İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Vilayət Cəfərov 15 may 1940-cı ildə Tovuz rayonunun Bozalqanlı kəndində anadan olmuşdur. A. S. Puşkin adına Tovuz şəhər orta məktəbində təhsil almışdır. 1960–1965-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Şərqşünaslıq fakültəsinin ərəb şöbəsini bitirmişdir.

Universiteti bitirdikdən sonra 1965–1967-ci illərdə Yəməndə, 1978–1981-ci illərdə İraqda tərcüməçi kimi fəaliyyət göstərmişdir. 2002-ci ildə "İraqda neoklassik poeziya" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək, filologiya elmləri doktoru adını almışdır.

Uzun müddət AMEA-nın Ziya Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunda Ərəb filologiyası şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışmışdır. O, elmi yaradıcılıqla, tərcümə fəaliyyətilə yanaşı, pedaqoji sahədə də çalışmış, müxtəlif dövrlərdə Bakı Dövlət Universiteti, Qafqaz Universiteti və Təfəkkür Universitetlərində mühazirələr oxumuşdur. AMEA-nın Ziya Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunda "Dünya ədəbiyyatı" ixtisası üzrə fəaliyyət göstərən Müdafiə Şurasının üzvü, Seminar Komisiyasının sədri kimi fəaliyyət göstərmişdir. Onun rəhbərliyi altında 10-dan artıq dissertasiya müdafiə olunmuşdur.

Kitabları 

1. Ağ günlərin sorağında. Ərəb ədəbiyyatından tərcümələr

2. Cəmil Sidqi əz-Zəhavi. 

3. İraqda neoklassik poeziya. 

4. Əliqılınclı zülfüqar. 

5. Qürbətdə yaranan dostluq. 

Mükafatları 

- "Sosializm yarışının qalibi" döş nişanı 

- AMEA Rəyasət heyətinin Fəxri fərmanı (Şərqşünaslıq İnstitutunun 50 illiyi münasibtilə).

- AMEA Rəyasət heyətinin Fəxri fərmanı (AMEA-nın 60 illiyi münasibtilə).

- Azərbaycan Azərbaycan–Azərbaycan təhsilinin inkişafında xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə "Tərəqqi" medalı ilə təltif edilib.

Professor Cəfərov 2021-ci ilin fevral ayının 21-də Bakıda vəfat etmişdir. Ailəli idi.2 övladı.4 nəvəsi var.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2025)

Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Xalq artisti Tünzalə Ağayeva Amerika Birləşmiş Ştatlarına yollanıb.

Sosial mediada verdiyi açıqlamasına görə, buna səbəb işgüzar səfərdir. Pop ulduz 20 gün ərzində müxtəlif rəsmi görüşlərdə iştirak edəcək, eyni zamanda mədəniyyət mərkəzlərinin, təhsil ocaqlarının qonağı olub ABŞ musiqiçiləri ilə yaxından tanış olub fikir mübadiləsi aparacaq. 

Sevilən müğənni ilk olaraq Vaşınqtona gedib. Maraqlı anlar yaşayan estrada ulduzu şəhər gəzintisindən ləntə alınan görüntülərini şəxsi “İnstagram” hesabında paylaşıb. Sənətçi “Parlament binası”nı, Vaşınqtonun küçələrini göstərib.  

Ağayeva paylaşımına “Vaşınqtonda günəşli gün” rəyini yazıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2025)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Poetik qiraətdə sizlərlə yenidən Əlizadə Nuridir. Bu dəfə isə:

Çoxmuş üzü olmayıb,

Özgə üzə duranlar.

Quşu gözündən deyil,

Göz yaşından vuranlar.

-deyə şikayətlənir şair. Bu qədər çatışmazlıq varsa, şair olan bəndə axı necə susa bilər?

Xoş mütaliələr! 

Küçədən nəğmə keçir...

Təzə hava çalınır,

Qəmin köhnə sazında.

Yad dildə danışırıq

Doğmaların yasında.

Qocalıram deyəsən,

Söz içimdə paslanır.

