Super User
“Qətərdə çempionat keçirmək ən axmaq şeydir” - Məşhurlar DÇ-2022-də hansı komandanı dəstəkləyirlər?
Noyabrın 20-də Qətərdə futbol üzrə 22-ci dünya çempionatına start verildi. Mundialın final görüşü dekabrın 18-də keçiriləcək. 29 gün ərzində 32 komanda dünya çempionu olmaq uğrunda mübarizə aparacaq.
Bəs görəsən, azərbaycanlı məşhurlar mundialda hansı komandalara azarkeşlik edəcəklər?
“Ədəbiyyat və İncəsənət” Oxu.Az-ın sorğunu diqqətinizə çatdırır.
Milli Məclisin deputatı Aqil Abbas Braziliyaya qonaqlıq təklifi:
“Özümü dərk edəndən Braziliyaya iştirakçılıq etmişəm. Yenə də Braziliya azarkeşlik edəcəyəm. Düzdür, almanlar daha öndədir.
Qətərdə çempionat nəzarəti ən axmaq bir şeydir. Qətərdə işlətməkdən çölə çıxmaq olmur. Futbolçuları məhv etmək lazımdır? Çempionatdan elə bir şey gözləmirəm. Necə Cənubi Afrika Respublikasında keçirdilər, maraqlı oldular, Qətərdə də maraqlı olacağına inanıram. Lakin hər halda futboldur. gücü ki, bütün oyunlara baxacağam. Çempionatın Braziliyanın olmasını istəyirəm”.
A.Abbas qeyd edib ki, Azərbaycanın mundialda iştirakını istəyirdi:
“Bəxtimiz gətirmədi, çempionata düşə bilənk. növbəti dəfə iştirak etdi. Türkiyənin də iştirak etdiyinə görə ifadə olunur. Bununla yanaşı, İtaliya kimi ölkə də kənarda qalıb”.
Hüquqşünas Sidqi Şövkət ölkə komandasına iştirakçılıq dəstəkni deyib:
“Futbol tərəfdarı deyiləm. Amma məhz bu çempionatda ölkənin millisinə güclü edəcəyəm. Qardaş Türkiyə iştirak etsəydi, daha yaxşı olardı. Hər halda finala baxacağam”.
“Yeni Sabah” MMC-nin baş redaktoru Seymur Verdizadə qeyd edib ki, ədalətli turnir olsun və ən güclü komanda çempion olsun:
“Qatı futbol tərəfdarı deyiləm. Amma Avropa və dünya çempionlarını izləyirəm. Ən böyük arzum odur ki, nə vaxtsa Azərbaycan da bu cür mötəbər turnirlərdə iştirak etsin. Hələ ki bu mümkün deyil”.
S.Verdizadə Fransa yığmasının qalib olmasını tələb etdiyini əlavə edib:
“20-dən gücləndirmək yığma komandasına dəstək edirəm. Təəssüf ki, bu dəfə Türkiyə turnirindən kənarda qaldı. Odur ki, xüsusi iştirak etməyim komanda yoxdur. İstərdim ki, ədalətli turnir olsun və ən güclü komanda çempion olsun. Amma bu komandanın Fransa olmasını istəmirəm”.
2014-cü ildə “Start a fire” mahnısı ilə Danimarkada ölkəmizi “Avroviziya” mahnı fəaliyyətində təmsil edən estrada müğənnisi Dilarə Kazımova çempionatla bağlı heç bir fikrinin olmadığını qeyd edib:
“Bu ətrafında heç bir fikrim yoxdur. Çünki bu günə qədər oyunları izləmişəm. Komandaların kimliyi haqqında məlumatsızam. Səhv fikir bildirmək istəmirəm”.
Aktyor Ə zeynalov futboljda iştirak etdiyini bildirib:
“Futbol tərəfdarı deyiləm. Amma oyunları işləyir izləyirəm. Ancaq öz komandalarımızın oyunlarını izləyirəm. Son dövrlər üzümüzə ağlayır, ona görə baxıram. “Futbol xəstəsi” deyiləm”.
Deputat Məlahət İbrahimqızı yalnız Azərbaycan və Türkiyədə iştirak edən oyunlar izləyir:
“Ümumi oyunlarla maraqlanıram. Dünya üzrə futbol oyunu. Hansı komandalar arasında olduğundan xəbərsizəm. Türkiyə və Azərbaycan oynasa, izləyərəm. Futbola əsasən kişilər baxırlar. Mənim maraq dairəm Azərbaycan, Türkiyədir. “Qarabağ” oynayanda da sevə-sevə izləyirəm. Başqa komandalar oynayanda izləmirəm. Bu komandalara da siyasi nöqteyi-nəzərindən baxıram. İnsanların indi daha vacib şeylər diqqətini çəkir”.
