İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin mayoru, şəhid Amid Heydərovun doğum günüdür.

Amid Heydərov1988-ci il mayın 20-də Lerik şəhərində anadan olub. Ailəli idi. 2 övladı yadigar qalıb. İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Cəbrayılın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Oktyabrın 3-də Cəbrayılın azad edilməsi zamanı şəhid olub. Lerik şəhərində dəfn olunub.

2021-ci ildə Lerik şəhəri 2 saylı Körpələr Evi-uşaq bağçasına Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Amid Heydərovun adı verilib.

Mükafatları 

- "Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi" yubiley medalı

- "Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi" yubiley medalı

- "Qüsursuz xidmətə görə" 3-cü dərəcəli medalı

- "Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi" yubiley medalı

- "Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı" medalı (ölümündən sonra)

- "Vətən uğrunda" medalı (ölümündən sonra)

- "Cəbrayılın azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra)

- "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı (ölümündən sonra)

Allah rəhmət eləsin!

Amin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Hamısı Vətəndir, Vətənimizdir -

Bu sərvət, bu dövlət, bu da xəzinə.

Bir düşün nəfisin səni incidir?

Hərdən hesabat ver özün-özünə.

Alov da, ocaq da, tüstü də Vətən, 

Torpağın altı da, üstü də Vətən!

20 may günü təqvimində daha bir yaradıcı insanın doğum gününü tapdım. Söhbət Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər birliklərinin üzvü Natiq Qubadoğludan gedir.

Natiq Qubadoğlu əslən Ucar rayonunun Çiyni kəndindəndir. Alim, telejurnalist və şair 1959-cu il may ayının 20-də İsmayıllı rayonunun Keyvəndi sovetliyinin Minkə kəndində anadan olub.

2005-ci il iyulun 4-də İctimai Televiziyanın Ədəbiyyat və incəsənət verilişləri departamentinin direktor müavini vəzifəsinə təyin olunana qədər Azərbaycan Televiziyası və Radio Verilişləri Dövlət Komitəsində kiçik redaktordan böyük redaktora qədər müxtəlif vəzifələrdə çalışıb.

O, xüsusilə 1993-cü ildən 2005-ci ilə qədər həmin televiziyanın İctimai-siyasi proqramlar redaksiyasının böyük redaktoru vəzifəsində çalışdığı müddət ərzində özünü bacarıqlı reportyor, istedadlı redaktor və ölkədə baş verən hadisələrin nəbzini tutmağı bacaran, milli təfəkkürə malik, daim dövlətçiliyə xidmət edən təcrübəli jurnalist kimi göstərib.

Jurnalistika sahəsində olduğu kimi elmi-yaradıcı fəaliyyətlə də məşğul olub. O, "Kəlbəcər-Laçın regionu oykonimlərinin ərazi, məkan xüsusiyyətləri" mövzusunda dissertasiya işini müdafiə edərək coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru adına layiq görülüb. Hazirda AMEA-da "Coğrafiya tarixi və toponimika" şöbəsinin böyük elmi işçisidir. BDU-nin müəllimidir. Ailəlidir. İki övladı var.

O ki qaldı şairlik fəaliyyətinə, xeyli kitabları nəşr edilib.

Kitabları

- "Bir kəndin nağılı"

- "Püsyan eli"

- Bəlkə bir də görüşdük"- (şeirlər).

- "Mənsiz dözə bilsən"- (şeirlər).

- "Yaşayan sevgi"- (bədii-sənədli poema)."İlham-Fərizə" poeması əsasında yazılan eyniadlı liberetto müqəddəs sevginin epizodlarını göz önünə gətirir.

