Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə oktyabrın 2-dən 8-dək Bakı Ekspo Mərkəzində 10-cu Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi (Baku International Book Fair 2024) keçirilir. Bu gün oktyabrın 2-dir və səhər saat 10-da sərginin təntənəli açılış mərasimi olub. 

Sərgidə maraqla gözlənilən tədbirlərdən biri də bu gün saat 16-da Yaşıl zonada baş tutacaq Mədəniyyət Nazirliyi ilə Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun birgə layihəsi olan “Sizlər üçün seçdik” adlı çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyasının təqdimat mərasimidir. 

Bu nəşrin əsas fərqli cəhəti ölkənin tanınmış yazarlarının ən yaxşı bildikləri əsərlərini antologiya üçün təqdim etmələrindədir.

Kitaba Xalq yazıçılarından Anarın, Elçinin, Kamal Abdullanın, Çingiz Abdullayevin, Elmira Axundovanın, Natiq Rəsulzadənin hekayələri, Xalq şairlərindən Nəriman Həsənzadənin, Vahid Əzizin, Sabir Rüstəmxanlının, Ramiz Rövşənin şeirləri daxil edilib. O cümlədən, nasirlərdən Seyran Səxavət, Elçin Hüseynbəyli, Yunus Oğuz, Varis, İlqar Fəhmi, Aqşin Yenisey, Natiq Məmmədli və Cavid Babayev, şairlərdən Baba Vəziroğlu, Rəşad Məcid, Ramiz Qusarçaylı, Səlim Babullaoğlu, Salam Sarvan, Nigar Həsənzadə, Qulu Ağsəs, İbrahim İlyaslı, Əlizadə Nuri, Əkbər Qoşalı, Xəyal Rza, Fərid Hüseyn və İntiqam Yaşarın da əsərləri antologiyada yer alıb.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəaliyyətini bərpa etmiş “Yazıçı” nəşriyyatının “Booker Publishing house” nəşriyyat evi ilə birgə ərsəyə gətirdiyi antologiyanın böyük maraqla qarşılanacağı hədsizdir.

Bütün maraqlananlar dəvətlidir.

Hələ kitab hədiyyəsi də olacaq! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.10.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə oktyabrın 2-dən 8-dək Bakı Ekspo Mərkəzində 10-cu Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi (Baku International Book Fair 2024) keçirilir. Bu gün oktyabrın 2-dir və səhər saat 10-da sərginin təntənəli açılış mərasimi olub. 

Sərgidə Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu da yaxından iştirak edəcək. 

Bu gün - oktyabrın 2-də saat 14-də Lütfizadə təqdimat zonasında “Türk ədəbiyyatının inciləri” seriyasından tanınmış qazax ədibi Kemel Tokayevin “Xüsusi tapşırıq” kitabının təqdimatı olacaq. 

Həmin gün saat 16-da Füzuli təqdimat zonasında Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin Füzuli irsinin əbədiləşdirilməsi ilə bağlı Fərman və Sərəncamlarını ehtiva edən “Heydər Əliyev və Məhəmməd Füzuli” kitabı təqdim ediləcək.

Oktyabrın 5-də saat 10-da Yaşıl zona” təqdimat zonasında “Türk ədəbiyyatının inciləri” seriyasından tanınmış qazax yazıçısı Bardibek Sokrakbayevin “Mənim adım Kojadır” kitabının təqdimatı və 100 illik yubileyi mərasimi keçiriləcək. 

Həmin gün saat 11-də Füzuli təqdimat zonasında “Türk ədəbiyyatının inciləri” seriyasından görkəmli qazax yazıçısı Malik Otarbayevin “Gözlədiyimiz xoşbəxtlik” kitabının təqdimat mərasimi olacaq. 

Nəhayət, oktyabrın 7-də saat 14-də Lütfizadə təqdimat zonasında “Türk ədəbiyyatının inciləri” seriyasından türkmən ədəbiyyatının klassik şairi Məhdimqulu Faraqinin “Aşiq olmuşam” adlı şeirlər kitabı təqdim ediləcək. 

