Super User
Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyasında Əli Cavadpurun “Hər şey xəbərdi!” şeiri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağla Təbrizdə yaşayıb yaradan Əli Cavadpurun şeirlərini təqdim edir.
Əli Cavadpur
Təbriz
HƏR ŞEY XƏBƏRDİ!..
Hər şey xəbərdi,
Hər şey xəbər qədərdi.
Yalavaclıqdan baş götürüb
Gəmilərə təpilən mühacirlər
Hər gün qırılmaqdadır.
-Bir xəbərdi.
Havanın soyuqluğu neçə gün davam edəcək.
-Bir xəbərdi.
Səhərdən-axşama dünyada inqilab olur.
-Bir xəbərdi.
Diktatorlar həmişə diktə oturarlar
Və dinc oturmazlar.
-Bir xəbərdi.
Nobel adına verilən mükafatların kökü
Gedib Bakının neft quyularına dayanır.
-Bir xəbərdi.
Orta doğu bir ağ göyərçinin oxuduğu ağıdır.
Orta doğu qan ocağı, qan çanağıdı.
-Bir xəbərdi.
Ulayan yalquzaqdır,
Oxuyan bayquşdur Ərəb çölləri.
-Bir xəbərdi.
Çoxdandır səndən xəbərim yoxdu,
Necəsən dostum?
-Bir xəbərdi.
Afrika aclıqdan qaça bilər, amma “qaravaclıqdan” qaça bilməyəcək!
-Bir xəbərdi nə vaxtsa eşitmişəm.
Üstəki o “qaravaclıq” sözün özüm düzəltmişəm,
Yalavac sözünə borcluyam bu tapıntını
Təqdim edirəm ağ dərililərə.
-Bir xəbərdi.
Xəbərlərin gözüdür yaşamaq,
Bəbəyinə güllələr xoruzlanır.
Yaşamaq xəbər başlığıdır
Ayaq altında sürünür!
Bir xəbərdi:
Hələbin soyulan dərisi
Qarabağın oxunan şikəstəsi.
Urmu gölü bir duzlu xəbəridi
Yellər apardı uzaqlara,
Gətirdi yaxınlara!
“İqnosiya” matador xəbəridi Lorkadan.
“Günəş bir gün soyuyacaq” köhnə bir xəbərdi Nazimdən.
Kəndimizdə “Qarağanlı düz “ adında-
Mavi çalmalı, ipək yaylıqlı
Yovşan qoxulu bir otlaq var
Yaz gələndə onun üstündə uzanar, yaşıllanar
İndi loderlər ciyərini sökür
Şirkətlərə qum daşımaq üçün.
-Bir xəbərdi.
“İncirli Bulağı”nın üstündə bir bənövşəyə darıxdım
Və burnumun ucu göynədi, bu üzü yaza doğru gedən günlərdə.
-Sən deyən bir xəbər deyil,
Amma xəbərdi.
Artıq xəbərə dönmüşük
Nə var, nə yox, nə xəbər?
Xəbərik, xəbərə yaşayırıq!..
Xəbərəm
Xəbərdi
Xəbərsən,
Hər şey xəbərdi, xəbərin yoxdu!
Xəbər var daha heç nə yox!...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2024)
Şəhidlər barədə şeirlər - Tacəddin Əzizli
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı gənc yazar Elşad Baratın şəhidlər barədə silsilə şeirlərinin təqdimini davam etdirir.
Şəhid Tacəddin Əzizli
Tacəddin Əzizli 1994-cü il avqustun 7-də Salyan rayonunun Sarvan kəndində anadan olub. 2000-2004-cü illərdə İ. Həsənov adına Sarvan kənd tam orta məktəbində, 2004-2011-ci illərdə isə Səbail rayonunun R. Hüseynov adına 49 nömrəli məktəb-liseyində təhsil alıb. 2012-2017-ci illərdə Xarkov Dövlət Ticarət və Qida Sənayesi Universitetində ali təhsil alıb.
Tacəddin Əzizli 2017-2018-ci illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin sıralarında müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olub.
Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Tacəddin Əzizli 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan Vətən müharibəsi zamanı Cəbrayılın, Hadrut qəsəbəsinin, Füzulinin və Şuşanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Tacəddin Əzizli noyabrın 9-da Şuşa döyüşləri zamanı şəhid olub. Salyan rayonunda dəfn olunub.
Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacəddin Əzizli ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.
Azərbaycanın Şuşa rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacəddin Əzizli ölümündən sonra "Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.
Azərbaycanın Füzuli rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Tacəddin Əzizli ölümündən sonra "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.
Şəhidlər baş tacıdır,
Sən də bizim tacımız.
Həm zəfər sevincimiz,
Həm də itki acımız.
Səni itirməmişik,
Bizim yanımızdasan,
Bizim ruhumuzdasan,
Bizim canımızdasan.
Bircə görə bilmirik,
Bircə duya bilmirik.
Boynuna sarılaraq,
Qucaqlaya bilmirik.
Bilmirik hayandasan,
Səmalarda, cənnətdə.
Tanrı icazə versə,
Görüşərdik, əlbəttə.
Səninçün darıxmışıq,
Söylə, harda görüşək?
Xəyalən də olsa, gəl,
Yuxularda görüşək.
Görüşək, igid oğul,
Tanrıya çatan şəhid.
Zəfər tariximizə,
İmzasın atan şəhid.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2024)
MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİ ÜÇÜN SEÇMƏLƏR – Baba Vəziroğlunun şeirləri
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.
Sizlər üçün çağdaş yazıçı və şairlərimizin ən yaxşı ədəbi nümunələrini seçərək təqdim edəcəyik.
Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@
POEZİYA
BABA VƏZİROĞLU
CƏNAB ALİ BAŞ KOMANDAN
Sənin kimi fatehi zaman yetirməz bir də,
Haqq-ədalət carçısı, tarix yazan sərkərdə.
Səndən ilham, güc alır zabit, əsgər səngərdə,
Hərb və sülh meydanında sən zəfər çalan adam,
Cənab Ali Baş Komandan!
Düşmənimiz baş əydi sən and içən bayrağa,
Sənin azad etdiyin hər bir qarış torpağa.
Anamız Azərbaycan qovuşur Qarabağa,
Qalmayacaq qisassız bir damla tökülən qan,
Cənab Ali Baş Komandan!
Getdiyin bu şanlı yol Ulu Öndər yoludur,
Sənin ordun yenilməz, sənin xalqın uludur.
"Yaşasın Azərbaycan!" - arzun, amalın budur,
Milyon-milyon ağızdan səslənir xeyir-duan,
Cənab Ali Baş Komandan!
Qarabağ səmasında yenə günəş doğuldu,
Sənin dəmir yumruğun birlik oldu, güc oldu.
"Mənəm-mənəm" - deyənlər bəs noldu, necə oldu?
Ana südütək halal, sənə bu şöhrət, bu şan,
Cənab Ali Baş Komandan!
Sən yalnız, tək deyilsən, mətin türk qardaşın var,
Bir vəfalı, mehriban ürək-can sirdaşın var.
Bircə sözün, əmrinlə bu xalq ayağa qalxar,
Səninlə Azərbaycan - bir könüldə iki can -
Cənab Ali baş Komandan!
XATİRƏDİR
Niyə yanır bu ocaq,
Yanıb, külü qalacaq.
Bilmirəm nə olacaq,
Olanı xatirədir...
Qar yağır narın-narın,
Üzü gülür dağların.
O yaşıl yarpaqların
Solanı xatirədir...
Ay çəmənin çiçəyi,
Niyə soldu ləçəyin?!
Bu dünyanın gerçəyi,
Yalanı xatirədir...
Niyə çıxdıq yola biz,
Dəli olub bu dəniz.
Bir adadır sevgimiz,
Hər yanı xatirədir...
Gerçəkdi, yoxsa yalan,
Gəlib keçdi nə zaman?!
Sevginin ömrü bir an,
Qalanı xatirədir...
MƏNDƏN BİR DƏ OLMAYACAQ
Gecə-gündüz çıraqla sən,
Hələ məni gəzəcəksən.
Axtarmaqdan bezəcəksən,
Məndən bir də olmayacaq...
Yollara gül ələsən də,
Səhər-axşam diləsən də,
Başına kül ələsən də,
Məndən bir də olmayacaq...
Başqa yaz, bahar gələcək,
Yağış yağıb, qar gələcək.
Dünya sənə dar gələcək,
Məndən bir də olmayacaq...
Var olacaq, yox olacaq,
Məndən bir də olmayacaq...
Səni sevən çox olacaq,
Məndən bir də olmayacaq...
