Super User
“Multiperspektivdə” davam edir
YARAT Müasir İncəsənət Məkanı “Multiperspektivdə” adlı 17 türkiyəli rəssamın yeni qrup sərgisini təqdim etməkdədir. Kimdir onlar? Sərgidə Setenay Alpsoy, Selçuk Artut, Vahap Avşar, Osman Bozkurt, İpek Duben, Işıl Eğrikavuk və Jozef E.Amado, Nezaket Ekici, Cevdet Erek, Ahmet Rüstem Ekici və Hakan Sorar, Özlem Günyol və Mustafa Kunt, Hakan Gürsoytrak, Ali Kazma, Serhat Kiraz və Seyhun Topuz.
Onların son illər yaratdıqları əsərləri sərgidə yer alıb. YARAT-ın baş kuratoru Fərəh Ələkbərli sərginin konsepti barədə mediaya belə bir açıqlama verib: “Multiperspektiv anlayışı insanların əsrlər boyu müstəvi üzərində təsvir etdikləri dünyanı üçölçülü səviyyəyə çatdıran bir düşüncə tərzidir. Bu günün özündə belə primitiv düşünən, hadisələrə səthi yanaşan insanlar çox zaman yanlış qərarlar qəbul edir. Sərginin ən ümdə məqsədi insan zəkasını müstəviyə müxtəlif görmə bucaqlarından yanaşmağa çağırış etməkdir”.
Sərginin kuratoru Fırat Arapoğlu “Multiperspektivdə” sərgisinin 1 ilə ərsəyə gəldiyini söyləyib. Bildirib ki, sərgidə bir qrup türk sənətçilərinin çoxperspektivlik mövzusuna fokuslanan əsərləri nümayiş olunur.
Sərgidə diqqət çəkən əsərlərdən biri də Serbiyanın konseptual və performans rəssamı Marina Abramoviçin tələbəsi olmuş Türkiyə əsilli Nəzakət Ekicinin göstərdiyi üç saatlıq performansdır. Sənətçi daş üzərində öz konturlarını cızdıqca üst-üstə geyindiyi 7 ədəd paltarı bir-bir əynindən çıxarır. Hərəkətsiz vəziyyətdə üzündəki donmuş mimika ilə tamaşaçılar arasında əlaqə yaradır, sonra performansı davam etdirir. Sonda o, Qobustandakı qayaüstü rəsmlərə istinad edərək öz çılpaq imicini ortaya qoyur.
Sərgi dünyanı təsvir etmək, onu yenidən qavramaq və habelə hadisələrin necə baş verdiyini izah etmək üçün vertikal metaforalardan istifadə olunur.”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu müxtəlif aspektlər və onlar arasındakı təzadların nümayişi sayılacaq sərgidə film nümayişi, panel müzakirələri də baş tutacaq, mühazirələrdən ibarət geniş ictimai proqram müzakirəsi təşkil olunacaq.
Bu gün sürətli urbanizasiyanı yaşayan dünyaya vertikal baxmaq nə məna kəsb edir? Yerin vertikal quruluşunu necə anlamaq olar? Son zamanlara qədər bizim dünyəvi biliklərimizdə üfüqi perspektiv üstünlük təşkil edirdi, ona görə də coğrafiya düz səthi xəritələrdə göstərilirdi. Geosiyasət anlayışı xəritələr və qlobuslar üzərində təşkil edilmiş ənənəvi milli dövlətlərə aiddir.
Müasir milli dövlətləri, coğrafi və geosiyasi elmləri formalaşdırmaq üçün xətti perspektiv zəruri idi. Coğrafiya və geosiyasət dövlətlərin üfüqi dünyagörüşündə regional güc və ərazi uğrunda necə mübarizə apardıqlarını izah edirdi. Belə bir perspektiv dünyanın üçölçülü quruluşunu nəzərə almır. İncəsənət, memarlıq və geologiyada bununla bağlı müzakirələr aparılsa da, gündəmdə hələ də xətti perspektiv mövzusu üstünlük təşkil edir.
İngilis coğrafiyaşünası Dorin Massi 1994-cü ildə yazırdı ki, "xəritədə sərhədlər yerləri müəyyən etmir". Əslində, onlar "sosial münasibətlərdə və şəbəkələrin anlamasında ifadə olunan məqamlardır". Çağımızda bu münasibətlərin əksəriyyəti kiçik yerlərdən keçir. "Multiperspektivdə" isə onların dünya miqyasında bir-biri ilə qarşılıqlı və vertikal şəkildə təşkil olunmuş əlaqələrinə əla nümunədir. Sərgi insan təcrübəsi ilə sıx şəkildə üst-üstə düşən material və coğrafi baxımından multiperspektiv formaları araşdırır. Vertikal və digər məkan metaforaları ünsiyyəti yenidən qurub yaratmaq üçün işləyir; vertikal birbaşa sosial həyatın fiziki təcrübəsindən irəli gəlir və insanların sosial və siyasi dünyanı necə qavramasına və formalaşmasına fəal təsir göstərir.
Konseptual olaraq, sərgi sürətlə urbanizasiyalaşan dünyamızın siyasi, sosial və şəhər mübarizəsini belə çoxölçülü və tənqidi perspektivdən təqdim edir. Sərgi bütün hadisə, mühit və dünyaları təsvir etmək, təcrübədən keçirmək və təhlil etmək, habelə bunun necə baş verdiyini problem kimi vurğulamaq üçün vertikal metaforalardan istifadə edir. Biz buna nail olduqda, bu, şəhərə, siyasətə, həyata və coğrafiyaya tənqidi, vertikal və həqiqətən də hərtərəfli baxışlarımızı inkişaf etdirərək "dünyanı yenidən görməyə" imkan verəcək.”
Qeyd edək ki, 2023-cü il aprelin 30-dək davam edəcək sərgidə film nümayişi, panel müzakirələri və mühazirələr təşkil olunacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət” (14.12.2022)
«Uğur formulu» anlayışı nədir?