Həmin gün saat 16-da isə Lütfizadə təqdimat zonasında “Türk dünyasının elmi inciləri” seriyasından Qazaxıstan Respublikasının dövlət və elm xadimi Darxan Kıdırəlinin “Daşa yazılan tarix” kitabının təqdimat mərasimi baş tutacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.10.2024)

Gənc soydaşımız Səlim Abbaszadənin çəkdiyi "Xarıbülbül" rəsmi dünyanın 185 ölkəsindən əl işləri ilə birlikdə Oslo Beynəlxalq İncəsənət Uşaq Muzeyinin (The International Museum Of Children's Art's) daimi sərgi salonunda nümayiş olunacaq. Gənc rəssamın “Tıq-tıq xanım” muzeyin arxivində saxlanması halında.

Səlim Abbaszadə əsəri Muzeydə çıxan ilk azərbaycanlı gəncdir.

Bu barədə “Ədəbiyyat və İncəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən məlumat verilib. 

Oslo Beynəlxalq Uşaq İncəsənət Muzeyinin direktoru Anqela Qoldin S.Abbaszadənin rəsmlərindəki rəngarəngliyin və təbii təbiətin ünsürlərinin obrazlı təsvirinin "soyuq şimal"a istilik, sülh, gözəl və birlik bəxş etdiyi bildirilir.

Muzeyin əsas üç funksiyası olduğunu deyən Anqela Qoldin ki, əsas məqsədi dünyanın hər qitəsindən rəsmləri toplamaq, qorumaq və gənc istedadların rənglər inkişafında gələcək nəsillərə ötürməkdir.

Muzeyin direktoru Səlim Abbaszadə ilə əməkdaşlıq çərçivəsində.

Qeyd edək ki, 2023-cü ildə Oslo Beynəlxalq İncəsənət Uşaq İncəsənət Muzeyində (The International Museum Of Children's Art's) Norveç Azərbaycan Gənclər Təşkilatı-NAYO və Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan dili həftəsonu məktəb Muzeyinin təşkilatçılığı ilə Səlim Abbaszadənin "Qarabağı gözəl gördüm" adlı ilk əsəri yaradılıb.

“Ədəbiyyat və İncəsənət”

(01.09.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1 oktyabr tarixi təqvimdə nə ilə səciyyələnir? İlk öncə onunla ki, bu gün yeni ay başlayır. Qızıl payızın orta ayı, toy-düyün mövsümü. 

Adəti üzrə 1 oktyabrda dünyaya gələn məşhur mədəniyyət xadimlərinin əlifba sırası ilə siyahısına nəzər yetirək. 

BƏHRAM OSMANOV

Azərbaycanın teatr rejissoru, aktyor, əməkdar incəsənət xadimi. 

Hazırda Akademik Milli Dram Teatrında və “Ocaq” yaradıcılıq studiyasında çalışır. 

1962-ci ildə Gəncədə dünyaya gəlib. 

EL QREKO

Dünya şöhrətli yunan mənşəli ispan rəssamı. Avtoportretləri ilə məşhurdur. 

1541-ci ildə İraklionda doğulub, 1614-cü ildə Toledoda vəfat edib. 

LEV QUMİLYOV

Rusiyanın yazıçısı, tarixçi alimi, etnoqrafı, araşdırmaçısı. Xüsusən tarixi kitabları ilə tanınıb. Onun “Qədim türklər” kitabı türkdilli xalqlar üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. 

1912-ci ildə Sankt-Peterburqda doğulub, 1992-ci ildə orada da vəfat edib. 

MƏMSUM İBRAHİMOV

Tanınmış xanəndə, Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti, Prezident mükafatçısı, Milli Konservatoriyanın professoru. 

1960-cı ildə Ağdam rayonunda anadan olub. 

RİÇARD HARRİS

İrlandiyalı aktyor, müğənni, teatr prodüsseri, film rejissoru, yazıçı - bir sözlə, universal mədəniyyət xadimi. Kino və musiqi sahəsində ötən əsrin 60-80-ci illərində hədsiz uğurlar əldə edib. Kral Artur rolu və “Mak Artur Park” mahnısı onu şöhrətin zirvələrinə qaldırıb.