- "Ömür doyumluq deyil"- ("şeirlər")

Mükafatları 

1. "Qızıl qələm" mükafatı laureatı 

2. Beynəlxalq Rəsul Rza mükafatı laureatı 

3. "Qafqaz-Media" İctimai Birliyinin təsis etdiyi

4. "Peşəkar jurnalist" mükafatçısı

Allah xeyirli ömür nəsib etsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2025)

Şərəf Cəlilli, Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Bütün həyatını mənsub olduğu millətin cəhalətdən qurtuluşuna, milli mənlik və milli kimlik uğrunda mücadiləsinə həsr edən, “Dövlət qalan, qalan hər şey yalan!” nidası ilə qələm çalan, müəllim, alim, yazıçı-publisist, ictimai-siyasi xadim kimi tarix yaradan Nəriman Nərimanov “Xalqı yaşat ki, dövlət yaşasın!”, - deyib milli məfkurədən milli dövlətçiliyə yol gəldi. O, bir Qarapapaq türkü, Qacarlar sülaləsinin nümayəndəsi idi. Dövlət qurmaq, dövlətə sahib çıxmaq, millətə, məmləkətə təmənnasız xidmətdə bulunmaq onun ərzi-halında idi.

Qori Müəllimlər Seminariyasını bitirdikdən sonra Borçalıda Qızılhacılı qəza məktəbini quran Nərimanov Bakıya da məktəb qurmaq üçün gəlmişdi. İlk əlindən tutan isə iki tarixi şəxsiyyət Sultan Məcid Qənizadə və Həbib bəy Mahmudbəyov olmuşdu. Sonra Mahmudbəyovun istəyi ilə millət fədaisi, mesenat Hacı Zeynalabdin Tağıyevlə tanış olmuşdu. Bu tanışlıq əbədi dostluğa, Ustad-şəyird, Mürşid-mürid müqəddəsliyinə çevrilmişdi. Tağıyev Nərimanovu himayəsinə almış, onun ideyalarını dəstəkləmiş, Odessaya Novorossiyski İmperator Universitetində təhsil alması üçün şərait yaratmışdı. Ən əsası inqilabçı ruhuna, Güney Azərbaycanda qurduğu “Mücahid” təşkilatındakı siyasi fəaliyyətinə görə Qafqaz Canişini İllarion İvanoviç Vorontsov-Daşkovun qərarı ilə Metex qalasına salındıqda Tağıyev 6 aylıq həbs müddətindən sonra onun həbsxana həyatının sürgünlə əvəz olunmasına nail olmuş, hətta bunun üçün canişin Vorontsov-Daşkova dörd vaqonlu qatar “hədiyyə” etmişdi. Şamaxı əsilzadələrinə məxsus Gülsüm xanımla ailə quranda toyun məsrəflərini öz üzərinə almış, onlara xeyir-duasını vermişdi.

Öləndə məni Hacı Əbuturabın ayaqları altında dəfn edin. Onun ayaqları bildiyini mənim başım bilmir

Nəriman Nərimanov təbabətdən siyasətə yol gəldi. Müəllimdən müqəddəs sənət, həkimdən uca peşə, millətə, məmləkətə təmənnasız xidmətdən ali vəzifə tanımadı. Bütün dahilər, istedadlı isanlar kimi, sözü imzası, imzası sözü oldu. Əlindən tutanları unutmadı, işverənləri, üzəduranları da bağışlamadı. Kimsəyə hörmətsizlik etmədi, kimsənin də ona hörmətsizlik etməsinə icazə vermədi.

