Mədəniyyət Nazirliyinin “Şuşa mədəniyyətinin inciləri” layihəsi müxtəlif bölmələr üzrə təqdimatlarla davam edir. “Şuşa İli” münasibətilə həyata keçirilən layihənin “Azərbaycan musiqisinin məbədi – Şuşa” bölməsinin növbəti təqdimatı Rəşid Behbudova həsr olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Rəşid Behbudov 1915-ci il dekabrın 14-də Tiflisdə xanəndə Məcid Behbudalı oğlunun ailəsində dünyaya gəlib. Əslən Şuşalıdır.

1943-cü ilin sonunda Bakı kinostudiyasında Üzeyir Hacıbəylinin eyniadlı operettasının motivləri əsasında çəkilən "Arşın mal alan" filmində baş rola dəvət alır.

1946-1956-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının, 1953-1960-cı illərdə fasilələrlə M. F. Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti, 1957-1959-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Konsert Ansamblının təşkilatçısı və rəhbəri olub.

1966-cı ildən musiqi və estrada sənətinin caz, balet, pantomim kimi müxtəlif janrlarını birləşdirən Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrını təşkil edib və ömrünün sonunadək oranın solisti və bədii rəhbəri olub.

Dahi sənətkar 1989-cu il iyunun 9-da vəfat edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” 

(06.12.2022)

Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin “Xurşidbanu Natəvan” pyesi əsasında səhnələşdirilmiş “Xurşidbanu Natəvan” tamaşasının premyerası baş tutub.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, dövlət sifarişi ilə hazırlanan səhnə əsərinin bədii rəhbəri və quruluşçu rejissoru Xalq artisti Azər Paşa Nemətov, rejissoru Mehman Fətullayev, quruluşçu rəssamı Əməkdar mədəniyyət işçisi İlham Elxanoğlu, bəstəkarı Xalq artisti Siyavuş Kərimi, rejissor assistenti Dilbər İsmayılovadır.

Səhnə əsərində Xalq artistləri Məleykə Əsədova (Xurşidbanu Natəvan), Rafiq Əzimov (Mirzə Ruhullah), Hacı İsmayılov (Qoca Knyaz) Kazım Abdullayev (Canişin), Əməkdar artistlər Anar Heybətov (Knyaz Xasay), Elşən Cəbrayılov (Seyid Hüseyn), Rəşad Bəxtiyarov, Mirzə Ağabəyli (Kor kamançaçı), Kazım Həsənquliyev (Məliküldövlə), Elnar Qarayev (Mamayı), Əlvida Cəfərov (Möhnət), Ayşad Məmmədov (Qala rəisi), Elşən Rüstəmov (Şahzadə), aktyorlar Elçin Əfəndi (Hidayət xan), Cavidan Novruz (Nəvvab), Vüsal Mustafayev (Zahir bəy), Ramin Şıxəliyev (Daşdəmir), Lalə Süleymanova (Bəyim), Məhsəti Tahirzadə (Təhminə), Rüstəm Rüstəmov (Şahmar), Tural İbrahimov (Mixaylov), Firuzə Balayeva, Corc Qafarov, Elsevər Rəhimov (Kültəvi səhnə) və iştirak ediblər.

Keçək tamaşanın mövzusuna. İbrahim xanın nəvəsi, axırıncı Qarabağ xanı Mehdiqulu xanın qızı şairə Natəvanın həyatından götürülüb. Səhnə əsərində Natəvanı səciyyələndirən əsas xüsusiyyət onun xalqla olan birliyi, xalq haqqındakı fikir və düşüncələridir. Onun doğma torpağa, bu torpağın əsl sahibi olan zəhmətkeş xalqa dərin məhəbbət hissləri təkcə Qarabağ hüdudları ilə qapanıb qalmır. İranın şahlıq quruluşunun əsarətində Cənubi Azərbaycan əhalisinin taleyi də onu həmişə düşündürür. Natəvan xalqın vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün yollar arayır, əlindən gələni etməyə çalışır.

Xurşidbanu Natəvanın həm də incə insani duyğuları məharətlə tərənnüm etmək bacarığına malik istedadlı bir şairə olduğu da tamaşada diqqət mərkəzindədir.

