Super User
“Əhməd Bakıxanov-130” virtual sərgisi fəaliyyətdədir
Bu il Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin görkəmli nümayəndəsi, ustad tarzən və mahir pedaqoq, Xalq artisti Əhməd Bakıxanovun anadan olmasının 130 ili tamam olur. Bununla əlaqədar Azərbaycan Milli Kitabxanasının əməkdaşları tərəfindən “Əhməd Bakıxanov-130” adlı virtual sərgi hazırlanıb.
Milli Kitabxananın məlumatına görə, virtual sərgidə fotolar, Əhməd Bakıxanovun müəllifi olduğu əsərlər, eləcə də onun haqqında yazılmış kitablar, dövri mətbuat səhifələrində dərc olunan məqalələr nümayiş olunur.
Virtual sərgi ilə tanış olmaq istəyənlər http://anl.az/el/vsb/Ehmed_Bakixanov_130/index.htm linkindən istifadə edə bilərlər.
Qeyd edək ki, Əhməd Bakıxanov daim axtarışlarla dolu geniş və çoxşaxəli yaradıcılığı ilə Azərbaycanın musiqi sənəti xəzinəsinə dəyərli töhfələr verib. Muğam aləminin mükəmməl bilicisi olan və tar ifaçılığının sirlərinə dərindən yiyələnən, yüksək istedada malik sənətkar xalqımızın bu misilsiz mədəni-mənəvi irsini bütün fəaliyyəti boyu klassik ənənələrə sədaqətlə qoruyub yaşadıb. Onun ifa etdiyi muğamlar, eləcə də bəstələdiyi mahnı, rəng və təsniflər parlaq sənət nümunələri kimi musiqimizin qızıl fondunda özünəməxsus layiqli yer tutur. Əhməd Bakıxanovun təşkilatçısı və uzun illər ərzində rəhbəri olduğu xalq çalğı alətləri ansamblı zəngin repertuarı ilə seçilmiş və ölkənin mədəni həyatında yaxından iştirak edib. Musiqi salnaməmizə mühüm səhifələr yazmış tar ifaçılarının bütöv bir nəsli məhz Əhməd Bakıxanovun yetirmələridir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
“Qızıl Alma və Böyük Turan” türk dünyası rəssamlarını birləşdirəcək
2023-cü ilin aprel ayında Bakıda möhtəşəm bir layihənin təqdimatını keçirəcəyik. Yeni layihəmizin ilkin örnək əsərləri artıq hazırdır.
Bu sözləri mediaya açıqlamasında layihənin kuratoru və ideya müəllifi Qalib Qasımov deyib.
Onun sözlərinə görə, türk dünyası rəssamlarını birləşdirəcək bu möhtəşəm layihə “Qızıl Alma - Böyük Turan” adlanır.
Eyniadlı sərgi “Qızıl Alma” və “Böyük Turan” ideyaları və fəlsəfəsini əks etdirən yeni rəsm əsərlərinin yaradılması məqsədilə təşkil olunacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
Yunus Oğuz Sənaye və Texnologiya Kollecində
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin nəzdindəki Sənaye və Texnologiya Kollecində yazıçı-publisist Yunus Oğuzun "Cığır" tarixi romanının təqdimatı keçirilib. Tədbirdə Sənaye və Texnologiya Kollecinin tələbə və müəllim heyəti iştirak edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, tədbiri açan Sənaye və Texnologiya Kollecinin direktoru Faiq Şahbazlı Şuşa şəhərinin inşa edilməsinin 270 illiyinə və 44 günlük Vətən müharibəsinə ithaf olunmuş, içərisində 44 günlük Vətən müharibəsinin keçdiyi yol, Vətən müharibəsindən sonrakı nailiyyətlər və mədəniyyət paytaxtımız Şuşa şəhərinin tarixindən bəhs edilən tarixi roman haqqında məlumat verib. F.Şahbazlı Yunus Oğuzun həyat və yaradıcılığı haqqında tədbir iştirakçılarına məlumat verdikdən sonra Kollecin Dillər kafedrasının müdiri Gülnar Ələkbərova, Dillər kafedrasının müəllimi Mərdan Camalov, metodist Ceyran Bayramova, Humanitar kafedrasının müdiri Vüsalə Əbdurrəhimova, şöbə müdiri Ramal İlhamlı , Azərbaycan dili kafedrasının müəlliməsi Aynur Rzaquluyeva, metodika kabinetinin müdiri Xəlil Bağırov, Təlim tərbiyə üzrə müavin Pərvanə İsmayılova "Cığır" tarixi romanı haqqında fikirlərini səsləndiriblər. Tədbirdə yazıçı-publisist Yunus Oğuz iştirakçıların suallarını cavablandırıb, onlara yazıçının "Cığır" romanı hədiyyə edilib. Sonda xatirə şəkli çəkdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
Azərbaycanın güneyində yaşayan qadın və yazarların hekayələri toplusu çıxıb
Ali Aslani, “Divarlardan qopan səslər” - müəllifin portalımıza verdiyi məlumata görə bu kitab Türkiyədə, Azərbaycan türkcəsində və latın əlifbası ilə nəşr edilmişdir.
