Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Rubrikamızda Azərbaycan poeziyasının ən çox səs salmış, ən çox oxunan və əzbərlənən şeirlərini təqdim etməkdəyik. Unudulmaz sevgi şairimiz Nüsrət Kəsəmənlinin “Ölümə tərəf” şeirinin növbəsidir. 

Ölümə tərəf getmək hissiyyatı kimdə yoxdur? Bu hissiyyat orta yaşlardan başlayır, ahıllıq yaşında sürətlənir. Amma nə yazıq ki, bunu gəncliyində də hiss edənlər tapılır. 

Gedirik deyə-gülə,

Gedirik ölümgilə.

Gedər-gəlməz yoldu bu,

Kim qayıda, kim gələ?!

Ölüm, qarşıla məni.

Piyada səbrimiz yox,

Maşın qəzası nə çox...

Həyat üzük içində, -

Hansı tərəfə qaçaq;

Ölüm, qarşıla məni.

Ömür – sinif dəftəri,

Saylıdır varaqları.

Əlimiz yetməz ona,

Təzədən yazaq barı;

Ölüm, qarşıla məni.

Hələ tezdir, igidim,

Nəyim var, nə üyüdüm.

İki körpəm gözləyir,

Möhlət ver qoy böyüdüm,

Gəlim, qarşıla məni...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.12.2023)

Səbinə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə Atatürk Mərkəzində şair, publisist, ictimai xadim, Əməkdar incəsənət xadimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Qazax Bölməsinin sədri Barat Vüsalın  "Ayrılmaz yollar" kitabının təqdimatı keçirildi. 

Kitabda müəllifin müxtəlif ədəbi nəsillərə aid yazdığı məqalələr, açıq məktublar, bir sıra xatirələr, bir çox kitablara yazdığı ön sözlər toplanmışdır. Kitab 4 fəsildən ibarətdir. Birinci fəsil "Boxça çiçəyi" adlanır. Boxça çiçəyi xalq arasında "solmaz çiçək" hesab olunur. O çiçək dəriləndən sonra heç vaxt solmur. "Boxça çiçəyi" fəslinə şairin klassiklər haqqında yazdığı məqalələr daxil edilib. 

İkinci fəsil "Bir ocağın övladıyıq" adlanır. Bu fəsildə müxtəlif nəsillər haqqında yazılan məqalələr toplanmışdır. 

Üçüncü fəsil "Bir qom bənövşə" adlanır. Bu fəsildə həcmcə kiçik, xatirə xarakterli yazılar yer alıb. 

Dördüncü fəsil isə "Bir şamın kölgəsində" adlanır. Sonuncu fəsildə Barat Vüsalın müxtəlif kitablara, xüsusən gənc şair və yazıçıların kitablarına yazdığı ön sözlər, uğurlu yollar öz əksini tapıb. Kitabın rəssamı "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin üzvü Qafar Sarıvəllidir. Kitab "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin üzvü Xəyyam Nəsibovun maliyyə dəstəyi ilə işıq üzü görüb.

Təqdimat mərasimində "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin üzvləri - Xalq şairi Nəriman Həsənzadə, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin sədri, Azərbaycan Respublikasının Avropa Şurası Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin rəhbəri, millət vəkili Səməd Seyidov, Atatürk Mərkəzinin direktoru, millət vəkili, akademik Nizami Cəfərov, Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri Rəşad Məcid, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Yaradıcılıq məsələləri üzrə katibi İlqar Fəhmi, professor Rüstəm Kamal, şair-yazıçılar, ziyalılar, media nümayəndələri iştirak edirdilər. 

Tədbiri giriş sözü ilə "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə heyətinin sədri professor İlham Pirməmmədov açaraq qonaqları salamladı. İlham Pirməmmədov "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin yaradılmasından, fəaliyyətindən danışaraq dünyasını dəyişən ziyalıları rəhmətlə andı. "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin hər kəsin üzünə açıq olduğunu söylədi. Bu cür ədəbi tədbirlərin keçirilməsinin milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunub-saxlanılmasında vacib və əhəmiyyətli olduğunu söylədi. Qazaxda yaşayıb Azərbaycan ədəbiyyatına xidmət edən, çağdaş Azərbaycan poeziyasının inkişafında xüsusi xidmətləri olan və gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda yetişdirilməsində Barat Vüsal yaradıcılığının özünəməxsus yeri olmasını qonaqların diqqətinə çatdırdı: "Barat Vüsal Qazaxdan Azərbaycan ədəbiyyatına, Azərbaycan poeziyasına xidmət edən görkəmli şairlərdən biridir. Onun özünəməxsus dəsti-xətti, özünəməxsus yaradıcılığı var. Onun şeirlərini oxuduğun an ilk misrasından anlamaq olur ki, bu şeir Barat Vüsal yaradıcılığının məhsuludur. Çünki onun yaradıcılığında Vətən, döyüş, qələbə, azadlıq, Azərbaycançılıq, Türkçülük, keçmişi daim öz yaddaşında yaşatmaq, gələcəyə böyük umid, inam öz əksini tapır. Barat Vüsalın Vətən Müharibəsində yazdığı "Şuşanı alan oğullar" şeirini oxuyanda elə bilirsən ki, şair özü də qəhrəman oğullarla birlikdə döyüşüb. Onların döyüş yolunu, keçdikləri keçilməz yolları, fəth etdikləri zirvələri Barat Vüsal elə dəqiqliklə təsvir edib ki, şairin bütün varlığı ilə döyüşən oğulların yanında olduğunu açıq-aydın görmək olur. Barat həm də hər zaman döyüşdə olan, qələbə qazanan, qazandığı qələbəni xalqına, millətinə həsr edən şairdir. Mən tədbirimizə uğurlar arzulayıram". 