Siyasi fəaliyyəti təlatümlərlə müşayiət olunan Nərimanovun adı quruluşu, rejimi dəyişənlərin sırasına yazıldı. Sosializmin memarlarından biri kimi yeni dünya düzəninə töhfədə bulundu. Kapitalizmin iflası, Cümhuriyyətin devrilməsi, sosializmin təntənəsi ilə müşayiət olunan siyasi hakimiyyəti dövründə simasını itirmədi. Şura hökumətinin, Mərkəzin, Moskvanın təhdidlərinə baxmayaraq komissar Nərimanov əlini millətinin qanına batmaqdan qorudu. Mənəvi terrorun ilk ilində Firudin bəy Köçərlini bolşevik Rusiyasının, Əliheydər Qarayevin, Qəzənfər Musabəyovun fitnəsindən qoruya bilməsə də, Səməd bəy Mehmandarov, Əhməd bəy Peninov, Salman Mümtaz, Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Cəfər Cabbarlı, Mikayıl Müşfiq, Hüseyn Cavid, Əhməd Cavad, Üzeyir bəy və adlarını sadalamadığımız yüzlərlə 30-cu illərin qurbanı kimi Nargin adasında güllələnən, Sibir çöllərinə sürgün edilən ziyalının xilaskarına çevrildi. Onların sırasında Tiflisdən Bakıya qədəm qoyarkən əlindən tutan, pedaqoq, ictimai-siyasi xadim Həbib bəy Mahmudbəyovun oğlu Musavat Partiyasının qurucularından biri, Cümhuriyyət zamanı Cəbrayıl qəzasının polis rəisi, Qarabağın hərbi valisi qubernator Xosrov bəy Sultanovun müşaviri Şamil bəy Həbib bəy oğlu Mahmudbəyov da var idi. Nəriman Nərimanov heç bir təhdidə, təzyiqə baxmayaraq Şamil bəyin siyasi keçmişini nəzərə almadan öncə onu Şuşa qəzası İcraiyyə Komitəsinə sədri, sonra Naxçıvanın Daxili İşlər komissarı, daha sonra Naxçıvan İcraiyyə Komitəsinin sədri təyin edir. Bu Nəriman Nərimanov idi. Onun bir türk, azərbaycanlı qeyrəti, ləyaqəti var idi. 22 yaşında Bakıya qədəm qoyarkən ona arxa-dayaq olan, əlindən tutan Həbib bəy Mahmudbəyovun kürəyini yerə vurmaz, kəsdiyi çörəyi basmazdı.

Nəriman Nərimanovun, daha doğrusu komissar Nərimanovun siyasi fəaliyyətinin Bakı dövrü həm də onun kişiliyinin, mərdliyinin, qeyrətinin sınağa çəkildiyi illər idi. Məhz onun sayəsində Şeyxzamanovların, Rəfibəyovların, Murtuza Muxtarovun, Şəmsi Əsədullayevin, Kərbəlayi İsmayılın ailə üzvləri mühacirətdə yerbəyer olmuş, Naxçıvan Milli Şurasının sədri Mirzə Nəsrulla bəy Mmirovun 20-ci illər istintaqı ləğv edilmiş, Əlimərdan bəy Topçubaşovun ona şəxsi müraciətindən sonra ailə üzvləri Parisə təhlükəsiz şəkildə köçə bilmişdi. Nəriman Nərimanov qüdrətli dövlət xadimi, nüfuzlu ictimai-siyasi xadim, əvəzolunmaz, alicənab, eyni zamanda əhdə vəfalı insan idi.

Şura hökuməti gələndə bütün imkanlı insanlar kimi onun da mülklərinə əl qoydu, əmlakını müsadirə etdi. Onu Bolşevik Rusiyasının təhdidlərindən komissar Nərimanovun iradəsi xilas etdi. Bütün həyatını milli-mənəvi dəyərlərin, teatr və mədəniyyətin inkişafına həsr edən, insanların cəhalətdən qurtuluşuna töhfələr verən, milli maarifçiliyin, beşiyinin başında duran Tağıyevin əlində qalan tək və yeganə mülkü, malikanəsi Mərdəkandakı bağ evi oldu. Bu da Nərimanovun diqtəsi, iradəsi sayəsində mümkün olmuşdu.

Deyirlər, Hacı Zeynalabdin Tağıyev Hacı Əbuturabla faytonunda yol gedirmiş, Bakını gözəlləşdirən möhtəşəm tikililərə baxıb sual edir: “Ay Hacı, bu qədər sərvətim ki var, əlimdən çıxa bilər?”, – Hacı Əbuturab köksünü ötürüb cavab verir: “Allah istəsə bir anın içərisində!” Hacının dediyi o müdhiş an gəlir. Şura hökuməti onun bütün sərvətini müsadirə edir. Tək və yeganə mülkünü Nəriman Nərimanov zalımın zülmündən xilas edir. Onu da deyirlər ki, Tağıyevin ömrünün son günləriymiş, yelləncəkli kreslosunda oturub dünyanın yükünü bu başdan o başa daşıyır, yaddaşının ilmələrini çözürmüş. Yadına Hacı Əbuturabın dedikləri düşür: “Öləndə məni Hacı Əbuturabın ayaqları altında dəfn edin, onun ayaqları bildiyini mənim başım bilmir”, -  deyir.

