Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Əslində, uğur formulası ümumi olduğu qədər də spesifikdir, yəni bir xalq üçün lazım olan uğur qazanmaq keyfiyyətləri başqa bir xalq üçün aparıcı olmaya da bilər. Məsələn, Azərbaycanda (ümumən Şərqdə) uğur formulasında mental qayda-qanunlara, davranış tərzinə istinadı, möhkəm ailə faktorunun, nümunəvi tərbiyənin rolunun hegemonluğunu, milli kökə və dini mənsubiyyətə bağlılıq faktorunu spesifikliyə aid edə bilərik.

Mən öz şəxsi təcrübəm, eləcə də illərdir ki, davam edən müşahidələrim nəticəsində uğurun qazanılmasında aşağıdakı parametrləri xüsusi olaraq qabardardım:

5) Sağlamlıq və fiziki durumun qənaətbəxş vəziyyəti.

Bəşəriyyət tarixində insan üçün sağlamlıqdan vacib bir nəsnənin adını çəkə bilən şəxs hələ mövcud olmayıb, olmayacaq da. Məşhur deyimdir, sağlam bədəndə sağlam da ruh olar.

Fiziki durumu zəif olan, xəstə olan insanın uğura doğru yolu, təbii ki, əngəllənir. Öncə özünü sağalt, fiziki durumunun qeydinə qal, sonra uğur yoluna çıx.

Məncə, hər bir insan xəstələnib həkimə getmək əvəzinə xəstələnməmək üçün həkimə getməlidir. Sağlam həyat tərzi – sağlam qidalanmaq, fiziki hərəkətdə olmaq, zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq, təbiətlə vəhdətə sığınmaq – bax bütün bunlar uğur qazanmaq istəyən insanın xarakterik xüsusiyyətləri olmalıdır.

***

Öncəki günlər isə digər parametrləri açıqlamışdım:

1) Nümunəvi tərbiyə almaq.

Həyatda uğur qazanmaqçün nümunəvi ailədən çıxmaq, ziyalı, dünyagörüşlü, cəmiyyət üçün etiket sayıla biləcək valideynlərdən tərbiyə almaq əlavə, hətta deyərdim ki, çox böyük şərt və stimuldur. Sonrakı mərhələdə bağça və məktəb müəllimlərindən, kollektivdə ustad və qabaqcıllardan, cəmiyyətdə liderlərdən, örnək götürüləcək hər bir şəxsdən əxz edilən tərbiyə, xarakter formalaşdıracaq öyüd, nəsihət və vərdişlər fərdin tam kamilləşməsinə xidmət edir, bu da onun uğur yolunda daha qətiyyətli addımlar atmasına təsir göstərir.

Nümunəvi tərbiyə alan insan sonucda mütləq özü nümunəvi tərbiyəsi olan insana çevriləcək. Bu tip insan da öz növbəsində ətrafındakılara tərbiyəli olmaq mədəniyyətini aşılamağa başlayır, gələcək nəslin tərbiyə əxz edərək formalaşmasına təkan verir.

Primitiv bir misal çəkim. Tərbiyəli olmaq o demək deyil ki, hər hansı bir məclisdə yeməyi süfrəyə dağıtmayasan. Tərbiyəli olmaq odur ki, yanında əyləşən şəxs bunu edəndə onu pərt vəziyyətə salmamaq üçün özünü görməməzliyə vurasan.

2) Möhkəm ailəyə malik olmaq.

Uğura doğru yönələn gəncin möhkəm, sağlam ailədən çıxması, bir-birini anlamaq, bir-birinə güzəştə gedə bilmək üstünlüklü, münasibətlərin inam və etibar üzərində bərqərar olduğu, dedi-qodusuz, qanqaraçılıqdan uzaq, problemsiz ailənin üzvü olması da şərtdir. Belə ailə bütün qüvvələrini həyat hədəfinə yönəltməkdə, bir növ, sənin səfərbəredicin ola bilir.

