“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı detektiv ustası, polis podpolkovniki Fəxrəddin Qasımoğlunun yeni yazdığı “Ruh” romanını dərc edir..

Fəxrəddin Qasımoğlu dalbadal dərc edilən bir neçə detektivi, xüsusən “Son gecə” böyük oxucu auditoriyası tərəfindən maraqla qarşılanıb. Bu romanda da ənənəvi qəhrəmanlar iş başındadırlar, bu dəfə onlar uşaq oğurıuğunu araşdırırlar.

 

Tanınmış özəl xəstəxananın dəhlizində qaçhaqaç düşmüşdü. Zarafat deyildi, az əvvəl təcili yardım maşınında tanınmış iş adamı Fərman Gəraybəylini gətirmişdilər. Sürücüsü ondan əvvəl gəlib əvvəlcə baş həkimlə görüşmüş, sonra xəstəxananın kassasına depozit olaraq 10 000 manat ödəniş etmişdi. Bu, ilkin ödəniş idi. Əgər əməliyyata ehtiyac olarsa, lazım olan qədər əlavə ödəniş ediləcəkdi. Bu təkrar müayinələrdən sonra bilinəcəkdi. Bundan bir qədər sonra gələn Gəraybəylini baş həkimin nəzarəti altında birbaşa Reanimasiya şöbəsinə yerləşdirmişdilər.

Onunla birlikdə gəlmiş həyat yoldaşı baş həkimlə qısa söhbətdən sonra sürücünü bir kənara çağırıb dedi:

- Mən evə qayıdıram. Sən burada qal. Baş həkimə tapşırdım. Hər saatdan bir sənə Fərmanın vəziyyəti barədə məlumat verəcəklər. Sənsə məni yığarsan.

- Bəs necə gedəcəksiz? Sizi aparım qayıdaram.

- Yox, taksi ilə gedəcəm. Sən buradan ayrılma.

- Yaxşı.

Bunları deyən Sənubər sürücüdən ayrılıb tələsik çıxışa tərəf getdi.

* * *

 Axşama az qalırdı. Layiqə çoxdan Nadirlə görüşüb qayıtmışdı. Bir qədər əvvəl isə nəhayət Nadirdən zəng gəlmişdi. Qısa müddətdə, demək olar ki, bir neçə saat içərisində mümkünsüz olanı etmiş dostumun öyrəndikləri olduqca qiymətli məlumatlar idi. Onun telefonla dediklərindən sonra zənnimcə araşdırmam son fazadan əvvəlki fazasına girmişdi. Artıq araşdırmamın ilk dəqiqələrindən yaranmış şübhələrim, bu şübhələr əsasında qurduğum ehtimallarım, əldə etdiyim təkzibolunmaz sübutlarla tam təsdiqini tapmışdı. Zənnimcə final uzaqda deyildi.

Sənubərin zəngi də özünü çox gözlətməmişdi. Nadirin zəngindən təxminən bir saat sonra o da zəng etmişdi. Düşündüyüm kimi bu qadın, iki gün olmasa da, qarşı tərəfdən bir gün möhlət ala bilmişdi. Bu isə indiki vəziyyətdə az bir müddət deyildi. İnsan oğurluğu ilə məşğul olan dəstənin necə təhlükəli olduğunu, onların adətən ilkin şərtlərini dəyişmədiklərini və heç bir kompromisə getmədiklərini bilirdim. Çox vaxt tələb olunan məbləği ödəmək üçün verilmiş müddətdən sonrakı gün, oğurlanmış adamın bir barmağını kəsib göndərir, səhərisi gün ikinci barmağı göndərəcəklərini deyirlər belə cinayətkarlar. Çünki bunun qarşı tərəfə necə təsir göstərdiyini gözəl bilirlər. Təcrübəmdən bilirəm ki, ikinci barmağın gəlməsini heç kim gözləyə bilmir və tələb olunan məbləğ dərhal deyilən yerə aparılır. Məsələnin başqa bir pis tərəfi də var-bağlamadakı barmağı alandan sonra hələ nəyəsə ümid edib pulu verməyi bir qədər uzadan adamların bütün ümidləri bir anda puç olduğu kimi, bu halda şərtləri diktə edən qarşı tərəfi ələ keçirmək şansları da xeyli azalır.

Sənubər isə bir gün vaxt ala bilmişdi və dediyim kimi bunu edə biləcəyinə ümidim böyük idi. Elə, ya belə, hər halda indi qarşıda daha bir günümün olduğunu bilirdim və bu bir gündə heç kimin bizə heç bir «hədiyyə» göndərməyəcəyi məlum idi. Deyirlər, hər şeydə bir xeyir var. Bəlkə də belədir. Hər halda vaxt almaq üçün ehtiyat variant fikirləşməyimə bir lüzum qalmamışdı. Fərmanın xəstəxanaya düşməsi özü hər şeyi yoluna qoymuşdu. Çox güman ki, bu qarşı tərəf üçün inandırıcı arqument olmuşdu. Əgər Fərmanın evinin ətrafında müşahidə varsa, o zaman onun təcili yardım maşınında aparıldığını bilirlər. Yox əgər yoxdursa, Sənubərdən xəstəxananın adını soruşub bunu asanlıqla öyrənə bilərdilər. Hər halda pulu verəcək adam da, onu lazım olan yerə gətirəcək adam da Sənubər yox Fərman idi. Fərman isə reanimasiyada ola-ola bunu heç cür edə bilməz və onlar da bunu başa düşürlər.