1930-cu ildə Limerikdə doğulub, 2002-ci ildə Böyük Britaniyanın paytaxtı Londonda vəfat edib. 

VAQİF BAYATLI ODƏR

Sevilən şair, tərcüməçi, Azərbaycanın Əməkdar İncəsənət xadimi. “Unudulacaq bütün sevdalar”, “Ölənəcən sevmək azdır”, “Yupyumru bir eşq ilə” kimi kitabları ilə bənzərsiz poetik nümunələr ortaya qoyub. 

1948-ci ildə Cəbrayıl rayonunda doğulan şairin bu gün yubileyi - 75 illiyidir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.10.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Poetik qiraətdə sizlərlə yenidən daimi müəllifimiz Əlizaəd Nuridir. Bu dəfə şair Dupduru sular kimi... deyəcək. 

Xoş mütaliələr.

Dupduru sular kimi...

Ay işığı aynalar

Hələ diksinməmişdi-

Sənin baxışlarından.

Aynadan balacaydın

Sevib böyütdüm səni.

Bir pirə girən kimi

Ayağımı soyunub,

Girdim sənin ömrünə.

İşığa həsrət idim-

Üzümə tutdum səni...

Kim kimçün dəli olar,

Kim kimdən ötrü ölər?-

Durub oyun oynadıq,

Axır ki  sənsiz öldüm-

Axır ki  uddum səni.

Dupduru sular kimi

Sevdiyinin üzünü 

Yada salmaq elə xoş-

Bir də xatırlamaqçün

Bir də unutdum səni...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.10.2024)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət”, Qarabağ bölməsi

Xudavəng monastırı - qədim alban, tarixi Azərbaycan abidəsi Azərbaycanın qərb hissəsində, Kəlbəcər rayonunun Vəng kəndi yaxınlığında yerləşir. Bu tarixi dini kompleks Azərbaycanın mədəni irsi və Qafqaz Albaniyası dövrünün ən möhtəşəm memarlıq nümunələrindən biridir. Xudavəng (və ya Dadivəng) monastırı Qafqaz Albaniyasına aid qədim kilsə və monastırlardan biri hesab olunur. 

Qafqaz Albaniyasının xristian dövründə tikilmiş bu kompleks öz zəngin tarixi ilə Azərbaycanın dini və mədəni mənzərəsinin ayrılmaz hissəsi olmuşdur.

Monastırın adının mənşəyi müxtəlif izahlarla əlaqələndirilir. "Xudavəng" sözü yerli dildə "Allahın monastırı" kimi tərcümə edilir və bu məkanın dini və mənəvi əhəmiyyətini vurğulayır. "Dadivəng" adı isə bəzən monastırın qurucusu olduğu güman edilən Dadi adlı müqəddəs şəxslə bağlıdır. Bu şəxsiyyətin xristian dininin yayıldığı dövrlərdə bölgədə missioner fəaliyyəti göstərdiyi düşünülür.

Xudavəng monastırı təxminən VI-VII əsrlərdə tikilməyə başlanmış və sonrakı dövrlərdə müxtəlif əlavələr və yenidənqurmalarla genişləndirilmişdir. Kompleksin memarlığı, o dövrün xristian dini tikililərinin tipik xüsusiyyətlərini daşıyır. Kilsənin strukturunda bərk daş materiallardan istifadə olunmuş, həmçinin zəngin bəzək elementləri, mozaikalar və freskalarla bəzədilmişdir.

Monastır kompleksinə daxil olan binalar arasında kilsə, ibadətgah, yaşayış binaları və başqa tikililər mövcuddur. Kompleksin mərkəzində yerləşən əsas kilsə, onun monumental giriş qapısı və içərisindəki dekorativ elementlər diqqətəlayiqdir. Bəzi freskalar və oyma işləri qədim Qafqaz Albaniyasının dini təsvirlərini əks etdirir.

