Adəm İsmayılov, fəlsəfə doktoru

Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən yaradılmış, bütün dünyaya dövlət dayanıqlığı və ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi və mədəni tərəqqi nümunələri nümayiş etdirən müstəqil Azərbaycan Respublikası müasir mərhələdə özünün sivilizasiya təcəssümü apofeozuna çatmışdır.

Əlbəttə ki, dahi Heydər Əliyevin müasir Azərbaycan dövlətçiliyinin hərtərəfli möhkəmləndirilməsi və dinamik inkişafı işinin ardıcıl davamçısı kimi, dünya miqyaslı görkəmli dövlət və siyasi xadim, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tarixə düşmüşdür.

Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası, respublikanın istər sənaye, nəqliyyat-energetika, ticarət-iqtisadi, istərsə də hərbi-strateji və mədəni kontekstdə regional və planetar rolunun gücləndirilməsi istiqamətində həqiqətən də titanik fəaliyyətinin məntiqi nəticəsi olaraq, İlham Əliyevin müasir dövlət arxitekturası onun təşkilati, siyasi, intellektual dühası ilə həmahəngdir.

Bu məqalədə onun daxili siyasətinin əsas prinsipləri üzərində retrospeksiya prizmasından dayanaraq, bu iki onillik ərzində Azərbaycan cəmiyyətinin sosial-iqtisadi vəziyyətinin əsas mərhələlərini xatırlatmaq məqsədəuyğundur.

Heydər Əliyev 1993-cü ildə Azərbaycan dövlətçiliyinin bərpası prosesinə başlayaraq, Azərbaycan cəmiyyətinin dayanıqlığını üzə çıxaran yeni ictimai-siyasi və sosial-iqtisadi inkişaf modelini aydın şəkildə formalaşdırmaqla, həyata keçirməyə başladı. Bu model ən qısa tarixi dövrdə dərin siyasi və sosial-iqtisadi böhranın nəticələrini aradan qaldırmağa və Azərbaycanı postsovet məkanında ən dinamik inkişaf edən respublikalar sırasına gətirməyə imkan verdi.

Aparılan iqtisadi islahatlar nəticəsində Heydər Əliyev tərəfindən iqtisadiyyatın möhkəmliyinin və çevikliyinin əsası qoyuldu. İnflyasiya prosesi möhkəm şəkildə sabitləşdirilmiş, büdcənin doldurulması, xarici investisiyaların daxil olması, o cümlədən maliyyə-kredit problemlərinin həlli mexanizmləri tənzimlənmişdir.

Eyni zamanda respublikanın bütün sənaye-istehsalat kompleksinin fəaliyyətinin davamlılığını və stabilliyini təmin etmək məqsədilə iqtisadiyyatın qeyri-neft sektorunun inkişafının üzərində durmaqla nəqliyyat-enerji layihələrinin, sənaye istehsalı proseslərinin gələcək inkişafı və təkmilləşdirilməsi nöqteyi-nəzərindən görüləsi işlər hələ çox idi.

2003-cü ildə Prezident İlham Əliyev Azərbaycan rəhbərliyinin sükanı arxasına keçərək, ümummilli lider Heydər Əliyevin cəmiyyətin daxili siyasi və iqtisadi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması kursunu davam etdirdi və modernləşmiş iqtisadiyyat ideyalarını, onun gələcək inkişafı yolları və metodlarının diversifikasiyasını həyata keçirməyə başladı.

Bunun əsası ilkin olaraq Prezidentin "Azərbaycan Respublikasında sosial-iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi tədbirləri haqqında" Fərmanı, həmçinin də "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının (2004-2008-ci illər) təsdiq edilməsi haqqında" Fərmanı idi.

Respublikanın sosial siyasəti sahəsində vətəndaşlara göstərilən xidmətlərin asan formada həyata keçirilməsini nəzərdə tutan Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2012-ci il 13 iyul tarixli 685 nömrəli "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin yaradılması və dövlət orqanları tərəfindən vətəndaşlara göstərilən xidmətlərin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında" Fərmanına əsasən "ASAN xidmət" mərkəzləri yaradılmışdır.

2012-ci il sentyabrın 5-də İlham Əliyev "ASAN xidmət" mərkəzlərində göstərilən xidmət növlərinin və elektron xidmətlərin genişləndirilməsini nəzərdə tutan növbəti "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında" Fərman imzalamışdır.

Respublika Prezidenti xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuş Azərbaycanın neft strategiyasını şəffaf şəkildə davam etdirərək 2004-cü il fevralın 3-də Bakıda Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə prezidentlərinin iştirakı ilə Bakı-Tbilisi-Ceyhan layihəsinin maliyyələşdirilməsinə dair sənədlərin imzalanması mərasimini keçirdi. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin açılış mərasimi 2006-cı il iyulun 13-də baş tutdu.

2014-cü il sentyabrın 20-də Bakıda "Əsrin müqaviləsi"nin 20-ci ildönümü və Cənub Qaz Dəhlizinin təməlinin qoyulmasına həsr olunmuş mərasimdə Bolqarıstan Prezidenti Rosen Plevneliyev, Gürcüstanın Baş naziri İrakli Qaribaşvili, Yunanıstanın Baş naziri Antonis Samaras, Monteneqronun Baş naziri Milo Cukanoviç və digər xarici nümayəndələr iştirak edirdilər, bu da Azərbaycanın və onun lideri İlham Əliyevin dünya neft, nəqliyyat-enerji siyasətində rolunun beynəlxalq səviyyədə tanınmasının bariz sübutu idi.