Sənubərə telefon zəngi zamanı növbəti gün pulu sürücü vasitəsilə göndərəcəyini deməsini tapşırmışdım. Əlbəttə sürücünün bu işlərdən xəbəri yox idi. Sabah deyilən yerə mən gedəcəkdim. Ancaq əgər buna ehtiyac olarsa. Çünki mənim ehtimallarıma görə hər şey daha tez, axşam düşənə qədər başa çatmalı idi. Onlar tam bir gün əlavə vaxt verəndə pulun verilmə saatı düz sabah axşama dəyişmişdi. Mənimsə sabah axşama qədər gözləmək fikrim yox idi. Nadirdən aldığım məlumatlardan sonra növbəti gedişlərimin planı hazır idi. Böyük ehtimalla elə bu gecə, onların arxayınlaşıb tam bir sutka gözləyəcəyi bir vaxtda  hərəkətə keçəcək, gözləmədikləri anda zərbəni endirəcəkdim. Bunun üçün bəzi şeyləri dəqiqləşdirməli idim. Gedişatda hər şey məlum olacaqdı. 

Aldığım yeni məlumatları əvvəlkilərlə uzlaşdırmağıma bir saata yaxın vaxt getdi. Demək olar ki, artıq bütün daşlar yerinə oturmuşdu. Layiqənin görüşdüyü adamın böyük məbləğdə pul hesabına verdiyi məlumatlara Nadirin söylədiklərini əlavə etdikdə maraqlı bir mənzərə yaranmışdı. Verdiyim sorğularla ilk gündən yaranmış şübhələrim təsdiqini tapmış, artıq uşağı qaçıranlardan birinin adı mənə dəqiq məlum idi. Diqqət mərkəzimə düşən başqa bir nəfər də var idi ki, onun da bu işin içində olduğuna şübhəm yox idi. Təhlillərimi bitirən kimi üzümü Layiqəyə tutub dedim:

- Səninçün çətin bir tapşırıq çıxıb. Yaxın otur və məni dinlə.

Layiqə cəld stulu çəkib qarşımda oturdu.

- Mən hazır, şef.

- Sürücülük vəsiqən üstündədi?

- Üstümdədi.

- Mən bir azdan çox vacib bir görüş üçün çıxacam. Sənsə Novxanıya gedəcəksən. Amma əvvəlcə ofisə gələcək kuryeri gözləməlisən. O təxminən yarım saata gələcək. Onun gətirəcəyi zərfi aç, orada tək bir şəkil olacaq. Şəkildəki adamı yadında saxla. Yaxınlıqda kirayə maşın verən şirkət var, bilirsən. Oradan bir maşın kirayələ. Qiymətinə baxma, təzə maşın olsun. Gedəcəyin dəqiq ünvan Novxanı bağlarındadı. Bağlarda kor-koranə ünvan axtarmaq bir qədər çətin olar. Yoxlamışam, naviqator lazım olan ünvanı göstərir. Məsafə 22,8 kilometrdi. Naviqatordan istifadə edib oranı tap. Ünvandakı bağ evi küryerin gətirəcəyi şəkildəki adamındı. Mənim zənnimcə o, indi həmin evdə olmalıdır. Amma bilirsən ki, heç vaxt zənn ilə iş görmürəm. Ona görə də bunu sən tam dəqiqləşdirib oradan mənə məlumat verməlisən. Bu çox vacibdir. Əsas tapşırığın budur. Ancaq başqa nəsə də öyrənə bilsən yaxşı olar.

- Başa düşdüm.

Ayağa qalxıb pencəyimi geyindim. Layiqə də mənimlə eyni vaxtda qalxdı. Qapıya çatanda dedim:

- Silahını götür. Adam çox təhlükəlidir. Məlumun olsun ki, boyu iki metrə çatır. Özü də quduz itdən betər biridi. Son dərəcə ehtiyatlı ol. Orada gözləməyini, ya geri qayıtmağını sonra sənə deyəcəm.

- Oldu, şef, - belə desə də, Layiqənin gözlərində yaranmış sevinc işartıları aşkar hiss olundu. Riski sevməyən detektiv köməkçisi ola bilməz. Ancaq bu qızın riskə olan həvəsinin avantüra ilə qarışıq olduğunu çoxdan hiss etmişdim. Bu isə yaxşı heç nəyə gətirmir. Bunu öz acı təcrübəmdən bilirdim. Çünki özüm də vaxtı ilə onun kimi macəraya meyilli idim. Nəticədə əməliyyatların birində aldığım güllə yarasından sonra qolumda qalan ağrılara görə sevimli peşəmdən, polis sıralarından ayrılmağa məcbur olmuşdum. Al Kaponenin bir deyimi yadıma düşdü: «Güllə insanın başında çox şeyi dəyişir. Hətta o güllə onun yumşaq yerinə dəyibsə belə…» Hər halda mən yaralanandan sonra daha ehtiyatla davranmağa başlamışdım. Kaş ki, insanlar bir gecədə yatıb səhər hamısı mələk kimi yuxudan oyanaydı. Nə silaha ehtiyac olaydı, nə də kiməsə atəş açmağa. Layiqə mənim yaşadıqlarımı yaşamamış, acı reallıqlardan xəbəri yox idi. Çox illər sonra nə vaxtsa güllə ilə vurub zərəsizləşdirdiyin adamlar gecələr yuxuna gəlir, onları niyə öldürdüyünü soruşurlar. Həmin yuxularda həyatda olduğu kimi, haqlı olduğunu sübut etməyə çalışmırsan. Sadəcə gözlərinin içinə baxıb susursan. Bu sükut çox uzun çəkir, həddən çox. Uzandıqca da yavaş-yavaş havanın çatmadığını, nəfəsinin daraldığını hiss edirsən. Sonra isə… Sonra soyuq tər içində oyanıb yenə o yuxuya qayıtmamaqçün səhərə qədər yatmırsan. Ən pisi də odur ki, bu yuxuları heç kimə danışa bilmirsən.

