Super User
Əkbər Qoşalının türk xalqları ədəbiyyatının dövrləşməsinə dair məqaləsi Türkiyədə yayımlanıb
Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin eksperti, Mədəniyyət Nazirliyi yanında İctimai Şurasının sədr müavini, Beynəlxalq "ALAŞ" Ədəbiyyat mükafatı laureatı Əkbər Qoşalının türk xalqları ədəbiyyatının dövrləşməsinə dair məqaləsi qardaş Türkiyənin “TARİH - türk dünyası tarix, mədəniyyət” dərgisində yayımlanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, məqalədə türk xalqları ədəbiyyatının yeni bölgüsü irəli sürülüb. Bu, yazarın "TARİH"də çıxan ikinci irihəcmli məqaləsidir. O, cari ilin fevralında, "Ermənilərin Orta Asiya politikası" adlı araşdırma yazısı ilə çıxış etmişdi.
Ə.Qoşalının şeirləri isə digər qardaş ölkədə - Özbəkistanın nüfuzlu "Cahan ədəbiyyatı" dərgisinin yeni sayında yayımlanıb. Burada yazarın yeddi şeiri oxuculara təqdim olunub. Şeirləri özbəkcəyə özbək şair-tərcüməçisi Rəhmət Babacan uyğunlaşdırıb.
İslam dünyası mədəni abidələri irsi üzrə “Gənc səfirlər proqramı” həyata keçiriləcək
İslam Dünyası Komitəsinin (IWHC) ISESCO-nun baş qərargahında keçirilən 10-cu iclasının yekun iclasında təşkilata üzv ölkələrin nümayəndələrinin iştirak edəcəyi “Gənc səfirlər proqramı” təsdiq olunub.
Proqramın birinci mərhələsində İslam ölkələrindən, o cümlədən Azərbaycandan 3 min gənc maddi və qeyri-maddi irs abidələrinin təbliği və qorunması üzrə təlim kurslarına cəlb olunacaq, həmçinin onların arasından 30 səfir seçiləcək. Proqram üç coğrafi regionu əhatə edəcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən bildirir ki, iclasda 8 ölkədəki – İraq, Pakistan, Kamerun, Mavritaniya, Küveyt, Mərakeş, İndoneziya və Nigeriyadakı 141 tarixi məkan və mədəni elementi İslam Dünyası İrsi Siyahısına daxil edilib. Azərbaycanın da daxil olduğu coğrafi məkan üzrə yeni maddi və qeyri-maddi irs abidələrinin siyahıya daxil edilməsi məsələsinə gələcək iclasda baxılacaq.
Komitənin 10-cu iclasında qəbul edilmiş qərarlarda, həmçinin “Maddi və Qeyri-Maddi Mədəni İrs Elementlərinin Qorunması üzrə Ən Yaxşı Təcrübələrin Siyahısı” adı altında yeni layihənin hazırlanması, iki sessiya arasında IWHC-nin nailiyyətləri haqqında hesabatın təsdiqi də yer alıb.
Komitə üzvləri artıq birinci hissəsi hazırlanmış “İslam dünyasının irsi” kitabını nəzərdən keçirib və ona lazımi düzəlişlər ediblər. Bu kitabın son variantı çap edilərək üzv dövlətlərə göndəriləcək.
Mirzə Fətəli Axundzadənin 210 illiyi münasibətilə kitab sərgisi açılıb
Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Sabunçu rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin 1 nömrəli filialında Mirzə Fətəli Axundzadənin anadan olmasının 210 illiyinə həsr olunmuş sərgi təşkil edilib.
Baş İdarədən verilən məlumata görə, sərgidə müəllifin həyat və yaradıcılığından bəhs edən kitablar nümayiş edilib. Gün ərzində kitabxanaya gələn oxucular sərgi ilə tanış edilərək iştirakçılara Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən biri olan M.F.Axundzadənin həyat və yaradıcılığı haqqında məlumat verilib. Bildirilib ki, M.F.Axundzadə görkəmli dramaturq, maarifçi, şair, materialist filosof, həmçinin Azərbaycan dramaturgiyası və ədəbiyyatında ədəbi tənqidin banisidir.
Qeyd edək ki, Mirzə Fətəli Axundzadə 1812-ci ildə Nuxa şəhərində anadan olub. Atası Mirzə Məhəmmədtağı və anası Nanə xanım 1814-cü ildə Təbriz yaxınlığındakı Xamnə qəsəbəsinə köçüblər. M.F.Axundzadə 1878-ci ildə Tiflisdə vəfat edib və köhnə müsəlman qəbiristanlığında (indiki Tbilisi botanika bağının ərazisində) dəfn olunub.
