Üsyankar bir cərəyanın kitabı –  “Pozitiv psixologiya”

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı İlahə Ümidlinin Rona Hartın “Pozitiv psixologiya” adlı əsəri barədə qeydlərini təqdim edir. 

 Pozitiv psixologiya... bu adı eşidən hər kəs bir anlıq da olsa düşünür, görəsən pozitiv psixologiya nədir, necə yaranır. Pozitiv düşüncə tərzi, pozitiv yanaşmalar necə formalaşdırılır? Həqiqətənmi pozitiv düşünməkdən ötrü mütləq pozitiv psixologiyanı öyrənmək lazımdır?

İyirmi ildən artıqdır ki, üsyankar bir cərəyan kimi meydana çıxan pozitiv psixologiya həyatımızı dəyişmək üçün ən yaxşı açardır.  

Kitabın üzərində belə bir cümlə var: “Pozitiv psixologiya: təməl” tələbələr, praktiki psixoloqlar, akademiklər və gözəl bir həyatın mahiyyətini dərk etmək istəyən hər kəs üçün vacib qaynaqdır. Nə gözəl ifadədir: “gözəl bir həyatın mahiyyətini dərk etmək istəyən hər kəs üçün.”

Bir dəfə bu kitabı əlimdə görən PHD xanım dedi ki, ”oy Azərbaycanın bütün əhalisinə bu psixologiyanı öyrətmək lazımdır.”

İndi geriyə dönüb həyatıma baxanda görürəm ki, nə qədər gözəl xəyallar qurmuşamsa hər biri gerçəkləşib, nə qədər mənfi düşüncələrim olubsa, onlar da həyatımda yaşanıb. Deməli həqiqətən də insan düşüncələrinin nəticəsidir. Pozitiv psixologiya isə bunu mühakimə etmədən və günahlandırmadan vurğulayır. Gözəl düşüncə və həyatı gözəl yaşamaq istəyən hər kəs üçün bu kitab təməl hesab edilə bilər.

Kitab BP-nin ölkədə təhsilin inkişafına verdiyi dəstəyin bir hissəsi, eyni zamanda TEAS Press Nəşriyyat evinin böyük zəhmətinin nəticəsidir. Kitab satış üçün nəzərdə tutulmayıb, lakin nə gözəl olardı, bu kitablar satışa çıxarılsın, hər kəs alsın, hər kəs oxusun, bəlkə insanımız gözəl düşünməyə başladı.

Bu tədqiqat əsəri haqqında yazmağı özümə ona görə vicdan borcu bildim ki, burada yazılan çox şeyləri özüm bilmədən həyatıma tətbiq edib gözəl nəticələrini gördüyümə görə, istəyirəm xalqımın hər bir insanı bu kitabları oxuyub tətbiq etsin, aydınlansın. Bu kitab sadəcə öyrətmədi, o həm də mənim düşüncələrimi elmi əsasla təsdiqlədi.

Öyrənmə təməldən başlayır, müəllif də bu cərəyanın lap təməlindən yazmağa başlayıb. Rona xanım pozitiv psixologiyanın inkişaf yolunu təsvir edir, onun nailiyyətlərini və əsas mövzularının hər birini nəzəriyyə, tədqiqat və müdaxilələri araşdıraraq onlara yenilənmiş bir baxış təqdim edir.

 Tədqiqat əsəri ümumilikdə 13 fəsildən ibarətdir. Və Sizlər bu kitabdan öyrənəcəksiniz, öyrənəcəksiniz ki, əslində:

✓ Psixologiya, sadəcə, insanların zəif tərəflərini və mənəvi zərərlərini öyrənmir, eyni zamanda onların güclü tərəflərini və üstün keyfiyyətlərini də öyrənir.

✓ Müalicə – aldığımız zədələri sağaltmaq deyil, həm də daxilimizdəki ən yaxşı tərəfimizi inkişaf etdirməkdir.

✓ İnsanlar öz xoşbəxtliklərinə görə məsuliyyət daşıyırlar.

