Tanınmış jurnalist Etibar Babayev sosial mediada gördüyünüz bu fotonu paylaşaraq yazıb:

“1992-ci ilin aprel ayında  Barış Mançonun Bakıya gəlişi və AzTV- pavilyonlarında apardığı çəkilişlər, əslində, türk həmkarlarımızla birgə əməkdaşlığın ilk parlaq nümunəsi idi.  Yaşlı nəslin sağ qalan nümayəndələri o günləri yaxşı xatırlayır... 

1992-ci ilin may ayında 4 həftə hər bazar günü Barış Mançonun hazırladığı o proqramlar TRT ilə yayınlandı.”

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı gənc şairə Aypara Ayxanın yeni yazdığı “Neytral zona” adlı şeirini oxucularına təqdim edir.

Sevinclərimə ortaq,

hüznlərimə tən bilmişdim səni...

Ürəyim ürəyinə baş qoyandan 

Vətən bilmişdim səni...

Sən demə 

güvəndiyim dağın  başı büsbütün qarmış,

Sən demə 

qədərdə Vətəndə  qürbətçi olmaq da varmış...

Sahib çıxmaq istəmədiyin ürəyə daha 

Bədəl ödətdirirsən bahadan baha...

Gündüzu zərrə-zərrə udan nəhəng şər kimi

Bu laqeydlik  hər gün  bizi yeyir bitirir.

Neytral zonada qalmış yaralı əsgər kimi

İndi mənim hislərim durmadan qan itirir.

Saniyə- saniyə soyuyuram biləsən,

Döyüntü-döyüntü buza dönür ürəyimin əli-ayağı

Amma qorxma,

son nəfəsində belə sənə "Vətən" deyəcək

Deyəcək ki, baxıb sevinməsin yağı...

Fransanın populyar “Musulmans en France” xəbər portalı ADTM-in “Azərbaycan ədəbiyyatı beynəlxalq virtual aləmdə” layihəsi çərçivəsində Azərbaycanda elan olunmuş “Şuşa İli” ilə əlaqədar “Aleksandr Düma və Azərbaycan şairi Natəvanın görüşü” adlı məqalə yayımlayıb.

Dövlət Tərcümə Mərkəzindən bildirilib ki, məqalənin müəllifi mərkəzin əməkdaşı Hacı Abdulla, fransız dilinə tərcümə müəllifi mərkəzin fransız dili üzrə mütəxəssisi Fərhad Tağızadədir.

Qeyd edək ki, geniş oxucu auditoriyası tərəfindən izlənən “Musulmans en France” portalı müntəzəm olaraq səhifələrində dünya müsəlmanlarının görkəmli şəxsiyyətləri haqqında materiallar işıqlandırır.

Gənc şair Ümid Nəccarinin "Fotoja e errësirës"-(Qaranlığın fotosu)  adlı kitabı Kosovoda işıq üzü görüb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, kitabın tərcüməsi şair Jeton Kelmendiyə və önsöz müəllifi Dr. Bujar Tafaya aiddir.  

Bu kitab həm də böyük sayıda Kosovodaki məktəblər və universitetlərdə öyrəncilərə veriləcəkdir.

Kitab IWA Bogdani nəşriyyatında alban dilində çap olunub.

Xatırladaq ki,  2020-ci ildə Ümid Nəccarinin “Qaranlığın fotosu” adlı kitabı “СЛИКА TAME” (serb dilində) Belqrad şəhərində və  2021-ci ildə “Unutmaq" adlı şeir kitabı Özbəkistanda dərc olunub.

Ümid Nəccari üç kitab müəllifidir və indiyə qədər Amerika, Serbiya, İtaliya, İspaniya, Rusiya, Gürcüstan, Özbəkistan, İraq, İran, Türkiyə, Çili, Çexiya, Qazaxıstan və digər ölkələrin mətbu orqanlarında onun şeirləri və yazıları tərcümə olunaraq yayımlanıb.

Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının səhnəsində yazıçı-dramaturq Ulviyye Heydərovanın eyniadlı monopyesi əsasında Respublikanın Xalq Artisti Firudin Mehərrəmovun  quruluşunda aktrisa Ilahə Səfərovanın oynadığı "Uşaqlıq" monotamaşasının növbəti nümayişi keçirilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, quruluşçu rəssam Elşən Sərhanoğlunun peşəkar səhnə tərtibatı ilə ərsəyə gəlmiş tamaşa bu dəfə də sumqayıtlılarda böyük maraq oyadıb. 

Tamaşanı izləməyə gəlmiş qonaqlar xoş sözlərini, təbriklərini teatrın əməkdaşlarına söyləyiblər. Deyilən hər dəyərli fikir tamaşanın gənc yaradıcıları üçün bir motivasiyaya çevrilib.

Xatırladaq ki, Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının səhnəsində "Uşaqlıq” monotamaşasının yenidən təqdim edilməsi tamaşaçıların xahişi ilə baş tutub. Belə ki, teatrın bir müddət öncə yaydığı məlumatda deyilirdi:

“Çoxsaylı istəkləri nəzərə alaraq Ülviyyə Heydərovanın "Uşaqlıq” monotamaşası Xalq artisti Firudin Məhərrəmovun yozumunda və aktrisa İlahə Səfərovanın ifasında yenidən səhnədə nümayiş olunacaqdır.”

Azərbaycanın xarici ölkələrdəki diaspor təşkilatları tərəfindən UNESCO-nun baş direktoru Odri Azuleyə müraciətlər ünvanlanıb.

Benelüks Azərbaycanlıları Konqresi, Niderland–Belçika Azərbaycanlıları Koordinasiya Şurası, Azərbaycan Fransa Mədəniyyət Assosiasiyası, “Odlar Yurdu” Niderland-Azərbaycan Assosiasiyası, Fransa-Azərbaycan Dialoqu Assosiasiyası tərəfindən ünvanlanan müraciətlərdə Ermənistan ərazisindəki Azərbaycan xalqının irsinə qarşı bu ölkə tərəfindən həyata keçirilmiş mədəni soyqırımı haqqında məlumat verilir. Bildirilir ki, məhz Ermənistanın apardığı məqsədyönlü siyasət nəticəsində xalqımızın Ermənistan ərazisindəki yüz illər tarixə malik mədəni irsi tamamilə yox olma təhlükəsi ilə üzləşib.

Qeyd olunur ki, Ermənistan tərəfindən həyata keçirilmiş sözügedən mədəni soyqırımı azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə siyasəti ilə müşayiət olunub. Belə ki, XX əsrin əvvəllərindən başlamış azərbaycanlıların əsrlər boyu öz doğma torpaqları olan bugünkü Ermənistan ərazisindən kütləvi deportasiyası nəticəsində Ermənistanda azərbaycanlı qalmayıb. Təkcə 1988-ci ildə həyata keçirilmiş sonuncu deportasiya nəticəsində 250 mindən çox azərbaycanlı öz doğma yurdlarından qovularaq qaçqına çevrildi.

Beləliklə, Ermənistan məqsədyönlü şəkildə həm etnik, həm də mədəni soyqırımı siyasəti aparmaqla bu ərazilərin tarixi və əzəli sakinləri olan azərbaycanlıların izlərini hər yerdən silir, Azərbaycan xalqının mədəni irsini talayır, dağıdır, özününküləşdirir və mənşəyini dəyişdirir. Bununla bərabər, sözügedən ərazilərdəki qədim toponimlərin erməni adları ilə əvəzlənməsi də həyata keçirilib.

Müraciətlərdə UNESCO-ya ünvanlanmış əvvəlki məktublarda qeyd olunmuş faktlar bir daha təqdim edilir: “Ermənistanda yerləşən Göy məscid, Qala Məscidi, Şah Abbas, Təpəbaşı, Zal Xan, Sərtib Xan, Hacı Novruzəli Bəy, Dəmirbulaq, Hacı Cəfər Bəy, Rəcəb Paşa, Məhəmməd Sərtib Xan, Hacı İnam Məscidi kimi 300-dən çox məscid XX əsrin əvvəllərində qəsdən dağıdılıb, özününküləşdirilib və ya digər məqsədlərlə istifadə edilib. Yalnız Dəmirbulaq Məscidi 1988-ci ilə kimi öz təyinatı üzrə fəaliyyət göstərib, indi isə o tamamilə dağıdılıb və yerində çoxmərtəbəli bina inşa edilib.