Bir şimal şəhəriyəm-

Günəş mənə nazlanır...

Qıfılbəndmiş göy üzü-

Verən yoxdu açarı.

Küçədən nəğmə keçir

Çağır gəlsin içəri.

...Yıxılıram, ilahi,

Ümid də yox tutmağa.

Neçə eşq həsr etmişəm

İlk eşqi unutmağa.

Bəlkə yaşamamışam,

Amma ömür sürmüşəm.

Bir dilənçi ovcuna 

Yüz dəfə hönkürmüşəm...

Çoxmuş üzü olmayıb,

Özgə üzə duranlar.

Quşu gözündən deyil,

Göz yaşından vuranlar.

...Qucaqlamaq öyrədin,

Bu kəsilmiş qollara.

Yolu düz çəkmədiniz-

Düşdük əyri yollara...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05. 2025)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Respublikasının Kino Agentliyi (ARKA) və Türkiyə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin birgə layihəsi əsasında, ölkəmizin Türkiyədəki səfirliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin (AMM) dəstəyi ilə İstanbulda “Azərbaycan kinosu günləri” keçirilib.

AMM-dən aldığımız məlumata görə, 12-14 may tarixlərini əhatə edən layihə çərçivəsində Mədəniyyət Nazirliyi və ARKA-nın dəstəyi ilə son illərdə istehsal olunan filmlər nümayiş etdirilib.

Kino günlərinin açılış mərasimində çıxış edən AMM-in direktoru Samir Abbasov deyib ki, layihə üzrə Bahçeşehir Universiteti, İstanbul Universiteti və "Atlas" kinoteatrında müvafiq olaraq Elxan Cəfərovun “Cənnət yuxusu”, Emin Əfəndiyevin “Tənha insanın monoloqu” və Mirbala Səlimlinin “Qırmızı bağ” filmləri türkiyəli kinosevərlərə təqdim olunub. 

Qardaş ölkənin tanınmış kino xadimlərinin də izlədiyi hər üç film maraqla qarşılanıb.

Səfər çərçivəsində Azərbaycan nümayəndə heyətinin Türkiyə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Kino Baş İdarəsinin rəsmiləri ilə görüşü olub, əməkdaşlıq barədə müzakirələr aparılıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.05.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Əsrin əvvəllərində yaradıcılığa başlayanların əksəriyyəti, artıq 40-60 yaş arasındadırlar. Onlardan güclü ədəbiyyat nümunələri yaradıb, oxucu kütləsi qazananları da var, sadəcə saxta təriflərə uyub, küyə gedənləri də... 

Bu həmişə belə olub, əlahəzrət Ədəbiyyat zəifləri unutdurub, güclüləri tarixdə saxlayır…

İndi meydan 20-30 yaş arasında olan gənclərindir. Bu gün bəlkə də minlərlə gənc ciddi ədəbiyyata can atır. Kimisi nəzmdə, kimisi də nəsrdə söz deməyə, yaradıcılıq uğurları qazanmağa çalışır. Heç biri də unudulmaqdan sığortalanmayıb…

Nə isə, sizə bu gün - mayın 14-də 30 yaşını qeyd edən bir gəncdən- 18 yaşından mətbuatda dərc olunmağa başlayan, iki şeirlər kitabının müəllifi, şair, jurnalist Ulucay Akifdən danışmaq istəyirəm…

Atası Akif Səmədi ötən əsrin səksəninci illərindən tanıyırdım. Məndən yeddi yaş böyük idi. Sumqayıtda fəaliyyət göstərən, Xasay Cahangirovun rəhbərlik etdiyi ədəbi dərnəkdə tez-tez görüşərdik. O vaxt o, Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsində təhsil alırdı. Ənənəvi üslubda mükəmməl poeziya nümunələri yaradan gənc şairlərdən biri idi. Sözsüz ki, oğlu Ulucayın həm şair, həm də jurnalist olmasında atasının böyük rolu olub. Yəqin ki, bu məsələdə gen də öz işini görüb...