Yazıçı Varis Yolçuyev qatı futbol iştirakçısı olduğunu söyləyib:
“Azərbaycan heç vaxt dünya çempionatında olmur. Yaxın perspektivdə də yoxdur. Azərbaycan olmayanda Türkiyəyə qoşuluruq. Türkiyə də iştirak etmir, onlarla birlikdəib. Çempionatın gedişində hansı komandadan xoşum gəlirsə, onun iştirakçısı oluram.
Vaxtı ilə Polşaya, Argentinaya, Niderlanda, İtaliyaya azarkeşlik etmişəm. Onları çox sevirəm. Bizə uyğunluqları var. Mən futbol azarkeşiyəm. Bir oyunu belə buraxmayacağam. Lakin hələ favoritim yoxdur. Kimə tərəflik şərhimi bilmirəm”.
Dramaturq, filosof Firuz Mustafa ilə futbolla maraqlanmadığını deyib.
“Qanun” Nəşriyyat Evinin sahibi Şahbaz Xuduoğlu yalnız “Qarabağ” klubunun oyununu izlədiyini deyib:
“Mənə görə, dünyada ən maraqsız oyun futbol oyunudur. İndiki vaxtda hər kəs futbola görə dəli olub. Lakin mən izləyirəm. Yalnız “Qarabağ” komandasının oyununu izləyirəm. “Qarabağ” komandasının adına görə sevirəm. Başqa heç bir komandanı izləmirəm. Mənim üçün futbol yox səviyyəsindədir”.
Nəzrin Vahid
Ukraynanın birinci xanımı Qobustan barədə paylaşım edib
“Azərbaycan, Qobustan tarixi-bədii qoruğu. Altı mindən çox qayaüstü rəsmlərin tapıldığı unikal yer. Planetdə incəsənətin yarandığı ilk yerlərdən biri”.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının məlumatına görə, bunu Ukraynanın birinci xanımı Yelena Zelenskaya Azərbaycanın Qobustan Dövlət Tarixi-Bədii Qoruğu ilə bağlı “Instagram” səhifəsində etdiyi paylaşımda bildirib.
O, burada Ukrayna dilində audiobələdçinin olmasını xüsusi vurğulayıb.
“Xarici internet saytlarında onlarla variantın mövcud olmasına baxmayaraq, Ukrayna dilini deyil, başqa dil seçmək məcburiyyətində qalmaq... Səfər zamanı muzeyə gedib audiobələdçi istəyəndə, onların çiyinlərini çəkərək - yalnız rusca deməsi... Düşünürəm ki, çoxlarımıza bu hiss tanışdır... Ancaq yaxşı xəbərim var: artıq 32 ölkədə 50 ukraynadilli audiobələdçi peyda olub”, - deyə o, əlavə edib.
Sonda o, bu layihənin həyata keçirilməsində əməyi olan hər kəsə, xüsusən də bunu mümkün edən dövlətlərə və Ukraynanın bu ölkələrdəki səfirliklərinə təşəkkür edib.
Soruşun, cavab verək: Azərbaycanın mədəniyyət nazirinə hansı yeni səlahiyyətlər verilib?
Hörmətli redaksiya. Mədəniyyət naziri Anar Kərimova yeni səlahiyyətlər verildiyi söylənilir. Söhbət hansı səlahiyyətlərdən gedir? Yoxsa, bunlar şayiədir?
İnarə Göyüşova, Bakı şəhəri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbət verir ki, Azərbaycanın mədəniyyət naziri Anar Kərimova həqiqətən yeni səlahiyyətlər verilib. Bununla bağlı Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi haqqında Əsasnamə”də dəyişiklik edilməsi barədə fərman imzalayıb.
