Super User

Super User

 

Berlindən “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı üçün xüsusi reportaj

 

Vüsal Mətləb yazır

 

Dünyanın sənaye və texnoloji inkişaf sahəsində nəhənglərindən biri, Avropanın ən böyük iqtisadiyyatına malik ölkəsi  - Almaniya. Bu ölkə 1957-ci ildə yaradılmış Avropa İqtisadi Birliyi və 1993-cü ildə əsası qoyulmuş Avropa İttifaqı kimi təşkilatların qurucu üzvlərindən biridir. Şengen zonasına daxil olan bu ölkə 1999-cu ildə yaradılmış Avrozonanın həmtəsisçisidir. Bundan başqa, Almaniya BMT, NATO, G7, G20, İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı kimi təsisatların da üzvüdür.

Almaniya dünya ölkələri arasında nominal ÜDM göstəricilərinə görə 4-cü, alıcılıq qabiliyyəti pariteti göstəricisinə görə isə 5-ci yerdədir. Bəzi sənaye və texnoloji sektorlarda qlobal lider olan Almaniya dünya üzrə malların həm ixracına, həm də idxalına görə üçüncüdür.

***

Müharibədən sonra Berlin 4 yerə parçalandı - onlardan üçü sonralar Qərbi Berlin olaraq formalaşdırılan hissələr ABŞ, İngiltərə və Fransa arasında bölünmüşdü, bir hissə isə Sovetlər birliyinə aid idi. İlk illərdə Qərbi və Şərqi Berlin arasında hərəkət sərbəst olsa da Şərqdən Qərbə axın baş verdiyindən 1961-ci ildə iki tərəfi ayıran Berlin divarı tikildi. Divar Sovet ittifaqının çöküşü və AFR və ADR-in birləşməsi ilə 1989-cu ildə söküldü.

***

Almaniya-Azərbaycan əlaqələrinə gəldikdə isə tərəflər ötən il diplomatik münasibətlərin 30 ilini tamamlayıb. Bu gün Azərbaycan Almaniyanın Cənubi Qafqazda ən böyük iqtisadi tərəfdaşıdır. Almaniyanın bu bölgə ilə ticarət dövriyyəsinin təribən 80 fazi Azərbaycanın payına düşür.

Almaniya-Azərbaycan əlaqələrində hazırda iki xüsus önə çıxır: iqtisadi əməkdaşlıq və Ermənistan-Azərbaycan arasında sülh danışıqlarında vasitəçilik missiyası. Ayın əvvəllərində Ermənisan baş nazirinin Berlinə dəvət olunmasının ardınca Azərbaycan liderinin Almaniyaya səfəri məhz bu missiya ilə bağlıdır.

Martın əvvəlinə qayıdaraq Ermənistanın baş nazirinin Berlinə səfərindən sonra Almaniya hökumətinin sözçüsünün müavini Volfqanq Büşner açıqlamasını xatırlayaq: "Almaniya Ermənistan və Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri daxilində ərazi bütövlüyünə sadiq qalır. Almaniya Ermənistan və Azərbaycanı mübahisəni dinc yolla həll etməyə çağırır".

Bu açıqlama da Azərbaycanın yaratdığı postmünqaişə reallıqlarının və 5 baza prinsipinin Berlində də qəbul edildiyini və dəstəkləndiyini nümayiş etdirirdi.

 Almaniya kansleri də Almaniyanın Dağlıq Qarabağı müsəqil respublika kimi tanımadığını açıq mətnləifadə etdi.

***

İkinci istiqamət isə enerji məsələsidir. Yeni geosiyasi təhdidlər fonunda Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyində artan rolu Avropa İttifaqının mühüm ölkəsi kimi Almaniyanın maraqlarına cavab verir.

Ötən ilin iyulunda Avropa İttifaqı və Azərbacan arasında bağlanmış memorandum Cənub Qaz Dəhlizinin sonuncu seqmenti TAP-ın genişləndirilməsi və təkcə Azərbaycandan qoca qitəyə nəql olunan qazın həcminin artırılmsını yox, həm də coğrafiyasının genişləndirilməsini özündə ehtiva edir. İndi daha çox sayda ölkələr bunda maraqlı görünür. Bu mərhələdə ölkələr arasında çəkilən interkonnektorlar əhəmiyyətli rol oynayacaq və biz artiq prosesin başlandiğini müşahidə edirik. Məsələn, ötən ilin oktyabrında açılışı olan Yunanıstan -Bolqarıstan interkonnektoru bunun yaxşı nümunəsidir. Ötən ilin dekabrında isə enerji sahəsində yeni istiqamət yarandı - Bərpa olunan enerji üzrə əməkdaşlıq. Dekabrın 17-də Buxarestdə imzalanan Azərbaycan, Gürcüstan, Macarıstan və Rumıniya arasında saziş Azərbaycanın bərpa olunan enerji ehtiyatlarını Avropa çatdıracaq. 