✓ “Ümid” pozitiv gözləntilərlə yanaşı, qayğı və hətta narahatlıq hissi də gətirə bilər.

✓ Pozitiv psixologiya psixologiyadır, psixologiya isə bir elmdir.

✓ Daha çox – həmişə daha yaxşı demək deyil.

✓ Əsasən əkizlər üzərində aparılan tədqiqatların nəticələri genetik izdən yayınmağın çətin olduğunu sübut edir.

✓ Pul xoşbəxlik səviyyəsinin artmasına səbəb ola bilər, xüsusən də tərəzinin yoxsul tərəfində olanlar üçün.

✓ Emosiya əhval-ruhiyyə deyil, emosiyalarla müqayisədə əhval sabitdir.

✓ Xoşbəxtlik artdıqca soyuqdəymə əlamətlərinin özünü göstərməsi ehtimalı azalır.

✓ İstək məqsədlə toqquşanda məcrada qalmaq səyimizi poza biləcək nəfs kimi qəbul edilir.

✓ Şəxsiyyət bizim kim olduğumuz hissidir, şəxsi bütövlük isə ümumi əminlik hissidir.

✓ Əzm qeyri-adi məhsuldarlıq göstərənləri başqalarından fərqləndirən bir keyfiyyətdir.

✓ Ən böyük qorxu ölüm vaxtı gələndə, əslində heç yaşamadığımızı anlamaqdır.

✓ Bütün güclü tərəflər bərabər dəyərə malikdir.

✓ Güclü tərəfləri aşkar etmək, vurğulamaq və vərdiş kimi istifadə etmək lazımdır.

✓ Münasibət görünməzdir, varlığını yalnız təsirlərini müşahidə etməklə dərk etmək olar.

✓ Sevgi hüceyrələrin arzuladığı zəruri qidadır.

✓ Qadınların dostluqları “üz-üzə”, kişilərinki isə “yan-yana” olur.

✓ Əksər insanlar zəif əlaqələri olan şəxslərlə münasibətlərinin sayəsində iş tapırlar.

✓ Tənhaıq sosial təcrid deyil.

Rona Harta görə, bu kitab insanın inkişaf qabiliyyətinin, özünün və başqalarının ehtiyacları arasında tarazlıq yarada bilməsi və xeyirə yönəltmək bacarığının təsdiqidir. Əsər təsəvvürlərinizə zənginlik gətirən bir səyahət olacaq. O, eyni zamanda yaşamağı gözəlləşdirən bir dəyərdir.

Və sonda bir daha düşünəcəksiniz: Optimizm həmişə faydalıdırmı?

 Mütləq oxuyun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.05.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Qiraət saatı”nda Fəxrəddin Qasımoğlunun “Son gecə” detektiv romanının dərcinə başlayır. Öncədən deyirik, özü polis orqanlarında çalışan, ən dəhşətli, tükürpədici cinayətlərdən bilavasitə xəbər tuta bilən müəllifin romanı sizləri sonadək gərginlik içində saxlayacaq. Və siz bu romanı çox bəyənəcəksiniz.

8-ci dərc

Bu vəziyyət sizə hansısa kəşfiyyat oyununu xatırlatdısa, səbəbini deyim. Çox-çox illər əvvəl, vaxtilə mənim hami tərbiyəçim və müəllimim, sonradan isə rəisim olmuş, əməliyyat işinin əlifbasını mənə öyrədən polkovnik Arif Dadaşzadə təqaüdə yollanarkən məni kabinetinə çağırıb təklikdə belə bir söhbət etdi:

-Bəxtiyar, bilirsən ki həyatımı həsr etdiyim bu yolda az çətinliklərim olmayıb. Bu çətin və şərəfli yolda çox uğurlar qazanmış, neçə-neçə qatı cinayətkarı zərərsizləşdirmiş, böyük təcrübəyə yiyələnmişəm. Və böyük zəhmət hesabına uzun illər yaratdığım agentura şəbəkəsinin təqaüdə getməyimlə bir anda dağılmasını istəmirəm, əldə etdiklərimin məndən sonra da həm peşəmizə, həm də xalqımızın əmin-amanlığına xidmət etməsini istəyirəm. Səni ilk gündən öz balam kimi çox istədim və yaxşı əməliyyatçı olacağın barədə zənnimdə yanılmadım. Ona görə də sənə ən qiymətli inanılmış şəxsimi miras qoyuram. Bir şərtlə - sən onun kimliyini heç vaxt bilməyəcəksən. Yalnız dediyim yerdə və vaxtda onun təklif etdiyi qaydada verdiyi məlumatları sənə çatdıracaqlar.

Bax elə bu səbəbdən, mənə bir qədər avantüralı görünsə də, bu təklif olunan qayda ilə razılaşmalı oldum. Şərtləri mən təyin etmirdim…

Bu söhbətdən az sonra tumsatan vasitəsilə həmin şəxsin verdiyi ilk məlumatı alarkən həqiqətən də onun necə qiymətli bir agent olduğunu başa düşdüm. Ancaq kimliyi mənə indiyənədək sirr qalan o adam haqqında heç vaxt maraqlanmadım və nəsə öyrənməyə cəhd etmədim. Təkcə öz məntiqi təhlillərim əsasında belə qənaətə gəldim ki, o kimdirsə, cinayətkar aləmdə nüfuz sahibi və müəyyən dairələrə girişi olan biridir. Heç bir şeyə ehtiyacı yoxdur, hüquq-mühafizə orqanları ilə maddi maraq naminə deyil, ideya naminə əməkdaşlıq edir və bununçün onun özünün hansısa motivləri vardır. Tumsatana verdiyim əlli manat isə, yəqin ki, elə uzun illər onun xidmətində dayanan, ilk dəfə görərkən kriminal keçmişi olmasına şübhə etmədiyim tumsatanın zəhmət haqqıdır. Çünki polisdə işlədiyim müddətdə onun verdiyi bir neçə məlumatın dəyəri mənim fikrimcə on minlərlə manatdan da qiymətli olub. Və bu məlumatlar əsasında neçə qatı cinayətin üstü açılarkən onun niyə kölgədə qalmaq istəməsini başa düşmüşdüm. Əks təqdirdə kim olmasından asılı olmayaraq ən yaxşı halda onun meyiti belə ələ gəlməzdi. Onu da başa düşmüşdüm ki, şəbəkədə olan digər inanılmış şəxslərdən fərqli olaraq, məni məlumatlandıran şəxs barəsində heç bir kartotekada heç bir qeyd yoxdur və polkovnik Dadaşzadədən başqa onun varlığı belə heç kimə bəlli deyildir.

Hər halda bu vəziyyət mənə sərf edirdi və müəllimimdən fərqli olaraq, yaş həddi ilə deyil, öz arzumla polis sıralarından xaric olunaraq detektiv fəaliyyəti ilə məşğul olduğum üçün onun xidmətindən istifadə etməkdə davam edirdim. 

Hələ on dəqiqəm var idi. Tumsatan görünmürdü… Ola bilər ki, bu dəfə heç gəlməyəcəkdi.

Hiss etdirmədən ətrafı bir daha gözdən keçirdim. Yaxınlıqda baş verənləri ən xırda detallarına qədər nəzərdən keçirsəm də, şübhəli heç bir şey aşkar etmədim. Şübhə doğuran bir hal olardısa, peşəkar nəzərimdən qaçmayacağına əmin idim. Məhz illərlə işlənən və cilalanan vərdişlər peşəkarlıq adlanır. Ona görə də peşəkarlıq bir günə, bir aya, bir ilə yarana bilməz. Milis məktəbində oxuyarkən kəsildiyim ilk imtahan yadıma düşdü. Nə qədər qəribə olsa da, tək-tək dəvət olunduğumuz imtahan otağına daxil olarkən orada heç kimin olmadığını gördüm. Ətrafa baxaraq nə baş verdiyini anlamağa çalışarkən haradansa mikrofondan gələn səs məni otaqdakı digər qapıdan keçməyə çağırdı. Girdiyim qapı ilə üzbəüzdəki qapını açıb içəri keçdim. Böyük otaqda masanın arxasında imtahan komissiyasının üzvləri oturmuşdular. Yaxınlaşıb özümü təqdim etdim. Adətən bundan sonra bilet çəkmək təklif olunurdu, lakin bu dəfə stolun üzərində imtahan biletləri görünmürdü.