Fərmana əsasən, nazirə dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitin, büdcədənkənar vəsaitin, habelə Nazirliyin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumlar tərəfindən işlər görülməsindən və xidmətlər göstərilməsindən əldə edilən vəsaitin (o cümlədən tutulan xidmət haqlarının) sərəncamçısı olaraq, maliyyə vəsaitini bölüşdürür, ayrılmış vəsaitin həddi nəzərə alınmaqla, Nazirliyin struktur bölmələrinin, strukturuna daxil olan qurumların və strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların işçilərinin vəzifə maaşlarına əlavələrin, maddi yardım və mükafatların verilməsini təmin etmək səlahiyyətləri verilib.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 6 iyun tarixli 119 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi haqqında Əsasnamə”də dəyişiklik edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 6 iyun tarixli 119 nömrəli Fərmanı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018, № 6, maddə 1209, № 10, maddə 2002; 2019; № 5, maddələr 822, 825, № 10, maddə 1588, № 12, maddə 1929; 2020, № 7, maddə 892; Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 8 sentyabr tarixli 1841 nömrəli Fərmanı) ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi haqqında Əsasnamə”nin 5.6.13-cü yarımbəndinin sonunda nöqtə işarəsi nöqtəli vergül işarəsi ilə əvəz olunsun və aşağıdakı məzmunda 5.6.14-cü yarımbənd əlavə edilsin:
“5.6.14. dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitin, büdcədənkənar vəsaitin, habelə Nazirliyin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumlar tərəfindən işlər görülməsindən və xidmətlər göstərilməsindən əldə edilən vəsaitin (o cümlədən tutulan xidmət haqlarının) sərəncamçısı olaraq, maliyyə vəsaitini bölüşdürür, ayrılmış vəsaitin həddi nəzərə alınmaqla, Nazirliyin struktur bölmələrinin, strukturuna daxil olan qurumların və strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların işçilərinin vəzifə maaşlarına əlavələrin, maddi yardım və mükafatların verilməsini təmin edir.”.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 16 noyabr 2022-ci il
Himni oxumaqdan imtina etdilər
İran millisi ölkədəki rejim əleyhinə etirazçılara bu yolla dəstək nümayiş etdirdi
Şübhəsiz, bu gün ədəbiyyat və incəsənət sahəsinin adamları da hər kəs kimi diqqətlərini Qətərə keçirilən dünya çempionatına yönəldiblər.
Ötən gün İctimai Televiziya qarşısında oturan futbol azarkeşləri maraqlı bir president izlədilər. İranın milli futbol komandasının üzvləri İngiltərə seçməsilə oyundan əvvəl dövlət himnini oxumaqdan imtina etdilər.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, İran millisinin futbolçusu Əlirza Cahanbəxşin sözlərinə görə, bu yolla idmançılar ölkədə baş verən etirazlara dəstək və onların qurbanlarının xatirəsinə ehtiram nümayiş etdiriblər.
Qeyd edək ki, görüş İngiltərə millisinin 6:2 hesablı darmadağını ilə yekunlaşıb. Yaşıl meydanda uduzsalar da, bizsə, iranlı futbolçular siyasət meydanında qazanıblar.
Bu gün Avropa Film Festivalı çərçivəsində “Alisa və mer” filmi nümayiş olunacaq
Bu gün “CinemaPlus Dəniz Mall”da XII Avropa Film Festivalı çərçivəsində “Alisa və mer” (Alice and the Mayor) filmi nümayiş olunacaq.
Sözügedən tragikomediyanın rejissoru və ssenari müəllifi Nikolas Pariserdir.
Lion meri ekzistensial böhran içindədir. Siyasətdə 30 illik fəaliyyətindən sonra o, özünü tamamilə boş və ideyalardan məhrum olmuş kimi hiss edir. Bu problemi həll etmək üçün merin köməkçiləri parlaq zəkalı gənc bir filosofa müraciət edirlər.
Rollarda Fabris Lukini, Anais Demustye, Nora Hamzavi və başqaları çəkilib.
Film fransız dilində ingilis altyazıları ilə nümayiş olunacaq.
Teatr aktyorlarını daşıyan avtobus qəzaya uğradı, 3 nəfər həlak oldu
“Baş bəlası” adlı teatr tamaşasını Çorumda səhnələşdirdikdən sonra Samsuna doğru hərəkət edən Türkiyənin teatr truppasını aparan avtobus Çaybaşı köyü istiqamətində arxadan ağırtonnajlı yük avtomobilinə çırpılıb. 3 nəfər həlak olub, 8 nəfər yaralıdır.
Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı SonDakika xəbər ajansına istinadən məlumat verir.
Yaralılar arasında ünlü sənətçi Ceyhun Fersoyun da olduğu bildirilir.
