Super User
Beynəlxalq İqtisadi Forumda Qarabağda yaradılan investisiya mühitindən danışılacaq
Bu il sentyabrın 5-7-də Polşanın Karpaç şəhərində bu ölkənin Şərqi Araşdırmalar İnstitutu tərəfindən Beynəlxalq İqtisadi Forum keçiriləcək.
Bu barədə İqtisadi Elmi-Tədqiqat İnstitutunun İdarə Heyətinin sədri Mahir Hümbətov ötən ilin yekunları və qarşıdakı hədəflərə bağlı keçirdiyi mətbuat konfransında deyib.
Bildirilib ki, forumda İqtisadi Elmi-Tədqiqat İnstitutunun nümayəndələri iştirak edəcək. Forumda ölkəmizin işğaldan azad edilmiş ərazilərində quruculuq işləri və yaradılan investisiya mühitindən bəhs olunacaq.
Şəkildə: Karpaç şəhəri
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.04.2023)
“Duymazsan qədrini, gecikər ömür...” - Güneyli şair Yalçın Türkayın şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güneydən gələn səslər rubrikasında Güney Azərbaycan təmsilçimiz Əli Çağla sizləri Yalçın Türkayın şeirləri ilə tanış edir.
Yalçın Türkay1981-ci ildə Təbriz şəhərində doğulmuşdur. 2002-ci ildən ədəbiyyata marağını göstərib şeirlər yazmağa başlamışdır. “Sancı” dərgisinin yazıçılar heyyətində çalışmışdır. Onun “Qızı mücahidlər” və “Popcorn yeyən ənqa quşları” adında şeirlər kitabı çap olunmuşdur.
Onun şeirləri antologiya kitablarında və müxtəlif dərgilərdə çapa buraxılmışdır. O, Əli Səmid Kür, MirƏli Seyidov, Nəbi Xəzri, Əli Kərim, Paşa Qəlbinur, F. M. Dostoyevski, Cabir Novruz, Xəlil Rza Ulutürkün kitablarını Güney Azərbaycanda çapa yetirmişdir.
ÖLÜMƏ DAYİR BİLDİRİŞ
Hadisədən neçə mənzil uzaqda
Əlləri ciblərində,
Yüyürürdü usu pərişan!!
Bir təkcə getdiyi yolu duyurdu -
Bir də yalnızlığını...
Gərgin idi – didərgin idi
Yol uzunu birbaşa durmadan yüyürürdü -
Yüyürürdü - dururdu;
Dururdu və göy üzünə baxıb gülürdü!!
Hadisə baş vermədən,
Baş alıb yola çıxdı...
O yola çıxdığında ölüm evinə girdi!
O yola çıxdığında ölüm evini yıxdı!
Hadisədən neçə mənzil uzaqda
Əlləri ciblərində
Yüyürürdü usu pərişan...
Yüyürürdü özündən,
Yüyürürdü ölümdən,
Ölümdən yüyürürdü
Ölümə doğru...
ANATOMİK DÜNYA GÖRÜŞÜ
Biraz göylərdən danış!
Biraz da,
Məhəbbətin muzikal dünyasından!
Başqa şeydən danışma -
Qulağının içində yeriyirik göylərin...
Azacıq göy üzündə
Uçan quşları düşün...
Bir də ki, ağacların fəlsəfi düşünməsin!
Ayaqların üstündə gəzən adamlara bax!
Nifrətdən –
Dərddən iraq,
Gözlərinin içində yeriyirik göylərin...
DÜŞÜNMƏK AĞRIMIZ BİZİM...
Sezmək zorunda
Olmamağımız üzrə,
Düşünməyin -
“Baş ağrı”-sına dəyməz-”dir(liyini)”
Başa düşüb - düşərkən
Gündəm həyatın
Ənənəvi gedişatına qoşulduq!
İşsiz ikən düşünmək
“Elə bətər bir iş deyil”-diri
Iliyimizlə mənimsədiyimiz üzdən
Proses keçirə biləcəyimiz açıdan
Fəlsəfəni fantastik”-dir” düşünüb,
Səhər-səhər yola düşdük.
Uğur qazanacağımızı inanaraq
Alışaraq, yanaraq...
Bir də -
Yandığımız ucbatından
Yanmağımızı anaraq
Səhər- səhər yola düşdük...
Səhər-səhər yürüşdük...
...İşsiz ikən düşünmək
“Elə bətər bir işdə deyil”-diri
Düşünərək yürüşdük!
Başımızın ağrımasını
Tənimizin ağrımamasına
Tərcih bilərəkdən
Bilərəkdən
Əkdən
Dən...
GÜNƏŞ BATARKƏN – YALNIZLAŞAN YAŞAM
Axşam bürküsündə yalnız qaldıqda
Sonsuz macəralar həndəvərində
Keçir yüz illiyin xatirələri
Ayağın altından addım ataraq.
Duymazsan qədrini, gecikər ömür,
“Yalnızlıq” ansızın anlam taparaq.
Günəş up-uzaqda bir daha batar,
Şübhə ilə,
Kölgəndən uzaqlaşarsan!
Buludsuz göylərin (indiki “anı”)
Dibindən ahəstə-ahəstə keçər!
Günəş up-uzaqda bir daha batar,
Sən isə bir daha yalnızlaşarsan!
Sən isə bir daha yalnız yaşarsan!!...
AĞAC YUXUSUNUN KƏPƏNƏK YOZUMU
Kəpənəklər həyatı düşünməsəydilərsə,
-Qaranlıqda itənlər-
Gündüzü güdməz idi!
Çünki günəş göylərdə
Kəpənəkdir -
Düşünür, yanır,
Ağacların yuxu görməsində!..