Müəllimlərdən biri üzünü mənə tutub dedi: -Müdavim Nəzərli, zəhmət olmasa deyin, bir qədər əvvəl keçərək gəldiyiniz otaqda hansı əşyalar var idi?

Bəli… Yaman yerdə axşamladıq… Təbii ki, belə bir suala hazır olmadığım üçün otağın divarlarına çəkilmiş boyanın rəngindən başqa heç bir şey xatırlaya bilmədim. Və imtahandan iki alaraq suyum süzülə-süzülə müəllimlərin göstərdiyi, binanın bir başqa dəhlizinə açılan qapıdan bayıra çıxdım. Dəhlizdə dayanmış növbətçi müdavim imtahan bitənədək kurs yoldaşlarımın toplaşdığı dəhlizə qayıtmağın qadağan olunması barədə məni xəbərdar etdi.

Sonradan bildim ki, həmin imtahandan kursumuzun yalnız bir müdavimi zorla üç qiyməti alıb. Onun da digərlərinə nisbətdə bir neçə əşyanı sadalaya bilməsinin müəllim heyəti tərəfindən nəzərə alınması səbəbindən, güzəşt qaydasında.

Növbəti gün isə, auditoriyaya daxil olan müəllimimiz, polkovnik Viktor Nikolayeviç Qrinko bütün dərsi məhz bu imtahan ətrafında diskussiyalara həsr edərək, milis zabiti üçün son dərəcə diqqətli olmağın, ətrafda baş verənləri nəzərdən qaçırmamağın və yadda saxlamağın nə qədər əhəmiyyətli olması barədə bizə uzun bir mühazirə oxudu. İlk baxışdan əhəmiyyətsiz görünən xırda detalların əməliyyat-axtarış işində necə fayda verə biləcəyini dəfələrlə vurğulayaraq məhz xırda detallar vasitəsilə açılmış, dərsliklərdə olmayan bir neçə cinayət hadisəsi barədə danışdı.

Mənə isə üzünü tutaraq, -Sizin ki, soyadınız Nəzərlidir. Səhv etmirəmsə, bu Azərbaycan dilində diqqətli olmaq mənasını verir. Siz niyə iki qiymət almısınız? -deyə bütün auditoriyanı güldürdü.

Həmin imtahandan sonra hamımız yaxın zamanda kəsirimizi düzəltmək üçün eyni tərzdə imtahan götürüləcəyini düşünərək, hər bir getdiyimiz yerdə diqqətimizi ətrafdakı əşyalara yönəltməklə məşq edir, bir-birimizə suallar verir, bir növ özümüzü imtahana hazırlayırdıq. Lakin aylar keçəndən sonra həmin imtahan yada düşmədi və bir çox müdavimlər ilk günlər onlara maraqlı olan bu məşğuliyyəti kənara qoyub sonradan tamam unutdular.

İmtahan isə nə az, nə çox, düz altı aydan sonra bir qədər fərqli formada təkrarlandı və polkovnik Qrinkonun nəsihətlərini unudanlar hamısı yenidən həmin imtahandan iki qiymət aldılar.

Həmin imtahanda mən suallara ardıcıl cavab verərək növbəti sualı gözləyərkən, müəllimlərdən biri, -Bir sualım var, ona cavab verə bilsəniz Sizə beş qiymət yazılacaq, -deyərək gözümün içinə baxdı.

