Super User
“Bəlkə də gözəl olardı...” – Leyla Səfərovanın hekayəsi
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Oxucularımızın yaradıcılığı” rubrikasında bu gün sizlərə Leyla Səfərovanın yaradıcılığı təqdim edilir.
Bəlkə də gözəl olardı...
Saatın zəngi çalanda diksinərək oyandım. Yataqdan çıxmağımsa bir o qədər rahat olmadı. O qədər yorğun hiss edirdim ki, sanki illərdir özümdən 5 qat ağır daşı çiyinlərimdə daşımışam. Nələr olduğunu xatırlamağa çalışarkən ağrıdan dayanılmaz halda olan başımı ovmağa başladım. Gözlərimin önündə bir neçə kəsik-kəsik kadrlar yaranmağa başladı. İstəmsizcə gözlərimdən axan bir neçə damla yaş. Qulağıma dolan öz fəryad dolu səsim...
Qalxdım yerimdən və güzgü qarşısına keçdim. Biləklərimdəki qızartıları, qollarımdakı göyərmiş bölgələri görəndə artıq gözyaşlarımı saxlaya bilmədim. Hər şey bugünmüş kimi keçdi gözlərimin önündən.
Xatirədə canlanan o tarix
Evə qayıdırdım. İşlədiyim restoran o gün heç də xoş hadisələrlə yola salmamışdı məni. İmkanlı, kobud, orta yaşlı bir kişi əylənməyə doymur, içki ardınca içki sifariş edirdi, tək bir masaya görəysə nə mən, nə digər işçilər evimizə vaxtında yollana bilməmişdik. Axı müdirin nəyinə lazım idi bir qadının gecə 02:18-də evinə necə gedəcəyi, gedib-gedə bilməyəcəyi. Ona pul lazım idi, müştəri məmnuniyyəti lazım idi. Hansı ki, ətəyimin dizimin altında olmasına baxmayaraq məni narahat edən müştərinin məmnuniyyəti... Amma, bu gecə müdir məndən narazı qalmışdı. Qarnından masaya yerləşə bilməyən bu "kişi" məni narahat edərkən susub gülərüzlə qarşılıq verməmiş, əksinə acı danışmış və qulluğu yarıda saxlamışdım çünki. Və müştəri əsəbi halda durub getmişdi... Ondan eşitdiyim iyrənc sözlər yetməmiş, bir də müdirin "Niyə yola vermirsən? Müştəridir, ona qulluq etmək, nə desə etmək məcburiyyətindəsən!" sözlərini dinləmişdim, o isə dayanmaq bilmirdi, deyinməkdən daha ötə təhqirə keçmişdi.
Nə isə ki, restorandan çıxa bilmişdim nəhayət, əsas odur. Evə getmək üçün küçəyə çıxanda taksiyə minmək yerinə piyada getməyin daha az təhlükəli olacağını düşündüm. Düzdür, yolda gedən maşınların siqnalları narahatedici idi, amma ən azından tənhalıq deyildi. Ən azından bəlkə onların içində 1-2 yaxşı insan ola bilərdi.
Bu nə idi? Saç diblərimdə sızıltı var, hansı qüvvədir belə təsir edir? Arxaya doğru dartılıram. Bu o idi, restorandakı "adam"....
O ağrı hələ də başımın dibindədir. O gecə qaça bilmişdim. Bəs bacarmasa idim? Kim verəcəkdi mənə həyatımı? Restoran müdiri? Yoxsa yolda siqnal verənlər? Özümü müdafiə etmək üçün tökdüyüm qan əvəzi məndən alınan 4 ili kim verəcək mənə?
İndi xatırlayıram artıq nələr olduğunu. Dünən çıxmışdım o cəhənnəmdən, günahsızkən qandallanıb salındığım o cəhənnəmdən. Qanadlarım qırılmışdı sanki. Hər gecə, dayanmadan hər gecə kabus gördüyüm 4 ildən sonra nəhayət evimdə idim. Amma yenə də o kabuslar davam edir, hər gecə öz biləklərimi, öz qollarımı sıxaraq yaralayırdım. Sanki hələ də o arxamda imiş, hələ də indi saçımdan tutub məni dartacaq, öz gücünə təslim edəcəkmiş kimi hiss edirdim.
Nə günahım vardır ki? Bu cəmiyyətdə qadın olaraq işləmək günahmı sayılacaq? Belə hadisələr tez-tez yaşanırdı, kimlərsə gəlib öz “kişilik”lərini göstərir, söz atır, lakin çox uzatmadan gedirdilər. Amma bu başqa idi. Mən həyatımda ilk dəfə idi bu qədər qorxmuşdum. Uşaqlığımdan bu yana gördüyüm o qədər çətinliklərə rəğmən həyatımda ilk dəfə bu qədər gücsüz hiss etmişdim özümü. Gücsüz və aciz...
O gecə bir qüvvə ilə itələmişdim onu. Sonra çantamdan qayçı çıxarıb o iriqarınlı kişini yaralayıb qaça bilmişdim. O qədər qorxmuşdum, qəlbim elə titrəyirdi ki... Ən son anamın vəfatında bu qədər ağlamışdım hər halda.
Xatırladıqca yenə gözyaşlarım axmağa başladı. O qədər bərk ağladım ki, atam səsi eşidəndə otağa girdi. O... Bu 4 ildə məni hərkəsdən qoruyan, bütün qınaqlara, acı sözlərə mənlə sinə gərən, nə olur olsun, əlini saçlarımdan çəkməyən atam. Günahı məndə görməyən, "gülməyərdin, üz verməyərdin" deməyən, tək o... Gəldi və durdu qarşımda. Çökdüm dizlərinə. Yenə əllərini keçirdi saçlarıma. Dartmaq üçün yox, sığallamaq üçün.
"Keçdi, qızım, keçdi. Bağışla, o gecə yanında ola bilmədiyim üçün. Bağışla, bu 4 il səni tək qoyduğum üçün."
Daha bərk ağladım. Əlil arabasındakı atamın dizlərini daha bərk qucaqladım. Onun günahı deyildi, amma mənim də deyildi.
Bəlkə də gözəl olardı həyat, əgər bir qadın kimi bu cəmiyyətdə yaşamasaydım. Bəlkə də gözəl olardı hər şey, insanlara məktəblərdə tarixdəki caniliklər yox, bugünün insanlığı öyrədilsəydi. Bəlkə də gözəl olardı hər şey, nağıllar aləmindəki qədər saf və təmiz qalsaydı...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)
YARAT-ın “Özünü kəşf et” layihəsi davam edir
YARAT Müasir İncəsənət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə reallaşan böyüklər üçün “Özünü kəşf et” layihəsi çərçivəsində ustad dərsləri davam edir.
YARAT-dan verilən məlumata görə, layihənin növbəti ustad dərsi iyulun 19-da Müşfiq Heydərovun iştirakı ilə “Heykəltaraşlıq şəkli” mövzusuna həsr olunacaq.
Ustad dərsi heykəltaraşlıq sənəti üzrə ilk dəfə özünüzü sınamaq təcrübəsi və bu sahədə bacarıqlarınızı dərinləşdirmək imkanı verir. İştirakçılar plastilindən özünəməxsus insan obrazları yaradacaqlar.