Ermənistanda azərbaycanlılara məxsus Ağadədə, Aşağı Şorca, Güllübulaq, Saral qəbiristanlıqları kimi 500-dən çox qəbiristanlıq məhv edilib. Qədim Göyçə mahalında, doğulduğu kənddə qəbirüstü abidəsi ucaldılmış Azərbaycan xalqının böyük şairi Aşıq Ələsgərin də qəbri dağıdılıb.

Ümumilikdə, Ermənistan öz ərazisində Azərbaycan xalqına məxsus minlərlə mədəni irs abidəsini bilərəkdən dağıtmışdır. Bu, Ermənistanda Azərbaycan xalqına qarşı mövcud olan dözümsüzlüyün bariz nümunəsi olmaqla yanaşı, eyni zamanda, bütün insanlığa qarşı olan bir həqarətdir.

Bütün bunlar onu göstərir ki, Ermənistan heç bir ümumbəşəri dəyərləri tanımır. Bütün bu qanunsuz əməllərin, onillərlə davam edən vandallıq əməllərinin cəzasız qalması isə dünya ictimaiyyətinə yanlış mesaj vermiş olur. Dünya ictimaiyyəti bu kimi addımların Ermənistanda dövlət siyasəti olmasını anlamalı və buna qarşı addımlar atmalıdır”.

Müraciətlərdə beynəlxalq hüquqda mövcud instrumentlərdən istifadə olunmasının vacibliyi vurğulanır: “Mədəni abidələrin qəsdən dağıdılması, onların mənsubiyyətinin dəyişdirilməsi və özününküləşdirilməsi beynəlxalq humanitar hüququn, xüsusən də 1949-cu il Cenevrə Konvensiyalarının, UNESCO-nun 1954 və 1970-ci il Konvensiyalarının kobud şəkildə pozulmasıdır. Bunlar müharibə cinayətləridir. BMT Təhlükəsizlik Şurasının 2017-ci ildə qəbul etdiyi 2347 saylı tarixi qətnaməsinin də müəyyən etdiyi kimi, mədəni irsin qəsdən dağıdılması, həmçinin sülh və təhlükəsizlik məsələsidir.

Məhz bütün bunları əsas gətirərək biz Azərbaycan xalqının çoxəsrlik tarixi olan mədəni və tarixi irsinin hazırkı vəziyyətinin qiymətləndirilməsi üçün Ermənistana ekspert qrupunun göndərilməsini Sizdən xahiş etmişdik. Təəssüf ki, öz məkrli və qanunazidd əməllərini gizli saxlamaq üçün Ermənistan belə bir missiyanın həyata keçirilməsinə qarşı olmuşdur.

Lakin 4 fevral 2022-ci il tarixində Azərbaycan, Fransa, Ermənistan liderlərinin və Avropa İttifaqı Şurasının rəhbərinin videoformatdakı görüşünün nəticəsi olaraq razılıq ifadə olunub ki, UNESCO-nun Ermənistana və Azərbaycana missiyası həyata keçiriləcək. Bu xəbər bizi ruhlandırdı və sizə növbəti müraciəti ünvanlamağa təkan verdi.

Ümidvarıq ki, bu görüş zamanı öz üzərinə öhdəlik götürən Ermənistan UNESCO missiyasının reallaşmasına maneələr yaratmayacaq və bu missiyanın obyektiv hesabatı nəticəsində bütün dünya Azərbaycan xalqının çoxəsrlik irsinə qarşı törədilmiş əməllərdən xəbərdar olacaq. Ermənistan isə öz əməllərinə görə məsuliyyət daşıyacaq”.

Şəkildə: Erməni vandalizminin izləri

Ukrayna Milli Yazıçılar İttifaqında “Reading Nizami Ganjavi” adlı art-albomun təqdimat mərasimi keçirilib. Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı (TÜRKSOY) tərəfindən nəşr olunmuş bu albom görkəmli Azərbaycan şairi, mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin anadan olmasının 880 illiyinə həsr edilib. 

Tədbirin təşkilatçıları qismində TÜRKSOY, Ukrayna Milli Yazıçılar İttifaqı, Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi və Azərbaycanın Ukraynadakı səfirliyi çıxış edib. 

