Super User

Super User

Ötən gün Azərbaycan nümayəndə heyəti “Bərpa həftəsi - 2021” çərçivəsində Matera şəhərində keçiriləcək tədbirlərdə iştirak etmişdir. Xatırladaq ki, avqustun 30-dan sentyabrın 4-dək İtaliya Xarici İşlər və Beynəlxalq Əməkdaşlıq Nazirliyi, İtaliya Ticarət Agentliyi (İCE) və İtaliyanın Memarlıq, İncəsənət və Şəhərlərin Bərpası Assosiasiyasının (Assorestauro) birgə təşkilatçılığı ilə İtaliyanın müxtəlif şəhərlərində “Bərpa həftəsi - 2021” çərçivəsində silsilə tədbirlər keçirilir.
Sözügedən tədbirlərdə Azərbaycandan Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin, eləsə də “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin nümayəndələri iştirak edirlər.
Tədbirə Azərbaycanla yanaşı, Albaniya, Livan, Kuba, Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı və İsraildən olan nümayəndə heyətləri də qatılıb.
Sentyabrın 2-də “Bərpa həftəsi - 2021 çərçivəsində Azərbaycanla bağlı ölkə təqdimatı təşkil olunub. Açılış nitqi ilə Azərbaycanın İtaliyadakı səfiri Məmməd Əhmədzadə, İtaliya Ticarət Agentliyinin Sənaye Tərəfdaşlığı və Beynəlxalq Qurumlarla Əlaqələr Departamentinin müdiri Roberto Lovato və Assosrestauronun texniki direktoru Andrea Qriletto çıxış edərək Azərbaycan-İtaliya strateji tərəfdaşlığı, müxtəlif sahələrdə mövcud olan yüksək səviyyəli əlaqələrdən və qarşılıqlı faydalı mübadilələrdən, mədəniyyət abidələrinin qorunması və bərpası sahəsində əməkdaşlıq imkanları, o cümlədən Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş ərazilərinin yenidən qurulması və bərpası çərçivəsindəki imkanlardan danışıblar.
Tədbirdə Dövlət Xidmətinin rəisi Azad Cəfərli Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad olunmuş ərazilərinə “Böyük qayıdış” və mədəni irsin bərpasına yönəlmiş davamlı proses haqqında geniş təqdimatla çıxış edib. Ermənistan Respublikası tərəfindən 30 il ərzində işğal altında saxlanılan ərazilərimizdə tarix və mədəniyyət abidələrinin dağıdılmasına, mənimsənilməsinə və vandalizmə məruz qalmasına, qeyri-qanuni arxeoloji qazıntıların aparılmasına dair ətraflı məlumatlar və fotofaktlar təqdim edib, mədəni irsimizə qarşı törədilmiş vəhşilikləri nümayiş olunub. Həmçinin Azərbaycan tərəfindən bərpa prosesinə başlanıldığı, çoxsaylı minalardan təmizləmə fəaliyyətinin davam etdiyi diqqətə çatdırılıb. Vurğulayıb ki, postkonflikt dövründə davamlı sülhün və rifahın tam bərqərar olması məqsədilə infrastruktur və şəhərsalma layihələri həyata keçirilir. Bunun məntiqi davamı olaraq Azərbaycan tərəfindən BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansı ilə birlikdə “Mədəniyyət naminə sülh” kampaniyasına bağlanıldığı qeyd olunub. Təqdimatda abidələrin dağıdılmasının miqyası barədə statistik məlumat, Ağdam şəhərinin və azad olunmuş digər ərazilərimizin acınacaqlı durumu diqqətə çatdırılıb.
Dövlət Xidmətinin rəsmisi qeyd edib ki, Azərbaycan tərəfi bərpa prosesi çərçivəsində qarşılıqlı faydalı təkliflərə açıqdır və bu istiqamətdə İtaliyadan olan tərəfdaşların və şirkətlərin bu prosesə töhfə verməsini müsbət qiymətləndirir.
Daha sonra “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin aparat rəhbəri Read Qasımov İçərişəhərdə aparılan bərpa işləri haqqında, gələcəkdə açılması nəzərdə tutulan unikal muzey layihəsinə dair məlumat vermişdir.
Tədbir çərçivəsində təşkil olunan Beynəlxalq Bərpa Sərgisi də öz işini davam etdirməkdədir. Sərgi çərçivəsində Azərbaycan nümayəndə heyəti İCE, Assorestauro, İtaliya Milli Tədqiqat Şurasının (CNR), habelə İBİX (abidələrin təmizlənməsi), ENEL X (memarlıq işıqlandırılması), CORES4N (abidələrin interyerinin bərpası üzrə) kimi İtaliyanın tikinti və bərpa sahələrində çalışan qabaqcıl şirkətlərinin nümayəndələri ilə görüşlər keçirib.