Bundan başqa, Hüseyn Haqverdiyevin rəhbərliyi ilə iyulun 26-da “Qadın portreti” mövzusunda ustad dərsi keçiriləcək.
Ustad dərsində iştirakçılar kollaj texnikasından istifadə edərək, rəngli kağızdan qadın portreti yaradacaqlar.
Azərbaycan Rəngkarlığı Muzeyində reallaşacaq dərslərdə 16 yaşdan yuxarı hər kəs iştirak edə bilər.
Dərslər zamanı hər bir iştirakçı kətan üzərində akril boyalarla rəsm çəkməklə öz yaradıcılığını üzə çıxaracaq və bədii təxəyyülünü inkişaf etdirmək imkanı əldə edəcək.
Qeydiyyat çərşənbə axşamı və bazar günü saat 11:00-dan 18:00-dək aparılır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)
Cəlil Cavanşir qabaqcıl dünya ədəbiyyatındakı ədəbi agentlik xidmətini təklif edir
İstedadlı və sevilən şair, yazıçı Cəlil Cavanşir Azərbaycan ədəbiyyatında bir ilkə imza ataraq kompleks ədəbi xidmətlər, o cümlədən də ədəbi agentlik xidməti təklif edir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, “Cəlil Cavanşir ədəbi agentliyi” adlanan qurum aşağıdakı xidmət paketini təqdim edir:
1. Kitab nəşri və kitabların çapa hazırlanması
- Yazıçı və şairlərin kitablarının yerli və xarici nəşriyyatlarda nəşri;
- Əsərlərin peşəkar redaktəsi və korrektəsi;
- Kitabların peşəkar tərcüməçilər tərəfindən xarici dillərə tərcüməsi;
2. Kino və dramaturgiya
- Yazıçı, dramaturq və ssenaristlərin əsərlərinin teatr və kino prodüserlərinə təqdim edilməsi;
- Əsər əsasında ssenarinin yazılması;
- Peşəkar kino və reklam ssenarilərinin yazılması;
- Kopirayter (copywriter) xidməti;
- Videoçəkiliş və montaj xidməti;
- Prodüser xidməti;
3. Audiovizual xidmət, marketinq və PR
- Audio-kitabların peşəkar aktyorlar tərəfindən səsləndirilməsi;
- Kitab satışının, marketinq və PR işlərinin təşkili;
- Wikipedia səhifələrinin hazırlanması və idarə edilməsi;
Əməkdaşlıq etmək üçün bu telefon nömrəsi (+994 55 662 44 88) və elektron poçtla ( Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır. ) əlaqə saxlamaq mümkündür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)
Şabranda Poeziya gecəsi keçirilib
Təbiətin ən dilbər guşələrindən birində - Şabran rayonunun Pirəbədil kəndində yerləşən Shabran Wellbeing Resort istirahət kompleksinin açılışını, xatırlayırsınızsa ölkə prezidenti İlham Əliyev və ölkənin birinci xanımı Mehriban Əliyeva etmişdilər. Bura gələrək ölkə vətəndaşları ən yüksək səviyyədə istirahətlə təmin olunurlar. Amma bu guşənin bir özəlliyi də var.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, mədəniyyət xadimlərinə dövlət qayğısının bariz nümunəsi olaraq istirahət kompleksində yazıçılar, bəstəkarlar və rəssamlar üçün 30 kotec də istifadəyə verilib, mədəniyyət xadimləri gəlib 10 gün müddətinə burda həm ödənişsiz istirahət edə, həm də yeni əsərlər üzərində işləyə bilərlər.
Hazırda orada dincələn yazarlar iyulun 8-də Poeziya gecəsi təşkil ediblər. Xalq yazıçısı, AYB sədri Anar, Xalq şairi Ramiz Rövşən, AMEA prezidenti İsa Həbibbəyli, AYB sədrinin müavini Rəşad Məcid, millət vəkili, yazıçı Aqil Abbas, “Ədalət” qəzetinin baş redaktoru İradə Tuncay, şairə Ofelya Babayeva, “Azərbaycan” jurnalının baş redaktoru İntiqam Qasımzadə və digərlərinin qatıldığı tədbirə istirahət evinin xidməti personalı və çoxsaylı qonaqları maraqla tamaşa ediblər.
Ədəbiyyatın bunca təbliği əlbəttə ki, təqdirəlayiqdir. Harda ədəbiyyat varsa orda humanizm, mənəvi kamillik və gözəllik var.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)
Sağlamlığı möhkəmləndirən 13 qayda
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucuları üçün professor, yazıçı, motivasiya spikeri Əlibala Məhərrəmzadənin “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq” layihəsinin təqdimini davam etdiririk.
Bir müddət mövzumuz sağlam qidalanmaq olacaq. Axı, uğura doğru yolda sağlamlıq vacib şərtlərdən biridir.
Sağlam qidalanmaq çox vacibdir!!!
Həyatda uğura doğru gedən yolda sağlam orqanizmə malik olmaq da həlledici amillərdən sayılır. Sağlam orqanizmə malik olmaqçünsə sağlam qidalanmaq başlıca şərtdir. Sağlam qidalanma barədə çox oxuyuram. Bütün qidalara, şərtlərə əməl etməyə çalışıram. Mütəxəssis məsləhətlərini həmişə səbrlə dinləyir, saf-çürük edirəm. Xüsusən, adət etdiyimiz həyat tərzinə qlobal dəyişiklik tələb etməyən, sadə olan və doğrudan da fayda gətirən üsullara diqqət yetirirəm.
Mütəxəssislər əksərən sağlamlığı möhkəmləndirməyin bu qaydalarını tövsiyə edirlər:
1. Qidalanma zamanı bişmiş qidadan (müxtəlif xörəklərdən) daha çox çiy qidaya (meyvə və tərəfəz salatlarına) üstünlük verin.
2. Qidanı yağda qızartmayın. Daha çox buğda bişən yeməklər yeyin.
3. Alınma çörək yeməyin. Belə çörəyin hər 100 qramında 1 qram duz var.
4. Duzdan və istotdan uzaq qaçın.
5. Şəkər yeməyin.
6. Az yağlı qidalardan, tünd və kəskin olmayan ədviyyatlardan və yağsız süd məhsullarından istifadə edin.
7. Kərə yağı və heyvan piyindən qəti istifadə etməyin.
8. Gündəlik bitki yağı limitiniz 50-75 qramdan çox olmamalıdır.
9. Şirin qazlı içkilər içməkdən imtina edin.
10.Fəst-fuddan nə qədər uzaq dursanız bir o qədər yaxşıdır.
11.Kolbasa məhsulları və yarımfabrikatlardan, konservləşdirilmiş qidadan çalışın yan keçəsiniz.
12.Yeməkdən qabaq çiy su için, amma yeməkdən dərhal sonra su içməməyə çalışın.
13.Vitamin və mineralların gündəlik miqdarını qida ilə qəbul etməyin qayğısına qalın.