Burada kişi-qadın münasibətləri də vacib detaldır. Fikri və arzuları üst-üstə düşən ərlə arvadın həyatı qədər gözəl həyat ola bilməz. Möhkəm ailə faktorunun təməlində ailə başçısının ağıllı siyasət yürütməsi (ailəni kiçik dövlət adlandırırlar) başlıca rol oynayır. Gənclər ailə həyatı qurarkən mütləq doğru seçim zərurətini də lazımınca dərk etməlidir. Hər cəhətdən bir-birini təmin edən cütlüklər ailə həyatı qurmalıdırlar. Hətta, belə bir deyim də var: çalış özünlə bir boyda olan arvad alasan, özündən hündürünü alsan ayaqları altında qalıb taptalana bilərsən.

3). Milli kök və dini mənsubiyyətə bağlılıq.

Hər bir fərd öz milli kökünə bağlanmalıdır, dininə hörmət etməlidir. Min illər boyu gələn adət-ənənələr, davranış qayda-qanunları, atalar sözləri, məsəllər və digər folklor nümunələri, oyunlar və ayinlər birləşərək fərdin milli xarakterini formalaşdırır.

Milli kökə bağlı insan öz qabında olan insandır, başqa qabda isə insan heç vaxt özünü rahat hiss eləyə bilməz.

Milli kökü, dini olmayanın istinad nöqtəsi olmaz. İnsan nə qədər kosmopolit olsa belə yenə milli xarakterini qorumalı, nə qədər ateist olsa belə yenə xalqının dini inanclarına hörmət etməlidir.

4) Yüksək səviyyəli təhsil ala bilmək.

Təbii ki, ibtidai təhsil almaq mütləqdir, amma mən ali təhsili də uğur etalonunun bir parçası hesab edirəm. Həyatda bilik qazanmaq təhsilsiz də mümkün ola bilər. Ancaq ali təhsil özündə təkcə biliyi ehtiva eləmir, o, həm də biliyin qavranması tərzidir, düşüncə tərzidir, bilikdən necə istifadə etmək təlimçisidir. Universiteti mühiti insanın dünyagörüşünün formalaşmasında ən başlıca faktorlardandır.\

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.11.2023)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu günə təsadüf edən tarixi hadisələridiqqətinizə çatdırıram:

Ev heyvanları günü

Antuan de Sent-Ekzüperi deyib ki, “Əhlilləşdirdiklərin üçün cavabdehsən”. Yəni ki, insan oğlu, vəhşi təbiətdə özü üçün azad yaşayırdı da heyvanlar, quşlar, onları gətirib həyət-bacana salıb özünə köməkçi etməmisənmi, eləmisən. Birinə yük daşıdıb, birinə qapını qorumağı tapşırıb, birindən süd, birindən yumurta, birindən yun alıb, o birilərini kəsib ətini yemək üçün sıraya düzməmisənmi, düzmüsən. Di zəhmət çək, onların əziyyətini da çək, yeməyini, suyunu ver, isti damla, tövlə ilə təmin elə, azarlayanda dava-dərmanlarını kəsmə. Hətta bu gün, onların bayramında onları işlətməkdən vaz keçmək, onlara desert yedizdirmək də olar.

Beynəlxaq “Şəhərlər yaşamaq tərəfdarlarıdırlar” günü

1786-cı ilin bu günündə Toskan hersoqluğunun (hazırkı Cənubi İtaliya ərazisində yerləşən birvaxtkı dövlət) kralı Petr Leapold Qabsburq tarixdə ilk dəfə Avropa ölkəsində ölüm hökmünü ləğv edib. Məhz buna görə də bu gün “ölüm yox, yaşamaq” şüarının bərqərar edilməsinə bir işarədir.