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.04.2023)
İran, hara kimi gedəcəksən axı?
Sirr deyil ki, bu gün İranla münasibətlər gündəm təşkil edir. “Ədəbiyyat və incəsənət” aktual mövzulara nüfuz edərək bu mövzu barədə danışmaqda davam edir.
Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsində böyük Zəfərini həzm edə bilməyən İran heç cür sakitləşmək bilmir. Qələbədən ötən müddət ərzində hər gün demək olar ki, İranın təxribatları ilə üzləşirik. Ermənistanla münasibətləri hər addımda dərinləşdirən Tehran rejimi Azərbaycana qarşı təhdidlərini, hədələrini son vaxtlar daha da artırıb. Bu təhdidlərin son günlər açıq müstəviyə keçməsi isə İranın məqsədlərinin nə qədər çirkin olduğunu bir daha göstərir.
***
İran Vətən Müharibəsindən əvvəl Ermənistana siyasi, hərbi və iqtisadi dəstək göstərdiyini sirr kimi saxlamağa çalışırdı. Amma müharibədən sonra bu dəstəyini nümayişkəranə şəkildə həyata keçirməyə başlayıb. Molla rejimi gah İrəvanı pulsuz silahlarla təchiz edir, gah Ermənistanın sərhədlərini "qırmızı xətti" adlandırır, gah konsulluq açır, gah da Azərbaycanı təhdid edən videolar hazırlayır.
***
Son iki həftə ərzində İranın Ermənistana dəstəyi, Azərbaycana isə təhdid xarakterli davranışları daha da intensivləşib.
Məsələn, martın 11-də İrana məxsus hərbi təyyarə Azərbaycan-İran dövlət sərhədi boyunca, Zəngilan rayonu istiqamətindən Biləsuvar rayonu istiqamətinə və geriyə doğru uçuş həyata keçirib. Azərbaycan təxribatla əlaqədar İran tərəfinə nota təqdim edib.
Buna baxmayaraq, rəsmi Tehran təxribat xarakterli addımlarına digər formalarda davam edib. Artıq bir neçə gündür ki, SEPAH-a bağlı Teleqram kanalları Azərbaycanı böyük müharibə ilə hədələyir, təhdid xarakterli animasiyalar yayımlayır. İran İslam Keşikçiləri Korpusuna (SEPAH) yaxın media qurumlarının yayımladığı son təhdid videosunda PUA-ların Araz çayını keçərək Azərbaycana hücum etməsi öz əksini tapıb. Həmçinin İranın şimal-qərb sərhədlərində yaranan gərginlik səbəbindən ordu və SEPAH-ın hava hücumundan müdafiə və raket bölmələrinin hazırlıq səviyyəsinə yüksəldildiyi bildirilir. Ermənistanın İran PUA-larına müşahidə aparmaq və məlumat toplamaq üçün hava məkanını açdığı barədə məlumat da yayılıb.
Rejim o qədər azğınlaşıb ki, Azərbaycan ədəbiyyatını, mədəni dəyərlərini belə şübhə altına alır. Son dövrlər dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin fars olduğunu, onun ölkəmizlə heç bir bağının olmadığını iddia etməyə başlayıblar. Bundan başqa, İran rejiminin nəzarəti altında olan media orqanlarının rəhbərləri siyasi etikaya da məhəl qoymurlar. Onlar Azərbaycanın Ali siyasi rəhbərliyində təmsil olunan şəxsləri təhdid edir, etik normaları aşan fikirlər səsləndirirlər.
İran Ermənistana hərbi dəstək verməklə yanaşı siyasi cəhəddən də onu tək buraxmır. Tehranın Bakıya qarşı təhdidlərinin intensivləşdiyi dövrdə İran xarici işlər nazirliyinin siyasi məsələlər üzrə müavini Əli Bagiri Kaninin Ermənistana səfəri xüsusilə diqqət çəkir.
Avropa İttifaqı missiyasının regiona yerləşməsinə etiraz etməyən İran, Kaninin dili ilə yalnız bölgə ölkələrinin təhlükəsizliklə bağlı qarant olduğu barədə mesaj verib. Amma Kani görmür ki, Avropa İttifaqı missiyasının tərkibində bir nəfər belə bölgə ölkəsinin nümayəndəsi yoxdur. Missiya İranı sanksiyalar altında boğan Qərb dövlətlərinin hərbçiləri, kəşfiyyatçıları tərəfindən təşkil olunub. Göründüyü kimi, riyakar İran hakimiyyəti gün keçdikcə həm Ermənistana dəstəyinin, həm də Azərbaycana qarşı təhdid ritorikasının dozasını artırır.
***
Tehranın bu oyununun mərkəzində isə Azərbaycanın maraqlarının neytrallaşdırılması dayanır. Çünki İran Cənubi Qafqazda çıxılmaz vəziyyətdədir. Vətən Müharibəsindən sonra bölgədə yaranan yeni reallıqlar Tehranın yuxusuna haram qatıb. Bu gün regionun əsas gündəmi Zəngəzur dəhlizi məsələsidir. Azərbaycan bu məsələdə qəti mövqe nümayiş etdirir. Paralel olaraq, Tehran bölgədə həm dini, həm iqtisadi, həm də siyasi təsirini itirir. İranın həm Cənubi Qafqazda, həm də digər regionlarda təsir gücünü itirməsi, İnqilab Keşikçiləri Korpusu (SEPAH), və rejimin digər hərbi-siyasi strukturlarını hiddətləndirir. Çünki mollalar uzun illər özlərini bölgənin ağası hesab ediblər.