Kitab Azərbaycanın güneyində qadın yazarlarının hekayələri toplusudur.
Kitabı aşağıdakı linkdən əldə edə bilərsiniz
https://qobustan.com/urun/duvarlardan-qopan-s%c9%99sl%c9%99r/
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
Xalq sənət adamlarına borcludurmu?
Şəmil SADİQ yazır
Yazıçının, sənət adamının acınacaqlı durumu, çətinliklərlə üzləşməsi, sosial durumunun aşağı olması ilə bağlı cəmiyyət tez-tez qınanır. Ən çox istifadə edilən ifadə, “Bu boyda yazıçı, bu böyüklükdə sənətkar niyə yaxşı yaşamamalıdır?” – olur. Gəlin belə bir sual qoyaq: Hansısa yazıçı, rəssam, yaxud bəstəkarın həyat şərtlərinin çətin olmasında xalq günahkardırmı?
Axı biz yekdilliklə kapitalizmə səs vermiş, bu yaşamı seçmişik. Deməli, hamı bacardığı qədər çalışmalı, qarşılığında da yaşayış şərtlərini yaxşılaşdırmalıdır. Daha bir sual, “Məgər yazıçı, şair, rəssam, bəstəkar və başqa sənət adamları hansısa daş daşıyan fəhlədən artıqdır?” – sualıdır. İlk olaraq deyim ki, xeyr, hər ikisi insandır, hər ikisinin də normal şərtlərlə yaşamağa haqqı çatır. Bəs onda niyə ayrıseçkilik edib isti sobanın kənarında oturub yazan, zövqünə uyğun mahnı bəstələyən, ürəyindən keçən, könlü istəyən tablonu çəkən şəxslə isti-soyuq demədən ailəsini dolandırmaq üçün canını dişinə tutub gecə-gündüz çalışan şəxs arasında fərq qoymalıyıq? “Hamı haqqı olan həyatı yaşayır” – deyirlər. Məgər əli qabarlı fəhlənin rahat həyata haqqı çatmır?!
Gedişata hərə öz pəncərəsindən baxır, özünü haqlı bilir. Heç kimdən xalq, millət xahiş etmir ki, sən yazıçı ol, şair ol, rəssam ol... Hərə öz yolunu özü seçir, yaxud bacarığına görə o yolu tutur. Alınmayanda da başlayır xalqı, milləti günahlandırmağa ki, sizin üçün çalışıram, sizsə mənə dəyər vermirsiniz. O zaman sual yaranır: Niyə bütün peşə sahibləri bu cür yanaşmasın? Məgər müəllim, həkim, polis, traktorçu, əkinçi xalq üçün çalışmırmı? Şəxsən, hansısa rəssama, yazıçıya, şairə, bəstəkara, jurnalistə dövlət hesabına maddi dəstək göstərilməsini anlamır və düzgün hesab etmirəm. Axı niyə?! Əkinçi əkib-biçməsə, ac qalmarıqmı? Müəllim insan yetişdirməsə, gələcək kor olmazmı? Hələ yanğınsöndürən özünü oda atmasa...
