Super User
“Uşaqlıq duyğularımın rəngləri” adlı sərgiyə əsər qəbulu davam edir
Xətai Sənət Mərkəzində “Heydər Əliyev İli” çərçivəsində elan olunan “Uşaqlıq duyğularımın rəngləri” adlı şou-sərgi üçün əsər qəbulu davam edir.
Sərgi Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı, Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası və Xətai Sənət Mərkəzi təsviri sənətə ictimai marağı artırmaq, böyüklərin uşaq məsumluğu və səmimiyyəti ilə ərsəyə gətirdikləri rəsm əsərlərini görmək məqsədilə təşkil olunub.
Yaşı 18-dən yuxarı rəssam və müxtəlif peşə sahibləri təqdim edəcəyi əsər və əsərlərin fotosu ilə bərabər rəsmin adı, müəllifin soyadı, adı, təvəllüdü, peşə və əlaqə nömrəsini qeyd edərək Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır. ünvanına göndərməlidir. Uşaq ikən çəkdiyiniz rəsmlə də sərgiyə qatılmaq olar.
Sərgiyə əsər qəbulu üçün son tarix oktyabrın 5-də başa çatır.
Nümayiş olunan əsərlər geri qaytarılmır. Əsəri sərgilənən müəlliflərə sertifikat təqdim ediləcək.
"Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
Anqolada Azərbaycan musiqisinin dünyada təbliği ilə bağlı xeyriyyə layihəsi təşkil olunub
Anqolada fəaliyyət göstərən İncəsənət və Mədəniyyət Fondunun birgə təşəbbüs və təşkilatçılığı ilə “Birləşmiş səslər” xeyriyyə layihəsi təşkil edilib. Layihə 5 günlük ustad dərslərindən və konsertdən ibarət olub.
Bunu AzərTAC-a təşkilatın təsisçisi və prezidenti, uzun illərdir Afrikada yaşayan Billurə Bayramova- Bernard bildirib.
Onun sözlərinə görə sentyabrın 23-də Anqolanın Camunga musiqi məktəbinin Simfonik Orkestri və İncəsənət və Mədəniyyət Fondunun musiqiçiləri ilə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti, Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin direktoru, tarzən Sahib Paşazadənin “Birləşmiş səslər” adlı konserti baş tutub.
Nigeriyada fəaliyyət göstərən Azərbaycanın Dostları təşkilatının, Azərbaycan Diasporuna Dəstək Fondu, Anqolada fəaliyyət göstərən İncəsənət və Mədəniyyət Fondunun birgə dəstəyi ilə təşkil edilən konsertdə hər iki mərkəzin musiqiçiləri ilə birgə Azərbaycan bəstəkarları - Arif Məlikov, Fikrət Əmirov, Azər Rzayev, Sərdar Fərəcov, Vasif Adıgözəlovun musiqiləri və Azərbaycan muğamları səsləndirilib. Bildirilib ki, layihənin digər məqsədi afrikalıları tar musiqi aləti ilə tanış edərək, onların tədris sisteminə tar alətini daxil etməkdir.
Konsertdə Anqolada yaşayan xarici vətəndaşlar, səfirliklərin, beynəlxalq şirkətlərin nümayəndələri ilə bərabər Türkiyə Respublikasının səfiri Ufuk Ekici də qonaq qismində iştirak edib.
Azərbaycan tarının səsi və musiqiləri qonaqları valeh edib.
Konsertin sonunda İncəsənət və Mədəniyyət Fonduna tar məktəbinin yaradılması ilə bağlı simvolik olaraq Azərbaycan Diasporuna Dəstək Fondu tərəfindən Tar və Camunga Simfonik Musiqi Məktəbinə Fond tərəfindən çap edilmiş “Azərbaycan musiqisinin inciləri” xalq və bəstəkar mahnılarından ibarət kitablar hədiyyə edilib.
Konsert zamanı Azərbaycan ilə bağlı kitablar, məlumatlar, milli şirniyyatlar qonaqlara təqdim edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
Bəyaz donlu qızçığaz
BİR TƏCAVÜZÜN QURBANININ QƏMLİ HEKAYƏTİ
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Kubra Quliyevanın yeni essesini təqdim edir.
Sonuncu smestr imtahanımı da keçəndən sonra Sumqayıtdakı evimizə qayıdıb müvəqqəti ayrılıq üçün könülsüz halda əşyalarımı yığdım və anama da bağa gediləcək bəzi əşyaları daşımağa kömək etdim.
Hər il olduğu kimi bu il də adəti üzrə imtahanlarımı "yola verdikdən sonra" Novxanıdakı bağ evimizə yay tətili boyu "xoş istirahət" üçün gəldik. Əvvəllər çox sevdiyim bağımız mənə axır vaxtlar həm sıxıcı gəlir, həm də məni çox kədərləndirirdi. Açıq etiraf edəsi olsam, Sumqayıta qayıtmaq üçün demək olar ki, gün sayırdım. Əlbəttə ki, günlərin çox bəsit olmaması üçün beynimdə müəyyən qismdə planlar qurmuşdum: 3 aylıq kitab siyahısı, qaydaya salınacaq yazı işlərim, bir-iki fotoqrafik incəliklər və doyunca çəkəcəyim qürub şəkilləri...
Bir xeyli olar ki "evdəkilərlə" münasibətim soyuqlaşdığından özümə qapandığım üçün az ünsiyyət və səssizlik tətilimi daha da cansıxıcı edirdi. Ancaq atalar yaxşı deyib ki, sən saydığını say gör fələk nə sayır.