Əziz oxucularım, unutmayın ki, düzgün qidalanmaqdan orqanizmimizin vəziyyəti, bizim əhvar-ruhiyyəmiz, xarici görünüşümüz bilavasitə asılıdır. Heç bir dava-dərman, heç bir incəsənət və əyləncə, heç bir kosmetika onun yerini verə bilməz.
Əgər siz düzgün qidalanmanın elementar qaydalarına riayət etsəniz xəstəliklər sizdən mütləq yan keçəcək, özünüzü tam gümrah, enerji ilə dolu hiss edəcəksiniz. Bunlar da sizə uğura doğru daha inamla addımlamaqda yardımçı olacaqlar.
Qidalanma zamanı «nə yeməli» sualına cavab 13 qayda ilə sizlərə təqdim olundu, sabah da «necə yeməli» qaydalarını diqqətinizə yönəldəcəyəm.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)
“Düşünün, çünki hələ qadağan olunmayıbdı” – Corc Oruell
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Qısa fikirlər xəzinəsi”ndə bu dəfə Corc Oruellin aforizmlərini təqdim edir. Toplayanı və tərtib edəni: C.Məmmədovdur.
Corc ORUELL:
Düşünmək, düşünmək, bircə saniyə qalmış olsa belə, düşünmək yeganə ümiddir.
***
Əgər düşüncələr dili pozarsa, dil də dönüb düşüncələri pozar.
***
Sadə bir dilin ən böyük düşməni qeyri-səmimilikdir.
***
“Qorxu! Biz onun içində üzürük. Vücudumuzun ayrılmaz parçasıdır o...”
***
“Bizim hamımızı satın alıblar, ən dəhşətlisi də odur ki, bizi öz pulumuzla satın alıblar”
***
Vətənpərvərlər vergidən söhbət gedən yerlərdə olmur.
***
Azadlıq – iki dəfə ikinin dörd etdiyini söyləyə bilməkdir.
***
Düşünün, çünki hələ qadağan olunmayıbdı.
***
“Yaxşı bildiyi bir işi yerinə yetirən insanı seyr etməyin xüsusi gözəlliyi var”.
***
Bir cəmiyyət həqiqətdən nə qədər çox uzaqlaşarsa, həqiqəti deyənlərə də bir o qədər çox nifrət bəsləyər.
***
Bəşər övladı özündən başqa heç bir varlığın çıxarını güdməz.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)
45 min 117 kredit və 8 min qeydiyyat
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Açıq portfel rubrikasında sizə iki statistik məlumatı təqdim edir.
Birinci məlumat: İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun (İKZF) məlumatına görə, Fondun xətti ilə indiyədək 45 min 117 ipoteka krediti verilib. Fondun vəsaitləri hesabına verilmiş ipoteka kreditləri üzrə məbləğ 2 milyard 664 milyon 164 min 941 manatdır.
İkinci məlumat: Dövlət Vergi Xidmətinin məlumatına görə, cari ilin 6 ayı ərzində 8 min 12 kommersiya qurumu dövlət qeydiyyatından keçib. Onların da 87,9 faizi yerli investisiyalı, 12,1 faizi isə xarici investisiyalıdır. Qeydiyyatdan keçmiş kommersiya qurumlarının 82,3 faizi elektron qaydada qeydə alınıb.
Yerli investisiyalı məhdud məsuliyyətli cəmiyyətlərin e-qeydiyyatının xüsusi çəkisi 94,6 faiz təşkil edib. Yeni qeydiyyat üsulu ilə (FİN kod+mobil nömrə) 2023-cü ilin 6 ayında 6 min 989 yerli investisiyalı məhdud məsuliyyətli cəmiyyət qeydiyyata alınıb.
Bu ilin 6 ayı ərzində fəaliyyəti aktivləşdirilmiş (bərpa edilmiş) hüquqi şəxslərin sayı 2022-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 26,3 faiz, fəaliyyəti aktivləşdirilmiş ƏDV ödəyicilərinin sayı isə 17 faiz artıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)
Xalq artisti Eyyub Yaqubov avqustda Yaşıl teatrda konsert verəcək
“Həsrətinin yollarındayam”, “Yenə o bağ olaydı”, “Mənə dəniz verin”, “Əzizizm”, “Kim bilir”… Hər müğənninin bu qədər hit mahnısı olmaz. Amma Eyyub Yaqubovda var…
Avqustun 19-20-də Yaşıl Teatr Bakı Konsert Kompleksində Eyyub Yaqubov və "Big band sound pro" qrupunun birgə konserti təşkil olunacaq. Fuad Musayevə aid “Big band sound pro” qrupunun müşayiəti ilə Xalq artistləri Eyyub Yaqubov, Cavan Zeynallı və qrupun bədii rəhbəri Fuad Musayev bənzərsiz ifaları ilə tam fərqli şou formatında yenidən tamaşaçıların qarşısına çıxacaqlar.
Biletləri iTicket.az saytı və şəhərin kassalarından əldə etmək mümkündür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)
Türk yazıçısı, qısa hekayə ustası Ömər Seyfəddindən “Üç nəsihət”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri ikisində layihəsində bu dəfə növbə “Dərgidə kitab”ındır. Türk yazarı Ömər Seyfəddinin “Üç nəsihət”ini dilimizə Azad Yaşar çevirib.
DƏRGİDƏ KİTAB
Ömər SEYFƏDDİN
(1884-1920)
Türk nasiri, yazıçısı və şairidir. 36 illik qısa ömrünə o həm də hərbi və pedaqoji fəaliyyəti sığdıra bilib.
Türk ədəbiyyatında qısa hekayə janrının banilərindən biri olmaqla yanaşı, ədəbi dilin sadələşdirilməsinin təəssübkeşi kimi də tanınıb.
Ədəbiyyatda türkçülük cərəyanının başlıca təmsilçilərindəndir.
ÜÇ NƏSİHƏT
Durmuşun anasından başqa bir kimi-kimsəsi yox idi. Kasıb olsa da, cavan idi, güclü idi. İki öküzünün biri öləndən sonra daha tarlasını da şumlaya bilmədi.
Pul qazanmaqdan, təkrar əkinçiliyə girişməkdən ötrü qürbət ellərə yollanmaq qərarına gəldi. Qürbət isə İstanbul demək idi. Həmin kənddə çarəsiz qalan, işinin axarı pozulan hər kəs İstanbula üz tuturdu axı. Durmuş da yol torbasını çiyninə aldı. Çarıqlarının iplərini sıxdı. Əlinə bir dəyənək aldı. Qürbətə gedənlərə qoşuldu. Dərələr, təpələr aşdı. Ən nəhayət, İstanbula yetişdi.
İlk iki günü həmyerlilərinin yığışdığı qəhvəxanada gecələdi. Hansı işə girişəcəyini bilmirdi, çünki bir işi-peşəsi yox idi. “Ən azından nökərçilik edim” – dedi. Qapı-qapı dolaşmağa başladı. Bir həftəni belə yola versə də, uyğun bir iş tapa bilmədi.
Bir gün qəhvəxanada ona Müstəqim əfəndi adlı birisinə müraciət eləməyi məsləhət gördülər, evi Ədirnəqapı tərəfdə imiş.