***

Almaniyada nizam-intizam Almaniyanın İctimai Nizam-İntizam İdarəsi tərəfindən qorunur. Bu, xüsusi bir polis qüvvəsidir. Onlar Almaniyada sakitlik saatlarında ucadan musiqi oxutmaq, küçədə səs-küy salmaq, sahibi gəzdirməyə çıxaran itlərin bərk hürməsi kimi halların qarşısını almağa çalışırlar... Ancaq küçə musiqiçiləri ilə işləri yoxdur. Bütün böyük şəhərlər kimi Berlinə də bu musiqi sədaları əlavə gözəllik verir.

***

Bəli, almanlar intizamlıdır, dəqiqdir. Ancaq bu yaxınlarda Münhendə etdiyimiz müşahidəni Berlində də davam etdirdik - çox mübaliğəyə gərək yoxdur - almanlar da yolu piyada keçidi olmayan yerdən keçir bəzən, onlar da yerə zibil atır və s. Amma o da doğrudur ki, belə böyük şəhərlərdə miqrantlar da çox olur və qaydaları kimin pozduğunu dəqiq müəyyən etmək çətindir.

***

Almaniya bu gün iqtisadi inkişafı ilə və demokratik təsistların möhkəmlənməsi ilə öyünə bilər, ancaq tarixi nöqteyi-nəzərdən baxdıqda utancverici hadisələr də yox deyil. Xüsusilə Hitler Almaniyasının faşist və işğalçı siyasəti və törətdiyi soyqırımlar. XX əsrin 30-40-cı illərində nasistlər tərəfindən həyata keçirilmiş bu soyqırımlar nəticəsində 6 milyon yəhudi, 220,000 ilə 1,5 milyon arasında qaraçı, 275,000 əlil, yüz minlərlə Almaniya əleyhinə fikirləri olan siyasi və dini şəxsiyyət də daxil olmaqla, ümumilikdə 17 milyon insan sistematik şəkildə qətlə yetirilib.

***

Rusiya səfirliyinin binası xüsusi olaraq mühafizə olunur. Ancaq bunun səfirliyin qarşısındakı küçədə Rusiyaya etiraz, Ukraynaya dəstək əlaməti olaraq xüsusi guşəyə dəxli yoxdur.

***

Ancaq heç bir müharibə mədəniyyətin qiymətləndirilməsinə mane olmur: Berlin küçələrində rastlaşdığım nənə rus musiqisini səsləndirməkdə tərəddüd etməməklə bunu nümayiş etdirirdi.

***

Çağırdığımız taksinin sürücüsü ilə ortaq dilə keçməyimiz üçün isə çox vaxt lazım gəlmədi. Türkiyədən olan sürücü 30 ilə yaxındır Almaniyada yaşadığını, burda ən çox səhiyyə sisteminin onu qane etdiyini və bircə kartla bütün müayinə və müalicələrini təmin etdiyini deyir.

İkinci taksi sürücüsünün də türk olması bizdə belə fikir yaratdı ki, burda taksi işi türklərin "manapolyasindadır".  Ancaq o, bizimlə razılaşmadı: "Yox, türklər hər sahədə var. Ancaq mən Berlindən yorulmuşam, tezliklə vətənimə - Mersinə qayıdacağam. Qurban olaram vətənimə, ilin 365 günü günəş var".

***

Almanlar enerjiyə qənaəti öz avtomobillərində də tətbiq edirlər. Yollarda tez-tez elektro avtomobillərə rast gəlmək mümkündür.

***

Bakı nefti Almaniyanın taleyinə həmişə həlledici təsir göstərib. İkinci dünya müharibəsində faşizmin məğlub edilməsində Bakı nefti mühüm rol oynamışdısa, bu gün Almaniyanın xam neftə olan ehtiyacının böyük bir hissəsini Azərbaycan ödəyir. Eyni zamanda Almaniyanın aparıcı ölkəsi olduğu Avropa İttifaqı ölkələrinin Azərbaycanın enerji resurslarına ehtiyacı o vaxt SSRİ-nin Bakı neftinə olan ehtiyacından heç də az deyil.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.03.2023)

 

 

 

Cümə axşamı, 30 Mart 2023 16:00

Səidə Sübhinin köşəsi

Bu dəfə Amerika yazıçısı Rey Duqlas Bredberinin təzə kitablar barədə dediyi gözəl bir fikri səsləndirmək istəyirəm:

 

“Siz bilirsinizmi, yeni kitabların qoxusu necədir? Cildin, kağızın qoxusu, şriftin rəng qoxusu? Bu, ac adam üçün təzə çörək kimi bir şeydir.”