Uşaq yaşlarımdan bəri atamın göyərçinlərə xüsusi marağı olduğunu bilsəm də, çox da vecimə almazdım düzü. Hərdən dama təzə göyərçin gələndə düşüb baxsam da hansının təzə qonaq, hansının qoca sakin olduğunu anlayacaq qədər dostlaşmamışdım göyərçinlərin heç biri ilə. Bu dəfə isə məsələ tamam fərqli olmuşdu. Avqustun ortalarına yaxın iki gün otağıma qapanıb ehtiyac olmadıqca otaqdan çıxmayaraq psixo-dram kitablar oxuyurdum. Kitablar həqiqətən çox təsirləndirmişdi deyə cüzi bəhanə axtarırdım ki, oturub ağlayım.
Nəfəsimin daraldığını hiss edib həyətə çıxdım. Elə bir az ağlayıb sakitləşmək üçün gecə ayın eşidəcəyi qədər yüksək səssizlikdə söhbət etmişdim ki, gözümə bir ağ göyərçin dəydi. Dəqiq bilirdim ki, onu daha öncə bizimkilərin arasında görməmişdim. Çünki atam heç vaxt ağ göyərçin saxlamazdı. Marağıma məğlub olub göyərçinə ehmalca yaxınlaşanda heyvanın qorxub geriyə uçmaması təəccübləndirsə də, yaxınlaşanda bayaqdan qaranlıqda aydın seçə bilmədiyim mənzərədən gözlərim dolmuşdu. İndi aydın olmuşdu ki, yazıq heyvan niyə bayaqdan qaçmadan yerindəcə qalıb. Əlimə alıb başını sığallamaq istəyəndə yaralı qanadlarına, ya da boğazına zərər verəcəyimdən ehtiyat edib balaca qonağımı evə gətirdim. Atam illərin göyərçin həvəskarı olduğundan heyvanlara baytarlıq etməyi də kifayət qədər mənimsəmişdi deyə, quşu görən kimi, qanadlarının sınmasından qorxdu.
Onun sözlərinə görə, quş uzun müddət uçmuş və gecələmək üçün bir yerə pənah gətirmişdi. Amma hansısa pişiyin ac vaxtına düşməyi nəzərə almadığından yorğun göyərçin tora düşmüşdü. Yaxşı ki, qorxduğumuz baş verməmişdi, müvəqqəti qonağım nisbətən gənc olduğundan düşmən pəncəsindən şükürlü xilas olmuşdu. Bir yandan yorğun və ac, bir yandan yaralı quşu yodla təmizlədikdən və yemlədikdən sonra qutuda qonağa məxsus yer sahmanlayıb sağalana kimi ona özüm baxmağı qərara aldım və heç kim buna etiraz etmədi.
Əvvəlcə xəstədir, onsuz öləcək deyən anam belə inadıma söz keçirdə bilməyəcəyini başa düşüb tərəddüdlə də olsa razılaşdı.
İyirmi günə yaxın qonağa lazımi qulluq edib, yaralarını yavaş-yavaş sağaldıb gənc uçuşçunu yenə 12 saatlıq möhtəşəm uçuşuna hazırlayır və get-gedə ona daha çox bağlanırdım. O da mənə öyrəşmişdi deyəsən. Əvvəllər yemək və suyu qabdan belə yeyəndə ürkən quş əlimdən buğda yedikcə həm sevinir, həm də, gözlərim dolurdu.
Artıq göyərçinin tam sağaldığına əmin olduğum və bir həftəyə dərslərin başlaması ilə Sumqayıt sezonunun "açılış"ını etməli olduğum üçün bağdan getməmişdən bir gün əvvəl dostumu səmanın maviliklərindən Tanrıya əmanət etməyi düşünürdüm...
Bu yayın son bir həftəsi isə mənim üçün kabus kimi idi. Hər gecə başımı yastığa qoyanda amansız yuxular məni qan-tər içində ağlaya-ağlaya oyanmağa, hərdən də heç yatmamağa məcbur edirdi. Nə vaxt gözümü yumsam ağ göyərçinin qanadlarından qan axa-axa üstümə, sonra da ağ divara çırpılıb divarı qana boyamasını görür, qışqırıq və tükürpədici fəryad səsləri yuxularıma haram qatırdı.
Dəhşətli yuxularla bir həftəni başa vurandan sonra səhər göyərçini səmaya buraxıb yuxulara da son verəcəyimi düşünüb gözümü yumdum. Yenə yuxular aləmində bəyaz bir ütopik dünyada özümü tapmışdım. Bu dəfəki yuxu son bir həftədən tamamilə fərqli idi. Qarşımda üstü qan ləkəli bəyaz uzun bir don geyinən, ən çoxu 18 yaş verəcəyim qara saçlı, iri gözlü bir qız dayanmışdı. Qıza yaxınlaşanda siması olduqca tanış gəlsə də, hadisələrin yuxu və ya real olduğumu bilmədiyimdən kimliyini çox da seçə bilmədim. Əvvəlcə əlimdən tutub gözlərimə uzunca baxdı və danışmağa başladı:
-Sən yəqin ki, məni tanımırsan, amma üzümü haradansa xatırlayırsan.
Söz demədən başımı tərpətdim.
Təbəssüm etdi.
-Mən Məryəməm. Keçən ay həyətdə tapdığın yaralı Məryəm.
Hələ də key kimi üzünə baxırdım.
-Ey, məndən qorxma, hər şeyi sənə danışacam.
Kəkələməyə başladı.