Durmuş üzündən nur yağan həmin ahıl əfəndini tapdı. Ağsaqqal adam idi. Ətəyini öpdükdən sonra dedi:
– Nökər axtarırmışsınız, məni işə götürün, əfəndim, – dedi.
Müstəqim əfəndi onu təpədən-dırnağa süzdü, haralı olduğuyla maraqlandı.
– Qastanboludanam, – dedi.
– Evlisən?
– Yox.
– Ata-anan varmı?
– Təkcə anam var. Atam rəhmətə gedib...
– Bəs İstanbula nə vaxt gəlmisən belə?
– On gün əvvəl...
– Bu on gün boyu boş-bikarmı dolaşmısan?
– İş axtarırdım.
– Tapa bildinmi?
– Tapmadım.
Sonra ev sahibi onun qazanacağı pulu nəyə xərcləyəcəyi, bir borcu olub-olmadığıyla da maraqlandı. Durmuşun verdiyi cavablardan məmnun qaldı.
– Yaxşı, oğlum, – dedi. – Səni yanıma almağa razıyam, ancaq... çox pul ödəyə bilməyəcəyəm...
Durmuş dedi:
– Mən sizdən çox pul ummuram ki, əfəndim.
– Amma mən sənə hədsiz az pul verəcəyəm.
– Nə qədər verəcəksiniz ki?
– Bircə quruş.
– Günə bir quruş?
– Yox.
– Həftəyə bir quruş?
– Yox.
Durmuş karıxıb qaldı. Təkrar soruşdu:
– Yəqin, aya bir quruş, eləmi?
– Yox! İlə bir quruş...
Durmuş bu ahıl kişinin onunla zarafat elədiyini düşündü. Güldü. Sonra özünü yığışdırdı. Amma Müstəqim əfəndi yenə dediyində durdu:
– Hə, ilə bir quruş... Amma bununla da məsələ bitmir. Hələ sənə nəsihət də verəcəyəm.
Durmuş baxışlarını yerdən qaldırdı:
– Nəsihəti neyləyəcəm ki?! Mənə pul lazımdır, əfəndim.
– O pul dediyin şey ya xərclənib gedər, ya da itirilər, oğlum. Amma insanın aldığı nəsihət qalıcı olar və ta ölənə qədər işinə yarayar.
***
Durmuş məhzun halda yenə önünə baxdı. Quru sözlərin nə vaxtsa işinə yarayacağı ağlına heç cür batmırdı. Yenidən Müstəqim əfəndinin ətəyini öpdü. Çıxıb getmək istəyirdi. Ahıl kişi ona:
– Dayan, oğlum, – dedi. – Hələ bu divarlara baxsana... Görürsən də... Hamısı kitablarla doludur... Burada beş min kitab var. Mən bunların hamısını oxumuşam. Ömrümü elmə sərf eləmişəm. Bu saç-saqqalı da o kitablar üzərində ağartmışam. Nəticədə ağlın puldan daha qiymətli olduğu, puldan daha çox işə yaradığı qənaətinə gəlmişəm. Nəsihət – yığcam şəklə salınan bir ağıl, zəka deməkdir. Yoxsa sənə ildə beş-on lirə də verə bilərdim. Ancaq mən puldan daha dəyərli sayılacaq nəsihət verməyə niyyətliyəm. Ağlın varsa, yanımda qal, getmə. Yəni xidmətimdə dur.
– Olmaz, əfəndim, mənə nəsihət yox, pul-para lazımdır... – deyən Durmuş qapıdan çıxdı.
Küçədə tək-tənha qalıb fikrə getdi: “Görəsən, o puldan qiymətli nəsihət nəmənə şeydir elə?”
Qəhvəxanaya yollandı.
O gecə içinə qurd düşdü və yata bilmədi. Bircə quruşa əlavə kimi veriləcək o nəsihət nə ola bilərdi axı?
Səhər açılan kimi Ədirnəqapının yolunu tutaraq, təkrar Müstəqim əfəndinin yanına getdi. Ətəyini öpüb dedi:
– Verəcəyiniz o nəsihət məndə maraq oyatdı. Onun qarşılığında düz bir il xidmətinizdə duracağam.
– Yaxşı, oğlum, il başa çatanda sən o nəsihəti alacaqsan.
***
Sonrakı bir il boyu Durmuş kitablarla dolu o otağı silib-süpürdü. Bağı bellədi, su daşıdı. Nərdivanları yudu, pəncərələri silib parıldatdı. Müstəqim əfəndinin hərtərəfli xidmətində durdu.
İlin tamamında ağası onu yanına çağırıb dedi:
– Hə, oğlum, yanımda çalışmağının bir ili geridə qaldı. Qulaqlarını açıb verəcəyim bu nəsihəti diqqətlə dinlə:
– Yoluna, izinə bələd olmadığın yerə əsla getmə. Al, bu da sənin bir quruşun...
Durmuş ağasının ona uzatdığı quruşu aldı. Qəfildən canı sıxıldı, çünki ondan müdrik bir nəsihət alacağını umurdu, ancaq eşitdiyi quruca bir söz idi. Dedi:
– Mən bu nəsihəti elə sizsiz də bilirdim.
Müstəqim əfəndi bu cavaba güldü:
– Bilmək yaxşıdır... Amma indi o bildiyin qənaəti xatırlamağın daha yaxşı oldu...
Durmuş key-key durub baxırdı. Belə çıxırdı ki, bu üç-beş kəlmədən ötrü o, düz bir il çalışıbmış, eləmi?.. Ağasının ətəyini öpüb, izn istədi ki, çıxıb getsin. Ağsaqqal yenə dilləndi:
– İstəyirsənsə, bir il də qal, işlə. Yenə sənə növbəti nəsihət və bir quruş ödəyim.
Durmuş:
– Xeyr, əfəndim, istəmirəm, – deyərək, tələsik oranı tərk elədi.
Həmyerlilərinin yığışdığı qəhvəxanaya üz tutdu. Həmin gecə marağı ucbatından yuxusu ərşə çəkildi. Görəsən, veriləcək növbəti nəsihət nədən ibarət idi? İşlədiyi bir il qarşılığında o, birinci nəsihəti artıq öyrənmişdi. Marağından az qalırdı dəliyə dönə: görəsən, ikinci nəsihət nə idi axı?
Dözə bilməyib yatağından qalxdı. Birbaşa Müstəqim əfəndinin evinə yollandı. Yenə düz bir il ona xidmət göstərdi. İl başa çatanda Müstəqim əfəndi yenə onu yanına çağırdı. Bu dəfə bir quruşu bəri başdan verdi. Sonra isə: “Bu da sənin nəsihətin: Əmanətə heç vaxt xəyanət eləmə!” – dedi.
Durmuşun yenə səbri daraldı:
– Əfəndim, mən bu nəsihəti bilirdim axı.
– Bu daha yaxşı oldu... Bilirdinsə, indi sən onu bildiyini də xatırladın. Çünki bildiyini xatırlamaq təzə bir şey öyrənmək qədər faydalı sayılır.
