Super User
Almaniyalı rəssama Azərbaycan vətəndaşlığı verilib
UNESCO Rəssamlar Federasiyasının üzvü, Avropada Azərbaycan Mədəni Xadimləri Assosiasiyasının sədri, Beynəlxalq Sülh səfiri, Azərbaycanın Xalq rəssamı Əşrəf Heybətov Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Fuad Muradovla görüşüb.
Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən AzərTAC-a bildiriblər ki, komitə sədri dünya şöhrətli rəssamı Azərbaycan vətəndaşlığı alması münasibətilə təbrik edib və ona ölkəmizin dünyada layiqli təmsilçiliyində uğurlar arzulayıb.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Azərbaycan vətəndaşlığı alan Xalq rəssamı Avropanın aparıcı dövlətlərindən olan Almaniyada Azərbaycan həqiqətlərinin təbliğ olunmasında əvəzsiz rol oynayır, əsərlərində xalqımızın adət-ənənəsinə geniş yer verir, doğma Azərbaycana həsr etdiyi əsərləri ilə digər xalq və millətlər arasında vətənə, onun tarixinə, təbiətinə və mədəniyyətinə sevgi aşılayır.
Təsadüfi deyil ki, zəngin yaradıcılıq bioqrafiyası olan Ə.Heybətovun əsərlərinin toplandığı “Qarabağa gedən 44 günlük yol”, “Xocalı faciəsi” jurnal-kataloqlar və “Almaniyadan 100 rəsm” adlı kitab, eləcə də rəssamın ərsəyə gətirdiyi Vətən müharibəsində zəfəri tərənnüm edən genişmiqyaslı panno böyük marağa səbəb olub.
Azərbaycan vətəndaşlığı almasından böyük sevinc hissi ilə danışan rəssam ölkə başçısına minnətdarlığını ifadə edib, bundan sonra da yaradıcı gücünü Azərbaycan naminə sərf edəcəyini, ölkəmizi layiqincə təmsil edəcəyini diqqətə çatdırıb.
Ə.Heybətovun Azərbaycan vətəndaşlığı alması bilgi sahibi və daşıyıcısı olan insanlarımızın bilik və təcrübələrini, intellektual potensiallarını həm də Ana Vətənlə bölüşmələrinin ən gözəl nümunələrindən biridir.
Birinci Gəncə Kitab Sərgisi başa çatdı
Gəncədə “Azərbaycan Nəşriyyatları” İctimai Birliyinin (ANİB) təşəbbüsü və təşkilatçılığı, Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti, Gəncə Regional Mədəniyyət İdarəsi və Gəncə İctimai İştirakçılıq Məclisinin təşkilati dəstəyi ilə keçirilən I Gəncə Kitab Sərgisi bazar günü öz işini başa vurub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının Urban Mərkəzində təşkil edilən sərgi “Nizami Gəncəvi İli”nə həsr olunmuşdu. Sərgidə ölkənin 30-dan artıq nəşriyyatı və 10-dan çox kitab evi iştirak edirdi. Sərgidə kitablara 50 faizədək endirim tətbiq olunurdu, həmçinin məşhur şair və yazıçıların iştirakı ilə təqdimatlar, imza mərasimləri, şeir gecələri, uşaqlar üçün nağıl saatları təşkil edilmişdi, rəssamların, müxtəlif sənət nümayəndələrinin əsərlərindən ibarət sərgi nümayiş olunurdu və bədii proqramlar keçirilirdi.
Sərginin sonuncu günü yazıçılar Varis Yolçiyevlə və Əlibala Məhərrəmzadə ilə görüş təşkil olunub. Görüşdə yazıçılar müvafiq olaraq “Qırmızı ləçəklər” və “Ev tapşırıqları” kitablarını gəncəlilər üçün təqdim ediblər, yaradıcılıq planlarından danışıblar, kitabları imzalayıblar. Daha sonra gəncəlilər detektiv romanlar yazarı Elxan Elatlı ilə görüşüblər.
Maraqlı keçən görüşlər xüsusən gənc oxucularda mütaliəyə həvəsi daha da artırıb.
Ümumiyyətlə, Gəncə Kitab Sərgisinin Nizami yurduna bir bayram ovqatı, bayram təntənəsi gətirdiyi aşkardır. Gəncəlilərə bu cür bayramı yaşadan təşkilatçılar alqışlara layiqdirlər.
“Azərbaycan Nəşriyyatları” İctimai Birliyinin sədri Şəmil Sadiq Sumqayıtdan sonra Gəncədə belə izdihamlı kitab bayramı təşkil etməklə kifayətlənməyəcəklərini, bölgələrdə kitabla bağlı sərgi və yarmarkalar keçirilməsini bir ənənə halına salacaqlarını bildirib.
Pop diva özünün ən yaxşı qiyafələrini açıqlayıb
«Vogue» dərgisi günümüzün ən populyar müğənnisi Ledi Qaqa ilə müsahibə yayınlayıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı həmin müsahibəyə iqtibas edərək bildirir ki, özünün ən parlaq obrazlarından danışarkən müğənni «Mən yumurtada üç gün oturmuşam» deyir. Söhbət dünyaşöhrətli türk dizayneri Hüseyn Çağlayanın tikdiyi yumurtayabənzər ekstravaqant geyimdən gedir ki, Ledi qaqamız həmin libasda 2011-ci ildə «Qremmi» mükafatlandırma mərasimində iştirak etmişdi.
Amma Ledi Qaqanın özünün nömrə bir adlandırdığı qiyafə heç də bu deyil. 2021-ci ilin 5 noyabrında Co Baydenin innaqurasiya mərasimində müğənninin geydiyi ecazkar Schiaparelli platyasıdır onun nömrə bir adlandırdığı libası. Bu libas zirehlidir, gülləkeçirməzdir.
Pop diva da demək, həyatına təhlükə duyurmuş.
Qadın rəssamların və dekorativ-tətbiqi sənət ustalarının yeni yaradıcılıq planları müzakirə edilib
Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva qadın rəssamlarla və rəssam dekorativ-tətbiqi sənət ustaları ilə görüşərək, onlarla Azərbaycanda rəssamlıq sənəti barədə müzakirələr aparıb.
AzərTAC xəbər verir ki, Qənirə Paşayeva rəssamlar Böyükxanım Dadaşova, Rüxsarə Abbasova, rəssam dekorativ-tətbiqi sənət ustaları Aytən Əliyeva, Aygün Nağıyeva ilə söhbət əsnasında onların ölkədə rəssamlıq sənətinə verdiyi töhfələrdən danışıb, uğurları və yeni yaradıcılıq planları ilə maraqlanıb.
Görüşdə iştirak edən rəssamlar son vaxtlar Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin xətti ilə keçirilən sərgilərin incəsənət ictimaiyyətinin geniş marağına və rəğbətinə səbəb olduğunu bildiriblər.
Komitə sədri görüşün sonunda rəssamlara Qarabağı təsvir edən xatirə hədiyyəsi bağışlayıb, onlara yeni yaradıcılıq uğurları diləyib.
“Öpməyə qıymadığın Gözlərimdən yaş çıxar...“
“Öpməyə qıymadığın
Gözlərimdən yaş çıxar...“
Ayrılığın həsrət dolu lövhəsini “Tum qabıqları” şeirində müvəffəqiyyətlə yaratmış Gün Ay Ümid “Payız rəngli gözümdən/ Şəhərə şeir yağır...” söyləyir finalda. Ona kimi isə daha nələr, nələr deyir, bir yerdə hisslər burulğanının kulminasiyasında isə pıçıldayaraq, halbuki hayqıraraq deyir ki: İsmətimdən kam alar/ İndi həyam, abırım./ Mən sənin payız fəslin/ Sən mənim noyabrım.
Doğrudan da sanki bütün ayrılıqlar noyabrın bətnindən çıxır. Tanrı sizləri ayrılıqdan qorusun!
Gün Ay Ümid
“Tum qabıqları”
Bu yetim ayrılığın
Siqar-siqar alışar,
Gözünə kül üfürər,
Ömrün başı qarışar.
Ciyərlərində sönən
Siqaretin qoxusu
Əllərində üşüyər...
Güzgüdən baxan adam
Yenə səni aldadar,
Ağzın da söyüş dadar...
Mənimsə dağa dönər
Önümdə tum qabığı.
Yuxuma da duz basar
Dodağımın çapığı.
Kirpik-kirpik yolarıq
Gecənin qarasını...
İkimiz də yapışıb
qədərin yaxasını
cırmaq-cırmaq açarıq...
Ən həssas ürəklərin
Dərd yerindən daş çıxar.
Öpməyə qıymadığın
Gözlərimdən yaş çıxar...
Hisslərin sərhəddində
Böyük bir savaş çıxar.
Əsəbimi tökdüyüm
Günəbaxan tumunun
Ən böyüyü boş çıxar...
İsmətimdən kam alar
İndi həyam, abırım.
Mən sənin payız fəslin,
Sən mənim noyabrım.
Ağaclar da əliboş.
Dizini qucaqlayıb
Oturan o daşların
Ümidləri göyərər,
Daha əllərimizdə
Sığal yeri göyərməz...
İndi aç qollarını.
Bu aramsız yağışda,
Nisgili səslə, çağır.
Payız rəngli gözümdən
Şəhərə şeir yağır...