İlham Pirməmmədov Barat Vüsalı Şəhid ailələrinin, Qazilərin, Qazax RİH-nin başçısı Rəcəb Babaşovun, hərbi jurnalist Şəmistan Nəzirlinin, İctimai-siyasi xadim Eldar Namazovun, İctimai Birliyin bütün üzvlərinin, o cümlədən Qazax mahalının ziyalılarının adından təbrik etdi. 

Sonra söz Xalq şairi Nəriman Həsənzadəyə verildi: Nəriman Həsənzadə alim Baratın görüşünə gəldiyini fəxr hissi ilə söylədi: "Barat şair idi. Bu kitabı oxudum, gördüm Barat filosofdur, tənqidçidir, ədəbiyyatşünasdır, alimdir, ictimai xadimdir. Həm şair, həm alim Baratı təbrik edirəm. Bu gün biz alim Baratın görüşünə gəlmişik".

Akademik Nizami Cəfərov görkəmli klassikləri birləşdirməyi, onların ideyalarından ümumi Azərbaycançılıq, Türkçülük ruhunu axtarıb tapmağı Barat Vüsalın xidməti olaraq dəyərləndirdi: "Barat Vüsal Azərbaycanın ən görkəmli şairlərindən biridir. Rayonda yaşasa da o Respublika miqyasında, Azərbaycan miqyasında, hətta Türk dünyası miqyasında görünən bir şairdir. Yəni ədəbiyyatın tarixini, ədəbi ideyaların tarixini, ədəbi-ictimai fikrin tarixini, böyük ədəbi şəxsiyyətlərin tarixini yaxşı bilən ziyalılarımızdandır. O neçə illərdir Azərbaycan mətbuatında Azərbaycan ədəbiyyat tarixinin ən möhtəşəm ideyalarını əhatə edən, xüsusilə idrak, bədii idrak, ictimai idrak, dini idrak, ruhani dünya - bu istiqamətlərdə maraqlı məqalələr yazıb. Həmin məqalələrin toplusu olaraq bu gün araya-ərsəyə möhtəşəm ədəbiyyat əsəri meydana gəlib. Barat Vüsalın ədəbi əcdadları ayrılan yollardan danışırdısa, Barat Vüsal ayrılmaz yollardan danışır. Bu da onu göstərir ki, Barat Vüsal o dövrün - 50-60-cı illərin əsərlərindən fərqli olaraq iyirmi birinci əsrin əsərini yazır. Yəni bizim ədəbi uğurlarımızı, nailiyyətlərimizi, əsas ideyalarımızı birləşdirir, ayırmır. Bizim görkəmli klassikləri birləşdirmək, onların ideyalarından ümumi Azərbaycançılıq, Türkçülük ruhunu axtarıb tapmaq bunlar Baratın xidmətidir. "Ayrılmaz yollar" kitabı çox dəyərli bir əsərdir. Hətta şairliyi qədər də, Barata nüfuz gətirən bir yaradıcılıqdır. Mən Baratı da, ədəbiyyatı da, oxucuları da təbrik edirəm".

Millət vəkili Səməd Seyidov çıxışı zamanı ilk öncə tədbirin təşkil olunmasında əməyi olan hər kəsə, xüsusilə "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə heyətinin sədri, professor İlham Pirməmmədova təşəkkürünü bildirdi: "Əziz dostlar, hamınızı salamlayıram. Hörmətli İlham müəllim, Barat Vüsal yaradıcılığına verdiyiniz qiymət üçün sizə təşəkkür edirəm. Barat Vüsala təşəkkür edirəm. Barat Vüsal unikal insandır. Yaradıcı insan həm sadə, həm də mürəkkəb olur. Barat Vüsal fəlsəfəsində böyuklüklə sadəlik birləşib. Barat Vüsalın öz dünyası var. O, həm də özünə qapana bilir. Barat Vüsalın fikirləri üsyançıdır, dövlətçidir, sadədir. Barat müəllim ədəbiyyata yenilik gətirdi. O, üsyanla, dalğa ilə sakitliyi birləşdirməyi bacardı. O, məhsuldar bir şairdir. Barat müəllim bir dost kimi, insan kimi, şair kimi hər kəs tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Mən Barat müəllimi yeni kitabının işıq üzü görməsi münasibətilə təbrik edirəm. Yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıram".

Mətbuat Şurasının sədri Rəşad Məcid həm Vətənpərvərlik, həm ədəbi mövzuda tədbirlərin təşkilində, həm də insanlara göstərdikləri diqqətə görə "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə Heyətinin sədri İlham Pirməmmədova təşəkkürünü bildirdi: "Hörmətli İlham müəllim rəhbəri olduğunuz İctimai Birliyin fəaliyyəti həm ziyalılar, həm də sadə insanlar tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. Sizin vətənpərvərlik ruhunda gördüyünüz işlər, ədəbi görüşlərin keçirilməsində xidmətləriniz göz qarşısındadır. Sizə və komandanıza uğurlar arzulayıram. Barat Vüsal yaradıcılığı xüsusi dəyərə malikdir. Barat Vüsal bölgə şairi yox, ölkə şairidir. O torpağa bağlı insandır. Zəngin biliyə malik, dərin düşüncəli insandır Barat Vüsal. Biz Barat Vüsalla Şuşaya birlikdə səfər etdik. Yol boyu xeyli söhbət etdik. Onun necə uzaqgörən, bənzərsiz şair olduğunun bir daha şahidi oldum. Yeni çapdan çıxmış kitabı münasibətilə Barat Vüsalı təbrik edirəm. Kitabın naşiri Xəyyam Nəsibova təşəkkürümü bildirirəm".