Xudavəng monastırı, Azərbaycanın dini və mədəni həyatında xüsusi yer tutur. Bölgə xristianlarının müqəddəs ziyarətgahlarından biri kimi uzun əsrlər boyu fəaliyyət göstərmişdir. Xristianlıq dövründə və xüsusilə orta əsrlərdə burada dini mərasimlər və ibadətlər keçirilmişdir. Monastır həm də təhsil və mədəniyyət mərkəzi kimi tanınmış, dini və fəlsəfi mətnlərin yazıldığı və saxlandığı məkanlardan biri olmuşdur.

Xudavəng Monastırı yalnız dini məkan kimi deyil, həm də Azərbaycanın müxtəlif dini icmaları arasında mədəni əlaqələrin qurulmasında mühüm rol oynamışdır. Burada saxlanılan dini əlyazmalar və digər maddi-mədəniyyət nümunələri Azərbaycan və Qafqaz regionunun tarixi və dini irsi haqqında qiymətli məlumatlar verir.

Kəlbəcər rayonu 1993-cü ildə Ermənistan tərəfindən işğal edildikdən sonra Xudavəng monastırı da zərər görmüşdür. Münaqişə nəticəsində monastırın bir çox hissəsi dağıdılmış, tarixən əhəmiyyətli abidə vandalizmə məruz qalmışdır. Lakin 2020-ci ildə Qarabağ müharibəsinin sona çatması ilə Kəlbəcər Azərbaycanın nəzarətinə qayıtdı və bu bölgədə yerləşən tarixi abidələrin, o cümlədən Xudavəng monastırının bərpası məsələsi gündəmə gəldi. Hazırda monastırın yenidən bərpası və tarixi əhəmiyyətinin qorunması istiqamətində işlər aparılmaqdadır.

Son olaraq qeyd edək ki, Xudavəng monastırı Azərbaycan tarixi və mədəni irsinin nadir nümunələrindən biridir. Qafqaz Albaniyasının dini mərkəzlərindən biri olaraq, monastır ölkənin xristian irsini qoruyub saxlayan abidələrdən biri kimi xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Onun tarixi əhəmiyyəti, memarlıq gözəlliyi və dini mənəvi rolu Azərbaycanın mədəni irsinin vacib bir hissəsini təşkil edir. Monastırın bərpası və qorunması bu zəngin irsi gələcək nəsillərə çatdırmaq baxımından mühüm addımdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.10.2024)

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

Ölkəmizdə tarix-diyarşünaslıq muzeylərinin yaradılması və inkişafı dövrü əsasən ötən əsrin 70-80-ci illərinə təsadüf edir. 1980-ci illəri muzeylərin infrastrukturunun inkişafında, eksponatların toplanmasında zirvə nöqtəsi hesab etmək olar.

Oğuz Rayon Tarix-Diyarşünaslıq müzeyi də həmin dövrdə fəaliyyətə başlamışdır. Fəaliyyətə başladığı gündən burada əraziyə aid tarixi abidələri, təbii-elmi və bədii kolleksiyaları, xalq sənətkarlığı nümunələrini toplamaq, qorumaq, öyrənmək və təbliğ etmək üçün çox iş görülmüşdür. Muzeyin əməkdaşı Gülnurə xanımın müşaiyəti ilə eksponatlarla tanışlıqdan və “Rəylər kitabı”ndakıları oxuyandan sonra buna bir daha əmin olduq. Daha ətraflı məlumat almaq üçün Oğuz Rayon Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinin direktor müavini Arzu xanıma müraciət etdik. Sağ olsun, sözümüzü yerə salmadı, geniş müsahibə verdi.  

 Arzu xanım Əliyeva ilə həmin müsahibəni təqdim edirik.

- Salam, Arzu xanım. gəlin söhbətimizə muzeyin yaranması tarixindən başlayaq.