-Hər şeyi başdan danışım. Mənim adım Məryəmdir və 17 yaşım var. Burda neçə vaxtdı varam, bilmirəm, amma mənə çox haqsızlıq edildi deyə bura qaçmağı düşündüm ilk öncə. Qaçışım isə heç də qurtuluş olmadı. Əvvəllər mən sənin kimi orta təbəqə bir ailədə doğulub böyüməyə macal tapmadan bura düşmüşdüm.
Azacıq susub davam etdi:
-Bir gün yenə tezdən oyanıb atamı da, anamı da işə yola saldım. Ardından qardaşımı baxçaya ötürüb evə qayıdırdım ki, ara yolda tanımadığım 4 oğlan qabağımı kəsdi. Əvvəl pul istədilər, yoxdu deyib getmək istəyirdim ki, aralarından biri qolumdan yapışıb divara sıxdı. Üstümə cumdu, köynəyimi cırdı. İy-iyrrr-rənc bığları sinəmdə gg-əə-zirdi. Ss-sonra hırıldayıb dostlarına təklif etdi məni. Sırayla başıma oyun açan 4 murdar hisslərini söndürəndən sonra heç nə olmamış kimi bir küncə tulladılar məni..
.....
Qız danışdıqca məni də qəhər boğur, özümü ağlamamaq üçün güclə sıxırdım.
....
-Üzüm-gözüm dağılmış halda özümü evə güclə atdım. Bütün bədənim əsim-əsim əsirdi. Güzgünün qarşısına keçəndə gözlərimə baxacaq üzüm yox idi. Sanki bu yaşananların günahkarı mən imişəm kimi iyrənirdim özümdən. O an qərar verdim. Hamama keçdim, yuyunub qüsl aldım. "Paklandıqdan" sonra iki rükət namaz qılıb otağıma keçdim. Uzun bir məktubda başıma gələnləri yazıb ata və anamdan namusumu qoruya bilmədiyim üçün üzr istədim. Fikirləşirdim ki, qan çıxmasa canım çıxan deyil. Əlimdəki bıçağı əsə-əsə şah damarıma salmağımı xatırlayıram bir də. O vaxtdan bəri burada yaralı göyərçin olaraq yaşayıram. Özümü nə qədər ağ divara çırpsam da, nə qədər yaralarım qanayıb getsə də, səsimə səs verən olmurdu. Amma sənin həyətdə özünlə, daha doğrusu, Tanrı ilə danışıb “əgər sən varsansa mənə bir möcüzə göstər” dediyin gün Allah məni sənə yetirdi. Günlərdir sən mənə baxırsan, yaralarımı sağaldıb başıma sığal çəkirsən. Və mən sənin sayəndə yavaş-yavaş sağalmağa başlayıram. Günlərdir yuxuna girən mən bu gündən sonra səni rahat buraxacağam. Sənə isə təşəkkürüm sonsuzdur. İstədiyin möcüzəni Allah mənimlə sənə göndərdi və sənin qəlbindəki mərhəmətin sayəsində mən də bağışlandım.
Boğazımın quruduğunu, qəhərlənib gözlərimin dolduğunu hiss etdim. Əlimi ona sarı uzadıb saçlarını sığalladım, üzünü oxşayıb möhkəm qucaqladım. Bu sətirləri yazarkən belə saçlarından gələn o qoxunu burnumda hiss edirəm.
......
-Mən sənin cənnət quşunam, unutma məni. Səndən bir xahişim var. Universtitetə ilk gedəcəyin gün bəyaz don geyin və təbəssüm edib səmaya bax. Bu mənim ürəyimdə qalan son arzum idi. Cənnətdə görüşmək ümidi ilə əziz dost!
......
Qan-tər içində yuxudan ayıldım. Havasız qalmış kimi dərin-dərin nəfəs alıb ilk iş telefonumu açdım və sosial medianın az qala partladığını görüb nə baş verdiyinə nəzər salanda isə quruyub qalmışdım.
Baku.News xəbər saytndan gələn xəbərə əsasən 2021-ci ilin avqust ayında bir məktubla başına gələnləri yazıb damarlarını doğrayaraq intihar edən 17 yaşlı Məryəm Mustafazadənin barəsində açılan cinayət işi yekunlaşmış və yeniyetmənin intiharında ittiham olunan təcavüzkarlar öz dilləri ilə hər şeyi etiraf edib məhkəməyə çıxmışdılar. Hər şey açıq ortada olduğundan məhkəmə də işi uzun tutmamış və Qanun məcəlləsinə uyğun olaraq təcavüz və cinayətə təşəbbüsdən dolayı dördlərin hər birinə 37 il iş kəsmişdi.
Xəbərləri oxuduqca qeyri-ixtiyari gözümdən yaşlar axır, hadisələrin şokundan özümə gələ bilmirdim.
Yatağımın küncündə gözüm kimi baxdığım ağ göyərçini tamam unutmuşdum ki, cəld atılıb qutunu açdım. Ağ göyərçinimə nə isə olmuşdu elə bil. Əlimə alıb ehmalca sığallamaq istəyirdim ki, gözləri ilə təşəkkür edirmiş kimi üzümə baxdı və onu tapdığım gündən bu yana ilk dəfə olaraq ovuclarımın arasında qanad çırpdı. Bu dəfə özümü saxlaya bilməyib hönkürtü ilə ağlamağa başladım. Səsimi eşidib otağıma gələn anam nə baş verdiyini anlamasa da, göyərçini səmaya buraxmaq istədiyimi eşidəndə bir xeyli təəccüblənmiş, ondan qopa bilməyəcəyimi düşünüb olanlara bir məna verə bilməmişdisə də, qərarım qəti idi.