Ən çox oxunan: Rusiya kinosu çökməkdədir
Rusiyanın Ukraynada artıq beşinci aydır davam edən hərbi əməliyyatının ciddi iqtisadi əks-təsirləri ilə yanaşı, ölkənin mədəni həyatında, o cümlədən yaradıcı sənaye və əyləncə sektorunda fəsadları da genişlənməkdədir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Qərb mətbuatına istinadən xəbər verir ki, Qərbin nüfuzlu kino şirkətləri Rusiya ilə əməkdaşlığı kəsiblər. Tətbiq edilən sanksiyalara uyğun olaraq, ABŞ-ın “Kolumbiya pikçers”, “Disney”, “Warner Broses”, “Paramount” kimi kino nəhənglərinin Rusiyaya film prokatını dayandırması bu ölkədə kinozalların fəaliyyətinə mənfi təsir göstərib.
Rusiya Kinoteatrlar Assosiasiyasının məlumatına görə, ötən müddətdə ölkə üzrə kinozalların üçdəbiri fəaliyyətini dayandırıb. Səbəb tamaşaçı sayının azalması və rentabelliliyin olmamasıdır. Sadəcə, yerli filmlərlə zalları doldurmaq artıq mümkün deyil.
Məlumatda bildirilir ki, bu ilin yanvar ayında assosiasiyanın şəbəkəsi üzrə 5,7 min kinozalı fəaliyyət göstərirdisə, may ayında bu rəqəm 3,6 minə düşüb. O cümlədən həftəsonları kino nümayişləri 21 faiz azalıb. Nəticədə kinoteatrların gəliri də bu ilin may ayında ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 63 faiz azalıb.
Təcavüzkar dövlət bunun bədəlini almaqdadır.
Günün fotosu: Bu sədd normal həyata mane olmur?
Günün fotosu: Bu sədd normal həyata mane olmur?
Polşa və Ukrayna sərhəddində - Belovejye şəhərində miqrantların qarşısının alınması üçün ucaldılan bu nəhəng hasar əslində normal həyatı durdurub.
Foto: Euronews
Şuşa teatrı mövsümə iki tamaşanın nümayişi ilə yekun vuracaq
Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı 148-ci teatr mövsümünü iyulun 16–da 2 tamaşanın nümayişi ilə yekunlaşdıracaq.
Teatrdan bildirilib ki, sənət ocağı mövsümə Abdulla Şaiqin “Danışan gəlincik”, Mirzə Fətəli Axundzadənin “Sərgüzəşti–vəziri–xani–Lənkəran” tamaşasının nümayişi ilə yekun vuracaq.
Qeyd edək ki, bu teatr mövsümü Şuşa teatrı üçün çox uğurlu və unudulmaz bir mövsüm olub.
Belə ki, Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı 30 ildən sonra iyun ayının 29–da Şuşa şəhərində Mirzə Fətəli Axundzadənin “Sərgüzəşti–vəziri–xani–Lənkəran” tamaşası ilə çıxış edib.
Hər 2 tamaşanın quruluşçu rejissoru, teatrın baş rejissoru, Əməkdar artist Loğman Kərimovdur.
Akademik Musiqili Teatrda premyera olub
İyulun 5-də Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrında “Məchul pilləkən” balet-tamaşanın premyerası keçirilib.
Bizim gənclərə bir örnək və ismarış xarakteri daşıyan tamaşanın süjet xəttində pis vərdişlərə düçar olmuş bir gəncin bütün maneələrə baxmayaraq ağ ölümlə mübarizəsi və sonda xeyir və şər qüvvələrin çəkişməsi fonunda iradəsinin təntənəsi nümayiş olunur.
Narkomaniya, eyni zamanda, zərərli vərdişlərə qarşı bir təbliğat vasitəsi kimi nəzərdə tutulan bu səhnə əsərinin baş rol ifaçısı Məhəmməd Abdullayev, quruluşçu rejissoru Samir Qulamov, quruluşçu rəssamı isə teatrın baş rəssamı Vüsal Rəhimdir.
Səhnə əsərində xarici bəstəkarların musiqilərindən, eyni zamanda, Əməkdar artist Sevda Ələkbərzadənin ifasında “Getmə-getmə” mahnısından istifadə edilib. Tamaşada, həmçinin Samir Qulamovun ifasında Xalq şairi Ramiz Rövşənin şeirlərindən ibarət kompozisiya səsləndirilib.
“Xatirələr bizdən qalanı silib yox edir...”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Ümid Nəccarininin tərcüməsində Laura Qaravaglianın “Correnti Ascensionali” (Yuxarı Axışlar) kitabından şeirlərini oxucularına təqdim edir.