Düz qəddini əyəcəksən,
“Hayıf ondan” - deyəcəksən.
Dizlərinə döyəcəksən,
Məndən bir də olmayacaq...
Yatma belə, hələ oyan,
Getmə belə, hələ dayan.
Səni sevən, səni duyan,
Məndən bir də olmayacaq!..
SƏNSİZ KEÇƏN GÜNLƏRİM
Söz tapmadıq danışaq, dindi qatar astaca,
Səni məndən ayırar indi qatar astaca,
Qanadımız sevgiydi - heç bilmədik, ayrılıq
Qovub haqlayar bizi, gəlib çatar astaca...
Burda günəş parlayır, sənsiz istisi yoxdu,
Burda yağış başlayır, sənsiz kəsdisi yoxdu.
Sənsiz keçən günlərim oxşayır bir-birinə,
Sənsiz keçən günlərin yaxşısı, pisi yoxdu...
Hələ çox göynəyəcək sənsiz həsrətin yeri,
Bir gün gedən qatarlar bir gün dönərmi geri?
Bilirəm ki, sən mənsiz necə yetim qalırsan,
Bilirsən ki, mən sənsiz fağır, yazığın biri...
Adlayıb neçə kəndi, gəzsəm neçə şəhəri,
Ürəyində bitirmiş ömrümün hər səfəri.
Dönüb bir gün qatara, qayıdaram, əzizim,
Qapı kimi üzünə açıb nurlu səhəri...
Burda günəş parlayır, sənsiz istisi yoxdu,
Burda yağış başlayır, sənsiz kəsdisi yoxdu.
Sənsiz keçən günlərim oxşayır bir-birinə,
Sənsiz keçən günlərin yaxşısı, pisi yoxdu...
ŞUŞA...
Şəhər varmı dünyada,
Bu donda, bu biçimdə,
Bir duvaqlı gəlinsən,
Şuşam, duman içində!
Ay Qarabağ gözəli,
Ay Natavan qəzəli.
Başına sığal çəkib,
Ulu Tanrının əli.
Başında duman oldu,
Bağ-bağçan talan oldu,
Könül candan ayrıldı,
Həsrətin yaman oldu.
Necə dözdük bu dərdə,
Gəl səni qucum bir də.
İlham gəlir, qarşıla,
Tarix yazan sərkərdə!
Şükür gəldi bu çağın,
Üzeyir bəy qonağın.
Yenə muğamat deyir,
Sərin İsa bulağın.
Sən məndən könül istə,
Deyim ki, gözüm üstə.
Bülbüldən bir Heyratı,
Xan əmidən Şikəstə.
Cıdır düzü gül açdı,
Xarıbülbül dil açdı.
Azərbaycan bayrağı,
Sənə necə yaraşdı!.
Baxıb doymuram yenə,
Şükür, Tanrı, bu günə.
Vaqif yenə söz qoşur,
Şuşam, sənin hüsnünə.
Adın zəfərlə qoşa,
Yaşa, əbədi, yaşa.
Qarabağın maralı,
Azərbaycan gözəli,
Şuşa, ay qədim Şuşa,
Şuşa, ay cavan Şuşa,
Şuşa, ay əziz Şuşa!!!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2024)
MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİ – 22.Tarixə rakurs
Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.
Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@
22.
TARİXƏ RAKURS
Azərbaycan xalqı tarixən mütaliə edən xalq kimi tanınıb. Böyük ədiblər yetişdirən, böyük tirajlarla kitablar çap olunan, çoxsaylı kitabxanaları, kitab mağazaları ilə öyünən bu məmləkətdə ötən əsrin 90-cı illərində müstəqillik əldə edilməsindən dərhal sonra bu sahədə ciddi böhran yarandı. Müstəqilliyin ilk illərində respublikanın üzləşdiyi iqtisadi böhran, siyasi xaos, bir ictimai-iqtisadi formasiyanın digəri ilə əvəz olunmasının fəsadları, zorla sürükləndiyimiz müharibənin, milyonlarla insanın qaçqın və didərgin düşməsinin insanların iqtisadi durumuna və əhval-ruhiyyəsinə vurduğu zərbələr kitab mağazalarının kütləvi olaraq baqqal mağazalarına çevrilməsinə, kitabxanaların qapılarından qıfıllar asılmasına, “indi heç kəs heç kəsin kitabını oxumur” kimi məsəllərin yaranmasına səbəb oldu. Bununla belə, siyasi və iqtisadi sabitlik yarandıqdan sonra tədricən kitaba münasibət dəyişdi, kitaba əvvəlki sevgi bərpa olunmağa başladı.