Mərdəkan məzarlığında bir cüt ibrətlik məzar var: Hacı Əbuturabın, bir də Hacı Zeynalabdin Tağıyevin. Bu ibrətlik məzarlar sübut edir ki, dünya malına düşkün olub tikib-qurduqlarınıza güvənməyin. Tikdiyiniz saraylar sizin olmasa da, sarayında taxt qurduğunuz könüllər əbədi, diri, dipdiridi.

Hacı Zeynalabdin Tağıyev Nərimanovun əlindən tutanda, onun əl-ətəyə, qayğıya ehtiyacı var idi. Quruluş, zaman Tağıyevin üzərinə yeriyəndə isə onu Nərimanova.

Tağıyev Nərimanova yardımda bulunanda kimə, niyə, nə üçün etdiyini düşünmürdü. Nərimanova qədər də, ondan sonra da əldən tutmuşdu. Nərimanov Tağıyevi nədən müdafiə etdiyini yaxşı bilirdi. O həm Millətin Atasının, həm də Ruhunun Atasının olduğu yerdə idi. Dünyanı gözəl edən də, belə özəl və gözəl duyğular, sevgilərdi.

Nərimanov ilk məhəbbətin acı xatirəsini qəlbində yaşatdı

Nəriman Nərimanov böyük siyasətə Tələbə hərəkatından, Odessada Novorosiyski İmperator Universitetində təhsil aldığı illərdən gəldi. Dövrünün məşhur simaları, inqilabçıları ilə burada tanış oldu. Adını eşidib səcdəsinə durduğu “Dildə, fikirdə, işdə birlik!” nidası ilə “Tərcüman”ı millətinin milli kimlik, milli birlik uğrunda mücadiləsinin aynasına çevirən, “Üsuli-cədid” yolu ilə Şərqdə, Türk dünyasında, Çar Rusiyasında belə yeni tipli məktəbin əsasını qoyan İsmayıl bəy Qaspıralı ilə görüşə, Bağçasaraya da buradan yollandı. Bu təkcə Ruhunun Atası, Ustadı ilə görüş olmadı. İlk məhəbbətin acı xatirəsi kimi ürəyində qaldı. Adını qəlbinə yazdığı Şəfiqə xanıma ilk baxışda burada vuruldu. O zaman İsmayıl bəy Qaspıralın əksər şəyirdləri onun biri-birindən ağıllı qızlarına aşiq olurdular. Qaspıralı bir qızının taleyini Yusif bəy Aqçuralaya etibar etmişdi. Şəfiqənin könlü uğrundakı savaş iki azərbaycanlı liderin dueli – ölüm-qalım savaşı ilə bitdi. Nərimanov Baxçasarayda Nəsib bəy Yusifbəylini duelə çağırdı. Tapançadan açılan atəşin hədəfə dəyməməsi Nərimanovu ölümdən xilas etdi. Nərimanov Nəsib bəyin yerə atdığı tapançanı qaldırıb, “Azərbaycanlı azərbaycanlıya tapança sıxmaz. Əlini qardaş qanına bulamaz!”, - deyib. Duelin qaydalarına görə hədəfə düz tuşlamayan Nəsib bəydən sonra gərək ki, Nərimanov atəş açaydı. O, əlini qana, özünün dili ilə desək, qardaş qanına batırmadı. Nəsib bəylə Şəfiqə xanım ailə qurdu. Deyirlər, Şəfiqə xanımın da gözü-könlü Nəsib bəydə imiş. O, Nərimanovla müqayisədə həm yaraşıqlı, həm də imkanlı idi. Firudin bəy Köçərlinin ömür-gün yoldaşı Badisəba xanım danışarmış ki, Cümhuriyyət zamanı Hökumətə rəhbərlik edən Nəsib bəy Yusifbəylinin əlindən, daha doğrusu, əməlindən xəta çıxıbmış. O, Şəfiqə xanımın rəfiqəsi ilə ona “xəyanət” edib. Şəfiqə xanım Qaspıralının qızı idi. Eşqinin tərcümanını belə görmək istəmirdi. Bütün kübarlara, əsilzadələrə xas ucalıqla övladlarını götürüb sakitcə, səssizcə İstanbula, atasının yanına köçüb. Bu Nəsib bəy Yusifbəyliyə verilən ən acı dərslərdən biri idi. Şəfiqə xanım, ona yox, onun taleyini Yusifbəyliyə etibar edən Qaspıralıya hörmətsizliyi qəbul etmədi. Üstündən qısa zaman keçəndən sonra Cümhuriyyətin də, Nəsib bəy Yusifbəylinin də üzərini qara buludlar aldı. Qızıl Ordunun qırmızı terroru hər şeyə son qoydu. Şəfiqə xanım İstanbula köçəndən sonra hər ay ünvanına Bakıdan para gəldi. Bu naməlum göndərişi atasının tələbələrinin adı ilə bağlasa da, kimin göndərdiyini bilmədi. Nəriman Nərimanovun müdhiş, müəmmalı ölümü hər şeyi gün kimi üzə çıxardı. Nəriman Nərimanov ilk məhəbbətini, nakam sevgisini qəlbində qövr edən acı xatirə kimi qoruyub. O, bir Qarapapaq türkü idi. Ana tərəfdən Bolus bəylərinə, ata tərəfdən Qacarlar sülaləsinə bağlı idi. Könül alıb, könül vermək, sevdiyini sarayda sultan etmək, etibarın, sədaqətin eşqinə alın yazısı ilə barışmaq alın yazısı idi.