Mikrofon, top, kinoaparat

Beynəlxalq ətək günü. Geyim dizaynerlərinin bayramıdır. Xanımları onlar yeni ətəklərlə sevindirəcəklər, xanımlar da bu ətəklərdən geyəcəklər. İtaliyada regional Toskana festivalı, Dubayda xatirə, Ukraynada silahlı qüvvələr, Benində milli dövlət, ABŞ-da milli mussa (təbii ki, yemək növüdür) günüdür.

“Mən səni çox sevdim” mahnısını dönə-dönə dinləyən sevən gənclər, 1980-ci ilin bu günündə bu mahnını oxuyan məşhur türk müğənnisi  Cem Adrian doğulub; Futbolumuz bərbad gündə olsa belə tarixdə elə futbolçularımız var ki, onları xatırlamamaq cinayət sayılar. Məsələn, Professor təxəllüslü Musa Qurbanovu. O Musa Qurbanovu ki, pley-meyker kimi heç də Zidandan, Del Pyerodan, Platinidən geri qalmırdı, sadəcə, Azərbaycan futbolunda batıb qalmışdı deyə həmin səviyyəyə yüksələ bilməmişdi. 1964-cü ilin bu günündə doğulub Musa Qurbanov; 1939-cu ilin bu günündə SSRİ Finlandiyaya hücum edib. 1939-cu ildə alman ixtiraçısı, kino çəkmək üçün qurğunu kəşf edən Maks Skladovski vəfat edib. 1936-cı ildə amansız yanğın Londondakı ümumdünya əhəmiyyətli Büllür sarayı yandırıb kül edib. 1874-cü ildə Britaniyanın ən məşhur dövlər xadimlərindən biri –Uinston Çörçil doğulub. 1767-ci ildə Qulliver obrazının yaradıcısı, irland yazıçı Conatan Svift dünyaya gəlib. 1508-ci ildə Qərb sivilizasiyası tarixindəki ən nüfuzlu memar hesab edilən Andrea Palladio doğulub. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.11.2023)

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

-Salam Tuncer bəy. Necəsiniz? Hər zaman yaxşı olmanızı arzulayırıq İnşallah! Zəhmət olmasa öncə özünüz haqqında bizim azərbaycanlı oxuculara ətraflı məlumat verməyinizi istərdik.

-Əsl adım Tuncer Merezdir, sosial mediada və kitablarımda məni Tuncer Gizem Avcısı adı ilə tanıyırlar. 19 yaşımdaykən doğulub böyüdüyüm İzmirdən ayrılıb İstanbula köçdüm. Tarix və arxeologiyaya olan marağım, sənətlə iç-içə keçmiş bir həyatım vardı. İstanbula köçəndə, səhnə və performans sənətlərindəki istedadımı daha da inkişaf etdirmək üçün Yıldız Texniki Universiteti Sənət və Dizayn Fakültəsi imtahanlarına girdim və bu universiteti qazanaraq 5 il burada oxudum. Sonra təhsilimi Amerika Birləşmiş Ştatlarının Los-Anceles ştatında davam etdirdim və sonra da Türkiyəyə dönərək həyatımı burada davam etdirdim. Uşaqlığımdan bəri böyük bir maraq duyduğum tarix və arxeologiya işlərini dərinləşdirərək, öyrəndiyim məlumat və fikirləri özümə xas video montaj texnikaları ilə Youtube-da milyonlarca insanın izləyəcəyi məzmunlara çevirdim və hələ də buna davam edirəm. Bunun yanında uşaqlığımdan bəri maraqlandığım yazıçılığı da həyata keçirmə fürsətim oldu və 2 il əvvəl ilk kitabımı, keçən ay isə 2-ci kitabımı nəşr etmə fürsəti tapdım.

-Hər zaman bir-birindən fərqli, maraqlı araşdırmalarınızla milyonların diqqətini cəlb edərək sevilirsiniz. Sirli mövzulara marağınız necə yarandı?