Nə vaxtsa bunları yaşamağı bu gənc qıza arzulamırdım.

Ofisdən çıxıb maşına oturdum. Adama gələcəyim barədə məlumat verməmişdim. Qəfil gəlişimin yaradacağı effekt mənim üçün çox vacib idi. Mühərriki işə salıb maşını yerindən tərpətdim. Şəhərin küçələrində gediş-gəliş seyrəlmişdi. Heç iyirmi dəqiqə keçməmiş lazım olan ünvanda idim. Liftlə qalxıb qapının zəngini basdım. Bir azdan içəridəki adam əvvəlcə qapıdakı gözlükdən baxdı, sonra qapını açıb kənara çəkildi və təəccüblə soruşdu:

- Siz?

Heç nə deməyib içəri keçdim. Dəhlizdə ayaqqabılarımı çıxarıb icazə almadan otağa adladım və kresloya oturdum. Bu cür davranış tərzi təsadüfi deyildi. Hələ ilk dəfə görəndə bu qadında olan «əsil xanıma» xas xüsusiyyətlər, xüsusilə məğrurluğu diqqətimi çəkmişdi.  Onunla söhbətimin çətin olacağını bilirdim. Ancaq səmimi söhbətə çəkə bilməyim üçün bu güclü qadının qarşısındakı kişinin ondan güclü olduğunu hiss etməsi vacib idi. Oturduqdan sonra qəsdən xeyli fasilə verib nəhayət dilləndim:

-Əyləşin, Ruhanə xanım.

Ev sahibəsi təbirini pozmadan, ayaq üstə dayanmaqda davam edib aramla və bir qədər təkəbbürlə dedi:

- Yəqin unutmusunuz, Bəxtiyar müəllim, mənim adım Sənubərdi.

Özünü nə qədər soyuqqanlı aparsa da, ona Ruhanə deməyimdən tutulduğu gözümdən qaçmadı.

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Bütün yüksəliş və enmələr liderliyin sayəsində baş verir» sözləri ilə başlayan «Liderliyin 21 inkaredilməz qanunu» kitabını – Con Maksvellin bu incisini, yəqin ki, oxumayan əz-əz liderə rast gəlmək olar. Rəsmən onun özünün, yaratdığı EQUIP və The John Maxwell Company təşkilatlarının bu günədək liderliyin sirlərini öyrətdiyi 5 milyon müdavimi var. Bu gün ABŞ-ın Vest Poynt Hərbi Akadesmiyasından tutmuş BMT-yədək, nüfuzlu Fortune 500 siyahısındakı əksər şirkətlər təmsil olunmaqla az qala hər bir qurumda Con Maksvelldən liderlik dərsi almış insanlara rast gəlmək olar.

Con Maksvellin təqdim etdiyi liderlik qanunlarının 21-nə də qısaca da olsa nəzər yetirməyimiz vacibdir. Belə ki, öz şəxsi həyatlarında və bizneslərində bu qanunlara əməl etməklə insanlar dərhal fayda əldə edirlər.

4.Naviqasiya qanunu.

«Gəminin sükanını hər kəs fırlada bilər, ancaq kursu tapmaq üçün lider lazımdır».

Bəzi şturmanlar limanı tərk etməzdən öncə bütün baş tutacaq səyahəti beyin süzgəclərindən keçirə bilirlər. Onlar gözəl bilirlər ki, lazım olan məntəqəyə çatmaq üçün nə qədər güc sərf etmək, komandaya ekspedisiyanın uğur qazanması üçün kimləri salmaq lazımdır. Onlar üfüqdəki maneələri hamıdan tez görürlər.

Lider elə bir şəxsdir ki, başqaları görəndən daha çox görür, başqaları duyandan daha çox duyur.

Bəzən eyni zamanda dörd təyyarənin məhv olmasından danışılır. Bu ona görə olur ki, qırıcı təyyarə dördlükdə sıx halda uçanda mütləq onlardan birinin pilotu aparıcı olur, lider olur. O, öndə gedir, digər üçü ardınca gedərək onun hərəkətlərini təkrarlayır. Bu təkrarlama sonadək, hətta lider sürəti itirib dağa çırpılanda belə davam edir.

Naviqatorlar üçün hər bir keçmiş uğur və uğursuzluq özlüyündə informasiya, müdriklik mənbəyidir. Uğurlar insana özünü daha yaxşı tanımağa, öz bacarıq və istedadına daha çox güvənməyə imkan verir. Uğursuzluqsa səhvləri görüb onların üzərində işləməyə, onları düzəltməyə imkan yaradır.