Aktyorların məharətli çıxışı səhnə əsərini daha baxımlı edib, tamaşa maraqla qarşılanıb. Xüsusi olaraq səhnə əsərinin ecazkar musiqisini də qeyd edək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.12.2022)

Gənclər və İdman Nazirliyinin maliyyə dəstəyi ilə Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi tərəfindən həyata keçirilən "Nizami Gəncəvi dühası Türk dünyası gənclərinin gözü ilə" layihəsi çərçivəsində çap olunmuş  "Türk dünyası gəncləri- Nizami Gəncəvi dühası" kitabının və eyniadlı sosial çarxın təqdimatı baş tutub. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, tədbirdə bir sıra tanınmış ictimayyət nümayəndələri, yazarlar, KİV təmsilçələri iştirak edib. 

Azərbaycan və qardaş ölkə Türkiyənin himni səsləndirildikdən sonra tədbiri giriş sözü ilə Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin başqanı, layihə rəhbəri şair-publisist İntiqam Yaşar açıq elan edib.  İntiqam Yaşar iştirakçılara kitab haqqında  məlumat verib. O, Nizami irsini Türk dövlətlərinin ortaq dəyəri adlandırıb və qeyd edib ki, sözügedən layihə çərçivəsində qardaş ölkə gəncliyinin nümayəndələrinin bir-biri ilə əməkdaşlıq münasibətləri bir az da genişlənmiş olub.

Tədbirdə millət vəkili Cavanşir Feyziyev,

Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin eksperti, şair-publisist Əkbər Qoşalı, yazıçı Kənan Hacı, şair publisist Fərid Hüseyn, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Səadət Şıxıyeva, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nəzakət Məmmədli, Çuvaşistan-Azərbaycan dostluq cəmiyyətinin sədri Aqil Əliyev, Şərqşünas -yazıçı Əli Rzazadə, "Regional Hüquqi və İqtisadi Maarifləndirmə" Birliyinin sədri Arzu Bağırova çıxış ediblər.

Tədbirdə iştirak edən Millət vəkili Cavanşir Feyziyev Nizami Gəncəvi haqqında nəşr olunan haqqında danışdığımız kitabın Türk dövlətləri gəncliyini bir-birinə yaxınlaşdırmaq məqsədini yüksək qiymətləndirib. Cavanşir Feyziyevin sözlərinə görə Nizami Gəncəvi təkcə şair deyil həm də Azərbaycan xalqının milli-mədəni varlığının təsviridir. N. Gəncəvi dünya ədəbiyyat tarixinin konteksti çərçivəsində mirasdır. O, Nizami irsini qorumaq və onu daha geniş kütlələrə ötürmək istəyini həyata keçirdiyi üçün Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin başqanı İntiqam Yaşara təşəkkürünü bildirib. Və layihədə iştirak edən bütün yazarları təbrik edib. 

Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin eksperti, şair-publisist Əkbər Qoşalı isə Nizami Gəncəvini özündən əvvəlki və sonrakı ədəbiyyatı şəkilləndirən qala bürcü adlandırdıb. Həmçinin N. Gəncəvi irsinə uzun illər boyunca arzuolunmaz qonşular tərəfindən necə göz dikildiyini, necə özününküləşdirməyə cəhd edilməsindən danışıb. O vurğulayıb ki, belə bir dövrdə Nizami irsinə yenidən qayıtmaq məqsədi olduqca zəruri idi.

Kitab təqdimatında iştirak edən Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Səadət Şıxıyeva "Xosrov və Şirin" əsərinin ermənilər tərəfindən mənimsənilməsi, Şirinin milli kimliyinə qarşı olunan  iddialara toxunub:  "Tarixdə ərmən, ərmənzəmin olan yeri təəssüf ki, Ermənistan kimi adlandırıblar. Əslində Nizami oranı bir ucu Muğan bir ucu Arxaz mərkəzi Bərdə olan bir dövlət kimi göstərib. Şirinin kimliyi bütün dillərdəki  əsərlərdə mübahisə doğurub. Onun erməni kimi tanıdılması cəhdi sonrakı dönəmin söyləntiləridir. Lakin bu, həqiqəti əks etdirmir".

Yazıçı Kənan Hacı Nizami irsinin tanıdılması üçün önəmli olan layihənin ərsəyə gəlməsində əməyi keçənlərə öz minnətdarlığını bildirib. O, söyləyib ki, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi fəaliyyəti boyunca əhəmiyyətli işlərə imza atıb.