Şair, yazıçı olanda nə olasıdır?... Sənət peşədən daha çox könül işi, mənəvi qidadır – yaradan üçün də, istifadə edən üçün də. Sənin yaratdığından istifadə edənlər qarşılığını vermirlərsə, bu da sənə sərf etmirsə, dəyərini almırsansa, yazı-pozunun, yaradıcılığın daşını at, get, başqa işlə məşğul ol. Yox, sənə belə xoşdursa, xoş sözlərlə mənəvi qarnını doldurmaq kifayət edirsə, heç kimi günahlandırmağa haqqın yoxdur. Bundan istifadə edib, “Sənət adamları acından ölür. Onlara dəstək olaq” – deyənlərinsə heç haqqı yoxdur. Hərə özünə çarə qılmağı bacarmalıdır. Necə? Gəlin deyim...
Doğulduğumuzdan bu günə qədər mübarizəyə yönləndirilmişik. Bəzilərimiz elə böyüdülürük ki, dünyanı dərk etmir, utopik və romantik şəkildə formalaşır, bu əzablı dünyanın gərdişindən baş aça bilmir, güclülərin əlində əzilirik. Burada hansısa sənət və ya peşə adamı fərqi yoxdur, bütün insanlıq belədir. Əgər cəmiyyət formalaşdıranda çevik zəkanı, məntiqi, dünyagörüşünü düzgün aşılaya bilsək, insanlıq bu problemləri yaşamaz. Bu isə təhsildən keçir, təhsilli insan bilir ki, kitab oxumaq, filmə baxmaq, teatra getmək, sərgilərdə iştirak etmək vacibdir. O zaman kitab alanın da sayı çox olacaq, dəyərli sözə, sənətə qiymət də veriləcək. Bu da, “Yaxşı söz, yaxşı əsər yaxşı qiymətə satılacaq” – deməkdir. Yaxşı, bəs bu mümkündürmü? Bəli, mümkündür. Bunun üçün dövlət siyasətinin əsas xəttini maarifçilik təşkil etməlidir. İnsan kapitalına ciddi sərmayə ayrılmalı və bu vəsait düzgün xərclənməlidir ki, istədiyimiz cəmiyyəti formalaşdıra bilək. Yoxsa bir nəfər yaxşı roman yazsın, yaxud möhtəşəm tablo işləsin, ondan sonra da bütün fəaliyyətsizliyinə, əməllərinə rəğmən dövlət qayğısı ilə əhatələnsin, kef çəksin. Belə olmaz...
Mən də söz adamıyam. Yazıram, yaradıram, həm öz zövqüm üçün, həm də kimlərisə maarifləndirmək, bilgiləndirmək üçün. Bu lazımdırmı? Əlbəttə, lazımdır. Bunu mənə kimsə tapşırıbmı? Əlbəttə, yox. Buna görə mənə təşəkkür etməlidirlərmi? Qətiyyən. Heç kimin belə öhdəliyi yoxdur. Cəmiyyətin formalaşması üçün söz adamına da, sənət adamına da çox böyük ehtiyac var, həmişə də olacaq. Yenə qeyd edirəm, bu vacib əməl sahiblərini tərifləyib adını Aladağa çıxarmaq cəmiyyətə düşsə də, heç kim onu boynuna alıb daşımağa məcbur edilə bilməz. Çünki dünya elə dünyadır ki, hamını öz canını, ailəsini saxlamaq, qorumaq üçün qarışqa kimi işləməyə sövq edir. Heç kimin heç kimə borcu yoxdur. “Mən xalqım üçün çalışıram” – deyənlərin əksəriyyəti səmimi deyil. Hamı birinci növbədə özü üçün çalışır. Lap istəyir, belə peyğəmbər olsun. Nənəm həmişə deyərdi ki, peyğəmbərlər də odu birinci öz qabağına çəkib. Ən əsası, özün üçün çalışanda xalqa, millətə də faydalı ola bilirsənsə, deməli adamlıqdan insanlığa doğru addım atmağı bacarmısan.
Vəssalam!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
Xalça Muzeyi barədə film çəkilib
Dekabrın 15-də Nizami Kino Mərkəzində Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin 55 illik yubileyi münasibətilə “Tanınmış simalarla virtual tur” filminin təqdimatı olub.
Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi tərəfindən tanınmış media və incəsənət nümayəndələrinin iştirakı ilə ərsəyə gətirilən layihədə muzeyin tarixi, orada qorunan milli mədəni irs nümunələri və onlarla bağlı adət-ənənələrdən bəhs olunur. Filmin rejissoru Mübariz Nağıyevdir.
Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru, eyni zamanda, filmin ssenari müəllifi Şirin Məlikova nümayişdən öncə jurnalistlərə müsahibəsində deyib: “Muzeyin daha əlçatan olması üçün bölgələrdəki ziyarətçiləri nəzərə alıb film formatında virtual tur hazırlamağı və sonradan onu televiziya vasitəsilə yayımlamağı düşündük. Filmdə tanınmış diktorlar, muzeyin aparıcı bələdçiləri Azərbaycanın zəngin milli-mədəni irsi barədə dolğun məlumat verir. Layihənin maraqlı alınması üçün filmə tanınmış aktyorlar, musiqiçilər də dəvət olunub. Film üç hissədən ibarətdir. Ümid edirik “Tanınmış simalarla virtual tur” layihəsi muzeyimizdə olmayan, lakin onu görmək arzusunda olan ziyarətçilərin, əsasən də gənc xalçaçı rəssamların diqqətini çəkəcək”.
Sonra film nümayiş olunub. Filmdə məşhur televiziya aparıcıları Emil Şahzadə, Leyla Quliyeva, Könül Arifqızı, Dəniz Tacəddin, Fariz İlyasov, Tural Əsədov, Şəbnəm Turan və Əməkdar artistlər Nərgiz Kərimova, Dilarə Səlim, Oleq Əmirbəyov muzeyin ekspozisiyasını təqdim ediblər.
Qeyd edək ki, muzeyin yutub səhifəsində yerləşdirilən film surdo-tərcümə ilə müşayiət olunur. Bu layihə respublikamızda muzey işi sahəsində inklüziv proqramların həyata keçirilməsində növbəti uğurlu addımdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
Azərbaycan Yaponiya ilə turizm sahəsində sıx əməkdaşlığa hazırlaşır
Azərbaycan Dövlət Turizm Agentliyi Yaponiya Səyahət Agentlikləri Assosiasiyası ilə sıx əməkdaşlıq edəcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə razılaşma dekabrın 15-də Dövlət Turizm Agentliyinin (DTA) sədri Fuad Nağıyevin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin Yaponiya Səyahət Agentlikləri Assosiasiyasının (JATA) prezidenti Tadaşi Şimura ilə görüşündə əldə olunub.
Görüşdə Azərbaycan tərəfdən ATB, həmçinin Azərbaycan Turizm Agentlikləri Assosiasiyası, Paşa Travel, Vahid Azərbaycan Turizm Agentliyi və ENC Tours şirkətlərinin nümayəndələri, Yaponiya tərəfdən isə “Club Tourizm International Inc.”, “World Air-Sea Service Co.”, “Eurasia Travel Marketing Co.” və “Japan Air Travel Marketing Co.” şirkətlərinin rəhbərləri iştirak ediblər.
Azərbaycanlı qonaqları Tokioda salamlamaqdan məmnun olduğunu bildirən JATA prezidenti T.Şimura ölkəmizin sürətlə inkişaf etdiyini və böyük turizm potensialına malik olduğunu deyib. Əminliklə söyləyib ki, bu gün aparılacaq müzakirələr, irəli sürüləcək təkliflər iki dost ölkə arasında turizmin daha da inkişafına müsbət təsir göstərəcək: “Postpandemiya dövründə qarşılıqlı turist səfərlərinin təşkili hər iki ölkənin iqtisadiyyatının bərpasına və inkişafına töhfələr verəcək”.