2017-ci il sentyabrın 17-də İlham Əliyevin iştirakı ilə "Yeni Əsrin Müqaviləsi" imzalanmışdır, məlumata görə, Azərbaycan və beynəlxalq neft şirkətləri konsorsiumu "Əsrin Müqaviləsi"nin uzadılması - 2050-ci ilə qədər Xəzərin Azərbaycan sektorunda üç neft yatağı - "Azəri", "Çıraq" və "Günəşli"nin birgə işlənməsi barədə razılığa gəlmişlər. Əvvəlki müqavilə 2024-cü ilə qədər qüvvədə idi. Yeni sazişdə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) öz payını 11%-dən 25%-ə yüksəltdi.

Prezident İlham Əliyevin ölkəyə 20 illik rəhbərliyi dövründə aqrar istehsal sahəsində də hərtərəfli islahatlar aparılıb. Faktiki olaraq, onun rəhbərliyi altında yenidən yaradılmış, müasir qlobal texnoloji tərəqqinin bütün standartlarına cavab verən maddi-texniki baza Azərbaycan dövlətinin iqtisadi həyatının bu mühüm sahəsinin irəliləyən inkişafı üçün münbit, stabil zəmin yaratmışdır.

Prezident İlham Əliyevin kənd təsərrüfatının ənənəvi sahələrinin, o cümlədən pambıqçılığın, taxılçılığın, ipəkçiliyin, üzümçülüyün, çayçılığın, sitrus meyvəçiliyinin, çəltikçiliyin və arıçılığın dirçəldilməsi, fındıq, badam, xurma, zeytun və nar bağları sahələrinin genişləndirilməsi istiqamətində genişmiqyaslı fəaliyyəti sərhəd tanımır. Məhz elə o, ölkədə aqrar-sənaye istehsalının gücləndirilməsi, vətəndaşların yüksəkkeyfiyyətli kənd təsərrüfatı məhsulları ilə fasiləsiz təmin edilməsində əsas hərəkətverici qüvvə rolunu oynamış, ölkənin ixrac potensialını əhəmiyyətli dərəcədə artırmışdır.

Prezident İlham Əliyevin misilsiz parlaq sosial siyasəti son 20 ildə sosial sahəyə dövlət büdcəsinin illik xərclərini 20 dəfədən çox artırmağa imkan vermişdir. Məhz bu dövrdə minimum əməkhaqqı 38, orta aylıq əməkhaqqı 12, minimum pensiya 14, orta aylıq pensiya 18, yaşa görə orta aylıq pensiya 19, əlilliyə görə pensiyası 14, ailə başçısını itirməyə görə pensiya 19 dəfə artmışdır. Hər il pensiyaların ödənilməsinə ayrılan vəsait iki onillikdə 30 dəfə artmış və altı milyard manata çatmışdır.

Azərbaycan dilinin dövlət statusunun möhkəmləndirilməsi, onun linqvistik, terminoloji və ədəbi inkişafı məsələsi daim Prezident İlham Əliyevin diqqət mərkəzindədir. Məhz elə bu, "Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamının imzalanmasına səbəb oldu. Sənədin icrası problemlərinə Prezidentin 29 dekabr 2012-ci il tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyası nöqteyi-nəzərindən baxılırdı. Proqrama 5 prioritet məsələ daxil idi: normativ-hüquqi bazanın yaxşılaşdırılması, dilin tədrisinin və istifadəsinin genişləndirilməsi, dilin KİV-lərdə təbliği və dilin öyrənilməsi və tanıdılmasında informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından istifadə.

Prezident İlham Əliyevin dövlətin humanitar həyatının bütün sferasının şəffaflaşdırılmasına yönəlmiş fəaliyyətində Azərbaycan xalqının və dövlətinin obyektiv, hərtərəfli, əfsanəvi deyil, həqiqi elmi məzmunla dolu tarixi problemi mühüm yer tutur. Prezidentin humanitar siyasətinin bu vektorunun aktuallığı, bütün ölkə vətəndaşlarının milli tarixi diqqətlə öyrənməsi və bilməsi zərurəti ilə yanaşı, həm də erməni saxtakarları və onların xarici havadarlarının Azərbaycan dövlətçiliyinin inkişafının müxtəlif mərhələlərində dövlət milliyimizin mövcudluğu faktlarının toxunulmazlığını şübhə altına almaq, Azərbaycan xalqının qədim mədəniyyətini ləkələmək və gözdən salmaq üçün bitməyən cəhdləri ilə motivasiya olunur.

Bu məqsədlə İlham Əliyev 2018-ci il yanvarın 10-da "2018-ci ilin Azərbaycan Respublikasında "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli" elan edilməsi haqqında", yanvarın 18-də isə "1918-ci il azərbaycanlıların soyqırımının 100 illiyi haqqında" Sərəncam imzalamışdır.

Yeri gəlmişkən, Azərbaycan xalqının ulu öndəri Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuş müasir Azərbaycan Respublikasının demokratik həyat prinsiplərinin inkişafında davamlılığı təmin etməklə, Prezident İlham Əliyev maneəsiz söz və məlumat azadlığı, plüralizm, fikir müxtəlifliyi və siyasi hərəkatlar əsasında KİV-lərin fəaliyyəti üçün hər cür şərait yaratmışdır. Bu vektor Prezident İlham Əliyevin humanitar siyasətində prioritet istiqamətlərdən biri kimi müəyyən edilmişdir.