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.03.2023)

Aprelin 7-dən 16-dək Sankt-Peterburqda “Rusiyada görüşlər” adlı XXV Beynəlxalq Rus Teatrları Festivalı keçiriləcək. 

 

Mədəni forum görkəmli rus dramaturqu Aleksandr Ostrovskinin anadan olmasının 200 illiyinə həsr olunub. 

Müstəqil Dövlətlər Birliyinə üzv ölkələrin teatr kollektivləri “Baltika evi” teatr-festivalının binasına toplaşacaqlar. Ölkəmizi bu festivalda Səməd Vurğun adına Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı təmsil edəcək. Aprelin 8-də teatrımız “Maskarad” tamaşasını nümayiş etdirəcək (rejissor – Azərbaycanın Xalq artisti Aleksandr Şarovskidir). 

Festival iştirakçıları tamaşaları müzakirə edəcək, diskussiyalar aparacaq, səhnə nitqi və aktyorluq sənəti üzrə ustad dərslərində, teatrın quruluş hissəsinin mütəxəssisləri üçün məşğələlərdə iştirak edəcəklər. Festivalın yubileyi ilə əlaqədar MDB-yə üzv ölkələrin rus teatrlarının son 25 il ərzində yaratdıqları ən maraqlı tamaşalardan bəhs edən “25 il birlikdə” adlı fotosərgi açılacaq.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.03.2023)

Cümə axşamı, 30 Mart 2023 14:30

Bəstəkar Georgi Liçeli Bakıda çıxış edəcək

Aprelin 28-də Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının nəzdindəki Opera Studiyasında bəstəkar Georgi Liçeli simfonik orkestrin müşayiəti ilə çıxış edəcək. 

 

Müasir bəstəkar Georgi Liçelinin simfonik şousu - səs, işıq, emosiya və canlı səsin vibrasiyası dinləyicinin bütün hissiyyat orqanlarına təsir göstərir. Onun hər bir kompozisiyası bütöv bir hekayətdir. Simfonik orkestr, virtuoz dirijor və royal arxasında bəstəkarın özünün əyləşməsi tamaşaçıları saat yarım ərzində necə deyərlər, hər şeyi unutmağa məcbur edəcək, onları hisslər və emosiyalar aləminə aparacaq. 

1982-ci ildə Tbilisidə musiqiçilər ailəsində anadan olmuş Georgi Liçeli hələ uşaq yaşlarında konsertlərdə səs rejissorunun köməkçisi kimi çalışırdı. Musiqi məktəbini fərqlənmə ilə bitirəndən sonra orkestrdə skripka çalıb. 2004-cü ildə Liçeli öz melodiyalarını yaratmağı sınaqdan keçirib. On ildən sonra isə simfonik orkestrin müşayiəti ilə öz kompozisiyalarını lentə yazdırıb. Elə həmin il bacısı ilə ayrı düşməsinə görə dərin kədərin təsirindən yaranmış “Bacı” adlı kompozisiyasını tamaşaçılara təqdim edib. 

2020-ci ildə Georgi Liçelinin “Ritorika” adlı ilk neoklassik albomu rəqəmsal məkanlarda bütün dünyaya təqdim edilib. Musiqiçilər mühitində və kino sənayesi işçiləri arasında Georgi Liçelini yeni ulduz adlandırırlar. Onun “Epika” adlı ikinci albomu kinofilmlərə saundtreklər janrında yaranıb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.03.2023)

Cümə axşamı, 30 Mart 2023 14:00

Rəsm qalereyası: “Narla qız rəsmi”

Rəsm qalereyası: “Narla qız rəsmi”

 

Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin Fikrət Əmirov adına 6 nömrəli incəsənət məktəbinin Rəssamlıq şöbəsinin şagirdi Ziyad Qasımlıya Yaponiyada keçirilən Kanagava Biennalesi Beynəlxalq Uşaq İncəsənət Sərgisində uğur gətirən rəsm əsəri.

