarından düşür 

Və pəncərələr yuxularını qusur

Pəncərələr yuxularını qusurlar 

Pəncərələr yuxularını qusurlar! 

 

PİLAK 18

 

Yenə həmən evdəsiniz?! 

Dünya ölüm-itimdi ha, 

Biraz orda qalın lütfən! 

 

Mən də gələcəyəm, bir gün duram qapınızda! 

Çıxsan görəcəksən Məmməd Nasiri durub qapınızda sizin! 

Və Məmməd Nasiri durmayıb! 

 

Mən daha inanmışam ki, hərdən insansızlıqdır dünya

Sənsizlikdir dünya! 

 

TƏBRİZİN ŞƏRYİ VATI İLƏ AXŞAM

 

Höccüllər kimi 

Kəlmələrin skeletindəki çalğı! 

Gəzmələr kimi 

Gecələrin boşluğundakı hüzur! 

Bəlkə də qaranlıq kimi 

Gecələrin boşluğundakı məna! 

Yoxsa kora quyular məchulluğuyam mən! 

 

Huşum-başım yoxdur 

Hər zad yadımda yuxu kimi qalar! 

Hətta ölüm də yuxudur gözlərimdə 

Elə ölərəm ki, qəbiristanlıq da ağlayar! 

Mən öləndən sonra biləcəksən ki, dünya 

Bir insan daha artıq kiçilibdir! 

 

Doğrudan çörək qurandan da irəlidir saatlarım boş və saniyələrim acından yeriyə bilmir! 

Ömürdən, gündən olmayaydı bu saatlar! 

Hansı dəqiqənin boşluğu daşıb, üstümü batırıb bilmirəm! 

Olmaya yaldırdakı yolçunun dəsmalındakı naçarlığam, bilmirəm! 

 

Yollar uzanır məndə, tozlu-torpaqlı 

Mən də yolların zehnindəki yorğunluq kimi ağır 

Yorğunluq kimi yorğun! 

Maşınlar kəlləmdə tüstüləyir 

Sümüklərim də gizildəyir gizim-gizim 

İçərimə səs düşdükcə! 

Sanki beynimdə addım-addım gəzilir qürbət

Təkərlərin altında cızılır qürbət! 

Nələr kimi yox, 

Nələr kimi hə

Mən, 

Mən! 

 

Elə bir səni Təbrizin şəri vaxtıyla öpmüşəm ki, 

Bütün Azərbaycan şəhərinin namazları qəzaya gedib! 

 

Qaranlıqda gedir böyük maşın 

Mənim sınıxmış atamdırlar əllərinə baxdım 

Buğda biçinindən qayıdıbdırlar, yatıbdırlar avtobanlar

Maşınçı bir nəfər də mindirdi, tamamdır! 

Və biz qürbətin çörəyinə su səpmədən yedik! 

 

Gülə-gülə mənim şəhərim 

Gələn günlərin olsun! 

Burda nə sən, sən oldun, 

Nə də mənliyimdə qala bildim mən! 

 

- Şofer qardaşın, bir də müsafirlərin salamatlığına salavat! 

 

Gözlüyümü taxmasam nə tanış, nə yad 

Hərə də öz zəncirlərinədək azad! 

 

Ey insan! 

Nə yazıq olmuş sözcüksən! 

 

Gülə-gülə mənim şəhərim 

Biz, sürün gedək burdan!.. 

 

YALDIR

 

Mən Yaldırlıyam

Evim də Yaldırdadır! 

Evimdə kitablar, evimdə gündəliklər! 

 

Sağımdakı qonşu fahişədir, 

Solumdakı polis! 

Biri özünü satır, 

Biri məni! 

 

Daha çörək daşdan yox, 

Çörək qan kimi alın tərindən yox 

İnsanın insana satılmağından çıxırçörək! 

Sağımdakı qonşu fahişədir

Solumdakı polis, 

Satılmaqdayıq!..

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Kəmalə Abıyevanın şeirlərini təqdim edəcəyik. 

 

 

Ayaq açdıq

 

Ayaq açdıq,

daş-divardan tuta-tuta

yavaş-yavaş addımladıq.

Yıxılmaq qorxusu canımızda,

yeriməyi də öyrəndik.