- Salam, xoş gəlmisiniz. 1980-ci ildə ulu öndərimiz Heydər Əliyev bütün rayonlarında tarix-diyarşünaslıq muzeyləri yaratmaq barədə tapşırıq vermişdi. Həmin dövrdə yaranan muzeylərdən biri də Oğuz Rayon Tarix-Diyarşünaslıq muzeyidir. Muzey 1981-cı ilin fevral ayının 19-dan fəaliyyətə başlamışdır. İnşası XVIII əsrin sonu XIX əsrin əvvəllərinə aid edilən ibadətgahda yerləşir. Oğuz Tarix-Diyarşunaslıq muzeyində rayonun qədim və zəngin tarixini, dünənini və bu gününü əks etdirən qiymətli eksponatlar toplanmışdır. Yarandığı zaman fondda təqribən 200 eksponat vardı, ötən 43 il ərzində onların sayı 4556-a çatmışdır. Hazırda burada mənimlə birlikdə 4 nəfər əməkdaş çalışır. Mövcud olduğu dövr ərzində muzeydə eksponatların sayının artması, gələn tamaşaçıların ildən-ilə çoxalması və s. işlərimizin uğurla davam etdiyini göstərir. Əsas məqsədimiz coğrafi və ya inzibati əraziyə aid tarixi abidələri, təbii-elmi və bədii kolleksiyaları, xalq sənətkarlığı nümunələrini toplamaq, qorumaq, öyrənmək və azərbaycançılıq məfkurəsini uğurla təbliğ etməkdir.

- Muzey neçə bölmədən ibarətdir? Tamaşaçılar hansı bölmələrə daha çox maraq göstərirlər?

-  Muzeyimiz dörd bölmədən ibarətdir: təbiət, qədim dövr, sovet dövrü və müasir dövr (müstəqillik dövrü). Mu­ze­yə qə­dəm qo­yanlar ilk növ­bə­də rayonu­n xəritə­si önün­də da­ya­nırlar. Muzeylə ilk ta­nış­lıq da bu­ra­dan baş­la­yır. Çox zən­gin flora və fa­u­naya malik olan Oğu­zun tə­bi­ə­ti­ni əks et­di­rən bit­ki və hey­va­nat alə­mi, tə­bii fay­da­lı qa­zın­tı­lar, ra­yon əra­zi­si­nin az qala yarısını əha­tə edən me­şə­lə­r, na­dir dərman bit­ki­lə­ri, qiy­mət­li ağac­la­r ekspo­zi­si­ya­ya ta­ma­şa edənlərdə rayonun təbiəti barədə aydın təsəv­vür ya­ra­dır. Bu bölmə­də bit­ki nü­mu­nə­lə­rin­dən, rəsm əsər­lə­rin­dən, na­dir me­şə heyvanla­rı­nın buynuz­la­rın­dan, dərilərindən və s. is­ti­fa­də edi­lib.

Qə­dim dövr böl­mə­si (bunu arxeologiya bölməsi də adlandırmaq olar) mu­ze­yin ən zəngin və ən çox tamaşaçı cəlb edən bölməsidir. Bu ekspo­zi­si­ya­da qə­dim insanların ov səhnəsinə aid ma­ketlər, Ya­qub­lu kən­di ya­xın­lı­ğın­da­kı əra­zi­­dən tapılmış, od əldə etmək üçün is­ti­fa­də olun­muş daş, qədim kurqanlardan aş­kar olunmuş in­san sümük­lə­ri və s. nü­ma­yiş olu­nur. Qu­ru­luş və həcmlərinə gö­rə bir-birindən fərqli olan Sin­can, Dəy­mə­də­rə, Kə­rim­li kəndlərindən aş­kar edilmiş, Xoca­lı-Gə­də­bəy mədəniyyə­ti­nə aid edi­lən gil­dən hazır­lan­mış dopular, süddan­lar, vazlar, mat­ra­lar, tək və cüt­qulplu bar­daq­lar xü­su­si maraq doğurur. Böl­mə­də həmçinin müxtəlif il­lər­də ra­yo­nun müx­tə­lif əra­zi­lə­rin­də aş­kar olunan mad­di mə­də­niy­yət nümunə­lə­ri, daş kitabələr, mə­i­şət əş­ya­la­rı da nümayiş etdirilir. Ümumiyyətlə, burada rayon ərazisindən əldə edilən çoxlu maddi mədəniyyət nümunələri toplanmışdır. Bu nümunələr yaşanmış tərəqqini izah edir, yerli əhalinin iqtisadiyyatı, ticarəti və mənəvi dünyası haqqında hərtərəfli informasiya almağa imkan yaradır.