Həyətə çıxdım və bu dəfə səmaya heç baxmadığım qədər dərin baxdım.
Bu günə kimi gördüyüm ən gözəl mavilik bu olmalıydı.
Nəhayət vida vaxtı çatmışdı. Ağ göyərçin səmaya, Məryəm cənnətə, mən də Tanrıya qovuşmuşdum. İlk dəfə idi doyunca qucaqlaşmışdım həqiqətlərlə..
15 sentyabr 2022.
Son kursun ilk günü..
İqtisad universtitetinin qabağında bəyaz donlu uzun saçlı qız təbəssüm dolu baxışlarla səmanı seyr edir...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26 sentyabr, 2023)
Bakıda Qazax Dövlət Dram Teatrının “İnan mənə” tamaşası təqdim edilib
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının xəbər verdiyi kimi ötən gün Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqında Mədəniyyət Nazirliyi və Teatr Xadimləri İttifaqının "Qonaq teatr" layihəsi çərçivəsində Qazax Dövlət Dram Teatrının 85 illiyi münasibətilə “İnan mənə” tamaşası təqdim olunub.
Mədəniyyət xadimlərinin və ictimai xadimlərin, o cümlədən Xalq şairi Nəriman Həsənzadənin dəvət aldığı tədbirdən əvvəl İttifaq sədrinin vəzifə səlahiyyətlərini icra edən Xalq artisti, Dövlət mükafatı laureatı Hacı İsmayılov "Qonaq teatr" layihəsi haqqında məlumat verib.
Sonra istedadlı aktyorların iştirakı ilə Əməkdar artist, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Xəzər Gəncəlinin quruluşunda Əməkdar incəsənət xadimi Ağalar İdrisoğlunun müəllifi olduğu “İnan mənə” tamaşası göstərilib.
Sonda Qazax Dövlət Dram Teatrı milli teatr sənətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə və 85 illiyi münasibətilə Xəzər Gəncəli “İnan mənə” tamaşasına verdiyi uğurlu quruluşa görə, Ağalar İdrisoğlu ölkə teatrları ilə uğurlu əməkdaşlığa görə, teatrın aktyoru Aydın Orucov 60 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının Fəxri fərmanı ilə təltif olunublar.
Fəxri fərmanları qəbul edən Qazax Dövlət Dram Teatrının baş rejissoru Musa Eyyubov və digər mükafatlandırılanlar göstərilən diqqətə görə İttifaqa və tamaşaçılara dərin təşəkkürlərini bildiriblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
Niderlandda “Natəvan” poeziya klubunun ilk məclisi keçirilib
Niderland Krallığının Rotterdam şəhərində fəaliyyət göstərən Benilüks Azərbaycanlıları Konqresinin (BAK) qərargahında “Natəvan” poeziya klubunun ilk məclisi keçirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, tədbirə Niderland Krallığında yaşayan azərbaycanlı və türk qadınlar qatılıblar.
Xurşidbanu Natəvanın qəzəlləri ilə başlayan məclisdə çıxış edən Azərbaycanın Niderlanddakı səfirliyinin konsulu Səbinə Sadıqlı belə tədbirlərin xaricdə yaşayan soydaşlarımızı birləşdirməkdə böyük rol oynadığını bildirib. Qeyd edilib ki, belə klublar Vətəndən uzaqda yaşayan Azərbaycan əsilli qadınların ictimai həyatında vacib amillərdəndir.
Klubun təşkilatçısı və rəhbəri, BAK-ın sədr müavini Sima Cəfərli Vətəndən uzaqda yaşayan soydaşlarımızın belə klub və tədbirlərdə bir araya gəlməsinin əhəmiyyətini vurğulayıb. Tədbirə canlı bağlantı ilə qoşulan Birinci Qarabağ müharibəsi qazisi, “Miqrasiya prosesləri” ictimai birliyinin rəhbəri Fəridə Hicran Xurşidbanu Natəvanın həyat və yaradıcılığından söz açıb. O, X. Natəvanın Qarabağ elinə, Azərbaycan poeziyasına və ictimai həyatına verdiyi töhfələrdən danışıb.
Tədbirdə xan qızı Xurşidbanu Natəvanın qəzəllərinə yazılmış mahnılar səsləndirilib, onun müəllimi Qasım bəy Zakirlə məktublarından parçalar oxunub. Peterburq şəhərində yaşayan və “Xan qızı” Azərbaycanlı Qadınlar Assosiasiyasının rəhbəri Könül Abbasova canlı bağlantı ilə Natəvanla bağlı fikirlərini söyləyib.
Tədbirdə iştirak edən Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının üzvü, sair publisist Lətifə Nuran öz şerlərindən bir neçəsini səsləndirib.
Tədbir çərçivəsində rəssam Vəfa Rüstəmovanın Natəvana həsr etdiyi rəsmləri, eləcə də keramik qablar üzərində işlədiyi əsərləri sərgilənib. O, Xurşidbanu Natəvanın əsərlərinin onun yaradıcılığına güclü təsiri olduğunu bildirib. Milli ornament və naxışlarla bəzədilmiş əl işləri maraqla qarşılanıb.
Həmçinin Rotterdamda yaşayan Vəfa Kənanqızının əl işlərinin videoçarxı nümayiş olunub.
Tədbir iştirakçıları “Natəvan” poeziya klubunun perspektivlərini müzakirə edərək, gələcək layihələrlə bağlı fikirlərini bölüşüblər.