Şair-publisist Fərid Hüseyn Nizaminin Azərbaycan şairi olmasına aid dəlilləri izah edib: "Nizami əsərlərində nəyi qabardıbsa xalq onun ardınca gedir. Onun bütün əsərləri Azərbaycan folkloruna uyğundur və onlarda Azərbaycan ideologiyaları var".

Çıxış edənlərdən filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Nəzakət Məmmədli, şərqşünas-yazıçı Əli Rzazadə və digərləri kitabın məziyyətləri, önəmi haqda fikirlərini bölüşüblər. 

Kitabla eyni adı daşıyan çarx şeirsevərlərə təqdim olunub. Çarxda Türk dövlətlərindən olan ədəbiyyat nümayəndələri Nizami Gəncəvinin  şeirlərini öz türkcələrində səsləndiriblər. 

Bundan əlavə  kitabda yer alan müəlliflər, tərcüməçilər və çarxda şeir qiraət edənlər diplomla təltif olunub. Eyni zamanda iştirakçılara "Türk dünyası gəncləri-Nizami Gəncəvi dühası" kitabı hədiyyə edilib. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.12.2022)

2022-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin orta aylıq nominal əməkhaqqı əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 14,4 faiz artaraq 827,4 manat olmuşdur.

Dövlət Statistika Komitəsinin yaydığı məlumata görə, iqtisadiyyatın mədənçıxarma sənayesi, maliyyə və sığorta fəaliyyəti, peşə, elmi və texniki fəaliyyət, eləcə də informasiya və rabitə sahələrində orta aylıq nominal əməkhaqqı daha yüksək olmuşdur.

Xatırladaq ki, 2022-ci ilin yanvar-avqust aylarında ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin orta aylıq nominal əməkhaqqısı əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 14,3 faiz artaraq 829 manat olmuşdu.

2022-ci il oktyabrın 1-i vəziyyətinə ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin sayı ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 28,6 min nəfər və ya 1,7 faiz artaraq 1 milyon 727,9 min nəfər olmuş, onlardan 898 min nəfəri iqtisadiyyatın dövlət sektorunda, 829,9 min nəfəri isə qeyri-dövlət sektorunda fəaliyyət göstərmişdir.

Muzdla işləyənlərin 19,1 faizi təhsil, 18,6 faizi ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri, 12,7 faizi sənaye, 8,2 faizi əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsi, 7,5 faizi tikinti, 6,5 faizi dövlət idarəetməsi və müdafiə; sosial təminat, 4,3 faizi nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, 3,6 faizi kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq, 3,5 faizi peşə, elmi və texniki fəaliyyət, 2,0 faizi maliyyə və sığorta fəaliyyəti, 14,0 faizi isə iqtisadiyyatın digər sahələrində məşğul olmuşlar.

“Ədəbiyyat və incəsənət” 

(05.12.2022)

Tural Məmmədli yazır

Qızqaçırma uzun illərdir davam edən evlənmə ənənəsidir. Evlənmək istəyən kişi, yaxın dostları ilə birlikdə xoşuna gələn qızı qaçıraraq ailə həyatı qurur. Bu adət-ənənə, dünyanın bir çox ölkələrində var. Azərbaycanda da əvvəllər bu adət dəb halını almışdı. Bu gün isə qızqaçırma hadisələri, keçmiş dövrlərə nisbətən daha azdır.

Qızqaçırmanın adam oğurluğu kimi qanunvericilikdə yer alması bir çox kişiləri bu arzusunu həyata keçirməkdən saxlayır. Amma bununla belə bu tip hadisələr hələ də yaşanır. Belə ki, noyabrın 28-də Yevlax Rayon Polis Şöbəsinə 26 yaşlı bir qızın evlənmək məqsədi ilə oğurlanması barədə məlumat daxil olmuş və aparılan axtarış tədbirlərindən sonra qızın rayon sakini Z.M. tərəfindən zorla və iradəsinə zidd olaraq qaçırılması müəyyən olunmuşdu, polis əməkdaşlarının keçirdikləri əməliyyat tədbirləri nəticəsində Z.M. saxlanılmışdı.

Mütəxəssislərin fikrincə, qızqaçırma adəti ötən əsrlərdə daha çox baş verirdi. Ailələrin evliliyə razı olmaması, yoxsulluq və s. bu kimi səbəblər qızqaçırma hadisələrini artırırdı.

Sosioloq Tərlan Ağayevanın sözlərinə görə, əslində həmin dövrlərdə qızqaçırma pis adət hesab edilmirdi və gənclərin sevgisini əks etdirirdi.