Durmuş onu tərk edərkən ağası, eynilə ötənilki kimi, dedi:
– Oğlum, əgər bir il də qalsaydın, sənə verəcək bir quruşum və sonuncu nəsihətim də var idi.
Durmuş bu təkliflə razılaşmayıb, qapıdan çıxdı. Yenə həmyerlilərinin qəhvəxanasına üz tutdu. Bir gecə, iki gecə, üç gecə keçdi... Yuxusuna haram qatıldı ki, görəsən, ağasının o sonuncu nəsihəti nə imiş? Bəlkə, yenə bildiyi həqiqətlərdən biriydi? Amma nə idi axı? Oturub-durub bu barədə düşündü. Veyil-veyil dolaşıb özünə iş axtardı. Amma tapa bilmədi. Nəhayət, qəti qərara gəldi: “Onsuz da iki illik əməyim puça çıxdı. Ən azından bir il də işləyər, o son nəsihəti də öyrənər və bu nigarançılıqdan qurtularam”.
Yenidən ora qayıtdı, köhnə işinə davam elədi. Daha bir il Müstəqim əfəndinin xidmətində dayandı. İl tamamlanınca, ağası yenə onu hüzuruna çağırdı. Quruşu ovcuna basdıqdan sonra dedi:
– Nəsihətini də al: Özün gecələmədiyin yerdə arvadının qalmasına əsla razı olma!
Bu nəsihəti eşidincə Durmuş yenə çiyinlərini çəkdi. Ürəyində: “Bu nə mənasız sözmüş belə?” – dedi.
İzn istəyib qapıdan çıxacağı əsnada ağası haraya gedəcəyi ilə maraqlandı.
– Artıq məmləkətə dönəcəyəm, əfəndim.
– Başqa heç yerə getməyəcəksənmi?
– Yox.
– Niyə ki?
– Üç ildən bəri qürbətdə idim. Anam yaşlanıb, gedib maraqlanım, görüm necədir.
– Elə də et, oğlum, amma yola çıxmazdan qabaq yolunu buradan sal, sənə bir hədiyyə verim. Onu məndən anana hədiyyə kimi apar, olarmı?
– Əlbəttə, olar, – dedi.
Həmyerlilərinin qəhvəxanasına yollandı. Bu il vətənə dönəcək qürbətçilərə başına gələnləri danışdı. Hamısı gülərək dedi:
– Adə, sən lap dəli imişsən ki!
Daha İstanbulda qalmaq istəmədi. Amma öz el-obasına hansı üzlə dönəcəkdi? Cibində o üç quruşdan başqa pulu yox idi. Qürbət elə piyada gəlmək olardı, amma qürbətdən yurda piyada dönmək də olmazdı axı. Pul tapmalıydı. Hər kəs kirayə haqqı ödəməklə, özünə qafilə atı tuturdu, axı piyada halda o qəriblər karvanıyla ayaqlaşmaq imkansız iş idi.
Həmyerliləri onun halına acıdılar. Bir köhlən at kirayə götürə bilməsi üçün yetərli məbləği topladılar.
Üsküdar tərəfə keçməzdən əvvəlki axşam Durmuş öz ağasının evinə baş çəkdi və dedi:
– Artıq gedirəm, əfəndim.
Ağsaqqal yerindən qalxdı:
– Yolun uğurlu olsun. Bu hədiyyəni də al, anana verərsən, – deyə ona bir cüt iri kömbə çörək uzatdı. Durmuş ürəyində: “Vay səni, vecəyaramaz hərif! Bunun göndərdiyi hədiyyəyə bax da!” – deyib hiddətləndi. Amma bunu üzdə heç büruzə verməyib, kömbələri aldı. Qəhvəxanaya qayıtdı. Çörəkləri heybəsinə qoydu. Karvan yoldaşlarına qoşulub Üsküdar tərəfə keçdi. Karvansarada onları gözləyən atlara mindilər. Gecəyarı, Ay işığında yola düzəldilər. Dərə-təpə, düz gedib dağlar aşdılar.
Səfərin ikinci günündə yolçuların önünə dəli-dolu, çağlayan bir çay çıxdı. Qarşı sahilə adlamaq üçün uyğun bir yer tapa bilmədilər. Həmyerlilərinin sel qarşısındakı qorxaqlığını görən Durmuşu gülmək tutdu. Elə atını çaya sürmək istəyirdi ki, ağasının verdiyi ilk nəsihət ağlına gəldi: “Yoluna-izinə bələd olmadığın yerə əsla getmə!”
Yüyəni çəkdi. Artıq atın qabaq ayaqları suyun içində idi. Böyründəki yoldaşı isə dayanmayıb, atını irəli sürdü. Heç ikicə addım getməmiş adam qəfildən sulara qərq oldu. Çıxar deyə, gözlədilər, amma adam çıxmadı. Ətrafda bir çobana rast gəldilər. Suyun keçid yerini ondan öyrəndilər. Sən demə, bayaqkı yerdə su burulğanı varmış... O ölən zavallıdan əvvəl atla çaya girmədiyinə görə Durmuş şükür elədi, çünki o ara ağasının nəsihətini yadına salmışdı. Bir illik haqqını o ağsaqqala halal elədi. Yol boyu həmyerliləri onu yedirdib doyururdular.
Bir gün o, möhkəm acdı. Düşündü: “Gəlsənə, ağamın hədiyyə verdiyi o kömbələrdən birini kəsib yeyim...”
Elə əlini heybəsinə atmaq istəyəndə düz bir illik əməyi qarşılığında eşitdiyi ikinci nəsihət yadına düşdü: “Əmanətə heç vaxt xəyanət eləmə!”
Əlini heybədən çəkdi. “Şeytana uymayım” – dedi.
Bir neçə gün və bir neçə gecə də yol getdilər. Qaranlıq meşənin yanından keçəndə sıx ağaclığın arasından: “Təslim olun!” – nidası eşitdi. Ayaq saxladı. Ona baxıb bütün karvan da dayandı. Quldurlar dörd tərəflərini bürümüşdülər.
Quldurbaşı irəli atılıb bağırdı:
– Canını qurtarmaq istəyən kəs üst-başında olan-qalan nəyi varsa, buraya qoysun ki, öz yoluna sağ-salamat davam eləyə bilsin...
Bir kimsə nə müqavimət göstərə, nə də qaça bildi, çünki quldurlar dörd tərəfi tutmuşdular. Can maldan şirindir deyə, hər kəs əlində-ovcunda olanı quldurbaşının qarşısına tökdü. Bunların arasında illər uzunu işləyib yığdıqları lirələr və qızıllar ilə dolu bel kəmərləri, pul kisələri, gümüş zinət əşyaları, daha nələr, nələr vardı...
Növbə Durmuşa çatanda dedi:
– Mənim heç nəyim yoxdur.
Quldurbaşı bu sözə inanmadı:
– Bəyəm sən də qürbətdən qayıtmırsan ki?!
– Qürbətdən qayıdıram.
– Yəni heçmi işləmədin?
– İşlədim.
– Pul-para qazanmadınmı?
– Yox, qazanmadım...
– Yalan deyirsən.
– Vallah, qazanmadım. İnanmırsansa, həmyerlilərimdən soruş...