“Atam rəhmətə gedəndə mənim doqquz yaşım vardı. Onda görürdüm ki, atam yazır, kitabları çap olunur, ancaq şeir haqda heç bir anlayışım yox idi. Atam elə atam idi mənim üçün. Ancaq atam rəhmətə gedəndən sonra, onun haqqında anım günləri, tədbirlər keçiriləndə artıq maraqlanmağa başladım. Mənə maraqlı gəldi ki, bu qədər adam atam haqqında niyə danışır, onu tərifləyirlər. Mən onda atamın şeirlərini oxumağa başladım. Düzü, bir neçə şeirini anlaya bilməmişəm, elə indi də anlamaqda çətinlik çəkirəm. Çünki atam sufi şairi idi, dərin yazırdı. Mən də onun təsiri ilə heca şeirləri yazmağa başladım. Atamın şeirləri mənə getdikcə daha da doğmalaşır. Hiss edirəm ki, məndə də o şeirlərdən nəsə var. Onun duyğularını özümdə aşkarlayıram. Ən çox da ümid hissi. Məncə, atam sağ olsaydı, mənim şeirlərimi də, xarakterimi də, çılğınlığımı da çox bəyənərdi. Çox istəyərdim ki, atam mənim şeirlərim haqda fikir bildirsin. Onunla fərqli mövzularda müzakirələr edək, amma qismət deyilmiş...”- söyləyir.

Ulucay Akif oğlu Məmmədov 1995-ci ildə Bakıda dünyaya gəlib. Orta təhsilini 162 saylı tam orta məktəbdə aldıqdan sonra Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinin Rus dili bölməsində bakalavr pilləsi üzrə ali təhsil alıb. Daha sonra həmin fakültədə "Publisistik Jurnalistika" ixtisası üzrə magistr dərəcəsinə yiyələnib. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Mədəniyyət Nazirliyinin birgə layihəsi olan III "Gənc Ədiblər Məktəbi"nin məzunudur. Hələ tələbəlik illərindən Ədalət qəzetində və bir sıra xəbər saytlarında fəaliyyət göstərib. 2021-ci ildə "Ulduz" jurnalının redaksiya heyətinə üzv seçilib. 2021-ci ildə Kulis.az ədəbiyyat və mədəniyyət portalının baş redaktoru təyin olunub...

Deyir ki:- “Azərbaycanda mətnlə çox kiçik bir kütlənin diqqətini çəkmək olar. Bizdə mütəmadi şəkildə bədii ədəbiyyat mütaliə edən 2-3 min adam var, ya yox. Qalanlar da məktəb vaxtlarından bir-iki şairin adını əzbərləyən adamlardır. Ədəbiyyatla həqiqətən maraqlanan, mütaliəsevər adamların diqqətini mətnlərimlə çoxdan özümə çəkmişəm. Digər məsələlər ilə diqqət çəkməyim isə məni sevindirir. Mənimlə bağlı ən kiçik, ən lazımsız və mənasız söhbətlər belə ölkənin gündəminə çevrilir. Deməli, insanlar üçün əhəmiyyətli və maraqlıyam. Buna niyə sevinməyim ki? Düşünürəm ki, hər bir şair təkcə yaradıcılığı ilə deyil, həyatı ilə də insanlara maraqlı olmalıdır...”

"Günəşə atılan mərmilər", "Gizlənqaç" adlı iki şeirlər kitabı işıq üzü görüb. 2016-cı ildə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə üzv qəbul edilib, həmin il Azərbaycan Respublikası Prezidentinin gənc yazarlar üçün verdiyi bir illik "Prezident Təqaüdü"nü alıb. 2024-cü ildə isə ölkə başçısı tərəfindən elm, təhsil, mədəniyyət, gənclər siyasəti və gənclərlə iş, ictimai və sosialyönümlü fəaliyyət, innovasiya və sahibkarlıq sahələrində xüsusi fərqlənməyə görə Gənclər üçün Prezident Mükafatına layiq görülüb...