Günün fotosu: Qisas əməliyyatı
Günün fotosu: Qisas əməliyyatı
Türkiyə hərbi hava qüvvələri Suriyada və İrakda təşəkkül tapmış PPK terror qurumunun bazalarını bombardman etmişdir. Bu, kürdlərin İstanbuldakı məlum terror hadiaəsi törətmələrinə bir cavab olmuşdur.
Foto: Euronews
“Tamaşaçıların sənətçilərimizi ayaq üstündə alqışlaması insana qürur hissi verir”
Artıq hamımıza bəlli olduğu kimi, bu il dahi Azərbaycan bəstəkarı Fikrət Əmirovun anadan olmasının 100-cü ili tamam olur. Bu münasibətlə ölkəmizin bir çox yerlərində, eləcə də xaricdə dahi bəstəkarımızın yubileyi təntənəli şəkildə qeyd edilir. Gecənin ideya müəllifi, atam, Azərbaycanın Əməkdar artisti, məşhur pianoçu İslam Manafov bizə Türkiyənin möhtəşəm şəhəri olan İstanbulda belə bir konsertin keçirilməsi ilə bağlı müraciət etdikdə bunu çox böyük məmnuniyyətlə qarşıladıq və belə bir layihənin ərsəyə gəlməsində iştirakı azərbaycanlı olaraq özümüzə borc bildik. Burada əsas məqsəd azərbaycanlı gənclərin iştirakı ilə Fikrət Əmirov yaradıcılığını dünyaya çatdırmaq idi. Belə də oldu, gənc sənətçilərimiz Bakı, Almaniya, Avstriyadan gecədə iştirak etmək üçün İstanbula gəldilər. Məqsədimizə nail olduğumuz üçün özümüzü çox qürurlu və xoşbəxt hiss edirik.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu fikirləri AzərTAC-a müsahibəsində İstanbulun Cemal Reşit Rey konsert salonunda dahi Azərbaycan bəstəkarı Fikrət Əmirovun 100 illik yubileyi münasibətilə keçirilən konsert proqramında pianoçu olaraq iştirak edən beynəlxalq müsabiqələr laureatı, dirijor və bəstəkar Abuzər Manafzadə ifadə edib.
Pianoçu deyib: “Konsert proqramımız istər sənət, istərsə də tamaşaçıların marağı baxımından böyük uğurla keçdi. Tamaşaçıların sənətçilərimizi ayaq üstündə dəqiqələrlə alqışlaması bir azərbaycanlı olaraq insana qürur hissi verir. Biz bununla bir azərbaycanlı olaraq ölkəmizin zəngin mədəniyyətinin, incəsənətinin dünyada tanıdılmasına töhfə vermək istədik. Belə bir xalqın nümayəndəsi olduğum üçün özümü çox xoşbəxt hesab edirəm. Tədbirdə iştirak edən bütün dostlarımıza təşəkkür edirəm”.
“Layihənin ərsəyə gəlməsində başda ideya müəllifi, öz zəngin təcrübəsi ilə mənə inanılmaz dəstək verən, həyat müəllimim İslam Manafov olmaqla, İstanbul Bələdiyyəsi, eləcə də layihəni çox böyük məmnuniyyətlə qəbul edən Cemal Rəşit Rey konsert salonunun sənət müdiri, dirijor Murat Cem Orhana təşəkkürümü bildirirəm”, - deyə Abuzər Manafzadə bildirib.
Əminə Yusifqızı: “Dağlı məhəlləsinin kişiləri qarşımda səcdə edirdilər”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Daycest bölümündə sizlərə xalq artisti Əminə Yusifqızının moderator.az-da dərc edilən müsahibəsini təqdim edir.
“İnsanın həyatı enişli-yoxuşludur. Enmək məsələsini heç vaxt qəbul etməmişəm. O dərəcəyə gəlib çatanda mən ani qərar verib getmişəm. Qoymamışam ki, məni alçaltsınlar. Mənim adım Əminə sözü bilirsiniz də əminəm sözündəndir. Enmək insanın özündən asılıdır. Çox təəssüf ki, bu enişli-yoxuşlu dünyada hər şeyə görə insanlar enməyə hazırdırlar. Bütün adlara, bütün titullara layiq ola bilərsən, amma şəxsiyyət olmaq hamıya nəsib olmur. Şəxsiyyət olmaq lazımdır".