Susub sualı gözlədim.

-Zəhmət olmasa deyin, Nəzərli, geriyə baxmadan hal-hazırda olduğumuz otaqda, sizdən arxa tərəfdəki divarda asılmış saatın saniyəölçəni haqqında nə deyə bilərsiniz? Otuz saniyə vaxtınız var.

İmtahan otağına daxil olarkən imtahan komissiyasının üzvləri qapı ilə üzbəüzdə qoyulmuş masanın arxasında oturduqları üçün arxa divara baxmaq imkanım olmamışdı. Yəqin ki, bunu müəllimlər də bilirdilər. Görmədiyim saatın saniyəölçəni haqqında nə deyə bilərdim ki? Bəs onda bu sualı verməkdə məqsəd nə idi?

Saniyələr gedirdi… on saniyə, on beş saniyə. Niyə axı saniyəölçən… Bəlkə məntiq…. Elədirsə, onda məntiq nə deyir… İyirmi saniyə…Pedaqoq heyətinin hamısı diqqətlə mənə baxırdılar. İyirmi beş saniyə… Və birdən sualın cavabını tapdım.

-O divarda saat yoxdur.

Müəllimlər bir anlıq baxışdılar.

-Afərin Nəzərli, beş qiymət alırsınız.

Bir sual dedikdə, illərin təcrübəsinə malik olan müəllimlər ikinci suala ehtiyac olmayacağını əvvəlcədən bilirdlilər. Bütün hallarda. Belə ki, ya mən cavabı tapmayıb 4 qiymət alırdım, ya da cavabı tapacağım təqdirdə necə tapdığımı onlar soruşmayacaqdı.

Yeraltı keçidin pilləkənləri ilə qalxan tumsatan parkın kənarında əkilmiş zeytun ağacının altında dayandı. Tum paketlərini qoyduğu  torbasını qucağına alıb, sakitcə müştəri gözləməyə başladı.

Tələsmirdim.

Bürmələdiyim əlliliyi ovcumda sıxıb ona yaxınlaşdım.

-Qardaş, mənə bir qırx qəpiklik qara “Beloçka” ver.

-Buyur, əmoğlu, -deyib tum paketini mənə verdi  və əlliliyi alıb cibinə qoyandan sonra o biri cibindən altmış qəpik xırda pul çıxarıb mənə uzatdı.

-Bazar olsun, -deyib uzaqlaşdım.

Əvvəllər Bakıda “Min bir xırdavat” kimi tanınan mağazanın yerində yerləşən “Beşqazan” restoranının yanından keçib Nizami metrosuna tərəf üz tutdum.

Ofisə girən kimi ilk işim yerimə keçib tum paketini açmaq oldu. Məlumat yazılmış vərəq həmişəki kimi nazik rulon kimi bükülərək paketin yan büküş yerində açılmış dəlikdən içəri salınmışdı. Dəliyi yalnız diqqətlə baxanda görmək mümkün idi.

-Bəxtiyar müəllim, yenə də semiçka almısız? Siz ki, onu çırtdamırsız. Neçəsi ağzı açılsa da, mətbəxdə toxunulmamış qalıb, -Layiqə təəccüblə mənə baxdı.

Hə, bircə bu çatmırdı… Sonuncu dəfə üç həftə əvvəl məlumat aldığım üçün Layiqənin həmin tum paketini çoxdan tulladığını düşünmüşdüm. O isə hələ əvvəlkiləri də saxlayıbmış.

Bu qız da deyəsən axırda detektiv olacaq.

-Ürəyim istədi nəsə. O birilərinin qaldığını bilsəm almazdım, -deyib, “indi gərək bu tumun ən azı yarısını çırtlayım” fikri ilə Layiqəyə hiss elətdirmədən tum paketindən çıxartdığım bürmə kağızı açdım.

Kağızda bircə cümlə yazılmışdı -“Kaftar” ova çıxıb.