Bu qorxu çıxmadı canımızdan,

Görən, nə çıxacaq

yıxılmaq qorxusu ilə

yaşamaqdan?!.

 

O adam

 

Nə dəbdəbəli evim,

nə varım, nə dövlətim,

nə sərvətim olmadı.

Mənim ən gözəl evim,

bütün varım-dövlətim,

hər sərvətim sən oldun.

Sənin var-dövlətində,

nə qazında, neftində,

nə başqa sərvətində

heç vaxt gözüm olmadı.

Səndən heç nə ummadım,

Səni qınayanları, nə alıb-satanları,

nə də talayanları heç zaman anlamadım.

Mənim sevgim

onların gözləriylə ölçülməz.

bu vətən sevgisidir -

hər kəsə don biçilməz.

Mən sənə ana dedim,

səni balatək sevdim.

Mən səni balam bildim,

səni anatək sevdim.

Sənə ən xoş günləri, ən uca zirvələri

yaşatmaqçün çırpındım,

Ürəyim adın ilə çırpındı.

Nə qədər adamlar var,

Hərə bir tale yaşar.

Hamısı da hər yerdə xoşbəxtliyi axtarar.

Amma hər kəs bilməz ki,

dünyanın xoşbəxtidi vətəni olan adam.

Doğma Azərbaycan!

Mən

o adamam - O adam.

 

Güvənsizlik

 

Gözlərimə güvənirdim...

ürəyimə ağır oldu gördüklərim.

Gözlərimdən ürəyimə

gedən yolda dözüb qaldım.

Ürəyimə güvənirdim,

ağlım yaman çaşbaş oldu.   

Ürəyimdən mən ağlıma

            gedən yolda bezib qaldım,

Ağlım daha güvənmədi gözlərimə. 

Mən ağlımdan

gözlərimə gedən yolda azıb qaldım.

Belə payız yaşamadıq

 

Şuşada Ayrılıq fəsli - beşinci fəsil

 

Kim deyir 4 fəsil var?

Bəs ayrılıq fəsli? 

Çiçəkləri dərd ətirli, 

ağacları ağrı-ağrı tumurcuqlar.

Nə varsa saralar, bütün duyğular donar...

Bir udum havasından ruhun alışıb yanar.  

İllərin fəslini, fəsillərin yazını,

ayların mayını bir zamanlar sevərdim.

Ayrılığın ağrı oldu, ağır oldu,

yasəmən ayını sevə bilmədim, 

İllərin yazını sevə bilmədim.

ayrılıq fəsliydi, o - yaz deyildi,

Ayrılıq fəslini yaşamaq olmur.

Yanırsan, donursan, çat-çat olursan,

sürünürsən, yaşamırsan...           

Və bir payız gəldi,

Oğulların yeni  payız gətirdi.

Bu payız Qarabağa yaz gətirdi,

Qaytardı çöl-çəmənin rəngini,

çiçəklərin  ətrini, çayların ahəngini.

Heç belə vurğunu olmadım  payızın.

Şuşam, heç belə sevmədim payızı.

Al-əlvan geyərmiş payızda bağlar,

sevinə bilərmiş payızda dağlar... 

Dastan yazılarmış hər qarışa.

Heç belə payız yaşamadıq, Şuşam.

Ayrılıq fəslində bir ümid günəşisən,

şəhidlərin üzündə qələbə gülüşüsən.

Havan da bir başqadı.

Bir başqadı,

igidlərinin nəfəsi qarışan havan  da.

Bir inam doğulur bətnimdə

həsrətlə içimə çəkdiyim havandan,

Bilirəm, ayrılıq fəsli bitəcək,

hər tərəf çiçək-çiçək, 

yamyaşıl geyinəcək,

çöl-çəmən də güləcək.

Zəngəzur, Zəngibasar, İrəvan,

Təbriz, Ərdəbil, Zəncan, Həmadan

gözləyəcək.

Hər yandan

"Sən azadsan" deyən səs yüksələcək.

Neçə zəfər yolu  sənə gələcək.

 

Nail Orucova

(11.06.1978-31.10.2020)

 

Ah, polkovnik-leytenantım,

illərlə səni axtardım,

heyif, səni gec tanıdım.