-Həyatım boyunca sirli mövzulara qarşı böyük bir marağım oldu. Tarixi sirli qalmış hadisələrdən mənəvi sirlərə qədər kainatın bilinməzlikləri və maraqlı hadisələri çox kiçik yaşlarımdan bəri böyük bir maraq oyandırmışdır məndə. Hətta 8-9 yaşlarımda belə məhəllənin uşaqlarını toplayıb bir araşdırma qrupu yaratdığım var. Evin yaxınlığındakı ərazilərdə dinozavr sümüyümü axtararsan, dolunayda canavar adamın izinimi izlərsən, kimsəsiz inşaatlara girib həyatmı axtararsan - ağla gəlməyəcək macəralar yaşayırdıq uşaq ağlımızla. Hətta maraqlı bir hadisə daha danışım. Haktan Akdoğan'ı tanıyarsınız. Türkiyənin məşhur UFO tədqiqatçılarından biri. 15 yaşlarımda onunla çalışmaq üçün internetdən müraciət etmişdim. Heç düşünməzdim telefonla bir gün mənə zəng edib İzmirdə UFO  xəbərdarlığı etmiş yaşlı bir cütlüklə müsahibə etməyimi istəyəcəyini. Çox həyəcanlanmış, narahat olmuşdum. Qara geyən adamlar filmindəki kimi  papaq, qara eynək geyinib müsahibəyə getmişdim Uşaqkən insanın xəyal dünyası çox geniş olur.

-Dünyanın bir çox ölkələrində, tarixi, sirli məkanlarında oldunuz və araşdırmalarınızda sizin üçün ən yadda qalan, unudulmaz sayıla biləcək hadisə nə omuşdur? Əgər mümkünsə məlumat verməyinizi istərdik.

-Araşdırmalarım boyunca yaşadığım ən nəfəskəsici an Qədim Misirin sirlərini kəşf etmək üzrə Misirin qədim torpaqlarında dolaşmaq idi. Üqsürdəki  Krallar Vadisi, tarixin dərinliklərinə bir səyahət idi. Burada, 3500 il əvvəl yaşamış Fironların məzarlarını addım-addım kəşf etmək, hər bir məzarın mistik havasını almaq, zamanın ötəsinə keçmiş kimi hiss etdirmişdi. Xüsusilə, Kralların mumyalanmış, səssiz və məğrur bədənlərini yaxından görmək, tarixin toxumasına toxunmaq mənə unudulmaz, valehedici anlar yaşatmışdı. Bu anlar, tarixin sadəcə səhifələr arasında deyil, gözlərimin önündə canlı bir şəkildə canlanması 

zamanın ötəsindən bir pıçıltı kimi gəlmişdi.

-Sosial şəbəkələrdə, xüsusilə  Youtube-da “TUNCER - Gizem Avcısı” adlı kanalınızda xeyli sayda izləyiciləriniz var. Tədqiqatlarınızla yanaşı videolarınız da olduqca maraqlı və çox gözəl hazırlanır. Bu da sizin bilik və bacarıqlarınızın, Maşallah olsun, genişliyindən irəli gəlir. Bunların meydana gətirilməsi prosesi haqqında bilmək istərdik.

-Sosial media platformlarında, xüsusilə də Youtube-dakı "TUNCER - Gizem Avcısı" kanalımda böyük bir izləyici kütləsinə çatmış olmaq, mənim üçün böyük bir şərəf və məsuliyyətdir. Videolarımı hazırlayarkən, hər bir araşdırmamın təfərrüatlarını izləyicilərimlə paylaşa biləcəyim ən təsirli və başa düşülən şəkildə təqdim etməyə diqqət göstərirəm. Bu proses, adətən əhatəli bir araşdırma və sahə işi ilə başlayır. Hər mövzunu dərinləşdirərək incələyir, maraqlı tapıntıları və təcrübələri toplayıram. Videoların istehsal mərhələsi isə olduqca çətin, amma bir o qədər də zövqlüdür. Çəkilişlər zamanı, mövzunun özünü əks etdirə bilmək üçün müxtəlif şəkil və səs effektlərindən istifadə edirəm. Montaj və düzəliş mərhələsində isə, hekayənin axıcı və başa düşülən olmasına böyük önəm verirəm. Hər video hazırlayarkən, izləyicilərimin marağını canlı tutmağı, eyni zamanda onlara yeni məlumatlar və perspektivlər təqdim etməyi hədəfləyirəm. Bu prosesdə əldə etdiyim məlumat və təcrübələr, hər yeni layihəmdə daha da zənginləşir. İzləyicilərimin geri bildirişləri isə mənim üçün çox dəyərlidir; onların rəyləri, videolarımın daha da yaxşılaşdırılmasına imkan verir. Bu səfərdə mənə yoldaşlıq edən hər kəsə təşəkkürlərimi bildirirəm.