Naviqatorlar bir çox mənbələrdən informasiya toplayır, aşağı səviyyədə nə baş verdiyini öyrənmək üçün komanda üzvləri ilə daim təmasda olurlar. Onlar situasiyanı dərindən öyrənməyə çalışırlar.

«Əgər siz açıq gözlərlə fəaliyyət göstərməsəniz həyat daim sizə qurşaqdan aşağı gözlənilməz zərbələr vuracaq», - yazır müəllif. O yazır: «Optimizmlə realizmi, intuisiyayla planlaşdırmanı, inamla faktları balanslaşdırmaq çox çətindir. Amma yol göstərən lider kimi effektiv olmaqçün məhz bunlar vacibdir».

Con Maksvell kitabın bu bölümündə öz liderlik fəaliyyətində daim istifadə etdiyi strategiyanı da göstərib:

 - Bütün fəaliyyət ardıcıllığını öncədən düşünmək;

 - məqsədi lokallaşdırmaq və sistemləşdirmək;

 - prioritetləri ünvanlı korrektə etmək;

 - əsas personalı müəyyənləşdirib onu məlumatlandırmaq;

 - planın bəyənilməsi üçün vaxt rezervasiya etmək;

 - reallaşdırmaya fəal qoşulmaq;

 - gözlənilən problemlərə uyğunlaşmaq;

 - uğurları təbii şəkildə görmək və qeyd etmək;

 - hər gün öz planına nəzarət etmək.

Con Maksvellin naviqasiya qanununun əsas məğzi – hazırlıqdır.

 

 

Əvvəl təqdim edilən qanunlar isə burda sıralanıb:

1.     Tavan qanunu.

«Liderlik qabiliyyətini insanın effektivliyi müəyyənləşdirir».

Şəxsin liderlik effektivliyi tavanla xarakterizə edilir. Şəxsin insanları öz ardınca apara bilmək qabiliyyəti nə qədər azdırsa, onun potensial imkanlar tavanı da o qədər alçaqdır.

Liderlik keyfiyyətləri həmişə individuumun təşkilatda effektivlik tavanı yaratmasını təmin edir. Liderlik güclüdürsə, tavan da yüksək olacaq. Ölkə çətin duruma düşəndə yeni prezident, firma pullarını itirəndə yeni baş direktor, kilsə ziyarət olunmayanda yeni baş pastor, idman komandası ardıcıl məğlubiyyətlərə uğrayanda yeni baş məşqçi axtarışına çıxırlar. Liderliklə effektivlik arasındakı qarşılıqlı əlaqə ən çox idmanda özünü göstərir. Hər bir komandada istedadlar olur. Amma komandaların fərqini məşqçi və bir neçə əsas oyunçunun təmin etdiyi liderlik yaradır. Komandanın effektivliyini dəyişmək üçün məşqçi tərəfindən onun liderlik çəviyyəsini yüksəltmək lazımdır. Bax bu da fəaliyyətdə olan tavan qanunudar.

2.     Təsir qanunu.

«Liderliyin həqiqi ölçüsü təsirdir».

Əgər insan başqalarına təsir edə bilmirsə, heç vaxt öz ardınca adam apara bilməz. Əsl liderlik heç vaxt hansısa posta təyin olunmaqla baş tutmur, o, yalnız təsir edə bilmək qabiliyyətindən asılıdır.

3.Proses qanunu.

«Lider bir gün ərzində deyil, günbəgün olurlar».

Liderə çevrilmək prosesi haradasa aksiya bazarında müvəqqəti kapital investisiyasına bənzəyir. Siz bir günə varidat toplamaq istəyirsinizsə, uğur qazanmağa əsla şansınız yoxdur. Burada ən vacib olan olduqca uzun məsafəyə qaçışda sizin gündəlik hərəkətlərinizdir. Liderlik – çox mürəkkəb məfhumdur. Onun olduqca çox aspektləri var: təcrübə, emosional güc, hörmət, insanlarla ünsiyyət təcrübəsi, nizam-intizam, perspektiv, uzaqgörənlik, vaxtında qərarvermə bacarığı, hücuma keçmə əzmi. Bunların hamısı qeyri-maddi şeylərdir, onları birdən-birə əldə etmək mümkünsüzdür. Məhz buna görə də liderlərə effektiv olmaq üçün belə uzun müddətlik möhkəmlənmə, güclənmə lazım gəlir.

Con Maksvell iddia edir ki, liderliyin bir çox aspektlərini o özü məhz uzun illərdən sonra 51 yaşında hiss etməyə başlayıb. Liderləri digərlərindən fərqləndirən əsas cəhətlər məhz öz bacarıqlarını inkaşaf etdirmək, yaxşılaşdırmaq qabiliyyətidir. Uğurlu liderlər öyrənməyi bacarır və sevirlər. Və öyrənmə prosesi onlarda ömür boyu davam edir.

«İnsan nəyi bilmədiyini bilmirsə, o inkişaf edə bilməz».

