Super User
Rejissor cizgi filmi hazırlamaq üçün ianə istəyir
Bilmirik, bu xəbərə necə şərh verək, amma bizim fikrimizcə, uşaqları Maşa, Spəydermən, Betmən azarına tutulan məmləkətdə uşaqlar üçün milli cizgi filmi çəkmək istəyən rejissor ətrafdakılardan ianə istəməməlidir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, məşhur “Tıq-Tıq xanım” animasiya filminin rejissoru Məsud Pənahi uşaqlar üçün “Nərgiz” adlı yeni cizgi filmi hazırlamaq istədiyini və bunun üçün maddi dəstəyə ehtiyac olduğunu bildirib. O, bu səbəbdən də tamaşaçılara müraciət edib. Və bu xəbəri mediaya filmin prodüseri Rəşid Ağamalıyev verib.
Nədən bəhs edəcək bu film? Bildirək ki, filminin əsas maarifləndirici məqsədi işğaldan azad olunmuş ərazilərdə düşmənin basdırdığı mina sahələrinə diqqəti yönəltmək, minaların necə təhlükəli olduğunu uşaqların diqqətinə çatdırmaqdır”.
Rəşid Ağamalıyev bu həyati əhəmiyyətli layihəyə dəstək olmaq üçün Mədəniyyət, Elm və Təhsil nazirliklərinə, eləcə də Azərbaycan Respublikası Minatəmizləmə Agentliyinə (ANAMA) və digər aidiyyəti qurumlara müraciət etdiklərini bildirib.
Qeyd edək ki, Qarabağ müharibəsinin başa çatmasından ötən 2 il ərzində 250-dən çox Azərbaycan vətəndaşı mina partlaması nəticəsində həlak olub ya da ağır yaralanıb. Beynəlxalq mütəxəssislərin hesablamalarına görə, Azərbaycana ərazilərin minalardan təmizlənməsi məsələsini həll etmək üçün təxminən 30 il və 25 milyard ABŞ dolları lazımdır. Bu baxımdan “Nərgiz” filmi uşaqlar üçün olduqca önəmlidir.
“Nərgiz” filminin məqsədi, həmçinin ərazilərimizdən minaların təmizlənməsi işinə beynəlxalq ictimaiyyatın diqqətini cəlb etmək və Azərbaycanın dövlət orqanlarına informasiya dəstəyi göstərməkdir.
Məlumata diqqət edin:
İanə kampaniyası Toxum.org portalında həyata keçirilir və dəstəkçilər üçün xüsusi mükafatlar nəzərdə tutulub: https://toxum.org/az/projects/nergiz-animasiya-filmi-176
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(04.05.2023)
“Əbədi ömrün yüz ili” kitabı təqdim olundu
“Heydər Əliyev haqqında çox yazılıb, qalın-qalın kitablar çıxıb. İllər keçdikcə daha da çox yazılacaq, tarixin süzgəcindən keçmiş qiymətlər daha da dəqiqləşdiriləcək, dünyada və ölkəmizdə baş verəcək olayların, gələcək hadisələrin kontekstində onun xidmətləri daha dərindən dərk ediləcək. Amma bu, gələcək nəsillərin işidir. Bugünkü nəsillərin, onun çağdaşlarının, özəlliklə onunla bu və ya digər dərəcədə təmasda olanların borcu isə Heydər Əliyevlə bağlı anılarını, xatirələrini yubanmadan qələmə almaq, onun mürəkkəb və zəngin obrazının müxtəlif çalarlarını, ayrıntılarını sənəd kimi tarixin malı etməkdir”
Bu cümlələr Xalq yazıçısı Anara məxsusdur. Elə sözügedəcək kitabı da bu cümlələr gözəl xarakterizə edir.
Mayın 3-də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda Heydər Əliyevin yüz illiyinə həsr olunmuş “Əbədi ömrün yüz ili” kitabının təqdimatı oldu.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, kitab AYB-nin təşkilatçılığı, Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə işıq üzü görüb.
Əvvəlcə nəşrin layihə rəhbəri, tərtibçi və “Ön söz” müəllifi - AYB-nin katibi, Əməkdar incəsənət xadimi Elçin Hüseynbəyli kitab haqqında məlumat verdi. Bildirdi ki, “Əbədi ömrün yüz ili” bədii-publisistik məqalələr toplusu baxımından çox dəyərli nəşrdir. O dedi:
“Müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə hazırladığımız bu kitab haqqında fikir söyləmək çox çətindir. Çünki bu kitaba Azərbaycan Yaziçılar Birliyinin üzvü olan dəyərli söz və bilim adamlarının bədii-publisistik məqalələri, esse və xatirələri daxildir. Yazı müəlliflərinin böyük əksəriyyəti Ulu Öndəri şəxsən tanıdıqlarından onların düşüncələri, xatirələri, bu böyük şəxsiyyət haqqında mülahizə və müşahidələri maraqlı və zəngindir. Ona görə də mən yalnız nəşrə bələdçilik etməyi öz üzərimə götürdüm, düşünürəm ki, gözəl bir kitab ərsəyə gətirə bildik. Kitabın ərsəyə gətirilməsinin əsas təşəbbüskarlarından biri də Anar müəllimdir. Ona görə də həm Anar müəllimə, həm Mədəniyyət Nazirliyinə, həm də bütün zəhməti keçənlərə təşəkkür edirəm. Müəlliflərə xüsusən minnətdarlığımı bildirirəm ki, mövzuya xüsusi həssaslıqla yanaşdılar, çox dəqiqəliklə işləyib bu gözəl kitabı hazırladıq. İlkin olaraq kitab 1000 nüsxə tirajla nəşr olunsa da, bunu artırmağı düşünürük. Bir çox bölgələrdə də bu kitabının təqdimatının keçirilməsi nəzərdə tutulur".