“Gənclər bir-birini sevir və bu addımı atmağa qərar verirdilər. Və yaxud oğlanın hansısa qızdan xoşu gəlirdisə, qaçırıb ailə həyatı qururdu. Bu ailələrin hamısı xoşbəxt olurdumu? Xeyr! Ancaq adətləri dəyişmək mümün deyil, bu da sevilən bir adət idi”,- deyən mütəxəssis, sonradan bu halların adam oğurluğu kimi dəyərləndirildiyini də qeyd etdi.

Hüquqşünas Fərid Həmidovun sözlərinə görə, qızqaçırma Cinayət Məcəlləsinin 144 cü maddəsi ilə tənzimlənir. Və bu hal yetkinlik yaşına çatmayan şəxsə qarşı törədildikdə, 10 ilə qədər azadlıqdan məhrum etmə cəzası ilə cəzalandırılır.

“Çox zaman qız qaçırıldıqdan sonra, qızın valideynləri hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət edir. Bu zaman qız yetkinlik yaşına çatıbsa və qaçmağa özü də razılıq veribsə, qaçıran şəxsi heç bir məsuliyyət gözləmir. Əgər qaçırılan azyaşlıdırsa, evlənmək məqsədi ilə qaçırılmış olsa belə, adam oğurluğu maddəsi şamil edilir və qaçıran şəxsi 10 ilə qədər azadlıqdan məhrumetmə cəzası gözləyir. Yəni daha əvvəlki dövrlərdə olduğu kimi kor-koranə “xoşuma gəldi, qaçırdım” deyə bir fikir yoxdur” – deyə ekspert bildirib. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda evlilik yaşı 18-dir. Yəni, bu yaşdan sonra qaçırılan qızların ifadəsi əhəmiyyətli hesab edilir. 18 yaşına qədər qaçırılan qızlarla bağlı vəziyyət isə adam oğurluğudur.

“Ədəbiyyat və incəsənət” 

(05.12.2022)

Koronavirus pandemiyası səbəbindən yaranmış ikiillik fasilədən sonra Vyanada yenidən “Beynəlxalq Bazar” festivalı təşkil olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, BMT-nin Vyana bölməsi nəzdində fəaliyyət göstərən Qadınlar Gildiyası tərəfindən təşkil olunan bu xeyriyyə tədbiri müxtəlif ölkələrin ləziz xörəklərinin dadına baxmaq, milli suvenirlər almaq və folklor qruplarının rəqs və musiqi proqramını seyr etmək istəyənlər üçün əla fürsət sayılır.

Hər il olduğu kimi, bu il də Azərbaycanın Avstriyadakı səfirliyi ənənəyə sadiq qalaraq ölkəmizi bu tədbirdə təmsil edib, milli mətbəximizin ləziz xörək və şirniyyatları, eləcə də milli suvenirlər minlərlə iştirakçıya təqdim edilib. 

Xeyriyyə tədbirində müxtəlif ölkələr öz mədəni proqramları və milli mətbəxləri ilə çıxış edirlər. Minlərlə Vyana sakini hər il Milad bayramı ərəfəsində təşkil olunan bu bazara məmnuniyyətlə baş çəkir. Pandemiyaya görə yaranmış fasilədən sonra bu il tədbirə maraq xüsusilə yüksək olub.

Azərbaycanın Avstriyadakı səfirliyinin qadın diplomatlarının və səfirlik əməkdaşlarının xanımlarının fəal təmsil olunduğu BMT Qadınlar Gildiyası hər il təşkil olunan “Beynəlxalq Bazar” festivalından əldə olunan vəsaitləri Avropa, Asiya, Afrika və Latın Amerikasında yardıma ehtiyacı olan uşaqlar üçün müxtəlif layihələrin maliyyələşməsinə sərf edəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət” 

(05.12.2022)

Rəsm qalereyası: Böyükağa Mirzəzadə, “Avtoportret”

Günün fotosu: İranın molla rejimi güzəştə getdi

Ölkəni bürüyən son iğtişaşlardan sonra İranın molla rejimi güzəştə getməli olub. Belə ki, ölkədə Əxlaq Polisinin fəaliyyəti dayandırılıb.