Bəli… Bu da Qocanın şəhərdə olmağının ikinci təsdiqi. Deməli Tatarın verdiyi məlumata şübhə qalmırdı. Qocanın bir ləqəbi də “Kaftar” idi və bu məlumatda da söhbət məhz ondan gedirdi. Özü də tək şəhərdə olması yox, ova çıxması barədə. Bu isə çox ciddi siqnal idi. El arasında goreşən də deyilən “Kaftar” ləqəbli bu cinayətkarın ovunun nə olduğunu ancaq onun barəsində məlumatı olan çox az adam bilirdi. Bu barmaqla sayıla biləcək adamlardan biri də mən idim.

“Kaftar” ləqəbi ona “Qoca” ləqəbindən də əvvəl verilmişdi. Yırtıcı, goreşən xislətinə görə. El arasında yayılmış “qoca kaftar” ifadəsindən qaynaqlanaraq sonradan “Qoca” ləqəbi də ona yapışsa da, heç kim indiyədək bu iki ləqəbi birlikdə onun üzünə deməyə cəsarət etməmişdi.

Əməliyyat marağı doğuran şəxs kimi çoxdan diqqət mərkəzinə  düşsə də, olduqca gizli həyat tərzi yaşayan bu adam haqqında əməliyyat aparatı o qədər də çox məlumata malik olmadığından, sonra isə uzun illər ölkəni tərk etdiyindən o demək olar ki, unudulmuşdu. Bununla belə, fotoşəkli və barəsində toplanılmış, birbaşa təsdiqlənməsi mümkün olmayan cüzi məlumatlar xüsusi bazada saxlanılırdı.

Kağızı xırda tikələrə bölüb hamamxanaya keçdim. Unitaza atıb suyu buraxdım. Kiçik kağız parçaları unitazın çənindən axan suyun yaratdığı burulğanda dövrə vurub gözdən itdilər.

Əllərimi yuyub otağa qayıtdım.

Layiqə televizora baxırdı. Gözucu ekrana baxdım. “Ağdağ” natural gips suvağının reklamı gedirdi. ”Mən evimi Ağdağla suvayacağam. Ailəm də sağlam qalacaq, mən də”. Bəh-bəh. Bu reklama baxandan sonra, respublikadakı bütün xəstəxana və əczaxanaları bağlayıb yerində “Ağdağ” natural gips suvağının zavodlarını tikmək istəyirsən. Görəsən bu gips suvağının istehsalçıları nə əcəb indiyənədək Səhiyyə Nazirliyindən lisenziya alıb sağlam qalmaq üçün “Ağdağ”ı toz və həb şəklində də qəbul etməyi vətəndaşlara təklif etməyiblər?

Sənayemizin bu qabaqcıl istehsalçısını daha yaxşı reklam etmək olmazdımı?

Yenidən keçib yerimdə oturub fikrə getdim. Əslində, əlimdə elə çox məlumat da yox idi: Qocanın şəhərdə olması və bununla bağlı zəng edərək dəqiqləşdirdiyim bəzi şeylər…Təbii ki, telefonda yalnız mənə və zəng etdiyim adamlara məlum olan ifadələrlə danışmışdıq və kənar qulaqlar üçün bu, bir-birini çoxdan görməyən köhnə  dostların söhbətini xatırladardı.

Hansısa mülahizə yürütmək üçün bunlar kifayət etmirdi.

Qocanın şəhərdə olması, hətta hansısa cinayət törətməsi, müstəqil detektiv kimi mənim üzərimə hər-hansı məsuliyyət qoymurdu. Lakin hüquq-mühafizə orqanlarının keçmiş əməkdaşı olmur. İstənilən halda baş verənlər haqqında məlumatlılığın nə qədər vacib olduğunu bildiyim üçün bu məlumatı qulaqardına vurmaq istəmirdim. Xüsusilə, onun ova çıxmasını bildikdən sonra… Çünki bu, hansısa günahsız insanın və ya insanların fəlakəti anlamına gəlirdi və buna göz yuma bilməzdim.