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anar çıxış edərək Ulu Öndər Heydər Əliyevi yaxından tanımaq və onun ölkəmiz qarşısındakı misilsiz xidmətlərini daha dərindən anlamaq baxımından kitabın çapını yüksək qiymətləndirdi:
“Heydər Əliyev incəsənət adamları ilə çox ünsiyyətdə olurdu, o yazıçılara da xüsusi həssaslıqla yanaşırdı. Kitab çox maraqlıdır. Heydər Əliyevlə ünsiyyətdə olan adamların xatirələri xüsusən diqqət çəkir. Ölkədə ədəbi nəslin həyatında, inkişafında Ulu Öndər Heydər Əliyevin rolu danılmazdır. Kitabın yaradılmasında töhfələrini əsirgəməyən, əməyi keçən müəllifləri təbrik edirəm. Mədəniyyət Nazirliyinə xüsusi minnətdarlığımı bildirirəm. Düşünürəm ki, bu, bizim “Heydər Əliyev İli”nə kiçik töhfəmizdir”.
AYB-nin birinci katibi, Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayev dedi:
“Bu çox gözəl təşəbbüsdür və düşünürəm ki, bu kitabın bu cür incəlik və həssaslıqla ərsəyə gətirilməsi Ulu Öndərin əziz xatirəsinə olan dərin ehtiramın göstəricisidir. Ümummilli Lider Heydər Əliyevlə bağlı digər təqdimatlar da gözlənilir”.
Xalq yazıçısı Elçin Ümummilli Lider Heydər Əliyevin əziz xatirəsinə böyük ehtiramını bildirərək, kitabın əhəmiyyətindən danışdı:
“Ulu Öndər Heydər Əliyevin incəsənət, ədəbiyyat adamlarına olan qayğısı danılmazdır. Yaradıcılığı həmin dövrlərə düşən sənət adamlarından elə biri yox idi ki, Heydər Əliyev onun sənəti ilə maraqlanmasın və şəxsən onunla ünsiyyətdə olmasın. Onun şəxsiyyətinin miqyası çox böyükdür. O, bir tərəfdən Mstislav Rostropoviç ilə dostluq edirdi, eyni zamanda aşıq sənətinin inkişafına xidmət edənləri də unutmurdu. Bu da onun daxili aləminin zənginliyinin göstəricisi idi. O, incəsənətin bütün sahələrini duyurdu və qiymətləndirməyi bacarırdı. Ulu Öndər deyirdi ki, gənclik dövründə Naxçıvanda elə tamaşa olmurdu ki, o tamaşaya gedib baxmasın. Heydər Əliyev daxilən sənət eşqi olan zəngin şəxsiyyət idi. O, hətta müxtəlif pyeslərdə, əsərlərdə olan bir çox monoloqları əzbər bilirdi. 10 il mənim onu müşahidə etmək imkanım olub və Ümummilli Lider özü böyük məktəb idi".
Xalq şairi Nəriman Həsənzadə bu kitabın hazırlanmasının gözəl bir hadisə olduğunu dilə gətirərək, bu təşəbbüsün kitab həvəskarları, oxucular üçün böyük hədiyyə olduğunu vurğulayıb.
Tədbirdə Mədəniyyət Nazirliyinin kitab sənayesi şöbəsinin müdiri Akif Marifli, Milli Məclisin deputatı Jalə Əliyeva, Xalq yazıçısı Elmira Axundova, yazıçı Hüseynbala Mirələmov və digər natiqlər Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Azərbaycanı dövləti qarşısındakı böyük xidmətlərindən danışdılar və yeni çap olunan kitab haqqında fikirlərini bölüşdülər.
Xatarladaq ki, kitabın növbəti təqdimatı Qubada - Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Heydər Əliyevin 100 illiyi münasibətilə keçirəcəyi Konfransda baş tutacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(04.05.2023)
“Sürgün günəş” - Səhər Xiyavidən
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Güneydən gələn səslər” rubrikasından seçmə şeirlərin dərcində bu dəfə Səhər Xiyavinin şeirləri ilə tanış olacaqsınız. Rubrikanı Portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla aparır.
Səhər Xiyavi
Sonralar ədəbi çevrədə Səhər Xiyavi adı ilə tanınan Nəcibə Rüstəmoğlu Xiyavi 1967-ci ildə Xiyav şəhərində dünyaya göz açıbdır. İndi isə orta məktəb müəllimidir. 1996-ci ildən ədəbiyyat sahəsində çalışmağa başlayıbdır.
Səhərin iki kitabı Güney Azərbaycanda çap olunubdur. Onlar, “Qadın danışır" və "Ağrılarım özgə deyil" adındadırlar.
Səhər xanım, Azərbaycanın tanınmış yazarı Afaq Məsudun "Fatma" adlı kitabının ərəb əlifbasına köçürəni olubdur. Bu kitablar hazırda Təbrizdə satışdadırlar.
SÜRGÜN GÜNƏŞ
Yadındadırmı sevgilim?
Demişdim: "Bir dərin mağara var içimdə
Heç nə ilə dolmur."
Milyonlar yaşı olan
Sönükmüş ulduzların
Mağarasından qoca və dərin!
Bu duyğu hələ də mənimlə var.
İti dişli mişar kimi
Gecə-gündüz dartır ruhumu.
Bütünsüz pazzeləm,
Yarımçıq roman!
Nə ilkim bəllidir, nə sonum.
Başımı itirmişəm dəhşətli dumanlarda
Gecə yarıları lapbadan düşünəndə
Dərin tənhalığımı,
Qışa dönürəm yay günü.
İnsanın tənhalıq duyğusu
Ətrafında olan adamlara deyil.
Cəmiyyətdə tənhalıq,
Yalqızlığın ən pis üzüdür.
Düşünmüşəm,
İnsan sonsuz bir yalqızlıqdır
Ucu-bucağı bilinməz.
Nə sevgi, nə həvəs
Doldura bilməz boşluğunu
Yalnız keçəri uydurmadır bunlar.
Naçar nərdivan qoyub,
Pillə-pillə içimdəki
Qırx qat dolanbaca enirəm.
İnanmazsan;
İllər boyu
Qapı-qapı axtardığım sürgün günəşi
Ürəyimin tən ortasında tapıram!
İsinirəm, tamamlaşıram.
Özümə sarılıb,
Özümü qucaqlayıram
Sən haqlı idin;
İnsanın dərin yalqızlığını
Özündən başqa kimsə doldura bilməz!
