Azərbaycanın birinci Vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva Ermənistanın təxribatı nəticəsində şəhid olmuş hərbçilərlə bağlı paylaşım edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının xəbərinə görə, paylaşımda deyilir:

“Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin, yaralılara tezliklə şəfa, onların ailələrinə güc və səbir versin”.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev sentyabrın 13-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin genişmiqyaslı təxribatı nəticəsində həlak olan hərbçilərlə bağlı paylaşım edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki,  paylaşımda deyilir:

“Sentyabrın 13-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın Kəlbəcər, Laçın, Daşkəsən və Zəngilan rayonları istiqamətində törətdiyi genişmiqyaslı təxribatlarının qarşısını alan zaman şəhid olmuş hərbi qulluqçularımızın ailələrinə, yaxınlarına və bütün Azərbaycan xalqına dərin hüznlə başsağlığı verirəm. Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin! Şəhidlərimizin qanı yerdə qalmadı!”

Sentyabrın 12-si gecə və 13-ü səhər saatlarında Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədinin Daşkəsən, Kəlbəcər, Laçın və Zəngilan istiqamətlərində genişmiqyaslı təxribat törədilib.

Bu barədə Musavat.com-a Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib.

Bildirilib ki, genişmiqyaslı təxribatın qarşısı alınarkən Azərbaycan Ordusundan 42, Dövlət Sərhəd Xidmətindən isə 8 hərbi qulluqçu olmaqla ümumilikdə Silahlı Qüvvələrin 50 hərbi qulluqçusu şəhid olub.

"Şəhid olan hərbi qulluqçularımızın ailələrinə və yaxınlarına dərin hüznlə başsağlığı verir, yaralılarımıza Allahdan şəfa diləyirik. Şəhidlərimizin qanı yerdə qalmadı. Bildiririk ki, şəhid olmuş hərbi qulluqçularımızın adlı siyahısı ictimaiyyətə əlavə təqdim olunacaq", - məlumatda deyilir.

Təbii ki, ədəbiyyat və incəsənət bir zehni qabiliyyət məhsuludur. Odur ki, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu yazı zehni qabiliyyəti kənar müdaxilələrdən necə qorumaq barədədir. Yazını portalımıza “168 saat” qəzeti təqdim edib.

Alimlər deyirlər ki, demensiyanın qarşısını almaq və ya gecikdirmək olar. Hətta bu vəziyyətə meyilli insanlar demək olar ki, hər yaşda demensiya riskini azalda bilərlər.

Yaşla zehni qabiliyyətlərin pisləşməsinə təsir edən amillər haqqında artıq çox şey məlumdur. Bunlar çox müxtəlifdir: xroniki yuxu çatışmazlığı, koronavirus və hətta bağırsaq infeksiyaları zehinin kəskinliyinə təsir göstərə bilər.

Məlumdur ki, qocalıq demensiyasının inkişaf ehtimalı uşaqlıqdan aşılanmış vərdişlərdən çox təsirlənir. Bura həm fiziki fəaliyyət, həm də sağlam qidalanma kimi amillər daxildir.

Bəs uşaqlıqda psixi sağlamlıqla bağlı "şansı" olmayanlar haqqında nə demək olar? "Sadəcə, taleyi ilə barışmamalıdırlar",-deyə alimlər bildirirlər. Axı beynimiz yeni şəraitə mükəmməl uyğunlaşır və həyatı boyu ona "yeni fəndlər" öyrətmək heç vaxt gec deyil.

Artıq bunun elmi sübutları var.

Uzunmüddətli tədqiqatın nəticələri hansı fəaliyyət növlərinin ömür boyu demensiyanın inkişaf riskini azaltmağa kömək etdiyini müəyyən edib.

Həyatı boyu psixi sabitliyin formalaşmasını tədqiqatçılar "idrak ehtiyatı" adlandırırlar.

Hətta uşaqlıqdan aşağı intellektli və ya demensiyaya genetik meyilli insanlar belə bu ehtiyatı təhsil, ünsiyyət, iş və və s. ilə toplaya bilərlər.

Tədqiqatda Böyük Britaniyada 1946-cı il təvəllüdlü 1184 nəfər iştirak edib. İştirakçılar səkkiz yaşında ikən və 69 yaşında isə yenidən koqnitiv testlərdən keçdilər.

Bu uzunmüddətli araşdırma yaddaş və təfəkkürün yeni bacarıqlar öyrənərək və dünyanı kəşf etməklə müntəzəm olaraq beyninizə "meydan oxumaqla" həyat boyu öyrədilə biləcəyi ilə bağlı məşhur nəzəriyyəni təsdiqləyir.

İdrak ehtiyatının yaradılmasının uşaqlıq həyat tərzinin və sonrakı həyatda aşağı təhsil səviyyəsinin mənfi təsirlərini kompensasiya edə biləcəyini tapmaq stimulvericidir.

Bu araşdırma vəd edir ki, zehni möhkəmlik bütün həyatımız boyu inkişaf etdirilə bilər və edilməlidir.