Quldurbaşı onun həmyerlilərinə də eyni sualı verdi. Hamısı Durmuşun ilə bir quruş qarşılığında işlədiyi üçün pul qazana bilmədiyini ona izah elədilər. Quldurbaşı da Durmuşun bu axmaqlığına həm güldü, həm də acığı tutdu. Adamlarına əmr elədi:
– Bu yelbeyinin sümüklərini yaxşıca isladın ki, bir daha pul qazanmadan qürbətdə sülənməyə tövbə eləsin.
Durmuşu yerə yıxdılar. Ta ölümcül vəziyyətə düşənə qədər tüfənglərinin qundaqlarıyla döydülər.
***
O biri qürbətçilər də, eynilə Durmuş kimi, əlləri ətəklərindən uzun halda evlərinə dönməli oldular.
Durmuşun anası xeyli yaşlanmışdı. Zavallı qadın üç ildə qatlaşdığı səfalətdən oğluna bəhs elədikdən sonra, qınayarmış kimi, ondan xəbər aldı:
– Bəs niyə pul qazanmadın, ay oğul?
Durmuş dedi:
– Əgər mən də həmyerlilərim kimi pul-para qazansaydım belə, quldurlar onları əlimdən alasıydılar və mən yenə də evə əliboş dönəcəkdim...
Çox acımışdı deyə, anasından yeməyə bir şey istədi. Bunu eşidən qadın ağlayaraq dedi:
– Heç nəyim yoxdur, ay bala. Bu iki gündə dilimə heç nə dəyməyib.
Durmuş dedi:
– Bu heybənin içində ağamın sənə hədiyyə olaraq göndərdiyi iki kömbə var. Gəl onlardan birini bölüb birlikdə qarnımızı doyuraq.
Heybədən kömbəni çıxartdılar. Ortadan böldükləri zaman içindəki qızıl pullar cingiltiylə yerə töküldü. Heyrətdən ana-bala yerində donub qaldı. Digər kömbəni də böldülər, onun da içi qızıl pullarla dolu idi. Sevincək bunları bir yerə yığdılar. Durmuş iki il boyu qapısında çəkdiyi zəhməti ağasına halal elədi. Əgər bir il boyu işləyib, eşitdiyi: “Yoluna, izinə bələd olmadığın yerə əsla getmə” nəsihətini vaxtında ağlına gətirməsəydi, o, burulğana düşüb məhv olacaqdı. İkinci ilin qarşılığında aldığı: “Əmanətə heç vaxt xəyanət eləmə” nəsihətinə əgər məhəl qoymasaydı, yolda kömbələrin içində qızıl olduğunu öyrənəcək və sonra bunlar da, həmyerlilərinin qazancı kimi, o quldurlara qismət olacaqdı...
İndi oturub, soyuq ağılla düşündükcə, ağasının necə müdrik, necə dərin bir ağıl sahibi olduğunu anlamağa başlayırdı. Əgər ona İstanbulda aylıq maaş versəydi, böyük ehtimalla Durmuş onu da sağda-solda xərcləyəcək və yığa bilməyəcəkdi. Hətta nələrsə alıb yığsaydı belə, onlar da o soyğunçulara qismət olasıydı. Bütün bunları düşünən Durmuş da ağılın puldan daha dəyərli olduğu qənaətinə gəldi, çünki ağlı olmayan adam əlindəki pulu da hədər edərdi. Həmyerliləri buna əyani sübut idi... İçi pulla dolu kəmərlərlə dağlar aşıb, meşələrdən keçərkən quldurlara ürcah olmağın aqibətini onlar yaşamışdılar.
Var-dövlətə yiyələnən Durmuş özünə torpaq sahəsi və bağ aldı, iri bir tövlə qurdu. Kəndin ağalarından birinə çevrildi. Ancaq heç cür evlənə bilmirdi. Yaşı otuzu ötsə dəS, bir qız tapıb bəyənməkdə aciz idi. Ona evlənməyi məsləhət görən kənd ağalarına da deyirdi:
– Bunu mən də istəyirəm ey, ancaq bircə şərtim var.
– O nə şərtdir, ağa?
– Arvadımı özüm olmadığım yerə əsla qonaq göndərmərəm.
– Heç qohumlarının yanına da göndərməzsən ki?
– Yox, göndərmərəm.
– Ata-anasının yanına da göndərməzsən?
– Özüm olmadığım heç bir yerə göndərmərəm.
– Niyə ki?
– Orasını bilmirəm...
Öz ağasının üçüncü nəsihəti Durmuşun ağlından heç cür çıxmırdı. Elə ilk iki nəsihətin faydasını da o əvvəl-əvvəl anlamamışdı. Amma sonradan onların nə qədər xeyirli olduğunu görmüşdü. Nə öz kəndlərində, nə də qonşu kəndlərdə bu şərti eşidən heç kəs qızını ona ərə vermirdi. Hamı deyirdi: “Biz qızımızı əsir-yesir eləmərik”.
Ən nəhayət, Durmuş öz evlərindən iki saatlıq məsafədəki kənddə ata-anasız bir qız tapıb onunla evləndi, öz adına layiq toy məclisi qurub xoşbəxtliyə qovuşdu. Hələ bir oğlan övladı da dünyaya gəldi.
Aradan dörd il ötsə də, o, arvadını heç yerə qonaq göndərmədi, getdiyi hər yerə də onunla getdi.
Bir gün arvadının qohumları qapılarına gəldi, qadını kənddəki qohumlarının toyuna aparmaqdan ötrü Durmuşdan bir gecəlik izn istədilər.
O etiraz elədi:
– Xeyr, olmaz.
– Niyə ki?
– Deyə bilmərəm.
Ağasının verdiyi nəsihət onun ağlından heç cür çıxmırdı. Nə qədər yalvarıb-yaxarsalar da, buna razılıq vermədi ki, vermədi. Öz kəndliləri də onu dilə tutub yumşaltmağa çalışdılar:
– Belə getsə, zavallı qadın lap vərəmləyəcək! – dedilər.
Hamılıqla üstünə necə düşdülərsə, axırda Durmuş bu qədər israra davam gətirmədi. Bircə gecə qalmaq şərtiylə arvadını qonşu kəndə göndərdi. Amma həmin axşam qapıldığı peşmanlıq ucbatından boğazından bir loxma da keçmədi: “Axı niyə mən ağamın nəsihətinə əməl eləmədim?!” – deyə təlaşlandı. Axı o biri iki nəsihətdən o heç gözləmədiyi qədər fayda görmüşdü. İndi isə üçüncü nəsihətə məhəl qoymadığı üçün, kim bilir, necə böyük zərərə uğrayacaqdı. Dözə bilmədi. Nökərlərə atını hazırlamağı tapşırdı. Gecəylə iki saatlıq məsafədəki o qonşu kəndin yolunu tutdu və toy evinin qabağını kəsdirdi.
Çəpərlərə söykənən cavanlar həyətdə yanan məşəllərin işığında rəqs edən qız-gəlinə tamaşa edirdilər. O da cavanlara yaxınlaşdı. Qucağında uşağını saxlayan arvadının bir küncdə büzüşüb oturduğunu görüb düşündü: “Görəsən, qadın bu gecə hansı qohumunun yanında qalacaq?”