Sən də yalqızlığıma ortaq ol!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(04.05.2023)
Bu gün Xalq artisti Kamal Xudaverdiyevin anadan olduğu gündür
Elə aktyorlar var ki, sifətcə və xaraktercə o qədər bitkin, tamamlanmış olublar ki, onlara anadangəlmə rollar biçilib. Məsələn, mərhim Xalq artisti Kamal Xudaverdiyev kimi. Zəhmli, ciddi, sərt kişi obrazları onun alın yazısı olub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu gün Kamal Xudaverdiyevin anadan olmasının 85-ci ildönümü tamam olur. Bu görkəmli aktyor yaratdığı bir-birindən bənzərsiz obrazlar qalereyası ilə adını Azərbaycan teatr və kino tarixinə əbədi həkk edib.
AĞIR UŞAQLIQ
Kamal Xudaverdiyev 3 may 1938-ci ildə Bakıda doğulub. Uşaqlığı Böyük Vətən müharibəsi illərinə təsadüf edib. Yarı-ac, yarı-tox uşaqlıq illərində 7-ci sinfə qədər həm işləyib, həm də oxuyub. Gündüzlər işləyən Kamal, axşamlar 6 saylı fəhlə-gənclər məktəbində təhsil alıb. Məktəb illəri başa çatdıqdan sonra o, çilingər kimi qaz idarəsində əmək fəaliyyət göstərib. Bacarıqlı işçi olduğu üçün onu Qazaxıstanın xam torpaqlarına ezamiyyətə də göndəriblər. Bakıya artıq 21 yaşlı gənc kimi qayıdan Kamal həyat yolunda vacib qərar qəbul etməli idi.
SEÇİM
O, məhz teatrı seçdi.
Özü də səbəbini bilmədən sənədlərini Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutuna verdi. Kamal, 1961-ci ildə Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunun dram və kino fakültəsinə daxil oldu və böyük sənətkarlar Adil İsgəndərov, Mehdi Məmmədov, Rza Təhmasibdən həm sənət, həm də həyat dərsləri aldı. 1965-ci ildə ali təhsilini uğurla başa vuran Kamal Xudaverdiyev həmin illərdə Akademik Milli Dram Teatrının baş rejissoru olan Tofiq Kazımovun təklifi ilə oktyabr ayının 1-də truppaya ştata götürüldü və qısa fasilələri çıxmaqla bütün yaradıcı ömrü Akademik Milli Dram Teatrında keçdi, bu teatrın səhnəsində çoxsaylı rollar yaratdı.
ROLLAR QALEREYASI
Kamal Xudaverdiyev "Almaz”da İbad, "Aydın”da Surxay (Cəfər Cabbarlı), "Kral Lir"də Kral Lir (U.Şekspir), "Xoşbəxtlər”də Sadıq, "Yalan”da Fərman (Sabit Rəhman), "Vaqif” də Eldar, "Mahnı dağlarda qaldı”da Bahadır, "Bağlardan gələn səs”də Kamandar (İ.Əfəndiyev), "Yollara iz düşür”də Loğman (B.Vahabzadə), "Ah Paris... Paris”də süpürgəçi (Elçin), "Şah Edib"də Şah Edib, "İblis”də İbn Yəmin kimi xarakterik rolların ifaçısı oldu.
K. Xudaverdiyev güclü, diapozonlu və gözəl tembri olan unikal səsə malik idi. O səsə ki, ona kütləvi səhnədən tutmuş monoloqlara qədər istənilən zamanda, istənilən məkanda seçilmək imkanı verirdi. Kamal Xudaverdiyevin üz cizgiləri mərhəməti ilə ən yüksək səviyyəyə qalxa da bilərdi, Kral Lirin qəddarlığı, zalımlığı ilə vulkan kimi partlayış da yarada bilirdi. Onun səhnə görünüşü (hündür boyu, düz qaməti), gülüşü, həlim davranışı, eləcə də zabitəsi tamaşaçını cəlb etməyə bilməzdi.
AZTV MƏRHƏLƏSİ
Aktyor tamaşaçıların yaddaşında daha çox Azərbaycan Dövlət Televiziyasında hazırlanan tamaşalarda oynadığı obrazlarla qalıb. O, Azərbaycan kinosunda da yaddaqalan obrazlar yaradıb. "İstintaq davam edir" də Çingizov, "Dağlarda döyüş" filmində Rüstəmov, "Sonuncu məhəbbət"də Həsənov, "Nəsimi”də Yusif, "Abşeron”da Əli, "Üzü küləyə” filmində Kombinant müdiri, "Oteldə bir otaq”da Alim, "Dədə Qorqud”da Ata obrazları ilə kinematoqrafiya sənətinə öz adını əbədi həkk edib.
ADİL İSKƏNDƏROVDAN DƏSTƏK
Kamal Xudaverdiyev yaraydığı Çingizov obrazı haqqında belə deyib: “Filmə az çəkilmişəm. Çünki o zamanlar adətən rejissorlar başqa millətdən olan aktyorlarla işləməyə meyl göstərirdilər. Adil İsgəndərov kinostudiyanın direktoru işləyəndə xeyli milli kadrlar yetişdi. "İstintaq davam edir” filmi çəkiləndə Çingizov roluna Leninqraddan aktyor dəvət etmək istəyirdilər. Adil müəllim imkan vermədi, dedi ki, bu rola Kamal çəkiləcək”.
K. Xudaverdiyev də bu rolu məharətlə ifa etmişdi.
VƏ SONDA
Kamal Xudaverdiyev teatr və kino yaradıcılığındakı səmərəli fəaliyyətinə görə 1982-ci ildə Əməkdar artisti, 1991-ci ildə isə Xalq artisti fəxri adlarına layiq görülüb.
Görkəmli aktyor 2008-ci aprelin 23-də vəfat edib.
Ruhu şad olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.05.2023)
Azərbaycanda Qazaxıstan Mədəniyyəti Günlərinin keçirilməsi planlaşdırılır
Qazaxıstanın mədəniyyət və idman naziri Asxat Oralov Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Günay Əfəndiyeva ilə görüşüb. Görüşdə birgə mədəni tədbirlərin keçirilməsi müzakirə olunub.