İndi isə gəlin tarixə nəzər yetirək.
Ölkəmizdə kitabçılıq sənətinin inkişaf dövrü eramızın XI əsrinə aid edilsə də, əslində onun tarixi çox-çox qədimlərə gedib çıxır. Yaşadığımız bölgədə ilk kitabxanalar çox uzaq tarixdə dövlət qurumlarının yarandığı dövrlərdə meydana gəlmişdir. Tarixdən bəlli olduğu kimi, V əsrdə Qafqaz Albaniyasında 52 hərfdən ibarət alban əlifbası tərtib edilmişdi. Beləliklə, bir çox kitablar alban dilinə tərcümə edilmiş, kilsə və məktəblərdə kiçik kitabxanalar təşkil olunmuşdur. Azərbaycanda İslam dini yayıldıqdan sonra isə məscid və mədrəsələrdə kitabxanalar meydana gəldi və kitab mədəniyyəti geniş yayılmağa başladı.
Amma bu inkişaf XI əsrdə sözün əsl mənasında dönüş mərhələsinə qədəm qoyub. Bu dövrdən etibarən yaranan nüfuzlu əsərlərin qorunub saxlanılması üçün kitabxanaların sayı da artmağa başlayıb. İlk şəxsi kitabxanalara Bəhmənyarın kitabxanası, Xətib Təbrizinin kitabxanası, Nəsrəddin Tusi və “Seyyidəna” kitabxanası, Rəşidəddin və “Rəşidiyyə” kitabxanasını misal çəkmək olar.
Tarixdə antik dövrdə Yunanıstanı, orta əsrlərdə isə Çini kitabxananın vətəni hesab edirlər. Halbuki, bizim də öyünəsi nailiyyətlərimiz olub. XI-XII əsrlərdə Gəncədə Dar-əl-kitab adlı böyük bir kitabxana olub. Həddad ibn Asim Naxçıvaninin başçılıq etdiyi bu kitabxana öz kitab sayına görə hətta Şərqin ən böyük kitabxanalarından biri kimi müxtəlif yazılı mənbələrə düşüb.
XIII əsrdə öz kitab fondunun zənginliyi ilə Şərqdə birinci olan (hətta Qahirə, Kordoba, Bağdad, Pitaka-tayk kitabxanalarını belə üstələyib – red.), Qərblə yarışa girən Marağa Rəsədxanasının Elmi Kitabxanası isə orta əsrlərdə Azərbaycanda kitabçılıq ənənəsinin möhtəşəmliyinin bariz sübutudur. Nəsirəddin Tusinin təşəbbüsü ilə qurulmuş bu kitabxanada 400000 kitab və əlyazması toplanmışdı.
Sonradan Şah İsmayıl Xətainin Təbrizdəki saray kitabxanasının, Ərdəbildə Şeyx Səfi məqbərəsinin kitabxanasının zəngin kolleksiyasına görə şöhrəti el-el gəzmişdir.
Çox təəssüf ki, Azərbaycanın qədim kitabçılıq ənənələri, məşhur kitabxanalarımız öz tədqiqatçılarımızın belə diqqətindən yayınmışdır, diqqətdənkənar qalmışdır. Bu isə adımızın adlar içində olmamasına səbəb olmuşdur.
Növbəti: 23.Mütaliə ilə bağlı faktlar
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2024)
Almaniyada rəsm sərgisində azərbaycanlı rəssamların əsərləri də yer alıb
Almaniyanın Köln şəhərində “Zarifa Art” İncəsənət Agentliyinin təşkilatçılığı ilə yerli və xarici rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb. Açılış mərasimində Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Fuad Muradov, Köln bələdiyyə sədri xanım Korneliya Vaytkəmp və digər qonaqlar iştirak ediblər.
Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən AzərTAC-a bildirilib ki, tədbirdə çıxış edən “Zarifa-Art” Mərkəzinin rəhbəri İldırım Sultanov mərkəzin fəaliyyətindən danışaraq, sərgi haqqında ətraflı məlumat verib.