Ağa Məhəmməd şah Qacar Şuşa qalasında qətlə yetirildikdən sonra Fətəli şah vərəsə olaraq hakimiyyət başına keçmişdi. Qarabağ xanı İbrahim Xəlil xan xətircəmlik üçün külli miqdarda sərvətlə yanaşı, oğlunu və qızını Qacarlar sarayına göndərir. Təzminatla birlikdə saraya göndərilən Ağabəyim Ağa gözəllikdə xan olmaqla yanaşı, həm də kamalda sultan idi. İlk baxışdan Fətəli şahın könlündə taxt qursa da, Qarabağda, Şuşa qalasında qoyub gəldiyi ilk məhəbbətin sarayında kimsəyə yer vermədi. Şaha, sərdara baş əyməyib, həsrətin oduna yandı.

Fətəli şah Ağabəyim Ağanı sarayında da, könlündə də sultan etdi. Sevgisindən dönməyən Ağabəyim Ağaya toxunmadı. Adına bağ saldı, saray tikdi. Sarayının baş köşəsində yer verdi. Nə əl uzadıb sevdiyinə toxundu, nə də kitab kimi oxundu. Bir Qacar törəsi olaraq Nərimanova da yazan belə yazmışdı. Sevmək, yanmaq, yara qovuşmamaq alın yazısı idi. Deyirlər, Şəfiqə xanım Nərimanovun ölüm xəbərini kədərlə qarşılayıb. Nərimanovdan sonra Şəfiqənin də, balalarının da vətəndən gələn payı kəsilib. Hər ay naməlum imza ilə İstanbula göndərilən paranın Nərimanovun istəyi ilə Gülsüm xanım tərəfindən göndərildiyini biləndə Şəfiqə xanım mütəəssir olub. Komissar Nərimanova taleyini etibar edən  Gülsüm xanımın əzəmətinə, böyük ürəyinə heyrətini gizlədə bilməyib. “O, Qaspıralının qızından daha müdrik doğulub, atasının qürurunu, özünün taleyini kimə etibar etdiyini bilib...”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2025)

Bu gün böyük şair, istedadlı dramaturq, tanınmış ictimai xadim Xalq şairi Rəsul Rzanın 115 illik yubileyi idi. Bu münasibətlə Rəsul Rza ən müxtəlif tədbirlərlə anıldı. Biz isə belə tədbirlərdən biri barədə danışmaq istəyirirk.

Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanası İ.İbrahimov adına 167 №-li tam orta məktəbdə 115 illiklə əlaqədar “Rəsul Rza poeziyasına səyahət” adlı tədbir keçirdi.

M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxananın abonement bölməsinin müdiri Lalə Səlimova XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Rəsul Rzanın yaradıcılığı haqqında məlumat verdi. O qeyd etdi ki, novator düşüncəli şairin yaradıcılığında incə ruhlu lirika, hadisələrə aydın münasibət, kəskin mühakimələr özünü qabarıq göstərir. 

Uşaq şöbəsinin müdiri Sevil Namazova çıxışında qeyd etdi ki, ötən əsrin 30-cu illərində ədəbiyyata gələn R.Rzanın bu dövrdə, habelə Böyük Vətən müharibəsi illərində bir çox gözəl əsərlər yaratmasına baxmayaraq, onun yaradıcılığının ən məhsuldar dövrü 50-ci illərin ikinci yarısında başlayıb.

Məktəbin müəllimləri Məlahət Rəvanova və Samirə Məmmədova şairin həyat və yaradıcılıq yoluna nəzər salaraq, onun Azərbaycan dilinin poetik potensialının yeni-yeni imkanlarını üzə çıxardığını vurğuladılar, şairin Azərbaycan poeziyasına misilsiz sənət inciləri qoyduğunu bildirdilər.

M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxananın böyük metodisti İradə Hüseynova şairin “Vətən” və “Krım” şeirlərini söylədi.

Məktəbin 9-cu sinif şagirdləri – Fidan Mirzəyeva, Aylin İsmayılova, Məryəm Paşazadə, Nəcəf Cəfərov və 5-ci sinif şagirdləri Zeybə Miriyeva, Dəniz Səmədova, Əli Davud Rəsul Rzanın şeirlərini söylədilər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2025)

2025-ci il mayın 17-də YUNESKO-nun Parisdəki Baş qərargahında tarixdə ilk dəfə olaraq beynəlxalq Aytış/Aytıs – qazax və qırğız aşıqlarının iştirakı ilə keçirilən ənənəvi improvizasiya poeziya dueli baş tutub. Bu tədbir Aytış/Aytısın YUNESKO-nun Bəşəriyyətin Qeyri-Maddi Mədəni İrsinin Reprezentativ Siyahısına daxil edilməsinin 10 illiyi münasibətilə təşkil olunub. Tədbirdə Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun nümayəndəliyi də tədbirdə iştirak edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondundan verilən məlumata görə, mədəni mərasim Qazaxıstan və Qırğız Respublikasının YUNESKO yanında Daimi Nümayəndəliklərinin birgə təşkilatçılığı ilə ərsəyə gəlib və hər iki xalq arasında dərin köklərə söykənən qardaşlıq münasibətlərinin və ortaq mədəni irsin bayramı kimi qeyd olunub.

Fransa və Avropanın müxtəlif ölkələrində yaşayan qazax və qırğız icmaları üçün tədbir, söz ustadlarının canlı improvizasiyasını izləmək fürsətinə çevrilib.

Hazırda ölkələrinin parlament üzvləri olan tanınmış aşıqlar - Amanjol Altay (Qazaxıstan) və Mirlan Samıykojo (Qırğızıstan)  Aytışın aparıcısı qismində tədbirin ruhuna uyğun şəkildə poeziya duellərinə rəhbərlik ediblər. Münsiflər heyətini Qazaxıstan Məclisinin deputatları Nurtay Sabilyanov və Janarbek Aşimjan, Qırğız Respublikasının Joqorku Keneşinin deputatı Şayırbek Taşiyev, “Manas” Teatrının direktoru Nurbek Talantbekov və digər tanınmış şəxslər təşkil ediblər.