AzərTAC “Kazinform”a istinadla xəbər verir ki, Asxat Oralov hər iki dövlət başçısının mədəniyyət sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsini dəstəklədiklərini qeyd edərək deyib: “Qədim türk yazılarına həsr olunan sərginin təşkili barədə məsələ üzərində iş gedir. Bu, bizim ortaq mədəniyyətimiz haqqında çox şey öyrənmək və türk sivilizasiyasının tarixi ilə maraqlananları bu sərgi ilə tanış etmək üçün yaxşı fürsətdir. Günay Əfəndiyeva Azərbaycanda Qazaxıstana aid hazırlanan tədbirlərdən də söhbət açdı”.
Qazaxıstanlı nazir əlavə edib ki, bu ilin avqust ayı üçün Azərbaycan ədiblərinin Abay Kunanbayev haqqında əsərlərinin daxil olduğu kitabın təqdimatı planlaşdırılıb. May ayında Jambul Jabayevin təsviri ilə poçt markasının buraxılışı planlaşdırılır. “Bundan başqa, Azərbaycan tərəfi avqust ayına nəzərdə tutulan sənətkarların beynəlxalq festivalında iştirak üçün dəvətimizi qəbul edib. Azərbaycanlı həmkarlarımız Qazaxıstanda tarixi-mədəni layihələrin təşkilini də maliyyələşdirməyə hazırdırlar. Biz Türk Dövlətləri Təşkilatı, TÜRKSOY və digər istiqamətlər üzrə Azərbaycan və digər türk ölkələri ilə mədəni əlaqələri möhkəmlətmək niyyətindəyik. Bu il biz Azərbaycanda Qazaxıstan Mədəniyyəti Günləri keçirməyi planlaşdırırıq. Artistlərimiz və yaradıcı kollektivlər səbirsizliklə bu fürsəti gözləyirlər. Biz mədəniyyət sahəsində çalışan işçilərin potensialının sərf olunmasından ötrü daha çox imkan yaratmaq üçün əlimizdən gələni edəcəyik”, - deyə Asxat Oralov sonda deyib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.05.2023)
Bu gün Ümumdünya Mətbuat Azadlığı Günüdüdür
Hər günün öz adı var. Hər il mayın 3-ü isə Ümumdünya Mətbuat Azadlığı Günü kimi qeyd olunur.
Dünyada ən qədim informasiya vasitəsi qəzetlər hesab edilir. Qəzet və jurnallar uzun illər ərzində bütün dünyada məlumat mənbəyi kimi istifadə olunub. Hazırda isə qəzet və jurnalları müasir dövrdə mobil telefonlar, televiziyalar və internet əvəz edir. Buna baxmayaraq, insanlar arasında çap mediasına hələ də böyük tələbat var.
XX əsrin son onilliyində dünyada yaranmış siyasi reallıqları nəzərə alan müxtəlif ölkələrin jurnalistləri 1990-cı ilin fevralında Parisdə azad mətbuat prinsiplərinin maneəsiz yayılması və bəşəri bəlalara qarşı birgə mübarizənin zəruriliyini bildiriblər. 1991-ci il mayın 3-də UNESCO bu məramı ifadə etmiş sənədi - Namibiyanın Vinduk şəhərində qəbul olunmuş Bəyannaməni dəstəkləyib və həmin günü Ümumdünya Mətbuat Azadlığı Günü kimi qeyd etmək təklifini Birləşmiş Millətlər Təşkilatına göndərib.
1993-cü il dekabrın 20-də BMT Baş Məclisinin qərarı ilə mayın 3-ü Ümumdünya Mətbuat Azadlığı Günü elan olunub.
Müstəqil Azərbaycan dövləti də ölkədə insan hüquqlarının müdafiəsi, söz və mətbuat azadlığı kimi məsələlərə xüsusi önəm verir. Azərbaycanda azad sözün cəmiyyət həyatında üstün yer tutması, maneəsiz yayılması üçün zəruri addımlar atılıb.
1993-cü ildə Ümummilli Lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonrakı dövr Azərbaycan mətbuatının inkişafında yeni mərhələnin başlanğıcı oldu. Ölkədə yeni tipli medianın formalaşması və möhkəmlənməsi üçün dəfələrlə ciddi tədbirlər həyata keçirilib, KİV-lər üzərindən dövlət nəzarətinin götürülməsi və mətbuatın inkişafı üçün əlverişli mühit yaradılmağa başlanılıb.
Ulu Öndər Heydər Əliyevin “Ölkədə söz, fikir və məlumat azadlığının təmin edilməsi sahəsində əlavə tədbirlər haqqında” Fərmanı ilə mətbuatda dövlət sirlərini mühafizə edən Baş idarənin ləğvindən və “Kütləvi informasiya vasitələri haqqında” Qanunun qəbulundan sonra ölkə mətbuatının inkişafında yeni dövr başlayıb.
Qəzet redaksiyalarının maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, jurnalistlərin dövlətin ali mükafatları, o cümlədən orden və medallar ilə təltif olunmaları dahi Liderin mətbuatın inkişafına göstərdiyi diqqətin tərkib hissəsi olub. Ulu Öndər Heydər Əliyevin 1998-ci il avqustun 6-da imzaladığı Fərmanla ölkəmizdə mətbuat üzərində senzuranın aradan qaldırılması müstəqil KİV-in inkişafına təkan verib, milli mətbuatın inkişafında əsaslı dönüş yaradıb.
2003-cü ilin martın 15-də Azərbaycan Jurnalistlərinin I Qurultayında Mətbuat Şurasının yaradılması bu sahədə pərakəndəliyin aradan qaldırılmasına müsbət təsir göstərib. Jurnalistlərin Peşə Kodeksinin yaradılması isə media qurumları arasında problemlərin həllində mühüm rol oynayır.