“Qəribədir, insan yaşa dolduqca sakini olduğu şəhərə bənzəyir. Məsələn, mən indi Bakı kimiyəm. Beynimin içində o qədər adam, o qədər hadisə və səs-küy var ki. Bilmirəm, kimi hardan götürüb hara qoyum. Bakı mənim gözümdə gənc bir oğlandır. Bu şəhərin küləkləri də o oğlanın çılğınlığına işarədir.”- söyləyir.

Çılğın, inadkar və mübariz adamdır. Məğlub olmağı xoşlamır. Məsuliyyətli işlərdən xoşu gəlmir, bir az tənbəlliyi və laqeydliyi var. Xarakterindəki paradoksallıq, ziddiyyətlər onu narahat edir. Bəzən emosional olduğundan, özünü cilovlamaqda çətinlik çəkir. Varlığına hopan bu coşqunluq yaradıcılığında da özünü biruzə verir...

Deyir ki;- “Mən həmişə istəmişəm ki, ətrafım geniş olsun, dostum çox olsun. Düzdü, məni eqolu biri kimi tanıyırlar. Ancaq yaxın adamlar bilir ki, elə deyiləm, kimsə zəng edər, nərd oynamağa çağırar, gedərəm. Bir az tanınıram deyə yekəxanalıq etməyəcəm ki? Odur ki, çevrəmdəki adamlar məni sevir və mən də onların sevgisindən güc alıram...”

Bəli, bu gün ciddi ədəbiyyata can atan minlərlə gənc var. Kimisi nəzmdə, kimisi də nəsrdə söz deməyə, yaradıcılıq uğurları, oxucu kütləsi qazanmağa çalışır. Amma heç biri unudulmaqdan sığortalanmayıb. İnanıram ki, Ulucay Akif zamanın sınaqlarından keçib, Azərbaycanın ən istedadlı yazarlarından biri kimi yaddaşlarda yuva qurmağı bacaracaq...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)

İlhamə Məhəmmədqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Sumqayıt təmsilçisi

15 may - Beynəlxalq Ailə Günü münasibətilə Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyəti və Sumqayıt Tibb Mərkəzinin birgə təşkilatçılığı ilə “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində Muğam Mərkəzində təşkil olunan tədbirdə autizm və daun sindromlu uşaqlar həkim briqadası tərəfindən müayinə edilib, ailə dəyərlərini əks etdirən videoçarx izlənilib.

Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Zakir Fərəcov çıxışında vurğulayıb ki, Beynəlxalq Ailə Gününün qeyd olunması cəmiyyətin əsas təməli olan ailəyə verilən dəyərin göstəricisidir. Məhz belə tədbirlər cəmiyyətin diqqətini ailədə mövcud olan sosial və psixoloji problemlərə yönəldir, ailə institutunun nüfuzunun artırılmasına, gənc nəsildə məsuliyyət hissinin formalaşmasına kömək edir.

Sumqayıt Tibb Mərkəzinin direktoru Elnur Azadxanov tədbir çərçivəsində keçirilən tibbi müayinələrin sosial məsuliyyət baxımından əhəmiyyətini diqqətə çatdırıb. O bildirib ki, ailələrin sağlamlığı ümumi cəmiyyətin sağlamlığı deməkdir və bu istiqamətdə profilaktik tədbirlərin davamlı aparılması olduqca önəmlidir.

Xüsusi ümumtəhsil məktəbinin direktoru Arzu Alızadə çıxışında xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların ailələrinə göstərilən diqqət və dəstəyin cəmiyyətin inkişaf səviyyəsini göstərdiyini deyib. O, bu cür tədbirlərin həm maarifləndirici, həm də motivasiyaedici xarakter daşıdığını vurğulayıb.

Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyəti yanında fəaliyyət göstərən İctimai Şuranın sədri Hümbət Quliyev, şəhər Veteranlar təşkilatının sədri Sovet Şükürov ailənin milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunub saxlanmasında mühüm rol oynadığını qeyd ediblər.