Foto: Euronews

XXL dərgisi Stokholmdan xəbər verir ki, dünyaşöhrətli ABBA İsveç qrupu - o qrup ki, Azərbaycanda da hədsiz populyar idi, xüsusən «Money» mahnısı sevilirdi -  son 40 ildə ilk dəfə albom buraxacaq. Əlamətdar hadisə Noyabr ayında baş tutacaq, alboma isə 10 yeni mahnı daxil ediləcək. Mahnılardan biri "Mən hələ də sənə inanıram"adlanacaq.  Bu barədə qrupun bəstəkarı Benny Andersson SVT telekanalına müsahibəsində bildirib.
"Əvvəlcə iki mahnı var idi, kiçik repertuar idi və çox əhəmiyyətsiz görünürdü, daha bir neçəsini yarada bilərikmi, daha çox şey edə bilərikmi deyə özümüzə suallar verdik.
Biz qətiyyətlə bir şeylər edə bilərik dedik və hər şey yaxşı oldu, irəli getdik və bütöv bir albom buraxmağı gündəmə gətirdik", - deyə o bildirib.

Qeyd edək ki, İsveç pop-qrupu “ABBA” 1972-ci ildə yaranıb. Qrupun adı üzvlərinin adlarının baş hərflərindən yaranıb (ABBA qrupunun üzvləri Benny Andersson, Bjorn Ulvaeus, Agnetha Faltskog və Anni-Frid Reuss). Çox maraqlıdır ki, ABBA adı İsveçin dəniz məhsularını istehsal edən bir firmasının adıdır (Abba Seafood). Qrup üzvləri onlardan ABBa adını istifadə etmək üçün icazə istəyəndə bildiriblərmiş ki, icazə veririk,amma elə edin ki,
biz sizin adınıza görə xəcalət çəkməyək)
1974-cü ildə "Waterloo" mahnıları Eurovision müsabiqəsində birinci yeri tutduqdan sonra, qrup daha da məşhurlaşmağa başlayıb. Karyera müddətində “ABBA” qrupu səkkiz studiya albomu buraxıb. Sonuncu "The Visitors" adlı albom isə 1981-ci ildə çıxıb. Dünya üzrə qrupun 350 milyon albomu satılıb.
Baxmayaraq ki, onlar qrupun dağıldığı barədə rəsmi açıqlama verməmişdilər, amma “ABBA” qrupunun 1983-cü ildən dağıldığı hesab edilirdi. Amma budur, bu da yeni albom. Dünyanın musiqi həyatında inanılmaz bir hadisə olacaq, qaçırmayın!

Yeni Zelandiyadan olan rejissor Ceyn Kempion Cümə axşamı Venesiya kinofestivalında Benedikt Kamberbetç və Kyrsten Dunstın baş rollarda çəkildikləri “Köpəyin hakimiyyəti" romanının ekranlaşdırılmasını təqdim edib. Netflix ilə əməkdaşlıqda yaradılmış film həm onlayn platformada, həm də kinoteatrlarda çıxacaq, bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı TASS agentliyinə istinadən xəbər verir.

İnanılmaz büdcə
"İtin hakimiyyəti" dramı Amerika yazıçısı Tomas Siricin eyniadlı romanına əsaslanır. "Kitabı oxudum və onun zəhmi məni basdı, onun dəyərini başa düşdüm. Bir neçə romanı axıra qədər oxumağa müvəffəq oldum, amma bundan uzaqlaşa bilmədim. Bir həftə sonra mən fikrən ondan təkrar-təkrar bu və ya digər fraqmentlərə qayıtmağa davam etdim, ona görə də kitabın hüquqları barədə məlumatları öyrənməyə və gələcək layihəni fikirləşməyə başladım", - deyə Kempion bildirib.
Filmin çəkilişləri Yeni Zelandiyada -  rejissorun vətənində Amerikanın Netflix striminq videoservisi ilə əməkdaşlıqda aparılıb.
“Netflix mənə təsəvvür edə bilmədiyim bir büdcə ilə işləmək imkanı verdi və buna görə ona minnətdaram. Biz filmi kinoteatrlarda da, platformada da göstərə bilərik", - deyə rejissor bildirib. Filmin videoservisdə premyerası dekabrın 1-nə planlaşdırılır.

Süjet
Süjetə görə, Fil (Benedikt Kamberbetç) və Corc (Cessi Plemons) qardaşları Montanın ən böyük rançına sahibdirlər. Qardaşlardan biri, işçiləri arasında ağır işlərdə gün sərf etməyə üstünlük verir, digəri isə daha sakit və təmiz bir həyat istəyir. Corc bir gün Rose (Kirsten Dunst) adlı dul qadına evlənmək istədiyi zaman
Fil onların nigahına mane olmaq  üçün hər şeyi etməyə çalışır. O, öz məqsədləri üçün cərrah olmağı arzulayan Rouzdan - gənc oğlandan  istifadə edir. Sonrası isə…
Başgicəlləndirici dramatik süjet.

Rejissor haqqında
Ceyn Kempion Kann kinofestivalının "Piano" (The Piano, 1992) filminə görə "Qızıl palma budağı"nı almış ilk qadın rejissor olub. Venesiya kinofestivalının münsiflər heyətinin xüsusi mükafatına layiq görülən "Mənim stolumun arxasında Mələk" (An Angel At My Table, 1990), "Parlaq ulduz" (Bright Star, 2009) və s. filmləri də onundur.
Xanım rejissor bu dəfə də Venesiyada furor qopardı. Olsun ki, mükafatlardan birinə mütləq sahiblənməyi bacaracaq.

Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının baş dirijoru və musiqi rəhbəri, respublikanın Əməkdar artisti Əyyub Quliyev Almaniyada İmmlinq Opera Sənəti Festivalında iştirak edib.
AzərTAC xəbər verir ki, Almaniyanın ən füsunkar bölgələrindən biri olan Bavariyada – Qut İmmlinq şəhərində keçirilən festival hər il Avropa, ABŞ, Latın Amerikası, Çin və Yaponiyadan dəvət olunmuş tanınmış opera müğənniləri, dirijor və rejissorları bir yerə toplayır. 25-ci dəfə keçirilən festival müxtəlif uğurlu və yeni lahiyələri ilə diqqəti cəlb edib – C.Rossininin “Cenerentola” və C.Puççinin “Madam Batterflay” operalarının yeni quruluşu, V.A.Mosartın musiqisinə həsr olunmuş “Mozarts Eskapaden” gecəsi, “Tanqo və trio”, “Çelissimo” instrumental konsertləri ilə bərabər festival çərçivəsində vokal ifaçılarının beynəlxalq müsabiqəsi də baş tutub. Avqust ayının sonuna qədər davam edən festivalın son 3 günü azərbaycanlı dirijor Əyyub Quliyev və Bavariya Festival Orkestrinin çıxışları ilə yadda qalıb. Konsertlərdə Bavariya orkestri ilə bərabər beynəlxalq ifaçılardan ibarət xor və ABŞ, Litva, Danimarka, Rusiya, Çin və Qırğızıstandan dəvət olunmuş istedadlı opera müğənnilərinin yer aldığı konsertlərdə C.Puççinin “Turandot”, “Bohema”, Q.Donisettinin “Sevgi şərbəti”, C.Verdinin “Maqbet”, “Traviata” və “Luiza Miller”, A.Dvorjakın “Rusalka” və A.Tomanın “Hamlet” operalarından nümunələr səsləndirilib. Konsertlərin əsas yaddaqalan hadisələrindən biri Bavariya Festivalı Orkestri tərəfindən səsləndirilən dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin “Koroğlu” operasından uvertüranın səslənməsi olub. Müxtəlif ölkələrdən – Almaniya, Avstriya, İtaliya, Rumıniya və Gürcüstandan dəvət olunmuş tanınmış musiqiçilərdən ibarət orkestrin bu ifası alqışlarla qarşılanıb. Azərbaycanlı dirijorla bərabər festivalın bədii rəhbəri Korneliya fon Kersenbrok və Gürcüstanın tanınmış xormeysterləri – Arçil Uşveridze və Mixail Edişeraşvilinin konsertlərdə iştirakı isə gecənin dostluq və birlik simvoluna çevrilməsinə səbəb olub. 3 saata qədər davam edən konsertin sonunda dinləyicilərin xüsusi marağını nəzərə alaraq Əyyub Quliyev və konsertin digər iştirakçıları proqrama əlavə olaraq opera nümunələrini ifa ediblər.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının müsahibi yeni yaranmış Mediasiya Şurasının üzvü, mediator və eyni zamanda yazıçı Zamiq Abdullayevdir. Qısaca olaraq oxucularımızı mediasiya və Mediasiya Şurası barədə məlumatlandırıb müsahibəyə keçirik.

 

 

 

Qısa arayış:

 

Mediasiya sığortaçılarla zərərçəkmiş şəxslər, ümumən konfliktdə olan iki tərəf  arasında barışdırıcı funksiyanı yerinə yetirəcək bir mərhələ olaraq qəbul edilir.Mediasiyanın tarixinə diqqət yetirdikdə məlum olur ki, bu institut hələ qədim zamanlarda Babilistanda, Roma və Yunanıstanda ailə münaqişələri zamanı barışdırıcılıq üçün tətbiq edilmişdir. Mediatorlar tarixən yalnız yüksək savada və istedada malik şəxslər sırasından seçilmişdir.Mediasiya müasir dövrdə münaqişənin alternativ həlli üsulu kimi qəbul olunur.

 

Mediasiya Şurası "Mediasiya haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 18.1-ci maddəsinə əsasən yaradılmış, fəaliyyətini özünüidarəetmə prinsipi üzrə həyata keçirən qeyri-kommersiya hüquqi şəxsdir. Mediasiya Şurası Avropa İttifaqının dəstəyi ilə işçi qrupun fəaliyyəti nəticəsində 12 fevral 2020-ci ildə yaradılmışdır. İşçi qrup bu məqsədlə Avropa İttifaqı tərəfindən cəlb edilmiş ekspert tərəfindən koordinasiya edilmiş və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyası, Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi, Azərbaycan Respublikası Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi, Azərbaycan Respublikasının Vəkillər Kollegiyası, Azərbaycan Respublikası Sahibkarlar (İşəgötürənlər) Təşkilatları Milli Konfederasiyasının nümayəndələrindən təşkil olunmuşdur.