Əsəd Cahangir Aqşin Yeniseyi bayağılıqda, intellekt kasadlığında, plagiatçılıqda və vulqarizmdə ittiham etdi
Həftəsonu “Kulis.az” saytında tənqidçi Əsəd Cahangirin yazar Aqşin Yeniseyin “Kəlləmayallaq” hekayəsi haqda “Kəndinə qayıt, Aqşin!” adlı yazısı dərc edildi. Aqşin Yeniseyi bayağılıqda, intellekt kasadlığında, plagiatçılıqda, məntiqsizlikdə, gəvəzəçilikdə və vulqarizmdə ittiham edən tənqidçinin yazısı qərəzdən tam uzaqlığı, obyektivliyi ilə fərqlənməklə yanaşı, həm də onun dərin ədəbiyyat bilgisini ortaya qoymaqla əsl akademik tənqid təsiri bağışlayır.
Əsəd bəy yazır:
“Bu hekayə gündəmə gəlmək üçün dürlü-dürlü şeylər düşünüb tapan hekayə müəllifinin növbəti oyunudur və oxuduqca gördüm ki, əsla yanılmamışam – o, yenə də özünün həmişəki ampluasındadır. Bunları deyərkən nələri göz önünə alıram:
- yenə makiyajlı, axırına çatanda əvvəli yaddan çıxan, məntiqi pozuq cümlələr;
- yenə bayağı, vaxtı keçmiş, on səkkizinci əsr ensiklopedistləri dönəmində qalmış “maarifçi” gəvəzəçiliyi;
- yenə həmişəki kimi Mirzə Cəlildən açıq, Gi de Mopassandan (“Eybəcərlər anası” novellasını nəzərdə tuturam; Aqşin patriarxal şərqli düşüncəsiylə onu “eybəcərlər atası” ilə əvəzləyib) gizli plagiatçılıq; ordan-burdan mənimsəmələr;
- yenə nəsr texnologiyasına heyrət doğuran nabələdlik, XXI yüzilin 21-ci ilində çikviçento dönəmi italyan novellistlərinin üslubu ilə nağıl söyləmək, Heminqueyin “danışmaq yox, göstərmək” tələbiylə bağlı tövsiyəsini qulaqardına vurmaq, nəticədə hekayə yazmaq əvəzinə əhvalat nəql etmək;
- yenə Stendalın güzgü metaforasını unudaraq, olayın obyektiv təsvirini bir yana qoyaraq, tendensiyalı, tərəfgir, çılpaq, birbaşa müəllif münasibəti sərgiləmək;
- yenə oxucu cəlb etmək naminə ürək bulandıran, ekskrement qoxuyan vulqar ifadələr işlətmək;
- yenə də əvvəldən axıracan rəmzi-alleqorik düşüncənin torunda çabalamaq, özünü postmodernist saya-saya, simvolist olmaq;
- yenə də Mirzə Cəlil, Məhəmmədhəsən, onun bədbəxt arvadı və yazıq eşşəyini uğursuz ələ salmaq cəhdi, postinsan zamanında poçtinsandan danışmaq,
bir sözlə - ortaya kəlləmayallaq bir şey qoymaq.
Bir sözlə, qüsurlar çoxdur, bilmirəm, hamısını saya bildimmi? Yəqin ki, nələrsə diqqətimdən qaçdı. Amma əsas bu deyil, odur ki, axı, Mirzə Cəlilə dönə-dönə qayıdış nəyi göstərir? Niyə Aqşin irəli yox, öz hekayəsini qəhrəmanı Dərəbəy kimi kimi dalın-dalın gedir?!
Məhəmmədhəsən, onun birincisi kəlləmayallaq, ikincisi altıbarmaq oğlu insan sivilizasiyanın degenerasiyasını, homo sapiensin sonunu göstərir. Aqşinin öldürən Aristotel düşüncəsi var, dirildən Platon düşüncəsi isə yoxdur. Buna görə vaxtilə yazdığı “Leş Əli” kimi, “Kəlləmayallaq” da ölü mətndir. Yaxşı bəs dirilmənin sirri nədir? Bu suala cavab vermək yerinə, hekayə ilkin ölüm, ilkin qətl barədə əskidən əski Habil-Qabil arxetipinə qayıdışla tamamlanır: “Həyat növbəti dəfə Habili Qabilsiz qoymadı...”
Tarkovskinin “Solyaris” filminin qəhrəmanı ilkin kosmik başlanğıcı – Okeanı görəndən sonra Yerə qayıdıb, atasının dizlərini qucaqladığı kimi, Aqşin də Məhəmmədhəsənin eşşəyinin quyruğunu buraxıb, bu dəfə əski yəhudi əfsanəsindən yapışır. Və bununla da əsas rəqibi Şərif Ağayardan bir məsələdə geri qalır. Şərifin “Gülüstan” romanının qəhrəmanı Adəm (yəni homo sapiens, müasir insan sivilizasiyasının ilk nümayəndəsi) heç olmasa son nəfəsdə ulduzlara baxır. Bununla da Tarkovsknin əsas rəqibi, “Kosmik Odiseya - 2001” filminin qurululuşçusu, ünlü Hollivud rejissoru Stenli Kubriki simgələyir. Gülməyin, bizim Tarkovskimiz elə Aqşin, Kubrikimiz də Şərif olmalıdır.
Sual edə bilərsiniz ki, əgər bir adam yazdığının nə olmasının fərqində deyilsə, publisitik köşə yazısıyla hekayənin fərqli şeylər olduğunu bilmirsə - özü də 50 yaş hüdudunda – ona nəsə deməyin anlamı nədir? Əgər bu sual fikrinizdən keçibsə, tamamilə haqlısız, amma mən bu yazını Aqşindən daha çox, onu “nasir” sayanlar üçün yazıram. Necə ola bilər ki, sən Pelevinin “Büllur dünya”, yaxud Qoderzi Çoxelinin “Küknarlara məktub”unu, sonra da Aqşinin “Kəlləmayallaq”ını oxuyasan və onları eyni dərəcədə hekayə sayasan? Axı, biz qapalı sovet mədəniyyəti yox, açıq dünya sivilizasiyasının adamlarıyıq. Bəs, onda niyə dünya və özümüzə belə dürlü ölçülər, ikili standartlarla yanaşırıq?”
Uğurlu zənn etdiyi hekayələrin və onların müəlliflərinin adlarını sadaladıqdan sonra və hətta ilk qələm təcrübələrini ortaya qoyan gənc yazarlardan bir neçəsinin adıarını çəkməklə onların Aqşin Yeniseydən üstün olmalarını iddia etdikdən sonra Əsəd bəy “Bəs Aqşinin uğursuzluğun səbəbi nədir?” ritorik sualını verir və sualı bu cür cavablandırır:
“Birincisini dedim artıq – intellekt kasadlığı və gələcəyi görməmək, çıxış yolu tapa bilməmək. İnsan ölür, yerinə postinsan gəlir və yazıçının işi ölənə fatihə verməklə bitmir, gələni qarşılamaq da olar.
İkincisi, Aqşinin digər “nəsr əsərləri” kimi bu “hekayə”si də mənəvi tənəzzül, etik deqradasiya göstəricisidir. Həvari Pavel məktublarından birində yazırdı: “İndi 3 şey qalır – ümid, sevgi və iman. Bunlardan ən başlıcası sevgidir”. Hekayədə bu 3 şeydən heç biri yoxdur. Yazıçı imansız ola bilər - məsələn, Axundov kimi - bu, onun vicdan işidir. O sevməyə də bilər - məsələn, Selin kimi - bu da onun ürək-könül məsələsidir. Amma ümidi oxucunun əlindən almağa yazıçının ixtiyarı yoxdur. Çünki ədəbiyyatın əsas missiyası bu amansız-imansız dünyada ümidə ayaq yeri qoymaqdır. Volterin təbiriylə desək, hətta Allah olmasaydı belə, onu uydurmaq lazım gələrdi. Təəssüf ki, Aqşin Allaha ancaq görkəmli nasir, Xalq Yazıçısı Kamal Abdullanın kitabına yazdığı ön sözdə “inanır”. Onun artıq iki dekadanı geridə qoyan bütün bu qara-qışqırığının kökündə də inana bilməməyin doğurduğu ruhi narahatlıq durur. Ruh Allahın zərrəsidir və o, özünü görmək, bilmək, dərk etmək, tanımaq istəyir. Ruhun bədənə girib bu maddi dünyaya gəlməkdən əsas məqsədi məhz budur – özünü dərk etmək. Aqşinin ruhu özünü dərk edə bilməməyin ağrılarını çəkir. Onun bütün yazdıqlarının psixoloji əsasında bu amil durur - anlamaq dərdi. Amma məsələ Anar deyəndən fərqlidir. Anar bir eksiztensialist kimi deyir ki, başqaları məni anlamır. Aqşin isə özü-özünü anlaya, dərk edə bilmir. Və buna görə də insanı dərk etmir, onun hara gedəcəyini görə bilmir, çıxış yolunu keçmişin qaranlıqlarına qayıtmaqda görür.
“Kəlləmayallaq” Aqşinin bundan öncə yazdıqlarıyla eyni sistemə daxildir. Onun bir neçə il əvvəl yazdığı “Göləqarğısancan” “hekayə”sindəki nevroz öz yerini psixoza verib. Yəni ağrıyan diş artıq çəklib, amma yeri hələ də sızılayır. Bəs, bu nə ağrıdır belə? Bu, müəllifin Herostrat kompleksi ilə bağlıdır. O nəyin bahasına olursa-olsun nasir olmaq istəyir, amma nə istedadı, nə də intellekti buna imkan vermədiyi, özünü təsəvvüründə olduğu kimi realizə edə bilmədiyi üçün sözə qələm sancmağa, hamını və hər şeyi qaralamağa, dünyaya ölüm hökmü oxumağa başlayır.”