Sovet dövrü bölməsində tamaşaşılarımıza 1920-ci ildən sonrakı dövrlər - kolxoz qurulucuğu, dünyəvi məktəblərin açılması, mədəniyyət müəssisələrinin yaradılması, repressiya, 1941–1945-ci illər müharibəsi, müharibədən sonrakı dinc quruculıuq illərinə aid stendlər, fotolar, sənədlər və s. əşyalar təqdim olunur.

Mü­a­sir dövr böl­mə­sin­də oğuz­lu Qarabağ şə­hid­ləri, on­la­ra məx­sus əş­ya­lar və sənədlər, ra­yo­nun ye­tir­mə­lə­ri və ya­zar­la­rı gu­şə­lə­ri, Oğuz ra­yo­nu­nun ta­ri­xi abidələ­ri və tu­rizm po­ten­si­a­lı, ra­yo­nun is­teh­sa­lat mü­əs­si­sə­lə­ri­nin məh­sul­la­rı ekpo­zi­si­ya­ları tama­şa­çı­da bö­yük ma­raq oyadır. Bir sözlə, Oğuz tarixinin yeni uğurlu səhifələri muzey ekspozisiyalarında öz geniş əksini tapır. 

 - Muzeyə tamaşaçı gəlişi, xüsusən xarici turistlərin gəlişi barədə nə deyə bilərsiniz?

- Tamaşaçı gəlişindən şikayətlənməyə haqqımız yoxdur. İlin əvvəlindən bu günə kimi 1221 nəfərdən çox qonağımız olub. Onların arasında Oğuz, digər şəhər və rayonlarımızın sakinləri ilə yanaşı, xarici turistlər də az olmamışdır. Muzeyimiz  xarici ölkələrdən (Türkiyədən, Rusiyadan, Gürcüstandan, İrandan, İsraildən, Avropa və Ərəb ölkələrindən) rayonumuza gələn turistlərin ziyarət etdiyi əsas obyektlərdən biridir. İndiyə kimi onların sayı 190 nəfərdən çox olub. Türkiyəli alim Mehmet Abdulla, italiyalı (Roma) jurnalist Rosella Fabioni və rus Yepiskopu Aleksey Yuxev təkcə son həftələrdə gələn xarici qonaqlarımızdır.

Tamaşaçılarımız arasında məktəblilərin, tələbələrin və digər gənclərin sayca üstünlük təşkil etməsi bizi daha çox sevindirir. Çünki gənc nəslin nümayəndələrinin muzeyimizdə olması onların qədim və zəngin tariximiz və bu günümüz haqqında dərin biliklərə, geniş dünyagörüşünə malik olmasına, milli dəyərlərə, milli-mədəni və tarixi irsimizə sevgi ruhunda yetişmələrinə xüsusi təsir göstərir. Bu baxımdan təhsil müəssisələri ilə  əlaqələrimizə xüsusi diqqət yetiririk.

 - Tamaşaçıların, xüsusən xaricilərin  konkret olaraq daha çox maraq göstərdikləri eksponatlar barədə nə deyə bilərsiniz?

