Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Adətim üzrə tanınmış şəxsiyyətlərin ad günləri olanda məqalələr yazır, sosial şəbəkə dostlarımın ad günlərini təbrik edirəm. Hər gün hər iki zümrədən bir neçə nəfərin ad günü olur. Və ötən günlərin birində facebook dostlarımdan cəmi bir nəfərin- Leyla Həsənlinin doğum günü olanda, düzü, təəccübləndim. Cəmi bir?

Səhifəsinə daxil olub araşdırıram, deyəsən, xaricdə yaşayır. Gəncdir. Şəkillərindən görürəm ki, şən və gülərüz xanımdır. Yaxşı fəlsəfəsi var. Yazır ki,- "Sevgi müharibə kimidir, başlamaq asan, bitirmək çətin, unutmaq isə mümkünsüzdür..."

Daha sonra- "Bir nəğmə var xəyal qurmağıma kömək edir, bir nəğmə var məni xəyallarımdan uzaqlaşdırır. Bir şeir var orda özümü tapıram, bir şer də var orda özümü itirirəm. Bir hekayə var mən yazıram, bir hekayə də var orda məndən yazırlar. Bir həyat var orda gerçəklər danışır..."- yazır...

Şəkillərindən boylanan gözlərində məna axtarıram. Xəyallarımda təmiz, aydın bir səma canlanır. Uzaqda, lap uzaqda, səmanın ənginliklərində sülh göyərçinləri uçuşur, sanki rəqs edirlər. Bu, əminamanlığın nişanəsidir, nikbinliyin təzahürüdür. Əhvalınız həmin səmada rəqs edən göyərçinlər kimi həmişə nikbin olsun, Leyla xanım! Ad gününüz mübarək!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.03.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə “Mİlli ədəbiyyatımızı sevdirək” layihəsində bu gün sizlərə gənc yazar Yeqzar Cəfərlinin “Sayğac” hekayəsini təqdim edirik. 

Payızda yarpaqlar saralır, solur, ağacdan düşür, ömürdən gedən saatlar, günlər, aylar kimi. Payızın xoş sədaları ağac qıtlığı olan yerlərdə öz qoxusunu divarlardakı nəmişlikdə göstərir. Bunun başqa bir səbəbi də Bakının əksər ərazilərində kürəbənd sisteminin olmamasıdır.

Evə yaxınlaşar-yaxınlaşmaz hasarımız gözümə qəribə görünür. İlk olaraq hasardakı nəm qoxusundan təəccübləndiyimi zənn edirəm, yanılıram. Hasarın yola tərəf olan hissəsində yeni qoyulmuş sayğacı görəndə dodaqlarım bir-birini qucaqlayır.

Həyətimizin yanında köməkçi bir yol da var. Görünür, kimsə həyəti bölüb satanda arxa tərəfdə yaşayacaq adamlar üçün açıb həmin cığırı. Məndən bir neçə il əvvəl bura köçən arxa qonşum, yəqin ki, sözügedən yol sənədsiz olduğuna görə sayğacı yapışdırıb bizim hasara.

Evin arxa hissəsində tikdiyim hində bir neçə toyuq-cücə saxlayıram. Evin aşağı hissəsi zirzəmi kimi nəzərdə tutulsa da, hündürlüyü onu gələcəkdə ev kimi istifadə etməyə imkan verir. Qonaq otağının altındakı yeri qaraj etməyi düşünürəm. Toyuqları yemləyib, hində olan yumurtaları götürürəm.

Oğluma "toyuqlar sənə hədiyyə göndərib, bax" deyən kimi gözləri işıqlanır, beləcə, bayaqkı hadisəni də unuduram.

Bir neçə gün də eləcə, beləcə keçir. Bir də görürəm ki, qonşunun həyət qapısını taqqıldadıram. Qonşunun ikimərtəbəli evi sahəsi təxminən sot yarım olan həyətin içindədir. Köhnə bir dəmir parçasını da kiçik darvaza əvəzinə istifadə edirlər.

Bir neçə saniyə çağırandan, qapını taqqıldadandan sonra cırıltı səsi gəlir, qapı açılır.

- Salam, qonşu, bu sayğacı siz qoymusuz qapıma?

Qadın üzünü turşudur, sifəti rəng alıb, rəng verir. Elə bil yaxın bir qohumunun ölüm xəbərini gətirmişəm.

Bir neçə saniyə də səssizliklə keçir.

Sükutun söyüş və ya təhqirlə nəticələnəcəyini gözləsəm də, qadın "üz verməmək" modunu dəyişdirmədən nitqinə davam edir.

- Hə, şoçciki biz qoşmuşux, nolub ki?

- Mənim hasarıma yapışdırmısız...