İçinə qurd düşmüşdü. Qanrılıb arxasına baxdı. Bir qoca qarı yanından keçirdi.
– Mənə bax, nənə, səndən bir şey soruşacam.
– Buyur, oğlum.
– O küncdə oturub qucağında uşaq tutan cavan gəlin var ey, onu görürsən?
Diqqətlə baxan qarı: “Görürəm” – dedi.
– Kimlərdəndir o?
– Eh, ay oğul, orasını heç soruşma. Onu zalım bir kişi alıb və zavallı gəlinin başına bütün dünyanı dar eləyib. Aradan dörd il ötüb və o, öz kəndinə ilk dəfə qədəm qoyub...
– Qəribədir.
– Hə, bu gün bütün kənd əhli yalvar-yaxarla onun ərindən güc-bəla izn ala bilib. Əri elə qaraürəkli, elə zalım biridir ki...
Ürəyi köksündə çırpınmağa başlayan Durmuş dedi:
– Bəs bilmirsən o gəlin bu gecə harada yatacaq?
– Yox, bilmirəm, – dedi qarı.
Bir az düşünüb-daşınan Durmuş qarıya belə bir təklif elədi:
– Əgər mənim bu gecə o qadınla yatmama şərait yaratsan, sənə beş qızıl verərəm.
– Qadası, bundan asan nə var ki?!
– Deməli, sən o gəlini mənim yatağıma salacağını vəd edirsən?
– Əlbəttə.
– Bəs bunu necə edəcəksən?
– Onun qohumları mənim qapıbir qonşularımdır. Mənim sözümdən də əsla çıxmazlar. Həyətlərinin aşağı başında təkotaqlı bir tikili var. Gedib onları razı salaram ki, gəlinə həmin otaqda yataq açsınlar. Əl-ayaq çəkiləndən sonra isə səni gizlicə həmin o otağa ötürərəm.
– Dediyini edəcəksən də?
– Əlbəttə, qadası! Sən qızılları bəri ver.
Durmuş pul kisəsindən beş qızıl çıxarıb qarıya uzatdı. Atını onun həyətində bağladı. O ara qəzəbindən də tir-tir əsirdi.
Gecə yarı oldu. Qarı ardınca gəlib onu apardı. Dar bir bağça qapısından keçirdikdən sonra onu həyətin lap ayaq qismindəki tək otağa saldı. Durmuş üzünü şal ilə sarımışdı deyə, arvadı onu tanımayıb tez çığır-bağıra başladı. Durmuş isə səsini çıxartmadan qapını arxadan kilidlədi və qadının üstünə getdi. Bir küncə büzüşən qadın o ara həm bağırıb həm də təpik atmaqla Durmuşu əsla yaxınına buraxmadı. Axşamdan yatan uşağı isə yatağın üstündə idi. Anasının o qədər haray-həşirinə oyanmadan mışıl-mışıl yatırdı. Arvadı çığır-bağırına ara versin deyə, Durmuş qapının ağzındaca oturdu. Heç cınqırını da çıxartmadı. Bütün gecəni göz yaşı axıdan qadın sübhə doğru həm təlaşdan, həm də yorğunluqdan süst düşdü.
Həyətdən ilk xoruz banı yüksəldi. Durmuş yataqda uyuyan övladını ehmalca qucağına alıb səssizcə bayıra çıxdı. Həyəti keçib atına mindi. Dördnala çaparaq öz kəndlərinə qayıtdı.
***
Arvadının qohum-əqrəbası həmin gecə uşağın oğurlandığını öyrənincə nə edəcəklərini bilmədilər: “Bəs indi biz ağaya nə cavab verəcəyik?!” – deyə baş sındırmağa başladılar.
O araçı qarı bu müşkülə də bir çözüm tapdı: “Bu tikili onsuz da köhnədir... Od vurun buna. Deyərsiniz ki, gecə yanğın baş verdi və uşağı xilas eləyə bilmədik.
Qarının dediyi kimi də elədilər. Tikilini külə döndərəndən sonra ağlayıb-sızlamaqla Durmuşun arvadını öz evinə gətirdilər. Alınlarına qara yaylıq bağlayan bu yaslı adamlar hey ağlayıb-sıtqayırdılar.
Durmuş onlardan:
– Bəs uşaq hanı? – deyə soruşdu.
– Ehh, başımıza müsibət gəldi. Gecə tikilimiz yandığından övladını oddan qurtara bilmədik, – dedilər.
Durmuş güldü:
– Niyə ağlayırsınız, canım?! Allah səbir versin. Əlhəmdülillah, biz hələ cavanıq. Allah-təala bizə başqa bir övlad verər.
Durmuşun müsibətə belə soyuqqanlı yanaşmasını görən adamlar qismən fərəhlənən kimi oldular. Tam o məqamda qapı açıldı və Durmuşun oğlu içəri girib anasının qucağına atıldı. Bayaqdan bu uşağın yandığını iddia eləyənlər karıxıb qaldılar.
Durmuş onların üstünə qışqırdı:
– Ay alçaq yalançılar! Özüm olmadığım yerdə arvadımın gecələməsinə niyə izn vermədiyimi bəs indi necə, anladınız?
Gələnlərin hamısını şillə-yumruqla evdən qovduqdan sonra o, arvadının yanına qayıtdı:
– Ötən gecə əgər sənə toxunmama izn versəydin, bax, səni oradaca öldürəcəkdim. Odur ki, bu hadisədən ibrət al və bir daha ərindən ayrı harayasa getmək niyyətinə düşmə, – dedi.
Sonra isə üç il boyu ahıl ağasına göstərdiyi xidməti də ona halal elədi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)
“Yazıçı ailəsində böyümək məsuliyyətlidir” - Aysel Şıxlinskaya
Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının istedadlı nəvəsi barədə maraqlı xatırlamalar
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Hiss etmə bacarığı güclü olan, özünə güvənən, həssas xanımdır. Acizliyə, zəifliyə nifrət edir. Özünü qorumaq üçün yaratdığı qəribə sədləri var. Kənardan heç kəs bu sədləri asanlıqla hiss edə bilmir. Əslində, bu sədlərin arxasında son dərəcə mülayim bir xarakter gizlənir. Həmin sədlər ancaq qarşısındakı insana güvəndiyi zaman dağılır. Amma hər kəsə asanlıqla güvənmir. Birdən düşünərsiniz ki, bu kobudluqdan irəli gəlir, əsla yox. Onun heç vaxt qarşısındakı insanın qəlbini qırmaqdan xoşu gəlmir.
Deyib-gülməyi sevir və yumor anlayışı çox yaxşı inkişaf edib. Dostlarına və dostluğa böyük önəm verir. Köməyə ehtiyacı olan hər kəsə əl uzatmağı bacarır. Olduqca xarizmatik bir kimliyə sahibdir. Zamanla onu daha yaxından tanıyan insanlar, onun daxilən əzab çəkdiyini zənn edə bilərlər, amma o, çox şən və mehriban adamdır. Ortaya hər hansı bir problemi çıxanda cəmiyyətdən uzaqlaşmağı üstün tutur. Bəli, o, bunu heç kimi narahat etməmək üçün edir. O qədər əsrarəngizdir ki, bu xüsusiyyəti onun varlığına xüsusi bir rəng qatır...