Laura Qaravaglia Milanda anadan olub və indi Komoda yaşayır. O, şair, jurnalist, tərcüməçi, “La Casa della Poesia di Como ODV”nin təsisçisi və prezidentidir. 2011-ci ildən Komoda təşkil olunan “Europa in versi” Beynəlxalq Poeziya Festivalının direktorudur. O, bir çox dillərə tərcümə edilib, milli və beynəlxalq mükafatlar qazanıb və altı şeir kitabının müəllifidir. Şeirləri bir çox dillərə tərcümə olunur, antologiyalarda və ədəbi jurnallarda çap olunur. O, IQdB nəşriyyatında beynəlxalq müəlliflərin bir sıra şeirlərinin redaktorudur. O, poeziyanın beynəlxalq səviyyədə təbliği işinə görə bir çox mükafatlara layiq görülüb. Dünyanın müxtəlif ölkələrində keçirilən poeziya festivallarına dəvət alır.
YAZ
İskele dibindən neft qoxusu,
gövdəsindən dəniz qabıqları çıxır.
Yazın rəngarəng köpüyü
Yuxarı axışlar ilə yüksəlir
ürək haraya yönəlir, bilməz.
Gün işığını sərmiş
yastığın solğun qumaşı qalmış
masanın üstündə Azize Lucianın gözləri,
boynunda bir meduzanın
ağrılı qucaqlaması…
ZAMAN ÜÇÜN ÇƏKDİYİMİZ OX
Sona çatacaq, sən yox olacaqsan
əgər yoxluğun bir mənası vardısa.
Zaman da sona çatacaq,
açıqlanmamış formullar kimi.
Səhərin zəif ulduzu
günlərdən taleyini oğurlayır.
İP
Çəkilmiş qara bir ip
dəniz qabıqlarından bir boyunbağı
dalğadan qoparılmış qızlar.
Yarpaq, zamanın metronomudur.
Ölü balıq,
gözü bağlı,
çəkilən qara ip qırılıb...
YAŞLILARIN TƏLƏSKƏNLİYİ
Artıq çox gec olsa da
Həyatı düzənə salmalıyam
Hər şeyi …
növbəyə riayət etməliyəm
İndi bir ənənəvi xəstəxanaya bənzəyir:
Havanın bənzərsiz təmizliyi,
qəribə gəlsə də
səni qoruyur.
ADSIZ
Sonunda,
gahdan bir qədəh şərab içərkən
qəhvə falında kədəri görmək
qalan kim, gedən kim, bilmədən.
Bədənin hər qismindən çox
sözə şəkil verən
yer üzü ilə bəslənən o ağzını sevirəm.
ANALAR
Sənə səslənirəm bir qadın və ana səsiylə
Çünki sən də ana və qadınsan,
sən də bilirsən bunu
Nədir xəyal qurmadan yaşamağı,
acının qaranlığında getmək...
Bəli, tanıyırsan, mən də tanıyıram.
İçindəki çırpıntını, içimdəki çırpıntını
Bir yaz günü bir oğulu itirmək,
ətrafda həyat davam edərkən,
işıqlı saatlar axarkən,
ölüm yandırar və sən ona toxuna bilməzsən.
O ağ yolda,
əski bir kin necə iki həyatı məhv etdi.
İyirmi yaşında, günəş altında ölmək
rəhmsizcəsinə...
Oğlun uzaqdaydı və geri döndüyü zaman
Çox dəyişmişdi, bunu hiss edirdim.
Amma bilirdin, mən də bilirdim:
Tanrı adına öldürmək
Boşluq içinə qazı qazmaq kimidir.
İndi isə hər şey artıq,
hər şey gerçəklikdən uzaq.
Ən sevdiyimiz otaqlar qaranlıqda
cavabsız suallar ürəyə yaradır
xatirə bizdən qalanı silib yox edir...
Nazirliyin Buxarest səfərinin təfərrüatları
“Sual-cavab” rubrikasında “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı sizə Mədəniyyət Nazirliyi nümayəndə heyətinin Buxarest şəhərinə səfəri təfərrüatı barədə məlumat verir.
Cari il iyunun 30-u və iyulun 1-i tarixlərində Buxarest şəhərində Mədəniyyət Siyasəti və Təmayülləri Kompendiumu Assosiasiyası tərəfindən Rumıniyanın Mədəni Tədqiqatlar və Təlimlər üzrə Milli İnstitutu ilə birgə Kompendium Assosiasiyasının 5-ci Baş Assambleyası, “Mədəniyyət və mədəniyyət siyasəti böhranlar dövründə” adlı beynəlxalq konfrans və Kompendium Ekspertlərinin İllik Görüşü təşkil olunmuşdur. Göstərilən beynəlxalq tədbirlərdə Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyini Strateji inkişaf və layihələrin idarə edilməsi şöbəsinin müdir müavini, Kompendium layihəsinin milli eksperti Yaşar Hüseynli təmsil etmişdir.