2015-ci il yanvarın 19-da İlham Əliyev "Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası"nın həyata keçirilməsi ilə bağlı Fəaliyyət Planı"nın təsdiq edilməsi haqqında" Sərəncam imzaladı.

Prezident İlham Əliyev 2020-ci ilin sentyabrında yeni dərs ilinin başlanması və Bilik Günü münasibətilə müraciət təbrikində respublika ictimaiyyətinin diqqətini özünün təhsil sahəsində fabulasına yönəltdi: "Mən hələ 2004-cü ildə demişdim ki, biz "qara qızıl"ı insan kapitalına çevirməliyik və bunu əldə etmişik. Çünki son illərdə Azərbaycanda nəinki təhsilin maddi-texniki bazası möhkəmlənib və bu gün bizim bütün ali məktəblərimiz təmirli binalarda yerləşir, eyni zamanda təhsilin keyfiyyəti artır. Bu, çox vacib məsələdir və biz bunu müxtəlif sahələrdə görürük. Bizim məktəblilərimiz beynəlxalq olimpiadalarda yüksək yerlər qazanırlar, olimpiadaların qalibləri olurlar. Son 20 il ərzində paytaxt və regionlarda 3630 məktəb, 450-dən çox uşaq bağçası tikilmiş və ya əsaslı təmir olunmuşdur. 2003-2023-cü illərdə sosial yönümlü büdcə xərcləri 20 dəfədən çox artmışdır".

Respublikada ən mühüm qlobal tendensiyalara uyğun olaraq inkişaf edən konstruktiv ali təhsil sistemi formalaşmışdır. Azərbaycan Boloniya prosesinin tamhüquqlu iştirakçısına çevrilmiş, maddi-texniki bazasının köklü şəkildə modernləşdirilməsi üzrə layihələr həyata keçirilmiş, təhsil müəssisələrinin idarə edilməsi və maliyyələşdirilməsinin yeni formaları tətbiq edilmişdir.

Ümumilikdə, Azərbaycanda 52 ali təhsil müəssisəsi var. Bunlardan 40-ı dövlət, 12-si özəldir. 2020-2021-ci tədris ilində bakalavriat pilləsində təhsil alanların sayı 171 820, magistratura pilləsində təhsil alanların sayı 16 920 nəfər olub. Onlardan 94 941 tələbə dövlət sifarişi ilə təhsil alıb.

Bütün bu göstəricilər Prezident İlham Əliyevin böyük əməyinin və onun yaratdığı texnoloji-təşkilati Azərbaycan təhsili modelinin son dərəcə maksimum səmərəliliyinin nəticəsi olan, inkişaf etmiş ölkələrin heç birinin müvafiq sistemindən geri qalmayan keyfiyyətli ali təhsilin inkişaf etmiş sistemini nümayiş etdirir.

Azərbaycanın bütün böyük şəhərlərində çoxlu mədəniyyət mərkəzləri, konsert zalları və kinoteatrlar var. Musiqi, teatr və təsviri sənətə sanki ikinci nəfəs gəldi və yaradıcı tərəqqinin yeni yüksək səviyyəsinə yüksəldi. Prezidentin rəhbərliyi ilə Azərbaycanın mədəniyyət sahəsinin yaradılması və daha da çiçəklənməsi məsələlərinin həllinə kompleks yanaşma işlənib hazırlanmışdır.

Respublikada onlarla musiqi festivalı ("Muğam aləmi", "İpək yolu", Qəbələ festivalı), sərgilər (Avropa Şurasının mənzil-qərargahında "XII və XXI əsrləri birləşdirən universal körpü: Nizami Gəncəvi yaradıcılığı (1141-1209)" layihəsi çərçivəsində sərgi "Şirvanşahlar irsi dünya muzeylərində" sərgisi və beynəlxalq əhəmiyyətli konfranslar (Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu, Bakı Humanitar Forumu, BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansının Qlobal Forumu və s.) keçirilmişdir.

Multikulturalizm kimi sosial-mədəni və siyasi anlayış minilliklər boyu hər zaman dini dözümlülüyü, torpağında yaşayan etnik, konfessional icmalara qarşı tolerantlığı ilə seçilən Azərbaycan xalqına xas idi. Bununla belə, multikulturalizm İlham Əliyevin humanitar siyasətində Azərbaycanda sülhü, sabitliyi, millətlərarası münasibətlərdə mədəni qarşılıqlı zənginləşməni bəyan edən siyasi kantata kimi səslənirdi. Buna əsaslanaraq, 2016-cı il Prezident İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycanda "Multikulturalizm ili" elan edilmişdir.

Bu baxımdan, ölkəmizin tolerantlıq ənənələrinin dünya miqyasında təbliğinə böyük dəstək göstərən, Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın geniş əhatəli fəaliyyətini qeyd etməmək mümkün deyil. Heydər Əliyev Fondunun xətti ilə dünyanın ölkələrində bu istiqamətdə bir sıra tədbirlər həyata keçirilib.

Prezident İlham Əliyevin səyləri sayəsində, Azərbaycan inkişaf etmiş idman dövlətinə çevrilməyə başladı. 2013-cü ildə o, "I Avropa Oyunlarının 2015-ci ildə Bakı şəhərində keçirilməsi üzrə Təşkilat Komitəsinin yaradılması haqqında" Sərəncam imzaladı.