O qeyd edib ki, Azərbaycan rəssamları ilə geniş əlaqələr var və onların sərgilərini təşkil edirlər. İldırım Sultanov uzun illər ərzində Almaniyada Xalq rəssamı Əşrəf Heybətov, memar, rəssam Şahvələd Məmmədov, rəssam Marqarita Kərimova, Sabir Çopurov və başqa bir çox azərbaycanlı rəssam və heykəltaraşların əsərlərinin sərgisinin keçirildiyini vurğulayıb.
Lindenthal Bələdiyyə sədri Korneliya Vaytkəmp sərgini yüksək qiymətləndirib, “Zarifa Art” İncəsənət Agentliyinə minnətdarlığını bildirib.
Tədbirdə müxtəlif musiqilər, eləcə də skripkaçı Anna Qoldun ifasında Azərbaycan xalq mahnısı “Sarı gəlin” səsləndirilib. İştirakçılar Azərbaycan musiqisini böyük rəğbətlə qarşılayıblar.
Qeyd edək ki, 30 ilə yaxın Almaniyada yaşayan İldırım Sultanovun rəhbəri olduğu “Zarifa-Art” Mərkəzi 1996-cı ildə yaradılıb. İlk dövrlərdə 7 sənətkarla fəaliyyətə başlayan Mərkəz hazırda 100-dən çox peşəkar, 200-dən çox həvəskar rəssamı, heykəltaraşı, memarı və digər incəsənət növləri ilə məşğul olan tanınmış sənətkarları öz ətrafında birləşdirir. Mərkəz Almaniyanın, həmçinin Avropanın bir çox şəhərlərində sərgilər təşkil edir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2024)
Muğam Mərkəzində “Ros Unicus” dueti konsert proqramı ilə çıxış edib
Sentyabrın 19-u Beynəlxalq Muğam Mərkəzində XVI Üzeyir Hacıbəyli Beynəlxalq Musiqi Festivalı çərçivəsində “Ros Unicus” dueti (Avstriya - Azərbaycan) Fərid Feyzullayev və Jalə Rəsulova maraqlı konsert proqramı ilə çıxış ediblər.
AzərTAC xəbər verir ki, konsertdən əvvəl öz təəsüratlarını bölüşən ifaçılar festivalda ikinci çıxışlarının olduğunu bildiriblər.
“İlk dəfə on il əvvəl festivalın proqramına qatıldıq. Belə möhtəşəm festivalda iştirak etmək bizim üçün qürurvericidir. Hazırda həm Azərbaycanı, həm də Avstriyanı təmsil edirik”, - deyə bildirilib.
Kamera musiqisi axşamından ibarət konsertdə ifaçılar Xalq artisti Arif Məlikov, Türkər Qasımzadə, Jhon Cage, Luciano Berio, İqor Stravinski və Maurice Ravelin əsərlərinə müraciət ediblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.09.2024)
Fazil Mustafa Elçin İsgəndərzadəni təbrik edib
Vl çağırış Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Fazil Mustafa Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi, Fəxri mədəniyyət işçisi, tanınmış şair-publisist, tərcüməçi Prof.Dr. Elçin İsgəndərzadəni 60 illik yubileyi ilə bağlı təbrik edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” xəbər verir ki, təbrik məktubunda yubilyarın çoxşaxəli ədəbi, elmi, ictimai fəaliyyətinin ən ümdə məqamları vurğulanıb:
“Hörmətli Elçin müəllim,
Sizi 60 illik yubileyinizlə bağlı təbrik edir, möhkəm cansağlığı, ədəbi, elmi və ictimai fəaliyyətinizdə yeni uğurlar diləyirəm!
Çox şadam ki, bu ilki yubileyinizi əziz Şuşanın, işğala uğramış digər şəhər və kəndlərimizin düşmən tapdağından qurtuluşunun, oralara insanlığın, mədəniyyətin qayıdışının sevinci, qüruru içində keçirirsiniz! - Bir şuşalı, bir azərbaycanlı və bir yaradıcı insan olaraq, bunun sizinçün necə böyük anlam daşıdığını yaxşı bilirik. “Ölsəm, Şuşa torpağını tökün gözümə, gözümə” poetik tapşırmanız, Şuşa, Qarabağ ünvanlı şeirləriniz, poemalarınız Azərbaycanla yanaşı, qardaş Türkiyədə, KKTC-də, digər qardaş ellərdə ədəbi ictimaiyyətə yaxşı məlumdur. Siz poeziya, ədəbiyyat festivallarında, yaxın-uzaq ölkələrə çoxsaylı səfərlərinizdə, görüşlərinizdə həmişə Azərbaycan həqiqətlərindən söz açmış, torapaqlarımızın qurtuluşuna inamınızı itirməmisiniz. Budur, Siz artıq Zəfərdən yazır, Zəfəri danışır, Şuşayla zəfərsonrası görüşünüzün təəssüratlarını bölüşürsünüz - bu, öz xalqına, dövlətinə, haqqın incəlsə də, üzülməməsinə dərin inamın təntənəsidir.