Əsəd bəy yazısında Aqşinin bütün nəsr “əsərlərində” rast gəldiyi şəhər-kənd qarşıdurması kompleksinə də diqqət yetirir, qeyd edir ki, Aqşinin “qəhrəmanları” bəzən şəhərə gəlsələr də, “şəhərli” ola bilmir, nəticədə bu iki məkan arasında qalıb kəlləmayallaq aşırlar. Qeyd edir ki, bunun səbəbi müəllifin məkan hissini itirməsidir. Təsadüfi deyil ki, onun indiyəcən yazdıqları arasında ən uğurlusunu hansısa nəsrində deyil, “Kənd” şeirində görən Əsəd bəy sözügedən şeiri nümunə gətirir (şimşək çaxar göydən qaçar yağışlar, yağışlar/
doluşar ot tayasına sərçələr, sərçələr/ sərçələr ot tayasında gecələr, gecələr/ yorğun sürü axşam kəndə gec gələr, gec gələr…), bu şeirlə “Kəlləmayalaq”ı tutuşdurmağı təvəqqe edir, bildirir ki, onların müəllifi 20 ildə hardan hara enib. Əsəd bəy yazır:
“Bu şeirdə ümid də, sevgi də, iman da var. Bu şeirdə təsvir olunan, əlbəttə ki, əsl kənd deyil, kəndin Pirsomaninin rəsmlərini xatırladan, “primitivizm” üslubunda, bir “uşaq” tərəfindən çəkilən idillik mənzərələridir. Amma əvvəla əsl poeziya zatən elə belə olur - uşaqcasına, iddiasız. İkincisi söz konusu bu deyil, odur ki, Aqşinin bədii məkanı şəhər deyil, kənd, janrı nəsr deyil, poeziyadır. O özünün bu poetik təyinatına sadiq qalsa, bəlkə də, çağdaş şeirin Yesenini ola bilərdi, indi isə sadəcə Aqşindir. Kəndinə qayıt, Aqşin!”
Amma Kulisdəki yazı heç də hamısı deyil. Əsəd bəy yazının davamı olaraq öz Facebook hesabında müəllifin həqiqətən də adamı diksindirən, iyrənc təhkiyəsindən sitat gətirir:
“Hamıdan üzr istəyib Aqşinin "hekayəsindən" bəzi cümlələri bura atıram. Görün, bu adama yazıçı ikimi yanaşmaq olar? Bunun özünə ədəbi degenetordan, bunun yazdığına mənəvi-tənəzzül göstəricisindən başqa nə demək olar? Bu nəinki yazıçı, normal ağıl, təfəkkür sahibinə yaraşan şeydir? Bu sitatları verdiyimə görə bir daha hamıdan üzr istəyirəm:
"Çünki bir youtuberin yanına salıb gətirdiyi və gecələr utanmadan Məhəmmədhəsənin ailəsi ilə birlikdə yatdıqları otaqda, guya, gizlincə altdan-altdan qayırdığı dalşalvar, genyaxa xanım bütün günü həyətdə eşşəyin üstündən düşüb altına girirdi ki, yazıq eşşəyin dal ayaqlarının arasına qısılmış tısbağasını qıdıqlayıb qınından çıxmağa sulandırsın və uzunluğunu ölçsün."
"Məhəmmədhəsən əsəbindən güldü: "Bacı, heç nə demirəm, pox olsun sən görən işin içinə!"
"Hətta eşşəyə qibtə edən olmasa da, Məhəmmədhəsənin paxıllığını çəkən var idi ki, bəxtəvər başına, eşşəyin də ən ağıllısı, dilli-dilavəri ona rast gəlib, yoxsa bizim eşşəklər, ağnayıb, anqırmaqdan başqa bir poxa dərman deyillər."
Məhəmmədhəsəndə şəhər həyatına siftədən nifrət vardı; bu nifrət onda əsgərliyə gedəndə şəhərdə bir gecə qaldığı qohumunun bina evində ayaqyolunu evin içində görüb, evin içinə sıçmağa utandığından sancı içində qıvrıla-qıvrıla səhərə qədər dözməyə qərar versə də, iradəsinin xəyanəti nəticəsində hamı yatandan sonra qəfildən gurultu ilə şalvarı doldurub gecə-səhərəcən hamamda düşdüyü poxdan çıxmağa çalışdığı gün yaranmışdı"
Elə biz də bu iyrəncliyi mənzərənin tam aydın olması səbəbindən dərc etdiyimizə görə oxucularımızdan üzr istəyirik. Bəli, ədəbiyyat söz sənətidir. Amma sözü tələffüz etmək üçün lal olmamaq şərtdir.
Dubay günü, Şaxta babaya hədiyyə sifarişi və inkvizisiya tonqalları
Həftənin təqvimi hər bazar ertəsi Varisin təqdimatında
29 noyabr – 5 dekabr
29 noyabr. Fələstin xalqı ilə həmrəylik günü
Niyə Fələstin xalqı ilə həmrəylik günüdür bu gün? Çünki 1947-ci ilin bu günündə BMT Fələstini ikiyə bölərək İsrail dövlətini yaradıb, fələstinlilərin bundan sonra müşkülə düşəcəklərini də bildiyindən, eyni saatda təqvimə belə bir gün də daxil edib. Belə deyək də: hazırda dünya dövlətləri iki yerə bölünüb. İsrailin dostları və düşmənləri. İsrailin əzəli düşməni olan Fələstinlə həmrəy olanlar məhz İsrailin düşmənləri sayılır. Azərbaycan İsrailin dostudur. Fələstinlilər isə müsəlmandırlar. Odur ki, gəlin bu gün neytrallıq nümayiş etdirib fələstinlilərlə həmrəylik etməyək, amma onları yamanlamaqdan da vaz keçək bu gün.
29 noyabr. Ümumdünya qarışqayeyən günü
Yalnız Amerika qitəsində yaşayan bu qəribə canlıların ayrıca gününü ona görə keçirirlər ki, sayı sürətlə azalan daha bir canlı yer üzündən silinməsin. Yazda bağlarımızda qarışqa əlindən tərpənmək olmur. Mətbəxlərə doluşub şirniyyata hücum çəkən bu həşəratlar ağaclara, kollara da hədsiz ziyan vururlar. Məsələn, biz şəxsən bağda onların əlindən mer-meyvə üzünə həsrətik. Alma-armuda, alçaya, üzümə bir daraşırlar ki. Ümumdünya qarışqayeyən günündə bu uzunburun qarışqayeyənlərdən rica edirəm ki, bir biz tərəfə də təşrif buyursunlar. Gözümüz üstündə yerləri var.
29 noyabr. ”Xoş gəlmisən” günü
Nə gözəl bir təqvim günü. Bu bazar ertəsi günündə insanlara qapılarını qonaq üzünə açıb sidqi-ürəkdən “xoş gəlmisən” demək təvəqqe olunur. Güzəran çətinləşdikcə qonaq getmək ənənəsi də yavaş-yavaş sıradan çıxmaqdadır, indi insanlar evinə qonaq gəlməsinə sevinə bilmirlər. Amma bircə gün keçmişdəki qonaqpərvərliyi, evin ən qəşəng guşəsində qonağı yerləşdirməyi, evin ən dadlı təamlarını onların qarşısına düzmək ənənəsini xatırlaya və bunu təkrarlaya bilərik ki. “Xoş gəlmisən, ay qonaq” deyəkmi bu gün?
29 noyabr. Mədəniyyət dünyasından çox sayda ünlüləri aparan gün
Dişdəmizləmə günüdür bu gün həm də. Bu gün dişlərə xüsusi qulluq tələb olunacaq. Bu günün adı rus dilində olan təqvimlərdə “Den Zuboçistki” gedir, “zuboçistka” da qidadan sonra diş təmizləmək üçün nəzərdə tutulan çöpə deyirik biz. Gəlin bu gün məxsusi olaraq hansı süfrədə onlardan görəndə ciblərinə dolduran “zubaçistka fanatlarını” səmimi qəlbdən təbrik edək, “sağ olun, var olun, zuboçistkasız qalmayın” deyək; Bu gün Albaniyanın azadlığı günüdür. Qafqaz Albaniyası sözü qədim tariximizdə Azərbaycan sözü ilə qaynayıb-qarışdığından, albanları təbrik etmək borcumuzdur; Russevərlər bilsinlər ki, sevdikləri ruslar bu gün üstünöqtəli e hərfinin bayramını qeyd edəcəklər. 1783-cü ilin bu günündə knyaginya Daşkova rus əlifbasına bu hərfin daxil edilməsi təklifində bulunubmuş; Və nəhayət, Amerikada bu gün milli limon kremi ilə piroq günüdür. Və tək bu da yox, həm də milli düyü piroqu günüdür.
Messi gedəndən sonra xeyli yetimləşən, Xavi baş məşqçi kimi gələndən sonra isə azacıq ümidlənən “Barselona” azarkeşləri, biləsiniz ki, sevdiyiniz klub məhz 1899-cu ilin bu günündə yaranıb; Qarabağ konfliktinin başlanğıcını, 20 yanvar dönəmini xatırlayın, informasiya blokadasında olan xalqımız bütün doğru xəbərləri “Amerikanın səsi” və “Azadlıq” radiostansiyalarından alırdı. Xalqın dərdinə məlhəm olan yapışıqlı, doğma bir səs vardı, Mirzə Xəzərin səsi. Azərbaycan yəhudisi olan, Bibiliyanı dilimizə çevirən, ABŞ-da yaşayan, “Ameriakanın səsi”nin Azərbaycan üzrə müxbiri olan bu mərhum radiojurnalisti bu gün anmağa borcluyuq, 1947-ci ilin bu günündə dünyaya gəldiyi üçün; Azərbaycanı dünya səviyyəsində tərənnüm edən bir neçə məşhur rəssamlarımızdan biri – Tahir Salahov da bu gün anılmalıdır. Dahi rəssam 1928-ci ilin bu günündə dünyaya göz açıb.