Beləliklə, tarixdə ilk dəfə Avropa Oyunları 2015-ci il iyunun 12-dən 28-dək Azərbaycanın paytaxtı - Bakıda keçirildi. Avarçəkmə yarışları Mingəçevir şəhərində təşkil olunmuşdu.

Bu beynəlxalq tədbir bütün dünyada böyük rezonans doğurmuş, Azərbaycanın və onun rəhbəri İlham Əliyevin nüfuzunun artmasına səbəb olmuşdur.

Bu uğur IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının təşkili ilə davam etmişdir. 2015-ci il sentyabrın 18-də İlham Əliyev "IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının 2017-ci ildə Bakı şəhərində keçirilməsi üzrə Təşkilat Komitəsinin yaradılması haqqında" Sərəncam imzalanmışdır. Eyni zamanda "İslamiada-2017" kimi də tanınan bu oyunlar Bakıda 2017-ci il mayın 12-də açılmış, mayın 22-də başa çatmışdır.

Siyasətdə belə bir formul var: "Çoxları zirvəyə qalxmağı bacarır, yalnız bir neçəsi zirvədə qala bilir". Məmnuniyyətlə bildirirəm ki, 2003-cü ildə Azərbaycanda dövlət hakimiyyətinin zirvəsinə yüksələn Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev mürəkkəb, Azərbaycan xalqı üçün bu qədər zəruri 20 illik fəaliyyəti ilə nəinki bu zirvədə qaldı, həm də dünyanın bir çox dövlət və siyasi xadimləri üçün əlçatmaz olan, fəth edə bilmədiyi dövlət-siyasi zirvəsinə ucaldı!!!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.12.2023)

Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

-Şiddət görürəm.

-Başa düşmədim, necə yəni? Nə şiddət?

-Məni olmadığım birinə dönüşdürürlər, yeni cild, yeni keyfiyyətlər verirlər, məni insanlıqdan uzaqlaşdırırlar.

-Nə danışırsan ay qız sən? Yediyin önündə, yemədiyin ardında. Gündə bir paltar geyinirsən, gəzib, rəqs edirsən. Dəlisən sən? Şiddət görürmüş. Yox bir. O cür adam sənə dəstək durub səni seçib, sən cəmiyyətdə tanınırsan. Həm belə baxanda, şöhrətin, reklamın pisi yaxşısı olmaz, tənqid də edilsən, linç də, olsun da, əsas odur yerin rahatdır.

-Deyil, sən heç nə bilmirsən.

-Ay qız, ağlıvı başıva yığ. Belədə ki, özün bəyəndin, özün seçdin. Pisdi, yaxşıdı, dözməlisən. Sən bu evdən ağ gəlinliklə çıxmısan. Oradan da ancaq kəfənlə çıxarsan. Başa düşdün?"

https://youtu.be/mkRqF8-Hqqc?si=ZI7_Im2xl_TOhgi0

Yeni bir ilə günlər qala mən keçmişdə baş verən bir hadisəylə bağlı danışmaq istəyirəm. Xüsusilə Türkiyədə olduqca bilinən bir hadisə... Düzdür, başda yazdığım dialoqla qismən daha fərqli mövzuları əks etdirir, amma mahiyyət birdir.

Adnan Oktar birliyi.

Eşitmişdiniz? Kişi adına yaraşmayan, cinsiyyəti kişi, özü iblis olan birindən gedir söhbət. Təbii ki, bu işdə tək də deyil, ona dəstək duran yüzlərlə oğlanlar, iş adamları, qadınlıqdan xəbəri olmayanlar və s..

Əslində Adnan Oktar məsələsi illər öncə bağlanmışdı, hətta onun yanındakı qadınlarla bağlı olduqca iyrənc, qırıcı ifadələr də işlədilmişdi. Bir çoxumuz, hətta demək olar hamımız qınaq obyektinə çevirmişdik o xanımları. "Axı insan özünə niyə bunu edər? Axı insan bu qədər cildini dəyişər? Nəyə görə bu mundar iblislə bərabərdirlər?" Deyə suallar vermişik dəfələrlə. Məsələnin iç üzü isə hələ bir neçə ay öncə çəkilən bir reportaj-filmlə aydın oldu. Sən demə onlar, o qadınlar iblisin yoldaşları yox, qurbanlarıymış... 

Gənc qızları müxtəlif taktikalarla cavan, yaraşıqlı, guya iş-güc sahibi oğlanlar aldadıb başlarına min bir bəla, min bir oyun açıb, nəhayət, onları baş şeytana təslim edirmişlər. Təcavüz, şiddət, basqı görən qadınlar illər boyu qanları, ruhları sorulur, öz düşüncələrini, hislərini tamamilə itirir və sonda məğlub olurlar. Belə qısa danışıb kećməyimə baxmayın, bu proses 1həftə yox, aylar, hətta bəzən illər çəkirmiş. Sonrasındaysa kölələşdirmə siyasəti. Düşünə bilirsiniz? Ekran qarşısında onu tərifləsin deyə qızları döyürmüş o cani. Zaman keçdikcə bütün ümidini itirən hər insan kimi o qızlar da yaşayarkən ölməyi qəbul ediblər.