Siz onlarla gənc istedadın xeyirxahı olmuş, onlara kömək göstərmiş, kitablarını nəşr etmisiniz.
Sizin qurduğunuz “Vektor”un, sayəsində çoxsaylı ədəbi-mədəni bağlar yaranıb, kitablar gün üzü görüb, eləcə də, müsabiqələr keçirilib, ödüllər verilib. Özünüz də çoxsaylı yerli və xarici ödüllər qazanmısınız.
Şeirləriniz bir çox xarici dilə çevrilib, kitablarınız neçə-neçə ölkədə yayınlanıb. Həmçinin, Sizin sayənizdə neçə şairin şeirləri doğma dilimizə çevrilib.
Siz ictimai, yaradıcı fəaliyyətinizi davam və inkişaf etdirməklə yanaşı, hal-hazırda Azərbaycan Milli Aerokosmik Agentliyi, Elmi-Tədqiqat Aerokosmik İnformatika İnstitutunun direktoru kimi önəmli vəzifə daşıyırsınız.
Sizi 60 illik yubileyinizlə bağlı bir daha təbrik edir, yeni uğurlar diləyirəm”!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.09.2024)
Bu gün Aida İmanquliyevanın anım günüdür
Elnarə Akimova, millət vəkili, tanınmış ədəbiyyatşünas
Sentyabrın 19-u görkəmli şərqşünas, ədəbiyyatşünas, pedaqoq, tərcüməçi, vətənpərvər alim Aida İmanquliyevanın anım günüdür.
Qısa, lakin mənalı ömür sürmüş Aida İmanquliyeva həm elmin zirvəsini fəth edən görkəmli alim, həm də əhatəsində olduğu insanların əbədi sevgisini qazanan parlaq şəxsiyyət idi. Böyük alimin işıqlı xatirəsini ehtiramla yad edirik.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.09.2024)
Soltan Hacıbəyovun anım günündə
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
İş elə gətirib ki, Hacıbəyovlar nəslində iki böyük bəstəkar yetişib və onların biri - dahi Üzeyir Hacıbəyov sentyabrın 18-də dünyaya göz açıb, digəri - Soltan Hacıbəyov sentyabrın 19-u dünyadan köçüb. Yəni ki, musiqi ictimaiyyətimiz dalbadal iki gün Hacıbəyov dühalarını yad edir.
Bəli, bu gün görkəmli bəstəkar, tanınmış pedaqoq, dirijor və musiqi xadimi, SSRİ Xalq artisti, Dövlət mükafatları laureatı, professor Soltan Hacıbəyovun vəfatından 50 il ötür.
Azərbaycan simfonik musiqisinin təşəkkülü və inkişafında mühüm xidmətləri olan Soltan Hacıbəyov simfoniya, simfonik lövhə və süitaları, həmçinin opera və balet, dram tamaşalarına musiqi, mahnı və romansları ilə Azərbaycanın mədəniyyət xəzinəsini daha da zənginləşdirib.
Soltan Hacıbəyov 1919-cu il mayın 8-də ulu mədəniyyət mərkəzimiz Şuşada dünyaya gəlib. Onun bəstəkar, görkəmli musiqiçi kimi yetişməsində, formalaşmasında xalq musiqisinin böyük təsiri olub. Soltan Hacıbəyovun yaradıcılıq yolu ötən əsrin 30-cu illərin axırı, 40-cı illərin əvvəllərinə təsadüf edir. Bu dövr Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin inkişafında böyük əhəmiyyətə malik idi. Respublikada gənc, istedadlı bəstəkarların bütöv bir nəsli yetişir. Öz yaradıcılığında onlar Üzeyir Hacıbəylinin mütərəqqi ənənələrini davam etdirir, eyni zamanda, S.Prokofyevin, D.Şostakoviçin nailiyyətlərindən bəhrələnirdilər. 1930-cu ildə S.Hacıbəyov Bakıya köçür, 1936-cı ildən öz əmisi Üzeyir Hacıbəylinin ailəsində yaşayır və tərbiyə alır.