AzərTAC xəbər verir ki, Ukrayna Milli Yazıçılar İttifaqının rəhbəri Mixail Sıdorjevski mərasimi açaraq, TÜRKSOY-un baş katibi Düsen Kasienovun rəhbərlik etdiyi nüfuzlu nümayəndə heyətini Ukrayna Yazıçılar İttifaqının binasında qəbul etməyə, Ukrayna-türk ədəbi layihələrinin inkişafına kömək etməyə şad olduğunu bildirib. Mixail Sıdorjevski deyib: “Nizami dünya miqyaslı dahidir. Bu görkəmli azərbaycanlının xatirəsi Ukrayna cəmiyyətində də ehtiramla yad edilir. Nizaminin əsərlərinin tərcüməçiləri arasında Ukrayna ədəbiyyatının klassikləri Leonid Pervomayski, Vasıl Barka, Vasıl Mısık, Mıkola Miroşniçenko və başqaları, Nizami yaradıcılığının ukraynalı tədqiqatçıları arasında Aqatangel Krımski, Lev Lopatınski, Mıkola Qulak kimi məşhurlar var. Biz Nizami Gəncəvi irsinin Ukraynada populyarlaşdırılmasına öz töhfəmizi verməyə şadıq”. 

Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatının baş katibi Düsen Kaseinov tədbir iştirakçılarını salamlayaraq Ukraynada artıq həyata keçirilmiş tədbirlər barədə məlumat verib, qeyd edib ki, Ukrayna auditoriyasının türk mədəniyyətinə, o cümlədən Azərbaycan mədəniyyətinə maraq göstərməsi çox sevindirici haldır. Düsen Kaseinov deyib: “İngilis dilində nəşr edilmiş “Reading Nizami Ganjavi” adlı art-alboma dahi şair və mütəfəkkirin əsərlərindən ilham almış türk rəssamlar tərəfindən çəkilmiş tablo və miniatürlər daxil edilib. Bu kitab Nizami irsinin Ukrayna cəmiyyətinə hərtərəfli təqdim edilməsinə mühüm töhfə olacaq”.

Azərbaycanın Ukraynadakı səfiri Elmira Axundova keçən il Xarkovda Nizami Gəncəviyə abidənin açılışı barədə söhbət açıb. Bundan əlavə, Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi və təşəbbüsü ilə Ukraynanın paytaxtı Kiyevin mərkəzində, Taras Şevşenko adına Kiyev Milli Universitetinin Nəbatat bağında Azərbaycanın böyük şair və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin heykəl kompozisiyası qoyulacaq. Elmira Axundovanın sözlərinə görə, Nizaminin beş poemasını hər birindən seçmə parçalar daxil edilmiş “Xəmsə” kitabının Ukrayna dilində nəşri Nizami yaradıcılığının populyarlaşdırılmasına səfirliyin mühüm töhfəsidir. 

Ukrayna Milli Elmlər Akademiyasının V.İ.Vernadski adına Ukrayna Milli Kitabxanasının elmi-biblioqrafik informasiya şöbəsinin müdiri Tatyana Dobko keçən il aparılmış “Nizami Gəncəvi Ukrayna dilinə tərcümə və araşdırmalarda (1917-2021)” adlı biblioqrafik tədqiqat barədə məlumat verib. O qeyd edib ki, bu tədqiqat Nizami əsərlərinin Ukrayna dilinə tərcümələri, ukraynalı alimlərin Nizami haqqında məqalələri, elmi konfranslar barədə tam və sistemləşdirilmiş informasiyadır. 

Ukrayna Milli Elmlər Akademiyasının Aqatangel Krımski adına Şərqşünaslıq İnstitutunun elmi katibi, tarix elmləri namizədi Olqa Mavrina bu institutun Ukrayna-türk layihələrində, o cümlədən Nizami Gəncəvinin ədəbi irsinin tədqiqatına yönəlmiş layihələrdə Şərqşünaslıq İnstitutunun iştirakı barədə məlumat verib. “Kiyev-Mogilyanski Akademiyası” Milli Universitetin professoru Fərhad Turanlı Nizami Gəncəvinin “Xəmsə” kitabının nəşrə hazırlanmasında özünün fəaliyyəti barədə danışıb. 