29 noyabr mədəniyyət dünyasından çox sayda ünlüləri aparan gündür həm də. 2010-cu ildə Azərbaycanın xalq artisti, ən məşhur diktorlarımızdan biri Fatma Cabbarova, 2010-cu ildə məlahətli rus şairəsi Bella Axmadulina, 2001-ci ildə əfsanəvi The Beatles qrupunun gitaraçısı Con Harrison, 1924-cü ildə klassik bəstəkarlıq pleyadasının sonuncu mogikanı olan italyan bəstəkarı Cakoma Puççini, 1643-cü ildə dünyada ilk opera klassiki hesab edilən italyan bəstəkar Klaudio Monteverdi, ən nəhayət, 1516-cı ildə dini və mifoloji mövzularda şedevrlər yaratmış italyan rəngkarı Covanni Bellini bu gün dünyadan köçüblər.
30 noyabr. Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü
Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü 1988-ci il noyabrın 30-dan qeyd olunur. Məhz həmin ilin noyabrında universitetlər, elmi-tədqiqat institutları və hərbi idarələr də daxil olmaqla ARPANET-in minlərlə qovşağını sıradan çıxaran ilk kompüter virusu meydana gəldi və nəhəng itkilərə səbəb oldu. Yaradıcısının adı ilə “Morris soxulcanı” adlandırılan bu virusun vurduğu ziyan təxminən 100 milyon dollar həcmində qiymətləndirilirdi. “Morris soxulcanı” göstərdi ki, informasiya təhlükəsizliyi həqiqətən də çox ciddi məsələdir və insanlar tərəfindən böyük səylər və müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsini tələb edir. Buna görə də dünya ictimaiyyəti informasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə kompleks yanaşmanın zəruriliyi haqqında ciddi düşünməyə başladı. 1988-ci ildə Kompüter avadanlığı üzrə Amerika Assosiasiyası 30 noyabrı Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü elan etdi. İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü çoxdan istifadə olunan parolların yeniləşdirilməsi, sistemdə virusların mövcudluğunun yoxlanması, arxivləşdirilmə işləri, lazımsız informasiyanın silinməsi, vacib informasiyaların mühafizə səviyyəsinin auditi, kompleks təhlükəsizliyin və digər bu kimi tədbirlərin həyata keçirilməsi, ictimaiyyətin diqqətinin artırılması, müvafiq qurumların və mütəxəssislərin məsuliyyətinin xatırlanması və ümumiyyətlə, bir monitorinq günüdür. Haydı, yoxlamalar başlansın!
30 noyabr. Ev heyvanları günü
Antuan de Sent-Ekzüperi deyib ki, “Əhlilləşdirdiklərin üçün cavabdehsən”. Yəni ki, insan oğlu, vəhşi təbiətdə özü üçün azad yaşayırdı da heyvanlar, quşlar, onları gətirib həyət-bacana salıb özünə köməkçi etməmisənmi, eləmisən. Birinə yük daşıdıb, birinə qapını qorumağı tapşırıb, birindən süd, birindən yumurta, birindən yun alıb, o birilərini kəsib ətini yemək üçün sıraya düzməmisənmi, düzmüsən. Di zəhmət çək, onların əziyyətini da çək, yeməyini, suyunu ver, isti damla, tövlə ilə təmin elə, azarlayanda dava-dərmanlarını kəsmə. Hətta bu gün, onların bayramında onları işlətməkdən vaz keçmək, onlara desert yedizdirmək də olar.
30 noyabr. Beynəlxaq “Şəhərlər yaşamaq tərəfdarlarıdırlar” günü
1786-cı ilin bu günündə Toskan hersoqluğunun (hazırkı Cənubi İtaliya ərazisində yerləşən birvaxtkı dövlət) kralı Petr Leapold Qabsburq tarixdə ilk dəfə Avropa ölkəsində ölüm hökmünü ləğv edib. Məhz buna görə də bu gün “ölüm yox, yaşamaq” şüarının bərqərar edilməsinə bir işarədir.
30 noyabr. Mikrofon, top, kinoaparat
Beynəlxalq ətək günü. Geyim dizaynerlərinin bayramıdır. Xanımları onlar yeni ətəklərlə sevindirəcəklər, xanımlar da bu ətəklərdən geyəcəklər. İtaliyada regional Toskana festivalı, Dubayda xatirə, Ukraynada silahlı qüvvələr, Benində milli dövlət, ABŞ-da milli mussa (təbii ki, yemək növüdür) günüdür.
“Mən səni çox sevdim” mahnısını dönə-dönə dinləyən sevən gənclər, 1980-ci ilin bu günündə bu mahnını oxuyan məşhur türk müğənnisi Cem Adrian doğulub; Futbolumuz bərbad gündə olsa belə tarixdə elə futbolçularımız var ki, onları xatırlamamaq cinayət sayılar. Məsələn, Professor təxəllüslü Musa Qurbanovu. O Musa Qurbanovu ki, pley-meyker kimi heç də Zidandan, Del Pyerodan, Platinidən geri qalmırdı, sadəcə, Azərbaycan futbolunda batıb qalmışdı deyə həmin səviyyəyə yüksələ bilməmişdi. 1964-cü ilin bu günündə doğulub Musa Qurbanov; 1939-cu ilin bu günündə SSRİ Finlandiyaya hücum edib. 1939-cu ildə alman ixtiraçısı, kino çəkmək üçün qurğunu kəşf edən Maks Skladovski vəfat edib. 1936-cı ildə amansız yanğın Londondakı ümumdünya əhəmiyyətli Büllür sarayı yandırıb kül edib. 1874-cü ildə Britaniyanın ən məşhur dövlər xadimlərindən biri –Uinston Çörçil doğulub. 1767-ci ildə Qulliver obrazının yaradıcısı, irland yazıçı Conatan Svift dünyaya gəlib. 1508-ci ildə Qərb sivilizasiyası tarixindəki ən nüfuzlu memar hesab edilən Andrea Palladio doğulub.
1 dekabr. Laçının de-yure azad edilməsi
Laçın rayonu Azərbaycan Respublikasının cənub-qərbində, dağlıq ərazidə yerləşir. Dünyada ən nadir ağac sayılan qırmızı dəmirağac meşələri, həddindən çox dərman bitkiləri, çoxlu mineral suları, uran, civə, qızıl, dəmir, müxtəlif rəngli mərmər yataqları və s. vardır Laçında. Laçın rayonunun yaranma tarixi 8 avqust 1930-cu ildir. Ərazisi 1.84 min km2 , əhalinin sayı 72,4 min (01. 04. 2013) nəfərdir. Laçın rayonunda 1 şəhər (Laçın), 1 qəsəbə (Qayğı), 125 kənd vardır. Laçının aşağı hissəsində Zəngəzur dağının ətəyində bir-birindən xeyli aralı Artız, Salaq və Mərkiz dağları, onlardan uzaqlarda Xustun, Kəpəz, Keçəldağ silsiləsi uzanır. Zəngəzur dağlarının zirvəsi bəzi yerlərdə dəniz səviyyəsindən 3906 metr yüksəkdir və həmişə qarla örtülüdür.
Laçın rayonunda 200-ə yaxın tarix mədəniyyət və memarlıq abidələri, onlarla kurqan, qala tipli arxeologiya baxımından faydalı olan abidələr, stellalar, at, qoç fiqurları, süjetli daşlar var idi. Rayon 1992-ci il may ayının 18-də Ermənistan Respublikası tərəfindən işğal olundu. İşğaldan əvvəlki 217 mədəniyyət müəssisəsi, 142 səhiyyə obyekti, 133 idarə və müəssisə, 100 ümumtəhsil məktəbi, 5 məktəbəqədər müəssisə, 5 musiqi məktəbi, 1 internat məktəbi, 1 orta texniki peşə məktəbi, 1 rabitə evi və s. - əksəriyyəti dağıdıldı.
2020-ci il sentyabrın 27-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin cəbhədəki təxribatının qarşısını alan Azərbaycan Ordusu əks-hücumla bir neçə rayonu, yüzlərlə kənd və qəsəbəni, strateji yüksəkliyi düşməndən azad etdi. İşğaldan azad olunan şəhər və kəndlərimizdə, qəsəbələrimizdə üçrəngli bayrağımızın ucaldılması ilə nəticələnən qırx dörd günlük Vətən müharibəsi Azərbaycan Ordusunun qələbəsi ilə başa çatdı. Azərbaycan Prezidenti, Rusiya Prezidenti və Ermənistanın baş nazirinin noyabrın 10-da imzaladıqları birgə bəyanata uyğun olaraq, Ermənistan tərəfindən digər ərazilərimizin boşaldılması qrafik üzrə həyata keçirildi. Həmin qrafikə əsasən, dekabrın 1-də Laçın rayonu da erməni işğalından azad edildi.
1 dekabr. Ümumdünya QİÇS-lə mübarizə günü
World AIDS Day – Bir vaxtlar QİÇS virusu barədə ilk məlumatlar gəzib dolaşanda insanlıq vahiməyə düşmüşdü, müdhiş virusun qorxusu canları almaqda idi. Elm o vaxt bu naməlum virusun əlində aciz idi, amma indi bütün bilgilərə malikdir. Elmə məlumdur ki, bu virus təkcə limfositləri deyil, makrofaqları və monositləri də zədələyir, özü də gəzicidir, böyrəkdə, ürəkdə, gözdə, mədə-bağırsaqda aktiv şəkildə dağıdıcı fəaliyyət göstərir. Hətta beyini də zədələyə bilir.