Bu sözü deyən kimi özümü elə qəribə hiss edirəm ki... Özümdən asılı olmadan gülmək tutur məni.

- Kişiyə demişiy evdə.

- Hansı kişiyə demisiz? Bizim evdə bir dənə kişi var, o da mənəm...

Qadın bir anlıq gülümsəmək istəyir. Bunun mənə hədiyyə olacağından ehtiyatlanır hər halda, sifətinin qırışını açmağa lüzum görmür.

Yaşadığım qəsəbədə o qədər adam yaşayır ki, tıxaca öyrəncəli olmuşuq. Düzdür, şəhərə çıxış rahatdır, bir manata Koroğluya, Qarayevə, Neftçilərə filan getmək olur. Yağış, qar olanda sürücülərin bir çoxu qiyməti qaldırsa da, avtobuslarda basabas olduğundan adamlar çarəsizlikdən bu nəqliyyata üstünlük verirlər. Sübh vaxtı raflarla yanaşı, adətən, içində istixanalarda işləyən fəhlələrin olduğu iri ekaruslar da gözə dəyir. Hər dəfə sovetdən qalma bu avtobusların səsini uzaqdan eşidən kimi dayanacaqda toplanmış adamların gözləri parıldamağa başlayır.

Qonşumuzdakı qadın da gülə-gülə bir dəstə adamla istixanaya gedən avtobusu gözləməkdədir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.03.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Uğurdan danışırıqsa mütləq onun antonimi olan uğursuzluqdan da danışmalıyıq. Əks təqdirdə, mövzumuz tam açılmayacağından onu mənimsəməyiniz də çətinlik törədəcək.

1988-ci ildə 15 müttəfiq respublikadan ibarət olan SSRİ dövləti – dünya siyasətinin kapitalizm və sosializm adlı iki düşmən qütbünün ikincisinin lider dövləti qəfildən dağılmağa başladı. Əlbəttə, sonradan müxtəlif tezislər, arqumentlər irəli sürüləcək, SSRİ-nin son prezidenti Mixail Qorbaçovun «perestroyka» adı altında (hərfi mənası «yenidənqurma» olan bu proses, guya, tarixin ağ ləklərini aradan götürməyə, insanların ideoloji asılılığını yox etməyə, şüur və təfəkkürdə inqilab etməyə, kommunizm diktaturalı idarəetməni demokratik idarəetməylə əvəzləməyə, olduqca qapalı cəmiyyəti açıq etməyə, bütün qara pərdələri götürərək hər şeyi şəffaflaşdırmağa xidmət edirdi) məhz digər güc mərkəzi sayılan ABŞ-ın təhriki ilə quruluşu dağıtması iddia ediləcəkdi. Amma söhbətimizin mövzusu bu istiqamətdə olmadığı üçün biz sadəcə SSRİ-nin dağıdılması faktı üzərində dayanacağıq. 1988-ci ildə, hətta bəzi iddialara görə artıq 1987-ci ildən başlayaraq SSRİ-nin dağılmağa meyillilik tendensiyaları 1991-ci ildə tam olaraq öz labüd sonucunu tapdı. Bir-birinin ardınca bütün müttəfiq respublikalar, o cümlədən də mənim vətənim olan Azərbaycan öz dövlət müstəqilliklərini elan etdilər. SSRİ-nin dağılması ilə Avropa və Asiyanın xəritəsinə 15 yeni dövlət artırıldı, amma bu proses tək bir imperiyanın süqutu kimi yox, bütöv bir sistemin çökməsi kimi tarixə düşdü, Avropanın bütün sosialist ölkələri sosializm kabusundan – dolayısı Kreml asılılığından qurtuldular. Almaniya Demokratik Respublikası adlandırdığımız Şərqi Almaniyanın süqutu ilə Almaniya birləşdi, Çexoslovakiya Çexiya və Slovakiyaya parçalandı, Yuqoslaviya Federasiyasının tək bayrağı birdən-birə Serbiya, Xorvatiya, Bosniya və Hersoqovina, Makedoniya, Kosovo, Çernoqoriya kimi bir neçə bayrağa çevrildi. Beləcə Avrasiya materikinin ərazisində milyonlarla insanın yaşadığı nəhəng bir iqtisadi formasiya digəri ilə əvəzləndi, sosializm kapitalizmə təslim oldu.

Təbii ki, bəşər tarixində ən böyük kataklizmlər məhz formasiya əvəzlənmələri dövründə meydana çıxır. Bir Azərbaycan xalqı olaraq biz də bu kataklizmaların caynağına düşəsi olduq. Oturuşmuş, sabit bir dövlət, tam təminatlı güzəran sanki bizlərə özümüzü okenda etibarlı bir gəminin sərnişinləri ampluasında hiss etdirirdi, qəfildən okean lərzəyə gəldi, çaxnaşdı, gəmini atıb-tutmağa, sərnişinləri də ora-bura çırpmağa başladı.