Avropa Şurasının “Avropada mədəniyyət siyasəti və təmayülləri Kompendiumu” adlı beynəlxalq layihəsi 1998-ci ildən etibarən davam etdirilir və Avropanın qırx iki ölkəsi ilə yanaşı bir sıra digər ölkələr tərəfindən hazırlanan milli məruzələr və təhlillər müvafiq veb-portalda yerləşdirilir (https://www.culturalpolicies.net/database/search-by-country/). Azərbaycan tərəfİ bu layihəyə 1999-cu ildən qoşularaq fəal iştirak edir. Layihənin təşkilati formatı dəyişdirildikdən sonra Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi 2021-ci ildən etibarən nazir Anar Kərimovun təşəbbüsü ilə Mədəniyyət Siyasəti və Təmayülləri Kompendiumu Assosiasiyasının tam-hüquqlu üzvlüyünə qəbul olunmuşdur.
Mədəniyyət siyasəti sahəsində meyar və standartlar yaratmaq üzrə aparıcı informasiya və monitorinq platforması olan Mədəniyyət Siyasəti və Təmayülləri Kompendiumu Assosiasiyasının qabaqcıl metodologiyasına əsasən hazırlanan milli məruzələr, müqayisəli təhlillər və statistik hesabatlar hal-hazırda bu sahə üzrə dünyanın ən təfsilatlı və peşəkar istinad mənbəyini təşkil edir. Mədəniyyət siyasətçiləri və idarəçilərindən, incəsənət institutları və şəbəkələrindən, tədqiqatçılar və sənədləşmə mütəxəssislərindən, jurnalistlər və tələbələrdən ibarət geniş auditoriyaya hesablanmış Kompendium məlumat bazası mədəniyyət siyasəti sahəsində beynəlxalq təcrübədən bəhrələnmək, Azərbaycanda gedən mədəni proseslər haqqında obyektiv informasiyanı dünyanın yaradıcı və intellektual ictimaiyyətinə çatdırmaq kimi səmərəli imkanlar yaradır.
Bu gün Xalça Muzeyində “Ləmpə” xalçasının təqdimatı keçiriləcək
Bu gün Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində Azərbaycan Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini, professor Elmira Süleymanovanın muzeyin Şuşa filialına hədiyyə etdiyi “Ləmpə” xalçasının təqdimatı keçiriləcək.
Qeyd edək ki, sənət nümunəsi 1930-cu illərdə Şuşada toxunub.
Məlumata görə, belə xalçaların ilk nümunələri XIX əsrin əvvəllərindən Şuşa şəhərində toxunmağa başlanılıb. “Şuşa” adı ilə də tanınan bu cür xalçalar imarət və sarayların bəzənməsində istifadə olunurdu. “Ləmpə” xalçası sonralar Qarabağda dəst xalı-gəbə kimi geniş yayılıb. Bu xalça dəstləri iki yan (kənarə) və bir orta xalıdan ibarətdir. Təqdim olunan xalça isə dəst xalı-gəbənin kənarəsidir.
“Ləmpə” xalçasını bəzəyən stilizə olunmuş gül-çiçək, xarıbülbül, yarpaq naxışları Qarabağın təbiətinə xas olan ecazkar gözəlliklərlə yanaşı, burada yaşayan insanların estetik zövqünü də ifadə edir. Dünya muzeylərində və müxtəlif kolleksiyalarda qorunan bu cür unikal xalçalar indiyədək öz şöhrətini qoruyub saxlayır.
Qeyd edək ki, “Azərbaycan Respublikasında xalça sənətinin qorunmasına və inkişaf etdirilməsinə dair 2018-2022-ci illər üçün Dövlət Proqramı” çərçivəsində son illərdə muzeyə müxtəlif təşkilatlar, o cümlədən, Heydər Əliyev Fondu, Mədəniyyət Nazirliyi, azərbaycanlı və xarici xeyriyyəçilər, kolleksionerlər tərəfindən tarixi və bədii əhəmiyyətli xalçalar hədiyyə edilib. Hazırda təqdim edilən “Ləmpə” xalçası da dəyərli hədiyyə kimi, Şuşa filialının kolleksiyasını zənginləşdirən daha bir sənət əsəridir.