Professor Əlibala Məhərrəmzadə “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq” layihəsini sizlərə təqdim edir
Biz uğurun nə olduğu barədə qısa bilgilər aldıq. Necə ki, bir ali məktəb məzunu üçün uğur sərfəli iş tapmaqda, bir sahibkar üçün gəlirli biznes layihəsində, bir yazıçı üçün populyar bestseller yazmaqda, bir idmançı üçün çempionluqda, bir müğənni üçün ulduz olmaqda, bir aşiq üçün sevgilisinə qovuşmaqda, bir əsgər üçün generallıqda, bir ağır xəstə üçün sağlamlıqdadır, eləcə də çəkməçinin, papaqçının, yanğınsöndürənin, kosmonavtın, bir sözlə hər bir kəsin öz uğur ünvanı vardır.
Hamı uğur qazanmaq istəyir, uğur qazananlar öz uğur yollarının sirlərini bölüşür, spikerlər bu barədə kitablar yazırlar. İllərdir ki, ən müxtəlif uğur formulları yaranır, bundan sonra da, bəşəriyyət durduqca belə formullar yaranmaqda davam edəcək.
Bütün uğur formullarını sıxıb şirəsini çıxarsaq, təxminən belə bir nəticə əldə edə bilərik:
Uğur formulu=arzulamaq – qarşıya məqsəd qoymaq – planlaşdırmaq – hazırlaşmaq – fəaliyyətə başlamaq – nəticə əldə etmək.
Sadəcə arzulamaq, istəmək və buna can atmaq lazımdır, həyat həmişə şans verəcək! Bu şans gecikə bilər, amma heç nə əsas vermir ki, arzularından geri çəkiləsən. Uğurlu olmaq – xoşbəxt olmaq deməkdir. Xoşbəxtliksə qəlbin elə bir halıdır ki, həyatın harmoniyasından tam ləzzət almağı mümkün edir.
Düşünməyin ki, xoşbəxtlik yalnız var-dövlətli olmaqdadır. Mən milyonları olan, uğurlu karyerası ilə qürrələnən, ancaq ailəsində ciddi problemlər yaşanan, ailə həyatı cəhənnəm əzabı olan insan tanıyıram. Və yaxud, kiloyla qızılı, nəticəsinə və kötükcəsinə belə bəs edən pul-parası olan, ancaq ağır, sağalmaz xəstəlikdən bulud kimi tutqun insan tanıyıram. Pul çox şeyi həll edir. Amma pul hər şeyi həll etmir. Urəyincə işi, babat şəraiti, gözəl ailəsi, dəmir kimi orqanizmi və hədəflərə vurmaq məharəti olan, uğura doğru addım-addım irəliləyən insan, bax, ən böyük xoşbəxt həmin insandır.
1. Arzulamaq
«Öz arzularınızdan bərk tutun. Onları buraxmayın!» Məşhur Amerika psixoloqu və psixoterapevti Marden Orison bu sözləri nahaq yerə deməyib ki.
Bütün böyük hədəflər, bütün nailiyyətlər ilk öncə arzu şəklində olur. Əgər siz daha yaxşı yaşamaq istəyirsinizsə, ilk öncə anlamalısınız ki, siz konkret nə istəyirsiniz. Həmin o yaxşı həyatı öncə arzularda yaratmalısınız. Əgər arzulamağı uşaq məşğuliyyəti hesab edən varsa, o, kökündən yanlışlığa yol verir. İnsan həmişə arzulamağı bacarmalıdır. Kim bunu bacarmırsa, dərhal bu qabiliyyəti özünə qaytarmağa çalışmalıdır. Biz öz istəklərimizin reallaşmasını arzulamalıyıq, arzuladıqca özümüzü daha yaxşı tanımalı, nəyə qadir olduğumuzu daha yaxşı saf-çürük etməli, ürəyimizin səsini daha yaxşı dinləməliyik.
Uğur qazanmağın əsas sirri – öz həyatın üçün bütün məsuliyyəti öz üzərinə götürməyindir, onu idarə edə bilməyindir. Hər bir insan öz həyatının ağası ola bilmir, bu faktdır. Bəziləri ona görə işə gedir, ona görə yemək yeyir, ona görə televizora baxır, ona görə qəzet oxuyur, ona görə internetə girir, ona görə dost-tanışla ünsiyyətə girirlər ki, buna sadəcə adət ediblər. Onların monoton, şablon həyatlarında hər gün hər şey sadəcə təkrarlanır. Belələri arzulamaqdan məhrum olan insanlardır. Onların yekcins ömür kitablarında heç vaxt nə zavyazka, nə razvyazka, nə də kulminasiyaya rast gəlinməyəcək.
Arzulara gen-bol imkan verin ki, yaransınlar, böyüsünlər, şaxələnsinlər. Özünüzə tək gözəl güzəran, var-dövlət, yaxşı iş, son dəb avtomobil, yaraşıqlı villa kimi maddiyyat arzulamayın, özünüzə yaxşı dostlar, böyük incəsənət uğurları, elmi kəşflər, idman qələbələri, karyera nailiyyətləri, kəsəsi, zirvələr arzulayın. Unutmayın, uğur yolunun startı arzulamaqdan keçir.
2. Qarşıya məqsəd qoymaq
İnsan öncə bir şeyi arzulayırsa, sonrakı addımda həmin şeyi əldə etməyi də mütləq qarşısına məqsəd qoymalıdır. Məqsədə çevrilməyən arzu elə arzu olaraq da qalır. Arzu palitrası çox rəngarəng olan insanlar var ki, onlar bu arzuların heç birinin ardınca getmirlər, öz arzularını məqsədə çevirmirlər. Ucqar dağ kəndində yamacda qoyun-quzu otaran savadsız bir çobanın prezident olmaq arzusu ola bilər, amma bu, heç bir reallıqla uzlaşmayan bir xülyadır, onu məqsədə çevirmək belə mümkünsüzdür. Məqsədə yalnız insanın potensialı ilə uzlaşan, kənar mühitlə ziddiyyət təşkil etməyən arzular çevrilə bilir.
Məqsəd – bir neçə variant içində seçdiyiniz ən vacib olanıdır. Abstrakt və konkret məqsədlər var. Çalışın həmişə konkret məqsədlər qoyasınız. Pozitiv və neqativ məqsədlər var. Çalışın, həmişə nəyi əldə etmək istəyirsinizsə onu məqsəd qoyun, yəni özünüzü həmişə pozitiv məqsədlərə ayırın. Nədən qurtulmaq istəyirsinizsə, bu cür neqativ məqsədlər sizin əsas məqsədiniz olmasın heç vaxt.