-Son kitabınız “İSTİLA 2030” haqqında mümkünsə qısa da olsa məlumat verə bilərsinizmi?

-“İstila 2030", illərdir aramızda gizlənən yarı ilan, yarı insan varlıqların dünyanı ələ keçirmə mübarizəsini anladan distopik bir macəra romanıdır. Bu, ikinci kitabım olmaqla yanaşı, əslində ilk romanımdır. İlk kitabım "Gizemli Olaylar", Youtube videolarımdakı mövzuların bir toplusu olaraq və tədqiqata əsaslanan bir kitabdı. "İstila 2030" isə "İstila" seriyasının ilk hissəsini təşkil edir və ümumilikdə üç kitabdan ibarət bir seriya olaraq planlaşdırılmışdır. Hazırda seriyanın davam kitabı olan ikinci hissə üzərində işləyirəm. Əgər qismət olarsa, 2024-cü ilin əvvəllərində yeni kitabımı tamamlayaraq oxucularımı daha çox gözlətmək istəmirəm. Bu kitab, mənim yazıçılıq karyeramda yeni bir dövrü təmsil edir və oxucularıma sürükləyici, düşündürücü bir macəra vəd edir.

-Ənənəvi kitablara yoxsa elektron kitablara üstünlük verirsiniz?

-Ənənəvi kitabların mənim üçün xüsusi bir yeri var. Elektron kitabların praktikliyi və əlçatanlığı müzakirə edilməz olsa da, ənənəvi kitabların toxunuşunu, səhifələri çevirərkən eşidilən həmin xəfif səsi və kağızın qoxusunu heç bir şey əvəz edə bilməz. Bir kitabı əlimə aldığımda, yalnız bir hekayənin içində dalmaq olmur; eyni zamanda keçmiş yazıçıların, mütəfəkkirlərin və macəraçıların ruhunu hiss edirəm. Bir kitabı barmaqlarının arasında tutmaq adətən zamanın ötəsinə bir səyahət kimi olur.

-Türkiyədəki hal-hazırdakı mütaliənin vəziyyəti sizi qane edirmi? 

-Türkiyədəki cari mütaliənin vəziyyəti haqqında düşündüyümdə, keçmiş illərə nisbətən son zamanlarda gözə çarpan bir artım olduğunu görmək məni həqiqətən ümidləndirir və sevindirir. Əvvəllər oxumaq adəti, təəssüf ki, cəmiyyətin ümumiyyətində kifayət qədər geniş yayılmamışdı. Ancaq son illərdə bu vəziyyətin dəyişməyə başladığını görmək, bir yazıçı və kitabsevər kimi məni çox məmnun edir. Bu dəyişiklik, texnologiyanın təsiri ilə daha geniş kütlələrə çatan kitab və oxu mədəniyyətinin bir nəticəsi kimi görülə bilər. Sosial media və müxtəlif rəqəmsal platformalar vasitəsilə insanlar, əvvəllər heç maraqlanmadıqları janrlardakı kitablarla tanış olma fürsəti tapırlar. Həmçinin, kitab sərgiləri, ədəbiyyat festivalları və müxtəlif mədəni tədbirlər də oxumaq adətinin artmasında əhəmiyyətli rol oynayır.