Bu gözlənilməzlik həyatımızın hər bir sahəsinə sirayət elədi. Əlbəttə, müstəqil bir dövlətin vətəndaşı olmaq şərəfi kimi müsbət çalar gəldi həyatımıza və bu, ən vacib şərtdir. Amma formasiya dəyişkənliyinin yaratdığı konkret çətinliklər, problemlər dalğasının həmləsi qarşısında tab gətirmək də asan deyildi. Formasiya dəyişkənliyi ilk öncə həyatımıza maddi olanın mənəvi olandan daha dəyərdə olması anlayışını gətirdi, adında «kapital» sözünün əks olunduğu bir formasiyada kapitala səcdə qılmaq məcburiyyəti, şübhəsiz, mənəvi olanın ideologiya şəklində hakim olduğu bir cəmiyyətdən çıxan insanları çətinə, dolaşığa saldı. Cəmiyyət qanunları, əxlaq kodeksi, davranış normaları bir andaca bünövrəsi dağılan binalar kimi büsbütün uçub yerə gəldi. Üstəlik pulun dəyişilməsi, istiqrazların dəyərini itirməsi insanları bütün həyatları boyu yığdıqları maddiyyatdan da məhrum etdi.

İnsan adicə bir ölkədən başqa bir ölkəyə gedəndə, yaxud hansısa bir xəstəliklə bağlı qida rasionunu dəyişəndə, yaxud adicə, bir mənzildən digərinə, bir iş yerindən başqa birisinə köç edəndə uzun müddət bu yeniliyə adaptasiya oluna, alışa bilmir, onun fəsadlarını çəkir. İndisə birdən-birə milyonlarla insanın həyatı siyasi, iqtisadi, sosial, mənəvi kontekstdə büsbütün dəyişirdi. Bu da təbii ki, yeni bilik və bacarıqlar, vərdişlər, şablonlardan çıxma, çərçivələri dağıtma tələb edirdi, ən əsası da bir formasiyadan digərinə transfer dözüm, mübarizlik, kreativ düşünmə, adaptasiya bacarığı tələb edirdi. Şübhəsiz, bizlər – keçmiş sosialist düşərgəsinin sakinləri hamılıqla bu keçidi etdik, amma şəraitə uyğunlaşa bilməyib, sadəcə, «uğursuzlar qatarının» sərnişininə çevrilənlərimiz də az olmadı.

Sosiologiyada, iqtisadiyyatda belə bir termin var, «qara qu quşu». Sorbon Universitetinin məzunu olan Livan əsilli Amerika vətəndaşı, maliyyə bilicisi Nassim Tallibin gətirdiyi bu ifadə onun eyniadlı məşhur bestsellerindən götürülüb. Mənası da təqribən bu cürdür: Avstraliya kəşf olunana qədər Köhnə Dünyanın əhalisi əmin idi ki, bütün qu quşları ağdır. Onların bu qənaəti təcrübələrinə əsaslanırdı. İlk qara qu quşu ilə rastlaşma ornitoloqları bərk təəccübləndirdi. Deməzsənmiş, onların quların yalnız ağ olmaları barəsindəki qənaətləri tam yanlış imiş.

Amma bu hadisə başqa bir səbəbdən olduqca əhəmiyyətlidir. Bu hadisə, göstərdi ki, bizim aldığımız təlimlər, biliyimiz necə də dar çərçivəyə sığınıbmış. Cəmi bircə müşahidə – qu quşları ilə bağlı bu hadisə sübut etdi ki, min illərlə yaşı olan aksiomlar yanlış ola bilər. Bircə eybəcər quş hər şeyi çox rahatca alt-üst edə bildi.

Nassim Taleb öz təlimində «Qara qu quşu» anlayışına üç cür xarakteristika verir: birincisi, Qara qu quşu – anomaldır, onu heç kəs gözləmir, gəlişi heç təxəyyülə belə sığışmır; ikincisi, o, nəhəng təsiretmə gücünə malikdir; üçüncüsü – o, insan təbiətinin bizə sürpriz kimi gələn bir hadisə baş verdikdən sonra onu adiləşdirib gözlənilən və izah edilən xarakterdə bəyan etməyə məcbur etməsini özündə ehtiva edir.