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Yaradıcılıq məsələləri üzrə katibi İlqar Fəhmi çıxışında Barat Vüsalı Azərbaycan ədəbiyyatında insanlığın nümunəsi adlandırdı: "Barat Vüsal Azərbaycan ədəbiyyatında insanlığı təmsil edir. Onun Aysberq kimi görmədiyimiz tərəfləri var. Onu hər şeyə inandırmaq olmur. O tam əmin olduğu işlərə arxayınlıqla inanır. Ziddiyyətlər olmasa dahilik olmaz. Barat Vüsal ziddiyyətlərdən dahiliyə doğru olan yolu qət etmədi, fəth etdi. "Ayrılmaz yollar" kitabı da Barat Vüsalın növbəti uğurudur. Təbrik edirik, yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq".

Professor Rüstəm Kamal uzun illərdir dostluq etdiyi şairin daim yolda olduğunu təqdimat iştirakçılarının diqqətinə çatdırdı: "Baratın özü kimi şeirlərinin də xasiyyəti var. Baratın öz dəsti-xətti, öz səsi var. Bir var yolda olan, bir var evdə olan şair. Barat yolda olan şairdir. O, tarixçi olduğu üçün tarixi emosiyanı poeziyaya gətirməyi bacarıb. Bu kitabdan gənclər, ədəbiyyatçılar bir çox məqamları öyrənib,  ədəbiyyata xidmətin necə lazımlı və vacib olduğunu öyrənəcəklər. Mən də Barata yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıram".

 Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin Mədəniyyət komitəsinin eksperti Əkbər Qoşalı Barat Vüsalın müqəddəs yolun ən uca məqamında olduğunu tədbir iştirakçılarının diqqətinə çatdırdı: "Barat müəllim "Ayrılmaz yollar" kitabını yazmaqla klassik irsimizə, o irsi yaşadanlara, çağdaş yazarlarımıza vəfa borcunu yerinə yetirib. Hətta yaşca ondan kiçik olan yazarlarımıza da yazılar həsr edərək yolların ayrılmadığını ifadə etməyə çalışıb. Aşıq Veysəlin məşhur sözləri yadımıza düşür: 

"Uzun, incə bir yoldayım,

Yürüyorum gündüz-gecə".

Barat müəllim müqəddəs bir yolun ən uca məqamındadır. Bir daha təbrik edirəm".

Ustad Aşıq Cahangir Quliyev, Aşıq İlqar Qələmçəli, Aşıq Şahin Süleymanov sazda Barat Vüsalın şeirlərini ifa etdilər. Aşıq Avdı Musayev Ustad Kamandar Əfəndiyevin Barat Vüsala həsr etdiyi şeiri ifa etdi. Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Qiymət Məhərrəmli və Əli Kərim adına Poeziya evinin direktoru İbrahim İlyaslı Barat Vüsala həsr etdikləri şeiri söylədilər. Vurğun Vəkilov, Xəyyam Nəsibov, Nəzakət Məmmədli, Aqşin Ağkəmərli, Sərvaz Hüseynoğlu Barat Vüsal yaradıcılığının sonsuzluğundan, ululuğundan, bir ziyalı olaraq onun Vətən və ədəbiyyat qarşısında xidmətlərindən söz açdılar. 

Sonda söz müəllifə verildi. Barat Vüsal tədbir iştirakçılarına təşəkkürünü bildirdi. Yubiley tədbirinin keçirilməsində əməyi olan insanlara, xüsusilə "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə heyətinin sədri İlham Pirməmmədova, tədbirdə iştirak edən bütün qonaqlara təşəkkürünü bildirdi: "Əziz tədbir iştirakçıları, hər birinizi salamlayıram. İnsan əzizlərini görəndə sevinir. Mən sizləri görüb sevinirəm. Biz bu gün sözün işığına yığışmışıq. Hər biriniz mənə əzizsiniz. Kitaba dəyər verən, sözə dəyər verən hər kəsə təşəkkürümü bildirirəm. Kitabın çap olunmasında xüsusi zəhməti olan Xəyyam Nəsibova təşəkkür edirəm. Kitabın rəssamı Qafar Sarıvəlliyə təşəkkür edirəm. Mən bu kitabı bütün unudulmazları bir yerə toplamaq üçün yazdım. Bu kitab mənim 30 illik zəhmətimin bəhrəsidir. Şükürlər olsun, biz bu gün "Ayrılmaz Yollar"ın işığına yığışıb, əziz dostlarla bir araya gəldik. Biz hər zaman dövlətimizə, Şəhidlərimizə borcluyuq. Allah Şəhidlərimizə rəhmət eləsin. Allah dövlətimizi qorusun". Barat Vüsal çıxışının sonunda müəllifi olduğu şeirləri söylədi. Tədbir yüksək əhval-ruhiyyə ilə başa çatdı.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.12.2023)

Qoşqar İsmayılzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

31 dekabr, saat 08:00.

Telefona zəng gəlir...

+ Alo

- Alo, rəis üzürlü sayın bu vaxtı narahat edirəm. Amma, təcili gəlməlisiniz. 

+ Niyə ? Nə olub ? 

- Şəhərdəki marketlərin birində soyğun hadisəsi baş verib. 