Mən Hadrutdan, Cəbrayıldan,

Füzulidən, Zəngilandan keçib

görüşünə gəldim.

Qubadlıda səni tapdım,

Mən gələndə

kürəyini dayaq edib torpağına

gülümsəyirdin zamana.

Təbəssümün günəş idi,

İşığında hər yeri gördüm.

hər yerdəydin. Hər yer idin.

 

Ah, polkovnik leytenantım,

bəlkə heç mən sənin qədər

anlamadım bu həyatı,

sənintək sevmədim yəqin.

Mən ki heç yerdə yox idim,

hara baxdım, səni gördüm.

Hər yer Səndi - vətən idin.

 

Sonra

 

Mən getdim.

Yolumu kəsmədin,

məni saxlamadın,       

"getmə" demədin...

Sonra...  axtarmadın...

Mən qapımı bağlamadım,

masaya iki fincan qoydum.

Sonra tez-tez pəncərədən boylandım,

Sən gələn yollara baxdım.

Sonra sən keçən yerlərdə dolandım...

küçələrdən keçdim.

Sonra darıxan skamyada oturdum.

xoş anlara sarıldım...

sonra sonralar çox oldu.

Hər sonrada bir bəhanə axtardım,

tapmadım,

Əvvəl səndən küsmüşdüm,

sonra...

sonra özümdən küsdüm...

 

Bir az möcüzə

 

Bir az möcüzə ola,

sən sevən yaşda olam,

yenidən tanış olaq,

yenə sənə vurulam.

 

Bir az möcüzə ola,

mat qoya bir az bizi.

Yenidən əvvəlkitək

sevək bir-birimizi...

 

Gecəmi diksindirib

zəng edib dinməyəsən,

bu sükutu dinləyib

xəyal quram yenidən, 

 

Sonra titrək səsinlə

yenə görüş verəsən.

necə gözəldi, bilsən,

gəlim görüşünə mən.

 

Qoşa izlərimizlə

oxşayaq küçələri.

Yenə gəzib əl-ələ

sevindirək şəhəri.

 

Bir az möcüzə ola,

lap azacıq, bir azca.

Birdən qapım açıla

sən gələsən astaca.

 

Bir az möcüzə ola,

bəhanələr tapmayaq.

Biz də  möcüzə olaq,

heç zaman ayrılmayaq.                                             

 

Azadlıq

 

Ruhun azadlıq sevər,

Azadlıq istər,

Azadlığı geyinər, sevinər.

Ruhun azadlığa acdı,

Azadlıq ağıla möhtacdı.

Ağıla gələn deyil azadlıq, ağılla gələndi.

Hər istədiyini etmək deyil,

nə istədiyini bilməkdi,

dərk etməkdi.

Azadlıq dərkdi,

Anlamaqdı azadlıq.

Azad olmazsan anlamadığın yerdə,

anlamadığın birində.

Azadlıq "azadlıq" deyə bağırmaq deyil,

bağırtı deyil azadlıq.

Ürəyin ağılla sevgi pıçıltısıdı.

Dərkin tapıntısıdı.

Ay adam, dərk edib anlasan,

Azad olarsan!

 

Deyə bilmədim

 

Qaranlığa qənim ulduzlar - gözlərin, 

gecəyə xoş gəldin, şəhidim,

Üzündəki nurdu günəşim.

Bu nurda açılır səhərim.

Səhərə xoş gəldin, şəhidim. 

Mən gecənin, səhərin

sənlə bildim dəyərin.

Gəzirəm qarış-qarış hər yeri,

Tanımaq istəyirəm vətəni -

tanımaq istəyirəm səni.

Cəbrayılın, Füzulinin,

Zəngilanın küçələrinə qısılıram,

Qubadlının, Şuşanın dağlarına toxunuram.

Xocavəndə, Xankəndiyə,

Xocalıya sığınıram.

Ağdama, Kəlbəcərə, Laçına sarılıram,

Hamısı sənsən.

Gözlərim ağrıyır...nə gizlədim,

hərdən ağlamaq istəyirəm, 

ağlaya bilmirəm,

səni incitmək istəmirəm.