Əlbəttə kitabımızın növbəti hisslərindən birində mütləq Nassim Talebin «Qara qu quşu» adlı ölməz əsərinə yenidən toxunacaq, bestsellerin oxuculara fayda verə biləcək əsas məziyyətlərindən bəhs edəcəyik. Amma indilikdə məhz onu vurğulamaq istəyirəm ki, gözlənilməyən, öncədən təxmin edilməyən, gəlişi ilə həm bütövlükdə cəmiyyətlərdə və həm də hər bir ayrıca fərddə fərqli tendensiyalara təkan verən, onları tərpədən bütün hadisələr «Qara qu quşları» adlandırıldığından, təkcə elə bu son dönəmdə biz azərbaycanlıların rastına çıxan quşların sayına diqqət etdikdə adamı soyuq tər bürüyür.

İqtisadi formasiya, onun gətirdiyi dəyişikliklər hətta ailədə və cəmiyyətdə yeni münasibətlərin formalaşması lüzumuna qədər təfəkkürümüzdə yer elədiyi halda Azərbaycanla qonşu Ermənistan arasında olan Qarabağ müharibəsi adı altında növbəti «Qu quşu» təşrif buyuraraq həyat axarımızı büsbütün pozdu. Formal olaraq 1994-cü ildə atəşkəs sazişi imzalanana qədər uzanan, amma realda hələ də davam edən, Ağdam, Cəbrayıl, Qubadlı, Füzuli, Zəngilan, Laçın, Kəlbəcər, Şuşa, Ağdərə, Xocalı, Xocavənd, Xankəndi, Əsgəran, Hadrut kimi 14 rayonun timsalında 20 faiz Azərbaycan torpaqlarının işğalı ilə nəticələnən, 30000-ə yaxın hərbçinin, 800-ə yaxın mülki şəxsin həyatını alan, 11 min nəfəri əlil edən, rəsmən 4210 nəfərin itkin düşdüyü, 724000 nəfərin məcburi köçkünə çevrildiyi bu müharibə müstəqil Azərbaycanın inkişafına çox ağır zərbələr vurdu, hər bir azərbaycanlının həyatından qapqara izlər buraxaraq keçdi.

2015-ci ildə neft gəlirlərinə hesablanmış büdcə ilə yaşayan, get-gedə çiçəklənən Azərbaycanımıza dünyada baş verən qlobal böhranın, daha çox isə geosiyasi gedişlərin təsiri ilə növbəti «Qara qu quşu» uçub gəldi. Neftin qiymətinin süni olaraq, heç bir proqnozlara gəlməyəcək dərəcədə kəskin ucuzlaşması büdcə kəsirləri yaratdı, yerli valyuta iki devolvasiya ilə dəyərini xeyli itirdi, inflyasiya, iqtisadi böhran ölkəyə zor etməyə çalışdı.

Hər bir ailənin, insanın müəyyən maddi sıxıntısı ailədə, kollektivdə insanlarla münaqişəsindən, ziddiyyətindən doğan problemi, səhhətiylə bağlı rahatsızlığı, doğma və yaxınını itirməyinin dərdi, çin olmayan arzuları ola bilər, bütün bunlar uğursuzluq narazılıqları yaradan fərdi nəsnələrdir. Amma Qara qu quşunun gətirdiyi isə ümumi nəsnələrdir ki, onlar hər bir şəxsin gündəlik həyatında özünü göstərir.

Bəhs etdiyimiz detallar cəm halda bir narazılıq, həyatdan küskünlük əmələ gətirirlər, sonucda da bu narazılıq və həyatdan küskünlük uğursuz insan anlamını formalaşdırır. Bizim qətiyyətimiz azalır, diqqətimiz yayılır, məqsədyönlülüyümüz itir, zərbələrimiz kəsərdən düşür.

Obyektiv və subyektiv səbəblər məcmusu olan uğursuzluq – kitabımızın baş mövzusu olan uğurun antonimi olaraq, əvvəldə qeyd etdiyim kimi, mütləq haqqında bəhs etməyimiz zərurətini yaradır. Arzuladığımız və planlaşdırdığımız məqsədə döğru yolda bizi büdrədən şərait, fiziki vəziyyət olan uğursuzluq barədə təbii ki, xüsusi təlimlər, hansısa düstur və aksiomlar yoxdur. Uğursuzluq – daha çox subyektin dünyagörüşündən asılı olan bir anlayışdır, bəzi adamlar üçün uğursuzluq kimi qəbul edilən bir hadisə, vəziyyət başqası üçün adi hal da ola bilər. Amma istənilən halda qarşıya qoyulan məqsədə çata bilməmək, hədəfi vura bilməmək uğursuzluq kimi qəbul edilir. Abiturient qəbul imtahanından lazımi qədər bal toplaya bilmədi, idmançı çempion ola bilmədi, müəllim attestasiyadan keçə bilmədi, şirkət rəhbəri tenderdə qalib gələ bilmədi, müəssisənin yeni məhsulu bazara girə bilmədi, gənc öz sevdiyinə qovuşa bilmədi və s. və i. – onlarca bu cür uğursuzluq misalları çəkmək olar ki, bu misallar da paritet qaydada həm subyektin özündən, həm də obyektiv reallıqdan qaynaqlanır.