Göstərilən qonaqpərvərliyə görə qarşı tərəfə minnətdarlığını bildirən DTA sədri Fuad Nağıyev Azərbaycan nümayəndə heyətinin Yaponiyada keçirdiyi görüşlərin və apardığı müzakirələrin iki ölkə arasında turizm sahəsində əlaqələrə böyük təkan verəcəyinə əminliyini ifadə edib. Qeyd edib ki, sürətlə inkişaf edən ölkəmizin turizm infrastrukturu, ecazkar təbiəti və ləziz mətbəxi yapon turistlərin əyləncəli istirahəti üçün geniş imkanlar yaradır. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə sürətlə inşa edilən infrastruktur obyektləri, salınan yollar həmin ərazilərin də tezliklə maraqlı turizm məskənlərinə çevriləcəyini deməyə əsas verir.
Görüş çərçivəsində aparılan müzakirələrdə həm yapon şirkətlərinin nümayəndələri, həm də azərbaycanlı iş adamları turizm sahəsində əlaqələrin inkişafı barədə rəy və təkliflərini səsləndiriblər. Qeyd edilib ki, indiyədək Yaponiyadan Azərbaycana səfər edənlər arasında əsasən orta və yaşlı nəslin nümayəndələri üstünlük təşkil etsələr də, bundan sonra əsasən gənclərin Qafqazın bu əsrarəngiz ölkəsinə səyahətlərinin təşkilinə üstünlük vermək lazımdır. Bu məqsədlə birbaşa sərnişindaşıma aviareyslərinin açılması, Azərbaycan haqqında daha çox yapon dilində məlumatlar yayan mənbələrin yaradılması məqsədəuyğun olar. İşğal edilmiş torpaqların azad edilməsindən sonra ölkəmizin strateji əhəmiyyətinin artdığı, region dövlətləri də daxil olmaqla Bakıda turizm habının yaradılmasının zəruriliyi təkliflər sırasında yer alıb. Həmçinin bu məqsədlə Tokioda Azərbaycan Turizm Mərkəzinin yaradılmasının məqsədəuyğun olduğu vurğulanıb.
Görüşün sonunda hədiyyələr təqdim edilib, xatirə fotosu çəkdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
“Comedy Wildlife Photography Awards-2022” mükafatları təqdim olunub
“Comedy Wildlife Photography Awards 2022” (CWPA) mükafatının əsas qalibi məlum olub. Bu ilin ən gülməli vəhşi təbiət fotosu ağaca çırpılan üç aylıq aslan balasını əks etdirən “O qədər də pişiyə aid olmayan refleks” (“Not so cat-like reflexe”) adlı görüntü olub. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Lenta.ru-ya istinadən məlumat verir.
Fotonun müəllifi Cennifer Hedli fotonu Tanzaniyadakı Serengeti Milli Parkında çəkib. Hedli Keniyadakı “Masai Mara” qoruğuna bir həftəlik safari və əl işi olan unikal kubok qazanıb.
Qeyd edək ki, ümumilikdə bu il müsabiqənin münsiflər heyəti 85 ölkədən təqdim olunmuş 5 000-ə yaxın müraciətə baxıb.
Onu da xatırladaq ki, ötən il müsabiqədə elektrik məftili üzərində oturmuş meymunu həkk edən Ken Censen qalib gəlmişdi.
Müsabiqə isə 2015-ci ildən keçirilir. Məqsəd vəhşi təbiətə diqqət etmək, onu qorumaqdır.
Qapaq fotosunda siz 1-ci yerə layiq görülən fotonu, içəridə isə digər üst yerləri tutan fotoları görürsünüz.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
Səttar Bəhlulzadənin 113-ü
Təsviri incəsənət tariximizdə doğma təbiətin gözəlliklərini tərənnüm edən sənətkarlar az olmayıb. Azərbaycan mənzərəsinin füsunkar gözəlliyini öz əsərlərində əks etdirən yaradıcı sənətkarlar sırasında Behzadın, Soltan Məhəmmədin, Bəhruz Kəngərlinin adları çəkilə bilər. Həssas sənətkar qəlbinə malik olan bu rəssamlar öz incə təsvirlərilə insanda təbiətə qarşı böyük məhəbbət hissi yaratmağa qadir olmuşlar. Elə buna görə də onların əsərləri xalqın, qədirbilən tamaşaçıların, oxucuların və dinləyicilərin şüurunda, qəlbində dərin iz salaraq əbədi yaşayır, xalqın mənəviyyatında, bədii yaradıcılığında, estetik təkamülündə mühüm rol oynayır. Bu mənada Xalq rəssamı Səttar Bəhlulzadənin ölməz irsi təsviri sənətimizdə yeni və unudulmaz səhifələr yaradıb. O, doğma təbiətimizi tərənnüm edən istedadlı mənzərə ustalarımızdan biridir. Öz vətəninin gözəlliklərinə valeh olan bu rəssam Azərbaycan təbiətinə həsr edilmiş yüzlərlə mənzərələr çəkib.