Liderlik – inkişaf qanunlarına tabedir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində sizlərə portalın və jurnalın birgə təşkilatçılığı ilə Xalq şairi Vaqif Səmədoğlunun 85 illiyi münasibətilə keçirilən Poeziya müsabiqəsində fərqlənən gənc şairlərin şeirlərini təqdim edirik.

 

 

III YER

 

EMİNQUEY

 

 

SƏHƏR YUXULARIMIZDAN…

 

səhər yuxularımızdan çin çıxmır ölən adamlar...

yuxumuza elə-belə gəlmir ki gələn adamlar,

ey siz, yuxusunu suya danışıb bölən adamlar,

o sular axıb gedir,

qayıtmır.

 

yuxuya qoşa düşdüyün adamla qoşa düşmürsən,

kiməsə sirrini versən, yuxuda işə düşmürsən,

bir də görürsən, bir adam danışır, başa düşmürsən,

 əlini sıxıb gedir,

qayıtmır.

 

yuxuda dirilər adam, adam yuxuda ölər də!

yuxusunu çin istəyir yuxu görən ölülər də,

hamı ölmür bu dünyada...

bilirsənmi,

ölmür,

hərdən çin çıxıb gedir,

qayıtmır.

 

 

*** 

 

HƏYAT TALEYİMİZİ…

 

həyat taleyimizi qəfil keçirtdi çarmıxdan,

sonra atamızın şəklini,

gödəkcəsini, papağını asdı

əllərimizdəki, ayaqlarımızdakı o mıxdan

 

sonrası,

qəfildən uşaq kimi yox,

kişi kimi oyandığın sabah olur...

 

atasız uşaqları incitməyin,

Allahın xətrinə dəyir,

günah olur!

 

əslində,

İsanın yox,

bütün atasız uşaqların atası – Allah imiş,

biz xoşbəxt olanda

Allah – baba olur...

 

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Ən yeni poeziya rubrikasında bu gün şair Faiq Hüseynbəyli “Sən də gözəlsən” söyləyəcək. 

 

Oxudum, mənimçün şeir yazmısan,

Şeir də gözəldi, sən də gözəlsən.

Tilsim yaratmısan, sehir yazmısan,

Sehir də gözəldi, sən də gözəlsən. 

 

Sənsiz yaşamadım, sənsiz ölmədim,

Sənli fikirlərin ruhu, canıyam.

Sənsiz sabahların şairi mənəm,

Eşqinlə alışan söz insanıyam.

Təklik yoldaşımdır, təklik həmdəmim,

Gecələr xəyalım, səhərlər qəmim -

Səhər də gözəldi, sən də gözəlsən. 

 

Fikirdən danışdım, fikir sən adda,

Bürüyüb ətrin tək bəndi-bərəni.

Mən köhnə xəyalda, köhnə inadda,

Eşqdi də, dəyişər könül verəni.

Yaxşı ki, sən varsan, varsansa nə qəm?

Amma fikrin ki, var, ayrı bir aləm,

Fikir də gözəldi, sən də gözəlsən. 

 

Səbr Tanrıdandır, Tanrı gözəllik,

Bilirəm, insanı səbri yaşadır.

Ruhunu göylərə əmanət verən

İnsanın nəşini qəbri yaşadır.

Ölsə də ümidlər, solsa arzular,

Sənə yetişməyən dualarım var,

Zikr də gözəldi, sən də gözəlsən. 

 

Sən ki, bir qiymətli daşımsan mənim,

Ömürsən - yolumsan, yaşımsan mənim.

Bütün fəsillərin yaşadığımsan,

Baharımsan mənim, qışımsan mənim...

Yaqutdu, Zümrüddü daşımın adı.

Sənin şəkillərin yaddaşımdadı,

Şəkil də gözəldi, sən də gözəlsən. 

 

Tikanlar var idi, çəpərkimiydi,

Əfi ilan idi, zəhərkimiydi -

Yürüdüm yolları, canıma batdı.

Dərimi soydular, qanım sıçradı,

Zahidin barmağı qanıma batdı.

Bilsən nələr oldu, ax, nələr, nələr,

Bu saxta fərmanlar, mühakimələr...

Hakimlər, vəkillər qərar söylədi,

Adın çəkiləndə çiçəklər açdı -

Vəkil də gözəldi, sən də gözəlsən. 

 

Bütün ilğımların sonunda varsan,

Sanki bir çələngsən, gül butasısan.

Getmə o dalğalı dənizə tərəf,

Amandı, qayıt gəl, gəl... batasısan.

Qayıt ki, süslənsin susan təbiət,

Özünü göylərdən asan təbiət.

Çeşmələr quruyub gözündən, qayıt,

Ay suda qırılan səhəngim mənim.

Qayıt gül ətirlim, çələngim mənim,

Əklil də gözəldi, sən də gözəlsən.

Mən səni sevmişəm, sənə aşiqəm,

Ey iki aləmdə şahidim mənim.

Sevgi həqiqətdi, sevgi uğruna,

Canından keçənim, şəhidim mənim.

Səndə tükənmişəm, səndə bitmişəm,

Sən sonsuz sərhəddim, hüdudum mənim.

Tək səni istədim ürək dolusu,

Təkimsən, birimsən, vahidim mənim,

Təkbir də gözəldi, sən də gözəlsən. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Hələ heç kəs poeziyada sürrealizm göstərə bilməyib. Dünyada yalnız fransız poeziyasında bunu Renuarda görmüşük, bir də yəhüdi poeziyasında Mendelştamda və Brodskidə. 