 Bir az əvvəl internetdə türk seriallarından birindən bir səhnə gördüm və bu ağlıma gəldi. Demək serialda qız danışır ki, uşaq evində böyüyür, orada çox sevimli bir müəlliməsi olur. 18yaşı tamam olduqda müəllim onu öz evinə aparmaq istədiyini, onu qızı kimi sevdiyini, oğluna almaq istədiyini deyir. Lakin heçnə bu qədər məsum olmur. Müəllim də, oğlu da eyni Adnan Oktar məsələsindəmi minlərlə vasitəçilərdən biri olur. Bəhsi keçən qız və onun kimi gənc, həyatı əslində irəlidə olan, amma bu canilərin sayəsində geridə qalan qızlar var və zamanla gücsüz qalıb boyun əyirlər. Cürbəcür xalq diliylə desək, "pis yollara" sürüklənirlər. Hətta uşaqları əllərindən alınır, satılır. Vəhşiliyin səviyyəsini ölçə bilirsiniz beyninizdə? Şəxsən mən yox. 

Düzdür, bu bir serialdır. Düzdür, Adnan Oktar məsələsi çoxdan bağlanıb. Amma bunlar reallığı dəyişmir ki, həyat, bu dünya bu cür murdar insanlarla doludur. Başda yazdığım kiçik dialoqa qayıtsaq, əslində bir az da o qızların zəifliyini anlamaq olar deyə düşünürəm. Bilirik ki, mental basqılarla böyüdülən, ailəsi tərəfindən olduqca sərt reaksiyalar görən qadınlar sevməkdən, seçməkdən də qorxur, çünki onların geri dönüşləri də olmur. Başqa dillə, gəlinliklə getdikləri evdən kəfənsiz çıxmaq kimi şansları olmur, qorxuyla bir ömür hər əzaba qatlaşmağı gözə alırlar... Acınacaqlı vəziyyətdir.

Valideynlər, müəllimlər, ümumiyyətlə bir az vicdan sahibi olan hər bir kəsə aiddir bu. Sevgi öyrədin övladlarınıza, nifrət, pislik, kin yox. Allah uzaq eləsin elə qızım olmaz  deyəcəyinizə, öz övladınızı yetişdirin. Elə oğlum olmaz olsun deyəcəyinizə güzgüyə baxın, mən harada zəhv etdim deyə. Bir uşaq, bir körpə heç bir zaman şəxsiyyət deyil. Deyirlər uşaq ailənin guzgüsüdür, uşaq ailənin yox, cəmiyyətin güzgüsüdür. Gələcəyinizi, öz övladlarınızın gələcəyini xilas etmək üçün öncə bilirsiniz nə etməlisiniz? Başqalarının övladlarının gələcəyini xilas etməli, öz övladınızı tərbiyələndirməlisiniz. Tərbiyə şiddət, təhqir, acı söz deyil. "Oğlum, bu düzgün hərəkət deyil, belə etməyin doğrudur" cümləsindədir mədəniyyət. Ya da "qızım, gələn səfər bu məsələdə daha diqqətli olmalısan, mən sənə güvənirəm”lə başlamalısınız sözə.

 Düzdür, hər zaman valideyndə olmur səhv, bəzən sağlam almanın da içində qurd olur. Amma bu o demək deyil ki, bununla razılaşıb qurdları artıraq.

 Unutmayın ki, gələcək uşaqların, uşaqlarsa sizin əllərinizdədir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.12.2023)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SSRİ niyə dağıldı? 

Çünki o, proletariatı ağıllı və varlı etməkdənsə ağıllıları və varlıları proletariat etdi. 

Ermənistanın tarixi eynən Vikipediya kimidir. Ona daim düzəlişlər edirlər. 

Varlılara nifrət edən kasıblar öz nifrətlərini ən çox piyada keçidi ilə keçərkən realizə edə bilirlər. Onlar zebranın üzəri ilə yavaş-yavaş, telefonla danışaraq, mesaj yazaraq, yanındakı ilə söhbətləşərək keçməklə bahalı avtomobildə dayanıb zorən piyadanın keçidini gözləyən varlılara yanmışlıq verirlər. 

Dünən hava o qədər soyuq idi ki, mən əli öz cibinə soxulmuş məmur gördüm. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.12.2023)

Qurultay iştirakçıları İlham Əliyevin prezidentliyə namizədliyini dəstəkləyiblər. 

Dekabrın 22-də Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Yaradıcı İttifaqların və Mədəniyyət Xadimlərinin birinci qurultayı keçirilib.

AzərTAC xəbər verir ki, görkəmli mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin iştirak etdiyi tədbirdə cari il ərzində mədəniyyət sahəsində qazanılan uğurlardan söhbət açılıb.

Tədbirdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anar, Rəssamlar İttifaqının sədri, Xalq rəssamı Fərhad Xəlilov, Bəstəkarlar İttifaqının sədri, Xalq artisti Firəngiz Əlizadə, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru, Xalq artisti Fərhad Bədəlbəyli, Azərbaycan Memarlar İttifaqının sədri Elbay Qasımzadə, Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri, Xalq artisti Şəfiqə Məmmədova, Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının sədri vəzifəsini müvəqqəti icra edən, Xalq artisti Hacı İsmayılov, Səməd Vurğun adına Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrının baş rejissoru, Xalq artisti Aleksandr Şarovski və başqaları çıxış edərək bildiriblər ki, 2023-cü ilin Azərbaycan xalqının və dövlətinin tarixinə çox əlamətdar il kimi düşüb. Bu il Ulu Öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 100-cü ildönümü ilə əlaqədar ölkəmizdə və onun hüdudlarından kənarda silsilə tədbirlər keçirilib.