"Gənclər indi çox yüklənib. İnternet, sosial şəbəkələr onların beynini yeyib, yaddaşları gedib. Mənim üçün kompyuter də, planşet də, digər müasir avadanlıqlar da alıblar. Hərdən bir baxıram, deyirəm ki, mənə bu maraqlı deyil. Mənim öz dünyam var. Yaddaşım güclüdür, telefon nömrələrini heç vaxt telefona yazmamışam, beynimdə saxlamışam. Şeir əzbərlədiyim üçün yaddaşım yenilənir. Bəzən efirlərə gedirəm, gecədən şeirləri yadıma salıram. Hər axşam silsilə şeirlərimi təkrar edib, sonra yatıram. Bir söz yadımdan çıxır, onu mən yadıma salmayana qədər yatmıram. Çox adamlar var ki, heç nə yadlarında qalmır. Mən şeirləri bir neçə dəfə oxuyandan sonra yadımda qalır".
"Bir müddət əvvəl saytlar yazdılar ki, səhhətim pisdir, yeməkdən kəsilmişəm. Bunların hamısı şayədir, hər şey çox yaxşıdır. Yaşlı adamların hansı bəyəm çox yeyir ki? Mən heç vaxt səhhətimdən şikayətlənməmişəm. Qətiyyən belə deyiləm. Şikayətimi heç vaxt bildirmirəm. Heç qızıma demirəm ki, filan yerim ağrıyır".
"İstəmədiyim şeiri yaddaşımdan silirəm. Fikrət Qoca, Bəxtiyar Vahabzadə, Nəriman Həsənzadə, Nəbi Xəzri, İslam Səfərli və s. şairlərlə dostluq etmişəm. Bir neçə il bundan əvvəl rəhmətlik Ələkbər Kazımovskinin çəkdiyi filmdə mən Mikayıl Müşfiqin anasını oynamışam. Səhnə belədir ki, anası Müşfiqin xəyalına gəlir. Elə ürəklə çəkildim ki. Çünki Müşfiq 6 aylıq olanda o rəhmətə gedib. Xalası Züleyxa onu böyüdüb. Mənim evimin yaxınlığında dağlı məhəlləsi var. İnanın o dağlı məhəlləsinin papaqlı kişiləri Müşfiqdən şeirlər dediyim üçün mənim qabağımda səcdə qılırdılar. Müşfiq mənim üçün əlçatmazdır. Onunla görüşə bilməsəm də həmişə qəlbimdədir".
“Peç üstündə palçıqlı çörəyi yenidən bişirərək yeyirdik…”
Emin Piri yazır
Ağdanın işğaldan azad olunmasının 2-ci ildönümü münasibəti ilə
Ağdam mənimçün həssas nöqtələrdən olub. Zabit kimi gəncliyimi Ağdam səngərində keçirməyim, əsgərlərimlə metr-metr səngər qazaraq daha irəliyə post çəkərək vətən torpağının metrlərlə azadlığına sevinmək və s. doğmalaşdırmışdı. Öldürdüyümüz düşmən, verdiyimiz şəhid mənə ağdamlı günləri şərəfli ömrə çevirmişdi.
Hə, özümü sumqayıtlı saysam da, Cəlilabadda doğulsam da, süd anam ağdamlı olub deyə bir az da qürur məsələsi olmuşdu.
Yazdığım qeydsə elə orada ərsəyə gəlib.
BİR ZAMANLAR AĞDAMDA
I
Əsgər sinəsi axtarır
isinməyə
fevral şaxtasından
üşüyən güllə.
Elə fevral ayı olardı o əsgərin özünü gülləyə vətən etməsi… “Sağ qalan varmı?!” şeirimdəndir bu parça. Elə şeirlər kitabımın adı da”Sağ qalan varmı?!” idi.
Ağdamda səngər həyatımız davam edirdi. Ötən ildən, Vətən Müharibəsindən fərqli olaraq metr-metr səngər irəli çəkməyin sevincini yaşayırdıq. Hər dəfə bir neçə metr irəli səngər çəkmək bizə hansısa kəndi azad etməyin sevincini verirdi. Daha irəlidə post qurmaqsa sanki bir rayon, şəhəri azad etməyin ekstazını yaşadırdı. Bu səngərlərin çəkilməsini zamana böləndə, düşmən qarşısında gecələrlə səngər qazmaq sanki iynəylə eşələnmək idi. Bəzən bir neçə metr irəli səngər çəkmək günlərlə də deyil, aylarla zaman alırdı. Əlbəttə, bu səngər çəkmələr itkisiz başa gəlmirdi. Nəmirli və Şurabad kəndinin sol cinahı tərəfdə bu dəfə digər bölməyə tapşırılmışdı səngər işi. Gecə vaxtı və snayper gülləsi bir gəlinliyi əbədi sahibsiz qoydu. Bir sevən qızın arzularını özüylə birgə apardı. Bəlkə də düşmən silahında üşüyən güllə əsgər sinəsində qızınmağa yer axtarırdı. Beləcə bu şeirim meydana gəldi.