Bu gün Beynəlxalq Muğam Mərkəzində görkəmli tarzən, musiqi xadimi, Xalq artisti Əhməd Bakıxanovun xatirəsinə həsr olunmuş tədbir təşkil ediləcək.

 

Xatirə gecəsində unudulmaz sənətkarın həyat və yaradıcılığından danışılacaq, xidmətləri vurğulanacaq.

Qeyd edək ki, təhsilini İranda almış Əhməd Bakıxanov burada ustad tarzənlərdən tar ifaçılığının və muğamatın sirlərinə dərindən yiyələndikdən sonra 1920-ci ildən Bakıda musiqi məclislərində və konsertlərdə iştirak edib. 1930-cu illərdən Üzeyir Hacıbəylinin dəvəti ilə ovaxtkı Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında muğamdan dərs deyib. Ə.Bakıxanov ömrünün çox hissəsini musiqi sənəti üzrə kadrların hazırlanmasına həsr edib. Onun yaratdığı ansambl bir çox görkəmli xanəndələri - Cabbar Qaryağdıoğlunu, Seyid Şuşinskini, Hüseynqulu Sarabskini, Zülfü Adıgözəlovu və digər görkəmli xanəndələri müşayiət edərək geniş konsert proqramları ilə insanların zövqünü oxşayıb. Azərbaycan xalq musiqisinin, xüsusilə muğamların təbliğində Əhməd Bakıxanovun böyük xidməti var. O, muğam sənətinin dərin bilicisi kimi tanınmaqla yanaşı, az ifa olunan “Nəva-nişapur”, “Əbu-əta” muğamlarının mahir ifaçısı kimi də məşhurdur. Eyni zamanda, onun yaratdığı bir çox melodiyalar xalq ifaçılığında geniş yayılıb. Ə.Bakıxanov “Azərbaycan xalq rəngləri” (1964), “Azərbaycan ritmik muğamları” (1968), “Muğam, mahnı, rəng” (1975) kimi not nəşrlərinin müəllifidir. Bu məcmuələr xalq musiqisinin tədrisi və tədqiqi üçün qiymətli vəsaitdir. Onun musiqi məktəbləri üçün tərtib etdiyi muğam proqramı tar tədrisində bu gün də istifadə olunmaqdadır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.03.2023)

Cümə axşamı, 30 Mart 2023 15:00

İlahi, bir qadın sevirdi məni - Əlizadə Nuri

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Poetik qiraət rubrikasının daimi aparıcısı Əlizadə Nuri bu dəfə “İlahi, bir qadın sevirdi məni” söyləyir. 

 

Dünyanın üstünün daş-qaşıydı o,

Gözümə yığdığım göz yaşıydı o.

Sevdiyim bir gülün adaşıydı o,

İlahi, bir qadın sevirdi məni.

 

Bəlkə bir yağışın içində getdi?

Bəlkə də bir durna köçündə getd.

Bir gün barmaqlarım saçında getdi…

İlahi, bir qadın sevirdi məni.

 

Mən də bu dərdinəm, yadın deyiləm,

Dayanın, mən onun adın deyirəm…

Mən sizə ağzımda qadın deyirəm!

İlahi, bir qadın sevirdi məni.

 

Bəlkə yandırdığım çıraqdan baxır?

Bəlkə bu yazdığım varaqdan baxır?

Bəlkə yanımdadı, qıraqdan baxır?-

İlahi, bir qadın sevirdi məni.

 

Axı neyləyəydi bir naşıyla o?

Getdi kədər adlı sirdaşıyla o.

Qoydu imzasını göz yaşıyla o…

İlahi, bir qadın sevirdi məni.

 

Sıxmışam sinəmə xatirəsini,

Yağışlar yadıma salır səsini.

İlahi, haçansa rastıma çıxsa,

Ona bağışlaram son nəfəsimi…

İlahi, bir qadın sevirdi məni.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.03.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı oxucularını adətən şeirləri ilə tanınan Vəfa Mürsəlqızının prozası ilə tanış etməkdədir. Onun növbəti hekayəsi də marağınıza səbəb olacaq.