Heç vaxt sizə xeyir gətirməklə kimlərəsə ziyan verəcək məqsədlər də seçməyin özünüzə.
Bütün məqsədlər bir-biri ilə bağlı, eyniistiqamətli olmalıdır. Onlar heç vaxt həyatınızın əsas məqsədi ilə konfliktdə olmamalıdır.
Bütün məqsədlərinizi əhəmiyyət dərəcəsinə uyğun sıralayıb özünüz üçün ən əsas məqsədi seçin.
Məqsədlərinizi zamanla uzlaşdırıb «qısa zamanda həll olunacaq» və «uzun zamanda həll olunacaq»lara bölün. Əsas məqsədiniz isə daha çox zaman tələb edən strateji məqsəd olacaq.
3. Planlaşdırma
Qarşıya qoyulan məqsədlərə çatmaq üçün resursların optimal bölgüsü planlaşdırma adlanır ki, riyazi nöqteyi-nəzərindən bu funksiyanın əsas arqumentlərindən biri də zaman bölgüsüdür. Planlaşdırma olmadan heç bir məqsədə çatmaq, uğur əldə etmək mümkün deyil. Bu sahəni ayrıca təhqiq elədiyim üçün onun üzərində geniş dayanmalı olacağam. Amma indi yox, növbəti hissələrdən birində.
4. Hazırlaşmaq
Arzuladınız, qarşınıza məqsəd qoydunuz, planlaşdırdınız. Növbəti, dördüncü addım hazırlaşmaqdır. Bura həm məqsədinizə çatmaq üçün seçdiyiniz hədəfə aid biliklərinizi artırmaq, bol informasiya toplamaq aiddir, həm lazım olacaq maddi resursları əldə etmək, özünü lazım olan sosial-inzibati şərtlərə uyğunlaşdırmaq, bu yolda sənə yardım edə biləcək tərəfdaşları müəyyənləşdirmək lazımdır, həm də öz obrazını məqsədə doğru gedən insan obrazı ilə uyğunlaşdırmaq lazımdır.
Öncə öz vəziyyətiniz, hiss və emosiyalarınızı idarə etməyi öyrənməlisiniz. Məqsədin vizuallaşdırılması, xəyali obrazının yaradılması emosional vəziyyətlə bilavasitə bağlı olur. Məşhur deyim var, deyirlər – əgər varlı olmaq istəyirsənsə, özünü varlı hesab et, sağlam olmaq istəyirsənsə xəstəliyi və həkimləri unudaraq hər gün sağlam adam halı yarat, xoşbəxt olmaq istəyirsənsə, ol!
Heç vaxt naşükür olmayın, əlinizdə olan hər şey üçün şükür edin. Hər gün özünüzdə yaxşı əhval-ruhiyyə, optimizm, hər şeyə pozitiv münasibət yaradın. Unutmayın, yaxşı fikirlər sizə yaxşılıqlar gətirəcək, pis fikirlərsə pisliklər.
Hazırlıq mərhələsində mütləq özünəgüvən, özünəinam hisslərinizi möhkəmləndirin. Heç vaxt özünüzün qüvvənizə şübhəniz olmasın. Özünə inanmayan, öz uğuruna şübhələnən kəs bu uğuru heç zaman qazana bilməyəcək.
Məqsədə çatmaq üçün qərar qəbulunda müstəqillik şərti mütləqdir, eləcə də qətiyyət çox vacib keyfiyyətdir.
Bütün lazımi təmrinlərə əməl edib öz yetkin obrazınızı yarada bilməyiniz üçün dağıdıcı emosiyalardan (qorxu, qəzəb, nifrət, inciklik, paxıllıq və s.) qopmaq, sevməyi öyrənmək də çox vacibdir. Sevmək hissi, sevgi enerjisi insana güc və qüvvət gətirir, onu tam həyat energisi ilə təmin edir.
Özünəinam, sevgi, sevinc, ekstaz, optimizm, inam və özünü dəyərləndirə bilmək – bunlar birlikdə dərin daxili enerji yaradırlar. Amma şübhə, kədər, qorxu, narahatçılıq isə əksinə, bizi enerjidən məhrum edirlər.
Karlos Kastenada yazır: «Biz gah özümüzü güclü, gah aciz edirik və bu halın hər ikisinə də eyni qüvvə sərf edirik».
Belə isə, niyə biz öz qüvvəmizi özümüzü aciz etməyə sərf edək?
İnsanın fiziki vəziyyəti də onun hissləri və emosiyaları ilə bağlıdır. Buna görə də dik oturmaq, dik gəzmək, gülümsər çöhrəyə malik olmaq çox vacibdir.
Sağlamlıq da uğura, məqsədə çatmaq yolunda vacib faktordur. Sağlam həyat tərzi, bədən tərbiyəsi və idman, faydalı qidalar, daimi həkim müayinələri, profilaktika – bunlar zəruri təmrinlər olmalıdır.
Motivasiyaedən kitablar oxumaq, yüngül, şən musiqi dinləmək, karaoke oxumaq, rəqs etmək, deyib-gülmək, bütün bunlar sizə əlavə stimul verəcək.
Və uğurlu insan olmaq üçün, unutmayın ki, mütləq özünüzdə intuisiya formalaşdırmağı bacarmalısınız. Düşünmə qabiliyyətinizə əl gəzdirməli, tez qərar qəbul etmə xüsusiyyətinizi formalaşdırmalısınız.
İntuisiya formalaşdırmaq üçün sakitliyi dinləmək effektiv rol oynayır. Gün ərzində heç olmasa yarım saat insan özü ilə qalmalı, bu zaman daxili dialoqu dayandırmalıdır.