Xalq rəssamı Səttar Bəhlulzadənin anadan olmasından 113 il ötür.
Səttar Bəhlul oğlu Bəhlulzadə 1909-cu il dekabrın 15-də Bakının Əmircan kəndində anadan olub. Orta təhsil aldıqdan sonra o, 1927-1931-ci illərdə Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbində oxuyub. İstedadlı gənc rəssam yaradıcılığa o dövrdə artıq yaxşı tanınan və sevilən rəssam Əzim Əzimzadənin rəhbərliyi ilə “Kommunist” qəzetində başlayıb. 1931-1933-cü illərdə qəzetdə onun müasir məzmunlu ilk karikaturaları çap olunub. Lakin ustadı ona qabiliyyətini boyakarlıqda sınamağı, bunun üçünsə təhsilini davam etdirməyi məsləhət görüb.
Beləliklə, gənc Səttar Moskvaya yollanır və Moskva Dövlət Rəssamlıq İnstitutuna daxil olur. Burada o, 1933-1940-cı illərdə məşhur rəssamlar V.A.Favorski və Q.M.Şaqalın rəhbərliyi altında ümumən rəssamlıq sənətini, o cümlədən də boyakarlığın sirlərini öyrənir. Vətənə qayıdar-qayıtmaz rəssam faşist Almaniyasının SSRİ-yə hücuma keçməsi xəbərini eşidir. Respublikamızın elm və mədəniyyət xadimləri ilə birlikdə, Azərbaycan rəssamları da bu dövrdə bütün qüvvələrini xalqımızı qələbəyə ruhlandıran sənət əsərləri yaratmağa sərf edirlər. Siyasi-təşviqat plakatları çəkir, səyyar rəsm sərgiləri yaratmaq sahəsində yorulmaq bilmirlər. Vətən müharibəsi, yadelli qəsbkarlara nifrət rəssamlarımızın əsas mövzuları idi. 1941-1945-ci illərdə Səttar Bəhlulzadə “Babək üsyanı”, “Fətəli xan” əsərlərini çəkir. Bu əsərlərdə o, torpaqları uğrunda canlarını fəda etməyə hazır olmuş tarixi şəxsiyyətləri təsvir edib. “Bəzz qalasının müdafiəsi” lövhəsi boyaların ahəngi, koloritin dürüstlüyü ilə fərqlənir, eyni zamanda, Vətən torpağına məhəbbət hissi aşılayır. Müharibədən sonrakı illərdə Səttar Bəhlulzadənin yaradıcılığında təbiət təsvirlərinə meyil getdikcə güclənir, o, mənzərə janrında daha bitkin əsərlər yaratmağa başlayır. 1946-1947-ci illərdə respublika bədii sərgilərində rəssamın Abşeron etüdləri – “Buzovnada neft mədənləri”, “Əmircan”, “Bakıda atəşfəşanlıq” və s. əsərləri nümayiş etdirilir.
Tənqidçilər yeni üslubda işləyən istedadlı rəssamın getdikcə daha artıq püxtələşdiyini qeyd edirlər. Səttar Bəhlulzadə təəssürat rəssamıdır. Təbiətin zəngin boyalarından, günün müxtəlif çağlarından, ilin fəsillərindən aldığı təəssüratları Səttar Bəhlulzadə yalnız ona məxsus xüsusi məharətlə verə bilirdi. Onun “Qədim atəş”, “Odlu torpaq”, “Əbədi məşəllər”, “Abşeron tağı” mənzərələrində fərdi təəssüratdan doğan lirik hisslər, həyəcanlar həlledici rol oynayır.