Həyat bu qədər fanidir, kiminsə sevərək oxuduğu, kiminsə həzz aldığı şeirlərin altında hansısa faciə, ananın göz yaşı və ya qan dayanır.
ıı
“alo, alo, alo…”
İllərdi gecələr yuxudan təngənəfəs oyanırdım. Bəzən tər içində, bəzənsə boğulmaq üzrəykən... Bu oyanmalar 2010-cu ilin əvvəlindən 2020-ci ilin sentyabrına kimi davam etdi. Əvvəlki illər hər gecə, sonra həftədə bir, sonrasa, ayda 1-2 dəfə yuxularıma haram qatan bir qız idi. Üzünü görmədiyim, heç zaman rastlaşmadığım bir qız. Daha doğrusu, bir qızın səsi. O, heç nə danışmır, hesabını bilmədiyim sayda "alo, alo, alo...". Yuxularıma haram qatan bu "alo"lar idi. Axı, kim idi bu qız, niyə hər gecə yuxularımda "alo" deyərək qışqırır və mənə əzab verir?!
Vətən müharibəsi məni bu əzabdan qurtardı. Daha o yuxuları görmürəm, kimsə yuxumda "alo" deyə qışqırmır. İndi öz əzablarım, öz yaşantılarım, bu müharibədə gördüklərim yuxumu qarışdırır. Vətən müharibəsi təkcə Qarabağı deyil, məni o qızdan, o səsdən xilas etdi.
2010-cu ilin qışı... Ağdam. İşğal olunmuş kəndlərin qarşısı... Səngər həyatımız davam edir. Burada başını səngərdən qaldırmaq ya hansısa snayperin sinəsinə medal taxmaqdır, səngərdən qırağa çıxmaqsa, ayaqlarını minalar üstündə unutmaq.
Niyə 2010-cu ilin hadisələrindən indi bəhs edirəm - deyə bilərsiniz. Keçmişdə etdiyim qaralamalarıma maraq Vətən müharibəsi zəfərindən sonra maraq oyatdı. Həm də əvvəl bunlara elə də həvəsli deyildim. Çünki məğlub bir ölkənin səngər həyatından bəhs etməyi ya özümə yaraşdırmır, ya da utanırdım. Axı kimə nəyi sübut edəcəkdim? Utanırdım... Məğlub bir ölkənin zabiti kimi xatirələr dərc etməkdən. Eləcə səngər şeirlərimlə ovunurdum. Hə, bu müharibə məni həm şeirlərlə ovunmaqdan, həm də yuxularımdakı qızın səsindən xilas etdi...
Müşahidə postunda duran əsgər anidən qışqırdı; - "Komandir, erməni". Dərhal müşahidə postuna çıxdım. Postda ermənini görmək sizə nə qədər qəribə gəlsə də, arzuladığın əzizini görməklə müqayisə edə bilərdim. Yox, yox, o ermənini bağrımıza basmaqçün deyil, gülləyə tuş etməkçün.
Tr-8-lə müşahidə apardıq. Bir əli cibində, birindəsə telefon qulağına söykəyərək hərəkət edir. Hərəkət edir deyirəmsə, gövdədən yuxarını görürük. Özünü o qədər itirib ki, düşmən valının arxasından çıxdığının fərqində deyil. Axı, adam kiminlə belə danışıb dünyanı unudub öz səngərini tərk edə bilər? Anasımı, sevgilisimi, bacısımı? Onun özündənrazı, tərki dünya olaraq harda olmasını unutması adamın ağlına yalnız sevgilisini gətirə bilir. İnsan onun etdiklərini sevgilisi ilə danışanda edə bilər...
Bu qədər danışmağıma baxmayın, bu qədər düşüncə bir an ərzində baş verir. Vuraq? Ani olaraq beynimin içindəki düşüncələr mənə imkan vermir? Bəlkə danışdığı adam anasıdır? Və həmin vurulsa... Ya da sevgilisi? Bu elə ən böyük sevgi qətliamı olar. Telefonun qarşısındakı şəxsin o vurulduğu an keçirəcəyi hissləri ağıla gətirmək belə mümkün deyil. Bəs, o əsgərin yerində biz olsaydıq? Danışdığımızsa sevgilimiz, anamızdırsa?