 

 

 

-Zamiq müəllim, biz sizi həm də yaxşı şair və yazıçı kimi, çox gözəl şeirlər, hekayələr müəllifi kimi tanıyırıq, mediator terminini ictimaiyyətə bədii dillə necə çatdırardınız?

 

 

 

-Mediator - alov şölələri arasında yüksək məharətlə rəqs edərək, alovun mənbəyini tapmaqla, onu söndürməyi, səmanı sülh göyərçinlərinin rahatlıqla uça biləcəyi aydınlığa qovuşdurmağı bacaran şəxsdir!

 

 

 

-Mediasiya sahəsində ilklərdənsiniz. İlklərdən olmaq necədir, hansı üstünlükləri, çətinlikləri var?

 

 

 

- Bəli, biz mediasiyanı Azərbaycanda ilk tətbiq edənlərdənik. Həmişə bir işin ilk qurucuları daha çox yadda qalırlar. Tarixdə bunun örnəkləri çoxdur. Təbii ki, bu qürurverici və çox şərəflidir. Biz Azərbaycan Mediasiyasına qanadlarını açmağı, uçmağı öyrətməliyik. Biz necə öyrətsək, biz onu havaya hansı səviyyədə buraxsaq, gələcək nəsillərə də o cür çatacaq. Ona görə də bizim üzərimizə çox böyük məsuliyyət düşür. Təbii ki, ilk olmağın çətinlikləri də az deyil. Nəzəri bilikləri ilk dəfə yaranan təcrübəyə çevirmək heç vaxt asan olmayıb. Ancaq Mediasiya Şurasının İdarə Heyəti yorulmadan çalışır, isti bir mediasiya ailəsi yaradaraq hər bir mediatora fərdi dəstəyini əsirgəmir.

 

 

 

-Sizcə, uğurlu mediasiya prosesi hansıdır, mediatorun üstünlükləri nə ilə ölçülməlidir?

 

 

 

-Mediasiyanın təməl məqsədi prosesi Barışıq Sazişi ilə yekunlaşdırmaqdır. Təbii ki, Barışıq Sazişi ilə yekunlaşmış mediasiya prosesinə uğurlu demək olar. Mediatorun üstünlük dərəcəsi mübahisə tərəflərində ən kiçik barışıq işığını anında görmək, bundan istifadə edərək İlkin Mediasiya Sessiyasında tərəfləri Tam Mediasiya Sessiyasına keçməklə mübahisəni öz aralarında həll edə biləcəklərinə inandırmaqdır. Mənə görə bu, ən çətin mərhələdir. Tam Mediasiyanın ödənişli olması da bu çətinlikləri artırır. Təbii ki, mediasiya fəlsəfəsi inkişaf etmiş ölkələrdə insanlar ümumiyyətlə mediasiyanın üstünlüklərini, onlar üçün ən yaxşı həll üsulu olduğunu və eləcə də ödənişli xidmət olmasını çoxdan bilirlər, bizim cəmiyyətdə hələ xeyli müddət mediasiya maariflənməsinə, təbliğat layihələrinə ehtiyac olacaqdır. Növbəti və həlledici göstərici Tam Mediasiya prosesini Barışıq Sazişi ilə yekunlaşdırmaqdır. Sırf mediasiyanın ictimai-fəlsəfi məqsədindən yanaşsaq, hər bir mediatorun üstünlüyü əldə etdiyi Barışıq Sazişinin sayıyla ölçülməlidir.

 

 

 

-Fəaliyyətə başlamanız çox qısa zaman olsa da artıq təcrübənizdə Barışıq Sazişləri var. Bir çox işləri Barışıq Sazişi ilə yekunlaşdırmısınız. Əldə etdiyiniz barışıq sazişlərində maraqlı və bölüşəcək nələr var?

 

 

 

- Bilirsinizmi, bu çox qəribə bir təcrübədir. Bu təcrübə qazanıldıqca insanı daha çox xoşbəxt edir. Eləcə də hər bir Barışıq Sazişindən sonra tərəflərin məmnunluğunu gördükdə yaşanan hiss tam fərqli, yeni bir zövq yaşadır. Axı mediasiya məhkəmədən və arbitrajdan fərqli olaraq “Qalib-Qalib” prinsipinə əsaslanır. Sizə necə təsvir edim. Məsələn, təcrübəmdə olan Barışıq Sazişlərindən birində biz tərəfləri elə bir şərtlərə razılaşdırdıq ki, həmin şərtlər daha çox arzu misallı idi. Məsələn 12 ildir övladı olmayan və artıq ayrılmağa qərar verən bir cütlük – ayrılmaq fikrindən vaz keçir,  hər iki tərəf ailə həyatına yeni sətirdən, yeni nəfəslə başlayacağına söz verir, ər qısa zamanda qohumlardan və ya körpələr evindən övladlığa uşaq götürməyi öhdəsinə götürür, xanım ərinin bir sıra xırda məişət şərtlərini qəbul edir. Həmin cütlük arasında uşaqsızlıqdan daha kəskin şərt kimi ortaya çıxmış mübahisə vardı:  sənəd üzərində ərin qardaşının mülkiyyətində olan, lakin faktiki cütlüyün özünə məxsus mənzili ərin öz adına keçirməsi şərti. Qarşı tərəf bu şərti ümumiyyətlə eşitmək istəmirdi. Mən o şərti onlara bir arzu kimi xatırlatdım, razılaşdılar və həmin mübahisə üzrə belə bir şərt bağladılar: “Övladlığa götürdükləri uşağın ilk ad günündə ər mənzillərinin öz (mümkün olarsa uşağın) adına keçirdilməsi barədə sənədi hədiyyə edəcək.”