-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi?

-Açıq danışmaq lazımdırsa, indiyə qədər Azərbaycan ədəbiyyatını yaxından izlədiyimi deyə bilmərəm. Ancaq bu sualı mənə verməyiniz, mənim üçün bir oyandırıcı nöqtə oldu. "Niyə indi maraqlanmağa başlamayım ki?" deyə düşünməyə başladım. Ədəbiyyat, fərqli mədəniyyətlərin və cəmiyyətlərin pəncərəsindən dünyanı anlamaq üçün əvəzsiz bir yol təqdim edir. Azərbaycan ədəbiyyatı da öz xüsusi səsi, dərin tarixi və zəngin mədəni irsi ilə şübhəsiz kəşf edilməyə dəyər. Bundan sonra Azərbaycan ədəbiyyatını daha yaxından tanımaq və araşdırmaq istəyirəm. Bu, həm şəxsi inkişafım, həm də mədəni anlayışım baxımından əhəmiyyətli olacaq. Azərbaycanın ədəbi əsərləri, şairləri və yazıçıları haqqında məlumat əldə etmək bu zəngin ədəbiyyat dünyasına səyahətimin başlanğıcı olacaq. Hər mədəniyyətin ədəbiyyatı, özünəməxsus hekayələr və baxış bucaqları təqdim edir; buna görə də Azərbaycan ədəbiyyatı haqqında məlumatımı genişləndirmək, mənim üçün həyəcanverici bir kəşf olacaq.

-Gələcək planlarınız haqqında məlumat verə bilərsinizmi?

-Gələcəyə dair planlarım haqqında danışarkən, YouTube-da məzmun yaratmağa, Allahın izni ilə, uzun bir müddət davam etmək arzusundayam. İzləyicilərimlə aramda xüsusi bir əlaqə var və onlardan ayrılmağı heç düşünmürəm. Videolarım vasitəsilə onlarla əlaqə qurmaq, paylaşımlarda mövcud olmaq və onlardan gələn geri bildirişləri almaq mənim üçün qiymətsizdir. Kitab yazmaq isə mənim üçün vazkeçilməz bir ehtirasdır. Sağlıq və ömrüm imkan verdiyi müddətcə yazmağa davam etmək istəyirəm. Qələmimdən tökülən hər cümlə, mənə yeni bir dünyanın qapılarını açır. Hazırda üzərində işlədiyim "İstila 2030" romanımla yanaşı, gələcəkdə yazmağı planlaşdırdığım bir çox kitab fikrim var. Həmçinin, "İstila 2030" romanımı kinoya çevirməyi planlaşdırırıq. Əgər hər şey yolunda gedərsə, kitabdakı Yasin xarakterini filmdə mən canlandırmağı düşünürəm. Kino sektoruna olan bu ilk addımım, inşallah daha bir çox layihəyə qapı açacaq. "İstila 2030"dan sonra, əgər kino sektorunda davam edərsəm, aktyorluq etməyin yanında kamera arxasında rejissor və ssenarist kimi fəaliyyət göstərməyi üstün tutaram. Kino mənim üçün yeni bir ifadə sahəsi olacaq və bu sahədə özümü inkişaf etdirmək istəyirəm. Əlbəttə, Allahın bizə nələr göstərəcəyini zaman göstərəcək. Hər şeyin xeyirlisi olsun deyə dua edirəm. Bu səyahətdə, xəyallarımı və hədəflərimi həyata keçirə bilmək üçün səbirsizlənirəm.

-Sizi Azərbaycanda da görməyə çox şad olarıq İnşallah!  Dəyərli vaxtınızdan bizlərə zaman ayırdığınız üçün təşəkkür edirik   Tuncer bəy.