Tədbirdə Təhminə Günəş milli rəqslərimizi təqdim edib, Nigar Cəfərli Azərbaycan mahnılarını səsləndirib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
Öz xoşbəxtliyini başqasına qurban verən qadının hekayəti
Ülviyyə Əbülfətqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Xoş gəldin, Payızım. Sənə demişdim ki, bizim oxşarlıqlarımız var? Deyəsən, sözlərim Günəşdən uzaq qəlbini isitdi axı. Hə payızım, bizim oxşar cəhətlərimiz var. Bax, sənin də rəngin saralıb, elə mənimki də. Bax, sənin qəlbin soyuyub, elə mənim də qəlbim kainatdan soyuyub. Sənin də göz yaşların tez-tez axır, elə mənimki də. Hə payızım, oxşarlıqlar ürəyincəmi? Nə olar, gül bir az. Gül ki, yola saldığın qaranquşlar gedərkən pərişan olmasınlar, gül ki, buludların göz yaşları yeri sevgi dolu damcılarıyla islatsın.
Payızım, ay payızım... Niyə susursan axı? Mənim ürəyimin səsini duyursanmı? Bilirsən, nə düşünürəm? Altı il bundan əvvəl o, saralmış çinar ağacının altından, əynində sarı pencək keçirdi. Çinarın saralmış yarpaqları ilə onun sarı pencəyi çox gözəl ahəng yaradırdı. Mən isə yorğun halda məktəbdən evə tələsirdim. Həmin gün bir dəcəl şagirdim də məni yaman qorxutmuşdu. Gərginlikdən özümü güclə saxlayırdım. O dəcəl şagird ehtiyatsızlıq ucbatından pəncərəni qırmışdı. Şüşə isə ikinci partada əyləşən Selcanın üstünə tökülmüşdü. Xoşbəxtlikdən yazıq qızcığaz yüngül xəsarətlər almışdı. Sinif rəhbəri olduğum üçün məsuliyyətim daha böyük idi. Selcanı da çox istəyirdim. Selcan əlaçı və gözəl əxlaqlı bir şagird idi. Hətta, mən onu "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanındakı Selcan xatunla müqayisə edirdim. Selcan adının mənası "işıqlı sima", "parlaq vücud" anlamını verir. Hətta bir dəfə Selcan Novruz bayramında sarı don geyinmişdi və mən onun üçün:
Odur, sarı donlu Selcan xanım köşkdən baxır,
Kimsə baxsa, öz eşqiylə oda yaxır!
demişdim. Bu, Selcanın xoşuna gəlmişdi və utandığından alma yanaqları qızılgül kimi qızarmışdı. Deyim ki, sinifdəki digər şagirdlərin də ürəyinə yatmışdı misralarım.
Hə, payızım, sənə o sarı rəngdə pencək geyinən oğlandan danışırdım axı. Mən onun kim olduğunu bilmədim. Lakin, yaxınlaşanda inanmadım. O, sinif yoldaşım Murad idi. Artıq illər onu dəyişmişdi. Sanki zaman adlı fırça Muradın üzünə xüsusi nə isə sehrli görünüş vermişdi. Qara gözləri iradəli və əzmli biri olduğunu sübut edirdi. Qara qaşları isə zülmət və zəhmli gecəni xatırladırdı. Baxışları bir anlıq ildırıma bənzədi və gözlərimi onun gözlərindən tez çəkdim. Lakin artıq gec idi. Bu ildırımlı baxışlar çoxdan qəlb adlı ünvana xüsusi qığılcımını yetirmişdi. Qəlb öz ritmindən məcrasından çıxan çay kimi çıxmışdı. Hər atışında xüsusi melodiya kimi səslənirdi. Bu melodiya isə səssiz ruhumun səssiz dilində lal kimi oxunurdu.
Nə olmuşdu mənə? Heç özüm də anlamırdım. Murad da bir anlıq heykələ dönmüşdü. Əvvəl elə anladım ki, mənim gözüm donub və Muradı hərəkətsiz görürəm. Sonra başa düşdüm ki, Murad da donuq qalıb. Ürəyimdə fikirləşdim, yəqin, çox dəyişmişəm Murad dəqiqləşdirir ki, mənəm, ya yox. Adımı qorxa-qorxa çəkib salamlaşdı:
-Arzu salam.
+Salam Murad, söylədim.
Sonra nə o bir söz dedi, nə mən. Bir qədər süküt yarandı. Sanki bu sükut özü dil açıb deyirdi ki, illər gizli qalan və etiraf edilməyən hisslərinizi daha da gücləndirib. Murad Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsininin məzunu idi. Tanınmış kanallardan birində fəaliyyətə başlamışdı.
Əslində danışmağa o qədər mövzu var idi ki , amma, hər ikimiz sanki lal olmuşduq. Sözlər and içmişdi ki, dodaqdan kilidi açmayacaq. Murad mənim danışmayacağımı qəti bilib dedi ki: "Əminəm ki, şagirdlərin səni çox sevir".
Görünür, mənim haqqımda hər şeyi bilirmiş. Mən isə sadəcə başımı yellədim, dilimin kilidi hələ də açılmamışdı.
Murad digər sinif yoldaşlarımız haqqında nə isə deyirdi. Mən isə yalnız Muradın simasını görürdüm. İndi dilimlə bərabər, qulağım da batmışdı. Murad - sənə nə olub - deyən zaman qulağım açıldı.
-Heç nə... Heç nə olmayıb -dedim.
Murad- görüşərik, deyib ayrıldı.