Hazırda hərtərəfli sıxışdırılan dini rejim xarici düşmən axtarır. Öz hərbi-siyasi resurslarını Azərbaycanın maraqları ilə mübarizəyə yönəldiblər. Amma Azərbaycanla birbaşa hərbi toqquşmadan çəkinirlər. Bu səbəbdən bölgəyə təsir etmək üçün Azərbaycana düşmən olan Ermənistanı silahlandırır, İrəvana hərtərəfli dəstək göstərir. Hədəfi isə Ermənistanı maşa kimi istifadə etməklə Azərbaycanı məqsədlərindən daşındırmaqdır, Zəngəzur dəhlizi layihəsinin reallaşmasına mane olmaqdır. Son günlər İranın Ermənistana hərbi-siyasi dəstəyini artırması bunun sübutudur. Görünür, Azərbaycanla Ermənistan arasında növbəti hərbi toqquşma baş verərsə, İran açıq şəkildə İrəvanın tərəfində gərginliyə müdaxilə edəcək.
Hadisələrin gedişi göstərir ki, Cənubi Qafqazda mövqelərini itirən İran, tarixinin ən uğursuz siyasi gedişlərini edir. Çünki İranın daxilindəki vəziyyət də rejimin başına bəla olub.
***
Məlumdur ki, İran uzun illərdir nüvə proqramına görə beynəlxalq sanksiyalar altındadır. Son aylar isə həm nüvə proqramına, həm də Moskvanı PUA ilə təmin etdiyi üçün daha da sıxışdırılır. Rusiya-Ukraya müharibəsində Moskvanı PUA ilə təmin etməsi isə İranın imicini sıfıra endirib. Mollar rejimi bu addımına görə də yeni sanksiyalarla üzləşir. Nəticədə son dövrlər ölkə daxilində iqtisadi vəziyyət daha da ağırlaşıb. Əhali aylardır dini rejimə qarşı aksiyalar təşkil edir, siyasi hakimiyyətin dəyişməsini istəyir.
Etiraz aksiyaların davam etdiyi bir dövrdə molla rejiminin daxilində ciddi parçalanmanın baş verdiyi müşahidə olunur. Parçalanmanın mərkəzində dini rejiminin dayağı olan SEPAH-ın dayanması xüsusilə diqqət çəkir. "Iran International" saytı tərəfindən açıqlanan 44 səhifəlik sənəddə İran rejimi daxilində gərginliyin pik həddə çatdığı öz əksini tapıb. İş o yerə çatıb ki, SEPAH daxilində bir qrup general Ali lider Ayətullah Əli Xamneyini öldürmək üçün planlar qurublar. Amma onların planı martın 17-də buna cəhd də ifşa olunub. Məlumdur ki, SEPAH birbaşa Əli Xamneyiyə tabe olan hərbiləşdirilmiş qurumdur. SEPAH-ın generallarını belə İran prezidenti deyil, Əli Xamneyi təyin edir. Həmin generallar birbaşa Əli Xamneyinin tapşırığı əsasında ölkə daxilindəki etirazları qəddarlıqla yatırmaqla məşğuldurlar. Bu səbəbdən İranın əksər şəhərlərində etirazçıların əsas hədəfi SEPAH qərargahları olur.
Görünür, rejim daxilindəki gərginlik o qədər artıb ki, Xamneyinin özünün rütbə verdiyi generallar onu öldürməyə cəhd göstərir.
SEPAH daxilindəki parçalanma İran hakimiyyəti üçün ciddi siqnaldır. Çünki təşkilatın əlində ciddi maliyyə resursları, iri banklar və daşınmaz əmlaklar var. Təşkilat demək olar ki, İran iqtisadiyyatının yarıdan çoxuna nəzarət edir. Belə bir qurum daxilində baş verən parçalanma İran hakimiyyətinin sonunu gətirə bilər. Ehtimal etmək olar ki, Əli Xamneyiyə sui-qəsd hazırlayan SEPAH generallarının hamısı ifşa olunmayıb. Onların hakimiyyəti ələ keçirmək üçün yeni cəhdlər göstərə biləcəyini proqnozlaşdırmaq olar.
***
Rəmsi Bakı həm İranın daxilini, həm də Azərbaycanla bağlı atdığı hərbi-siyasi addımları diqqətlə izləyir. Vəziyyətdən asılılı olaraq, İranın bütün təxribatçı davranışlarına adekvat cavab veriləcək. Çünki rəsmi Bakı bütün addımlarını beynəlxalq hüquqa və üçtərəfli bəyanatlara uyğun tənzimləyir. Azərbaycanın da Ermənistandan tələbi öhtəlikləri ilə bağlıdır. Bu səbəbdən Tehran Bakı-İrəvan hərbi-siyasi qarşıdurmasına müdaxilə edərsə, Azərbaycanı müttəffiqləri də hərtərəfli dəstəkləyəcək. Hadisələrin gedişi göstərir ki, həm daxili parçalanma, həm də xarici təzyiqlər molla rejiminin sonunu yaxınlaşdırır. Azərbaycanla hərbi qarşıdurma isə İran rejiminin sonu olar.
Bu zaman İrana üç tərəfdən - Azərbaycan Respublikası, Cənubi Azərbaycanda yaşayan 40 milyon həmyerlimiz və müttəfiqlərimiz tərəfindən ağır zərbə vurulacaq. Bununla da həddini aşan İran viran olacaq, mollalar isə Arazda oğulacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.04.2023)
Bakıda Tolstoy və Dostoyevski barədə sərgi açılıb
Aprelin 4-də Beynəlxalq Muğam Mərkəzində rus ədəbiyyatının iki klassikinin yaradıcılıq əlaqələrinə həsr edilmiş “Baş tutmayan böyük görüş. Tolstoy və Dostoyevski” adlı sərginin açılışı olub. Sərgini Bakıdakı Rus Evi təşkil edib.