Bəlkə də, bütün bu düşüncələr bir saniyəlik zaman intervalı olmadan ildırım sürətilə beynimin bir guşəsindən keçir. Amma...
Erməni əsgəri ordadırsa, əminəm ki, bizi görsə, böyük sevinc hissi ilə vurardı. O burdadır ki, o ona görə vurar ki, bir azərbaycanlının vurulması onunçün medaldır, məzuniyyətdir, özgüvən hissidir, gələcəkdə karyerada yüksəlişdir, məclislərdə özünün və qohumlarının bu hadisədən genələ-genələ danışması, erməni TV-lərində bol-bol öz qəhrəmanlığından danışmaqdır.
Vuraq? Snayper başından nişan aldığını bildirir. Vur!..
Səngərdə əsgərlərimiz atışdan sonra “ura!” deyə qışqırır, sevinir, sonrasa ani boşluq. Rabitə ilə koordinatı verib məruzə edirik. Atəşkəs dövründə belə atışlar zamanı koordinat məruzə olunur, vurulmanın dəqiq olub-olmadığını gözləyirdik. Bizə lazım olan xəbərin təsdiqlənib-təsdiqlənməməsidir. Bir neçə saat gözləyir, bu hadisənin nə ilə sonuclanacağından səbrsizlənirdik. Amma nə deyilsə də, atışdan sonra onun necə yerə sərildiyinin gözümüzlə şahidi olduq, axı, - deyirəm özüm-özümə.
Axşama yaxın rabitə ilə xəbər verilir ki, verdiyiniz xəbər təsdiqini tapıb, vurmusunuz. Sevinclər yenidən artır... Qeyd olunası xəbərdir. Həmin gecəni aşağıdan gətirtdiyim yeyib-içməklə qeyd edirik. Bir növ səngərdə bu xəbərə əsl qonaqlıq verirəm. Ölüm xəbərinə sağlıqlar deməklə. Səhv etmirəmsə, Dövlət radiosunun axşam buraxılışıdır. Verilən xəbər sağlıqlarımıza qoşulur. Atəşkəs pozulub, düşmən təxribatının qarşısı alınıb, düşmən hərbi qulluqçusu "..." məhv edilib.
(Əlbəttə, istəyən şəxslər bu adı, yeri və s. arxiv materialına əsasən əldə edə bilər. Burada bu məlumatı, adı olduğu kimi vermək həm etik, həm də bəzi məsələlərə görə doğru olmadığından hallandırılmır).
Səngərin bir köşəsinə çəkilirəm. Kimsənin məni görməyəcəyi bir küncünə. Özümdən asılı olmadan ağlayıram. Bütün gecəni. Həm sevinmək, həm də ağlamaq. Axı mən kimə ağlayıram belə? Məni ağladan kimdir, hansı hisslərdir? Kimə ağlayıram belə? Ölən erməniyə, ölən sevgiyə, yoxsa nəyə? Bəlkə elə özümə? İçimdə qopan fırtınaya cavab tapa bilmirəm...
O gündən sonra yuxularımda kimsə, daha doğrusu, bir qız "alo, alo" deyərək qışqırır. Mənsə təngnəfəs, tər içində oyanır, mətbəxə keçir, su içir, bəzən ağlayır, bəzənsə siqaret yandırırdım... 2020-ci ilin sentyabrına kimi... Məni kölgə kimi izləyən o qız, o səs qeybə çəkilib. Artıq öz əzablarımı görürəm, öz əzablarım yuxudan oyadır məni...
...Yenə belə əmr verə, yenə belə edərdimmi? Mütləq ki, bəli. Yenə öldürərdik, yenə bu ölüm xəbərinə qonaqlıq verərdim, yenə də səhərə kimi ağlayardım...
III
Səngər şəhidi
Tağım komandiri kimi iki kəndin qarşısındakı mövqeləri qorumaq bizim heyətin üzərinə düşür. İki həftədən bir yerdəyişmə olur. Gah bu iki kənddən birinin, gah da o birinin qarşısındakı səngərlərdə oluruq. Hər kəndin qarşısında üç post var. Hər tağıma üç post düşürdü. Bir postda bir tağım komandiri ilə bir manqa, digərində tağım komandirinin müavini(gizir) ilə digər manqa, üçüncü postdasa MAXE-nin başçılığı üçüncü manqa. Bu üç posta postlar başılıçığı dövründə üç kərə erməni vuruldu. Daha doğrusu təsdiqlənən vurulmuş erməni sayı üç oldu.