 

 

                       

BURATİNO VƏ YA SONRAKI PEŞMANÇILIQ

 

Ayaqlarını çarpayıdan aşağı salladı və bir müddət beləcə key kimi oturdu. Yuxudan oyananda həmişə belə olurdu, xeyli vaxt başının dumanı dağılmırdı. Otaqdan prossesorun ahəngdar uğultusu gəlirdi. Deyəsən, anası yenə kompüter arxasında oturmuşdu. Əsəbi, uzun barmaqlarının çaqqıldatdığı klaviatiranın səsi sükutu pozurdu. Əsəbləri gərginləşdi, ayaqlarını yelləməyə başladı. Əvvəllər bazar günləri səhərlər su səsinə oyanardı yuxudan. Anası tezdən durardı, çay qoyardı, ətli blinçik bişirərdi, ponçik qızardardı, kakao hazırlayardı və hər şeyi hazır edib süfrə açandan sonra başalyardı onlar oyanana qədər qab-qacaq yumağa. İsti, rahat yataqda mətbəxdən gələn su şırıltısı, qab səsi ona evdə qayğısına qalan bir qadının olmasını xatırlatdıqca ləzzətlə gözlərini yumardı. Otağın həzin, yarıyuxulu havasına qarışmış gözəl qoxuları nəfəsinə çəkərdi. Amma son zamanlar anası heç nə bişirmirdi, yeməyi belə cox az hallarda bişirirdi. Adətən, sosiska, kolbasa alıb qızardırdı, o da məcbur olurdı bu yarımfabrikatlardan hazırlanmış qidanı yeməyə. Hətta bu il Novruz bayramında anası şirniyyat da bişirmədi. Mağazadan alınan başmaq tayı boyda şəkərburalar, qapqara paxlavalarla onları birtəhər yola verdi. Həmişəki anası üçün darıxırdı. Anası işdən gələn kimi evlə, yemək-içməklə məşğul olmaq yerinə bu lənətə gəlmiş kompüterin arxasında otururdu. Yəqin, yenə Vasif əmi ilə danışırdı. Vasif əmi anasının iş yoldaşı idi. Anası metropolitendə işləyirdi, nəsə yazı-pozu işi ilə məşğul olurdu. Arabir gecə növbəsinə də gedirdi. Atası da evdə cox az tapılırdı, tez-tez başqa şəhərlərə ezamiyyətə göndərirdilər. Son zamanlar Vasif əmi onlara cox gəlirdi. Bir dəfə ona Buratino oyuncağı da gətirmişdi. Bu oyuncağı görəndə özündən asılı olmayaraq hirslənirdi. Yekə oğlan idi. Beşinci sinifdə oxuyurdu, ona isə qız kimi kukla bağışlayırdılar, yəqin, buna hirslənirdi. Bir-iki gün Buratino masanın üstündə qaldı. Yumşaq parçadan olan bu oyuncaq lap zəhləsini tökdü. Sonra bir gün nə ağıl elədisə, tutub yazıq oyuncağın uzun burnunu kəsdi. Buratino kəsik burnu ilə miskin görünürdü və burnunun içindən yerə sintepon parçaları tökülürdü. Anası xəbər tutanda cox əsəbiləşdi, lap cin atına mindi.

– Heç utanırsan? Vasif əmi gətirib ey o kuklanı sənin üçün. Niyə o günə qoydun? Balacasan sən?

– Balaca deyiləmsə, mənə kukla niyə gətirirdi? Bir də ki qız-zadam mən?

– Bu, tərbiyəsizlikdir! Heç bilmirəm bu axmaq xasiyyətləri kimdən öyrənirsən.

Anası ona elə çımxırdı ki, sanki o, Buratinonun yox, Vasif əminin burnuna xətər yetirmişdi. Amma əvvəllər heç zaman belə acıqlanmazdı. Bu lənətə gəlmiş, axmaq kuklaya görə niyə axı belə danladı onu?

          Vasif əminin bir oğlu vardı, adı da Mustafa idi. Tez-tez deyirdi: "Səbuhi, bir gün Müstafanı sizə gətirəcəm”. Amma o, yaxşı bilirdi ki, heç zaman Müstafanı gətirmçəyəcək onlara Vasif əmi və heç istəmirdi də Mustafa onlara gəlsin. Nədənsə utanırdı Mustafadan, həm də ümumiyyətlə, zəhləsi gedirdi bu heç zaman görmədiyi oğlandan, adı yekə kişi adını xatırladan oğlandan.

Çarpayıdan düşüb anasına yaxınlaşdı.

– Ana, ay ana, mən durmuşam ey.