Bu epidemiya başlayandan indiyənədək 88 milyon insanı əhatə edib. Narkomanların və qaydasız intim həyat keçirənlərin xəstəliyi sayılan QİÇS sağlam həyat tərzi keçirənlərin yel olub yanlarından da ötə bilməz, ona görə də, çalışın heç vaxt bu virusun risk qrupuna daxil olmayın.
1 dekabr. Bəstəkar Azər Dadaşovun 75 illiyi
16 yaşında ikən simfonik orkestr üçün ilk əsərini - “Elegiya”nı bəstələyən Azər Dadaşov görkəmli bəstəkar Qara Qarayevdən dərs alıb. O, 10-dan çox simfoniya, bir çox janrda yazılmış musiqi əsərlərinin, o cümlədən 20-dən çox filmə bəstənin müəllifidir. Xüsusən solist, xor və kamera orkestri üçün “Ave, Maria” ariyası, Füzulinin sözlərinə “Aruzilər məzhəri” vokal silsiləsi, Şuşa şəhərinə həsr etdiyi simfonik orkestr üçün 11 saylı simfoniyası; B.Vahabzadənin sözlərinə solist, xor və simfonik orkestr üçün “Ulu Qorqud” odası, iki soprano və simfonik orkestr üçün “Bahar duası” ariyası məşhurdur. Bəstəkar eyni zamanda “Şahid qız” (1990), “Yuxu” (1994), “Özgə vaxt” (1996) və s. kinofilmlərə və “Yanmış evin nağılı” dram tamaşasına musiqilər bəstələyib. Əsərləri ABŞ, İngiltərə, İsveçrə, Fransa, Türkiyə, Finlandiya və s. ölkələrin nüfuzlu orkestrləri tərəfindən ifa olunub. Azər Dadaşov zəngin yaradıcılıq axtarışları ilə musiqimizin inkişafına və təbliğinə layiqli töhfələr verib. Bəstəkar 2005-ci ildə Azərbaycan Respublikasının “Əməkdar incəsənət xadimi”, 2018-ci ildə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülüb. Təbrik edirik bəstəkarı!
1 dekabr. Bu gün nağılları uşaqlar üçün deyil, böyüklər üçün uydururlar
Nevroloq günü. Yolunuz onun yanına düşməsin. Qazaxıstanın ilk prezident, Portuqaliyanın və CAR-ın müstəqillik, İslandiyanın özünüidarəetmə, Panamanın müəllim, Kanadanın təhlükəsiz avtomobil idarəetməsi, Estoniyada müqəddəs torpaqlar günüdür, ABŞ-da isə milli qızartma piroq günüdür. Amma bir bayramla doymayan amerikalılar “qırmıza alma yeyin” adlı digər bayramı da qeyd edəcəklər.
1935-ci ildə üç Oskar qazanmış amerikalı aktyor və kinorejissor Vudi Allen dünyaya gəlib. 1949-cu ildə adı dünyaca məşhur olan, amma cinayətkar, quldur birisi – Kolumbiya və dünya narkomafiyasının əvəzsiz lideri Pablo Eskobar doğulub. 1956-cı ilin bu günündə Fidel Kastro gizlincə “Qranma” adlı gəmiylə mühacirətdən qayıdıb öz tərəfdarları ilə Kubada inqilabi hərəkata başlayıb. Fidel - həmin o ABŞ-a baş əyməyən, həmişə hərbi geyimdə gəzən həqiqi Kuba qəhrəmanıdır. Bir yalançı qəhrəmana isə biz zavallılar Bakının ən hündür yerində abidə qoyub uzun illər səcdə etmişik: Sergey Kirov adlı xalqımızın qatilinə. 1934-cü ilin bu günündə həmin o qırmızı kommunisti Leninqradda Nikolayev soyadlı bir fəhlə güllələyib, o dünyası gözəl olsun həmin Nikolayevin. 1929-cu ildə Edvin Lou adlı şəxs Binqo oyununu kəşf edib. 1896-cı ildə sovetlər dönəminin məşhur marşalı Georgiy Jukov doğulub. 1891-ci ildə kanada-amerikalı müəllim Ceyms Neysmit besketbol oyununu icad edib. 1887-ci ildə sonradan məşhurlaşan ingilis yazıçısı Artur Konan Doyl Şerlok Holms obrazını yaradıb. 1835-ci ildə məşhur danimarkalı nağılçı Hans Kristian Andersenin ilk “Nağıllar” kitabı işıq üzü görüb. 1825-ci ildə Azərbaycanın taleyi ilə çox oynamış rus imperatoru 1-ci Aleksandr Romanov ölüb. 1783-cü ildə Parisdə ilk dəfə insan hava şarı ilə səmaya uçub. Bu, fizik Jak Şarl olub. Və 1761-ci ildə Londondakı məşhur mum heykəllər muzeyinin yaradıcısı Tüsso Mari doğulub.
2 dekabr. Bank işçisi günü
Banklara borcu olmayan az adam taparsınız. Kim ki dara düşür, gerisini fikirləşmədən özünü dünyada analoqu olmayan fazilərlə kredit verən Azərbaycan banklarının boyunduruğu altına salır. Sonra da pulu qaytara bilməyib cəzaya məruz qalır. Bank işçisi günündə banklarımıza insaf, əhalimizə isə “dar gün kreditinə” düçar olmamağı arzulayıram.
2 dekabr. Birləşmiş Ərəb Əmirliyinin müstəqilliyi günü
Bizlərdə Dubay sözünə pis baxırlar, “Dubaya gedib gəlir” ittihamı ən pis ittihamdır. Amma Dubaya tək elə həmin anlamda gedilməz ki, ora gəzməyə, məişət texnikası, avtomobil almağa da gedilər.
Vaxtı ilə Dubayın da daxil olduğu Birləşmiş Ərəb Əmirliyi Britaniyanın müstəmləkəsi idi, “müvəqqəti Oman” adı altında 9 şeyxlik birləşmişdi. 1971-ci ilin bu günündə Əbu-Dabi, Dubay, Şarca və digərləri öz müstəqilliklərini elan etdilər, birləşdilər, ən varlı əmirlik olan Əbu-Dabi paytaxt elan edildi, onun şeyxi Zaid bin Sultan ilk əmir oldu. Bu gün BƏƏ dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələri sırasında yer alır, əhali tam rifah içindədir. Əlbəttə ki, neftlərinin hesabına. Dekabrın 2-si və 3-də əmirliyin əhalisi müstəqilliyi coşqu ilə bayram edəcək. İdarələr, məktəblər işləməyəcək, küçələr qələbəlik olacaq, bayram mərasimləri keçiriləcək. Ərəblər səxavətlə öz əcnəbi qulluqçularına pul paylayacaqlar. O cümlədən məlum səbəbdən Dubaya gedənlər də ikiqat qazanc əldə edəcəklər.
Soruşacaqsınız ki, ərəb kişiləri niyə ucdantutma ağ libasa bürünürlər. Cavab verirəm: ağ uzun libas – zəhgin yaşamağa bir işarədir. Soruşacaqsınız ki, bizim də neftimiz var, bəs biz niyə zəngin yaşamırıq? Bu dəfə cavab verməyəcəyəm.
2 dekabr. Cahangir müəllimin menyüsünə
Bu gün beynəlxalq quldarlıqla mübarizə günüdür. Allah hər birimizi mənəvi qul olmaqdan qorusun. Bu gün oyuncaq dəmiryolu günüdür. Deyilənə görə oyuncaq dəmiryolu kolleksiyalarını ən çox eks dəmiryolu nazirləri toplayırlar. “Laosda müstəqillik, Kubada hərbi qüvvələr, Belarusda hüquqşünas günüdür” kəlmələrini yaza-yaza fikir məni Amerika mətbəxinə çəkir, görəsən onlarda hansı bayramdır deyə düşünürəm, deməzsənmiş, milli oladi şirniyyatı günüymüş.
1991-ci ilin bu günündə qardaş Ukrayna müstəqilliyini elan edib, ilk olaraq bunu tanıyan Kanada və Polşa olub. 1981-ci ildə Amerikanın pop-divası Britni Spirs doğulub. (Bizim də divamız, gərək ki, Aygün Kazımovadır). 1982-ci ildə Yuta universitetinin cərrahları pensiyaçı Barni Klarka ilk süni ürək qoyublar, bu ürəklə həmin şəxs 112 gün yaşayıb. 1969-cu ildə Sietl və Nyu-York arasında 191 sərnişinlə ilk Boinq təyyarəsi uçub. (Bu xəbər AZAL başbiləni Cahangir müəllim üçün yəqin maraqlı oldu). 1946-cı ildə Canni Versaçe doğulub, dünyanın ən ünlü kuturyelərindən biri. Əfsus ki, bu böyük şəxsiyyəti öz evinin kəndarında güllələyiblər. 1923-cü ildə dünyanın ən gözəl soprano səsli müğənnisi hesab edilən yunan Kallas Mariya dünyaya gəlib. 1901-ci ildə amerikalı Kinq Jilett ikitərəfli birdəfəlik lezvaya patent alıb. Təbii ki, üz, o cümlədən bığ qırxmaq rahatlaşıb. (Füzuli aeroportunun açılışında Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri ilə üştərəfli söhbətindən sonra bu xəbər də Cahangir müəllim üçün yəqin maraqlı oldu). 1870-ci ildə Roma İtaliyanın paytaxtı elan edilib. 1852-ci ildə Fransa prezidenti Napoleon Bonopart özünü Fransanın imperatoru elan edib. 1859-cu ildə pauntalizm cərəyanının banisi olan fransız rəssam Sera Jorj doğulub. 1823-cü ildə ABŞ prezidenti Ceyms Monro Avropa ölkələrinin Amerika qitəsinin işlərinə qarışmamaq prinsipini irəli sürüb. 1814-cü ildə də Alfons Fransua de Sad adlı fransız yazışı dünyadan köçüb. Bəli, sadizmin yaradıcısından söhbət gedir.