Dörd rəqabətli və gərgin poeziya dueli keçirilib. Duel cütlükləri püşkatma yolu ilə müəyyən edilib, qaliblər isə münsiflər heyətinin açıq səsverməsi əsasında müəyyən olunub. “Qoş bəyge” (bölüşdürülmüş mükafat) prinsipinə əsasən, Qran-pri Aybek Kaliyev və Azamat Bolgonbayevə təqdim olunub. I yer diplomlarına Didar Kamiev və Akmatbek Sultan oğlu, II yerə Meyirbek Sultanxan və Amantay Kutmanaliyev, III yerə isə Abay Jolmagambetov və Maksat Kuluyev layiq görülüblər.

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulovanın adından ortaq türk irsini çıxışlarında ustalıqla əks etdirdiklərinə görə Borıbay Orazımbet və Akmatbek Sultan oğluna Fəxri sertifikatlar təqdim edilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)

Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti  Leyla Əliyevanın qızı, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 11 yaşlı nəvəsi Əminə Əliyeva İtaliyanın Peruca şəhərində keçirilən kunq-fu üzrə dünya çempionatında “light sand” döyüşü üzrə dünya çempionu olub.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədə Leyla Əliyeva öz instaqram hesabında paylaşım edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.05.2025)

TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Raevə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu tərəfindən Fəxri Professor adı verilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına TÜRKSOY-dan verilən məlumata görə, sözügedən ad Sultan Raevə TÜRKSOY ilə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası arasında dostluq münasibətlərinin möhkəmləndirilməsinə, Türk Dünyası türkoloqları arasında yeni elmi əməkdaşlıqların qurulmasına və akademik fəaliyyətlərin genişləndirilməsinə verdiyi töhfələrə görə təqdim olunub.

Bundan əlavə, Raevin uzun illər boyunca Türk Dünyasının ortaq mədəniyyəti və incəsənətinə verdiyi töhfələr, ədəbi kimliyi, yazıçı və dramaturq kimi ərsəyə gətirdiyi əsərlər, eləcə də mədəniyyət xadimi olaraq daşıdığı öncül rol ona bu mənalı fəxri adın verilməsində mühüm rol oynayıb.

Fəxri Professor adının təqdim edilməsindən sonra bir mesaj yayan TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Raev ona göstərilən bu dərin etimada görə məmnunluğunu ifadə edərək, bundan sonrakı dövrdə də Türk Dünyasının ortaq mədəniyyət və incəsənət irsinə xidmət etməyə qətiyyətlə davam edəcəyini bildirib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.05.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Onun nə az, nə çox- yetmiş bir yaşı tamam oldu. Əliağa Qafar oğlu Cəfərovu deyirəm. Çalışacağam ki, Əliağa müəllim haqqında təəssüratlarımı sizinlə də bölüşüm. Söhbətimə onun ömür xronikasından başlayıram.

O, 1954-cü ildə Bakı şəhərində anadan olub. Amma orta təhsilini Qubadlı rayon Əliqulu-uşağı kənd məktəbində alıb. Məktəbi bitirdikdən sonra Sumqayıt Politexnik Texnikumunun “Sənaye və mülki tikinti” fakültəsinə daxil olub və 1973-cü ildə oranı bitirib.1977-1982-ci illərdə indiki BDU-nun Kitabxanaçılıq fakültəsində ali təhsilə yiyələnib.

Əmək fəaliyyətinə “Azərkitab” kitab ticarəti birliyinin 69 saylı mağazasında direktor kimi başlayıb. Sonra Sumqayıt şöbəsinin direktoru və birliyin plan şöbəsinin rəisi işləyib. Hazırda AMEA-nın nəzdində olan "Akademkitab" MMC-nin direktorudur. Həm də 1997-ci ildə təsis etdiyi " Çıraq " nəşriyyatının rəhbəridir...