İntuisiya nədir? Psixoloqlar buna bəzən daxili səs, bəzən altıncı hiss deyirlər. Amma heç bir halda intuisiyanı mifik bir şey hesab etmək olmaz. Amerikalı neyropsixoloq Robert Sperri 1981-ci ildə Nobel mükafatını məhz intuisiyanın fövqəladi bir hiss olmadığını, beyinin sağ yarımkürəsinin normal funksiyası olduğunu sübut etdiyi üçün almışdır. Belə ki, o, bəyan etmişdir ki, beyinin sol yarımkürəsi məntiqə və abstrakt təfəkkürə cavab verdiyi halda beyinin sağ yarımkürəsi informasiyanı obrazlar şəklində qəbul edib araşdırma xüsusiyyətinə malikdir. Bir sözlə, intuisiya şüuraltı alternativ ağıldır, əslində o, hamıda var, ancaq kimlərdəsə inkişaf edib, kimlərdəsə yox. Demək, treninqlər vasitəsi ilə onu hər kəs gücləndirə bilər. Bəs nə cür?
- Öz intuisiyanızla dostlaşın. İlk öncə öyrənin ki, şüuraltınız sizə hansı siqnalları göndərir;
- İntuisiyanızın necə yarandığını öyrəndikdən sonra onu lazımi anlarda işə salmağı öyrənin;
- İntuisiyanıza azadlıq verin, gün ərzində bir çox ağlasığmaz ehtimallar irəli sürün, get-gedə düzgün ehtimallarınız sayca xeyli artacaq;
- Məntiq çərçivəsindən qopun, daha çox yaradıcı təxəyyülə meyl edin.
Düşünmək, analiz etmək, tez qərar qəbul edə bilmək qabiliyyətinizə isə ən müsbət təsir edə biləcək bir şey şahmat oyunu ola bilər. Xüsusən seytnot vəziyyətindəki adi şahmat, yaxud, blits-şahmat oyunu.
Şəxsən mən özüm hazırkı düşünüb dərindən analiz edə bilmək, eləcə də ani qərar verə bilmək qabiliyyətim üçün şahmat oyununa çox borcluyam.
5. Fəaliyyətə başlamaq
Fəaliyyətə haçan istədin, başlaya bilməzsən. Sən məqsədə çatmağa tam hazır olsan belə əlverişli zaman və şərait olmasa uğur qazana bilməzsən. Azərbaycanlı yazıçı Varis Yolçuyevin belə bir aforizmi var, «Özünün ən güclü zərbələrini yaşadığın zəmanənin ən zəif vaxtına saxla».
Buna görə də, məqsədyönlü fəaliyyətə başlamaq üçün mütləq əlverişli zamanı, əlverişli şəraiti gözləməyə məcbursan. Elə ki, ideal və ya ideala yaxın şərait yarandı, haydı, məqsədə doğru fəaliyyətinə başla.
Hər gün bircə dənə də olsa belə mütləq addım atmaq, hər gün məqsədə doğru ən azı bir qarış yaxınlaşmaq çox vacibdir.
Və ən əsası, məğlubiyyətdən qorxmadan qələbəyə doğru getməyiniz zəruridir.
6. Nəticə əldə etmək
Yalnız bütün şərtlərə doğru-dürüst əməl etdikdən sonra siz bir müddət öncə arzu şəklində olan, sonradan məqsədinizə çevrilən bir istəyinizi tam reallaşdıra biləcək, öz uğur formulunuz ilə uğurlu insana çevriləcəksiniz.
Beləliklə, mən uğur formulasının ən çox rast gəlinən formasını sizlərə təqdim etdim. Əlbəttə, kitab boyunca həm bu uğura gedən 6 addım, həm də digər addımlar barədə ən müxtəlif fikirlərlə, mövqelərlə də tanış olacaqsınız.
Hələlik isə bir şey deyim:
Bütün işlərin önündə başlamaq dayanır, tərəddüd etməyin, sadəcə başlayın!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.12.2022)
Bəşir Səfəroğlu sərxoş obrazını elə gözəl oynadı ki, onu...
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı-dramaturq Əyyub Qiyasın tanınmış teatr və kino xadimlərinin həyatlarından qələmə aldığı maraqlı anları təqdim edir.
ADİL İSGƏNDƏROV
(1910-1978)
***
“Əhməd haradadır” filminin çəkilişləri gedirdi. O ərəfədə Musiqili Komediya teatrına Lütvəli Abdullayevin dəvəti ilə səhnəciklərdən ibarət komik parçalara baxmağa getmişdim. Səhnəciklərdə Bəşir Səfəroğlu bir-neçə sərxoş obrazı oynayırdı. Tamaşdan sonra səhnə arxasına keçib aktyor dostlarımı təbrik etdim. Üzümü Bəşirə tutub:
– Sabah Lütvəli ilə bir yerdə çəkilişə gələrsən, – dedim.
Bəşir də, Lütvəli də çaşıb qaldı. Bəşir:
– Hara gəlim, Adil müəllim? – deyib, xəbər aldı.
– Lütfəli hara gəlmək lazım olduğunu sənə başa salar.
Ertəsi gün kostyumerə tapşırdım ki, Bəşirin əyninə bir ağ pencək, ağ köynək, şlyapa və qara şalvar götürsünlər.
Bəşiri “Əhməd haradadır?” filmində epizodik sərxoş roluna çəkdim. Həmin obraz ssenaridə yox idi, sadəcə, Bəşirin koloritli aktyor olmağı, istedadı kiçik bir epizodla bu filmə əlavə rəng qatdı.
***
Bir gün kinostudiyada işləyim vaxtlar idi. Həyətdə gəzişirdim. Birdən bizim orta yaşlı , amma avara aktyorlardan biri mənə yaxınlaşdı. O qədər içmişdi ki, ayaq üstə güclə dura bilirdi. Ailəsindən təzə ayrılmışdı.
– Adil müəllim, mənə təcili 150 manat verməsəz özümü də öldürəcəyəm, iki uşağımı da.
Əl atdım cibimə, cəmi 100 manat pulum var idi.
– Al götür, cəmi 100 manatım var, – deyib, pulu ona uzatdım.
Adam əlini geri çəkdi.
– Yox, nə danışırsız, Adil müəllim, mənə 150 manat lazımdır.
Başımı bulayıb:
– Sən belə elə də, – dedim, – özünü öldür, uşaqlarla işin olmasın. 100 manatı apar uşaqlara ver.