- Belə eksponatlar çoxdur. Tamaşaçılarımız daha çox neolit, tunç və dəmir dövrünə aid olan eksponatlara maraq göstərirlər. Məsələn, bir az əvvəl də dediyim qədim daş kurqanlardan əldə edilmiş insan sümükləri, kiçik qoç fiquru, tunc xəncər və oxlar, gildən hazırlanmış dopular, güldanlar, vazlar, tək və cüt qulplu bardaqlar, oda sitayişlə əlaqədar olan öküz başı formasında manqal onlarda xüsusi maraq oyadır. Bunlarla yanaşı, tamaşaçılarımız muzeyimizdə nümayiş etdirilən müx­tə­lif çe­şid­lər­də toxunul­muş xal­ça­lar, xur­cun­lar, hey­bə­lər, at çu­lu, tən­bə­ki ki­sə­si, qırxlıq  qa­blara;  gülə­bə­tin­li, me­riş­ka­lı, tor üs­lu­bun­da iş­lən­miş tik­mə­lərə;   si­ni, səhəng, sərnic, sər­puş, sa­tıl, af­ta­fa, qa­zan, dol­ça, camlara; vaxtı ilə yer­li xar­rat­la­rı­n hazırladığı dink, tək­nə, nehrə, ça­naq, çöm­çə, ta­baq, ələk və qa­şıqlara; qadın və kişi gü­müş bel kə­mər­lə­ri, üzük­lər, sır­ğa­lar, mun­cuq­lar və digər zər­gər­lik nümunələ­rinə; od­lu və soyuq si­lah­lara - da­yan­dol­du­rum, tə­ka­tı­lan, çax­maq­lı tüfənglər, ox və müx­tə­lif xən­cər­lərə, bo­nis­ti­ka və nu­miz­ma­ti­ka gu­şə­lə­rin­də­ki qə­di­mi pullara; ADR döv­rü­nə aid sənəd və əs­ki­nas­lara, II Dünya müharibəsində qəhrəmanlıqlar göstərmiş oğuzluların aldıqları or­den və medal­lara, həmin müharibədə istifadə edilmiş pulemyota, Qarabağ şəhidlərinin şəxsi əşyalarına və onların cəbhə sənədlərinə maraqla tamaşa edirlər.

 - Arzu xanım, bilirsiniz ki, Oğuzda 40-a yaxın tarixi və çox sayda təbii abidələr var. Bu abidələrin tanıdılması və turistlərin oraları ziyarət edə bilmələri üçün hansı işlər görülür?

- Bəli, Oğuz Azərbaycanın ən nadir bölgələrindən biridir. Tarixi-mədəni və təbii abidələrlə çox zəngindir. Biz onların tanıdılması üçün ilk növbədə muzeyimizə gələnlərə həmin abidələr və oralardan tapılmış nadir eksponatlar barədə ətraflı məlumatlar təqdim edirik. Məsələn, Kərimli kurqanlarından bəhs edərkən onların eramızdan əvvələ  (e.ə. 14-16-cı əsrlərə) aid olduğunu və buradan həm də qızıldan hazırlanmış öküz başı eksponatı (bundan bütün dünyada cəmi 4 ədəddir) aşkarlandığını söyləyirik. Belə informasiyalar tamaşaçılarımızi həmin abidələrə səfər etməyə təşviq edir. Amma bununla kifayətlənmirik. Obyektlərə ekskursiyalar da təşkil edirik. Məsələn, ilin ötən dövrü ərzində xeyli sayda belə ekskursiyalar təşkil etmişik. Muzeyimizin saytında da internet üzərindən virtual olaraq bu abidələrə səyahət etmək mümkündür. Bizimkilər, elə xaricilər də Uğan və Tərkeş mağaralarını, Gövur, Surxay xan və Maluq qalalarını, Muxas qülləsini, Kərimli kurqanlarını, ərazidəki məscidləri, qədim alban abidələrini, yəhudi sinaqoqlarını, zəngin meşələri, Qafqaz dağlarını və dağ keçidlərini, təbii və tarixi abidələrlə zəngin Daşağıl, Tərkeş, Kərimli, Padar, Sincan, Xalxal, Xaçmaz, Calut və Filfilli kəndlərini səyahət etməyə daha çox həvəs göstərirlər.

- Muzeydə qədim yazılı mənbələr – əlyazmalar və kitablar da varmı?Varsa, onların qorunub saxlanması barədə də məlumat verməyinizi xahiş edirik.