+ Yaxşı, siz nəzarətdə saxlayın mən gələnə qədər, heç kəs müdaxilə etməsin birazdan gəlirəm. 

Saat 08:15

“Yeni il  günü də heç market soyarlar ?! Durum hazırlaşım... Nəysə, gedək görək bu gün başımıza nə gəlir”

 + Əzizim, çay süz içim, getməliyəm təcili.

- Hara belə? Hələ vaxta var axı.

+ Deyir, marketlərin birində soyğun olub, getməliyəm. Yenə hansısa adam nəfsinin ucbatından özünü bədbəxt eliyib. 

- Yazıq kişi... Heç olmasa bir tikə çörək yeyərdin. Bu arada, yəqin ki, məzuniyyət götürüb gedəcəyik də Parisə. Mən bunun üçün hətta pul da toplamışam. Atam, qardaşımgil də yeni ilə görə bir az köməklik edib. Deyiblər, gedin istirahət edin. Bir sözlə, əla bir tətil keçirə bilərik. Hə, əzizim nə deyirsən ?

+ Əlbəttə, gedərik. Parisə gedərik, sevgililər şəhərinə... Məndə də kartda maaşdan  yığışıb qalan pulum var, bu gün üçün az istifadə edirdim, toplayırdım. Nəysə, bu günü yola verək, görək sonra bu barədə danışarıq.  

- Yaxşı. Yaxşı yol sənə, diqqətli ol. 

Saat 09:06 İş yeri

+ Hə, gətirin görək nəyimiz var, nəyimiz yox. 

- Deməli belə, cənab kapitan ! Hadisədən sonra, təhlükəsizlik kameralarına baxdıq, araşdırma etdik. Hadisə təxminən gecə  saat 04:15 radələrində baş verib. Marketdən sadəcə, pul oğurlanıb, başqa heç nəyə  ziyan verilməyib. Özü də maraqlısı burasındadır ki, kassada 8.500 AZN məbləğində pul olub, amma oğru sadəcə, 3300 manat götürüb. Nə bir  qəpik çox, nə də bir qəpik az. 

+ (Gülümsəyərək) Hə, nədi indi deyirsən ki, oğru insaflı çıxıb? Yaxşı bəs sonra, tuta bilmisiniz bəs həmin oğrunu ? Zərərçəkənlə necə danışıq aparmısınız ? Hadisə şahidlərini necə, onların izahatları alınıb ?

- Əlbəttə, cənab kapitan. Zərərçəkənlə də danışıq aparmışıq, şahidlərlə də görüşüb izahatlarını almışıq. İşin digər maraqlı tərəfi burasındadır ki, oğru elə həmin marketdə işləyirmiş. Marketin müdiri ilə bu barədə danışıq apardıq, amma bir şey öyrənə bilmədik. Dedi ki, son vaxtlar gərgin, əsəbi görünürmüş. Yalandan gerçəkdən bir sözlər dedi, amma inanmadım yenə də. 

+ Həə, demək belə. Maraqlıdı... Məlumat üçün çox sağ olun, indisə zəhmət olmasa oğrunu yanıma göndərin.  Onunla danışmaq istəyirəm. Mənə də maraqlı olan bəzi məqamlar var. Özün də nəzarət elə, otağa heç kəs gəlməsin. 

- Baş üstə cənab Kapitan. 

Saat 10:47

Oğrunun gəlməsini gözləyən kapitan, oğru gələnə qədər telefonla başını qatmağa çalışır...

“Oğlum Fuad uzun müddətdir ki, ağır xəstədir. Təcili əməliyyat olunmalıdı. Maddi köməyinizə ehtiyacım var. Ümumi məbləğ 5000 manatdı, məbləğinsə sadəcə  1700-ü toplanıb, geriyə qalır 3300-ü. Həkimlərsə yalnız məbləğ tamamlandığı halda əməliyyat edəcəklərini deyirlər. Əməliyyatsa, 31-i günü olmalıdır mütləq. Xahiş edirəm hər bir kəsdən, Allah xatirinə kömək edin, yardımınızı əsirgəməyin”

Həə, belə yazıb camaatın hissləri ilə oynayıb, onları aldadıb kart hesabına pul yığan nə qədər şərəfsizlər var...

Bir gün birisi belə həqiqətən olsa, insanlar yardım etməyəcək. Birinin nəfsinin güdazına o biri də gedəcək. 

Tələsməyin, yaxın zamanda sizinlə şəxsən məşğul olacam. 

Saat 10:58, qapı döyülür...

+ Buyurun...

- Olar ?

+ Əlbəttə, buyurun əyləşin. 

- Çox sağ olun. 

+ Yəqin ki, burda olma səbəbinizi bilirsiniz. Doğrusu, sizə baxanda adam deməz ki, heç nəfsinin güdazına gedən birinə bənzəyirsiniz. Nəysə, gəlin belə edək...

Mən sizə suallar verəcəm, sizsə mənə hər şeyi olduğu kimi danışacaqsınız. 

Söhbətin ortasında oğurluq edən şəxsə zəng gəlir...

+ Bu sizin telefonunuzdu ? Verin mənə. 

Alo

- Alo, Vasif bəy bu mənəm, oğlunuzun həkimi, Murad. Oğlunuzun vəziyyəti heç də yaxşı deyil, təcili əməliyyat olunmalıdı. Xəstəxana rəhbərliyi isə əməliyyata yalnız siz pulu gətirəcəyiniz halda başlayacaqlarını deyirlər. Vallah mənlik bir şey yoxdu, başqa əlimdən gələn hər şey etməyə hazıram. Günorta saat 2-yə qədər sizin vaxtınız var, yoxsa övladınızın vəziyyəti getdikcə ağırlaşır. 