 

Məsələ ondadır ki, bu mübahisəni ancaq mediasiya vasitəsilə, bu cür həll etmək mümkün idi, başqa heç bir mübahisələrin həlli yolunda bu sayaq imkanlar yoxdur. Mübahisələrin həlli yollarından heç birində, heç bir kəs onlara 12 il ərzində keçirdikləri hissləri, həyacanları, yuxusuz gecələri, arzuları, xanımın bu illər ərzində həkim qəbullarında, əməliyyatlarda olduğu anlarda həyat yoldaşının narahat, nigaran görkəmlə xəstəxana pilləkənlərində soyuqdan titrədə-titrədə gözlədiyi dəqiqələri tərəflərin inamını qazanmış bir mediator qədər ustalıqla xatırlada bilməzdi. Bu kimi mübahisələri həll etmək üçün taktikalar mediasiyada çoxdur, imkanlar genişdir.

 

 

 

-Barışıq sazişi necə olmalıdır? Bizə uğurlu Barışıq Sazişinə gedən yolu təsvir edərsinizmi.

 

 

 

-Mediasiya terminləri içində S.M.A.R.T. adlı bir termin var. Bu termin Barışıq Sazişinin necə olmasını gözəl açıqlayır. Spesifik (Specific), Ölçülə Bilən (Measurable), Əldə Edilə Bilən (Achievable), Realistik (Realistic) və Vaxtla Məhdudlaşdırılmış (Time-bound). Barışıq Sazişinə gedən yol mediatorun prosesə ilk andan qanunu düzgün tətbiq edərək başlamasından, hazırlıq mərhələsində işi və tərəfləri daha çox öyrənməsindən, öz üzərində daim işləməsindən və təbii ki, ən vacibi - mediatorun fitrətində olan istedadlardan – həssaslıq, intiuisya, münasibət qurmaq bacarığı, intellektindən və sairdən asılıdır.

 

 

 

-Son olaraq nə demək istərdiniz?

 

 

 

-Mən vətəndaşlarımıza aralarındakı mübahisələri daha çox xərc, daha çox zaman tələb edən ağır məhkəmə çəkişmələri vasitəsilə deyil, mediasiya vasitəsi ilə həll etməyi arzu edirəm. Mediator həmkarlarıma isə mediasiyanın gələcəyi naminə ən nümunəvi xidmət göstərməyi, qanunu düzgün şəkildə tətbiq etməyi tövsiyə edərək uğurlar arzulayıram.

 

Bu gün Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun təşkilatçılığı və “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi, Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi, Bakı Xoreoqrafiya Akademiyasının dəstəyi ilə qədim memarlıq abidələrindən olan Şirvanşahlar sarayında Azərbaycanın dünyaca məşhur şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyinə həsr edilmiş tədbir keçiriləcək.
AzərTAC xəbər verir ki, şairin unikal yaradıcılığını əks etdirən ədəbi-bədii gecə çərçivəsində Fondun himayəsində yaradılan “Dədə Qorqud” Kamera Orkestrının ifasında Azərbaycanın görkəmli bəstəkarları tərəfindən Nizami Gəncəvinin şeirlərinə bəstələnən əsərlər səsləndiriləcək.
Tədbirdə rəsmilərin, Fonda üzv və müşahidəçi ölkələrin, eləcə də Azərbaycanda akkreditə olunan səfirlərin və beynəlxalq təşkilatların nümayəndələrinin, tanınmış mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin, eləcə də Türk Şurasının xətti ilə Bakıya və Şuşaya səfər edən bir qrup beynəlxalq media nümayəndələrinin iştirakı nəzərdə tutub.

 

3 sentyabr. Tanınmış rəssam Oqtay Şıxəliyevin 90 illiyi

 