Adam bir də gözümə görünmədi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.12.2022)
Ayının sevgisi ilə dovşanınkı qətiyyən eyni ola bilməz
Şəmil Sadiq yazır
Əslində pedaqogika “çətin tərbiyə olunan uşaq” ifadəsini sevməz. Bunu “tərbiyə etməkdə çətinlik çəkdiyimiz, bacarmadığımız hallar”la əvəz etsək, daha münasib olar.
Bizim baxış bucağımızdan baxsaq, insanlar dünyaya tərbiyəsiz gəlir. Lüt doğulur, həm cismani, həm də əxlaqi. “Əxlaq” sözünü də insan kəşf edib. Hər bir toplum özü istədiyi kimi tərbiyə edir insanı, ona görə də dünya rənglidir, hər cəmiyyətin öz ənənəsi, dəyərləri var. Bu gün bizim üçün qəbuledilməz hansısa insani davranış başqa bir toplum üçün ənənəvidir, dəyərdir.
Balabilgələr bir fərddir, hər biri bağçaya, məktəbə gəlməmişdən bir ananın, bir ailənin tərbiyəsini, yaşam qaydalarını mənimsəyib gəlir. Ailələrin də tərbiyə üsulu müxtəlif cür ola bilər, avtoritar, demokratik, xaotik, liberal və s. Ona görə də hər kəsdən, hər şeyə eyni reaksiyanı gözləmək bir müəllim üçün yanlışdır. Bundan başqa uşaqların psixoloji durumlarının da fərqli olması onları fərqləndirən əsas amildir.
Sevmək ən gözəl duyğudur, ayının sevgi nümayiş etdirməsi ilə dovşanınkı qətiyyən eyni ola bilməz. Halbuki hər ikisi eyni duyğunu verir öz balasına. İnsanlar da belədir, eyni şeyə reaksiyalar müxtəlif ola bilir. Bir müəllimin işi bunun fərqində olmasıdır. 15-20 nəfərlik bir sinfin hər bir uşağının fərd olmasını qəbul edib, sonra sinfə girməlidir. Bunu qəbul etmədikcə müəllim heç bir halda uğur qazana bilməz.
Məktəblərdə, siniflərdə, xüsusən də yeni qurulan məktəblərdə, yeni girdiyiniz siniflərdə uşaqlar arasındaki fərqi daha tez hiss edərsiniz, bunun üçün ilk şey fərdi yanaşma metodlarını işə salmağınız olar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.12.2022)
Musiqili Teatr azyaşlılar üçün “Sehrli nəğmə” hazırlayıb
Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və Yeni il bayramı ərəfəsində Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrında uşaq və gənc tamaşaçılar üçün nəzərdə tutulan beynəlxalq layihə – “Sehrli nəğmə” musiqili tamaşasının premyerası olacaq.
Bu barədə sənət ocağının mətbuat xidmətinin rəhbəri Fəridə Rüstəmova AzərTAC-a məlumat verib.
Qeyd edib ki, “Cartier Evi”nin əməkdaşlığı və Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə ərsəyə gələn səhnə əsəri dekabrın 18-də saat 14:00-da teatrsevərlərin ixtiyarına veriləcək.
Vurğulanıb ki, Musiqili Teatra dəvət olunan Rusiyanın Moskva və Sankt-Peterburq şəhərlərindən olan teatr mütəxəssislərinin hazırladığı tamaşanın bəstəkarı Diana Hacıyeva, libretto müəllifi dramaturq Polina Korotıç, quruluşçu rejissoru Anton Morozovdur.
Süjet xəttinin əsasında ümumbəşəri mövzu dayanan bu tamaşada əsərin baş qəhrəmanı xəyalən öz nağıl dünyasından real aləmə keçid etməkdə çətinlik çəksə də, sonradan hər işin öhdəsindən çox asanlıqla və böyük məharətlə gəlir. Bu çək-çevirli, imtahanlı dünyanın möcüzəli səyahətlərində ona Ana laylası bələdçilik edir. Tamaşanın süjet xəttinin rəngarəngliyi fonunda əsas məqsəd insan həyatını poetik çalarlarla göstərmək və özünüdərk məfhumunu aşılamaqdır.
Layihənin art direktoru Miroslav Bayda, yaradıcı prodüseri Anastasiya Şevçenko, icraçı prodüseri Yelizaveta Lyubimova, folklor üzrə məsləhətçiləri Fərhad Fərzəli, Mariya Nəzərova, əsərin bədii tərcüməsinin müəllifi isə Aytən İsmixanovadır.
Onun sözlərinə görə, tamaşanın ideya müəllifi və yaradıcı direktoru Viktoriya Motornyuk, quruluşçu dirijoru Əməkdar incəsənət xadimi Fəxrəddin Atayev, bədii tərtibatçısı və geyim üzrə rəssamı Alina Korıtova, rəqslərin quruluşçusu, xoreoqraf Maks Petrov, işıq üzrə rəssamı Konstantin Binkin, xormeysteri Əməkdar artist Vaqif Məstanov, dirijoru Səməd Süleymanlı, konsertmeysteri Prezident təqaüdçüsü Kamil Həsənov, rejissor assistenti Afər Tağıyevadır.
Tamaşada Əməkdar artistlər Ələkbər Əliyev, İqrar Salamov, aktyorlar Gülnarə Abdullayeva, Ülviyyə Əliyeva, Hüseyn Əlili, Zaur Əliyev, Diana Hacıyeva, Nigar Qarayeva, Ofeliya Məmmədova, Hidayət Əliyev, Murad Əliyev, Adelin Öztürk, Əli Kərimov, xor artistləri Elşad Qasımov, Fatimə Vəliyeva, balet artistləri Kamran Həsənov, Mehrac Talıbzadə, Aynurə Əsgərova, Yaqub Bəhramov, Roman Krasnov, Məhəmməd Abdullayev, Elvira Əzizova, Anna Cabbarova, Mətanət Rəcəbli, Cəmilə Mənsurova iştirak edəcəklər.
Səhnə əsərində səsləndirilən laylaların musiqiləri Əməkdar incəsənət xadimi Zakir Bağırova, sözləri isə Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadəyə aiddir.
