Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının inzibati binasında növbəti tədbir keçirildi və söhbətim bu barədədir. 

Azərbaycanın tanınmış hərbi diktoru, hərbi vətənpərvərlik mahnı və marşlarının ifaçısı, "Vətənpərvərliyin Təbliğinə Dəstək" İctimai Birliyinin sədri Şəmistan Əlizamanlının yaradıcılığına həsr olunmuş tədbir təbii ki, lap yerinə düşürdü. Axı cəmi bir neçə gündən sonra ömrümüzə qədəm qoyacaq 2025-ci il Zəfərimizin yubiley ili olacaq! 

 Tədbiri Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri polkovnik Cəlil Xəlilov açıq elan etdi. Daha sonra Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirildu, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin və Azərbaycanın müstəqilliyi, ərazi bütövlüyü uğrunda canlarından keçmiş şəhidlərin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olundu. 

Tədbirdə Şəmistan Əlizamanlının  “Vətən” marşı klipinin təqdimatı da keçirildi. 

Təqdimatdan sonra çıxış edən polkovnik Cəlil Xəlilov Şəmistan Əlizamanlının yaradıcılığına diqqət çəkdi, onun mahnılarının gənclərimizdə vətənpərvərlik ruhunun güclənməsində, onlarda milli-mənəvi dəyərlərə bağlılıq hissinin möhkəmlənməsində mühüm rol oynadığını bildirdu. 

 Tədbirdə çıxış edən Şəmistan Əlizamanlı həm Birinci Qarabağ müharibəsində, həm də 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin göstərdiyi qəhrəmanlıqlara diqqət çəkdi. Hərbi diktor qeyd etdi ki, İkinci Qarabağ müharibəsində məhz güclü lider-güclü sərkərdə amili böyük zəfərin əldə edilməsinə həlledici təsir göstərdi, işğal faktına son qoyuldu. 

Çıxışdan sonra Şəmistan Əlizamanlının ifasında daha bir neçə vətənpərvərlik mahnısı ifa olundu, xatirə şəkli çəkildi.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.12.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Yazıçı Varisin “Gecə reysinə bilet” adlanan yeni romanı Moskvada, İSP nəşriyyatında 5000 tirajla işıq üzü görüb. “Müasirlər və klassiklər” adlanan ən nüfuzlu vintaj seriyadan nəşr edilən roman dərhal böyük ajiotaj yaradıb.

 

Hazırda dünyada ən çox tələb olunan non-fikşn janrında yazılan romana Rusiyanın tanınmış ədəbiyyat xadimləri yüksək qiymət verməkdədirlər. Maksim Burdin Nəşriyyat Evinin kreativ direktoru Yelena Burdinanın fikirləri bu cəhətdən səciyyəvidir: “Əsərlə tanış oldum. İncədir. Valehedicidir. Dərindir”.

Təsadüfi deyil ki, roman 2024-2025-ci il Moskva Ədəbiyyat Mükafatı-biennalesinin lonq listinə daxil edilib.

Kitabın rəyçisi Beynəlxalq Slavyan Maarifçiliyi Kiril-Mefodiy Akademiyasının vitse-prezidenti, Rusiya Elmlər Akademiyasının akademiki Aleksandr Momontovdur. Baş redaktoru Marina Şunina, buraxılış redaktoru Darina Nikonovna, redaktoru Olqa Orlovadır. Layihənin prodüsseri Yelena Kuvşinovadır. Romanı rus dilinə Sabina Samidxan çevirib.