Geriyə dönmək istədim, amma başarmadım. Bu dəfə ayaqlarım tutulmuşdu elə bil.
*
Artıq Muradı beş gün idi ki, görmürdüm, amma yenə donum açılmamışdı. Niyə belə idim, heç özüm də anlamırdım. Heç vaxt belə hisslər keçirməmişdim. Murad indi özü mənim muradım, arzum olmuşdu. Düşünürdüm ki, görəsən, o da məni mənim onu düşündüyüm qədər düşünürmü ? Nə idi bu, İlahi? Mənə nə olmuşdu axı?
*
Beləcə, Muradla görüşdən tam on gün keçmişdi. Onu görmək arzusu məni tərk etmirdi. Elə bütün günü onu düşünürdüm. Bir gün adəti üzrə məktəbdən çıxıb evə tələsirdim. Muradı görmək arzusu da ürəyimdə. Muradı fikirləşərkən işıqforu unutmuşdum. Şütüyən maşınları görməzdən yolu keçmək istəyəndə, -Ay Arzu, cismini unudub ruhunla uçaraq yolu keçirsən,- cümləsini eşitdim və qolumdan qəfil tutan Muradı gördüm.
Çox sevindim, elə bil illərdi axtardığım qiymətli bir gövhərimi yox, həyat cövhərimi tapmışdım.
Murad da heyrət və qorxu içində idi. O boğuq səslə:
-Sənə hisslərimi açmamış ölmək istəyirdin, sənsiz cismimi torpağa, ruhumu isə ruhuna çatdıraram- söylədi.
Bu sözləri eşitdim, amma necə reaksiya verdiyimi xatırlayanda indi də utanıram. Özümdən xəbərsiz Muradın əllərindən tutub:-"Sevdiyim, ruhumun ruhuna bağlandığını bilirsən, Arzu Muradsız tam olarmı ? "-demişdim.
Murad isə:- Arzu, Murad ən gözəl sinonimlərdir, -demişdi.
*
O gündən həyatın bütün dərdlərindən uzaq idik. Mən oxuduğum əsərləri onunla müzakirə edirdim. Murad isə öz dərin fəlsəfəsi ilə məni heyran edirdi. Hətta, ailələrimiz tezliklə nişana hazırlaşacaqdı.
Ta ki Hicran gələnə qədər...
Hicran Muradın xalası qızı idi. O, xaricdə magistr təhsili alırdı. Bu il isə birdəfəlik vətənə qayırdırdı.
Hicranın Murada məktəb vaxtlarından hissi var idi. Biz üçümüz də eyni sinifdə oxumuşduq. Lakın Murad ona öz bacısı kimi yanaşırdı. Bu isə Hicranın heç xoşuna gəlmirdi. Hətta biz Muradla dərsləri müzakirə edərkən, yanımıza bir bəhanə ilə gəlib Muradı məndən uzaqlaşdırırdı. Muradın da bundan heç xoşu gəlmirdi.
Deyəsən, illər heç Hicranı dəyişməmişdi. O, yenə də eqoist idi. Muradla görüşlərimizin birində qəfil peyda oldu və Murada “niyə məni görmürsən” söylədi. Murad:
-Dəfələrlə, bunu səninlə danışmışıq Hicran,-dedi.
Hicran isə mənə nifrətlə baxaraq, oranı tərk etdi. Mən çox məyus olmuşdum. Nə edəcəyimi bilmirdim.
Muradınsa əsəbindən qara qaşları çatılmışdı. İldırımbaxışlı gözləri yağışı hazır etmişdi. Amma mən Murada güvənirdim. Murada özümdən çox inanırdım. Sadəcə, onu bərk-bərk qucaqladım.
…Muradla ayrıldığımızdan üç saat keçmişdi ki, telefonuma zəng gəldi və bu, Muradın anası-Nərgiz xanım idi. Nərgiz xanım məni çox istəyirdi. O mənimlə görüşmək istədiyini söylədi. Mən tələsik evdən çıxdım. Nərgiz xalanı Hicran ilə birlikdə gördüm. Nərgiz xala məyus görünürdü. Sanki bütün dərdlərin sahibi idi. Danışmaq üçün var gücünü topladı və dedi:
-Arzu, qızım, siz Muradla ayrılmalısınız.
Bu sözü eşidəndə dünyanın ən bədbəxt qadını olduğumu hiss etdim. Axı niyə?-söylədim. Əlində Hicranın analizlərinin cavabları olduğunu və Hicranın ağır xəstə olduğunu söylədi. Dünya başıma daraldı. Bir anlıq qaranlıqlara səfər etdim.
“Onun son arzusu Muraddır, Arzu. Muradından vaz keç", -dedi.
*
O gündən altı il keçmişdir. Murad Hicranla ailə həyatı qurmuşdur. Mən isə Murada onu sevmədiyimi deyib ayrılmışdım. Murad bu olanların günahını Hicranda görüb, məni fikrimdən döndərmək üçün əlindən gələni etdi, lakin bacarmadı. Mən Muradı birdəfəlik tərk etmişdim.
Murad Hicranın xəstəliyinə görə insani borcunu yerinə yetirmişdi. Onun da və mənim də həyatım saxta yaşamla keçirdi. Ürəyimiz sadəcə, döyünürdü...Biz çoxdan diri ikən ölü idik. Həyatın bizə bu gözlənilməz hədiyyəsi baha başa gəlmişdi.