Anası, deyəsən, bu gün də ağlamışdı. Son zamanlar tez-tez yatağında, hamamda, kompüterdə oturanda ağlayırdı. O nədənsə əmin idi ki, bu göz yaşlarının səbəbkarı Vasif əmidir. Bir neçə dəfə onların mübahisəsinin də şahidi olmuşdu. Amma anası tezcə onu qonşu otağa yollamışdı və Vasif əmi gedəndən sonra dirənə-dirənə ona yalvarmışdı ki, axşam işdən gələndə atasına heç nə danışmasın. O onsuz da atasına heç nə danışmazdı, çünki qəlbinin dərinliyində başa düşürdü ki, belə şeylər haqda danışmaq olmaz.

– Ana, acmışam mən.

– Hə, oyanmısan, balam, nə tez durmusan?

– Saat on birdir ey, ana, mənə yemək ver!

– Yaxşı, yaxşı, dururam indi, keç sən mətbəxdən peçenye götür ye, mən də indi qalxıb çay qoyacam.

– Mən peçenye istəmirəm! Şirinçay ver mənə!

– Allah məni öldürsün, qurtarsın canım sizin əlinizdən. Öldün acından bu dəqiqə? Gəlirəm də...

Əvvəllər anası belə deyərdi: “Can, mənim balam acıb, sabahın xeyir gözəl balam”. Amma indi...

Mətbəxin pəncərəsinin qabağına gəlib çölə boylandı. Həyətdə adamı iliklərinə qədər üşüdən payız mənzərəsi dəyirdi gözə. Ağaclar yarpaqların töküb büzüşmüşdülər deyə, soyuqdan çiyinlərini qısan adama oxşayırdılar. Asfaltın çala-çökəklərində axşam yağan yağışın əmələ gətirdiyi gölməçələr var idi. Bu gölməçələrin birində ana sərçə öz balaları ilə yuyunurdu. Dünya veclərinə deyildi bu sərçələrin. Sərçələr həvəslə bir-birini suya basır, qanadlarını çırpdıqca narın su damlaları toz kimi ətrafa səpilirdi. Elə bəxtəvər idilər ki, bir neçə metr kənarda bu qutu-qutu evlərin birinin otağında ağlamaqdan gözləri qızarmış yorğun bir qadının, anasındakı dəyişikliklərdən qorxan və kədərlənən bir beşinci sinif şagirdinin varlığı heç vəchlə bu bəxtəvərliyi poza bilməzdi. Ürəyindən qəribə bir arzu keçdi, kaş bu sərçə onun anası olaydı və o da bu bəxtəvər, bala sərçələrdən biri olaydı. Amma sonra iki gün öncə uşaqların bir sərçəni sapandla vurmağı yadına düşdü, içinə ibtidai bir qorxu doldu. Birdən onun da anasını uşaqlar sərçə bilib sapandla vurardılar və o da başa sala bilməzdi ki, bu, sərçə deyil, onun anasıdır. Dəhşətli fikirdən üşənib pəncərədən çəkildi. 

Neçə gün idi atası yenə məzuniyyətdə idi. Anası gah qanıqara, gah da kefi kök olurdu. Vasif əmi də arada onlara gəlirdi və hər dəfə də Mustafanı gətirəcəyini vəd edirdi.

Günorta anasının ən yaxın rəfiqəsi Sevil xala onlara gəldi. Otağında dərs oxuyurdu, amma qulağı anası ilə Sevil xalanın söhbətində idi. Hətta sonra qapıya yaxınlaşıb diqqətlə dinləməyə də başladı.

– Mən daha belə bacarmıram, Sevil, hər şeyi Raufa danışacam. 

– Başına hava gəlib? Bəs heç sonrasını düşünmüsən? Səncə, Rauf deyəcək ki, əzizim, səni anlayıram, lap əccəb eləmisən başqasına vururlmusan! Ağlını başına topla, bundan bir şey cıxmaz!

– Başa düş, Sevil, mən belə ikili həyat yaşaya bilmirəm,Vasifi sevirəm! Ondan ötrü hər şeydən keçərəm.

– Axı Vasifin nəyi artıqdı sənin ərindən?

– Diqqəti, qayğısı, cəsarəti, sevgisi, bəsdi, ya yenə sayım? Mən Vasifi tanıyandan sonra əsl qadın olduğumu anladım. İllərdir Raufdan anlayış, sevgi, qayğı görmədim. Ancaq məişət həyatı yaşadıq, vəssalam.

– Reyhan, sən hansı sevgidən danışırsan? Normal yaşayırsınız, pulunuz var, eviniz var, uşağınız var, sənə daha nə lazımdır?

– Mənə dayağım olacaq adam, başımı çiyninə qoyacağım sevimli insan, həyatımı paylaşacağım, məni xoşbəxt edən biri lazımdır.