Tədbir çərçivəsində uzunömürlü ailələrə hədiyyələr verilib. Eyni zamanda tədbirə verdiyi dəstəyə görə Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Zakir Fərəcova xatirə hədiyyəsi təqdim olunub.

Musiqi nömrələri və müxtəlif rəqs kompozisiyaları ilə müşayiət olunan tədbir gənc və uzunömürlü ailələrin, fiziki və əqli qüsurlu uşaqların ailələrinin əhvalına xüsusi rəng qatıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)

78-ci Kann Film Festivalının ilk günü Ameli Bonninin “Partir un jour” filminin nümayişi ilə başlayıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, Loran Lafittinin aparıcılığı ilə keçirilən açılış mərasimində tanınmış müğənni Milen Farmer çıxışı edib.

Festivalın münsiflər heyətinə fransız aktrisa Jülyet Binoş sədrlik edir. ABŞ ulduz Halle Berry və fransız-mərakeşli yazıçı Leyla Slimani münsiflər heyətinin üzvləridir. “Qızıl Palma budağı” mükafatı uğrunda yarışa iyirmi iki film seçilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Redaksiyanın poçtundan rubrikasında növbəti sizə təqdim edəcəyimiz Pərvanə Əliqızının “Sədaqət” adlı hekayəsidir.

Bütün şəhər əhalisi mal-mülkünü atıb, canını götürüb, gedirdi - Yaşamaq üçün yox, əsir düşüb alçalmamaq üçün!

Evimizə qayıt!... Sahibinin yumşaq səslə dediyi söz Bənəyin inadını qırdı. Düşmən şəhərin bir addımlığındaydı. Sahibi onu tək qoymağı heç istəməzdi. İnsanlar onu adi, şüursuz heyvan hesab etsələr də, Bənək sahibinin ürəyindən keçənləri duyurdu. Onun hissiyyatı deyirdi ki, sahibi ailəsini burdan uzaqlaşdırandan sonra özü geri dönəcək, yurdunu boş qoymaq istəmir.

Sahibi iki od arasında qalmışdı. Bir yandan ailəsini təhlükədən uzaqlaşdırmaq, bir yandan da Vətənini qoyub getmək. Ona görə evini, yurdunu bu dilsiz- ağızsız dostuna tapşırıb, gedirdi. Bənəyin dili olsaydı deyərdi ki, - “Arxayın ol! Əmanətini canım bahasına da olsa, qoruyacam. “ Amma insanlar onun danışdığı dildə anlamırdı.

Həyətdə sahiblərindən ayrılanda inadla evin ən kiçiyi Güneyin ayaqlarını pəncələri ilə qucaqlayıb, başını onun dizinə söykəyib, buraxmaq istəmirdi. Onda sahibi ona acıqlanıb, kənara qovmuşdu. İndi isə ona get deyəndə səsi titrəyirdi.. Bəlkə də kilometrlərlə məsafəni qaçaraq, dili bir qarış çölə çıxa-çıxa ləhləyən Bənəyin vəfası onu kövrəltmişdi. Həmin an kənara çəkilib, yönünü evə gedən yola çevirməklə, sahibinə itaətini bildirmişdi.

Sahibi arxayınlaşıb, maşına mindi. Mühərrik gurultuyla səs salıb, hərəkətə gəldi. it hissiyatı ilə hər şeyi öncədən duymuşdu: - Bir daha sahiblərini görməyəcək!  Başını aşağı salıb, sahibinə məxsus  maşının tozlu yollarda qoyduğu qoxusunu iyləyə-iyləyə geri dönməyə başladı. Geri döndükcə həm uzaq məsafə qət etdiyinin, həm də camaatın niyə təlaşla köç etdiyinin səbəbini anlayırdı. Ətrafda top-tüfəng səsi ara vermirdi. Əvvəllər belə olanda, evin yaxınlığına mərmi düşəcəyindən ehtiyatlanıb, sahibini duyuq salmaq üçün həyətdə oyan-buyana qaçıb, ulayardı.