“Yaroslavov Val” nəşriyyatının direktoru Svetlana Koronenko Nizaminin “Leyli və Məcnun” poemasının Ukraynada nəşri və təqdimatı barədə məlumat verib. Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetinin tələbəsi Emiliya Məmişova Nizaminin qəzəllərini Azərbaycan dilində, Kiyev Milli Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin tələbəsi Darya Ponomarenko Nizaminin “Leyli və Məcnun” poemasından bir parçanı Ukrayna dilində deklamasiya deyib. 

Milli Akademik Xalq Çalğı Alətləri orkestrinin banduraçısı Marina Vişnevskaya məşhur “Sarı gəlin” Azərbaycan xalq mahnısının melodiyasını və Fikrət Əmirovun “Noktürn” əsərini bandurada ifa edib. 

Ukraynanın Xalq artisti Qurban Abbasov Nizaminin şeirlərinə yazılmış mahnıları ifa edib. Tədbirin moderatoru, Ukrayna-türk layihələrinin kuratoru Marına Qonçaruk Ukraynada Nizami əsərlərinin tərcümələri və araşdırmaları barədə ətraflı məlumat verib, Görkəmli Ukrayna alimi, vaxtilə Bakı Dövlət Universitetinin professoru olmuş, “İskəndərnamə” poemasını hərtərəfli tədqiq etmiş və 1900-cü ildə bu barədə məqalələr yazmış Lev Lopatınskidən sitat gətirib. 

Tədbir çərçivəsində Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatının mükafatlarının təntənəli şəkildə təqdim edilməsi mərasimi də keçirilib. Məşhur Ukrayna şairi, Türk xalqları ədəbiyyatının, o cümlədən Azərbaycan ədəbiyyatının tərcüməçisi Pavel Movçana İmadədin Nəsimi medalı təqdim edilib (medal Yazıçılar İttifaqının rəhbəri vasitəsilə çatdırılıb), Azərbaycanın Ukraynadakı səfiri Elmira Axundovaya Nizami Gəncəvi medalı, Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin Ukraynadakı nümayəndəsi, Ukrayna-türk layihələrinin kuratoru Marına Qonçaruka Nizami Gəncəvi medalı təqdim edilib. 

Ukrayna Milli Yazıçılar İttifaqının rəhbəri Mixail Sıdorjevskinin ədəbiyyat sahəsində Ukrayna-Türk əməkdaşlığının inkişafına göstərdiyi köməyə görə ona xatirə suvenirləri və təşəkkürnamə təqdim edilib. 

Tatyana Dobko, Tatyana Arseyenko, Oleq Kotsarev, Olqa Mavrina, Fərhad Turanlı, Svetlana Koronenko, Qurban Abbasov, Natalya Korolko, Darya Ponomarenko və Emiliya Məmişovaya fəxri fərmanlar təqdim edilib.

Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin “8 Mart” adına Mədəniyyət evində “Şuşa İli” ilə bağlı dəyirmi masa təşkil olunub.

Baş İdarədən AzərTAC-a bildirilib ki, tədbirdə İlk olaraq “Şuşa İli”nə həsr olunmuş videoçarx təqdim edilib. 

Sonra Mədəniyyət evinin metodisti Zəhra Fərzəliyevanın “Şuşa İli” haqqında məruzəsi dinlənilib.

Vurğulanıb ki, Qarabağın tacı olan Şuşa xalqımız üçün müqəddəs və əziz məkandır. Şuşa sevgisi hər bir azərbaycanlının mənəvi varlığının ayrılmaz parçasıdır. Haqq işi naminə apardığımız 44 günlük Vətən müharibəsində Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə rəşadətli Azərbaycan Ordusu Şuşa şəhərini 2020-ci il noyabrın 8-də işğaldan azad edib. Ermənistanın kapitulyasiyasına yol açan Şuşa qalibiyyəti xalqımızın qəhrəmanlıq ruhunun təntənəsinə çevrilərək, tariximizə Zəfər Günü kimi həkk olunub.

Daha sonra 2022-ci ilin “Şuşa İli” elan edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı səsləndirilib.