-Son olaraq, inşallah yaxın zamanda Azərbaycana imza günü üçün gəlməyi planlaşdırırıq. Azərbaycanlı oxucularım və izləyicilərimlə yaxından tanış olmaq üçün can atıram. Bu müsahibəyə vaxt ayırdığınız üçün çox təşəkkür edirəm. Sağlam və xeyirli günlər arzulayıram!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.11.2023)

O XALÇA TOXUYUR, ŞEİR YAZIR, RƏSM ÇƏKİR

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Eşidəndə də ki, iqtisadiyyatda get-gedə möhkəm yer tutmuş süni intellektlər tədricən mədəniyyəti də ələ alacaqlar, çoxumuza bu inandırıcı gəlmədi. Axı kompüter, robot, yüklü cihaz necə roman yaza, mahnı bəstələyə, rəsm çəkə, xalça toxuya bilər? Amma həmin zaman elə sürətlə gəldi ki, əsla gözümüzü açıb yuma bilmədik. 

Sofiya robotu Bakıya gələndə onu heyrətlə izlədik. Və xəbərimiz də olmadı ki, bizim özümüzün də “Şuşa xanım” adında süni intellekt sənətçimiz var və onun əlindən o qədər iş gəlir ki. 

Heydər Əliyev Mərkəzində Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən Mədəniyyət və Yaradıcı Sənayelər Forumunda “Şuşa xanım”ı dünyaya gətirən “Mezo” Rəqəmsal İncəsənət Qrupunun İdarə Heyətinin sədri Nabat Qaraxanova süni intellekt sənətçimiz barədə mediaya açıqlama verəndə onu mənim üçün daha da əlçatan etdi. Belə ki, ötən ilin 3-12 iyun tarixində İstanbulda “Dünyadakı tək davamlı enerji insan yaradıcılığıdırmı?” mövzusunda “İDSF-22” Beynəlxalq Rəqəmsal İncəsənət Festivalı keçirilərkən orada “Şuşa xanım” ilk kəs publikaya təqdim olunmuşdu, bununla belə, “Şuşa xanım” barədə ətraflı bilgimiz yox idi. Bir onu bilirdik ki, Mədəniyyət Nazirliyinin “Mezo”ya təqdim etdiyi informasiya, şəkil, musiqi kimi nümunələr “Şuşa” süni intellektinin alqoritminə yüklənib. Vəssalam. 

Yeri gəlmişkən, “Şuşa xanım”ı Türkiyədə də elə Nabat xanım təqdim eləmişdi. 

Nabat xanımın mediaya açıqladığı isə bunlar oldu: 

-Otuz illik həsrətdən sonra biz Azərbaycan mədəniyyətinin tanıdılması üçün ilk süni intellekt sənətçisini yaratdıq və adını “Şuşa xanım” qoyduq. Hazırda süni intellekt dünyada aktual məsələ olmaqla yanaşı, həmçinin böyük maraq dairəsinə malikdir. Məqsədimiz bu vasitə ilə Qarabağ mədəniyyətini dünyaya tanıtmaqdır. “Şuşa xanım” xalça və kəlağayılar hazırlayır, onlar haqqında məlumat verir, şeirlər yazır, rəsmlər çəkir. Həmçinin onun Milana və Qətərə səfərləri olacaq, yaratdığı əsərlər nümayiş etdiriləcək.

“Şuşa xanım”ın özünü inkişaf etdirdiyi tərəf sırf Azərbaycanla bağlıdır. Biz ona informasiyaları yükləyirik. Özü geyimlərlə bağlı öz seçimlərini edir. Onunla həm yazılı, həm də səsli əlaqə qurmaq olur. Bir müddət sonra artıq görüntülü şəkildə də “Şuşa xanım”la əlaqə saxlamaq mümkün olacaq.

Təbii ki, biz “Şuşa xanım”ın toxuduğu xalçalarla tanış ola bildik, əfsus ki, şeirləri ilə tanışlığımız baş tutmadı. 

İnşallah, o da olar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.11.2023)