Həkimin söylədikləri polisin fikirlərini qarışdırmış, bir az də kövrəltmişdi. 

+ Demək siz işlədiyiniz marketi buna görə soymusunuz və yalnız sizə lazım olan puldan artığını da buna görə götürməmisiniz,  elədi ? 

- (Gözləri dolaraq) Bəli, cənab polis elədi. Bir gün axşam mən, yoldaşım və oğlum hər zamankı kimi işdən gəldikdən sonra birlikdə oturmuşduq. Qəfil masa ətrafında oğlumun vəziyyəti pisləşdi, təcili yardım çağırıb həkimə apardıq. Həkimlər müayinədən sonra bizim də uşaqda daha əvvəl müşahidə etmədiyimiz  xərçəng olduğunu dedilər və tez bir zamanda əməliyyat olunmasa övladımızı itirə biləcəyimizi dedilər. Əməliyyat üçün məbləği deyəndə donub qaldım, dünya başıma hərləndi, nə edəcəyimi bilmədim. Mən marketdə işləyirəm 250 manat məvacibə. Həmin pulla isə həm kommunal, həm xeyir-şər, həm də ailə daxili tələbatı qarşılamaq çox çətin olur. Borclar yaranır. Həmin məbləği necə tapacağım barədə isə heç bir fikrim yox idi. Sosial şəbəkədə insanlar kömək edər deyə elan, kart hesabı paylaşdım. Düzdü Allah kömək olan hər kəsdən razı olsun, kömək etdilər, amma sadəcə 1700 manat toplana bildi. Geriyə qalan məbləğ isə qalırdı. 

Qohumlarımdan, dostlarımdan kömək istədim. Amma heç biri kömək etmədi, hər biri başqa-başqa bəhanələr gətirərək məni yola verdilər. Necə deyərlər, dost dar gündə tanınar. İş yerimdə mənlə işləyən hər kəs əlindən gələn dəstəyi göstərirdi onsuz da. Baxmayaraq ki, onların da vəziyyəti məndən heç də fərqli deyildi. Marketə xeyli borcum var idi, düşündüm ki, müdirdən kömək istəsəm, bəlkə insaf göstərib mənə yardım edər, çünki vəziyyətimdən onun da xəbəri var idi. 

Yanına getdim, hadisəni danışdım. O isə qarşılığında marketin vəziyyətinin heç də yaxşı olmadığını, ərzaq şirkətlərinə borclarının olduğunu dedi. Bir sözlə, dedi ki, “sən marketə olan borcunu nə vaxt olsa verərsən. Belə köməklik edə bilərəm yalnız. Yoxsa özündə bilirsən məndə də pul yoxdu.”Kassirlə aram yaxşı olduğundan söhbət zamanı günlük gəlirin, xərcin nə qədər olduğunu deyirdi və mən bilirdim ki, müdir yenə yalan danışır. Hətta, bu yaxınlarda eşitdim ki, həyat yoldaşına xəyanət etdiyi yerdə şəklini çəkiblər. İndi də bunu şəklini çəkən adam kefi istəyəndə zəng edib pul qarşılığında şantaj edir. 

Nəysə, həkim bu məsələni mənə deyəndə ayın 13-ü idi. Gecələri yata bilmirdim. Beynimdə "necə olacaq?, necə edəcəm?" fikirləri məni əməlli-başlı narahat edirdi. Çünki cəmi bir övladımız var, hər şeydən hər kəsdən çox sevdiyimiz bir övladımız... Mənsə bu vəziyyətdə əli qoynunda sakit oturub oğlumun ölümünə tamaşa edə bilməzdim. 

Onsuz da illərdi övladımız olmurdu, nəhayət Allah üzümüzə baxıb bizə bir övlad vermişdi. Onu da itirsəm necə olar ?! Necə yaşayaram ?! Başqa valideynlər övladından fəxrlə danışanda mən necə olaram ?! Qarşıdan da yeni il gəlir, indi insanlar isti evlərində ailəsi ilə birlikdə, yolka ətrafında  oturub  xoşbəxtdirlər. Mən və mənim kimilərindən xəbəri belə yox. Bəlkə də bu, Allahın bizə bir imtahanıdır. Bəlkə də məni yoxlayır, görüm bu çətin vəziyyətdə nə edəcəm deyə. 

Hə, indi hər şeyi bilirsiniz cənab polis. Marketdən götürdüyüm pullar da üstümdədi, oğlumun həyatı isə əzrailin əllərində...

İcazə verin heç olmasa bu pulları həkimə deyilən vaxtda  verə bilim, oğlum əməliyyat olunsun. Sonra isə məni həbs edərsiniz. Təki oğlum əməliyyat olunub, yaxşılaşsın. 

Saat 13:07

Polis dərin fikirə getmişdi, Atanın söylədikləri onu o ki, var kövrəltmişdi. Beynində səhər həyat yoldaşıyla planlaşdırdığı Paris səyahətilə Gözü yaşlı Atanın çarəsiz vəziyyətini və bir insan ölümünü müqayisə edirdi. Uzun sükutdan sonra nəhayət polis dilləndi:

+ Neçə illik polis həyatımda ilk dəfədir ki, belə halla qarşılaşıram. Nə qərar verəcəyimi doğrusu mən də bilmirəm. Amma bir planım var, sizə mən kömək edəcəm. Sizi, çox güman, iş yerinə yenidən götürməyəcəklər. Siz aparıb əməliyyat üçün pulu verərsiniz xəstəxanaya, oğlunuz əməliyyat olunar. Oğlunuz ayılandan sonra onunla görüşüb, sağollaşıb gələrsəniz yenidən yanıma. Çünki sizi bir müddət  içəridə saxlamalıyam ki, heç olmasa ara bir az sakitləşsin. Çıxandan sonra isə sizə bir iş taparıq, işləyib yenidən  həyatınıza davam edərsiniz. Amma, bu barədə qətiyyən heç kəsə bir kəlmə belə demirsiniz. 