Ümummilli Liderin ölkə mətbuatına göstərdiyi qayğı Prezident İlham Əliyev tərəfindən də uğurla davam etdirilir. Ölkəmizdə jurnalistlərin mənzillərlə təmin olunması, müxtəlif orden və medallar, fəxri adlarla təltif edilməsi, Medianın İnkişafı Agentliyinin yaradılması, son olaraq isə “Media haqqında” yeni qanunun tətbiq edilməsi ölkəmizdə dövlətin azad mətbuatın inkişafına töhfələri kimi qiymətləndirilir.
Bu gün Azərbaycan kütləvi informasiya vasitələrinin sayına görə MDB və Şərqi Avropa ölkələri arasında lider mövqedə durur. Ölkədə minlərlə kütləvi informasiya vasitəsi dövlət qeydiyyatına alınıb, xeyli sayda jurnalist təşkilatları və ictimai birlikləri fəaliyyət göstərir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.05.2023)
Günün fotosu: Yudaşkin vəfat etdi
Günün fotosu: Yudaşkin vəfat etdi
Məşhur rusiyalı modelyer Valentin Yudaşkin vəfat edib. Onun 59 yaşı var idi.
Yudaşkin Bakıya gəlib zəngin defelelər göstərməyi sevərdi.
Foto: Euronews
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.05.2023)
Rəsm qalereyası: Helqa Stentsel (Britaniya), sürrealist portretlər silsiləsi
Üç ayda 3 min 612 ton pambıq ipliyi ixrac olunub
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Açıq portfel rubrikasında Dövlət Gömrük Komitəsinə istinadən pambıq barədə statistika gətirəcəyik.
Cari ilin üç ayında 17 min ton pambıq lifi, 3 min 612 ton pambıq ipliyi ixrac olunub.
İxrac edilən pambıq lifinin dəyəri 31,3 milyon ABŞ dolları, pambıq ipliyinin dəyəri isə 10,9 milyon dollar olub.
Xatırladaq ki, 2022-ci ilin eyni dövründə dəyəri 72,8 milyon dollar olmaqla 32,8 min ton pambıq lifi, məbləği 13,2 milyon dollar olmaqla 3 min 147 ton pambıq ipliyi ixrac edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.05.2023)
Nəfəskəsici detektiv – Fəxrəddin Qasımoğludan “Son gecə”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Qiraət saatı”nda Fəxrəddin Qasımoğlunun “Son gecə” detektiv romanının dərcinə başlayır. Öncədən deyirik, özü polis orqanlarında çalışan, ən dəhşətli, tükürpədici cinayətlərdən bilavasitə xəbər tuta bilən müəllifin romanı sizləri sonadək gərginlik içində saxlayacaq. Və siz bu romanı çox bəyənəcəksiniz.
7-ci dərc
Axır ki, gəlib çatdım. Ofisin qapısı açıq idi. Mexaniki olaraq saata baxdım. Ona iyirmi beş dəqiqə qalırdı. Adəti üzrə saat 9-da işə gələn Layiqə kompyuter masası arxasında oturmuşdu, qarşısında pürrəngi çay buğlanırdı. Çayın olduqca gözəl ətri hər yanı bürümüşdü. Qəribə idi. Yəni bu qız belə ətirli çay dəmləyib?
Məni görəndə ayağa qalxıb salamlaşan Layiqə, -“Qonağınız var, Bəxtiyar müəllim, mətbəxdə sizi gözləyir” –deyib, yenidən oturdu.
Qonağın niyə mətbəxdə gözləməsindən və Layiqənin bir qədər çaşqın baxışlarından heç nə anlamadan mətbəxə keçdim.
-Gülü?
-Hə, Gülü.
-Nəsə olub?
-Onu mən səndən soruşmağa gəlmişəm. Dünən axşamdan telefonuna zəng çatmır. Bu gün səhər də neçə dəfə yığmışam.
Gülünün məzəmmət dolu səsini qəhər əvəzlədi.
Doğrudan da, məhəllə uşaqları ilə yeyib-içməyə oturanda telefonu söndürüb evə atmışdım. Səhər də elə bir zəng gözləmədiyim üçün olduğu kimi cibimə qoymuş, işə salmağı lazım bilməmişdim.
-Bağışla, axşam məclisdə idim. Ona görə söndürmüşdüm.
Gülü yaxınlaşıb məni qucaqladı, başını sinəmə söykədi.
-Axı bilirsən, işin elə işdir ki, həmişə gözüm yolda qalır, daim səndən nigaranam. Heç olmasa telefonu söndürmə. Bu gecə nigarançılıqdan gözümə yuxu getməyib.
Əlimi onun saçlarında gəzdirdim. Olduqca mülayim, hətta uşaq kimi xasiyyəti olan Gülü ilə həyatımda heç bir qadında görə bilmədiyim bir rahatlıq tapmış, onunla olarkən sanki bütün vücudumla dincəldiyimi hiss edirdim.
-Məni də tamam islatdın ki. Bu nədir, tez çıxar görüm bunları. Vay-vay, su içindəsən, xəstələnməsən yaxşıdı.
Bunları deyə-deyə Gülü əvvəl kepkamı, sonra gödəkçəmi çıxarıb asılqana keçirdi. Sonra da köynəyimin düymələrin açmağa başladı.
-Köynəyi niyə?
-Bu da azsa nəm çəkib. Elə zəng vururdum ki, deyim, paltarların hazırdı. İndi də gələndə fikirləşdim, dəyişəyin olmaz, bir-iki köynək gətirdim.
Köynəyimi çıxaran Gülü -Aa, bu qolun niyə belə qızarıb?-deyə təəccüblə mənə baxdı.
-İstehsalat zədəsidir, -zarafatla cavab verdim. -Boş şeydir, keçib gedər.
Gülü yuyub səliqə ilə ütülədiyi köynəklərimdən birini əynimə geyindirdi. Bu qadını mənə ən çox sevdirən cəhəti olduqca qayğıkeş olması idi. İndi də, əynimə keçirdiyi köynəyimi düymələyə-düymələyə, -Əllərini yu, sənə bir çay dəmləmişəm ki, ən azı üç stəkan içəcəksən, -dedi.