Orta məktəbi bitirdikdən sonra musiqi texnikumuna daxil olan S.Hacıbəyov truba sinfində oxuyur. Eyni zamanda, o, musiqili komediya teatrında dirijor vəzifəsində çalışır. Bəstəkarın yaradıcılıq fəaliyyəti məhz bu dövrdən başlayır. Onun ilk əsəri xor və simfonik orkestr üçün yazılmış “Pioner kantata”sı və “Qızıl gül” musiqili komediyasıdır. “Qızıl gül” əsəri 1940-cı ildə Bakı Musiqili Komediya teatrının səhnəsində böyük müvəffəqiyyətlə tamaşaya qoyulur. 1939-cu ildə bəstəkar Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq şöbəsinə, professor Zeydmanın sinfinə daxil olur. O zaman xalq musiqisinin əsaslarını bilavasitə Ü.Hacıbəyli özü tədris edirdi.
Konservatoriyada oxuduğu illərdə bəstəkar seçdiyi sənətin texnikasına daha dərindən yiyələnmək üçün müxtəlif janrlara müraciət edir. O, iki prelüd və fortepiano üçün sonata, “Çiçəklərin söhbəti”, “Neft haqqında nəğmə” mahnılarını, “Quşcuğaz”, “Tənha yelkən ağarır” romanslarını, simli kvartet, simfonik variasiyalar yazır.
İkinci Dünya müharibəsi illərində S.Hacıbəyov qəlbi vətən məhəbbəti ilə alovlanan mərd, sadə insanların qəhrəmanlığına həsr olunmuş bir sıra əsərlər yazır. “Döyüşçülər nəğməsi”, 416-cı Taqanroq diviziyasına həsr edilmiş xalq çalğı alətləri orkestri üçün marş əsərləri buna misaldır. Ötən əsrin 40-cı illərində milli simfoniya janrı inkişaf etməyə başlayır. Buna həm də xalqın yadelli işğalçılara qarşı mübarizəsi böyük təsir göstərib. Çünki müasir qəhrəman, vətənpərvər insan surətlərinin təsviri geniş əhatəli formalar tələb edirdi. Bu cür formalar yalnız monumental simfoniyalar ola bilərdi.
S.Hacıbəyovun I simfoniyası bu dövrdə yazılmış simfoniyalar arasında mühüm yer tutur.1945-ci ildə Türkmənistan Opera və Balet Teatrı S.Hacıbəyova “Kəminə və Qazı” operasını yazmağı sifariş edib. Həmin əsərin simfonik parçası “Karvan” adlanır. 1955-ci ildən əsər yenidən nəşr olunaraq müstəqil şəkildə repertuarlara daxil olur. Orta Asiya mənzərəsini musiqi dili ilə canlandıran bəstəkar “Karvan”da təsviri lövhələrə meyil edir, ayrı-ayrı parlaq lövhələrlə, cizgilərlə və rəngarəng musiqi vasitələri ilə qızmar cənub təbiətini, hüdudsuz səhranın vüsətini, karvanın həzin, ahəstə hərəkətini böyük ustalıqla dilə gətirir. Əsər üç hissəli quruluşdadır. Bu, onun obraz dairəsi ilə əlaqədardır: karvanın gəlməsi, təbiət hadisələrinin coşması, karvanın uzaqlaşması. Əsər “Şur” muğamı üzərində bəstələnib.
1946-cı ildə II simfoniya meydana çıxır. Burada yeni dramatik situasiyaların, yeni ifadə vasitələrinin axtarışları hiss olunur. Bəstəkarın uşaqlar üçün yazdığı əsərlərinin mövzuları müxtəlifdir. 1953-cü ildə bəstəkar 6 uşaq nəğməsi yazır: “Oynaq topum”, “Lay-lay”, “Bənövşə”, “Bahar gəldi”, “Yolka”, “Pioner marşı”. “İsgəndər və Çoban” uşaq operası Bakı pioner evinin sifarişi ilə yazılıb. Onun əsasını Nizaminin “İsgəndərnamə” əsərinin bir parçası təşkil edir.