3 dekabr. Beynəlxalq Əlillər Günü
1992-ci ildə Rusiya Federasiyasının təşəbbüsü ilə BMT-nin Baş Məclisində dekabr ayının 3-nün Əlillər Günü kimi qeyd olunmasıyla bağlı qərar qəbul edilib. Hər il keçirilən Beynəlxalq Əlillər Günü əlillərin ehtiyaclarını başa düşmək və məhdud imkanlara malik olan insanların ləyaqət, hüquq və rifahına dəstəyi irəli çəkmək və həmçinin, məhdud imkanlı insanların siyasi, sosial və mədəni həyatın bütün aspektlərinə cəlb edilməsinə çalışmaq əsas meyar hesab olunur. Dünya əhalisinin təxminən 10 faizini fiziki cəhətdən qüsurlu insanlar təşkil edir. Əlilliyi olan insanların 20 faizi inkişaf etməkdə olan ölkələrdə yaşayır.
Ölkəmizdə bu ilin əvvəli üçün 600 min nəfərə yaxın əlil, o cümlədən 72 min sağlamlıq imkanları məhdud uşaq var idi. Amma əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev cənabları bu sayın xeyli azalması uğrunda məqsədyönlü fəaliyyətə başladığından, bu rəqəmin ciddi itkiyə məruz qaldığı istisna deyil.
3 dekabr. Ümumdünya kompüter qrafikası, dizaynerlər və animatorlar günü
“Evans & Sutherland” adlı ilk kompüter qrafikası ilə məşğul olan şirkəti hələ uzaq 1968-ci ildə yaratmışdılar. Onun yaradıcısı Amerika alimi Ayven Sazerlend idi. O, həm də internetin pioneri hesab edilir. 1984-cü ildə stereolitoqrafiya metodunun kəşfi ilə 3D çap üsulu da ram edildi. Sonradan bu üsul kompüterlərə də aid edildi. Bu gün kompüter qrafikası sahəsində Dell, İntel, Adobe, Vidia kimi öncüllər liderlik edirlər. Əgər sizin tanış dizaynerləriniz, tanış 3 D mütəxəssisləri varsa heç də pis olmaz ki onları təbrik edəsiniz.
3 dekabr. “Öz əlinlə hədiyyə düzəlt” günü
Uşaqlar bağçada rəngli kağız və kartondan hədiyyələr düzəldirlər, bu hədiyyələri böyüklər məmnuniyyətlə qəbul edirlər, bu öz yerində. Amma bu bayram həm də böyüklər üçün nəzərdə tutulur. İndi bir məni agah edin görək, biz öz əlimizlə nə hədiyyə düzəldə bilərik və tutalım, səkkiz martda xanımlar üçün vatman kağıza yapışdırdığımız gül rəsmini xanımlar başımıza vurmazlarmı.
3 dekabr. Böyük Stradivarinin müəllimi
1989-cu ilin bu günündə Mixail Qorbaçovla Corc Buş SSRİ ilə ABŞ arasındakı soyuq müharibənin rəsmən bitdiyini elan etdilər. 1984-cü ildə ən böyük sənaye qəzalarından biri Hindistanda baş verdi, Bxopal kimya kombinatından zəhərli qazın sızması nəticəsində 2000 insan öldü, 20000 insan kor oldu. 1979-cu ildə İranda yeni konstitusiya qəbul edildi, cəmiyyətin islamlaşması, şəriət məhkəməsi, qadınların zorən çadra taxması qəbul edildi. 1973-cü ildə amerikalılar ilk dəfə Yupiter planetinə uçdular. 1959-cu ildə ruslar “Lenin” adında ilk atom sualtı gəmi istehsal etdilər. 1910-cu ildə Parisdə ilk leon lampası nümayiş olundu. 1894-cü ildə “Dəfinələr adası” romanının müəllifi, şotland yazıçı Robert Stivenson dünyasını dəyişdi. 1775-ci ildə ilk dəfə ABŞ-da hazırkı ulduzlu xətt-xətt bayraq ucaldıldı. Və ən nəhayət, 1596-cı ildə italyan skripkaçı, Antonio Stradivarinin müəllimi Nikolo Amati dünyaya gəldi.
4 dekabr. Şaxta babaya hədiyyə sifarişi günü
Şərqi Avropa ölkələrində balaca uşaqları xoşbəxt etmək üçün bu gün xüsusi ünvanlar açıqlanacaq, uşaqlar ora Şaxta babadan istədikləri hədiyyələrin adlarını yazacaqlar, xüsusi fondun maliyyəsi hesabıan bu hədiyyələr alınıb dekabrın 31-də uşaqlara çatdırılacaq. Bəlkə biz də belə bir iş görək? Heç olmasa şəhid və qazi övladlarının yeni il arzularının reallaşmasına köməklik göstərək? Əlbəttə, təzadlar ölkəsində yeni il gecəsində Laplandiyada əsl Santa Klausla görüşən, Mayamidə şellənən, Kanarda əylənən, Eyfel zirvəsində şampan partladan, özünə sifarişlə son model Ferrari gətizdirən kəslər belə bir aksiyaya qoşulmayacaqlar. Amma rasiondan əti, kərə yağını, meyvəni yığışdıran, təzə paltar almağı yadırğayan, zorən on bir nömrəli marşrutdan istifadə edən kəslər mütləq bir-iki manat artırıb balacaları sevindirmək istəyəcəklər. Təşəbbüs göstərəkmi?
4 dekabr. Qəhvəyi ayaqqabı gəzdirmə günü
Nəyi qoyub nəyi axtarırsınız, ay şimali avropalılar. Bir gün öncədən kimdə bu rəng ayaqqabı yoxdursa alır, 4 dekabrda hamı ancaq qəhvəyi ayaqqabı geyinir. Gözəl mənzərədir, bütün ayaqlarda eyni rəngdə ayaqqabılar. Əsatirə görə, dəridən düzəlmiş ilk ayaqqabı məhz qəhvəyi olub, ona görə də ilin bir günü həmin o ilk ayaqqabı yad edilir.
4 dekabr. İd-il-Burbara günü
Böyük bir təzad: Helloun bayramına bənzəyən bu gün xristian müqəddəsi Varvaranın şərəfinə qeyd edilir, amma gördüyünüz kimi, ad özü ərəbcədir, xristianlı müqəddəsin adına bayramı əsasən islam dünyasında - İordaniyada, Livanda, Suriyada, Fələstində, hətta qardaş Türkiyədə bayram edirlər.
4 dekabr. Beynəlxalq hepard günü
Afrika savannalarının ən görkəmli sakini olan hepardlar (dilimizə çita kimi tərcümə edilsə də mən nədənsə bu çita variantını qəbul edə bilmirəm) bir də İranın Xorasan bölgəsində yaşayırlar. Bir vaxtlar Azərbaycanda da yaşayırdılar, amma kökləri kəsilib. Onların sürəti hətta saatda 135 km-ə çatır. Bu, bir rekord. Həmçinin, 120 km/saat sürəti sadəcə 3,1 saniyəyə yığırlar. Bu, digər rekord. Əgər hepard bu sürətlə uzun müddət qaçarsa bədən hərarəti 460 C-ni keçər (bu, növbəti rekord), bu isə onun beyin fəaliyyətinə ciddi zərər verə bilər. Buna görə də onun ov vaxtı 1 dəqiqədən çox çəkmir. Ən çox 20 il yaşayan hepardların maksimal sürətdə qaçarkən addımlarının arasındakı məsafə bəzən 15 m-ə çata bilir. Bu da daha bir rekord. Bu qeyri-adi canlının kökünün kəsilməməsi naminə bu gün onun günüdür, onları qorumaq cəmiyyətlərə ismarıc ediləcək.
4 dekabr. Görkəmli rus yazıçısı Nikolay Tixonovun 125 illiyi
1914-1918-ci illər Birinci Dünya müharibəsi, 1918-1920-ci illər Rusiyanın Vətən müharibəsi və 1941-1945-ci illər II Dünya müharibəsinin iştirakçısı olmuş Nikolay Tixonov üçün həyat ən böyük müəllim olub, üstəlik, ona gen-bol material verib. Görkəmli yazıçının yaradıcılığında sülh, şərq xalqlarının milli azadlıq və istiqlaliyyət uğrunda mübarizəsi, Sovet xalqlarının dostluğunun tərənnümü başlıca yer tutub. Əsərləri keçmiş SSRİ xalqlarının dillərinə, o cümlədən Azərbaycan dilinə və bir çox xarici dillərə tərcümə edilib. Azərbaycan xalqının yaxın dostu olan Tixonov 1941-ci ildə Sankt-Peterburqda - Ermitrajda Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyinin keçirilməsinin təşkilatçılarından olub. Blokada şəraitində, aclıq və ölümlə üzbəüz qalmış bir şəhərdə azərbaycanlı şairin anılması kitablara düşən, yaddaşlardan silinməyən bir hadisədir əlbəttə. Tixonov dəfələrlə Azərbaycana gəlib, ölkəmiz haqqında bır sıra şeirlər, Azərbaycan ədəbiyyatı, onun görkəmli simaları haqqında məqalə və xatirələr yazıb. Azərbaycan xalqını ilk dəfə “şair xalq” adlandıran da məhz o olub.