Cild yazısı “Uğura gedən yolda ən yaxşı bələdçi uğurlu insanların ömür yoludur” olan “Gecə reysinə bilet” romanı həyatın dibinə düşmüş bir gəncə sonradan örnək olan və onun xilasına çevrilən bir ömür yolundan – XX əsr SSRİ-nin və Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Musa Əliyevin həyat və fəaliyyətindən bəhs edir. Bu fəaliyyətdə həm Azərbaycanda neft daşları epopeyasının banisi olmaq, ilk dəfə respublikanın zəngin faydalı qazıntı yataqlarının xəritəsini hazırlamaq, Səməd Vurğun və Mirzə İbrahimov kimi şöhrətli yazarları Stalin repressiyasından xilas etmək, həm İkinci dünya müharibəsində Moskvanın müdafiəsinin, neft üzrə kadrların yetişməsinin əsas fiqurlarından birinə çevrilməklə faşizm üzərində qələbəyə misilsiz töhfələr vermək, həm Əlcəzairdə Saxara neft yataqlarını kəşf etməklə Əlcəzair xalqına rifah, sərvət bəxş etmək və daha nələr, daha nələr dayanır. Həqiqətən, milyhonların örnək götürəcəyi bir ömür yoludur Musa Əliyevin ömür yolu.

Kitabı Rusiyanın ən böyük kitab satışı şəbəkələrindən (ozon, litress, wildberries, stroki.mts, ntv.plyus, moscowbooks, onlinelit, litprichal və s.) əldə etmək mümkündür.

Kitabın ölkəmizdə nəşri 2025-ci ildə planlaşdırılır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.12.2024)

Həftəsonu Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti (ADMİU) ilə Vaqif Mustafazadə adına 2 nömrəli Uşaq İncəsənət Məktəbi arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın genişləndirilməsi məqsədilə görüş keçirilib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, tədbirdə Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndələri, ADMİU-nun rəhbərliyi və kollektivi, eləcə də məktəbin rəhbər və müəllim heyəti iştirak edib. Görüşdə ADMİU tələbələrinin istehsalat təcrübəsi üçün məktəbdə xüsusi proqramların təşkili, caz musiqisinin tədrisinin təkmilləşdirilməsi və bu sahədə birgə layihələrin həyata keçirilməsi müzakirə olunub.

Bundan əlavə, universitetin təcrübəli müəllimləri tərəfindən məktəb şagirdləri üçün ustad dərslərinin təşkili, məktəb müəllimlərinin ixtisas artırma təlimlərinə cəlb edilməsi, həmçinin tədris proqramlarının monitorinqi və təkmilləşdirilməsi ilə bağlı razılıq əldə edilib. Tərəflər arasında yaradıcı dərslərin keçirilməsi və tədris sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsi qarşıya əsas məqsəd kimi qoyulub.

Bu əməkdaşlığın Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənətinin inkişafına mühüm töhfə verəcəyi vurğulanıb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.12.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

SUAL

F.Dostoyevskinin “Alçaldılmış və təhqiredilmişlər” romanında başqalarının bədbəxtliyinə, məhvinə gətirib çıxarmasına səbəb olan var-dövlət ehtirasının bəzi insanlarda ifrat dərəcədə olduğunun şahidi oluruq. Cəmiyyətdə pulun həlledici olmasına münasibətiniz necədir?

 

CAVAB

Həqiqətən də bəzilərinin var-dövlət ehtirası başqalarının bədbəxtliyinə gətirib çıxarır. Mən ixtisasca iqtisadçıyam və bir iqtisadçı olaraq pulun funksiyalarını gözəl bilirəm. Məni hər zaman düşündürən bəzi məsələlər var. Onlardan biri pulla bağlıdır. Niyə insanlar pulun bu qədər əsirinə çevrilirlər? Doğrudur, pul həyatda çox şey deməkdir, lakin hər şey demək deyil. Pulla ömür almaq olarmı? Xeyr. Bir milyarderin pulun gücsüzlüyü haqqındakı fikirlərini oxumuşdum. Belçikada 4 il davam edən milli xoşbəxtlik sorğusuna görə, pulun səadət gətirmədiyi qənaətinə gəlinmişdir. 