Mən hələ də ailə həyatı qurmamışdım, ey payızım. Bax, elə onu gördüyüm bu yarpaqları saralmış ağac var ha... Murad bir gün yenə mənimlə o ağacın yanında qarşılaşdı. Niyə onu tərk etdiyimi bir də soruşdu. Mən isə altı il əvvəlki cavabı verdim. Murad dedi ki:-"Düşünürsən, yarpaq düşürsə, xəzan bəhanədir"
Mən isə:
-Payızda yarpaqlar son gücünü ağaca verdikdən sonra onu tərk edir, -söylədim.
“Hətta bunun elmi sübutu da var” dedim.
Və açıqladım:
-Allah töküləcək yarpaqlarda şüurlu mexanizm yaradıb. Yarpaq tökülməmişdən əvvəl zülal və karbohidratları bitkinin gövdəsinə toplayır. Bu da gələcəkdə cücərəcək yarpaqlar üçün zəmindir. Hətta, yerə tökülüb çürüyən yarpağın belə ağaca xeyiri var. Çünki ağac çürümüş yarpaqlardan zənginləşən torpaqdan qida götürür. Hə Murad, indi yarpağın düşməsi bəhanədir, yoxsa, yeni yarpaqların yaranmasına zəmin?
Bu sözlərdən sonra qara gözləri dolmuş Murad dedi: "Kaş ki, sən də mənim kimi gecikmiş həqiqətin olduğunu ...”
Mən onun sözünü kəsib : -"hansı- hansı gecikmiş həqiqəti söyləyirsən"- dedim.
-Saxta analiz, Arzu, saxta analiz.
Bu "gecikmiş həqiqət" dizlərimdən qəfil vurdu və yerə çökdüm.
Amma artıq gec idi. Muradın beş yaşında Arzu adında bir gözəl qızı var idi. Arzunun Muradı isə onun qəlbində yeganə arzu və muradı olaraq ruhuna yazıldı, payızım.
Hə payızım, indi bildinmi səni niyə sevib özümə bənzədirəm?
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
“Heydər Əliyev - 100 kəlam”
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşəbbüsü və layihəsi ilə Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illiyinə həsr edilmiş kitab nəşr edilib.
Mədəniyyət Mərkəzindən verilən məlumata görə, “Heydər Əliyev – 100 kəlam” adlı nəşrdə Ulu Öndərin nitqindən simvolik olaraq seçilmiş 100 sitat, müdrik sözlər və kəlamlar yer alıb.
Azərbaycan dili ilə yanaşı özbək və türk dillərində olan “Heydər Əliyev 100 kəlam” adlı nəşrdə Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin yüzlərlə dəyərli fikirləri arasından sırf ümumbəşəri sitatları, müdrik sözləri, kəlamlar seçilərək çap edilib. Burada yer alan kəlamlar Ulu Öndərin bütün dünyaya, bütün bəşəriyyətə çağırış, səsləniş, tövsiyə və nəsihətləridir.
Bildirilib ki, Heydər Əliyevin ideyaları bəşəriyyəti tərəqqiyə, sülhə, ədalətə, inkişafa, rifaha səsləyir və bu fikirlər bütün dünyaya ünvanlanıb. İrqindən, milliyyətindən, dünyanın harasında yaşamasından asılı olmayaraq hər bir şəxs, hər bir insan üçün dəyərli fikirlərin yer aldığı bu sitatlar təkcə bu gün üçün deyil, bütün dövrlər üçün aktualdır. Bu da Heydər Əliyev müdrikliyini, uzaqgörənliyini bir daha bariz şəkildə nümayiş etdirməkdədir.
Məlum olduğu kimi, Ulu Öndər Heydər Əliyevin adını daşıyan Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən “Heydər Əliyev İli” və Ulu Öndərin yüz illik yubileyi münasibətilə dahi şəxsiyyətin zəngin irsini qardaş ölkədə tanıdılması təbliği istiqamətində çoxsaylı layihələr həyata keçirilir və sözügedən nəşr də bunlardan biridir.
Qeyd edək ki, sözügedən nəşrin Azərbaycanda və Özbəkistanda geniş təqdimatları nəzərdə tutulur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
Unudulmaz sevgi şeirləri - Hüseyn Arif, “Sən dərsə gəlməyəndə”
“Ədəbiyyat və incəsənət”in xüsusən gənclər arasında çox sevilən “Unudulmaz sevgi şeirləri” rubrikasında bu dəfə mərhum Xalq şairi Hüseyn Arifin “Sən dərsə gəlməyəndə” şeiri təqdim edilir.
Bu şeirin YouTube üzərindəm Xuraman Hüseynovanın səsləndirməsini dinləmək xüsusən sizlərə zövq verəcək.
Düşür yadıma hərdən
Məktəb həyətində mən
Yoluna göz dikərdim,
Qəlbim sızlardı birdən
Sən dərsə gəlməyəndə…
Durub-durub anardım,
Gizli-gizli yanardım.
Neçə dostun içində
Özümü tək sanardım.
Sən dərsə gəlməyəndə…
Zəng səsi ucalardı,
Uşaqlar söz alardı.
Gözlərim boş masanda.
Fikrim səndə qalardı
Sən dərsə gəlməyəndə…
Dözməyib buna bəzən
Düşüb gah da həvəsdən
Nə danım həqiqəti,
Qaçardım mən də dərsdən
Sən dərsə gəlməyəndə…
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
“Xınalıq və Köç yolu” Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Etnoqrafiya Qoruğuna mediatur təşkil edilib
Sentyabrın 25-26-da Dövlət Turizm Agentliyi ölkənin kütləvi informasiya vasitələrinin 50-yə yaxın əməkdaşının iştirakı ilə “Xınalıq və Köç yolu” Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Etnoqrafiya Qoruğuna mediatur təşkil edib.