Bu qədər əhalinin ov tüfəngindən, avtomatdan, piyadaların döyüş maşınından başqa heç nəyi yox idi. Dinc əhalini qorumaq üçün yaşadıqları ərazini tərk etmək məcburiyyətində idilər. Hətta sahibi düşmən mühasirəsinə düşəndə belə Bənək bunu hamıdan qabaq hiss etmiş, həyət-bacaya sığmamış, həyətdəki şkafdan sahibinin köhnə çəkmələrini çıxarıb  iyləyə-iyləyə bütün gün zingildəmişdi.

Evə çatanda, ayaqları yorğunluqdan gizildəyirdi. Həmişə məhəllədə qoca arvadlar nəvələrinə:-“İt əl-ayağı yemisən, bir yerdə dayanmırsan”-deyib acıqlanardılar. İndi onun it ayaqları yorğunluqdan sızıldayırdı. Darvaza bağlı idi. Qapının altında onun rahat keçə biləcəyi oyuq vardı. Həmin yerdən içəri keçdi. Həmişə etdiyi kimi dörd ayağını yana açıb, alt çənəsini torpağa söykəyib, quyruğunu heysiz-heysiz arxa ayaqlarından birinə qısıb uzandı. Uzun qara tükləri gözünü örtüb, onları görünməz etmişdi.

Ev-eşik yiyəsiz qalmışdı. Əlacı olsaydı bütün günü uzanıb, ayaqlarının dincini alardı. Bu günsə, belə rahatlıq mümkün deyildi, bir vaxtlar uşaq, qonaq- qara səsindən coşan həyət, suyu sovrulmuş dəyirmana dönmüşdü. İndi buranın tək sakinləri Bənək və ana ördəklə yeganə balasıydı.

Zoqquldayan damarları ilə qan ayaqlarına yayıldıqca yorğunluğu azalırdı. Onun əksinə olaraq göz qapaqları sözə baxmır, asta – asta yumulurdu. İri qulaqlarını silkələyib, onların şappıltısıyla yuxusunu qaçırırdı. Qorumalı olduğu ev və özündən başqa iki canlı vardı. Hava qaralmışdı.  Qarnından gələn qurultular ac olduğundan xəbər verirdi. Adətən bu vaxtlar bütün ailə süfrə başında olar, Bənək üçün iri konserv qutusundan kəsilib düzəldilmiş yemək qabında yemək verərdilər.

Ayaqlarını sürüyə - sürüyə evə yaxınlaşdı. Pəncəsini toxunduran kimi qapı açıldı. Mətbəxə girəndə, səhər-səhər ev sahibəsinin, uşaqlarla birlikdə  bağdan yığıb evə daşıdıqları narın, xurmanın, armudun ləyənlərdə, elə döşəmənin üstündə  qaldığını gördü. Ehtiyatla qaz sobasının üstünə qalxdı. Qazanın içindəki yeməyin iyi vurduqca, ağız suyu ağzının kənarlarından axmağa başladı. Burnu ilə qapağı vurub kənara itələdi. Başını qazana salıb, yemək götürmək istəyəndə yenədə, bütün ailənin birlikdə yemək yediyi günlər gözündə canlandı...

Yemək iyini hiss edəndə qapıdan evə boylanardı, Güney onu görən kimi əlində nə vardısa, atıb, Bənəyə yemək gətirərdi. Yay olanda menyusu daha zəngin olardı. Uşaqlar bağdan yığdıqları fındıqları onun qabağına atardılar, Bənək də məharətini göstərmək üçün fındığı kötük dişlərində bir dəfəyə sıxıb, sındırır, dili ilə qabıqları kənarlaşdırıb, içərisindən çıxardığı ləpəni ləzzətlə yeyir, quyruğunu yelləyə-yelləyə dostlarından tərif gözləyirdi. Özləri yediyi  nə vardısa, hamısında onun da payı vardı.