Biletləri şəhərin bütün teatr-konsert kassalarından, "ASAN xidmət” mərkəzlərindən, eləcə də "İticket.az" saytından əldə etmək olar.
Kollektiv sifarişlər qəbul olunur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.12.2022)
Yeni toplu - “Dağın içində nə var?”
“Mütərcim” Nəşriyyatı və Kitab Evi müasir türk yazıçısı Aykut Ərtoğrulun “Dağın içində nə var?” adlı hekayələr toplusunu çap edib. Kitab Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Tərcümə seksiyasının rəhbəri Kamran Nəzirlinin “Müasir Türk Nəsri” layihəsi çərçivəsində nəşr olunub. Layihənin məsləhətçiləri Bakı Slavyan Universitetinin professoru Telman Vəlixanlı və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin İstanbul təmsilçisi, yazıçı, tərcüməçi İmdat Avşardır. Kitaba toplanmış hekayələri Azərbaycan dilinə Ruslan Abdullayev uyğunlaşdırıb. Nəşriyyat müdiri Rita Müslümovadır.
“Dağın içində nə var?” müəllifin Azərbaycanda çıxan ilk kitabıdır. Kitaba yazıçının son illər yazdığı 15 hekayəsi daxil edilib. Bu ilin yayında Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anar başda olmaqla yazıçılarımızdan bir qrupu İstanbulda düzənlənən Zeytunburnu Türk Dünyası Beynəlxalq Öykü Festivalında iştirak etmişdir. Festivalda Azərbaycan yazıçılarıyla yanaşı, Türkiyə, İran, Özbəkistan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Türk dünyasının müxtəlif bölgələrindən gəlmiş hekayə ustaları və tərcüməçilər vardı. Festivalın əsas hədəfi qardaşlıq bağlarının gücləndirilməsi, ədəbi əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi, daha geniş auditoriyalara tanıdılmasıydı. Festival günlərində müxtəlif görüşlər keçirildi, müzakirələr aparıldı, “Çağdaş Azərbaycan Hekayəsi”, “Çağdaş Ədəbi Əlaqələr” və s. mövzularda təqdimatlar oldu. Məhz həmin günlərdə keçirilən bir sıra görüşlərdə ümumi fikir bu oldu ki, ədəbi əlaqələr daha da gücləndirilsin, türk dünyası yazıçıları daha geniş auditoriyaya tanıdılsın, bu məqsədlə sistemli addımlar atılsın. İndi Azərbaycan oxucusuna təqdim edilən kitab da bu addımlardan biridir. Məqsəd Azərbaycan oxucusunu müasir türk nəsri ilə tanış etmək, yeni nəsil postmodern yazıçıları tanıtmaqdır. Belə layihələr qarşılıqlı olacaq və daha geniş coğrafiyanı əhatə edəcək.
Bizim xalqlarımız yeni nəsil ortaq türk ədəbi nümunələri ilə daha yaxından tanış olmalıdırlar. Bu sahədə çox böyük addımlar atılır. Bu gün ədəbi nümunələrimiz dünyaya Türk Birliyi qapısından daha sürətlə çıxa bilər. Burada məhdudiyyətlər yoxdur, mərkəzləşdirilmiş “rus senzoru” da yoxdur, məsələ yalnız sanballı əsərlərin ortaya qoyulmasındadır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.12.2022)
Nigar Arifin şeirləri Hindistanda
“100 poets around the world for love” Hindistanda dərc olunmuş bu antologiyada dünyanın bir çox ölkəsindən 100 şairin şeirləri yer alıb, onların arasında həmyerlimiz, istedadlı şairə Nigar Arif də var.
Qetd edək ki, iki il əvvəl Nigar da daxil olmaqla bütün bu dərc olunanlar həm də eyniadlı platformada online şəkildə şeirlərini səsləndirmişdilər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.12.2022)
Varlığından qürur duyduğum alim...
Elman Eldaroğlu yazır
Elə alimlər var ki, xidmətlərindən xəbərsiz olduğumuzdan, onların haqqında heç bir məlumatımız olmur, sanki kölgədə qalırlar. Bunun da səbəbi yəqin ki, “sehirli güzgüdə” tez-tez görünməməkdir…
Deyir ki;- “Dilimiz üzərində çox böyük oyunlar gedir. Bunların içərisində müasir türk dilindən “varvarizm” modeli ilə gələn axını qeyd etmək istəyirəm. Azərbaycan dili türk dilləri içərisində tarixi-mədəni baxımdan ən mükəmməl dillərdən biridir. Onun üzərində cürbəcür eksperimentlərin aparılmasını, xüsusilə son dövrdə baş verən orfoqrafiya oyunlarını qəti qəbul etmirəm. Dilçilərimiz sözlər, şəkilçilər, hərflər üzərində oynayarkən dilimizin sabitliyini pozur, onu özünün təbii-stxial məhvərindən uzaqlaşdırırlar. Tez-tez həyata keçirilən orfoqrafiya “islahatları” hətta ən yaxın nəsillər arasında orfoqrafik sədlər qurur. Dil necə varsa – eləcə də qalmalıdır. Axı biz əlifba islahatlarının faciələrini yaşamış xalqıq.
Burada bir məsələni də unutmaq olmaz. Sanki unuduruq ki, Azərbaycan adlanan xalq yalnız Şimali Azərbaycanda yaşayan azərbaycanlılardan ibarətdir. Cənubi Azərbaycanda yaşayan və özünü günü bu gün də türk adlandıran xalqı sanki unutmuşuq. Ona görə də dil məsələlərində yalnız Şimali Azərbaycanın maraqlarına uyğun hərəkət etməməliyik. Bizim Vahid Azərbaycan Türkcəmiz var və atdığımız addımlar ona görə olmalıdır...”
Qəlbitəmiz, mərd, ürəyiyumşaq adamdır. Paxıllıq, gözügötürməməzlik ona yaddır. Başqaları haqqında danışarkən, yalnız müsbət xüsusiyyətlərini dilə gətirir. Özünə güvənməyi bacarır. Əzmkar və zəhmətkeşdir. Məhz bu xüsusiyyətlərinin hesabına adi bir kənd uşağından böyük bir alimə çevrilə bilib...