Oqtay Şıxəliyevin (Oqtay Şirəliyev yox a) əl işləri hər gün gözümüzə sataşır, amma bilmirik ki, bunların yaradıcısı kimdir. XX əsrin 60-cı illərindən etibarən Bakıda bir çox ictimai binaların - idman sarayı, məktəb, zavod, metro stansiyası, park və s. bədii tərtibatını o verib, binaların interyerində müxtəlif formalı kompozisiyalar yaradıb. Rəssamın monumental yaradıcılıq nümunələrinə misal olaraq Bakıdakı 18 saylı məktəb, Bakı məişət kondisionerləri zavodu, “Azərbaycan” nəşriyyatının binası, Bakıda “Uşaq dünyası” universal mağazası və digərlərini göstərmək olar. O, rəngkarlıq sahəsində çalışmış, çoxlu portret və mənzərə təsvirləri, plakatlar işləmiş, dekorativ vazalara və boşqablara tərtibat da vermişdir. Daha çox lokal rənglərə üstünlük verən rəssam bu rənglərin ahəngini onların təzadı ilə birgə yaratmışdır. “Mənim qaracam”, “Nigar”, “Qız”, “Kimyaçı” kimi portretlərdə, həmçinin, “Qobustan”, “Müharibənin nəticələri” adlı mənzərələrində buna rast gəlmək mümkündür. Rəssam dəzgah rəngkarlığının müx­təlif janrlarında bir-birindən maraqlı əsərlər yaratmışdır. “Çənlər” (1969), “Kürün ram edilməsi” (1970), “Sallaqxana” (1970), “Mənim buketim” (1971), “Kapella” (1980) və s. əsərləri onun tematik tablolarının əsas bədii xüsusiyyətlərini əks etdirir. Portret və mənzərə janrında yarat­dığı “Qobustan daşları” (1966), “Sum­qayıt boruları” (1970), “Tarzən Bəh­ram Mansurov” (1972), “Aydın səma” (1974), “Rəs­samın ailəsi” (1976), “Meksika həyəti” (1982) və s. rəssamın yaddaqalan uğurlu əsərlərindəndir. Bir çox xarici ölkələrdə - Meksika, Almaniya, Kanada və s. yaradıcılıq səfərlərində olmuş Oqtay Şirəliyevin əsərləri dünyanın müxtəlif ölkələrində nüfuzlu muzey, qalereya və şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır. O, 1982-ci ildə Azərbaycan Respublikasının “Əməkdar rəssamı”, 1992- ci ildə isə “Xalq rəssamı” fəxri adlarına layiq görülmüşdür, Prezident təqaüdçüsü idi. Oqtay Şıxəliyev 2012-ci il yanvar ayının 31-də Bakı şəhərində vəfat etmişdir. Allah rəhmət eləsin.

 

3 sentyabr. Ümumdünya Göydələnlər Günü

 

Dünyada ilk göydələn 1885-ci ilin 3 sentyabrında ABŞ-ın Çikaqo şəhərində istifadəyə verilib, bu gün həmin o hadisənin şərəfinə təqvimdə göydələnlər günü kimi qeyd edilir. Həmin bina The Home İncuranse sığorta şirkətinə aid idi, 10 mərtəbəliydi, arxitektoru Uilyam Cenni idi. İlk göydələnin ömrü isə elə də uzun olmamışdı, bina 1931-ci ildə sıradan çıxmışdı.

 

Göydələnlər gününü bizim paytaxtımız xüsusi şövqlə keçirə bilər, çünki dünyanın ən gözəl memarlıq şedevrlərindən biri olan Alov qüllələri Bakının hüsnünü bəzəyir. Bu gün ərinmədən yolunuzu bu gözəlliyin yanından salın, bir daha ona baxıb həzz duyun, yaxşımı?

 

3 sentyabr. San Marino Respublikasının Günü

 

Yaxın oturun, sizə müasir cənnətlərdən biri haqqında danışacağam. 3 sentyabr 301-ci ildə yaradılmış San Marino knyazlığı həqiqətən cənnətdir. İlk olaraq ondan başlayım ki, hazırda yer kürəsində koronavirusa qalıb gələn yeganə ölkə də San Marinodur. Korona bəlası gələndə və insanlar yoluxub vəfat etməyə başlayanda ölkənin rəhbəri “Onsuz da əhalimiz azdır, elə edək ki, bu bəla axırımıza çıxmasın” deyərək ən keyfiyyətli və ən bahalı vaksini almış, öncə özü və ailə özvləri, hakimiyyət əyanları nümayişkəranə şəkildə vaksin olunmuşlar, ardınca da bütün ölkə əhalisi. Hazırda ölkədə bircə dənə yoluxma halı yoxdur, hamı da şad-xürrəm ömür sürməkdədir.

 

Bu bayran günündə san-marinolular dini rituallar ifa etməkçün kilsələrə toplaşırlar, günortaya kimi ruhani prosedurlar yekunlaşır, günortadan sonra isə dünyəvi prosedurlar başlayır. Hərbi orkestr ifa edir, arbalet turniri keçirilir, atəşfəşanlıq baş tutur.

 

Ərazisi cəmi 61 kvadrat kilometr (hansı rayonla bərabərləşdirim, heç biri uyğun gəlmir. Belə deyək də, bir imkanlı azərbaycanlının qəsri yerləşən torpaq sahəsi qədər), əhalisi isə vur-tut  34450 nəfər olan bu ölkə kiçikliyinə görə Avropada 3-cü, dünyada isə 5-cidir. Amma bir balaca boyu var, dam dolusu toyu var. Uzun-uzadı yazmayacağam, orda maddi rifah halı necədir, adambaşına düşən ümumi daxili məhsulun həcmi nə qədərdir, bir aylıq gəlirə neçə kilo qara kürü və ya trüfel göbələyi (qara kürünün kilosundan xəbəriniz varmı, deyirlər 1500 manatdır, trüfel göbələyi isə nə vaxtdır 2000 dollarda dirənib) ala bilirlər, bunları deməyəcəyəm, tək onu deyəcəyəm ki, orada demokratiya elə bir həddədir ki, azadlıq özü də bu qədər qol-qanad açmasına utanır. Ölkənin konstitusiyası isə 1500-cü ildən dəyişməz olaraq qalır, təsəvvür edirsinizmi?