Fikrimcə, pul yaxşılıq etmək üçün bir vasitə olmalıdır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.12.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Poetik qiraətdə qısa fasilədən sonra sizlərlə yenidən Əlizadə Nuridir. “Ulduz ətri

 və ya ağ nəğmə” adlı şeirdə şair nəyi təlqin edir? 

 

Yapışmağa saman qalıb görəsən?

Əliyalın yalan qalıb görəsən?

Ölüm niyə cavan qalıb görəsən

Bu qocaman, bu ağbirçək dünyada?

 

-deyə şair yenə də təəccübləndirir. 

Həqiqətən, gözəldir.

Xoş mütaliələr!

 

 

Ulduz ətri

və ya ağ nəğmə

 

Çiçək kimi sığalladım xəzəli,

Öz evimdi, öz yaxamdı, öz əlim...

Yaxşı baxsan, qəmin də ən gözəli

Sevgi kimi görünəcək dünyada.

 

Yapışmağa saman qalıb görəsən?

Əliyalın yalan qalıb görəsən?

Ölüm niyə cavan qalıb görəsən

Bu qocaman, bu ağbirçək dünyada?

 

Səni deyib yuxarını gəzirdim,

Göy üzünün axarını gəzirdim...

Mən bəxtimin baharını gəzirdim-

Əzilibmiş çiçək-çiçək dünyada.

 

...O aydı, ya yar gözümə sataşdı?

Tanrı bu gün kor gözümə sataşdı...

Hara baxdım tor gözümə sataşdı,

Hara baxdım- bu hörümçək dünyada.

 

Gülə sığın- gül üzünü itirmə,

Günəşi sev, gündüzünü itirmə.

...Canım durna, göy üzünü itirmə-

Üşüyərsən lələk-lələk dünyada...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.12. 2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzet” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Şahnaz Şahinin şeirləri təqdim edilir.

 

Yarımçıq çay

stəkanda can verir

 

Gecələri yatmıram ki, əzizim,

Gecələrin göz qoyuram üstünə.

Azar-bezar, fikir-xəyal, dərdlərin,

Gecələri duz qoyuram üstünə.

 

Hamı yatıb, bir gecədi, bir də mən,

Yarımçıq çay stəkanda can verir.

Qonşu çırpır qapısını hirs ilə,

Arxasınca gözlər dolub qan verir.

 

Gecə yarı pəncərəmin altında

Qəfil qalxır pişiklərin davası.

Yuvasından hürküb düşür quşcuğaz,

Çırpılacaq yerdə daşa quşcuğaz...

 

Uzaqlarda soyumayan küləklər

Ara-sıra səs gətirir üstümə:

"Anan qurban, sabaha nə qaldı ki,

Gecələrin axı sənlə qəsdi nə..."

 

Bir də görrəm ağarıbdı dan yeri,

Yenə qalxıb işə gedir küçələr.

Səs-küy qalxıb salamlayır şəhəri,

Dalğa-dalğa axıb gedir küçələr.

 

Bu gecə də belə keçdi, əzizim,

Yalqız görüb yaxın gəldi divarlar.

Yazdım, pozdum, tükənmədi həsrətin,

Mənə bir bu şeir qaldı yadigar.

 

Baharın ürək tutması

 

Bir yarpağa vurulub

sevmək də olar payızı,

bir küləyə qoşulub

getmək də olar payızdan,

bir yarpağın xətrinə

lap söymək də olar payızı...

 

Barmaqlarının darağında ucaldı,

qocaldı barmaqlarım,

saçlarım şahmat  taxtasına döndü...

 

Son dəfə nə zaman tüstülənib bu ocaq,

nə zaman boşalıb qolların...

Topuklarında oynaşan kölgəmə

yazığı gəlir köpəyimin də..,

 

İndi mən baharın ürək tutmasıyam,

bayılıram payıza...

 

Qadın-Vətən

 

Güllər sizin üçün açır,

Günəş sizə gülümsəyir.