Qeyd edilib ki, 2023-cü il Azərbaycan üçün tarixi hadisələrdən biri ölkəmizin suverenliyinin bütün ərazimizdə bərqərar olmasıdır. Bu mühüm tarixi nailiyyət Ali Baş Komandan İlham Əliyevin ölçülmüş siyasəti və liderliyi sayəsində mümkün olub. Bu hadisənin məhz “Heydər Əliyev İli”ndə gerçəkləşməsinin rəmzi mənası var. Çünki Ulu Öndər Heydər Əliyevin ən böyük arzuları işğal altında olan torpaqlarımızın azad edilməsi, ərazi bütövlüyümüzün və suverenliyimizin bərpası, bütün məcburi köçkünlərin doğma yurdlarına qayıtması idi. Bu gün 30 ilə yaxın işğal altında qalan tarixi torpaqlarımıza həyat qayıdır, mədəni abidələrimiz bərpa olunur, qədim şəhərlərimizdə müxtəlif sahələr üzrə yerli və beynəlxalq tədbirlər keçirilir. Bir sözlə, əzəli-tarixi torpaqlarımız yenidən dirçəlir.

Natiqlər qeyd edib ki, təbii ki, bu istiqamətdə görülən işlərə töhfə vermək, əldə edilən uğurların davamlı olmasını təmin etmək məqsədilə mədəniyyət xadimlərimiz də birləşərək bütün səylərini səfərbər ediblər.

Vurğulanıb ki, dövlət başçısı İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2024-cü il fevralın 7-nə Azərbaycan Respublikası Prezidenti seçkiləri təyin olunub. Natiqlər Prezident İlham Əliyevin ölkəmizin inkişafı və tərəqqisi üçün gördüyü işlərdən danışıblar, onun namizədliyinin dəstəklənməsinin zəruriliyini bildiriblər.

Çıxışlarda birmənalı olaraq Prezident İlham Əliyevin 7 fevral seçkiləri üçün layiqli və tək namizəd olduğuna dəstək nümayiş etdirilib.

Çıxışlardan sonra qurultay bəyanat qəbul edib.

Bəyanatda deyilir:

“Müstəqil, güclü, ərazi bütövlüyünü və suverenliyini tam bərpa etmiş Azərbaycan - xalqımızın uzun illər ərzində apardığı mübarizənin nəticəsi, onun yüksək ideallarının mənəvi və ideoloji qələbəsidir.

Azərbaycan xalqının ən böyük siyasi dühası olan Ümummilli Lider Heydər Əliyevin milli dövlətçilik məfkurəsi, azərbaycançılıq ideologiyası və bünövrəsini qoyduğu dövlət siyasəti müstəqil və güclü Azərbaycanı bu günün reallığına çevirmişdir. Ümummilli Lider milli kimliyin, milli-mənəvi dəyərlərin qorunması, onların ümumbəşəri dəyərlərlə vəhdəti istiqamətində mühüm işlər görmüşdür. Bu siyasətin tərkib hissəsi kimi, mədəniyyət siyasəti dövlətin strateji prioritetlərindən biri olmuşdur.

Əsası Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan müstəqil Azərbaycanın mədəniyyət siyasəti onun siyasi xəttinin davamçısı olan Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Həyata keçirilən köklü islahatlar, genişmiqyaslı layihələr cəmiyyətimizin inkişafını və mədəni tərəqqisini şərtləndirir.

Son 20 il ərzində milli və mədəni özünəməxsusluğun, zənginliyi ilə seçilən mədəni irsimizin qorunub saxlanması və gələcək nəsillərə ötürülməsi, mədəniyyətimizin dünyaya tanıdılması işində ciddi nailiyyətlər əldə olunmuşdur. Bu uğurların qazanılmasında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən aparılan siyasətin rolu danılmazdır. Mədəniyyət sahəsində əldə edilən hər bir uğur tariximizdə mədəniyyətimizin təntənəsi kimi qalacaq.

Milli irsimizə, təsviri və tətbiqi sənətə - ümumilikdə incəsənətə, teatra, kinoya, milli musiqiyə, kitabxana və muzey işinə - mədəniyyətin bütün istiqamətlərinə ali səviyyədə qayğı və dəstək daim hiss olunur. Dövlət başçısı tərəfindən verilən hər bir qərar ölkə daxilində və xaricdə mədəniyyətimizin tanıdılması, milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunub saxlanması və bu dəyərlərə bağlılığımızın gücləndirilməsinə xidmət edir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandanımızın rəhbərliyi altında 2020-ci ildə müzəffər Ordumuz 44 günlük Vətən müharibəsində böyük Zəfərə imza ataraq, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü, 2023-cü ildə isə lokal antiterror tədbirləri nəticəsində Azərbaycanın tam suverenliyini və bununla tarixi ədaləti bərpa etmişdir. Torpaqlarımızın işğaldan azad olunması və qalib xalqın yeni milli kimliyinin formalaşdırılması Azərbaycan mədəniyyətinin qarşısında yeni vəzifələr qoyur.