Həmişə içimizdə bir qorxu vardı, bunun bir bədəli nə zamansa olacaq...
Təzə tərxis olunmuşdum. Bir neçə gün keçmişdi. Çavuşlarımızdan Məmmədova zəng etdim. Dəfələrlə zəng çatmadı. Zabit yoldaşımız Xantəmirova zəng etdim, Məmmədov şəhid olub cavabıyla qulağım cingildədi...
Bədəl verilmişdi...
Ağdam torpağı bərəkətli və bolsulu idi. Yağışlar vaxtı, qar əriyəndə bütün axıntı səngərə dolurdu. Bəzən səngərdə su dizə çatırdı. Beləcə, nə hərəkət etmək olurdu, nə də yemək təminatı düzəməlli. Çörək də belə havalarda palçıq qarışıq olurdu. Bir növ peç üstündə palçıqlı çörəyi yenidən bişirərək yeyirdik. Əvvəlki vaxtlarımızda restoranda yediyimiz çörəkdən daha dadlı idi o palçıq-çörək.
Hə , onu deyirdim, belə havalar, palçıqlı, yağışlı günlər ermənilər üçün ov vaxtı, qisas günləri olurdu. Çünki yağışdan sonra səngərlər, üstü, bermalar dağılır. Bizsə o səngərləri, bermaları yenidən düzəltməyə çalışırdıq. Belədə gülləyə tuş gəlməmək şans məsələsi olurdu. Bununçün gecə vaxtları seçirdik. Həmin dövrün texnoloji vasitələri indiki qədər deyildi, amma hər zaman gecə görmə cihazından istifadə etmələri mümkün idi. Necə ki, bəzən istifadə etmişdilər. Ya da təsadüfi səngər boyu səpələmə atəşə tutmaq.
Çavuş Məmmədov da belə günlərin birində boğazından vurularaq şəhid oldu.
ıv
Ev yıxan şərab çənləri
Ağdamda sovet dövründə üzümçülüyün hansı formada inkişaf etdiyini bilirsiniz. Mövqelərin qarşısında iki böyük keçmiş çaxır çəni var idi. Hündürlüyü 10metrdən çox olardı. Gedəndə öyrənmişdim ki, adətən o çənlərin üzərində ermənilər snayper yerləşdirir...
Elə snayper atışları da məhz ordan olurdu çox vaxt.
O çaxır çənləri çox evə od salmışdı...
Bəlkə simvolikdir, şərab müharibəsiz də, mülki həyatda da çox evi yıxıb...
V
Biz qaldırırıq, onlar vurur
Üzümlük deyilən ərazi vardı. Səngər irəli çəkməklə həmin üzümlük ərazisində mövqemiz ermənilərin bölük dayaq məntəqisinin 26 metliyinə çatmışdı. Gecələr orada “pasinka”lardan müşahidə postu qaldırırdıq. Səhərsə ermənilər oranı qumbaratanlardan atəşə tuturdu. Belə hallar, belə “hərbi oyunlar” dəfələrlə təkrarlanırdı; Biz gecələr qaldırırdıq, onlarsa gündüzlər vururdu...
VI
Ay piri...
Gizirimiz, tağım komandirinin müavini Əmirxanovla hərbi münasibətlərdən əlavə səngər dostluğum da vardı. Mənə qısaca olaraq Piri deyirdi. Ya da uzaqdan çağıranda “ay piri” deyə. Bəzən bir-birimizi bərk çağıranda cəmi bir neçə metrlik məsafədə bizim adları yəqin ki, ara-sıra eşidirdilər qarşı tərəfdə...
Üzümlük dediyim ərazidən keçəndə qarşı tərəfdən eşitdiyim səs tüklərimi biz-biz etdi. Ay piri, Ay piri; qışqırırdılar erməni valının arxasından.
Səngər həyatımdan sonra Piriyev Emin Emin Piri imzasına çevrildi beləcə. Piri adı gizirimizin mənə müariciətindən sonra doğmalaşmışdı. Qarşı tərəfindən səsləməsindən sonrasa “PİRİ” şeirlərimin imzasına çevrildi.