- Çox sağolun, cənab polis. Allah sizdən razı olsun. Nə deyəcəyimi bilmədim doğrusu. Əməliyyat vaxtına çox az qalır, çatdıra bilərik ?

+ Tələssək, çatdırarıq. . 

Saat 13:43

Polis maşındaykən telefonla zəng vurdu.

+ Alo, əzizim. Sənə bir şey deyəcəm. Sual vermədən səyahət üçün topladığımız pulu sənə indi atacağım kart hesabına göndərərsən. Səni sevirəm. 

Nəhayət, onlar xəstəxanaya gəldilər, hər şey hazır vəziyyətdə idi. Pul artıq kart hesabına yüklənmiş və xəstəxana hesabına köçürülmüşdü. Artıq əməliyyat gedirdi...

+ Hə, demək belə, artıq əməliyyat gedir. Narahat olmayın, oğlunuz sağalacaq, necə dediniz, "oğlum əzrailin əlindədir". İndi isə oğlunuzu həmin əllərdən geri almaq üçün həkimlər çalışırlar. Bu arada kartda əlavə sizi bir neçə müddət idarə edəcək pul var, istifadə edərsiniz. 

- Çox sağ olun cənab polis. Allah sizdən razı olsun, Allah sizi qorusun. Bilmirəm nə deyim ki, sizin bu yaxşılığınızın ifadəsi olsun.  

+ Hə, bir də, məncə, oğlunuz fəxr etməlidir ki, sizin kimi atası var... Hələlik. 

Əməliyyatdan 4 saat sonra, saat 20:15. 

- Ata: Hə oğlum özünü necə hiss edirsən ? Yaxşısan ?

- Oğul: Biraz yaxşıyam, Ata. 

- Ata: İstirahət et, dincəl. Yeni ilin mübarək oğlum !

-Oğul: Ata, Ana, sizi çox istəyirəm, yaxşı ki varsınız. 

-Ana, Ata: Bizdə səni çox istəyirik oğlum. 

- Ana: Heç soruşa bilmədim, a kişi, sən bu qədər pulu birdən-birə necə tapdın ? Hələ sənin işlədiyin marketi hansısa əclaf yarıb. Pul oğurlayıb. İndi işin necə olacaq ?

- Ata: Niyə əclaf deyirsən, bəlkə hansısa vacib problemi olan biridi, əlacsız qalıb bunu edir... Pulu müdir verdi, çatışmayan hissəsini də iş yoldaşlarım kömək etdi. İndi bir müddət market qaydasına düşənə qədər başqa yerdə işləyəcəm ki, heç olmasa boş dayanmayım, həm borcumuza görə, həm də xəstəxana xərclərinə görə. 

- Ana: Allah müdirindən razı olsun, görürsən, sən hər dəfə onu pisləyirdin, bəyənmirdin, amma o, necə bir yaxşılıq edib. 

- Ata: Hə, eləymiş. Yanılmışam fikrimdə, nə bilim. Kartda bir az pul var burda, ehtiyacınızı ödəyərsiniz. Nə lazım olsa alıb istifadə edərsiniz. Yeni işimlə əlaqədar gec-gec gələcəm bir müddət. Amma,  özüm də əlaqə saxlayacam tez-tez. 

- Ana: Yaxşı, özündən muğayat ol. Əminəm ki, bir gün hər şey yaxşı olacaq. Oğlumuz da tez sağalıb ayağa qalxacaq. 

- Ata: Mütləq elə olacaq ! Ürəyini buz kimi saxla. Hə, bir də, al bu hədiyyəni, sabah oğlumuza verərsən. İstədiyi əsgər paltarıdı. Deyərsən ki, şaxta baba gətirib. Mənim əvəzimə də öpərsən. Sən də özündən muğayat ol, balamızdan muğayat ol. Hələlik...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.12.2023)

AYB-DƏ TƏDBİR KEÇİRİLƏCƏK

22 dekabr 2023-cü il tarixdə, saat 12.00- da Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin “Natəvan” klubunda “Heydər Əliyev-100.  Azərbaycançılıq məfkurəsi milli dövlətçiliyimizin işıqlı yoludur:

Alim, yazıçı Sadıq Qarayevin əsərlərində Heydər Əliyev ideyaları və azərbaycançılıq” mövzusunda tədbir keçiriləcək. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Sadiq Qarayev məlumat verib. 

Tədbirin moderatoru AYB-in Beynəlxalq əlaqələr üzrə katibi Səlim Babullaoğlu olacaq. 

Xatırıadaq ki, Sadıq Qarayev biologiya üzrə fəlsəfə doktorudur, “Sahibsiz kölgələr”, Sahilsiz təzadlar” kimi yeni üslubda bədii, elmi, fəlsəfi və detektiv janrların sintezində romanlar ərsəyə gətirib. 

Bu günlərdə onun 44 günlük Vətən müharibəsindən bəhs edən  “N saylı qəhrəmanlıq” romanı işıq üzü görüb. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.12.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət”in Qiraət saatı rubrikasında bu gündən etibarən siyasi romanlar müəllifi kimi tanıdığınız Adəm İsmayıl Bakuvinin bu dəfə eşq romanı ilə tanış olacaqsınız.