Təşkilatçının yaydığı məlumata görə, sərgidə L.N.Tolstoy Dövlət Muzeyi fondunun materialları, V.İ.Dal adına Rusiya Dövlət Tarix Muzeyinin fotoşəkilləri, habelə Rusiya Dövlət Kitabxanasının fondundan məktub təqdim olunub.
L.N.Tolstoy Dövlət Muzeyinin elmi işçisi Yelizaveta Alekseyeva qeyd edib ki, bu sərgi Lev Nikolayeviç Tolstoyun və Fyodor Dostoyevskinin baş tutmayan şəxsi görüşündən bəhs edir. “Biz sərgidə bu paradoksu təhlil etməyə, ziyarətçilərin diqqətinə iki böyük yazıçı arasında qiyabi ünsiyyəti çatdırmağa çalışdıq”, -deyə o əlavə edib.
Yazıçıların həyata qarşılıqlı və birmənalı olmayan baxışı, onların eyni suallara cavablar axtarması, müasirləri tərəfindən onların yaxınlığının qavranılması məsələlərinin təqdimatı sərginin əsas qayəsidir. Layihənin məqsədi sərgiyə gələnlərin özlərinin seçim etməsi və iki dahi yazıçının qiyabi dialoqunun tarixi ilə bağlı öz fikirlərini bildirməsidir.
L.N.Tolstoy və F. Dostoyevski eyni dövrdə yaşayıb, yaradıb və vahid zaman kəsiyində həqiqət axtarışında olublar. Onlar bir-birinin yaradıcılıq yenilikləri ilə yaxından maraqlanıb və uğurlarına seviniblər. Onların hər biri öz müasirinin əsərlərini həyəcanla mütaliə edib, təkrar oxuyub və sitatlar gətirib, qarşı tərəflə qiyabi dialoq aparıb.
Yazıçıların ortaq dostları və tanışları olub. Onlar öz əsərlərini eyni jurnallarda dərc elətdirib, lakin tanışlıqları olmayıb və yazışma aparmayıb, hərçənd bir-biri ilə görüşməyi arzulayıblar. Məhz bu paradoks rus ədəbiyyatının qızıl dövrünün indiyədək açmağa cəhd edilən sirrlərindən biri olub.
Layihə başa çatdıqdan sonra sərgi Bakıdakı Rus Evinə təhvil veriləcək.
Qeyd edək ki, Bakıdakı Rus Evi və Azərbaycan Dillər Universitetinin iştirakı ilə “Rus dili millətin mədəniyyət kodu və millətlərarası ünsiyyət vasitəsi kimi” layihəsinin təşkilatçıları qismində Kinofestivallar və Beynəlxalq Proqramlar Mərkəzi, Moskvadakı L.N.Tolstoy Dövlət Muzeyi, “KinoFokus” kompaniyası çıxış edirlər. Layihə mədəni təşəbbüslər üzrə Prezident Fondunun dəstəyi ilə həyata keçirilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.04.2023)
Beynəlxalq Uşaq Kitabı gününə LitResin 10 ən populyar uşaq kitabı reytinqi və yaxud, Ekzüperini və Mark Tveni üstələyən Abqaryan
Növbəti dəfə Beynəlxalq Uşaq Kitabı günü qeyd edildi. Həmin gün bütün dünyada balaca oxucular, onlara yönəli kitablar aktual oldu, kitab təqdimatları, uşaq yazarları ilə görüşlər, müsabiqə və festivallar geniş vüsət aldı. O cümlədən, ölkəmizdə də 2-ci Uşaq Kitabları Festivalı keçirilməsi gündəmdədir. Beynəlxalq Uşaq Kitabı günündə diqqət çəkən bir cəhət də müxtəlif səviyyədə uşaq kitabları reytinqlərinin təqdim edilməsidir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının diqqətini Postsovet məkanının ən böyük kitab satışı platforması olan LitRes-də hazırlanmış və Postsovet məkanının ən böyük informasiya agentliyi olan TASS tərəfindən yayılmış “10 ən populyar uşaq kitabı” reytinqi cəlb edib.
Bəli, sirr deyil ki, indi işğalçı müharibəyə imza atan Rusiyanın beynəlxalq imici xeyli sarsılıb, ayrı-ayrı məqamlarda ruslar onsuz da dünyaya çıxış imkanlarının məhdudiyyəti şəraitində saman çöpündən yapışıbmış kimi hansısa kart-blanş saydıqları xırdalıqlara əl atırlar. Məhz elə bu sarıdan düşündük ki, bu reytinqdə ruslar ədalətli, sülhsevər əsərlərə üstünlük verərək, guya öz şər rollarını danmış olacaqlar, yaxud da, ümumiyyətlə, əsl obyektiv mövqe tutacaq, oxucularını düşünüb həqiqətən də dünya uşaq ədəbiyyatı şedevrlərinin adlarını sadalayacaqlar.
Beləliklə böyük nağılçı Hans Xristian Andersonun doğum günü münasibəti ilə elan edilmiş Beynəlxalq Uşaq Kitabı günündən bir gün sonra LitRes kompaniyalar qrupunun şef-redaktoru Yekaterina Pisaryevanın başçılığı altında hazırlanmış Top-10-a nəzər salaq.
1.