Bu gün Qarabağ və Şərqi Zəngəzur, mədəniyyət beşiyimiz Şuşa özünün yeni intibah dövrünü yaşayır. Qələbədən qısa müddət keçməsinə baxmayaraq şəhərlərimizin, kəndlərimizin yenidən qurulması, tarix-mədəniyyət abidələrimizin bərpa olunması istiqamətində intensiv işlər aparılır. İşğaldan azad edilmiş şəhər və kəndlərimizin tarixi-mədəni siması bərpa edilir, buraya yenidən mədəniyyət və milli ruh qayıdır. Təbii ki, bütün bu tarixi nailiyyətlər Prezident İlham Əliyevin illər boyu fasiləsiz zəhməti, uzaqgörən siyasəti və güclü liderliyi sayəsində mümkün olmuşdur.

Tarix və mədəniyyətimizin dünyada tanıdılması istiqamətində işlər davam etdirilir. Şuşa şəhərinin 2023-cü ildə “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı”na çevrilməsi, 2024-cü il üçün isə “İslam dünyasının mədəniyyət paytaxtı” seçilməsi Türk və İslam dünyasının Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycana olan xüsusi ehtiramının ifadəsidir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin yürütdüyü müdrik, balanslaşdırılmış xarici siyasət strategiyası sayəsində mürəkkəb geosiyasi şəraitə baxmayaraq, Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə mövqeyi daha da möhkəmlənmişdir. Bölgəmizdə yeni reallıqların yaranması və hər kəsin bununla hesablaşması İlham Əliyevin siyasi kursunun uğurudur.

Məhz bu siyasi kursun nəticəsidir ki, 2024-cü ildə ölkəmizdə keçiriləcək prezident seçkiləri Azərbaycanın tarixində ilk dəfə olaraq bütöv və suveren Azərbaycanda baş tutacaq.

Bütün sahələrdə əldə edilən uğurların, aparılan işlərin gələcəkdə də artan templərlə davam etdirilməsi, mədəniyyətimizin ən böyük sərvətimiz və gücümüz kimi dünyada tanıdılması, Prezident-Xalq birliyinin daha da möhkəmləndirilməsi, dövlətimizin və xalqımızın tərəqqisi naminə Azərbaycanın yaradıcı ittifaqları və mədəniyyət xadimləri 2024-cü il prezident seçkilərində Yeni Azərbaycan Partiyasının irəli sürdüyü namizədi - Möhtərəm İlham Əliyev cənablarının namizədliyini yekdilliklə dəstəkləyir.

Əminik ki, Azərbaycan xalqı bir daha milli maraqlarımızın müdafiəsi üçün sıx birləşərək Azərbaycanın daha da güclənməsi, çiçəklənməsi, xalqımızın rifahının daha da yüksəldilməsi, ölkəmizin gələcəyə doğru inamla və uğurla irəliləməsi naminə öz iradəsini ifadə edəcək".

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.12.2023)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Uşaqlığımdan qulaqlarımda bu iki ad o qədər səslənib ki. Həsən Seyidbəyli və İmran Qasımov. Onlar bütün xalqımızın ən çox sevdiyi “Uzaq sahillərdə” filminin ssenarisini, ən çox sevdiyi “Cəbhədən cəbhəyə” romanının müəllifidirlər. 

Bu günün adı Həsən Seyidbəylidir. Bu gün görkəmli kino xadiminin anadan olmasından 103 il ötür.

Həsən Seyidbəylinin yaradıcılığı hər zaman sənətşünasların diqqət mərkəzində olub və zaman-zaman onun sənət dünyası tədqiqat obyektinə çevrilib. Milli Azərbaycan kinosunun inkişafında xüsusi yeri olan, öz adını uğurlu filmləri ilə Azərbaycan kino salnaməsinə qızıl hərflərlə yazdıran kinorejissor, ssenarist, Xalq artisti Həsən Seyidbəyli 22 dekabr 1920-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 

Həsən Seyidbəyli 1938-1939-cu illərdə Leninqrad Kino Mühəndisləri İnstitutunda, 1943-1951-ci illərdə Moskva Ümumittifaq Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun kinorejissorluq fakültəsində təhsil alıb.

“Azərbaycanfilm” kinostudiyasında kinorejissor, 1963-1980-cı illərdə Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının katibi və sədri vəzifəsində işləyib.

Həsən Seyidbəylinin “İmtahan”, “Qızıl axtaranlar”, “Bağlı qapılar” adlı dram əsərləri Azərbaycanda və xaricdə səhnəyə qoyulub. “Telefonçu qız” povesti, “Cəbhədən-cəbhəyə”, “Tərsanə”, “Çiçək”, romanları, “Dəniz cəsurları sevir”, Sən nə üçün susursan” (Hər ikisi İ.Qasımovla birgə) pyeslərinin, “Uzaq sahillərdə” (İ.Qasımovla birgə) əsərinin müəllifidir. Filmləri ümumittifaq kino festivallarında mükafat və diplomlara layiq görülüb. “Bizim Cəbiş müəllim”, “Nəsimi”, “Qızmar günəş altında”, “O qızı tapın”, “Yolda əhvalat”, “Uzaq sahillərdə” (İ.Qasımovla birlikdə) və neçə-neçə gözəl filmlərin rejissoru və ssenari müəllifidir.