 

3 sentyabr. Tranzistorlu radioqəbuledici, Xruşşev, Formula 1

 

Bu gün Qətər Britaniyadan aldığı müstəqilliyinin 50 illiyini bayram edəcək.  Bu gün İranda isə Britaniya müstəmləkəçiliyi ilə mübarizə günüdür. Milli qəhrəman Rais Əl Delvarinin şərəfinə qeyd edilir bu gün. Bir baxın, onlarda da Britaniya, bunlarda da.

 

ABŞ-da donuz qabırğasından barbekyü günüdür. Yaponiyada çarpayı günüdür. Bəli, amerikalılar bu gün bolluca donuz qabırğası yeyəcəklər, yaponlar isə çarpayıda sərələnəcəklər.

 

1959-cu ildə Yaponiyada Sony kompaniyası ilk tranzistorlu radioqəbuledici istehsal edib. İndiki gənc nəsil bilməz, bizim dövrümüzdə bu cihaz məişətdə çox önəmli yer tuturdu. 80-ci illərin sonunda SSRİ-də və Azərbaycanda baş verən siyasi hadisələr barədə doğru-düzgün məlumatları insanlar məhz bu tip radiolar vasitəsi ilə xarici radiostansiyalardan alırdı. “Amerikanın səsi” və “Azadlıq” radioları, diktor Mirzə Xəzər çox populyar idilər. 20 yanvardan sonra, yadımdadır, mən VEF markalı tranzistorumuzu həyətə çıxarardım, cavanlar toplaşıb qulaq asardıq, valideyinlər arasında isə şayiə dolaşardı ki, göydən vertolyotla izləyirlər, kimlər xarici radiostansiyalara qulaq asırlarsa onları tutacaqlar.

 

1953-cü ilin bu günündə SSRİ-də hakimiyyətə Nikita Xruşşev gəlib. O adam ki, ölkəni başdan başa qarğıdalı plantasiyalarına çevirib, xarici müxbirə ayaqqabısını çıxarıb tolazlayıb. 1950-ci ilin bu günündə İtaliyanın Monsa şəhərində Formula 1 üzrə ilk dünya çempionatına start verilib ki, hazırda o çempionat Bakı küçələri üçün də keçərlidir. 1914-cü ildə amerikalı Meri Cekobs büstqalteri (üzr istəyirəm) kəşf edib, iki il əvvəl isə Böyük Britaniyada ilk konserv zavodu istifadəyə verilib.

 

1875-ci ildə avstriyalı konstruktor Ferdinand Porşe dünyaya gəlib. Porşe indi dünyanın sevərək idarə etdiyi Porşhe və Volkswagen avtomobillərinin, eləcə də Tiqr tankının yaradıcısıdır, biləsiniz.

 

 

 

Varisin “1-10 sentyabrın təqvimi” yazısından seçmələr

 

 

 

 

Yaşar Nurini tanımayan, sevməyən varmı? Sözün həqiqi mənasında böyük aktyorlardan idi, Allah ona qəni-qəni rəhmət eləsin. Əlbəttə, mütləq çoxluq onu yaratdığı komik obrazlarla sevib. Amma mən məktəbli ikən baxdığım “Səni axtarıram” teletamaşasında rol aldığı dramatik “Elçin müəllim” roluna vurğun idim, Firəngiz Mütəlllibova ilə yaşadıqları səhnə sevgisi bizə o qədər real görünürdü, içimizdə pərvazlanan ilk sevgi ruşeymləri cücərir, böyüyürdü sanki. O dövrlərin necə ki tamaşaları, mahnıları fərqli idi, eləcə də sevgiləri fərqli idi, təmənnasızıydı, safıydı büsbütün.

 