“Eşq mələyi” sizi bir başqa dünyaya aparacaq. Orada haqq ilə nahaq, yalan ilə həqiqət, namus ilə əxlaqsızlıq mübarizə aparır. Bu sayaq mübarizələrdə ədalət qalib gəlirmi?

Bu sualın cavabını romanı bitirərkən biləcəksiniz.

15-ci hissə

Yuxusuz gecə

Süleyman yerindən durdu, yalnız indi romanın içindən çıxarkən Ülkərin bətnindəki körpəsinin qatilinə çevrilərkən yaşadığı dəhşətli hisslərdən qopa bildi, əlləri əsə-əsə Elginə mesaj yazdı, yazdı ki, “Sən çox acımasız, zalım birisən. Həta yazdıqların həqiqət olsa belə, sən oxucuda ümid cücərtiləri yaratmaq əvəzinə, -- halbuki bu, ədəbiyyatın birbaşa borcudur, -- sən bu ümidləri qırırsan. Sonunadək qırırsan”.

Həyat yoldaşı kabinetə girib əsnəyə-əsnəyə ona yatmaq zamanının keçdiyini bildirəndə üzrxahlıq elədi ki, sən get yat, əlimdəki işi bitirməmiş yata bilmərəm, çox vacib sənəd-sünəd işidir.

Həyat yoldaşı ona “gecən xeyrə qalsın” söyləyibkabinetdən çıxdı. O isə acgözlüklə romanın üzərinə çökdü. Əmin idi ki, bu gecə yatmayacaq. Səhərə qədər oxuyacaq.

16-cı hissə

Yenə də güzgü ilə baş-başa

Gecə saat bir tamam idi. Fasiləsiz saatlarca oturmaq bütün bədənini keyitmişdi.

Durdu, azacıq hərəkətlər elədi ki, bədəninin keyini açsın.

Mətbəxə keçdi, qrafindən su töküb içdi. Bura ilk dəfə gəldiyi gün Onunla çay süfrəsi açanda ağlına da gətirə bilməzdi ki, bu evdə növbəti günlər də qalası olacaq, hələ lap bu evin qadını olmaq təklifini də alacaq.

Onun mənzili çox gözəl idi, zövqlə bəzədilmişdi. Üç otaqdı, iri mətbəx, iri hamam otağı, küçəyə və həyətə baxan iki eyvan var idi. Həyətə baxan eyvan şüşəbəndliydi. Küçəyə baxan eyvanda həsir masa və iki oturacaq çox romantik görünürdü, otur, saatlarca izdihamlı küçəyə tamaşa elə. Qonaq otağı sanki muzey idi, divarda göz oxşayan rəsmlər, adamın ağlını alan çilçıraq, vazlar, dekorativ qablar sıralanmışdı. O, gözəllik aşiqi idi, xoşlayırdı bu sayaq əntiq şeyləri. Servantın üstünə stolüstüsaat kolleksiyası düzülmüşdü, ən müxtəlif ölçüdə, rəngdə, siferblatda saatlar düzülmüşdü. Bir saata baxanda adamı vaxtın ötməsi elə də təntitmir, amma birdən-birə onlarca saatın əqrəbləri çaqqıltı altında irəliləyəndə adam ömrün necə sürətlə keçməsindən sanki dəhşətə gəlir.

Ülkər kimi, Onun da tale hekayəti uğursuz olmuşdu. Universitetdə oxuyanda anasının tövsiyəsi ilə bir uzaq qohumuna baxıb bəyənmiş, evlənmişdilər, heç altı ay çəkməmişdi ki, gəlinin ağciyər xərçəngi xəstəsi olması aşkarlanmışdı, tezliklə də gəlin dünyadan getmişdi. Sonra bir daha ailə qurmaq fikri onu məşğul etməmişdi. Ta ki Ülkərlə rastlaşanadək.

Tək yaşayan kişinin ev səliqəsi ürəyəyatımlı idi. Heç nə pozulmamışdı, hər şey yerindəydi. Bu cür kişilər ailə həyatında da nizamlı, dürüst olurlar, Ülkər dərhal bu qənaətə gəldi.

Madarı xatırladı. İşdən gələndə paltarlarını hara gəldi vızılladırdı, heç nəyinin yeri bilinmirdi. Yazıq anası, o boyda kişini uşaq kimi izləyirdi, danlaya-danlaya qalmışdı. Rasim də görüşəndə nizam-intizamsızlıq edər, yemək yeyəndə yanında qadın olduğunu unudub acgözlük edər, suyu hortuldadardı.

O isə bir başqadır, çox mədəni, çox alicənabdır.

Sudan doymamışdı, yanğısı çox idi. Qrafindəki su ilıqdı, soyuducunu açdı, qazlı “Borjomi” suyu var idi, sərin suyu stəkana süzüb başına çəkdi, dalbadal iki stəkan içdi, yanğısı xeyli azaldı.

Güzgünün qarşısına qayıtdı.

Saat 2-yə qalmışdı. Gözləri acışırdı. Bəlkə yatsın? Amma hara yatır? Onun gəlişinə 9 saat 18 dəqiqə qalmışdı. Onun gəlişinə qədər Ülkər qərar qəbul etməliydi.

“Hə”, yoxsa “yox”. “Yox”, yoxsa “hə”?