Ulduzlar göz vurub keçir,

Dağlar düzə gülümsəyir.

 

Gülümsəyir duman, çən də,

Əriyir kədər də, qəm də.

Dodaqlarının ucunda

Şürün busə gülümsəyir.

Yağır buluddan aşağı,

Yağış yerə gülümsəyir,

Bağda bəhrə gülümsəyir,

Ağacda bar gülümsəyir.

Seyr edib gözəllikləri

Bu nur çöhrə gülümsəyir...

 

Saçalrında gümüş tellər,

Telində gül gülümsəyir.

Kipriyində yaş titrəyir,

Gözündə yol gülümsəyir.

 

Müqəddəsdi torpaq, vətən,

Qadın-ana... müqəddəsdi.

Uğrunda qurban gedəndə

Qadın-Vətən gülümsəyir...

Bayraq-bayraq gülümsəyir,

Buta-buta gülümsəyir,

Oğul-oğul gülümsəyir.

 

Sıfırdan aşağı

 

Sıfırdan başlamaq -

hər şeyi sıfırlamaq,

sonra nə varsa bütöv almaqdır.

Sıfırdan başlamaq özün olmaqdır...

 

Sıfırlanmaq -

gözdən düşmək,

sıfra vurulub bölünmək,

sıfırdan yıxılmaqdır...

 

Sıfırlamaq-silmək, yox etmək,

qalan nə varsa itirib batırmaqdır...

Sonra da

ardınca dərin bir köks ötürüb,

rahat nəfəs almaqdır...

 

Sıfırdan aşağı

həddi də var həyatın, birdənəm,

gəl gedək... gedək üzmək öyrənək!

 

Bir gün öldürəcək 

məni xoşbəxtlik

 

Bəbəklərindən mutluluğu dərsəm,

nəğmələşsə barmaqların,

oxusam əllərini bir not dəftəritək...

 

Çiçəkləsə yaxan,

üstündə dava salsa arılar,

sünbül kimi dən tutsa saçların,

uçub gəlsə quşlar,

pıçhapıç başlasa qarılar...

 

Yollar koşaraq gəlsə üstümə,

sarılsa boynuma,

öpüş yığsam ayaqlarından,

tumurcuqlanıb çatlasa dodaqların...

məni öldürəcək xoşbəxtlik,

öldürəcək, yavrucuğum...

 

Bu arılar nə oxuyur 

görəsən

 

Bir çiçəyin ətirinə yığışıb,

Bu arılar nə oxuyur görəsən.

Barılar da qoca qarı misalı,

Səsə düşüb qulaqları deyəsən.

 

Xonça tutub, xəyal qurur zavallı...

O bənd üstə bəndə düşüb, dərdə bax.

"Bir baxmısan, bir də boylan, bir də bax",

Tut günəşə, qumaşda bax, zərdə bax,

Baharda bax, yağışda bax, qarda bax...

 

Dilbilməzmiş, naşı imiş demə bu,

Gəlmədi ki, imana bu, dinə bu.

"Sinə meydan, zülf pərişan..."eyvallah

Ədasından od götürüb yanar bu...

Açıq işvə, naz qarışıq üzə bax,

Yanağında halə tutan közdü, köz..,

Arıların sayı bəlkə yüzdü, yüz!..

 

Arı gələr çiçəklərdən bal çəkər,

Bal çəkdiyi ürəklərə yol çəkər.

Günəş doğar, Ay dolanar, il çəkər,

Səsə düşər qulaqları ellərin.

Əsib keçər sübhün sərin yelləri,

Tel-tel olar ləçəkləri güllərin...

 

Dünya yaz doğurdu 

o doğulanda

 

İndi mən payızın nəyi oluram..,

Yağan yağışımı, əsən yelimi,

Saralan yarpağı, tənha çölümü?..