Amma uğur qazanmaq düsturunda subyektin özünün uğura maksimum köklənməsi əsas yer tutur. O, özündən asılı olan, öz əlində olan hər bir şeyi qeydsiz-şərsiz eləməlidir, bunun üçün lazım olan bütün qüvvəsini, imkanlarını səfərbərliyə almağı bacarmalıdır. İdmançıların təbirincə desək, sən həyatının ən həlledici döyüşünə tam hazırlaş. Bəxt həmişə güclünün üzünə gülür. Belədə qələbə mütləq sənin olacaq!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.03.2024)

Dəyərli oxucularımız. “Mütaliə saatı” rubrikasında “Ədəbiyyat və incəsənət” sizlər üçün yeni romanın yayımlanmasına başlayır: Fəxrəddin Qasımoğlu, “İkibaşlı əjdaha”!

«Son gecə» və «On ikiyə işləmiş» adlı iki biri-birindən maraqlı romanlarla debüt edən yazıçının hər iki romanı portalımızda dərc edilib. Əminik ki, Fəxrəddin Qasımoğlunun “İkibaşlı əjdaha”sını da bəyənəcəksiniz.

Axırıncı dəfə mənzilə nəzər saldı. Dolabdakı dəyişək paltarlarını yığdığı çantanı çiyninə asdı, ona daha lazım olmasa da, paltarlarını və çantanı mənzildə qoyub gedə bilməzdi. Bir daha cibindəki sənədləri yoxladıqdan sonra əlini uzadıb çəliyi götürdü və mənzildən çıxıb qapını örtdü. Blokdan çıxanda ətrafa nəzər salıb əvvəlcə ona lazım olan tərəfə yox, əks tərəfə getdi. Orada zibil qutularının olduğunu bilirdi. Qutulara çatanda cəld hərəkətlə çiynindəki çantanı qutulardan birinə atdı. Çantalı adam daha çox diqqət çəkə bilərdi. Bunu etdikdən sonra üzünə zibilini atıb geriyə qayıdan adam görkəmi verib axsaya-axsaya əks istiqamətə, yolun üzüyuxarı meyil etdiyi tərəfə yan aldı. Elə də uzaq olmayan məsafəni piyada qət edəcəkdi.

* * *

Təqvimdəki şəkli görəndə bir anda hər şey mənə aydın olmuşdu. Təki Mahir telefona tez cavab verəydi. Nəhayət dəstəyin o başından onun səsi gəldi. Sözünü ağzında kəsib qışqırdım:

-Mahir, tez mənə de. Bizə lazım olan dövr ərzində Mahmudun iştirak etmədiyi, digər yaşıllaşdırma işləri aparılan yerlərin siyahısı yanındadır?

-Əlimin altındadır.

-Tez bax gör siyahıda Alov Qüllələri var?

Mahirin cavabı bir neçə saniyə çəkdi.

-Var, Bəxtiyar, var. İyulun 28-də orada qazon örtüyü solduğu üçün yenilənib. Demək istəyirsən ki, üçgümbəzli kilsə Alov Qüllələrinə işarədir?

İyulun 28-i… Mahmud iyulun 28-i yoxa çıxmışdı. Mahirin bu dediklərindən sonra daha ehtimalımın doğru olduğuna heç bir şübhəm qalmadı. Partlayıcını oraya yerləşdirən Mahmud bir gün sonra aradan götürülmüşdü. Daha doğrusu, elə həmin gecə. Partlayıcını oraya gecə saatlarında, 29-na keçən gecə qoya bilərdi, gündüz yox. Deməli, 28-i işdən çıxandan sonra evə qayıtmayıb gecənin düşməsini gözləyib. Ona görə də o, 28-dən itkin düşmüş hesab olunur. Belə təsadüflər olmur. 

-Düz başa düşdün. Tək bu deyil, qardaş. Ağzından alov saçan ikibaşlı əjdaha… Bu teraktın törədiləcəyi tarixə işarədir. Bu gün ayın ikisidir, oktyabr ayının ikisi. Başa düşürsən, partlayış bu günə təyin olunub, Mahir.

Mahir susub heç nə demirdi. Bu başa düşülən idi. Hazırlanan teraktın təyin olunduğu tarixi elə həmin gün müəyyən etməyimizin nə olduğunu ikimiz də gözəl başa düşürdük. Ancaq hələ o, mənim bildiyim əsas şeyi bilmirdi. Hər şey demək olar ki, vaxtımızın qalmadığı anlamına gəlirdi.