- Hər bir xalq öz keç­mi­şi­ni, in­ki­şaf ta­ri­xi­ni müx­tə­lif ki­tab­lar və  mənbələr va­si­tə­si­lə əl­də edir. Mu­zey­də 270-dən çox ki­tab və əl­yaz­ma var. Bunların 137-ni  qədim ki­tab­lar təş­kil edir. On­lar ərəb və fars dil­lə­rin­də yazılıb. Ki­tab­lar İstanbulda, Ka­zan­da və Tiflisdə çap olu­nub, əl­yaz­ma­la­rın isə namə­lum xət­tat­lar tə­rə­fin­dən üz­lə­ri köçürülüb. Kitabların 135-ni müx­tə­lif möv­zu­lar­da oğuz­lu ya­zar­la­rın əsərləri təşkil edir. Muzeyimizdə bir neçə daş kitabə də qorunur. Na­dir əlyazmalar "Qə­dim əlyazma­lar" ad­lı ekspozisiyada nüma­yiş etdirilir. 

- Bəs muzeydə keçirilən tədbirlər haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Muzeyimizdə tez-tez  müxtəlif tədbirlər və sərgilər təşkil olunur. Oğuz rayonunda yaşayan azsaylı xalqların nümayəndələri ilə keçirilən “Bura mənim də Vətənimdir”, Azərbaycan arxeologiyasının korifeylərindən biri, həmyerlimiz S.Qazıyevə həsr olunmuş “Axtarışlarda keçən ömür”, rayonun Padar kəndindən olan AXC parlamentinin üzvü Qərib yüzbaşıya həsr edilmiş “Dünya səndən kimlər keçdi”, “Muzeylər tarixin yaddaşıdır”, Anım günü münasibəti ilə “Siz bizim əbədi yanar məşəlimizsiniz”, tarixi yerlər və abidələr, muzeylər gününə, digər tarixi günlərə və s. aid tədbirlər, “Nənəmin boxçasında qorunan gözəllik”, “Zərif əllərin möcüzəsi”, “Payız düşüncələri”, şəhidlərimizə həsr olunmuş “Zəfər, şərəf və qəhrəmanlıq tariximiz” adlı səyyar sərgilər və s. keçirdiyimiz tədbirlərin bir qismidir.

- Sonucu sual: çətinlikləriniz barədə nə isə demək  istərdinizmi?

- Elə bir ciddi çətinliyimiz yoxdur. Rayon rəhbərliyinin, Şəki-Zaqatala Regional Mədəniyyət İdarəsinin və Oğuz Rayon Mədəniyyət Mərkəzinin rəhbərliyinin diqqət və qayğısını hər daim hiss edirik. Rayonumuza yeni təyin olunmuş İcra Başçısı cənab C.Əbdül-Qədirovun bu günlərdə muzeyimizi ziyarət etməsini də bu diqqət və qayğının təzahürü hesab edirik. 

Amma bir neçə xahişimiz var. Binanın kiçik cari təmirə ehtiyacı var. Bir də eksponatların sayı xeyli artdığına görə, bina darısqallıq edir. Eksponatları iç-içə yerləşdirmişik. Bu da onların səmərəli nümayiş etdirilməsinə maneçilik törədir. Yeni bina ayrılmasına və ya tikilməsinə ehtiyac hiss edilir. Həm də muzey əsasən yerli əhalinin köməyi ilə zənginləşdirilir. Lakin elə eksponatlar var ki, onları əhalidən almaq üçün müəyyən maliyyə vəsaiti tələb olunur. Nadir və çox qiymətli belə eksponatların alınması üçün müəyyən qədər vəsaitin ayrılması yaxşı olardı. Bu qədər.

- Arzu xanım, sizə işlərinizdə uğurlar arzulayırıq. Və müsahibə üçün təşəkkür edirik. Sağ olun!

- Siz sağ olun! Mən də sizə, portalın rəhbərliyinə və bütün əməkdaşlarına təşəkkür edirəm.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.10.2024)