Adilsə göstərib. O özü həm də rəssam idi, impressionist rəsmlər çəkirdi. 

Bəli, biz iddia edirik ki, Adil Mirseyidin yazdıqları poeziyamızın qızıl fondudur. Kim razılaşmırsa, özü bilər. 

 

uçan quşun kölgəsini

tutub basdım bağrıma

unuduldu bir anlıq unuduldu ağrı-acı

axıb gedən buludları akvarelə bənzəyən

bir qərib gündə pəncərəmin şüşəsini

döyür ağ tut ağacı

qədərində nə varsa onu yaşayacaqsan

demişdi mənə şaman kimi bir rəssam

aradan uzun illər ötüb keçib

o rəssamı xatırladım bu axşam

bu şəhərdə şaman kimi bir rəssam vardı

bir gecə ay onu çəkib apardı

təbəssümü qaldı aynada

yaşıl rəngim quruyub palitrada

pəncərədən baxıram payız gəlib dağlara

götür fırçanı bulud şəkli çək

o buludu uzaqlara aparın külək

siz məni boş verin dostlar bu anda 

bir qızılgül ləçəyinə  bükmüşəm ürəyimi

qədərimlə baş-başa buraxıb gedin məni

içimdə vivaldinin musiqisi səslənir

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Samir Mirhüseynzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 

Axşam işdən çıxıb başqa bir iş yerinə günlük çalışmaq üçün gedirdim. Nə də olsa, ayaqları üstə duran gənc olmaq asan iş deyil. Gedəcəyim iş yeri sahil ətrafı yerlərdə olduğu üçün yolumu dəniz kənarından, bulvarın neft qoxan dənizi və küləkli sahili ilə salıb, sakit addımlarla işimə gedirdim. Qulağımda oxuyan sakit musiqini dinləsəm də, bir anlıq qulaqcığı çıxarıb sadəcə dənizin və sahildə əyləşən insanların səsini duymağı daha çox istədiyimin fərqinə vardım. Hava çox isti deyildi. Sahildə ailəsiylə və sevgilisiylə gəzən bir çox insan var idi. Havanın dadını çıxarıb, əylənirdilər. Birdən gözüm havada uçan qarğaya sataşdı. Gözüm qarğada ilişib qaldı desəm, daha doğru olar. Qarğanın çox qəribə görüntüsü var idi. Bütün bədən üzvləri yerində olduğunda belə yaraşıqlı olmayan qarğanın nə quyruğu, nə də bir ayağı var idi. Quyruğu tamamən olmayan qarğanın bir ayağı isə bükükdən yox idi. Bədənində yaşadığı bütün  çətinlikləri göstərməyə çalışıb, israrla uçmadan gözlərimin içinə baxırdı. Bu an fikrlərim beynimdə çox sürətlə yerlərini dəyişirdi və qarğa, sanki məni ilk iş günümdə işə gecikdirməyə çalışırdı. Görəsən, onsuz da gözəlliyi olmayan bu qarğanın birdə belə bədbin görsənməsi onu üzürdümü, yoxsa o, uçmağına şükür edərək həyatına davammı edirdi? İki qanadı, iki ayağı olmasına rəğmən uça bilməyən dəvəquşu, ya da pinqvinlər bu qarğanı görsəydilər, nə fikirləşərdilər? Deyərdilərmi “Ay daa, kaş biz də bu qarğa kimi uçaq”? Yoxsa ayaqları olmağına şükür edib, uçmaqdan əl çəkərdilər? Bir anlıq beynimdə empatiya qurmaq istəyi baş qaldırdı və seçim qarşısında qaldım. Seçim haqqım olsaydı, bütün bədən üzvləri olub da uça bilməyən quş olmaqmı istəyərdim, yoxsa bədənimin bir hissəsi olmayıb da uça bilən bir quşmu?! Nə də olsa, quşları ucsuz-bucaqsız səmanın daimi sakinləri kimi tanıyırıq. Uça bilməmək quşlara böyük eyib olardı. Bəs uçmamaq eyibdirsə, dəvəquşu və pinqvin bu eyibləmi dünyaya gəlib? Yoxsa kiminsə eyibini eyib kimi dilləndirib söyləmək eyibdir? Uçmamağı bəlkə də onların xeyrinədir, quyruğu və ayağı olmaması kimi. Kim bilə bilər ki? 

Bu fikirlərlə söhbətləşdiyim an işə getdiyimi xatırladım və artıq 15 dəqiqəlik olan yolum üçün 10 dəqiqə vaxtım qalmışdı. Uça bilməsəm də, qaça bilirdim.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

 

1.

ŞƏKLİN YAZISI:

-Ütünü çıxartdım? Çıxartdım. Suyu bağladım? Bağladım. Qapını kilidlədim? Kilidlədim. Bəs elə bil nəyisə unutmuşam axı, nəsə özümü rahatsız sayıram. 

 

2.

94 yaşlı Nazbikə 92 yaşlı Güləndama deyir:

-Güləndam, mənim ağlımı başımdan alan o nemsə köpək oğlunun adı nəydi?

-Alsheymer!

 

3.

-Uşaqlar zəng etmirlər deyə narahatam.