Onun danışmasını gözləməyib davam etdim.

-Təəssüf ki, bu da deyəcəklərimin hamısı deyil. İndi ən pis olanı dinlə. Stepanın göndərdiyi şəkildə, kilsənin üstündəki səmada günəş şəkli yadındadır? Yeni doğan, hələ tam qalxmamış parlaq günəş. Bu partlayışın törədiləcəyi vaxtı göstərir. Ayın 2-si, səhər saatları. Bu dəfə heç bir səhv yoxdur. Tələs, gecikə bilərik.

-Başa düşdüm-Mahir yenə də qısa cavab verib xətti kəsdi.

Nəhayət, hər şey yerini aldı. Üçgümbəzli kilsənin şəklini Moskvada olarkən çəkməsi, Solominin hələ o vaxt haranı partladacağı barədə məlumatlı olmasına işarədir. Çox güman ki, əvvəlki gəlişlərində Alov Qüllələrinin ətrafını gəzib orada kəşfiyyat işləri aparıb. Elə partlayışın səhər saatlarında törədiləcəyi də belə anlaşılır ki, həmin vaxt məlum imiş. Teraktı törədəcəyi tarixi isə «Koramal»a burada, Bakıda olarkən bildiriblər. Görünür bununçün münasib vaxt gözləyirmişlər. Böyük ehtimalla qarşı tərəf cəbhədəki bir həftəyə yaxın biyabırçı məğlubiyyətindən diqqətləri yayındırmaq üçün hadisələri tezləşdirib. Belə başa düşülür ki, partlayışın tarixi barədə məlumat bir, ya da iki gün əvvəl ona verilib. İkibaşlı əjdaha şəklini də o, məhz bu xəbərin təsiri altında çəkib. Elə, ya belə, hər halda axtardığımız qatı cinayətkarın uşaqlıqdan rəssamlığa olan həvəsinin onun psixologiyasında qoyduğu izlər işimizə yaradı. Ən azından, daha onun qarşısında «silahsız» deyilik.

* * *

Hiss elətdirmədən qolundakı saata baxdı. Saatın əqrəbləri 8:50-ni göstərirdi. Ürəyində bu çəkmələri fikirləşənlərə bir yağlı söyüş söydü. Adi yerişlə indi gedəcəyi yolun yarısını qət etmiş olardı. Ancaq axsamağa və yerişini yavaşıltmağa məcbur idi. Hər-halda məsafə elə də uzaq deyildi. Gedəcəyi məkanın iki yüz metrlik məsafəsinə çatması işini görmək üçün kifayət edəcəkdi. Elə bu iki yüz metr məsafə həm də partlayışdan sonra yaranacaq qarışıqlıqda oradan diqqəti cəlb etmədən uzaqlaşması üçün nəzərdə tutulmuşdu. Başını döndərmədən ətrafı nəzərdən keçirib yoluna davam etdi.

* * *

Daxili İşlər Nazirliyində yaradılmış xüsusi məxfi qrupun rəhbəri, polkovnik Mahir Vəliyevin verdiyi məlumatı dinləyən ağsaçlı general telefonun dəstəyini qaldırıb növbətçi zabitə göstərişlərini verdi. Onu dinləyən zabit,-«aydındır»,-deyib qarşısındakı radiostansiyanın dəstəyini qaldırdı:

-Diqqət, diqqət! Bütün stasionar postlarda, piyada və avtopatrul marşrutlarında xidmət aparan rəhbər əməkdaşların nəzərinə. Bütün əməkdaşların təlimatlandırılması vacibdir. Tərəfinizdən Bakı sakini İvan Andreyeviç Nikolayev yoxlanacağı təqdirdə onun bir qədər ləngidilməsi, sonra isə bütün hallarda sərbəst buraxılması əmr olunur. Deyilən adam böyük ehtimalla çəliklə gəzir.

Növbətçinin verdiyi bu məlumat xüsusi kanal vasitəsilə verildi və onu yalnız əl radiostansiyalarına qulaqcıq taxmış post və patrul rəhbərləri eşitdilər. Beş dəqiqə keçməmiş, onlar bütün əməkdaşlarını təlimatlandırmışdılar və artıq hamı verilən əmr barədə xəbərdar idi.

Polkovnik Vəliyevin göstərişi ilə Alov Qüllələri istiqamətinə yollanan istehkamçı qrup artıq oraya çatmaqda idi. Onlara əsas diqqəti oradakı yaşıllıq ərazidə olan, bir neçə ay əvvəl yenilənmiş qazon örtüyünə yönəltmək tapşırılmışdı.    