Bayaqdan acgözlüklə yemək istədiyi yeməyin qoxusu, indi onda ikrah hissi yaratdı. Ac  olsa da , sahiblərinə qismət olmayan bu yeməyi yeyə bilməzdi... Görəsən sahibləri indi haradaydılar? Sağdılarmı? Onsuz bir tikə yeməyən dostlarının dilinə su, yaxud yemək dəyibmi?...

Zingildəyə-zingildəyə sanki yaşadıqlarından şikayət edirmiş kimi həyətə çıxdı. Gecə boş məhəllənin hər tərəfində bayquşlar ulayırdı. İlk dəfə bu səsi bir həftə qabaq eşitmişdi. Üşənmişdi... Balaca dostlarının danışığından eşitmişdi ki, bayquşun ulamağı pis əlamətdir. Bayquşların səsi gələn günün axşamı kimsə, tapança atəşi ilə onları susdurmuşdu. Səbəbini bilmirdi, bəlkə onların səsi insanlara qorxu gətirirdi.

Öz həmcinslərinin zingiltisi, arada sahibsiz qalmalarının ahıyla ulartısı, bayquş səslərinin vahiməsiylə keçən gecə yavaş – yavaş yerini səhərə verməyə başlamışdı. Səhərin ala qaranlığında yad dildə danışan insan səsləri, o səslərə hücum etmək istəyən itlərin güllə ilə susdurulması, qorxunc səslərin ətrafa yayılması dəhşətli mənzərə yaratmışdı. Sanki şəhəri boş qoymuş düşmən indi  heyvanlarla döyüşə girmişdi. Həm də insanlığa o düşmənlərdən daha yaxın olan heyvanlarla...

Yad dildə danışan - əvvəllər nə yaşadığı evdə, nə də həyətə gəlib-gedən qonşuların içərisində bu dildə danışan adam görməmişdi - yarısı uzun saqqallı, yarısı köhnə nimdaş geyimdə olan adamlar boş evləri soymağa gəlmişdilər. Bənək onların həyətə girdiyini görəndə, üzərlərinə atılıb, hər birini ayrı – ayrılıqda parçalamaq istəyirdi. Amma balasını qorumaqdan ötrü harada gizlənəcəyini bilməyən, başını  yana çevirib,ürkək-ürkək səslərə qulaq kəsilən, sahibinin ona tapşırıb getdiyi ana ördəklə balasını qorumalıydı. İrəli atılıb, pəncəsiylə ördəyi və balasını itələyib hamamla  çəpərin arasındakı boşluğa saldı. Yenə də  Güneylə bir yerə getdikdə, sevmədiyi adamları görəndə, gözünü dörd açıb onu necə qoruduğunu yadına saldı.  Qəribsədi. Gözündən düşən iri yaş damlası bala ördəyin belini islatdı.

Bir vaxtlar dostunun  qorxduğunu görəndə belini onun ayağına bərkdən sıxaraq, yanında olduğunu hiss etdirərdi. Nədənsə  körpə ördək balası indi ona ayrı düşdüyü dostunu xatırladırdı. Pəncəsinin altında gizlətdiyi ağ kəkilli, burnunun qabağı  qırmızı ətli və bütün bədəni qara tüklərlə örtülmüş bu ördəyə hamı “lal ördək “deyirdi. Elə dedikləri kimi də lal idi. O səbəbdən Bənək onları süpürləyib, hamamın arxasına salanda səsləri çıxmadı. Divarın arxasında mal – mülkün tar – mar olunmasını çarəsiz izləyirdilər. Bayaqdan ördəyin lal olması ona arxayınlıq verdiyi halda, indi onu qəzəbləndirirdi. Ürəyində onu qınayırdı. Lap müharibələrə, günahsız axan qanlara göz yumanlar kimi susursan. Kaş siz burda olmasaydınız..  Boş qalan şəhərin, sahiblərimin qisasını alardım.  İndi susmalıyam. Sizə görə mən də lal olmalıyam. Səndən də çox körpə balanı qorumalıyam.

Ördək elə bil onun ürəyindən keçənləri duyurdu. Qanadını balasının üstünə gərib, günahkar kimi onun üzünə baxırdı.  

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.05.2025)