Haqqında söhbət açdığım Aysel Şıxlinskaya ictimai siyasi xadim, məşhur xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının oğlu Fərrux bəyin ailəsində, 1994-cü ildə dünyaya gəlib. Orta təhsilini Bakıda 102 saylı məktəbdə başa vurub. Sonra təhsilini BDU-da davam etdirərək Turizm və Otelçilik ixtisasına yiyələnib. 2016-2018-ci illərdə Azərbaycan “Bentley”, 2019-cu ildə isə “Corn Advertising” şirkətlərində çalışıb. Daha sonra bir müddət müstəqil fəaliyyət göstərib. Ömür-gün yoldaşının xaricdən iş təklifi alması ilə əlaqədar Hollandiyanın Amsterdam şəhərinə köçüblər. Hazırda orada yaşayır. “Qanadsız mələk” adlı ilk kitabı işıq üzü görüb...
Deyir ki,- “Sevgi və dostluq həmişə aktual mövzudur. Bu kitabda həmin dəyərləri müasir gənclərin gözündə təsvir etmək istədim. Düşünürəm ki, hər kəs fərqli hekayələr, həyatlar yaşayır, ancaq hisslər eynidi. Əgər insanlar hər hansı bir kitabı oxuyarkən, öz yaşamlarında hiss etdiklərindən bir parça tapa bilirlərsə, o zaman kitab uğurludur...”
Atası rəssam Fərrux Şıxlinski, anası yazıçı Reyhan Yusifqızı olan Aysel xanım uşaqlıqdan özünü Qazax bölgəsindən olan əksər ailələrdə olduğu kimi yaradıcı mühitdə - kitabların, rəsmlərin arasında görüb. Rəsm çəkməyə də erkən yaşlarından başlayıb. Bir gün plastilindən düzəltdiyi miniatür fiqurlar rəsm müəlliminin diqqətini cəlb edib və o, bu fiqurları məktəbin sərgisinə qoyub. Günlərin birində də Azərbaycan televiziyasından evə çəkiliş qrupu gələrək, bu, hörüklü balaca qızı lentə alıblar. Plastilindən fiqurlar düzəldə-düəldə aparıcının suallarını həvəslə cavablandırıb...
Ümumiyyətlə, məktəb illəri ərzində Aysel bir çox sahələrdə özünü sınayıb: musiqi ilə məşğul olub, fortepianoda çalmağı öyrənib. Özünü ifadə etmək qabiliyyətini kəşf edəndən sonra, fikirlərini yazıya köçürməyə başlayıb və kiçik hekayələr yazaraq, onlara illüstrasiyalar çəkib. Orta məktəbin sonuncu sinfində Aysel birdən-birə dekorativ sənətlə məşğul olmaq qərarını dəyişərək, sənədlərini 2-ci qrupa verib və Bakı Dövlət Universitetinin Turizm və Otelçilik ixtisasına qəbul olunub. Amma yaradıcılıq həvəsi onda heç vaxt sönməyib. Təhsilini bitirdikdən sonra isə yenidən yaradıcılığa qayıdaraq, qrafik dizayner kimi çalışmağa başlayıb. Daha sonra fəaliyyətini müstəqil olaraq davam etdirib. Peşəkar yazıçılıq fəaliyyətinə isə 2018-ci ildən girişib. İlk dəfə “Mənəm, Yusif” adlı hekayəsi “525-ci qəzet”də nəşr olunub. 44 günlük müharibəyə həsr etdiyi bu əsər, müasir gənclərin savaş boyunca necə böyüdüyünü, hadisələrin məğzini, vətən sevgisini daha dərindən dərk etmələrindən bəhs edir. İkinci- “İşıq” adlı hekayəsi isə sahibini itirmiş bir itin həyatına həsr olunub. Heyvanlara qarşı olan sevgisi onu evsiz heyvanlara qarşı biganə qalmağa qoymur. Bu hekayə ilə bütün canlıların evə və sevgiyə möhtac olduğunu göstərməyə çalışıb...
Ayselin hələ nəşr olunmamış “Arzuların səyahəti” və “Dostum Çinar” adlı hekayələri də var. Özünü müxtəlif janrlarda sınayandan üzü bəri o, böyük fantastik əsər üzərində çalışır. Və bu əsərin Azərbaycan ədəbiyyatına yeni nəfəs gətirəcəyindən əmindir...
“”Qanadsız mələk” ilk kitabım olsa da ilk əsərim deyil. Uşaqlıqdan yazmağa həvəsim var idi. Hətta məktəb vaxtı gündəlik yazırdım. Biri bitən kimi yenisinə başlayırdım. Öz fikirlərimdən ibarət qısa yazılarım var idi. Çox mütaliə edirdim. Vaxt keçdikcə özümü təkmilləşdirdim. Ancaq hamıdan gizlədirdim, paylaşmaq istəmirdim. Yazıçı ailəsində böyümək məsuliyyətlidir. Bu qorxuma güc gəlmək məndən xeyli zaman aldı, ancaq sevinirəm ki, bu addımı atdım...”- söyləyir.
Deyir ki,- “Yazmağa, fərqli janrlarda özümü sınamağa davam edirəm. Onsuz yaradıcılıq elədir ki, sənə fikir gələn zaman onu ərsəyə gətirməyənə qədər yaxanı buraxmır. Yazmağa başlayanda isə real dünyadan qopursan, başqa yerə gedirsən. Öz yaratdığın, idarə etdiyin bir dünyaya düşürsən. Nə demək istədiyimi yaradıcı insanlar anlayar, yəqin ki...”
Arzuları çoxdur. Ağlında yığışıb qalmış bütün yeni ideya və fikirlərini yazıya çevirmək, onları ərsəyə gətirmək və yeni uğurlar qazanmağı planlaşdırır. On il sonra televizoru açdıqda insanların onun əsərləri əsasında çəkilmiş filmləri, animasiyaları izləməsini, bir sözlə, oxucu auditoriyasının genişlənməsini istəyir. Pianoda ifa etmək, yağlı boya ilə rəsmlər çəkmək, manqa və komikslər oxumaq onun hobbisidir. Düşünür ki, müasir gənclərə dəstək olmaq, yön göstərmək vacibdir. Onları həvəsdən salmamaq, ilk uğursuzluqda kəsib atmamaq lazımdır. Axı yaradıcı insanların həmişə dəstəkləndiyini və sevildiyini bilməyə ehtiyacı olur. Hesab edir ki, ədəbiyyatda hələ tam yerini tutmayıb. Bu da onun arzular siyahısına daxildir...
Aysel hələ gəncdir, inanıram ki, İsmayıl Şıxlının ocağından pərvazlanan digər istedadlar kimi, onun da şöhrəti gələcəkdə Azərbaycanı gəzib dolaşacaq. Və Aysel Şıxlinskaya babası kimi xalqımızın sevimli yazıçılarından biri kimi tanınacaq...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.07.2023)