Bu yağış altında qalıb üşüyən,

Dünənki atəşin soyuq külümü?..

 

Açdım pəncərəni, hava soyuyub..,

Dünənki istidən əsər qalmayıb,

Dünənki istidən kəsər qalmayıb,

Hava kədərlidi, gözü nəmlidi.

Hələ bu, payızdan fağır dünyaya,

Birinci mesajdı, ilkin həmlədi...

 

İndi mən payızın nəyi oluram..,

Qaçıb göy üzünü bulud aşağı,

Dəlisi oluram, səyi oluram.

Uzaqda top atır ildırım baba,

Burda toyxanası, toyu oluram...

Sərxoş buludların qolları üstə,

Mən də əldə qədəh dolandırıram,

Saqisi oluram, meyi oluram...

 

Bir az havalıdı başım mənim də,

Bir az davalıdı başım mənim də...

Bu gedən neçənci yaydı, ilahi,

Bu gələn neçənci payız olacaq...

Elə bu payıza ilk sevinən də,

Elə ilk küsən də o qız olacaq...

 

Dünya yaz doğurdu o doğulanda..,

Yağışlar çöllərədə ot bitirirdi.

Bahar çiçəyiydi o qız eləcə

Yalın meşələrə, boz torpaqlara,

Təbəssüm səpirdi, gül bitirirdi...

Elə ürəkliydi, elə ürəkli..,

Burdan göy üzünə qəmzə satırdı,

Burdan göy üzünə yol bitirirdi...

 

Açdım pəncərəni, hava soyuyub..,

Bir də bu payızdan olmayacaq ta...

O qız da qoşulub payıza getdi,

Elə o qızdan da olmayacaq ta...

 

Çarmıxdakı azadlıq

 

Geniş açılmış qollarında

dünyanı qucmaq arzusu...

Günəş bərq vurur üzündə,

şüa-şüa əriyir duaları...

Əllərinin ortasındakı mismarın altından

köpüklənir dəniz,

Körüklənir sinəsi...

 

Quşlar gəlib

nəğmə oxuyur başında,

acanda dimdikləyir gözlərini...

Ətə yerikləyən vəhşi heyvanlar

diz çöküb qabağında..,

Üzünü

ayaqlarına söykəyib ibadət edir azadlıq...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.12.2024)

“Məşhurlarla üzbəüz” rubrikasında bu dəfə “Ədəbiyyat və incəsənət” sizlərə  Azərbaycanın əməkdar artisti, Opera və Balet teatrının və Milli Konservatoriyanın solisti Gülüstan Əliyevanın fikirlərini təqdim edəcək. Fikirləri ondan Aysel Kərim alıb.

 

Gülüstan Əliyeva 8 aprel 1967-ci ildə Yevlaxda doğulub. Kiçik yaşlarından musiqi ilə məşğuldur. Yevlaxda orta məktəbdə oxuyanda atası onu və bacılarını musiqiyə cəlb etmişdir, Pionerlər evində musiqi ilə məğul olmağa başlamış, musiqi məktəbində bunu davam etdirmişdir. 1982-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevin sərəncamı ilə keçirilən Gənc İstedadların Respublika Müsabiqəsində iştirak etmiş və üç turun üçündən də əla qiymət alaraq müsabiqənin qalibi olmuşdur.

Elə həmin ildə Bakı Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbinə qəbul olmuşdur. Burada Xalq artisti İslam Rzayevin sinfində muğamın sirlərini öyrənmişdir. 1985-ci ildə məktəbi fərqlənmə ilə bitirərək həmin il Üzeyir Hacıbəyli adına Dövlət Konservatoriyasının tarixində ilk dəfə açılan muğam sinfinin ilk tələbəsi olaraq, 1990-cı ildə həmən sinfin ilk məzunu olmuşdur. Müəllimi Xalq artisti, professor Arif Babayevdir. Hələ tələbəlik illərində (1986) Gürcüstanda keçirilən beynəlxalq tələbə gənclər festivalının iştirakçısı və qalibi də olmuşdur.