Yuxudan duranda hiss etdiyim susuzluq hələ də keçməmişdi. Bu qadını həyatıma Allah, sanki bir mələk kimi göndərmişdi. Və əlbəttə ki, belə gözəl ətri olan çayı ancaq Gülü dəmləyə bilərdi.
Əllərimi yuyub mətbəxə qayıtdım.
Ofisin yerini bilsə də, heç zaman burada olmamış, bu gün ilk dəfə gələn Gülü, sanki dəfələrlə burada çay süfrəsi açmış kimi, qonaqlar üçün nəzərdə tutulan, özümüzün istifadə etmədiyimiz çay servisini haradansa eşələyib çıxarmış, gətirdiyi şirniyyatlardan gözəl bir süfrə açmışdı.
Birinci stəkanı bir göz qırpımında içdim. Doğrudan gözəl çay imiş.
-Bu nə çaydı belə?
-May çayıdı, Astaradan gəlib. Çayın mayda açan çiçəklərindən yığılıb.
-May çayı? Heç eşitməmişəm.
-Hə, may balı kimi may çayı da var, -Gülü zarafatla burnumun ucuna toxundu, -İç, yüz eşitməkdən bir görmək yaxşıdır.
Mətbəxin açıq qapısından ofisə tərəf boylandım.
-Narahat olma, Layiqə xanıma şirniyyat təklif etmişəm, istəmədi, dedi eləcə çay içəcək.
-Aha, artıq xanımlar tanış olublarmış…
-Elədir ki var.
-Həəə, onda birini də süz.
Artıq ikinci stəkanı da boşaltmışdım. Amma nədənsə doymaq bilmirdim.
-Gördün, dedim ən azı üç stəkan içəcəksən?
Gülü əlindəki stəkanı qabağıma qoydu.
-Qonşum var eee, Bəyimxanım. Gəlinləri Astaradandı axı, onlar satırdılar. Bir kilo aldım.
-Az almısan. Axşam soruş, qalıbsa, yenə al. Çox bəyəndim.
-Yaxşı, soruşaram.
Gülü ifadəli baxışlarla üzümə baxdı:
-Bu yağış sənə nəyisə xatırlatmır ki, cənab detektiv?
-Sənə nəyisə xatırladırsa, de, Gülanə xanım.
-Mənə həsr etdiyin şeir də yağışla başlayır, unutmusan? O şeiri çox sevdim. Bəlkə də o olmasaydı, səninlə münasibətlərimizə razılıq verməyəcəkdim.
-Sözlərini xatırlayırsanmı?
-Elə şey olar? İstəyirsən əzbərdən deyim.
-Hələ bir de görək.
Özünə həsr olunmuş şeiri Gülanənin özündən eşitmək maraqlı olardı.
Gülanə aramla şeiri deməyə başladı:
Yağış yağır, döyəcləyir pəncərənin şüşəsini
O yağışın damlaları mənəm, gülüm.
İstərdim ki, mən yağış yox, şüşə olum pəncərəndə
Gecə-cündüz qoy döyülüm damlalarla
Təki hər gün səni görüm….
Sən açanda pəncərəni
Həsrətində olduğum o əllərinlə sıgallanım.
Çöldən əsən bir xəfif meh, saçlarını sıgallasın,
Sonra dönüb mənə gəlsin
Mən ətrindən xumarlanım.
Baxım sənə həsrət dolu baxışlarla
Uzandıqca yatağında.
Zəif lampa işığında.
Səhərləri o dağınıq saçlarından bu yaralı ürəyimə
Sevgi axsın sən bilmədən…
Öpüm sənin saçlarından
Sən görmədən…
Nə deyim mən.
Bəlkə bir gün boylananda pəncərəndən
Bütöv şüşə üzərində
Şüşə kimi çatlar vermiş ürəyimi görə bildin.
Bəlkə onda anlayaraq mənim nələr çəkdiyimi
çox demirəm,
Öz evinin şüşəsitək bəlkə məni sevə bildin.
Yağış yağır, döyəcləyir pəncərənin şüşəsini
O yağışın damlaları mənəm gülüm.
İcazə ver şüşə olum pəncərəndə
Orda qalım, orda ölüm….
Doğrudan da, şeir Gülanənin dilindən daha maraqlı, daha şirin səsləndi. Əlimi saçlarında gəzdirib, -Sağ ol, -dedim.
İyirmi dəqiqə sonra süfrəni yığışdırmış, stəkanları yumuş, kepkamı və gödəkçəmi çırparaq qurumaları üçün meh işləyən açıq pəncərənin qarşısında qoyduğu stulun başına keçirmiş Gülü, -Daha gedim, yağış da kəsir, -deyib, məni yenə qucaqladı.
-Axşam gözləyim?
-Dəqiq bilmirəm, gələ bilsəm əvvəlcədən zəng vurub deyərəm.
-Yaxşı.
Layiqə ilə də sağollaşan Gülünü qapıya qədər ötürdüm. O, keçmiş Qubanov, indiki Zivərbəy Əhmədbəyov küçəsindəki avtobus dayanacağına getmək üçün ofisim yerləşən binanın tinini dönüb gözdən itdi.
Yağış demək olar ki, kəssə də, bir köynəkdə olduğum üçün üşüdüm, qapını açıb içəri keçdim. Kresloma oturanda Gülanə ilə ilk tanışlığım yadıma düşdü.
Yaxın münasibətdə olduğum, elmi-tədqiqat institutlarından birində elmi işçi olan bir yoldaşın övladının toyuna dəvət almışdım. Şadlıq evinə daxil olarkən işi gələnləri qarşılamaq olan adam əlindəki siyahıya baxaraq, məni bəzədilmiş masalardan birinə qədər müşayiət etdi və toy sahibinin iş yoldaşları ilə bir masada oturacağımı bildirdi. Salamlaşıb keçib boş yerlərdən birində oturdum. Bir azdan masa doldu. Məndən başqa hamı bir kollektivdə işlədiyi üçün deyib-gülür, badə qaldırır, sağlıqlar deyib şənlənir, mən isə içki də içmədiyimçün heç nəyə qarışmadan, oturduğum yerdən toya tamaşa edirdim.