Azərbaycanımızın müxtəlif rayonlarını qarış-qarış gəzən rəssam bir çox təbiət mənzərələri yaradıb. Rəssamı ilhama gətirən təbiət motivləri rəngarəngdir. O, səfalı dağ mənzərələrini, meyvə bağlarını, bərəkətli pambıq tarlalarını, baharın gözəlliyini, payızın qızılı rənglərini dönə-dönə, hər dəfə də vurğunluqla tərənnüm edib. “Doğma düzənliklər”, “Gölməçələrdə ördəklər” şairanə mənzərələrində Lənkəranın təbiətini əks etdirən rəssam “Yuxarı Daşaltı”, “Cıdır düzü”, “Dumanlı dağlar”, “Yaşıl xalça” lövhələrində Qarabağın səfalı yerlərini fırçasının möcüzəsi ilə kətan üzərində canlandırıb.
Müşahidəçi rəssam hər dəfə yeni-yeni mənzərə motivləri tapır, təbiətin gözəlliklərini insan əməyi ilə əlaqələndirirdi. Bu mənada rəssamın Abşeron təbiətinə həsr etdiyi “Neft daşları” mənzərə silsiləsi onun yaradıcılığında xüsusi yer tutur. Həmin silsilə Xəzərdə salınmış əfsanəvi neft şəhəri haqqında poetik təsəvvür yaradır. Bəhlulzadənin gərgin yaradıcılıq axtarışlarının məhsulu olan “Xəzər gözəli”, “Suraxanı atəşgahı”, “Əfsanəvi torpaq” əsərlərində rəssam tədricən rəng palitrasını zənginləşdirib, koloritin dekorativliyinə nail olmuşdur. “Xəzər üzərində axşam” mənzərəsi rəssamın geniş şöhrət qazanmış əsərlərindəndir. Mavi, gümüşü dumanlar arasından göy dənizin səthi üzərində yüksələn əfsanəvi estakada və neft buruqları sanki zühur edir.
Bu qəribə mənzərə təbiətin sənaye ilə vəhdətini göstərən şairanə nəğmə kimi səslənir. Səttar Bəhlulzadənin lirik, poetik mənzərələr ustası olmasını 1947-1953-cü illərdə yaratdığı “Qudyalçay sahili”, “Qudyalçay vadisi”, “Qızbənövşəyə gedən yol”, həmçinin “Kəpəzin göz yaşları”, “Vətənimin baharı”, “Azərbaycan nağılı”, “Şahnabat”, “Naxçıvan. Axşamçağı Ordubad bağlarında” mənzərələri birmənalı şəkildə təsdiqlənib. O, real mənzərə motivlərini rəssam təxəyyülünün məhsulu olan şərti təsvir formaları ilə əlaqələndirməyi bacarıb.
Mənzərələrin koloritində açıq rənglərin vəhdəti (ağ, mavi, çəhrayı, yaşıl və s.) əsas yer tutur. “Muğanda bahar”, “Bağlar arasında”, “Çiçəklənən torpaq”, “Torpağın arzusu”, “Nağıl” və s. əsərlərində doğma torpağa və onu dəyişdirən zəhmət adamlarına hədsiz məhəbbət elə ilk baxışdaca aşkar duyulur.
Məhsuldar fəaliyyətinə və yüksək sənətinə görə Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi, Azərbaycan SSR Xalq rəssamı fəxri adlarına layiq görülmüş rəssama 1972-ci ildə yekdilliklə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı verilib. O, “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni və medallarla təltif edilib. Səttar Bəhlulzadənin tabloları respublika, ümumittifaq, habelə rəssamın fərdi sərgilərində göstərilib, Əlcəzair, Misir, Livan, Suriya, Tunis, Norveç, Almaniya, Çexiya, Bolqarıstan, Macarıstan, Rumıniya, İraq, Kuba, Kanada, Belçika, Fransa, Yaponiya və s. ölkələrdə keçirilən sovet təsviri sənəti sərgilərində nümayiş etdirilib. 1964-cü ildə Praqada onun qrafika əsərlərindən ibarət fərdi sərgisi təşkil olunub.