Məşhur İsveç uşaq yazarı, “Balaca və damda yaşayan Karlsson” kimi kult əsərin müəllifi Astrid Lindqrenin “Mio, mənim Miom!” əsərinin reytinqə başçılıq etməsi təbiidir, dedikcə müdrikcəsinə yazılan və xeyir qüvvələrin tərənnümünə həsr edilmiş populyar əsərin liderliyi şübhə doğurmaya bilər. Ögey valideyinləri ilə bomboz Stokholmda yaşayan balaca Bosse bir gün içərisində Cin olan butılka tapır, Cin onu uzaq Arzular ölkəsinə aparır. Orada Bosse doğma atası ilə - Kralla tanış olur. Məlum olur ki, Bossenin əsl adı Miodur, o, sehirli krallığın şahzadəsidir. Məhz Mio əhalini qorxu işində saxlayan, uşaqları oğurlayan qaniçən, əzazil Kato adlı cəngavərdən qisas almalıdır...
Bu nağılı Lindqren 1954-cü ildə yazıb, tədqiqatçıların fikrincə, cəngavər Kato obrazı Adolf Hitlerin prototipidir.
Yeri gəlmişkən, indiki dövrümüzdə Coan Roulinq məhz bu əsərin təsiri ilə “Harri Potter” əsərini yazıb. Harri Potter Mionun yeni şəkildəyişməsidir.
2.
Nikolay Kunun “Qədim Yunanıstanın mifləri və əfsanələri” kitabı sırada ikinci dayanır. 1914-cü ildə yazılan və məktəblərdə tədris olunan bu əsər məşhur antik qəhrəmanlar barədəki bütün əfsanələri və mifləri bir yerə topladığı üçün çox oxunaqlıdır, uşaqların oxumasına dəyər. Üstəlik, kitabda “Odisseya” və “İlliada”dan fraqmentlər, arqonavtların macəraları da yer alıb.
3.
Çarlz Dikkens, “Oliver Tvistin macəraları”. Söz ola bilməz, uşaqlığımızda ən çox oxuduğumuz əsərlərdən biri, bəlkə də birincisi. Doğuş zamanı anasını itirən, yetimçiliklə böyüyən, yeniyetmə ikən kimsəsiz uşaqların quldur dəstəsinə düşən Oliver özü də istəmədən quldurluqla məşğul olur. Zaman keçir və məlum olur ki, o, kimsəsiz və səfil uşaq deyil, böyük bir sərvətin varisidir. Düzlük və təmizlik imtahanlarından çıxan, əksər halda nümunəvi davranış sərgiləyən Oliveri sonda həyatın təltif etməsi əlbəttə ki, Xeyirin Şər üzərində qələbəsini ehtiva edir.
4.
Qriqoriy Osterin “Ziyanverici məsləhətlər”i. Özünü necə aparmaq barədə möcüzəli kitab. Məşhur yazıçı nadinc, sözə baxmayan uşaqların ümumiləşdirilmiş obrazını yaradır, onların əsas xüsusiyyəti hər şeyi əksinə eləməkdir. Ona görə də əsərdə poetik nümumələr yumor janrında elə gözəl verilir ki, uşaqlar oxuyub bəhrələnirlər, nadinclər isə utanıb düzəlməyə çalışırlar.
5.
Ulf Stark, “Sevgi barədə kişik povest”. Fred adlı bir oğlan Elza adlı qıza – sinif yoldaşına vurulur. Amma cəsarəti çatmır qıza yaxınlaşmağa. Belədə, Fred atasının obrazı ilə danışmağa, ondan məsləhət istəməyə başlayır. Bu o dövrdür ki, İkinci dünya müharibəsi dünyanı öz ağuşuna alıb. Təzada bir baxın: Fredin atası cəbhədə qorxu bilmədən döyüşür, qəhrəmanlıq göstərir, Fred özü isə bir qıza ürəyini açmağa qorxur. Atasının obrazı ilə söhbətləşməsi Fredi dəyişir, onda özünəgüvən yaradır. Həqiqətən də, uşaqlar müəyyən müddətə kimi mütləq valideyinlərinin dəstəyi ilə yaşamalıdırlar.
6.
Mariya Parr, “Vaflidən ürək”. Müasir Norveç yazıçısı bu əsərini çox gənc ikən, cəmi 24 yaşında yazıb. Kitab onlarca xarici dilə çevrilib, onu hər yerdə oxuyur və bəyənirlər. Bu əsər 9 yaşlı Trillenin və rəfiqəsi Lennin hər dəfə çətin vəziyyətlərə düşmələrindən və bu vəziyyətlərdən bacarıqla çıxmalarından bəhs edir.
9.
Biz bütün onluğu təftiş etməyəcəyik. 9-cu pilləyə keçirik. Təbii ki, bir rus nəşrinin təşkil etdiyi reytinqə rus yazıçısının salınması da təəccüblü deyil, bunu qüsur da saymaq olmaz. Aleksandr Volkovun “Zümrüd şəhərin sehirkarı” nağılı həqiqətən də zamanında çox sevilib və oxunub. Elli Smit, onun dostu, Totoşka adlı danışan it, Qorxaq Şir, Dəmir Drovosek və Straşila – obrazlar çox canlı və maraqlıdırlar, uşaqlar 1939-cu ildə yazılan, 1959 və 1973-cü illərdə təkrar çap edilən bu nağıldan faydalı çox şey götürə bilirlər.
Bəs davamız nə ilədir?
10.
Onluğun onuncu pilləsini Narine Abqaryanın “Mnayunya” kitabı zəbt edib. Təsəvvür edin ki, LitRes keçən il də uşaq kitablarının reytinqinə bu üzdəniraq müəllifi və onun əsərini salmışdı. Bir dəfə təsadüf ola bilər, ancaq ikinci dəfəki artıq zərurətdir.