Ancaq hələlik hər şeyi zamana buraxmaqdan başqa çarəm yox idi.

Sizi isə yəqin ki, intizarda qoydum. İmtahandakı son sualın cavabını necə tapdığımı sizə deyim. Sualda saniyəölçən barədə soruşulanlar əsas yayındırıcı məqam idi. Niyə saat özü yox, saniyəölçəni… Bu psixoloji gediş idi. Saniyəölçənin necə olması artıq yüz faiz saatın divarda asılması fikrini yaradaraq cavab verənin bütün fikrini ancaq saniyəölçənə yönəldirdi. Onun nə rəngdə olması, işləyib işləməməsi, xarabdırsa, hansı rəqəmin üzərində dayanmasını götür-qoy edən şəxsin fikirləri əsas istiqamətdən yayınır, verilmiş otuz saniyə elə əvvəldən yanlış şeylərə sərf olunurdu. 

Bunu başa düşən kimi dərhal indiyə qədər olduğum dərs və imtahan otaqlarını bir-bir yadıma saldım. Onların heç birində heç vaxt divar saatı görmədiyim dəqiq idi.

Bu dediklərimə bilirsinizmi nəyi də əlavə etdim? Deyim bilin. Sualın cavabına otuz saniyə vaxt verən müəllimlər hamısı bu müddət ərzində diqqətlə mənə baxmış, heç biri bir dəfə də olsun sual obyekti olan, mənim arxa tərəfimdə, onlarla isə üzbəüzdə, guya divardan asılmış saata tərəf baxmadılar. Nə qədər peşəkar olsalar da, ən azı onlardan birinin nəzərləri bu otuz saniyə ərzində ötəri də olsa o istiqamətə, sualın predmeti olan həmin saata yönəlməli idi. Ancaq bunu etmədilər. Olmayan bir şeyin nəyinə baxacaqdılar ki. Onlardan biri qol saatına baxaraq vaxtın bitdiyini bildirəndə mən artıq sualın cavabını tapmışdım.

İmtahanın eynilə təkrarlanmaması üçün müəllimlər bu dəfə imtahan otağına gələrkən keçdiyimiz dəhlizdəki əşyalar haqqında suallara bir qədər də məntiqi suallar əlavə etmişdilər.

Bu, peşəkarların yetişdirilməsi düsturunun əlifbası idi. Qeyri -adi müşahidə qabiliyyəti, yaddaşı olan və məntiqi mülahizə yürütmək bacarığına malik müdavim təhsil illərində aldığı nəzəri və xidmət illərində topladığı təcrübi biliklərin vəhdəti nəticəsində neçə illər sonra peşəkar adlanmaq hüququ qazanırdı.

Hər əməkdaşa müyəssər olmayan hüququ…

Və mən uzun illərdən sonra bu hüququ qazanarkən indi sizlərə danışdığım epizodla bağlı bir həqiqəti də anladım.

Komissiya üzvlərinin guya divarda asılmış saat tərəfə deyil, məhz nümayişkəranə şəkildə diqqətlə mənə baxmaları verilmiş sualın cavabında elə əsas açar imiş. Mən isə heç vaxt görmədiyim bir saat haqqında verilmiş sualın cavabında bu yolla mənə qəsdən ip ucu verərək məntiqi düşüncə tərzimi yoxlayan pedaqoqlarda, guya, kiçik bir səhv tutduğumu düşünərək cavanlığa xas olan necə bir müştəbehliyə yol vermişdim.

Mənim müdrik müəllimlərim…

Davamı var

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.05.2023)

ULU ÖNDƏR HEYDƏR ƏLİYEVİN ƏDƏBİYYATIMIZA QAYĞISI

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı

Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin sədri,

Kəlağayı muzeyinin direktoru Güllü Eldar Tomarlının “Ulu öndər Heydər Əliyevin ədəbiyyatımıza qayğısı” yazısını təqdim edir. Yazıda Mirvarid Dilbazinin timsalında Heydər Əliyevin söz adamlarına diqqət və qayğısı yer alır. 