Xəbər verdiyimiz kimi, İtaliyanın Venesiya şəhərində keçirilən dünyanın ən nüfuzlu kino festivallarından biri - 79-cu dəfə təqdim edilən Venesiya Kinofestivalı  başa çatıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı əməkdaşları festivalın işini kifayət qədər diqqətlə izləyib bu qənaətə gəliblər ki, Venesiyada düzənlənən bu kino forumunda yeni dövrün kino trendləri üzə çıxıb ki, bu trendlər də daha çox ictimai motivlərə, habelə lirik, duyğusal tonlara köklənib. Yəni, qalib gələn və diqqət çəkən bütün işlərin mahiyyətində heç də ekşn, kriminal, qan, zorakılıq dayanmır, öz taleyi, öz yaşantıları, sosial siması ilə insan dayanır. Bu xüsusda xüsusən hazırda 6 illik həbs cəzası yaşayan tanınmış iranlı kinorejissor Cəfər Pənahinin “Ayılarsız” filmini qeyd edə bilərik. İrandakı qəddar senzuranı pisləyən bu film Cəfər Pənahinin antihakimiyyət baxışlarının bir təzahürüdür. 

Təsadüfi deyil ki, Venesiyada ayrıca Pənahinin dəstək mitinqi keçirilib, İran hakimiyyətindən dünyaşöhrətli, dahi rejissoru dərhal azadlığa buraxmaq tələb olunub. (Qapaq şəklində).

Festivalın baş mükafatını - “Qızıl şir”i qazanmış amerikalı rejissor və sənədli filmlərin prodüseri Lora Poytrasın “Bütün gözəlliklər və qanlar” filminin qəhrəmanı da, bir növ, hakimiyyətin ziddinə gedən şəxsdir. Fotoqraf və sosial aktivist Nen Qoldin əyintilərlə, sapıntılarla vuruşur, amma onun qalibiyyəti, yaxud məğlubiyyəti heç nəyi həll edə bilməz, çünki şərin məhvəri o qədər möhkəmdir ki, bu xırda laxlamalar onu sarsıda bilmir. Amma ümid var, ümid bugünə deyil, sabahadır. 

Qeyd edək ki, festival çərçivəsində avqustun 31-dən sentyabrın 10-dək Palazzo del Casino və Lido di Venezia salonlarında dünya kinosunun ən  yeni əsərləri ictimaiyyətə təqdim olunub. Müsabiqədə dünyanın müxtəlif ölkələrindən ümumilikdə 23 ekran əsəri nümayiş etdirilib.

Lido adasında keçirilən mükafatlandırma mərasimində Amerikalı aktrisa və yazıçı Culian Murun sədrlik etdiyi münsiflər heyətinin qərarına əsasən, amerikalı rejissor və sənədli filmlərin prodüseri Lora Poytrasın “Bütün gözəlliklər və qanlar” filmi “Ən yaxşı film” nominasiyasında 79-cu Venesiya Film Festivalının “Qızıl şir” mükafatını qazanıb. İtaliyalı rejissor, prodüser və ssenari müəllifi Luka Quadaqnino “Sümüklər və hamısı” filminə görə “Ən yaxşı rejissor” nominasiyasında gümüş mükafata yiyələnib.

Məşhur iranlı rejissor Cəfər Pənahi bu dəfə də əliboş qalmayıb. Dahi rejissorun “Ayılarsız” filmi münsiflər heyətinin xüsusi mükafatına layiq görülüb.

“Müqəddəs Ömər” filminin rejissoru Alis Diop “Gələcəyin aslanı” mükafatına yiyələnib, italiyalı aktrisa Vera Cemma “Ən yaxşı aktrisa” nominasiyasında qalib olub. İrlandiyalı aktyor Colin Farrell kişilər, avstraliyalı aktrisa və prodüser Keyt Blanşett isə qadınlar arasında “Volpi” kubokunu qazanıb.

Kanadalı gənc aktrisa Teylor Rassl “Sümüklər və hamısı” filmindəki roluna görə inkişaf etməkdə olan gənc aktyor və aktrisalara verilən “Marçello Mastroyanni” mükafatına layiq görülüb.

Qeyd edək ki, Ukrayna təcavüzünə görə Rusiyanın cəzalandırılması səbəbindən rus kinematoqrafiyası festivala buraxılmamışdı. 

Xatırladaq ki, festival çərçivəsində 44 günlük Vətən müharibəsi fonunda cərəyan edən hadisələrdən bəhs edən “Banu” filmi də təqdim olunub. Prodüserliyini “Noori Pictures” şirkətinin etdiyi filmin rejissoru və baş rolun ifaçısı Təhminə Rafaelladır. Azərbaycan, İtaliya, Fransa və İranın birgə istehsalı olan ekran işində Əməkdar artist Mələk Abbaszadə, habelə aktyorlar Zaur Şəfiyev, Cəfər Həsən, Kəbirə Həşimli, Emin Əskərov və Dəniz Tacəddin rol alıblar.

Film uğur qazanmasa da, iştirak özü diqqətçəkən idi.