Ən qatı ədədbiyyatçılardan sual etsək ki, belə müəllif eşitmisinizmi, bir ağızdan “yox” deyəcəklər əlbəttə. Bəs onda bu erməni qadın yazar hardan zühur edib ki, belə bir nüfuzlu reytinqdə yer tutub?
Siz LitResin təqdimatına bir baxın: “Narine Abqaryan onun ürəyinə əziz olan Ermənistan barədə, insan xeyirxahlığı barədə, hər şeyin daha yaxşı olacağına inam barədə yazır. Onun qəhrəmanı Manyunya və Nra dünyanı tanımaq istəyən iki rəfiqədirlər. Onlar həyatı daha maraqlı edən nadinclikləri də bilirlər, həyatı daha mükəmməl edən aqillikləri də...”
Bu isə Yekaterina Pisarevanın yazının əvvəlindəki təqdimat yazısından fraqment: “Məşhur klassik kitablarla, dünyaşöhrətli yazarların adları ilə yanaşı onluqda müasirlərimiz, hazırkı bestsellerlərin müəllifləri də yer alıb. Onlardan birini mütləq qeyd edək, Narine Abqaryanın olduqca maraqlı və cəlbedici “Mnayunya” kitabını...”
Həqiqətən də söz tapa bilmirik.
Onu da deyək ki, Abqaryanın onluqda açıq-aşkar yamaq olması sezildiyi kimi, onun kimin yerini zəbt etməsi də açıq-aşkar sezilir. Bu reytinqin səkkiz təmsilçisi azacıq fərqlərlə başqa – digər nəşrlərin reytinqlərində də yer alıb. Aleksandr Volkovun “Zümrüd şəhərin sehirkarı” və Narine Abqaryanın “Mnayunya”sı olsun ki, Mark Tvenin dünyaca məşhur “Tom Soyyerin macəraları” əsərinin, eləcə də digər dünya şedevrinin – Antuan de Sent Ekzüperinin “Balaca şahzadə”sinin yerini zəbt ediblər. Görkəmli Amerika yazıçısını reytinqə salmayan ruslar hazırda onlara qarşı koalisiyanın başında dayanan bir ölkədən acıq çıxırmışlar kimi öz acizliklərini göstərirlər. Dahi fransız yazarını da ruslar saya almırlar, faktdır. Amma dahilərin yerinə rus yazarı salmaqları anlaşılandır, erməninin salınması isə tam absurddur.
LitRes kifayət qədər ciddi nəşr olduğundan, inanmırıq ki, Pisareva Abqaryanı, tutalım, öz rəfiqəsi olduğu üçün taxt-taca qaldırsın. Bu saytda həmişə ümumədəbiyyat mövqeyi şəxsi mövqedən üstün olub. Demək, orta səviyyədən də aşağı olan bir erməni “axçı”sindən dünyaşöhrətli bestseller qəhrəmanı düzəltmək çabası hazırkı rus art-siyasəti üçün prioritet imiş. Tarix boyu öz şovinist maraqlarını erməni kimi dırnaqarası müttəfiqləri hesabına reallaşdıran ruslar, görünür, hələ də öz şakərlərindən əl çəkməyiblər, köhnə vərdişlərini yadırğamayıblar. Amma bir şeyin fərqində deyillər ki, bu həna o hənadan deyil. Ruslar hazırda elə dalana dirəniblər ki, o dalandan onları gənc Narine Abqaryan o yana, heç xortdayıb gəlmiş erməni klassiki Xaçatur Abovyan da dartıb çıxarmaq gücündə deyil.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.04.2023)
“Zəfər”in zəfəri - “Nə? Harada? Nə zaman?” intellektual oyununu onlar qazandı
Bu oyun bizə SSRİ-dən miras qalıb. Hələ də sevilir və oynanır. Bu dəfə isə onu Xəzər rayonunda oynadılar. Xəzər Rayon İcra Hakimiyyəti, rayonun Gənclər və İdman İdarəsi və Gənclər Evinin birgə təşkilatçılığı ilə Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş bu oyunu
rayon ümumtəhsil müəssisələrinin yuxarı sinif şagirdləri oynadılar. Söhbət “Nə? Harada? Nə zaman?” intellektual oyunundan gedir.
Xəzər rayon Gənclər və İdman İdarəsinin məlumatına görə, Xəzər Gənclər Evində təşkil edilən tədbirdə əvvəlcə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirildi, Ulu Öndər Heydər Əliyevin və Vətən müharibəsində canlarını qurban verən şəhidlərin xatirəsi yad edildi.
Xəzər Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Lalə Əhmədova, rayon Gənclər və İdman İdarəsinin rəisi Vüqar Əliyev və başqaları çıxış edərək tədbir iştirakçılarına uğurlar arzu etdilər.
İdarənin aparıcı-məsləhətçisi Elçin Bəşirov qeyd etdi ki, intellektual oyunun keçirilməsində əsas məqsəd “Azərbaycan Respublikasında 2023-cü ilin “Heydər Əliyev İli” elan edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı”nın icrası, şagirdlərin intellektual, həmçinin dünyagörüşü səviyyələri üzrə bilik və bacarıqlarını artırmaqdan ibarətdir.
Gərgin mübarizə şəraitində keçən oyunun yekun nəticələrinə əsasən birinci yerə 237 nömrəli tam orta məktəbin “Zəfər” komandası, ikinci yer üzrə 156 nömrəli tam orta məktəbin “Evrika” və üçüncü yerə isə 120 nömrəli tam orta məktəbin “Uğur” komandası layiq görüldülər.
Qalib gələn komandalara Gənclər və İdman İdarəsi tərəfindən diplomlar təqdim edildi.