Masamızdakılar hamısı ailəvi gəldikləri üçün cüt-cüt oturduqlarından, tək gəldiyi o dəqiqə hiss olunan bir xanım diqqətimi cəlb etmişdi. Bir neçə dəfə baxışlarımız toqquşmuş, tez üzünü çevirməsinə baxmayaraq, bir kişi kimi onda maraq doğurduğumu hiss etmişdim.
Məclisin qızğın yerində birdən işıqlar söndü və tamada rusların “Belıy tanes” adlandırdığı, qadınların kişiləri dəvət etdiyi bir rəqs nömrəsini elan etdi.
Masamızdakılar sanki hamısı birdən komanda almış kimi, ayağa qalxaraq rəqs etməyə getdilər.
Masa arxasında bir mən, bir də həmin xanım qaldıq.
Yenə də baxışdıq… Sonra yenə də…
Üçüncü dəfə baxışlarımız toqquşanda ikimizi də elə bir gülmək tutdu ki, artıq bunu sözlə ifadə etmək mümkün deyil.
Daha heç nə gözləmədən ayağa qalxıb xanımı rəqsə dəvət etdim. Məmnuniyyətlə dəvətimi qəbul etdi. Alaqaranlıq rəqs meydançasında rəqs edənlərə qoşulanda hələ bilmirdim ki, uzun tənhalığımdan sonra həyatıma daxil olacaq bir mələklə rəqs edirəm.
Sonradan öyrəndim ki, Gülanə həmin institutda kiçik elmi işçi kimi çalışır. İyirmi yaşında ailə həyatı qurmuş, səkkiz ildən sonra uşaqları olmadığı üçün qarşılıqlı razılıq əsasında həyat yoldaşı ilə ayrılmışdı. Ayrılarkən dörd otaqlı mənzillərini iki ədəd iki otaqlı mənzilə dəyişmişdilər və Gülanə xanım son yeddi ili ikinci mikrorayonda yerləşən iki otaqlı mənzilində tək yaşayırdı.
Toydan sonra evə qədər ötürməyimə razılıq verməyən Gülanə xanım bir neçə gündən sonra işdən çıxarkən institutun qarşısında, əlimdə gül dəstəsi ilə gözlədiyimi görəndə, bu dəfə onu ötürməyimə etiraz edə bilmədi.
Yolüstü bir fincan qəhvə içmək üçün dəvət etdiyim kafedə ona həsr etdiyim, az əvvəlki şeiri dinləməsini xahiş etdim. Təəccüblə mənə baxıb, -Maraqlıdır, buyurun, -desə də, gözlərindən mənə inanmadığı və indi ona haradansa çırpışdırdığım bir şeiri oxuyacağımı düşündüyü sezilirdi.
Bu fikrindən onu tez daşındıra biləcəyimə əmin olduğum üçün romantik görkəm alıb gözlərinin içinə baxdım və şeiri dedim.
Şeir bitəndə daha da maraqla mənə baxdı, -Əgər doğrudan da bu şeri özünüz yazmısınızsa, mən fikirləşərəm, -deyib gülümsədi.
Şeiri doğrudan da özüm yazmışdım və ona həsr etmişdim.
-Yaxın günlərdə yenidən kofe içmək təklifimdən imtina etməzsizsə, əvvəllər yazdığım şerləri də dinləyər və yalan danışmadığıma əmin ola bilərsiniz, -deyib mən də gülümsədim.
Sonra isə tək yaşadığımı, xoşuma gəldiyini, fikrimin ciddi olduğunu ona söylədim.
Və düz dörd aydan sonra təklifimi qəbul etdiyini bildirdi. Bu müddətdə mütəmadi ünsiyyətdə olmağımız, bir-birimizi daha yaxından tanımağımız onun qərar qəbul etməsinə kömək etdi.
Rəsmi nikaha girməsək də, şəriətlə kəbin kəsdirməyin vacibliyində ikimiz də yekdil idik.
Kişilər, əgər həqiqətən xoşunuza gələn bir xanım varsa və onun qəlbini fəth etmək istəyirsinizsə, ona qarşı bir qədər diqqətli olmaq və hərdən gül bağışlamaq yetər.
Şeiri isə yalnız bir halda oxuyun - əgər onu özünüz yazmısınızsa və həmin xanıma həsr etmisizsə…Yoxsa başqasının sözünü başqasına demək qadınlarda hər-hansı təəssürat yaratmayacaq.
Sonra isə… İlk dəfə Gülanənin evində qaldım. Gəlişimə yüngül bir qəlyanaltı süfrəsi hazırlasa da, bu süfrədə cəmi on beş dəqiqə oturmağa səbrimiz çatdı. Onu qollarıma alıb yataq otağına apardım. Çarpayıya uzadıb öpməyə başladım. Tənha, təcrübəli bir kişi ilə yeddi il tək yaşamış bir qadının sevişməsini təsəvvür etmək üçün necə bir fantaziya lazımdır.
Həmişə sakit, nəzərimdə nədənsə uşağı xatırladan Gülü özü məni əynimdəki son paltarıma qədər soyundurdu, sonra isə öz paltarlarını çıxararaq yerə atdı. Bir qadında nə qədər ehtiras yığılarmış. Kişi ilə olmağın çoxdan unutduğu həzzini gözlərini yumaraq yaşayır, tez-tez nəfəs alır, qulağıma, “Yenə də, yenə də istəyirəm” pıçıldayırdı.
Qaranlıqda fosfor kimi parıldayan gözəl, möhkəm bədəni, qulağıma dediyi sözlər məni daha da coşdurur, ondan doya bilmirdirm.
Həmin gecə yalnız səhərə yaxın yuxuya getdik.
Yuxuya gedərkən, -Mən tək yatmağa öyrəşmişəm, -deyərək nazla yorğanına bürünən Gülü, göz vurub üzünü çevirdi. Necə xoşbəxt olduğu sökülməkdə olan dan yerinin pəncərədən üzünə düşən şəfəqlərində simasından aydın hiss olunurdu.