Sadalamıram, Nikolay Tixonov SSRİ-nin bütün mükafatlarına layiq görülüb, 40 il dalbadal deputat olub. Bizimkilər də ona “Xalq şairi” fəxri adını veriblər. O, 1979-cu il fevral ayının 8-də Moskva şəhərində vəfat edib. Xaçpərəst də olsa, Allah rəhmət eləsin deyək ona.
4 dekabr. Kamal Abdulla, Pol Elüar və Ömər Xəyyam
İnformatika günü. Məktəblərdə artıq belə bir fənn keçilir. Bu gün kimin informatika dərsi varsa ikiqat səylə çalışsın. Barburka günü. Şaxtaçılar günü bayramıdır, təşəbbüs polyaklardan gəlib. Kaberne-fran günü. Şərabsevənlərə sübut edilir ki, bu növ şərab adi qarışıq növ deyil, daha artığıdır. ABŞ-da isə milli peçenye günüdür. Düzdür, ABŞ-ın Qazaxla heç bir əlaqəsi yoxdur, amma nədənsə məndə məhz indi bir sual doğuldu, görəsən niyə Qazaxda peçenyeyə qəlet deyirlər?
1987-ci ildə krım tatarları SSRİ-dən növbəti zərbə alıblar, onlara öz ana vətənləri olan Krımda və Krasnodarda qeydiyyata alınma məhdudiyyəti qoyulub. Həmin gün qəzadan sonra Çernobıl AES-in 3-cü enerji bloku fəaliyyətini davam etdirib. 1982-ci ildə tetraamelya sindromu ilə doğulmuş, əlsiz-ayaqsız olan dünyaca məşhur motivasiya məşqçisi, missioner Nik Vuiçiç dünyaya gəlib. 1950-ci ildə Azərbaycanın xalq yazıçısı, “Yarımşıq əlyazma” romanı ilə adını ədəbiyyat tariximizə yazmış, BDU-da mənim müəllimim olmuş Kamal Abdullanın doğum günüdür. 1946-cı ildə Moskvada ilk “Moskviç – 400” avtomobili yığılıb. 1922-ci ildə ünlü fransız aktyoru, “Fanfan tülpan” filmi ilə adını tarixə yazmış Jerar Filipp dünyaya gəlib. 1913-cü ildə televiziya pultunu kəşf etmiş amerika ixtiraçısı Robert Adler doğulub. 1895-ci ildə dünya poeziyasının ən görkəmli nümayəndələrindən olan fransız Pol Elüar dünyaya gəlib. 1808-ci ildə Napoleon nəcib iş görərək əsarətdə saxladığı İspaniyada inkvizisiyanı ləğv edib. 1791-ci ildə Britaniyanın “Observer” qəzetinin ilk sayı işıq üzü görüb. 1674-cü ildə fransız yezuitləri ABŞ ərazisində Çikaqo adlı şəhər salıblar. 1131-ci ildə dahi fars-tacik şairi, dünyanın bütün sirlərini şərab üzərindən açan filosof Ömər Xəyyam dünyadan köçüb.
5 dekabr. Ümumdünya yerin təki günü
6 qatdan ibarət olan, sualtı sular üçün filtr rolunu oynayan yerin təki özündə 45 faiz mineral hissəcik, 25 faiz su, 25 faiz hava və 5 fazi üzvü maddələr daşıyır. Ekosistemin qorunmasında əhəmiyyətli rol oynayan bu qat bitkilər aləminin həyat mənbəyi hesab edilir. Yerin təkinin qorunması vacibdir, bu gün insanlara xilaskarlıq missiyası tapşırılacaq.
5 dekabr. Şəhid daxili işlər naziri Məhəmməd Əsədovun 80 illiyi
1991-ci il noyabr ayının 20-də Azərbaycanın dövlət xadimləri öz vəzifə və vətəndaşlıq borclarını yerinə yetirmək üçün vertolyotla Ağdam şəhərinə uçarkən Qarakənd səmasında dəhşətli, yaddaşlardan silinməyən qanlı vertolyot faciəsi baş verdi. Sanki hansısa xəyanətkarlıqla vertolyota doldurulub erməni terrorçularına yem olaraq göndərilən şəxslərin hamısı müstəqilliyimizin qatı tərəfdarları, vətənpətrvərlər idi. Xalqımızın azadlığı, torpaqlarımızın bütövlüyü uğrunda gedən mübarizədə şəhid olan bu şəxslərin arasında daxili işlər naziri Məhəmməd Nəbi oğlu Əsədov da var idi.
Məhəmməd Nəbi oğlu Əsədov 1941-ci il dekabr ayının 5-də Zəngilan rayonunun Baharlı kəndində anadan olub. Uzun illər partiya-sovet işlərində çalııbş, 1982-ci ildə Moskva Təhlükəsizlik Akademiyasını qırmızı diplomla başa vurub, Azərbaycan Təhlükəsizlik Nazirliyində məsul vəzifədə çalışıb. 1990-cı ilin may ayında Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər naziri vəzifəsinə təyin edilib, nazir işlədiyi müddətdə vaxtının çoxunu Qarabağ bölgəsində keçirib, əsgərlərlə çiyin-çiyinə səngərlərdə gecələyib. 1990-cı il noyabr ayının 5-də general-mayor rütbəsini alıb.
Allah ona rəhmət eləsin!
5 dekabr. Beynəlxalq Könüllülər Günü
BMT-nin Baş Məclisi tərəfindən 1985-ci ildən iqtisadi və sosial inkişaf naminə hər il 5 dekabr Beynəlxalq Könüllülər Günü kimi qeyd olunur. Könüllülük – öz iradəsi və sərbəst seçimi əsasında əvəzi ödənilməyən fəaliyyəti həyata keçirən şəxsdir. Könüllülüyün məqsədi isə tapşırıqları yerinə yetirmək, fərdlərə və ya ictimai təşkilatlara maliyyə dəstəyi olmadan, fədakarcasına, insanların rifahını inkişaf etdirmək və yaxşılaşdırmaqdan ibarətdir. Bu öz maraqları, şəxsi bacarıqları və öyrənmə vasitəsilə cəmiyyətə xidmət göstərilməsidir ki, qarşılığında pul əvəzinə özünə dəyər və hörmət hissi qazanılır. Bu təqvim günü ölkəmizdə hər il yüksək səviyyədə qeyd edilir. Könüllülərin səyi nəticəsində hər gün minlərlə insan maarifləndirilir, onların pis vərdişlərdən uzaqlaşması naminə müxtəlif layihələr həyata keçirilir.
Ölkəmizdə könüllülük hərəkatı geniş vüsət alıb, bu faktdır. Hətta Prezident İlham Əliyev 2020-ci ili respublikamızda “Könüllülər ili” elan etmişdi. Avropa oyunları, Formula 1 kimi idman yarışlarında, beynəlxalq forumlarda böyük vüsət almış mövsümi könüllülük hərəkatı Asan könüllüləri qismində daimi status da qazanıb. Azərbaycan könüllülərini – fədakar gənclərimizi təbrik edirik.
5 dekabr. Tanınmış aktyor Həsənağa Salayevin 100 illiyi
Həsənağa Dərya oğlu Salayev 1921- ci il dekabr ayının 5-də Bakıda anadan olub. Bakıdakı 6-cı Şura məktəbində təhsil alıb, 1937-ci ildə Bakı Teatr Texnikumuna daxil olub. Tələbə ikən 1938-ci ildə Akademik Milli Dram Teatrının aktyor heyətinə qəbul edilib, 1941-ci ildə təhsilini başa vurduğu günlərdə müharibəyə gedib, müharibənin qan-qadasından keçib, qələbədən sonra 1946-cı ildə yenidən doğma kollektivə qayıdıb. Onun “Oqtay Eloğlu” tamaşasında yaratdığı baş qəhrəman haqqında uzun illər mətbuatda müxtəlif fikirlər səslənib. Səhnə fədaisinin yaratdığı həmin monumental obraz bu günə kimi əvəzedilməz olaraq qalmaqdadır. Teatrla yanaşı, kino sahəsində də çalışan Salayev “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının istehsal etdiyi “Fətəli xan”, “Görüş”, “O olmasın, bu olsun”, “Onu bağışlamaq olarmı?”, “Koroğlu”, “İstintaq davam edir” bədii filmlərində əsas rollara çəkilib. “İstintaq davam edir” bədii filmində həm baş rolda oynayıb, həm də bu ekran əsərinin rejissoru olub. Milli teatrın və kinonun inkişafındakı xidmətlərinə görə bir sıra mükafatlara, 1959-cu ildə Azərbaycanın “Əməkdar artist”, 1974-cü ildə isə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülüb. Həsənağa Salayev 1981-ci il oktyabr ayının 2-də vəfat edib, ruhu şad olsun.
5 dekabr. Mandelanı, Cavidi, Moneni, Dümanı, Motsartı aparan gün
Vanna günü. Duş sevənlər ən azı bu gün vərdişlərini dəyişməlidirlər. Nindzya günü. Bu Şərq sənətini bir gün mənimsəmək pis olmazdı. Fransada əfvetmə, Niderlandda Klozum (keşiş), Avstriyada Krampus (cadugər) və Amerikada komfortla yemək günü.