Bizsə öz növbəmizdə onu deyək ki, SSRİ-dən miras qalan hər şeydən imtina etmək olmaz. İçində faydalı olanlar da var. Elə lap bu oyun kimi.
Şəkildə: qaliblər
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.04.2023)
Qısa fikirlər xəzinəsində Otto fon Bismark
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı çox sevilən “Qısa fikirlər xəzinəsi” rubrikasında bu gün sizlərə Otto fon Bismarkın qiymətli fikirlərini çatdıracaq.
***
Məğlublara yalnız göz yaşı verəcəyik ki, doyunca ağlaya bilsinlər.
***
Bütün el-aləmi tovlayıb aldatmaq istəyirsənsə – doğrunu söylə.
***
Fikrin aldatmaqsa, qısa danış.
***
Axmaqlıq ilahi vergidir, ancaq ondan sui-istifadə etmək də lazım deyil.
***
Gəncliyə üç öyüdüm var: Çalışın, çalışın, çalışın...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.04.2023)
Özbəkistanda görkəmli Azərbaycan bəstəkarı Fikrət Əmirova həsr olunmuş konsert keçirilib
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin dəstəyi ilə Daşkənddəki Dövlət Konservatoriyasının böyük zalında görkəmli Azərbaycan bəstəkarı, SSRİ Xalq artisti, dünyaşöhrətli bəstəkar Fikrət Əmirova həsr olunmuş “Sevgimizin səması” adlı simfonik konsert keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinə istinadən xəbər verir ki, konsertdə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin, Özbəkistan-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin rəhbərliyi, mədəniyyət və incəsənət xadimləri, Daşkənddəki ali məktəblərin müəllim və tələbə heyəti iştirak edib.
Əvvəlcə konsertin rejissoru Özbəkistanın Əməkdar incəsənət xadimi Andrey Slonim Fikrət Əmirovun yaradıcılığından danışıb, onun irsinin musiqi sənəti üçün milli sərvət olduğunu qeyd edib. O, dahi bəstəkarın sənətə və insanlara fədakar xidmətini, yaratdığı misilsiz əsərlərin musiqi irsinin zəngin xəzinəsini bəzədiyini vurğulayıb. Rejissor Fikrət Əmirovun simfonik muğam janrının əsasını qoyduğunu, bütün dünyada şöhrət qazanmış unudulmaz musiqi əsərləri yaratdığını vurğulayaraq, Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinə konsertinin keçirilməsində göstərilən dəstəyə görə minnətdarlığını bildirib.
Konsert Fikrət Əmirovun məşhur "Şur" simfonik muğamı ilə başlayıb. Beynəlxalq müsabiqələr laureatı Bobomurod Xudoykulovun rəhbərliyi ilə Özbəkistan Dövlət Konservatoriyasının nəzdindəki teatr — studiyasının simfonik orkestrinin ifasında Fikrət Əmirova şöhrət gətirən əsərlər ifa olunub.
Gecənin əsas kompozisiyasını solo hissəni Özbəkistanın Əməkdar artisti Adiba Şaripovanın ifa etdiyi ərəb mövzularında fortepiano və orkestr üçün konsert təşkil edib. Adiba Şaripova ifaçılıq palitrasının bütün müxtəlifliyindən istifadə edərək orkestrlə birlikdə Şərqin böyük mədəniyyətinin rəngarəngliyini və çox tərəfliliyini əks etdirən güclü, möhtəşəm əsər təqdim edib.
Qeyd edək ki, tamaşaçılara ifa olunan hər bir musiqi əsərinə uyğun səhnələrdən ibarət videoçarxlar təqdim olunub. Konsertə maraq böyük olub və görkəmli bəstəkarın təkrarsız əsərləri ifa olunduqca tamaşaçıların çoxsaylı alqışları ilə qarşılanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.04.2023)
İlk görüşə hazırlaşan sevənlərə
İLK GÖRÜŞDƏ VERILƏCƏK 15 SUAL
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Gənc ailə rubrikasında Uğur Mətləb sizləri psixoloqların yönəltməsində ilk görüşə hazırlaşdıracaq.
Bir kişi bir qadınla ilk görüşə gələndə, onun haqqında demək olar ki, heç nə bilmir. Qarşılıqlı tanışlar onun haqqında bir şey söyləsələr də, bu, onun əsl mahiyyətini başa düşmək üçün bilməli olduğunuz məlumatların yalnız kiçik bir hissəsidir. Elə bir fakt var ki, kişi yalnız bir neçə illik münasibətdən sonra onun yanında necə bir qadın olduğunu başa düşüb.
Bunun sizinlə baş verməməsi üçün bu yazıda bir qadına, ilk görüşdə verməli olduğunuz sualların siyahısını təqdim edirik.
1. Ailəniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi? Hansı ailə üzvü ilə daha yaxşı ünsiyyət qurursunuz? Kim sizə yaxındır? Anasına yaxın olan kişilər, bir qayda olaraq digər qadınlara çox hörmətlə yanaşırlar. Amma bilirik ki, qayınana ilə bağlı zarafatlar çox şişirdilmişdir, amma qayınana ilə bağlı dəhşətlər yox.
2. Sən torağaysan, yoxsa bayquş? Hər gün səhər yeməyi yemək və tək yatmaq istəmirsiniz.
3. Nahar/səhər yeməyi üçün nəyi xoşlayırsınız? Bəs bu görüş hələ səhərə qədər davam etsə…
4. Daha çox pişikləri və ya itləri sevirsiniz? Axmaqlıqt? Əgər birinizin evdə altı pişiyi varsa, digərində isə onlara qarşı dəhşətli allergiya varsa, bu, əsl problem ola bilər.