Kinoşünaslar da söyləyiblər ki, Həsən Seyidbəyli öz filmlərində tanınmayan, amma istedadlı insanları çəkib. “Nəsimi” filmi buna sübutdur. Baş rolu yaratmaq üçün namizədlərin sayı çox olub. Lakin Həsən Seyidbəylinin inadı və həssas duyumu yalnız Rasim Balayevə yönəlib. Gənc bir tələbənin belə bir tarixi şəxsiyyətin, böyük şairin obrazını məharətlə yaratmasına inanan Həsən Seyidbəyli həqiqətən də yanılmayıb. Müdrik və uzaqgörən insan olub. İşinə də, sənətinə də məsuliyyətlə yanaşıb. Seçimində həssas olub. Onun üçün əsas meyar istedad və yenə də istedad olub.

İctimai-siyasi xadim kimi diqqət mərkəzində olan bu şəxsiyyət tez-tez xarici ölkələrdə müxtəlif səfərlərdə olub. Hər səfərdən qayıdışı isə mətbuat səhifələrində oçerk, təəssürat, yol qeydləri kimi öz əksini tapıb. Müəllifin bu sahədəki xidmətləri təqdirəlayiqdir. “İlk tanışlıq”, “On beş gün Yaponiyada”, “Yuqoslaviya xatirələri”, “İyirmi gün Amerikada”, “Gördüyüm yerlər” adlı publisistik kitablarda məhz səfər təəssüratlarından bəhs edilib.

Həm kinorejissor, həm də yazıçı kimi mükəmməl yaradıcılığa malik olan Həsən Seyidbəyli bir neçə çağırış Azərbaycan Ali Sovetinin və Bakı Sovetinin deputatı kimi də fəaliyyət göstərib. Filmləri ümumittifaq kino festivallarında diplomlara layiq görülüb. Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının katibi və sədri vəzifəsində işləmiş Həsən Seyidbəylinin yaradıcı əməyi həmişə qiymətləndirilib.

Ötən il görkəmli kinorejissor, ssenarist, kinodramaturq, Xalq artisti Həsən Seyidbəylinin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə Prezident İlham Əliyev Sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, ölkəmizdə görkəmli sənətkarın yubileyi ilə bağlı müxtəlif tədbirlər həyata keçirilib.

Görkəmli sənətkar 25 iyun 1980-ci ildə Bakıda vəfat edib.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.12.2023)

Dekabrın 21-də Mədəniyyət Nazirliyində Azərbaycanın Xalq artisti, Rusiyanın məşhur teatr və kino rejissoru, teleaparıcı, ictimai xadim, əslən Bakıdan olan Yuli Qusmana “Şərəf” ordeni təqdim edilib.

Xatırladaq ki, Yuli Qusman Prezident İlham Əliyevin 7 avqust 2023-cü il tarixli Sərəncamı ilə, Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında mədəni əlaqələrin inkişafında böyük xidmətlərinə görə bu ali ordenlə təltif olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət naziri Adil Kərimli 80 illik yubileyi və respublikamızın yüksək təltifinə layiq görülməsi münasibətilə Yuli Qusmana təbriklərini çatdırıb.

Qeyd edib ki, ömrünün böyük hissəsini incəsənət sahəsinə həsr edən rejissor zəngin irs yaradıb. Bakılı olması ilə hər zaman fəxr edən sənətkar Azərbaycanın haqq səsinin beynəlxalq aləmə çatdırılmasına da öz töhfəsini verib.

Yuli Qusman çıxış edərək sənətinə verilən yüksək dəyərə görə Prezident İlham Əliyevə minnətdarlığını bildirib.

Sonra nazir “Şərəf” ordeninin nişanını və vəsiqəsini rejissora təqdim edib, xatirə şəkli çəkdirilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.12.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla bu dəfə sizlərə Əbasət Purhəsənin şeirlərini  təqdim edir.

Əbasət Purhəsən

Şair Əbasət Purhəsən, 1982-ci ilin avqust ayının 21-də Qaradağın Əhər şəhərində dünyaya göz açıbdır. İllərdir çarpara şeirləri ilə tanınan Əbasət Əhərin Bariz Ədəbi Dərnəyinin (BƏD) başqanıdır.

BİZ BEŞ YOLDAŞIYDIQ

Biz beş yoldaşıydıq məhəlləmizdə,

İtlər ulayırdı küçələrində.

Biz beş yoldaşıydıq, biz beş beyni qan,

Əhərin dumanlı gecələrində.

Gündüzlər, gecəyə fikirləşirdik,

Gecələr, gündüzə fikirləşirdik.

Bizi aldadırdı matikli qızlar,

Yenə aldanmağa hazırlaşırdıq.

On beş yaşındaydıq həyatımızda,

Həyat bizdən qoca, arzumuz təbriz.

Hələ fikirimiz böyüməmişdən,

Günlər sovuşurdu, böyüyürdük biz.

Fəsillər sovuşdu, illər sovuşdu,

Nə oynaya bildik, nə gülə bildik!

Beş oğlan əhərdən dünyadan köçüb,

Dörd oğlan təbrizdə dünyaya gəldik!

Bizlər yerimizi dəyişə bildik,

Nədən fikrimizi dəyişənmədik?

Görən bu dünyanın dalında nə var?

Qaranlıqlarınan güləşənmədik!

Qəfələr bucağı yerimiz idi,

Ürəyi doluyduq, beyni boşuyduq.

Aldadırdı bizi bəzəkli təbriz,

Biz beş yoldaşıydıq, biz beş daşıydıq.

Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.12.2023)