Görkəmli rəssam, müasir Azərbaycan boyakarlıq sənətində mənzərə janrının yaradıcılarından və ən böyük ustadlarından biri Səttar Bəhlulzadə 1974-cü ildə Moskvada vəfat edib, Əmircana gətirilərək doğma kəndində dəfn olunub.
Ruhu şad olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
“Elteriş Kutluq-Kağan” kompleksinin beynəlxalq təqdimatı keçirilib
Beynəlxalq Türk Dili Günü çərçivəsində Parisdə “Elteriş Kutluq-Kağan” kompleksinin təqdimatı keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, Parisdə UNESCO-nun mənzil-qərargahında Türkiyə Akademiyası Azərbaycan, Qazaxıstan və Qırğızıstan və Türkiyə Milli komissiyalarının Monqolustanla birlikdə “Nomqon” tədqiqatları nəticəsində aşkarlanmış Elteriş Kutluq-Kağanın şərəfinə ucaldılmış kompleksin və yazılı abidənin təqdimatına həsr edilmiş forum keçirilib.
Tədbirdə Türk Akademiyasının prezidenti Şahin Mustafayev, Qırğız Respublikası UTC Ağsaqqallar Şurasının üzvü Həsən Həsənov, İslam Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının (ISESCO) Baş direktoru Salim bin Məhəmməd əl-Malik, Türk Dövlətləri Parlament Assambleyasının (TÜRKPA) baş katibi Mehmet Süreya Ər, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatının (TÜRKSOY) baş katibi Sultan Rayev, İslam Tarixi, İncəsənəti və Mədəniyyəti Araşdırma Mərkəzinin (IRCICA) baş katibi, professor Mahmut Erol Kılıç, UNESCO üzrə Türkiyə Milli Komissiyasının sədri Öcal Oğuz, Monqolustan Elmlər Akademiyasının prezidenti Duqer Raqdal, qardaş ölkələrin səfirləri və UNESCO yanında daimi nümayəndələri, eləcə də türk ölkələrindən olan ziyalılar, elm adamları iştirak ediblər. Forum çərçivəsində Kutluq-Kağan şərəfinə kompleksdə aparılan arxeoloji qazıntıların fotoşəkillərindən və oradan tapılan tarixi əşyalardan ibarət sərgi təşkil olunub.
Forumda Türk Akademiyanın prezidenti Şahin Mustafayev bu müəssisənin Monqolustanda gördüyü işlər barədə məlumat verib, Nomqon düzündə bu il kəşf edilən Elteris Kutluq-Kağana həsr olunmuş kompleksdən danışıb. Plenar iclasdan sonra forum “Türk sivilizasiyasının yazılı mədəniyyəti: Elteriş Kutluq-Kağan” və “Qlobal dünyada türk dilləri: qorunma və inkişaf məsələləri” mövzularında bölmə panelləri ilə davam edib. Təqdimat zamanı Nomqon ekspedisiyasının üzvləri A.Enxtor və N.Bazılxan bu kompleks və orada aşkar edilmiş qədim türk yazılı abidəsi haqqında ətraflı danışıblar.
Forumda iştirak edən alimlər Nomqon ekspedisiyası tərəfindən Elteris Kutluq-Kağan kompleksinin aşkar edilməsinin türkşünaslıqda əlamətdar hadisə olduğunu qeyd ediblər. Onlar Türk Akademiyasının xidmətlərini yüksək qiymətləndirərək, əldə edilən kəşfin uzun illər aparılan elmi işlərin nəticəsi olduğunu vurğulayıblar. Xüsusilə kompleksdən tapılan daşlardakı qədim türk, soğd və brahmi yazılarının daha dərindən tədqiqi türk tarixinin yeni səhifələrini açacağı qeyd edilib.
Xatırladaq ki, Türk Akademiyasının Kutluq-Kağana həsr olunmuş tədbiri Ulan-Batorda başlayıb, Astana, Bursa, Bakı, Bişkek, Daşkənd və Budapeşt şəhərlərində davam edib. Növbəti gün isə təqdimat UNESCO-nun Parisdəki mənzil-qərargahında keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