Şair, publisist Rauf İlyasoğlu onu belə təqdim edir: “Uzun illərdir ki “Akademkitab” mağazasının mudiri işləyən cəfakeş alim, tədqiqatçı yazıcı, əsl ziyalıdır. Bu fədəkar insan yorulmaq bilmədən oxuculara kitablari sevdirən naşirdir, kitabşünasdir. Əliaga müəllim boya-başa çatdıgı cəngavərlər yurdu olan Qubadlı rayonunun tarixi ilə bağlı arxiv sənədlərinə istinad edərək, zəngin məlumatlar toplayıb və ilk dəfə doğma Əliquluşağı kəndində 1915-ci ildə açılan Rus-Tatar məktəbi haqda ayrıca kitab yazıb tariximizin qaranlıq səhifələrini işıqlandırıb. Məhz cəfakeş alimin kitabları orta məktəblərdə tədris olunur və tarixçilər, alimlər, doktorantlar, müəllim və tələbələr üçün mənbə kimi istifadə olunur. Kövrək qəlbli, nəsilli, köklu, qədirbilən, vətənsevən adamdır. Uzun illər yurd nisgiliylə alişıb yanıb, dogma yurdunu, kitablarında vəsf edib, neçə imkansız insanlara əl tutub, kömək edib. İsgüzarlıği, sadəliyi, təvazokarlığı, mehribancılıgı və insani keyfiyyətləri ilə secilən, vətənpərvər övladlar böyüdüb. Bu gün nəvələriylə fərəh duyan Əliaga Cəfərov kitabsevərlərin, yazıçı və şairlərin dostu olmaqla yanaşı, həm də ictimaiyyət arasında öz durustlüyü, mərdliyi , bütovlüyü ilə secilən ziyalılarımızdandır...”

O, 1988–1991-ci illərdə Moskva Dövlət Mətbuat Akademiyasının aspiranturasında qiyabi təhsil alaraq, 1992-ci ildə "Azərbaycanda kitab ticarətinin meydana gəlməsi və inkişafı" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib. 2015-ci ildə isə AMEA Folklor İnstitutunun "Klassik folklor" şöbəsində "Şifahi və yazılı ənənədə "Koroğlu" sujetləri"(eposun Azərbaycan versiyası əsasında) mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək Filologiya elmləri doktoru elmi dərəcəsinə yiyələnib...

Rauf İlyasoğlu daha sonra yazır: “1994 - cü ildən "Akademkitab" in taleyini ona tapşırmaqla heç də səhf etməyiblər. Bu kitabxana gercək bir universitetdir. Minlərlə kitabların qorunduğu və gələcək nəslə çatdirılmasında bir ziyalı kimi xidmətləri həqiqətən danılmazdır. Respublikamız müstəqillik əldə etdikdən sonra ilk dəfə muqəddəs kitabımız- "Qurani Kərim"i latın əlifbasında nəşr etdirən də məhz Əliağa Cəfərov olub.”

İndiyədək onun bir neçə kitabı işıq üzü görüb. Onların sırasında- “Xocalı faciəsi”, “Bəlalı dağlar”, “Puç olmuş arzular”, “Qırğın” romanlarını göstərmək olar. Bunlardan əlavə o, “Сасанитскаядержавав III-V вв.”, “O, insanlara yaxşılıq üçün gəlib”, “Arzular ümüdlər məktəbi”, “Koroğlu dastanı”, “Azarbaycanda “Koroğlu” dastançılıq ənənələri” əsərlərinin və bir sıra elmi məqalələrin, soraq-məlumat xarakterli kitabların və lüğətlərin müəllifidir. 5 cilddən ibarət “Azərbaycan nağılları” və “Azərbaycan dastanları”, “Azərbaycan folkloru antologiyası”, “Qaçaq Nəbi” dastanlarının yenidən işlənib nəşr olunması da onun elmi fəaliyyətinin əsas göstəricilərindən biridir...

İstiqanlığı və sakit rəftarı ilə diqqət çəkir. O, çalışmağı, səy göstərməyi sevir və başqalarına da kömək etməyi xoşlayır. Mərd və məğrur adamdır. Əsl kişilərə xas olan müsbət xüsusiyyətlərin hamısını onda tapmaq olar. Elə ona görə də kişiliyə, mərdliyə yüksək dəyər verir. Mərhəmətlidir, hamıya qarşı səmimi və isti olmağı ilə fərqlənir. Bir sözlə, haqqında söhbət açdığım filologiya elmləri doktoru Əliağa Cəfərov yaxşı insandır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.05.2025)