1992-ci ildə Beylaqan royonu Günəşli qəsəbə inməktəbdə musiqi müəllimi kimi fəaliyyətə başlamışdır. 1993-cü ildə ailə həyatı quraraq yaşadığı Cəbrayıl rayonu  işğal olunduqdan sonra məcburi köçkün kimi Bakiya qəlmişdir. 1994-cü ildə Sabunçu rayonunun 170 saylı orta məktəbdə müəllim kimi işləmişdir. 1994–1995 illərdə eyni zamanda Muğam Teatrında işləmişdir. 1995-ci ildən isə Opera müğənnisi kimi Opera və Balet Teatrında işə başlamışdır və bu günə qədər Opera və Balet Teatrında yüksək dərəcəli solist kimi çalışır.

2003-cü ildən Azərbaycan Milli Konservatoriyanın muğam kafedrasının müəllimi, 2015-ci ildən baş müəllimi, 2017-ci ildən kafedranın dosenti, 2022-ci ildən isə sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktorudur. Dissertasiyası "Azərbaycan Bəstəkarların opera yaradıcılıqında qadın obrazlarının musiqili drammaturji həlli" adlanır.

Gülüstan Əliyeva konsert fəaliyyəti ilə olduqca ciddi və səmərəli məşğul olur. Müxtəlif televiziya kanallarında xalq və bətəkar mahnılarını, muğamları böyük ustalığla ifa edir. Müğənni həmçinin dövlət konsertlərində, tədbirlərdə də müvəffəqiyyətlə çıxış edərək ona göstərilən etimadı daim doğruldur. 

Azərbaycan Milli musiqisini və muğam sənətini dünyanın bir sıra ölkələrində — Türkiyə, İran, Moldova, Rusiya, Avstriya, İsveç və s. ləyaqətlə təmsil edib. 1997-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyev rəhbərlik etdiyi Neft Konsorsiumu çərçivəsində keçirilən tədbirdə iştirak edib.

2005-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti fəxri adına layiq görülüb. 1 may 2017-ci ildə, 9 may 2018-ci ildəvə 10 may 2019-cu ildəPrezident Mükafatına layiq görülüb.

2021-ci ildə Xarı Bülbül Best Awards mükafatına layıq görülüb. 

Səsi – sopranodur.

 

İstərdik dostluqdan danışasınız. Dost dediklərinizdən zərbə aldığınız çox olub yoxsa daha çox sadiqlik görmüsünüz? Dostluq nədir Gülüstan Əliyeva üçün?

 

Dostluq mənim üçün o qədər müqəddəs məfhumdur ki dost üçün mən canımı qurban verərəm. Dostluq etməyi sevən və bacaran bir insanam. Əlbətdəki illərlə zərbələr almışam, illərlə yanılmışam. Hətta 30-40 illik dostlarımı həyatımdan çıxartmışam. Əslində mən düşündüyüm kimi insanlar deyilmişlər. Əslində mən onlar üçün istifadə mənbəyi imişəm. Mənim adımdan, maddi vəziyyətimdən, şan-şöhrətimdən istifadə edərək yaşayıblar. Cəmi bir-iki dostum var çox artıq deyil. Onlar da sənət həmkarım deyil. Bilirsiniz insan illərlə yaşa dolduqca və kamilləşdikcə düşünür ki əvvəl özünlə dost olmalısan. Tək-tənha oturub düşünməyi, hansısa restorana gedib tək yemək yeməyi, tək başına kofe içməyi, tək başına hanısa ölkədən ölkəyə getməyi, özünü sevməyi yəni bunları bacarmalıdır insan. O zaman insana düşünürəm ki heç kim də lazım deyil. Bütün bunların hamısı cəfəngiyyat imiş.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.12.2024)