Haqqında söhbət açdığım alim AMEA-nın Folklor İnstitutunda Mifologiya şöbəsinin müdiri Seyfəddin Rzasoydur. O, 1961-ci ildə Biləsuvar rayonunun Bəydili kəndində dünyaya gəlib. Orta təhsilə orada yiyələnib. 1986-cı ildə indiki Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universi bitirərək bir müddət müəllim işləyib. 1996-cı ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında çalışır. 1997-ci ildə filologiya elmləri namizədi, 2013-cü ildə isə filologiya elmlər doktoru alimlik dərəcələrinə yiyələnib. 2010-cu ildə dosent, 2019-cu ildə isə professor elmi adlarını alıb. Folklor, mifologiya, ritual və ədəbiyyatla bağlı 17 kitabın, 300-ə yaxın elmi məqalənin müəllifidir...
“Dünyada bizim istəyib-istəmədiyimizdən asılı olmayaraq, “qloballaşma” adlanan proses gedir. Vurğulamaq istərdim ki, bu proses ona hansı dairələrin necə yanaşmasından asılı olmayaraq, həm də ilahi-dialektik hadisədir. “Vahiddən yaranan dünya, yenə də sonda vahidə müncər olunacaqdır”. Yəni zorla, ya xoşla, millətlərin, xalqların dillərin, mədəniyyətlərin arasında qovuşma gedir. Kimisi bu prosesdə yalnız iqtisadi maraqların, kimisə milli maraqların dərdini çəkir. Dünya elə bir “oykumen”, yəni evdir ki, biz hamımız bu evin içərisindəyik. Ona görə də evdəki atmosfer eyni zamanda bizə də təsir etməkdədir. Belə hesab edirəm ki, Azərbaycanı “qapamaqla”, biz qlobalaşmanın mənfi təsirlərindən yaxa qurtara bilməyəcəyik. Əksinə, ciddi bir model-proqram çərçivəsində dünyaya açılmaq, qloballaşma prosesinə ağıllı şəkildə qoşulmaq və ondan istifadə etmək lazımdır. Kütləvi informasiya vasitələrinin bu sahədə çox böyük rolu var. Biz radio-televiziyalarda, sosial şəbəkələrdə gedən antimilli təzahürlərə qarşı ictimai müqavimət təşkil etməli, bir xalq kimi gücümüzü göstərməliyik. Bu məsələdə heç kəs yaxasını qırağa çəkməməlidir. Dilimizə, mədəniyyətimizə və bütövlükdə milli kimliyimizə qarşı aramsız hücumlar göz qabağındadır. Birincisi, bunu demək, bəyan etmək, mahiyyətini xalqa izah etmək lazımdır. İkincisi, reallıq deyilən bir fakt var. Ölkədə dilimizə və mədəniyyətimizə yad gözlə baxan çoxsaylı insanlar yaşayır. Etiraf edək ki, bu gün Azərbaycan dilində təhsilin perspektivinə inanmayanlar böyük bir kütləni təşkil edir. Rusdilli təhsilə maraq kütləvi xarakter alıb. Bunun, təbii ki, səbəbləri var. İnsana yaşamaq instinkti xasdır. O, nə yolla olursa-olsun yaşamaq istəyir. Ona xoş həyat ana dilində təmin olunacaqsa, ana dilində oxuyacaq, yox, digər dillərdə olacaqsa, həmin dillərə meyllənəcək. Bu baxımdan, səsimizi qaldırmalı, buna qarşı bir millət olaraq mövqeyimizi ortaya qoymalıyıq. Şəxsi mövqeyimə görə, Azərbaycanda rus dilində dövlət məktəbləri olmamalıdır. Rus dili dövlət məktəbərində xarici dil statusunda tədris edilməlidir. İmperiyanın dili dövlət vəsaiti hesabına öyrədilməməlidir. Lakin ingilis dili ilə bağlı olduğu kimi, rus dilində də xüsusi məktəblərə maneçilik yaradılmamalıdır. Çünki bizə bu dilləri bilən mütəxəssislər də lazımdır.”- söyləyir.
Onun ən müsbət xüsusiyyətlərindən biri də vicdanlı və dürüst olmasıdır. Davamlı olaraq öyrənməyə, yeniliklər kəşf etməyə həvəslidir. Qürurludur, bu xüsusiyyəti bəlkə də kiməsə eqoist kimi görünür, amma inanın ki, daxilən çox sadə və insanpərvərdir. Yəni ilk növbədə nəzərə çarpan məğrur görkəmi, özünüçəkmək kimi deyil, xarakterik müsbət xüsusiyyət kimi qəbul olunmalıdır...
Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva onun haqqında belə düşünür:- “Professor Seyfəddin Rzasoy Azərbaycan folklorşünaslığının sovet metodoloji stereotiplərindən təmizlənməsi, milli folklorşünaslıq elmimizin dünya sosial-antropoloji fikir dövriyyəsinə daxil edilməsi, Oğuz mifoloji düşüncə sistemi və milli kimlik arxetplərinin struktur-semiotik metodla tədqiqi sahəsində xüsusi xidmətləri olan alimdir. O, “Dədə Qorqud” kitabının ritual-mifoloji strukturunun bərpasının, dünya Qorqudşünalığına yeni baxış sisteminin gətirilməsinin, dastanın yeni tapılmış əlyazmasının (“Kitabi-Türkman lisani”) özünün yaratdığı transmediativ metodla araşdırılması, çağdaş milli ictimai şüurda epik-mifoloji düşüncə modellərinin rekonstuksiyası, habelə NİZAMİ yaradıcılığının etnik kimlik və milli düşüncə kodu kimi tədqiqi və b. sahələrdə fundamental əsərlərin müəllifidir!”
İdeal liderdir. Başçılıq etdiyi kollektivdə həm bir insan və həm də bir rəhbər kimi sevilir. O, ruhlandırmaq lazım gələni, öz enerjisi ilə ruhlandırır. Həyatı diqqətlə müşahidə etmək qbiliyyəti var. Öz enerjisini idarə etməyi bacarır. Boş yerə vaxt itirməyi sevmir, bütün işlərdə dəqiqliyi xoşlayır. Kimdənsə minnət götürməyi, kiminsə yanında başıaşağı olmağı, zəif adam təsiri bağışlamağı xoşlamır. Yalan danışmaqdan uzaqdır və eşitdiyi yalanı tez hiss edir, lakin zamanı çatana qədər susur. Bu səbəbdən də onunla səmimi və ehtiyatla davranmaq lazımdır...