Foto: Euronews

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.12.2022)

"Əgər sən kimlərəsə məktəb ola bilirsənsə, demək ki, varsan. Əsas budur. Mən kimlərəsə məktəb ola bildim. Və əminəm ki, gələcəkdə də, mən həyatda olmayanda da kimlərəsə məktəb olacağam. Bu gün mənim ifa etdiyim mahnıları, aranjmanları öyrənib, Londonda, Türkiyədə, və s. ölkələrdə ali məktəblərə daxil olurlar. Mən başqa ölkələrdə yaşayanlar üçün virtual müəlliməyəm. Bilirsiniz mənə nə qədər yazırlar? Mənim sadəcə vaxtım olmayıb ki, pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olum".

"Hər bir şeyin öz çərçivəsi var. Televiziyada ciddi işlərimdən danışıram. Efirin öz etikası var. Efirdə evdə olduğun kimi ola bilməzsən. Bəziləri deyir ki, mən həyatda necəyəmsə, efirdə də eləyəm. Bu düzgün hal deyil. Sən küçədə gedəndə unutmalısan ki, müğənnisən. Həyatda çox sadə insanam, küçədəki adi insanlardan seçilmərəm. Küçə səhnə deyil axı. Səhnəyə bəzəndiyim kimi küçəyə çıxanda bəzənə bilmərəm. Çox rahat şəkildə öz həyatımı yaşayıram".

"Türkiyənin məşhur cazz musiqiçiləri ilə birgə albomumuz işıq üzü görəcək. Bu Türkiyənin etnik-cazz musiqisinin sintezi olacaq. Düşünürəm ki, Türkiyədə də indiyə qədər belə bir albom çıxmayıb. Çox maraqlı albomdur. Mən heç bilmirdim ki, Türkiyədə belə gözəl cazz musiqiçiləri var. Bu albom dünyaya çıxacaq səviyyədə gözəl albomdur. Bu günlərdə Bakıda konsert verən "Manqa" qrupu məni səhnəyə dəvət etdi. Qrupun solisti Ferman Akgül mənimlə 2 il öncə "Ulu vətən" mahnısını ərsəyə gətirmişdi. Bu mahnını birlikdə ifa etdik. Alqışlardan hiss etdik ki, tamaşaçılar tərəfindən çox sevildi".

"İfa etdiyim musiqilərlə dünyanın bir çox ölkələrində keçirilən festivallarda çıxış etmişəm, albomlarım satılıb. Müğənnidə hər şeydən öncə sənətə sevgi olmalıdır. Biznesin, pulun xətrinə sənətə gəlmək olmaz. Bu gün efirlərdə yaxşı musiqinin az səslənməsi məni incidir. Yaxşı səviyyəli musiqi təkcə cazz musiqi deyil ki, pop musiqisi də var. İstərdim ki, efirlərdə bayağı musiqi səslənməsin. Sosial şəbəkələrə kim nə yükləyirsə özləri bilərlər, amma televiziyada səslənməyini istəmərəm. Çünki televiziya xalqın güzgüsüdür. İnsanlar çox şeyə baxa bilər, amma sən televiziya olaraq olmaz ki, qeyri-etik görüntünü efirdə göstərəsən. Televiziya xalqın güzgüsüdür".

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Daycest bölümündə əməkdar artist Sevda Ələkbərzadənin Moderator.az-a müsahibəsindən maraqlı hissələri təqdim etdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.12.2022)

Rumıniyanın qabaqcıl KİV-ləri, Digi 24, Adevarul ro, Pro Tv televiziya kanalı, “Newsweek” qəzeti və digərləri CNN-ə istinad edərək, Azərbaycanın Yanardağ Dövlət Tarix-Mədəniyyət və Təbiət Qoruğundan bəhs edib. 

Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir.

Sözügedən yazıda hələ XIII əsrdə dünyaşöhrətli səyyah, venesiyalı tədqiqatçı Marko Polonun Yanardağın əsrarəngizliyi haqqında məlumat verdiyi qeyd edilib. Yanardağı görmüş digər səyyahlar da başqa ölkələrə səfər edərkən bu “yanan torpaq” barədə xəbərlər veriblər. Bu səbəbdən Azərbaycan “Odlar Yurdu” kimi məşhurlaşıb. Bildirilib ki, 200-300 il əvvəl burada alovun hündürlüyü 2-4 metrə qədər qalxıb. Bu səbəbdən minilliklər boyu Yanardağ ölkəmizə gələn səyyahları valeh edən məkanlardan biri sayılıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.12.2022)