-Nahaq narahatsan. Zəng etmirlərsə, demək hər şeyləri yaxşıdır.

 

4.

Səhiyyə nazirinin sözlərinə görə, pensiya yaşı qaldırılandan sonra insanlar özlərini on yaş cavan hiss edirlər.

 

5.

Saxta pulkəsənin kəsdiyi pul orijinaldan heç nə ilə fərqlənmirdi deyə qərara gəldilər ki, onu müəllif hüquqlarını pozmaqda - plagiatda ittiham etsinlər. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun təşkilati  dəstəyi ilə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında həyata keçirilən “Güney Azərbaycan Ədəbiyyatının təbliği” layihəsində bu gün sizlərə Məmməd Nasirinin şeirləri təqdim ediləcək. 

Son bir ildə böyük oxucu auditoriyası toplayan və hər iki Azərbaycanda sevilərək izlənən layihənin koordinatoru Təbrizdə yaşayıb yaradan şair, yazar və tərcüməçi Əli Çağladır.

 

 

 

AĞ ZƏMİ

 

Ağ zəmilərdə böyüdüm mən

Arayerlərdə böyüdüm mən 

Yaldır uşağı! 

 

Ciblərimi boşaltdım masanın üstünə qarakolda! 

 

- “Arayerçi köpək oğlular! 

Bir paket siqareti vardır, 

Bir də yarımçıq bir kibrit, 

Pul-mul da heç zad!

Kasıb yetimi!” 

 

Suç imiş baxışlarım uzaqlarda

Və məchul imiş baxışlarım uzaqlarda! 

Burda məchulluq yeriməz! 

Şəhər pıçıltılarıyla doludur, 

Və zindanların qapısından o yana dünya 

Qurtarar! 

Sonralar anladım böyüdükcə!

 

Siqaretlərimi verdilər 

Baxdım, altısını götürmüşdülər! 

Tüstü kimi getdi saatlar! 

 

Qapının paslı cırıltısı qazdı beynimi 

Çıxdım eşiyə! 

Günəş almışdı dünyanı ağzına, çeynəyirdi 

- “Keç gəl qızış dayı” 

Bülvar ağzını açmışdı deyirdi mənə 

Sevinirdi 

Bəlkə də sevinmirdi, mənim nəzərimə gəldi! 

 

Bir papirus atdım damağıma 

Günəşin istisini nikotin tüstüsü ilə çəkdim qarnıma

- “Ha h h!!

gün aydın! 

Salam əleyküm yoldan keçənlər! 

Salam əleyküm Mərəndi yaradan divarlar! 

Salam əleyküm!

 

Nə gözəlsiz qızlar! 

Hamınızı sevəcəyəm çadralı, çadrasız! 

Nə gözəlsən insanlıq 

Olsan da, olmasan da! 

 

Nə gözəlsən şəhər! 

Heç bərxod olmamışdım indiyə qədər! 

 

00:00

“Seher aydınlığında taze insan, 

Yanık benzin kokusu” 

                          Nazım Hikmet

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

Arayer itlərindən bir sürü, 

Qaranlıq dolusu sümsündülər, getdilər 

Arayer itlərindən bir sürü! 

 

Qonşumuzun itinin, 

Hələ də gözləri böyükdür eşitdiyim! 

Korluğuna baxma, 

Gözləri dolusu baxar insana, bir də dünyaya! 

İnsan bir məchul qoxu, bir də qaranlıq

Dünya bir məchul qoxu, bir də qaranlıq

Bir də qaranlıq! 

Hətta boynundakı zəncir də qaranlıq! 

Ağzı da qəbiristanlıq kimi açıq 

Dişləri qəbir daşları! 

Cəmdək iyi qalxar havladıqca ağzından 

Cəmdək iyi qalxar ulduzlara hürdükcə! 

Məchulları gördükcə! 

 

Yenə 

Qaranlıq 

Qonşumuzun iti 

Arayer itlərindən bir sürü 

Qalabalıq! 

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

Uzaqlar məndə qurtulur! 

 

Daha uzaqlaşdıqca kiçilmir 

Böyüdü getdikcə, əsarətdəki dünyam öz aləmində 

Əsirin dünyası olmaz ki! 

 

Orda mənim yalqızlığıma yağış yağar

Yaldır körpüsünə də yağış yağar eşitdiyim 

Soyuq işləyər sümüklərinə, 

Dişləri bir-birinə dəyər! 

Torpaq da bacardığı yerədək soyuq 

Bacardığı yerədək torpaq! 

Ölülərə yataq! 

Doğrudur inanmışam ki, insanınkı torpağadəkdir!

Var-yoxları da torpaq sayaq çürüyür gedir ölülərin 

Üfüqləri də torpaq sayaq çürüyür gedir ölülərin! 

Fənərlərində günəş dans eləyir hisli-paslı 

Sinələrində qalıb kifsənmiş oksigenkimi acı! 

Ağızlarını bıçaq açmaz 

Ucaldılar, qocaldılar, öldülər! 

Bir də qocalmazlar ölülər 

Bir də ölməzlər ölülər 

Gözləri bir ovuc torpaqdan doysa da

Yoxsullar aləmində! 

 

İndi məmləkətləri zəncirdir, məmləkətləri qürbət 

Öldülər də qurtarmadı əsarət! 