1950-ci ildə S.Hacıbəyov “Gülşən” baletini yazıb. Müasir mövzuya həsr olunmuş bu əsərdə insanların qarşılıqlı münasibətlərinə, əxlaqi keyfiyyətlərinə, estetik mövzulara toxunulub. Baletin musiqili səhnə kompozisiyası aydın və lakonikdir. Sevgi və məişət səhnələri ilə əmək mövzuları ayrılmaz vəhdətdə verilir.
Ötən əsrin 50-ci illərində S.Hacıbəyov vokal musiqisi sahəsində çalışır. O, həmin illərdə bir sıra xalq mahnı və muğamlarını xalq çalğı alətləri orkestri üçün işləyib. “Sarı bülbül”, “Leyla”, “Qarabağ şikəstəsi” buna misaldır. Bu illərin ən məşhur əsərlərindən biri simfonik orkestr üçün yazılmış uvertüradır. Bu əsər milli musiqidə janr simfonizmi xəttini davam etdirir. Bəstəkar Azərbaycan, rus musiqi klassiklərinin ənənələrini öz fərdi yaradıcılıq süzgəcindən keçirərək, müasir ruhlu, milli koloritli əsər yaratmağa nail olub. Mövzuların aydın və qabarıq şəkildə inkişaf etməsi əsərdə proqramlılıq cəhətlərini üzə çıxarır.
1950-ci illərdə bəstəkar Bolqarıstan və keçmiş Çexoslovakiyaya gedir və vətənə qayıtdıqdan sonra “Bolqar süitası” və “Çex rəqsi” əsərlərini bəstələyir. 1964-cü ildə S.Hacıbəyov ən parlaq əsərini - orkestr üçün “Konsert”ini yazır. Əsər təzadların kəskinliyi, fəallığı, müasir musiqi dili, qeyri-adi, parlaq koloritli orkestrovkası ilə fərqlənir. Müəllif böyük bir orkestr ustadı kimi öz əsərini mahiranə şəkildə instrumentləşdirib və çalğı alətlərinin ifaçılıq imkanlarından səmərəli şəkildə istifadə edib. S.Hacıbəyovun partiturasında incə, şəffaf tembr rəngləri güclü səs koloriti ilə uyğunlaşır. “Konsert” milli simfonik musiqi mədəniyyətinə gözəl hədiyyədir.
Bəstəkarın tamaşalara yazdığı musiqilər də “Məhəbbət”, “Kəndçi qızı”, “İnsan”, “Eşq və intiqam”, “Əliqulu evlənir” və s. ayrılıqda səsləndirilməyə layiq uzunömürlü əsərlərdəndir.
1947-ci ildən Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında müəllimlik edən, 1947-62-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının bədii rəhbəri və direktoru, 1969-cu ildən ömrünün sonunadək Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının rektoru vəzifələrində çalışan, 1973-cü ildə SSRİ Xalq artisti adına layiq görülən Soltan Hacıbəyov 1974-cü ildə cismən dünyasını dəyişib.
Ruhu şad olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.09.2024)
Gənclər Kitabxanasında antiterror əməliyyatı ilə əlaqədar virtual kitab sərgisi hazırlanıb
Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında “Qarabağ antiterror əməliyyatı” adlı virtual kitab sərgisi hazırlanıb.
Kitabxanadan “Ədəbiyyat və incəsənət”ə verilən məlumata görə, virtual sərgidə Azərbaycan Ordusunun Qarabağda keçirdiyi lokal xarakterli antiterror tədbirlərinin başlanma səbəbi, döyüşlərin baş verdiyi ərazilər, aparılan sülhməramlı danışıqlar və onların nəticələri haqqında geniş məlumat verilir.
Kitabxana əməkdaşları tərəfindən hazırlanan virtual sərgidə Qarabağda gedən döyüşlərdən, şanlı Zəfər tarixindən bəhs edən “Heydər Əliyev-İlham Əliyev. Azərbaycançılığın zəfər yolu”, “Qarabağ dastanı”, “Zəfər memuarları”, “Qarabağ ulu Vətənimiz”, “Zəfər yolu”, “Böyük qayıdış”, “Zəfər nəğməsi Şuşa” kimi 20-ə yaxın kitabın qısa annotasiyası təqdim edilir.
“Qarabağ antiterror əməliyyatı” adlı virtual kitab sərgisi kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.09.2024)