Yolayrıcı. Hansını gedəsən, bilmirsən. Biri aşkar işıqlıdır, ətrafı gül-çiçəklidir, yol özü hamar, təmizdir. Digəri gahdan qaranlıq, gahdan dumanlı-çiskinli. Daş-kəsəkli, palçıqlı. Kim birincini qoyub ikincini seçər? Heç kim. Kim azacıq tərəddüd edər? Yenə heç kim. Amma Ülkər tərəddüdlər burulğanındaydı. Ülkər xoşbəxtlik yolunu seçməyə qorxurdu. Buna mənəvi haqqının çatmaması səbəbindən qorxurdu.

İndiyə qədər yaşadığı sərt ailə, ucqar rayon qayda-qanunları, üstəlik də mental qayda-qanunlar buxovundan yetərincə əziyyət çəkmişdi, zorla ərə verilməsi bir yana, ərindən zülm görəndə ondan ayrılmasına belə imkan verilməmişdi, yaşadığı cəmiyyətdə “qonşu nə deyəcək, qohum-əqrəba nə deyəcək” adında tabular vardı, başqasına görə həyat qurmaq məcburiyyəti vardı, halbuki heç kəsin keç kəsin həyatına qarışmasına ixtiyarı yoxdur, hər kəs öz həyatının şahı olmalıdır.

Elə ailə həyatından sonrakı dönəmlərdə də bu buxovlar onu sıxıb, bu buxovlara əsaslanan başqaları ona xoşbəxt olmağa imkan verməyiblər, onu öz ambisiyalarına qurban ediblər. Biri övladının gələcəyini, biri ərinin taleyini, biri ehtirasının hüdudsuzluğunu, biri məntiqi düşüncəsinin isbatını əsas tutaraq onun üzərinə həmlələr edib, onu sınaq poliqonuna çeviriblər. O, nə qədər vuruşmaq istəsə də, bütün döyüşlərdən məğlub çıxıb, toplu-tüfəngli, silah arsenallı rəqiblərinə bata bilməyib.

Güzgüyə baxa-baxa taleyini qaldığı yerdən xatırlamağa davam etdi.

Həqiqətən də, bir film kimi tale yaşamışdı. Ədəbiyyatdan və kinematoqrafiyadan başı çıxanlar bu filmin janrını heç cür müəyyənləşdirə bilməzdilər. Drammı idi, melodrammı idi? Bəlkə tam gözlənilməzliklərlə dolu triller idi?

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.12.2023)

Aida Eyvazlı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Dünyada bir çox mədəniyyəti yaradan türklər, həm də dünyaya mətbəx

mədəniyyətini gətiriblər. Dünyanın harasında yaşadıqlarından asılı olmayaraq,

məskən saldıqları yerlərdə əcdadlarından qalan uruf-adətləri unutmayıblar.

Mədəniyyətləri eyni, musiqiləri oxşar, mətbəxləri də eyni.

Sizi bu gün Saxa yakutlarının- şimal türklərinin ləzzətli mətbəxlərinin bir çox türk xalqlarının menyusunda olan, lakin fərqli adla təqdim olunan məzəli bir yeməyini təqdim edirəm. Əvvəlcədən qeyd edim ki, təqdim etdiyim Salamat desertini şimalda yaşayan türkdilli xalqların əksəriyyəti hazırlayır. Bu yeməyin 40-dan artıq növü məlumdur.

Yakutların bayram süfrələrinin, qonaqlar üçün açdıqları süfrələrinin ən gözəl

təamlarından biri də Salamatdır. Salamat elə bizim analarımızın bişirdiyi quymağa bənzəyir.

Bu ləzzətli təamı hazırlamaq üçün:

600 qram kərə yağı ,

100 və ya 120 qram un,

400 millilitr qaynar su

duz zövqə görə götürülür.

Kərə yağını çuğun tavada əridirik və əriyən yağı qarışdıra-qarışdıra, içərisinə

ələnmiş unu yavaş-yavaş tökməyə başlayırıq. Dayanmadan yağ və unu nisbətən

güclü odun üstündə qarışdırırıq. Unun yağda qovrulmuş ətri gəldikdən sonra,

qaynamış suyu asta-asta tavanın içərisinə əlavə edirik. Bundan sonra ocağın istisini azaldırıq.

Kütləni dayanmadan tez-tez qarışdırmaq lazımdır ki, içərisində düyünlər əmələ gəlməsin.

Yenə də tavadakı və ya dərin qazandakı qarışığı qarışdırmaqda davam edirik. Bu proses yeməyin üzünə ərinmiş yağ çıxana qədər davam edir. Yağ yeməyin üstünə çıxdımı, Saxa yakutlarının şah deserti sayılan Salamat hazırdır.

Onun içərisinə zövqə görə şam ağacının qozasının tumlarını, qızardılmış qoyun və ya mal dilinin dilimlərini, eləcə də şüyüd qata bilərsiniz. Bu inqridentlərin hamısını birdən bir Salamatın içərisinə qatmaq olmaz. Onlar ayrı-ayrı

salamatların içərisinə zövqə görə əlavə edilə bilər.

Sonra isə çömçə ilə kasalara və ya piyalələrə əlavə edib, qonaqlarınızı yeməyə dəvət edin. Bu desert süfrəyə isti- isti verilir.

Elə isə, xoşunuza gəldisə, bizim quymağa oxşayan, lakin ondan daha da incə və

ləziz dada malik Salamat desertini hazırlayıb, dadına baxın.

Nuş olsun!

P:S. Kərə yağını yağlılığı yüksək olan, südün üzərindən yığılan qaymaq və ya xamayla da əvəz etmək olar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.12.2023)