2017-ci ilin bu günündə Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi dopinq istifadəsinə görə Rusiya qış olimpiya yığmasını 2018-ci il oyunlarından kənarlaşdırıb. 2013-də Nobel mükafatçısı, CAR-ın prezidenti olmuş Nelson Mandela vəfat edib. 1966-cı ildə məşhur fransız müğənnisi Patrisiya Kaas doğulub. 1949-cu ildə Qüds İsrailin ilk paytaxtı elan olunub. 1946-cl ildə məşhur ispaniyalı tenor Xose Karreras doğulub. 1941-ci ildə Azərbaycan ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndələrindən biri – Stalin repressiyasının qurbanı Hüseyn Cavid İrkutsk həbsxanasında işıqlı dünyaya əlvida deyib. 1940-cı ildə Azərbaycan teatr və kinosunun unudulmaz aktyoru Ağasadıq Gəraybəyli vəfat edib. 1936-cı ildə Qazaxıstan və Qırğızıstan SSRİ tərkibində müxtar respublikadan ittifaq respublikasına keçiblər. Həmin gün SSRİ-də Stalin Konstitusiyası da qəbul edilib. 1926-cı ildə məşhur fransız rəssamı, impressionizmin banisi Klod Mone dünyadan köçüb. 1925-ci ildə SSRİ-nin ilk kult filmi olan “Potyomkin zirehli gəmisi” ekranlaşdırılıb. 1924-cü ildə Azərbaycan kinosunun incise sayılan “Şərikli çörək” filminin rejissoru Şamil Mahmudbəyov dünyaya gəlib. 1901-ci ildə adı uşaqların dillərində əzbər olan amerika rəssamı Uolt Disney dünayaya gəlib. 1879-cu ildə ABŞ-da ilk ATS yaradılıb. 1870-ci ildə Aleksey Düma – dünyaşöhrətli fransız, Quba hamamında çimib çimmək günah sayılan avropalıları bədbəxt adlandıran dahi yazıçı dünyadan köçüb. 1803-cü ildə rus şairi Fyodor Tütçev doğulub. 1791-ci ildə başqa bir dünyaşöhrətli şəxs – Avstriya bəstəkarı Volfqanq Amadey Motsart dünyadan köçüb. 1766-cı ildə dənizçi Ceyms Kristi Londonda ilk auksion keçirib, yeri gəlmişkən, indi Kristis düenyanın ən məşhur auksionudur. 1496-cı ildə Portuqaliya karalı Manuel yəhudilərin ölkədən qovulması barədə fərman imzalayıb.
5 dekabr. İnkvizisiya tonqalları
Ən nəhayət, 1484-cü ilin 5 dekabrında Roma Papası əcinnə ovuna çıxanlara inkvizisiya tonqallarını daha gur yandırmağı əmr edib. Hardasa bizlərin 37-ci il repressiyasına bənzər bir azadfikirliliyin təqibi və cəzalandırılması ən işıqlı insanların məhvi ilə sonuclanıb. Bəlkə də tale işidir ki, repressiya qurbanı Hüseyn Cavid də məhz 5 dekabrda dünyadan köçüb.
Çox təəssüf ki, əsrlər ötsə belə cəmiyyətlər yenə də azad ola bilməyiblər. İnkvizisiya tonqallarına insanların cisimləri atılırdısa indi arzuları atılır, repressiya edamlarına insanların cisimləri tuş gəlirdisə, indi arzuları tuş gəlir.
Çox təəssüf!
Yunanıstanda keçirilən beynəlxalq kitab yarmarkasında Azərbaycanın stendi böyük maraq doğurub
Yunanıstanın Mədəniyyət Fondunun təşkilatçılığı ilə Saloniki şəhərinin Beynəlxalq Sərgi və Konfrans Mərkəzində (TIF-HELEXPO) 18-ci beynəlxalq kitab yarmarkası keçirilir.
AzərTAC xəbər verir ki, keçirilən yarmarkada Yunanıstanda akkreditə olunmuş diplomatik nümayəndəlik və konsulluqlar, eləcə də burada fəaliyyət göstərən yerli və xarici universitetlərin filialları tərəfindən stendlər qurulub, iştirakçı ölkələr tərəfindən nəşr olunmuş kitablar, jurnallar və digər nəşriyyat materialları ziyarətçilərə təqdim edilib. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə cari ildə elan olunmuş “Nizami Gəncəvi İli” çərçivəsində, Azərbaycanın Yunanıstandakı səfirliyi tərəfindən yarmarkada dahi şairin guşəsi yaradılıb. Səfirliyin təşkilatçılığı ilə yaradılan Azərbaycan stendində dahi Azərbaycan şairi və mütəffəkiri Nizami Gəncəvinin şəkili “Xəmsə”sində yer alan minatürlər əsasında xüsusi olaraq dizayn edilib. Guşədə dahi şairin ingilis dilində nəşr olunmuş əsərlərinə, eləcə də “Xəmsə”sindəki miniatürlərindən ibarət kitablara xüsusi yer ayrılıb.
Tədbir iştirakçıları tərəfindən Nizaminin müxtəlif əsərlərində yer almış miniatürlərə böyük maraq göstərilib. Qeyd edək ki, Saloniki Beynəlxalq Kitab Sərgisi sonucu dəfə 2019-cu ildə keçirilmiş, 102-si beynəlxalq olmaqla 690 iştirakçı və 85.000 iştirakçı sərgini ziyarət etmişdi. Lakin keçən il COVID-19 pandemiyası ilə əlaqədar sərgi onlayn formatda baş tutub. Sərginin əsas məqsədi kitab və mütaliəni təbliğ edərək populyarlaşdırmaq, ziyarətçiləri həm Yunanıstanın, həm də dünyanın müxtəlif ölkələrin xarici nəşriyyatların çap məhsulları ilə tanış etmək, nəşriyyat işinə dəstək vermək, nəşriyyatları potensial əməkdaşlıq üçün kitab mağazaları ilə tanış etmək, eləcə də rəqəmsal dövrdə kitab biznesinin inkişafı ilə bağlı təcrübə və fikir mübadiləsi aparmaqdan ibarət olub.
Bu il təşkil olunan növbəti yarmarkanın fəxri qonağı almandilli ədəbiyyatdır. Almandilli ölkələrdən dəvət olunmuş müəlliflərin, eləcə də kitab mütəxəssisləri iştirak etdiyi yarmarkanın əsas məqsədi dialoq, şəbəkələşmə və fikir mübadiləsi olan “Gəlin danışaq!” proqramıdır. Yunanıstan tarixinin mühüm aspektlərini yenidən araşdırmaq, daha çox qəhrəmanların, hadisələrin, beynəlxalq əlaqələrin və daha geniş perspektivlərin işıqlandırılmasına diqqət yetirilən sərgidə audiokitablar, podkastlar və digər nəşriyyat materialları ziyarətçilərə təqdim olunur. Keçirilən sərgiyə Almaniya Xarici İşlər Nazirliyinin maliyyə dəstəyi və təşkilatçılığı ilə yanaşı Yunanıstanın Goethe İnstitutu, Litrix.de və Frankfurt Kitab Sərgisi tərəfindən də dəstək göstərilib. Sərgidə, həmçinin Yeni Yazıçılar Festivalı, Tərcümə Festivalı, Kitabxanaçıların görüşü, o cümlədən yeni nəşrlərin təqdimatları, müəlliflərlə müzakirələr, tematik sərgilər və nümayişləri əhatə edən ənənəvi tədbirlər proqramı ilə yanaşı Saloniki şəhərindən olan yazıçıları Matsi Chatzilazarou (1914-1987) və Anestis Evangelou (1937-1994 yaradıcılıqlarını əhatə edən müzakirələr təşkil olunacaq.
“Baladadaşın toy hamamı” tamaşası növbəti dəfə göstərilib
Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrında Xalq yazıçısı Elçinin eyniadlı əsəri əsasında səhnələşdirilən “Baladadaşın toy hamamı” (bəstəkar Firidun Allahverdi) ikihissəli musiqili lirik komediyasi nümayiş olunub.
Teatrdan AzərTAC-a bildirilib ki, sevilən tamaşalar sırasında yer alan bu səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru Xalq artisti Cənnət Səlimova, quruluşçu-dirijoru Əməkdar incəsənət xadimi Fəxrəddin Atayev, quruluşçu-rəssamı Xalq rəssamı Tahir Tahirov, baletmeysterləri Əməkdar artistlər Zakir və Leyla Ağayevlərdir. Tamaşada səslənən mahnıların sözləri Vüqar Əbdülova məxsusdur. Səhnə əsərində adət və ənənələrimizə söykənən hadisələr Bakı kəndlərinin birində cərəyan edir.
Tamaşada rolları Xalq artisti Fatma Mahmudova, Əməkdar artistlər Çingiz Əhmədov, Nahidə Orucova, Nadir Xasiyev, aktyorlar Möylə Mirzəliyev, Rəsmiyyə Nurməmmədova, Elçin İmanov, Əmrah Dadaşov, Aydan Həsənova, Gülcahan Salamova, Gültac Əlili, Əliməmməd Novruzov, Gülçöhrə Abdullayeva, Güldanə Əzimova, Telnaz Hüseynova, Fərid Rzayev, Nigar Qarayeva və başqaları ifa ediblər.
Musiqili Teatrın dekabr repertuarı açıqlanıb
Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrının dekabr repertuarını təqdim edirik:
4 dekabr - “Qafqazlı qardaşqızı”
5 dekabr - “O olmasın, bu olsun”
10 dekabr - “Bir nəfəs qədər” (premyera)
11 dekabr - “Mən dəyərəm min cavana”
12 dekabr - "Bir nəfəs qədər”
16, 17 dekabr - "Beş manatlıq gəlin” (premyera)
18 dekabr - “Baladadaşın toy hamamı”
19 dekabr - "999-cu gecə”
24 dekabr - “Fransızsayağı qarnir”
25 dekabr - “Paris Notr-Dama ithaf”
26 dekabr - “Operetta inciləri” konsert proqramı
Qeyd edək ki, biletləri şəhərin bütün teatr-konsert kassalarından və “ASAN xidmət” mərkəzlərindən, eləcə də “iticket. az” saytından əldə etmək olar.