– Reyhan, sənin uşağın var ey. Sən əminsən ki, oğlun Vasifi bəyənəcək, qəbul edəcək ata kimi?

– Əvvəla, Səbuhini atasından çəkindirmək fikrim yoxdu, ikincisi, Vasifi sevəcək mütləq, bir də ki, Sevil, bax bir neçə ildən sonra Səbuhi kimisə sevsə və mən onun seçimini bəyənməsəm, hamı düşəcək üstümə ki, niyə mane olursan oğluna, sən yox, o yaşayacaq qızla, onun xoşbəxt olmağa haqqı var. Bəs mən? Mənim haqqım yoxdu xoşbəxt olmağa? 

– Sən tək deyilsən, Reyhan, sən cəmiyyətdə yaşayırsan axı.

– Sənin dediyin o cəmiyyət mənim qayğıma qalır?

– Bilmirəm, Reyhan, bilmirəm. Mənim tək istəyim odur ki, sən səhv etməyəsən. Sən əminsən ki, Vasif səninlə evlənəcək?

Anamın cavabını eşitmədim, amma ürəyimin döyüntülərini aydınca eşidirdim. Sevil xala ilə anamın söhbətindən üç gün keçdi. Mən bu üç gün ərzində anamın gözlərinə bir dəfə də olsun baxa bilməmişdim. Utanırdım, qorxurdum, nəsə qarışıq, dolaşıq şeylər düşünürdüm ürəyimdə. Mən nə edəcəyimi bilmirdim, gecələr narahat yatır, tez-tez səksəkəli halda, tər-su içində oyanırdım.Yuxuda anamla Vasif əmi evlənirdi, mən də kənarda dayanıb ağlayırdım. Bir axşam anam məni ertədən yatağıma saldı. Axşamdan xeyli keçmiş, otaqdan gələn səslərə yuxudan ayıldım. Vasif əmi ilə anam asta, lakin gərgin bir səslə mübahisə edirdilər, deyəsən. Səslərini nə qədər qısmağa şalışsalar da, danışıqları gecənin sakitliyində aydınca eşidilirdi.

– Vasif, mən belə bacarmıram! Başa düşürsən, heç cürə alınmır.

– Axı nə alınmır, Reyhan?

– Mən daha ərimə yalan sata bilmirəm. Həm də mən belə həyat yaşamağa layiq biri deyiləm, əzab çəkirəm.

– Eşidən elə bilər, mən kefdəyəm də. Bir də belə həyatın nəyi pisdir ki? Məncə, hər şey qaydasındadır.

– Səncə... Eh, Vasif, sən niyə başa düşmürsən axı? Mən sənin məşuqən yox, arvadın olmaq istəyirəm.

– Reyhan, mən evliyəm, bir uşağım da var.

– Vasif, mən hər şeyi ona danışdım.

Otağa gərgin, uzun-uzadı bir sükut çökdü. Handan-hana Vasif əmi səsi titrəyə-titrəyə dedi:

– Necə yəni danışdım? Nə vaxt?

– Mən onun elektron poçtuna məktub göndərdim və hər şeyi etiraf elədim.
– Sən dəli olmusan? Nə danışırsan? Sənin başın dəqiq işləmir?

– Niyə?

– Hələ bir soruşursan da? Mənim arvad-uşağım var, ailəm var. Həm də sən məndən xəbərsiz axı bunu neçə elədin? Mənə deməli idin axı?

– Vasif, hansı ailə? Sən axı boşanırsan. Məgər belə deyil? Axı sən özün...

– Reyhan, mən əsəbi olanda cox söz deyə bilərəm. Səni sevirəm, yəni sevdiyimi düşünürəm, amma ailəmi dağıda bilmərəm axı. Sənə də məsləhət görmürəm. İncimə ey, Reyhan, yəni dediyim odur ki, bu qərarı mənə arxalanıb verirsənsə, mən sənə istədiklərini verə bilməyəcəm, əzizim.

Anam bir xeyli susdu. Elə bil nitqi kəsilmişdi. Sonra sakit və təmkinli səslə dedi:

– Rədd ol!

– Nə?

– Vasif, rədd ol həyatımdan və evimdən!

– Demək, belə oldu? Sakitləş və sonra peşman olacağın şeyləri söyləmə. Səhv edirsən! Peşman olacaqsan!