Qəbir daşları da adlarını çəkə bilmir ölülərin! 

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

İnsanı, insanlığı 

Mənim doğulduğum şəhərin tiryəkçiləri,

Boğazlarındakı düyünlər kimi öskürüb-öskürüb 

Qanlı xılt ilə qarışıq, tüpürürlər asfaltın üzünə! 

Allahın da qaranlıq gecəsinin ayı 

Süd gölündə yatır! 

 

Qaranlıqda adamların səsləri dünyadan gedir 

Qaranlıqda addımların səsləri dünyadan gedir 

Ət ayaq yalın, yorğun! 

Qanovların ağızları dadıxmış 

Aydınlıq isə pəncərə adlanan çərçivələrdə paslanar! 

 

Qaranlıqda adamlar 

Qaranlıqda addımlar! 

 

Bələdiyyə süpürgəçiləri yatmadan, 

Gecələrdən sabahlaradək 

Süpürəcəklər ayaq səslərini xiyabanlardan! 

 

Səhər aydınlğında təp-təzə səhər 

Səhər aydınlığında təp-təzə insan

Səhər aydınlğında təp-təzə şəhər! 

Yenə həman

Yenə həman! 

Gecə həman

Gecə həman! 

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

Fahişələr gün görməz yerlərinin çörəyini yeyirlər!

 

Yenə də gecə 

Saat sıfır! 

İşıqlar divar çatlaqlarından düşür 

Və pəncərələr yuxularını qusur

Pəncərələr yuxularını qusurlar 

Pəncərələr yuxularını qusurlar! 

 

PİLAK 18

 

Yenə həmən evdəsiniz?! 

Dünya ölüm-itimdi ha, 

Biraz orda qalın lütfən! 

 

Mən də gələcəyəm, bir gün duram qapınızda! 

Çıxsan görəcəksən Məmməd Nasiri durub qapınızda sizin! 

Və Məmməd Nasiri durmayıb! 

 

Mən daha inanmışam ki, hərdən insansızlıqdır dünya

Sənsizlikdir dünya! 

 

TƏBRİZİN ŞƏRYİ VATI İLƏ AXŞAM

 

Höccüllər kimi 

Kəlmələrin skeletindəki çalğı! 

Gəzmələr kimi 

Gecələrin boşluğundakı hüzur! 

Bəlkə də qaranlıq kimi 

Gecələrin boşluğundakı məna! 

Yoxsa kora quyular məchulluğuyam mən! 

 

Huşum-başım yoxdur 

Hər zad yadımda yuxu kimi qalar! 

Hətta ölüm də yuxudur gözlərimdə 

Elə ölərəm ki, qəbiristanlıq da ağlayar! 

Mən öləndən sonra biləcəksən ki, dünya 

Bir insan daha artıq kiçilibdir! 

 

Doğrudan çörək qurandan da irəlidir saatlarım boş və saniyələrim acından yeriyə bilmir! 

Ömürdən, gündən olmayaydı bu saatlar! 

Hansı dəqiqənin boşluğu daşıb, üstümü batırıb bilmirəm! 

Olmaya yaldırdakı yolçunun dəsmalındakı naçarlığam, bilmirəm! 

 

Yollar uzanır məndə, tozlu-torpaqlı 

Mən də yolların zehnindəki yorğunluq kimi ağır 

Yorğunluq kimi yorğun! 

Maşınlar kəlləmdə tüstüləyir 

Sümüklərim də gizildəyir gizim-gizim 

İçərimə səs düşdükcə! 

Sanki beynimdə addım-addım gəzilir qürbət

Təkərlərin altında cızılır qürbət! 

Nələr kimi yox, 

Nələr kimi hə

Mən, 

Mən! 

 

Elə bir səni Təbrizin şəri vaxtıyla öpmüşəm ki, 

Bütün Azərbaycan şəhərinin namazları qəzaya gedib! 

 

Qaranlıqda gedir böyük maşın 

Mənim sınıxmış atamdırlar əllərinə baxdım 

Buğda biçinindən qayıdıbdırlar, yatıbdırlar avtobanlar

Maşınçı bir nəfər də mindirdi, tamamdır! 

Və biz qürbətin çörəyinə su səpmədən yedik! 

 

Gülə-gülə mənim şəhərim 

Gələn günlərin olsun! 

Burda nə sən, sən oldun, 

Nə də mənliyimdə qala bildim mən! 

 

- Şofer qardaşın, bir də müsafirlərin salamatlığına salavat! 

 

Gözlüyümü taxmasam nə tanış, nə yad 

Hərə də öz zəncirlərinədək azad! 

 

Ey insan! 

Nə yazıq olmuş sözcüksən! 

 

Gülə-gülə mənim şəhərim 

Biz, sürün gedək burdan!.. 

 

YALDIR

 

Mən Yaldırlıyam

Evim də Yaldırdadır! 

Evimdə kitablar, evimdə gündəliklər! 

 

Sağımdakı qonşu fahişədir, 

Solumdakı polis! 

Biri özünü satır, 

Biri məni! 

 

Daha çörək daşdan yox, 

Çörək qan kimi alın tərindən yox 

İnsanın insana satılmağından çıxırçörək! 

Sağımdakı qonşu fahişədir

Solumdakı polis, 

Satılmaqdayıq!..

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)