5. Sevdiyiniz bir əsər varmı? Amerikalı rejissor Con Uoters bir dəfə demişdi: “Əgər bir kişinin evinə gəlirsənsə və onun heç bir kitabı yoxdursa, onunla cinsi əlaqəyə girməməlisən”.
6. Həqiqətən nə etdiyinizi sevirsiniz? Bu sual kişinin ambisiyalarını və gələcək haqqında düşüncələrini ortaya qoyur. Cavab mücərrəd səslənirsə, heç bir əminlik və aydınlıq yoxdur — bu sizin üçün dayanma işarəsi ola bilər.
7. Sonuncu dəfə kimin konsertinə getmisiniz? Bu sualın daha ixtiraçı bir versiyası: “hansı musiqini sevirsən.” Və ya bəlkə ondan hansı konsertə getmək istədiyini öyrənin… əlbəttə, sizinlə.
8. Dostlarınız sizi necə təsvir edə bilər? Hətta çox açıq və ünsiyyətcil insanların özləri haqqında danışmaq asan deyil, ancaq başqasının nöqteyi-nəzərini alaraq xarakterlərini və vərdişlərini “təhlükəsiz” şəkildə təsvir edə biləcəklər.
9. Valideynləriniz necə tanış olublar? Hər kəs böyük hekayələr danışmağı sevir. Bundan əlavə, valideynlər haqqında soruşaraq, potensial tərəfdaşın ailəsi haqqında çox şey öyrənə bilərsiniz.
10. Hər hansı bir tarixi dövrü seçə bilsəydiniz, hansı dövrdə olmaq istərdiniz? Düşünmək istərdim ki, bu sual insanı təxəyyülünü işə salacaq və sonrakı söhbət və ya kim bilir, rol oynamaq üçün lazımi qığılcım verəcək.
11. Son vaxtlar hansı filmlər/seriallar sizi maraqlandırır? “Taxt oyunları”nın hansı mövsümünə baxdığınızı deyin, mən sizə kim olduğunuzu deyim.
12. Harada böyümüsən? İlk görüşdə insanı daha yaxından tanımaq istəyirsinizsə, ondan uşaqlığının keçdiyi yer barədə soruşun.
13. Ən yaxşı səyahətinizdən danışın. İlham üçün sual. Münasibətləriniz sonda nəticə verməsə belə, bəlkə də həmsöhbət sizin üçün planetdə bir gün olmağınıza etiraz etməyəcəyiniz yeni maraqlı bir yer açacaq.
14. Həyatınıza ən çox təsir edən kimdir? Və qoy o, sadəcə keçmişinə işarə etməyə çalışsın!
15. Hazırda həyatda məqsədiniz nədir? Cavab: “Amur pələnglərini məhv olmaqdan xilas etmək” və “Səhərə qədər sizinlə ayrılmamaq” – uğur üçün əla bir tətbiqdir.
Sizə uğurlu görüş və xoşbəxt ailə həyatı arzulayırıq!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(04.04.2023)
Oxumağınız üçün məsləhət görülən kitablar
Kitab rəfini zənginləşdirmək istəyənlər üçün “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı bu gün sizə bir reytinq təklif edəcək. Kitab almaq istəyəndə çox vaxt tərəddüd edir, rəfləri bəzəyən bolluqdan seçim edə bilmirsiniz. Təbii, axtardığınız kitabı və sevdiyiniz müəllifi bir kənara qoyub yenilik etmək istəyındə həmişə çətinliyiniz olur. Bəs necə seçim etməli? Öncə dost məsləhətinə qulaq asmalı, daha sonra reytinqləri izləməli. Azərbaycanımızda bu sayaq reytinqlər tək-tük olur, amma digər kitabsevər ölkələrdə ən müxtəlif təsisatların öz reytinqləri vaxtaşırı dərc edilir. Lap elə ədəbiyyat ölkəsi kimi tanınan Rusiyada. Rusların ən mötəbər kitab reytinqləri arasında LitRes platformasının reytinqi öndə gedir və indi sizə son vaxtlar Rusiyada ən çox tələb olunan 8 kitabın adlarını təqdim edəcəyik:
Entoni, “Əjdahaya yol” (Sehirli)
Maks Qlebov, “Sözsüz detektiv” (Kosmik fantastika)
Yelena Mixalkova, “Kağız quşun lələkləri” (Detektiv)
Talyana Orlova, “Yeddinci dairənin Böyük Knyazı” (Mistika)
Aleksandr Baunov, “Rejimin sonu”
(Non-fikşn)
Anton Petryakov, “Görünmək deyil, olmaq” (Psixoloji, motivasiya)
Alina Arkadi, “Çovğun” (Sevgi romanı)
Vadim Zeland, “Tafti rahibəsi 2” (Motivasiya)
Bu kitablar arasında diqqətimizi çəkən daxili və xarici intibahı özündə təcəssüm etdirən, davranış psixologiyasını bəyan edən, uğursuzluq və həyəcan səbəblərini açan “Görünmək deyil, olmaq” kitabı, üç avtokratiyanın - İspaniyada Franko, Portuqaliyada Salazar və Yunanıstanda “qara polkovniklərin” süqutundan bəhs edən “Rejimin sonu” kitabı, eləcə də sevgi və ehtiras barədə zərif və qarlı əhvalatı nəql edən “Çovğun” kitabı çəkdi. Mütləq oxuyun.
Yeri gəlmişkən, əməkdaşımız Habil Yaşar bizdə ən çox tələb olunan kitabların reytinqini hazırlayır. Tezliklə diqqətinizə çatdırılacaq.
Şəkildə: Reytinqə başçılıq edən kitab
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(04.04.2023)