Başqa bir maşında gedən Mahir Vəliyevlə məxfi qrupun üzvləri onlardan bir qədər arxada gəlirdilər. İstehkamçılar öz işlərini görərkən, onlar Alov Qüllələrinin ətrafında hiss elətdirmədən lazımı mövqeləri tutmalı idilər. Panikaya səbəb olan heç bir hərəkətə yol vermək olmazdı. Hər şey sakitcə yerinə yetirilməli idi. Kompleksin rəhbərliyi artıq vəziyyət barədə məlumatlandırılmışdı. İstehkamçıların işlərini rahat və operativ görmələri üçün hər bir şərait yaradılacaqdı.

Beş dəqiqə sonra maşınla kompleksin qarajına daxil olan istehkam qrupunun üzvləri cihazlarını götürüb tələsik qarajın arxa qapısından yaşıllıq olan əraziyə qalxdılar. Kompleksin iki nümayəndəsi onları orada gözləyirdilər. Daha beş dəqiqə keçmiş məxfi qrupun üzvlərini gətirən maşın qaraja daxil oldu. Maşından düşən əməkdaşlar qısa fasilələrlə qarajı tərk edib Qüllələrin ətrafında, bir neçə istiqamətdə, təxminən iki yüz əlli metr radiusda mövqelərini tutdular. Yolda gələrkən kimin harada dayanacağını artıq müəyyən etmişdilər. İstehkamçı qrupun rəhbərinin Mahir Vəliyevlə birbaşa əlaqəsi var idi. Nəsə aşkar olunarsa, dərhal ona məlumat verəcəkdi.

* * *

Telefon danışığı bitən kimi sürətlə evdən çıxıb maşını işə salmışdım. Ancaq səhər saatları olduğundan postların qarşısında düzülmüş maşınları görüb vaxt itirəcəyimi başa düşdüm. «Niva»nı yolun ortasındakı səkiyə dırmaşdırıb yolun əks tərəfinə keçdim. Uzaqdan bu manevrimi görüb yoxlamadan yayındığımı düşünən əməkdaşlara hansısa addım atmalarına imkan verməyib maşını sürətlə onların yanına sürüb saxladım. Xüsusi verilmiş vəsiqəni təqdim etməyim yaranmış gərginliyi bir anda aradan qaldırdı. Uşaqlardan maşınımın nömrəsi barədə bütün postları məlumatlandırmalarını xahiş edib, maşının işıqlarını yandırıb yolun əks istiqaməti ilə sürətlə yola davam etdim. Oraya vaxtında çatmalı idim. Efir vasitəsilə məlumatı alan ilk qarşılaşdığım yol polisi maşınımı görən kimi birinci yolayrıcında yolun əks istiqamətinə keçib sayrışan işıqları yandırdı və qarşımda gedərək yolu açmağa başladı. Onun bu köməyi məni xeyli qabağa atsa da, əks istiqamətdə hərəkət etdiyimiz üçün tez-tez qarşıdan gələn maşınların kənara çəkilib yol vermələrini gözləməyimiz sürətlə getməyimizə mane olurdu.

  “Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.03.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL:

El Roman bəy, ölüm öz gəliş vaxtını əvvəlcədən söyləməsə də, bizimlə qarşılaşır. Ölümdən başqa nə ilə bir gün mütləq görüşəcəyik?

CAVAB:

- Özümüz kimi bir adamla bir gün mütləq görüşəcəyik. Kimsə qarşısına özü kimi birisi çıxmamış ölməz. Bu insanın sonuncu vacib üzləşməsidir. Sirat körpüsüdür. Ən axırıncı mərhələdir, hətta ən axırıncı imtahandır. İnsanın özünü tanıması ölümünə yaxın baş verə bilər. Amma soruşsan, hamı guya özünü tanıyır...

Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.03.2024)

Kubra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Əslində sualın cavabı elə sualın içində gizlənib. İnsan insan olduğu üçün barəsində düşünülməyə, qayğıya, şəfqət və mərhəmət kimi duyğulara ehtiyac duyur. Və məsələ burasındadır ki, yaşından, cinsindən, hətta xaraktercə nə qədər güclü olmasından asılı olmayaraq, hər kəs kimlərsə tərəfindən düşünüldüyünü, sevildiyini yeri gələndə anlaşıldığını, qorunduğunu bilmək istəyir. Əgər kimsə bunu inkar edirsə, yalan danışır. Çünki Allah insanı yaratmadan öncə anaları yaratmışdı və O bilirdi ki, onun bəndələrini ondan sonra ən çox sevəcək kəslər ancaq analarıdır. Təbii ki, bəzi insanlar bu cəhətdən də, özlərini şanssız hiss edə bilərlər. Yəni, bəzən bizə sadəcə “anamız tərəfindən böyüdülmüşük, ancaq sevilməmişik” kimi gəlsə belə, yenə pis olmağa dəyməz. Demək ki, Allah öz sevgisinin heç bir parçasını başqa bəndəsinə vermədən sizi sevir və sizi sevdiyi üçün yer üzünə göndərib, sonsuz göy üzü ilə mükafatlandırmaq istəyir. Yox əgər siz sadəcə düşünülmək, insanlar tərəfindən önəmsənmək və həyatda bir mövqe sahibi olmaq istəyirsinizsə dini və fəlsəfəni bir kənara qoyub Abraham Maslounun tələbat piramidasını nəzərdən keçirsəniz nə istədiyinizi və əslində nəyə layiq olduğunuzu çox gözəl dərk edə bilərsiniz.