Mediaturun məqsədi UNESCO-nun Mədəni İrs Siyahısına daxil edilən Xınalıq və Köç yolu mədəni landşaftı ilə jurnalistləri tanış etmək, bu ərazinin Ümumdünya İrsi elan edilməsinin üstünlükləri və turizm potensialına təsiri ilə bağlı ictimaiyyəti məlumatlandırmaqdan ibarət olub.
Mediatur zamanı yeni yaradılmış “Xınalıq və Köç yolu” Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Etnoqrafiya Qoruğunda görüləcək işlər, kəndin ərazisində aparılan təmir və bərpa işləri ilə bağlı məlumat da açıqlanıb.
Tədbir çərçivəsində artıq Xınalıq və Köç yolu ərazisinin təkcə xalqımızın deyil, bütün bəşəriyyətin mədəni irsi hesab olunduğu, bu ərazinin UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına salınmasının Azərbaycan mədəni irsinin dünyada tanıdılmasına kömək olacağı, həmçinin dünyanın mədəni turizm sahəsində Azərbaycanın mövqeyinin güclənməsinə xidmət göstərəcəyi qeyd edilib. Bu mühüm hadisənin öz növbəsində ərazinin turizm potensialının reallaşdırılmasına yardım edəcəyi də vurğulanıb. Qoruq ərazisində mövcud olan zəngin mədəni turizm resursları sayəsində regional turizm bazarı üçün unikal mədəni və təbiət turizm məhsulları yaradılması mümkün olacaq. Bu da öz növbəsində köç yolunun keçdiyi kənd və qəsəbələrin ərazisində turizm sahəsində özünüməşğulluq inkişaf etməsinə səbəb olacaq.
Qeyd olunub ki, UNESCO-nun qərarı Xınalıq sakinlərinin köçəri mədəniyyətinin tanıdılmasına, o cümlədən Köç yolu üzərindəki əsrlərlə yaşı olan maddi və qeyri-maddi mədəni irs nümunələrinin qorunmasına mühüm töhfə verəcək.
Bildirilib ki, “Xınalıq və Köç yolu” Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Etnoqrafiya qoruğunun yaradılması həm yaylaq, həm qışlaq, həm də mövsümi köç yolunda ekoturizmin inkişafına xidmət edəcək, burada kempinq, haykinq kimi turizm məhsullarını əhatə edən turizm sənayesinin inkişafına təkan verəcək.
Mediatur çərçivəsində, həmçinin qoruq ərazisində mədəni-tarixi irsimizin qorunması, turizm infrastrukturunun yaxşılaşdırılması istiqamətində aparılan təmir və bərpa işləri ilə bağlı məlumat verilib.
Həmçinin Dövlət Turizm Agentliyi ilə BMT-nin İnkişaf Proqramının birgə həyata keçirdiyi “Azərbaycanın Regionlarında Dayanıqlı Turizmin İnkişafına Dəstək” layihəsi çərçivəsində Xınalıqda turistlərə qonaq evi istiqamətində xidmət göstərən 16 sahibkara su qızdırıcısı, soba və qaz plitəsi təqdim olunub.
Qeyd edək ki, sentyabrın 18-də UNESCO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 45-ci sessiyasında “Xınalıq və Köç yolu mədəni landşaftı” UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısında daxil edilməsinə dair qərar qəbul edilib. Sentyabrın 4-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Dövlət Turizm Agentliyinin tabeliyində “Xınalıq və Köç yolu" Dövlət Tarix Mədəniyyət və Etnoqrafiya Qoruğunun yaradılması haqqında Sərəncam verib.
Yeni qoruq ərazisi Xınalıq kəndini və 6 rayonun ərazisindən keçən, 200 km-dən çox uzunluğu olan Köç yolunu əhatə edir.
(AzərTAC-ın materialları əsasında)
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
Uşaqları xoxanla, həkimlə, polislə qorxutmağın fəsadları
Qoşqar İsmayılzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Qorxu - təhlükəli amillərin təsirinə cavab olaraq yaranan, özünüqoruma instinktinə əsaslanan bir hissdir.
Uşaq yaşlarımızdan bizim həmişə qorxduğumuz şeylər, daha doğrusu bizə qorxutmağa çalışılan məfhumlar "Xoxan", "Həkim və iynəsi", " Polis" ,"Filankəs", "İt" və s. dir.
Sadalananlar nə qədər sadə və primitiv görünsə də, uşaq yaşlarından kiçik psixoloji travmalara səbəb ola bilir. Belə ki, xoxanla qaranlıq qorxusunu, həkimlə gələcəkdə həkimə, polislə isə gələcəkdə polisə qarşı psixoloji aqressiya və ya çəkingənlik formalaşdıra bilər. Artıq belə bir stereotip psixologiya formalaşıb ki, əgər uşaq sözə baxmırsa, onu bu metodla, qorxuyla idarə etmək olar.
Müasir dövrdə nə qədər uşaq psixologiyasına dair effektiv məlumatlar, ünsiyyət, davranış texnikaları olsa belə, yenə də bir çox gənc ailələr uşaqları məhz qeyd edilən qorxularla idarə edirlər...
Bütün bunlara səbəb isə ailələrin, onun fərdlərinin yetəri qədər bilgili olmaması, ailənin nə demək olduğunu, onun məsuliyyətini dərk etmədən kor-koranə qurulmasından qaynaqlanmadır...
Ən əsası isə erkən nigahlardır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