– Sus, mən ömrüm boyunca indiki qədər peşman olmayacam.
...Vasif əmi getdi. O gedəndən sonra anam çarpayısına yıxılıb hönkürdü. Mən cox sevincək olmuşdim, hiss edirdim ki, bu göz yaşları anamın sonuncu göz yaşlarıdır. Birdən anamın məktubu yadıma düşdü. Atam məktublara səhərlər baxardı, demək, hələ bir neçə saat vaxtım vardı. Atam şifrələri kasetləri saxladığı yekə yeşiyin içindəki bloknota yazırdı. Qonşu otağa keçdim, anam, deyəsən, ağlayıb-ağlayıb yuxuya getmişdi. Yeşiyi eşələdim, bloknotu tapdım Xoşbəxtlikdən şifrə lap üzdə idi. Az sonra mən artıq anamın məktubunu silmişdim və rahat, bəxtiyar bir yuxu məni ağuşuna aldı.

Səhəri gün anam pərişan, sapsarı saralmış, ölü üzü kimi mum rəngli sifəti ilə pəncərə önündə oturmuşdu. Atamın zəngi gələndə diksindi. Mənə işarə elədi ki, dəstəyi götürüm. Mən atamın səsini selektora qoydum. O üzdən gümrah, şən səs gəldi:

– Salam, Robin Qud, necəsən? 

– Sağ ol, atacan. Sən necəsən?

– Yaxşıyam, anan hardadı?

Anam qorxa-qorxa dəstəyi götürdü.

– Sabahın xeyir, yaxşıyam.

Sonra səsi əsə-əsə soruşdu:

– Bu gün elektron poçtuna baxmısan?

– Hə, baxmışam, nədi ki?

– Orada heç nə yox idi?

– Yox, nə olmalı idi ki?

– Heç, mən dünən sənə məktub göndərmişdim, elə bir şey deyildi.

– Yox, orda heç nə yoxdu. Mən axşam gəlirəm, inşallah, görüşərik.

Dəstəyi yerinə qoyandan sonra anam möhkəm hönkürdü. Amma mənə elə gəldi ki, o bu dəfə sevindiyindən ağladı. Bax beləcə hər şey bitdi və mən qəlbimin dərinliyində anamı bağışladım. Amma anam hələ də bilmir ki, o məktub neçə oldu.

Buratino oyuncağını isə sabahı gün zibil yeşiyinə atdım, sanki günahkar o idi.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.03.2023)

 

 

Aprelin 5-də Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında Qara Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestrinin konserti təşkil olunacaq.

 

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illiyinə həsr olunacaq konsertdə bədii rəhbər və baş dirijor Xalq artisti Fəxrəddin Kərimovun rəhbərliyi altında Qara Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestrinin müşayiəti ilə gənc tarzən, Əməkdar artist Sahib Paşazadə çıxış edəcək. 

Biletləri iTicket.az saytı və şəhərin kassalarından əldə etmək mümkündür.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.03.2023)

Cümə axşamı, 30 Mart 2023 12:15

Yaxşı adamlar qəfil yoxa çıxdılar…

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Coşqun Eldaroğlunun essesini təqdim edir

 

Yaxşı adamlar qəfil yoxa çıxdılar. Bir də gözümüzü yumub açdıq ki, yoxdular. Qoyduğumuz yerdə tapa bilmədik onları. Ən yaxşılarının ürəyi partladı, çirkaba bulaşmadılar. Qalanlarını yavaş-yavaş itirdik. Yavaş-yavaş gözümüzdən düşdülər. Bir-bir satılmağa başladılar. "Mənim də balam var" dedilər, bağışladıq. Qəlbimizin dərinliyində onlara haqq qazandırmağa çalışdıq. Bizim üçün yaxşı adam idilər əvvəllər, amma "Mənim də balam var" mərhələsindən sonra onlar haqda danışanda "əslində, pis adam deyil" deməyə başladıq. Əvvəlcə satılmalarına görə xəcalət çəkirdilər. Küçədə-bayırda görəndə utandıqlarından gözümüzün içinə baxa bilmirdilər. Sonra çoxaldılar. Sonra adiləşdi. Sonra bizimlə daha ürəklə görüşməyə, əlimizi daha möhkəm sıxmağa başladılar. Lap axırda necə ürəkləndilərsə, başladılar bizi ittiham eləməyə. Üstümüzə qışqırdılar. Təhqir elədilər. Hamılıqla söyməyə başladılar. Onlar bizi bağışlamadı. İçimizdəki ən nəcib hissləri pula dəyişmədiyimizə görə bağışlamadılar...

Biz onları bağışlamışdıq...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.03.2023)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.