Bəli, haqqında danışdığım Seyfəddin Rzasoy öz sahəsində böyük xidmətləri olan tədqiqatçı alimlərdən biridir…
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.12.2022)
Heydər Əliyev Sarayı 50 illiyini qeyd etdi
Ötən gün Heydər Əliyev Sarayının fəaliyyətə başlamasından 50 il ötdü. Bu münasibətlə Heydər Əliyev Sarayının rəhbərliyi və əməkdaşları Fəxri xiyabana gələrək xalqımızın Ümummilli Lideri, müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı və qurucusu Heydər Əliyevin xatirəsini ehtiramla yad edib, məzarı önünə əklil və gül dəstələri qoyublar.
Görkəmli oftalmoloq-alim, akademik Zərifə xanım Əliyevanın da məzarı ziyarət edilib və xatirəsi ehtiramla anılıb.
Sonra Şəhidlər xiyabanına gələn Sarayın kollektivi ölkəmizin azadlığı və suverenliyi uğrunda mübarizədə canlarından keçmiş qəhrəman Vətən övladlarının xatirəsini hörmətlə anıb, məzarları üzərinə tər çiçəklər düzüb, “Əbədi Məşəl” abidə kompleksinin önünə əklil qoyublar.
Qeyd edək ki, Ümummilli Liderin adını daşıyan Heydər Əliyev Sarayı paytaxtımızın memarlıq simasında xüsusi yeri olan möhtəşəm məkan, həm də ölkənin baş səhnəsi, əsas konsert salonudur. İllər boyu ictimai-siyasi, mədəni-kütləvi tədbirlərə ev sahibliyi edən, Azərbaycan xalqının həyatında önəmli hadisələri, tədbirləri səhnəsindən geniş tamaşaçı kütləsinə çatdıran saray bu gün də qaynar həyatını yaşayır.
Sarayın tikintisi məhz Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyevin qayğısı nəticəsində reallaşıb. Bu gün öz qurucusunun, Ulu Öndərin adını daşıyan Saray məhz 1972-ci il dekabrın 14-də öz qapılarını tamaşaçıların üzünə açıb. O tarixi gündən uzun illər keçsə də, bu gün Azərbaycan mədəniyyətinin və incəsənətinin nümayiş olunduğu əsas tarixi səhnə məhz Heydər Əliyev Sarayıdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.12.2022)
“Şuşa İli” Milli Dram Teatrı üçün əlamətdar olub
Bu il Akademik Milli Dram Teatrının yaradıcı həyatı üçün əlamətdar hadisələrlə yadda qalıb. İlk olaraq Vətən müharibəsində qazandığımız tarixi qələbəyə həsr olunan “Zəfər yolu” tamaşasının premyerası maraqla qarşılanıb. Tamaşa Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə hazırlanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu sözləri ilin yekunları ilə əlaqədar AzərTAC-ın sorğusuna cavab olaraq teatrın mətbuat katibi Cavid Zeynallı deyib.
O bildirib ki, Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsində qazandığı tarixi Qələbəyə ərməğan olan bu yeni tamaşanın müəllifi və quruluşçu rejissoru Xalq artisti Azər Paşa Nemətov, rəssamı Əməkdar mədəniyyət işçisi İlham Elxanoğlu, bəstəkarı Xalq artisti Siyavuş Kərimidir.
“Akademik Milli Dram Teatrı mayın 5-9-da Türkiyədə keçirilən Qara dəniz ölkələrinin 22-ci Beynəlxalq Teatr Festivalında V.Şekspirin “On ikinci gecə, yaxud hər nə istəsəniz” tamaşası ilə Azərbaycanı təmsil edib və səhnə əsəri böyük uğurla təqdim olunub. Milli Teatr festival təşkilatçılarının və tamaşaçıların xahişi ilə öz səhnə əsərini iki dəfə Trabzon Dövlət Teatrının Haluk Ongan səhnəsində nümayiş etdirib.
İl ərzində teatrda görkəmli sənətkarlar Ağasadıq Gəraybəylinin, İsmayıl Osmanlının, İsmayıl Dağıstanlının yubiley tədbirləri təşkil olunub. Bundan başqa, Akademik Milli Dram Teatrı 4.4 Qısa Tamaşalar Festivalında “Küknarlara məktub” tamaşası ilə iştirak edib”, - deyə Cavid Zeynallı söyləyib.
O qeyd edib ki, sənət ocağının yaradıcı kollektivi azyaşlı tamaşaçıları da unutmayıb, onlar üçün bir-birindən maraqlı tamaşalar hazırlayıb.
Novruz bayramı günlərində nümayiş olunan səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru gənc rejissor Emil Əsgərov olub.
C.Zeynallı əlavə edib ki, teatrın bu il üçün son premyerası “Xurşidbanu Natəvan” tamaşası olub: “Bildiyiniz kimi, 2022-ci ildə Xurşidbanu Natəvanın 190 illiyi münasibətilə ölkə başçısı tərəfindən Sərəncam imzalanıb. Teatrımız “Şuşa İli” və Natəvanın yubileyi münasibətilə bu tamaşanı teatrsevərlərə təqdim edib. Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin “Xurşidbanu Natəvan” pyesi əsasında səhnəyə qoyulan eyniadlı yeni yaradıcılıq işi dövlət sifarişi ilə hazırlanıb. Tamaşanın bədii rəhbəri və quruluşçu rejissoru Xalq artisti Azər Paşa Nemətov, rejissoru Mehman Fətullayev, quruluşçu rəssamı əməkdar mədəniyyət işçisi İlham Elxanoğlu, bəstəkarı Xalq artisti Siyavuş Kərimi, rejissor assistenti Dilbər İsmayılovadır. Akademik Milli Dram Teatrı növbəti ildə də yeni-yeni səhnə əsərləri ilə öz tamaşaçılarını sevindirəcək”.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.12.2022)