Belə ki, Maslou insanın həyat piramidasını 5 mərhələyə ayırmışdır. İlk iki mərhələni təbii ehtiyacların ödənməsi və təhlükəsizlik əhatə edir. Digər üç mərhələ isə ardıcıl olaraq aidlik, hörmət və özünü reallaşdırma prinsiplərindən ibarətdir. Piramidadan da  anlaşıldığı kimi natural ehtiyaclarını ödəyən kəslər özlərini sosial fərd kimi formalaşdırmaq üçün cəmiyyətdə bir yer tutmağa çalışır. Və bunun üçün onlar sevilməyə, hörmətə və öz xəyalları uğrunda atdıqları addımlarda onları dəstəkləyən, onların yolu ilə irəliləyən insanlara ehtiyac duyurlar.

Etiraf etmək lazımdır ki, həqiqətən insan nə qədər güclü olduğunu desə də, özünün tək başına bacaracağına, çətinliklərin öhdəsindən gələcəyinə inansa da, onu daim düşünən, fikirlərini önəmsəyən, bəzən onun üçün narahat olan başqalarına ya da ki, ən doğma özgələrə ehtiyac duyur. Əgər sən də, həyatında belə bir insana ehtiyac duyursansa və bunu etiraf etməyə çəkinirsənsə öncəliklə həyatının mərkəzinə özünü qoymağı, insanlardan gözləntilərini sıfıra endirmədən minimallaşdırmağı bacarmalısan ki, əsas gücün səndə olduğunu və cəmiyyətin sənin üçün yalnız motivasiya və disiplin mənbəyi olduğunu unutmayasan.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.03.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı statusman Hümbət Həsənoğludan növbəti 10 aforizmi təqdim edir. 

1.İnsan həyatını adiləşdirən - vərdişlərdir, hər gün yeni­ləşməyə cəhd et.

2.Yalnız özün haqda düşündükdə özünlə tək olursan.

3.Alət ustanın əlində sevinər. 

4.Vaxtında narahat olmasan, rahatlıq tapmazsan.

5.Sonda dostluğunda tək Allah qalıbsa, deməli, həyatı düzgün dərk etmisən.

6.Yaltağın arzusu özünə də yaltaqlananın olmasıdır.

7.Uyğun gəlməyin hələ yerində olmağın demək deyil.

8.Çoban çomağına həmişə səsi ilə də dəstək olur.

9.Həyatda pulla alına bilməyəcək şeylərin siyahısı getdikcə daralır.

10.Səndən nəsə asılıdırsa, deməli, yaxşılıq etmək şansın var.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.03.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1.

Kişi ağac əkməli, ev tikməli, oğul dünyaya gətirməlidir. Bəs qadın nə günahın sahibidir ki, bütün ömrü boyu bu ağacı sulamalı, evi təmizləməli, oğulu böyütməlidir? 

2

Tənbəl o şəxsə deyirlər ki, guya işləyir görüntüsü yaratmır.

3

-Siz eşitmisiniz, Borsunlu kəndindən məktəbli Dursunova Gülçatay adamı araqdan iyrəndirən içki ixtira edib. 

-Yandırın o cadugəri!

4.

Vestern - bu elə filmdir ki, sonda atların sayı insanların sayından çox olur.

5.

“Səni axtarıram” verilişində şikayət:

-Mən ərim Əlövsəti axtarıram. O, 5 il öncə məni tərk edib Rusiyətə gedib. Bu müddətdə mən onun üçün dörd uşaq dünyaya gətirib təkbaşına böyütmüşəm. Vicdanın olsun, Əlövsət, gəl ailənə yiyəlik elə!

6

Ən yaxşı siyasi lətifə müsabiqəsi elan edilib. Qalibə bir illik ölkədən çıxmağa stop mükafatı veriləcək.

7.

Mən dünyaya gələndə o qədər təəccüblənmişdim ki, bir il yarım müddətinə bircə söz belə deyə bilməmişdim.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.03.2024)