Qorxuram göz yaşımdan diksinərsən,

Məğlub olduğumuzu düşünərsən.

Amma saçına sığal çəkmək,

boyunu oxşamaq keçir qəlbimdən.

Nəfəsin qarışan havayla

içimə çəkirəm sevgini. 

Öyrənmək istəyirəm, vətəni sevmək necə olur,

Bilmək istəyirəm, yaşamaq necədir.

Ən ağrılı bilirsənmi, nədir?

Sənə deyə bilmədim ürəyimdən keçənləri.

İllər keçir...mən böyümürəm.

Gülümsəyirsən...

Sənə deyə bilmədim ki,

sənin qədər böyüyə bilmərəm mən.

Zamanın günahı yox,

mən sənə çata bilmirəm - böyük olmuram. 

İllər keçir. 

Zamana gülümsəyirsən,

"Neçədi yaşın?"- deyirsən...

Ən ağrılı bilirsənmi, nədir?

Mən sənə çata bilmədim...

           

Bağışla, məni

 

Mən sən istəyəndə sevmədim səni,

Özüm istəyəndə sevdim, ay ana.

Bağışla, məni.

Bilmədim qədrini sən istəyəndə,

Özüm istəyəndə bildim, ay ana,

Bağışla, məni...

Mən sən istəyəndə anlamadım ki,

Özüm istəyəndə anladım səni,

Bağışla, məni...

nə özüm doyunca, nə sən doyunca

oxşamadım səni, əzizləmədim.

Heç nəyi vaxtında eləmədim mən,

Gec oldu... Gec qaldım...

Gecikdim, ana.

Adət eləmişdim gözləməyinə,

Sanırdım həmişə gözləməlisən.

Amma ki unutdum ölüm gözləməz,

Ölüm sənin kimi səbr edə bilməz.

İndisə oxşayıb, əzizləyirəm,

Mən özüm doyunca sevirəm səni...

Gözlərim doyunca sevirəm səni...

Bağışla, nə olar, bağışla, məni...

Bağışla, ay ana, özüm doyunca...

Bağışla, ay ana, gözüm doyunca...

Bağışla, məni...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Görüşünə gəlmişəm,

Sən ey gözü bənövşə.

Gözü nəmli dayanma,

Belə qəmli dayanma.

Səninlə dindi dünya,

Sevin, sənindir dünya.

Sevənlərindir dünya,

Belə qəmli dayanma.

 

Var soyuğu, var odu,

Bu yol sevgi yoludur,

Ürək sözlə doludur,

Belə qəmli dayanma.

Könlüm, bulud deyilsən,

Sınıq ümid deyilsən.

Sən ki sükut deyilsən,

Belə qəmli dayanma.

Səsinlə dindi dünya,

Sevin, sənindir dünya.

Sevənlərindir dünya,

Belə qəmli dayanma.

 

Çiçək açsın üzündə,

Günəş gülsün üzündə,

Bir sevinc tap özündə,

Belə qəmli dayanma.

 

Bu gün şərqdə opera yazan ilk qadın bəstəkar, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti, əməkdar incəsənət xadimi, şöhrət ordenli Şəfiqə Axundova və onun daha çox pianoçu kimi tanınan, lakin eyni zamanda gözəl bəstəkar olan oğlu Taleh Hacıyevin anım günüdür.

 

Şəfiqə Axundova 21 yanvar 1924-cü ildə Şəki şəhərində dünyaya gəlmişdir. Atası onun həkim olmasını istəsə də, bəstəkar musiqiyə olan sevgisindən vaz keçə bilmir.

Bütün varlığı ilə özünü sənətinə həsr edən, bütün ömrü boyu Azərbaycan milli musiqisinə xidmət edən Şəfiqə Axundova əvvəl böyrəyini, sonralar isə ailə həyatını da sənətinə qurban verir. 

Gənc yaşlarında qısa müddət evli olan Şəfiqə Axundovanın 1957-ci il, avqustun 14-də bu evlilikdən Taleh adlı bir oğlu dünyaya gəlir. Həyat yoldaşı onu başa düşmədiyi üçün onlar ayrılırlar. Taleh anası ilə birlikdə yaşayır. Bəstəkar bundan sonra birdə ailə həyatı qurmur.