Mən də tək yatmağa öyrəşmişdim. Bu vərdişimizi ikimiz də özümüzdə saxladıq sonrakı gecələrimizdə. Günü-gündən daha yaxın olsaq da, yuxuya gedərkən tək yatırdıq. Uzun illərin tənhalığı ikimizin də xarakterinə möhür kimi vurmuşdu bu vərdişi…
Birgə yaşadığımız müddətdə nə qədər oxşar cəhətlərimiz olduğunu kəşf etmiş, oxşar olmayan cəhətlərimizə isə hörmətlə yanaşmışdıq. Birgə həyata başlasaq da, hərə öz əvvəlki mənzilində yaşamağa davam etmişdi. Mütəmadi olaraq Gülanənin evində görüşür, onun bişirdiklərindən yeyir, bəzi işlərində kömək edir, hərdən gecəni qalır, hərdən isə evimə qayıdırdım. Təkcə bütün bayramları mütləq qaydada birlikdə keçirirdik. Bir də Gülünün tələbi ilə qarderobumun tən yarısını onlara daşımışdım və artıq paltar yumaq, ütüləmək kimi bir problemim yox idi.
Mənim evimə isə heç vaxt gətirməmişdim onu. Köhnə ənənələri hələ də yaşadan məhəlləmizdə məni düz başa düşməzdilər…
Daxili işlər orqanlarından öz arzumla xaric olandan sonra isə sərbəst vaxtım çox olduğu üçün daha tez-tez görüşür, bəzən isə həftəsonlarını müxtəlif rayonlarda təbiət qoynunda keçirirdik.
Belə səfərlərin birində Gülü ilk dəfə niyə indiyədək evlənmədiym barədə sual vermişdi. Gec-tez bunu soruşacağını bilirdim.
Bu mövzunu sevməsəm də, hər şeyi olduğu kimi danışdım ona. Qısa danışdım. Hələ məktəb illərindən bir qızla bir-birimizi sevdiyimizi, ancaq ailə qura bilmədiyimizi dedim. Anası iki ayağını bir başmağa dirədi ki, mümkün olan iş deyil, qızı qardaşım oğluna söz vermişəm, qurtardı getdi. Guya göbəkkəsdi imişlər. Maraqlı adətdir. Bələkdəki uşaqların yerinə gələcək həyatları barədə qərar vermək.
Daha evlənmək haqqında düşünmədim heç vaxt…
Bəlkə elə Gülü ilə də ailə deyil, bu cür münasibət qurmağın səbəbi bu idi…
Nə isə. Gülü getdi.
İndi Tatarın verdiyi məlumatı dəqiqləşdirməliydim.
Bir neçə telefon zəngi edərək bəzi adamlarla danışdım.
Lazım olan şeyləri dedikdən sonra dəstəyi asıb Layiqəyə baxdım.
-Bu günə nəyimiz var?
-Bu günə yaxşı çayımız var, başqa heç nə.
İkibaşlı cavabı bir qədər də sərt səsləndi.
Şəxsi həyatıma heç kəsi yaxın buraxmadığıma görə Layiqə Gülü haqqında heç nə bilmir, yalnız daima təmiz və ütülü olan paltarlarımdan həyatımda kiminsə olmasını ehtimal edirdi. Bu gün bu ehtimallar çox şirin bir qadın simasında ofisə gələrək özünü tam şəkildə doğrultmuş və gözləmədiyim halda Layiqədə qısqanclıq hisslərinin baş qaldırmasına səbəb olmuşdu.
Axı Layiqə məni niyə kiməsə qısqanmalıydı?....
Bəlkə ofisdə tək kişi və tək qadın olduğumuzdan, özünü buranın tək xanımı hesab etməyə alışmış Layiqə bu səhər Gülünün gəlişini, buradakı sərbəstliyini, mənə daha məhrəm olmasını həzm edə bilmirdi? Yəqin ki, belədir. Qadın psixologiyasından heç qadınlar özləri də baş açmırsa, daha bundan o tərəfə getməyək.
-Yaxşı, indi ki çaydan başqa bir işimiz yoxdu, çayı da içmişik, onda mən çıxıram.
-Sizi gözləyim?
-Deyə bilmərəm. Soruşan olsa zəng vur.
-Baş üstə, Bəxtiyar müəllim.
Ofisdən çıxıb sola, Beşmərtəbə tərəfə getməyə başladım. Yağış demək olar ki, kəsmişdi. Adamlar bu gün səhər olduğu kimi islanmamaqçün sürətlə getmir, daldalanmağa yer axtarmırdılar. Əksinə, sanki hamı güclü yağışdan sonra şəhərə xas olmayan təmiz havadan zövq alır, ara-sıra üzərlərinə düşən seyrək yağış damlalarına əhəmiyyət vermirdilər.
Dram teatrının qarşısındakı kiçik parkda dayandım. Skamyalar hamısı yaş olduğu üçün oturmaq mümkün deyildi. Mənsə hələ düz iyirmi dəqiqə burda var-gəl etməli, həmin zaman kəsiyində lazım olan adam gəlib çıxmazsa, yenidən eyni vaxtda bura gəlmək üçün növbəti həftənin bu gününü gözləməliydim.
Gözlədiyim adam tumsatan idi. Təəccüblənməyin, mənə lazım olan məlumatlar bu tumsatan vasitəsilə onun satdığı “Beloçka” tum paketinin içində mənə göndərilir, əvvəlcədən, seçilməməsi üçün yumurlayaraq əlimdə tutduğum əlli manatlıq əskinası guya bir manat ödəyərək tum alırammış kimi ona verirdim, mənə çatacaq, içərisində məlumat yazılmış kağız parçası olan tum paketini və guya bir manatlıqdan qalan altmış qəpik qalığı alıb uzaqlaşırdım. Beləliklə, həm məlumatı almış olurdum, həm də pulunu ödəyirdim. Əgər təyin olunmuş vaxtda tumsatan gəlməzdisə, demək həftə ərzində maraq doğuran heç bir məlumat olmamışdı. Bu səbəbdən, hər həftənin eyni günündə və saatında bura gəlməli idim.
Davamı var
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.05.2023)