Yaşar Məmmədsadıq oğlu Nuriyev 1951-ci il sentyabr ayının 3-də Bakıda tanınmış və unudulmaz aktyorumuz Məmmədsadıq Nuriyevin ailəsində anadan olmuşdur. Səhnədə ilk dəfə on bir yaşında “Toy kimindir?” tamaşasında Tapdıq rolunda çıxış etmişdır. Məktəbli vaxtlarında dövlət televiziyasının “Yelkən” verilişinin aparıcılarından olmuşdur. Bundan başqa o, “Buratino”, “Qaranquş”, “Pioner” uşaq verilişi-teatrlarında müntəzəm iştirak etmiş, müxtəlif dram dərnəklərinə getmişdir. 1968-ci ildə Bakıdakı 173 saylı orta məktəbi bitirmiş, Azərbaycan İncəsənət İnstitutunun dram və kino aktyorluğu fakültəsinə daxil olmuşdur. Kurs rəhbərləri tanınmış səhnə xadimləri Rza Təhmasib və Əliheydər Ələkbərovdan aktyorluq sənətinin incəliklərini öyrənmişdir. Tələbəlik illərində Balaş (“Sevil”), Salmanov (“Toy”), Neznamov (“Günahsız müqəssirlər”) və s. obrazlar yaratmışdır. 1974-cü ildə Akademik Dram Teatrının baş rejissoru Tofiq Kazımovun dəvəti ilə kollektivin aktyor truppasına qəbul olunmuşdur. Yaşar Nuri Milli Dram Teatrında işlədiyi gündən repertuarda olan bir çox tamaşalarda iştirak etmişdir. O, Pərviz (“Bağlardan gələn səs”), Qasım (“Quşu uçan budaqlar”), Sərsəm Salman (“Dəli yığıncağı”), Əbdüləli bəy (“Sevil”) və s. obrazlarını yaratmışdır.

 

Yaşar Nuri həm də məşhur kino aktyoru idi. Əlliyə yaxın bədii filmə çəkilmiş, Azərbaycan Dövlət Televiziyasında hazırlanmış yüzdən çox tamaşada, bədii kompozisiyada, satirik səhnəciklərdə iştirak etmişdir. Onun əsasən baş rolları ifa etdiyi teletamaşalar televiziyanın qızıl fondunda daimi sənət nümunələri kimi qorunur. Bunlara R.Həsənoğlunun hazırladığı R.Qasımovanın “Yollar görüşəndə...”, “Ömrün yolları”, İsi Məlikzadənin “Qatarda”, Anarın “Evləri köndələn yar”, Mövlud Süleymanlının “Kökdən düşmüş piano”, H.Cavidin “Topal Teymur”, A.Qəhrəmanovun əsərləri əsasında lentə alınmış, haqqında əvvəldə söz açdığım “Səni axtarıram”, “Bağışla”, “Səndən xəbərsiz” trilogiyası və s. televiziya tamaşalarını misal göstərmək olar.

 

O, 1981-ci ildə Azərbaycan SSR-nin “Əməkdar artist”, 1989-cu ildə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüş, 1991-ci ildə 40 illik yubileyində “Yaramaz” filmindəki roluna görə Dövlət mükafatı laureatı olmuş, 1992-ci ildə isə “Qızıl dərviş” mükafatına layiq görülmüşdür. 2005-ci ildən Azərbaycan Respublikası Prezidentinın Fərdi təqa­üdçüsü idi. 2011-ci ildə “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunmuşdur.

 

Yaşar Nurini 2012-ci il noyabr ayının 22-də itirdik.

 

Yaşar Nurini xatırlayanda bir də ən çox onun yaratdığı Dadaşov obrazı yada düşür. “Qatarda” tamaşasında kupe yoldaşı bu sadə zəhmətkeş adamı yüksək vəzifəli şəxs kimi qəbul edib ona yarınmağa başlayır, o da “Fatı dur, Fatı otur” deyib başına müvəqqəti qonmuş şahlıq quşundan istifadə edərək kupedə hakimiyyəti öz əlinə alır. Ancaq sadəlik sonda özünü büruzə verir, o, bu yalançı imtiyazdan imtina etməli olur.

 

Bu, həm də Yaşar Nurinin öz daxili aləminin açması idi, o, sona qədər sənətə, tearta sadiq qaldı, məmurluq imtiyazlarını qəbul edə bilərdi, amma etmədi.

 

 

 

Varisin “1-10 sentyabrın təqvimi” yazısından seçmələr

 

Şəkildə: “Qatarda” tamaşasından səhnə

 

 

 

 

 

Xalq artisti Emin Ağalarov Bakıda ticarət mərkəzi və bulvar inşa etdirəcəyi ilə bağlı şəxsi instaqram hesabında paylaşım edib. O, layihənin planı olan vərəqlə çəkdirdiyi fotosunu yayıb və belə bir status yazıb:

 

“İnşaat işləri həmişə layihənin sxemindən başlayır. Bu, çox yaradıcı prosesdir. Hətta deyərdim ki, tikinti bir mahnıdır, əgər hər şey həmahənglik təşkil edəcəksə, onda əla nəticə olacaq!”

 

Emin Ağalarov hər iki tikintini – həm ticarət mərkəzini, həm də bulvarı çimərlik kimi fəaliyyətə başlamış və artıq kurort qəsəbəsinə çevrilmiş “Sea Breeze”də reallaşdırılacaq. Ticarət mərkəzinin tikintisinə sentyabrın 15-də start veriləcəyi bildirilir. Layihənin ümumi ərazisi 60 min kv.m-ə qədər çatdırılacaq. Onun 34 min kvadrat metrini dayanacaq əhatə edəcək. Yaxın zamanda isə daimi yaşayış üçün mənzil, otel və apartamentlərin  tikintisinə başlanılacaq.

 

Müəssisələrin 2023 -2024-cü illərdə istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulur.

 

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.