Deyilənlərə görə "Bu ayrılıq nədən oldu" və o möhtəşəm "Həsrətindən" mahnılarını da Şəfiqə xanım məhz bu ayrılıqdan sonra bəstələyib.

"Lay-lay" və "Gözümün işığı sənsən" mahnılarını isə o, oğlu Talehə həsr edib.

"Həyat sən nə şirinsən", "Gözlərimin işığı sənsən", "Hardasan sevgilim gəl", "Gəl ey səhər", "Dostlar olmasa", "Gözlərinə toxundu", "Gecələr yuxusuz qoymusan məni", "Yenə sənsiz bu axşam", "Neyçün gəlməz", "Ürəyim səni anar", "Yaraşıqlı kəndimiz", "Mehriban olaq", "Lay lay" kimi dillər əzbəri olan 500-ə yaxın mahnı və romansın, "Ev bizim sirr bizim" operettasının, simli kvartet üçün pyeslərin, sinfonik orkestr üçün suitaların, xor üçün silsilələrin, "Aydın", "Əlvida Hindistan", "Nə üçün yaşayırsan", "Qaynana" tamaşalarının musiqisinin, uşaqlar üçün "Əziz müəllim", "Doğma məktəb", "Əkiz bacılar", "Zümrüd", "Pişik", "Kukla", "Bacılar" mahnılarının müəllifi olan Şəfiqə Axundova 1972-ci ildə Süleyman Rəhimovun eyniadlı povesti əsasında yazdığı "Gəlin qayası" operası ilə adını Şərqdə opera yazan ilk qadın bəstəkar kimi tarixə yazdırdı.

Şəfiqə Axundovanın daha çox pianoçu kimi məşhurluq qazanan oğlu Taleh Hacıyev də anası kimi istedadlı bəstəkar olmuşdur.

O, Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində və Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının, indiki Bakı Musiqi Akademiyası bəstəkarlıq və pianoçuluq fakültəsində təhsil alımış, 18-20 yaşlarından bəstəkar və pianoçu kimi fəaliyyətə başlamışdır. Hamının çox sevdiyi məşhur "Belə qəmli dayanma" mahnısının bəstəsi də məhz Taleh Hacıyevə məxsusdur. 

Taleh Hacıyev həm də

Anası Şəfiqə Axundova tərəfindən yazılan ilk operanın konsertmeyestri olur. Opera və Balet Teatrında Şəfiqə Axundovanın "Gəlin qayası" operası səhnələşdirilərkən tamaşanın daxili baxışına qədər operanı Taleh Hacıyev müşayiət edir.

Xalq artisti Flora Kərimova Taleh Hacıyev haqqında danışanda onu "insan orkestr" adlandırmışdır.  Bu, o deməkdir ki, onun bir tək piano ifası böyük bir orkestri əvəz edirmiş.

Taleh Hacıyev bir müddət ailəli olur lakin, 

onun xasiyyəti ilə ailə qurduğu xanımın xasiyyəti uyğunlaşmadığından bir müddət sonra onlar ayrılırlar.

Sonralar Taleh Hacıyev ruhi xəstəliyə tutulur. 

Şəfiqə xanım oğlu haqqında 

 “Mənim oğlum gözəl piano çalırdı, o, çalanda hamı heyran qalardı. Gözəl pianoçu idi. Ondan çox nigaranam, mən dünyada olmayanda, o necə yaşayacaq, nə edəcək? Axı uşaq kimi safdır, köməksizdir. Allahdan ömür istəyirəm ki, onu tək qoymayım bu dünyada”. Deyirdi.

Uzun illər ruhi xəstəlikdən əziyyət çəkən Taleh 2008-ci il iyulun 26-da Maştağada yerləşən ruhi-əsəb dispanserində dünyasını dəyişir. 

Oğlunun ölümünü düz 40 gün bəstəkardan gizlədirlər. Ağır ürək xəstəliyi keçirən Şəfiqə Axundova oğlunun ölümündən 5 il sonra 2013-cü ildə elə oğlunun vəfat etdiyi gündə iyulun 26-da dünyasını dəyişir və 2-ci Fəxri xiyabanda dəfn olunur.

Ruhları şad olsun!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)