 “Azərbaycan xalqı Sizinlə fəxr edir. Çünki Siz XX əsrin tarixi şəxsiyyətisiniz, Azərbaycan ədəbiyyatının, şeirinin  klassikisiniz.”

Ümummilli lider Heydər Əliyevin Mirvarid    Dilbazinin 85 illik yubiley gecəsindəki təbrik nitqindən.

 19 avqust 1912-ci ildə Qazax qəzasının Musaköy (indiki Xanlıqlar) kəndində el-obanın nüfuzlu adamı Paşa bəyin ocağında dünyaya gözünü açan Mirvarid Dilbazi atasını erkən itirir, babası Mustafa ağanın himayəsində əsrarəngiz təbiətli Dilican yaylaqlarında böyüyür. Mühitin insanın yetişməsində mühüm rol oynadığını Mirvarid xanımın timsalında görmək olar. Əsilzadə ailə mühiti, al-əlvan təbiət, sözə, saza vurğunların yurdu gənc Mirvaridi poeziyanın qoynuna çəkməyə bilməzdi. Qadın azadlığı mövzusunda yazdığı “Qadınların hürriyyəti” şeiri “Oktyabr alovları” dərgisində dərc olunanda o, 15 yaşındaydı.

Sözün nahamar, əzablı yollarına erkən çıxan şair Tanrının 89 illik ömür payında iki “ilk”ə imza atmağı bacardı. O, Azərbaycanin ilk qadın Xalq şairi kimi şərəfli titulun sahibidir. Həm də 1998-ci ıldə dövlətimizin ən ali mükafatı – “İstiqlal” ordeni ilə təltif olunmuş ilk qadındır. Bu həm poeziyada, həm də Azərbaycanın ictimai həyatında Mirvarid Dilbazinin çəkisinin, yüksək mövqeyinin aydın göstəricisidir.

Dilbazi “Ürəkli adam” deməkdir. Bəs Mirvarid Dilbazi kimdir? Bu suala şairin cavabı möhtəşəmdir, fəxr edici ömür yoludur:

 Əslim – Dilbazilərdən,

 Mərdlər böyüyən yerdən.

 Südüm mələk südüdür,

 Sərvətim nəğmələrdən –

 Özüm də Dilbaziyəm,

 Azərbaycan qızıyam!

Ümummilli lider Heydər Əliyevin dövlətçilik təlimində və  siyasətində idarəetmə ilə yanaşı, ədəbiyyat da aparıcı qüvvə idi, dövlət rəhbəri ədəbiyyata qayğı, diqqəti dövlətçiliyin, siyasətin, Azərbaycançılıq ideyasının tərkib hissəsi kimi dəyərləndirirdi, ədəbi prosesləri müntəzəm izləyirdi. Heydər Əliyev Azərbaycana rəhbərliyi dövründə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının və Birliyinin bütün qurultaylarında iştirak etmiş, əhatəli, parlaq məzmunlu nitqləri ilə yadda qalmışdır. Söz adamlarının yubiley tədbirlərində, anım günlərindəki çıxışlarında Vətənə, xalqa məhəbbət kimi mənəvi keyfiyyətlərin aşılanmasında ədəbiyyatın rolunu önə çəkir, xalqa, Vətənə sevgi ruhunda yazmağın sənətkar üçün xoşbəxtlik olmasını vurğulayırdı. 

1997-ci ildə keçirilən yazıçıların X qurultayında çıxışı zamanı gənc vaxtlarından ədəbiyyatı sevdiyini, kamil bir insan kimi formalaşmasında, təhsilində, əxlaqında, mənəviyyatında, ədəbiyyatın, mədəniyyətin önəmli əhəmiyyətini qeyd etmişdir. “Ədəbiyyat xalqımızın qəhrəmanlıq tarixini əbədiləşdirib bizə çatdırmış, bizim qarşımızda bütün əzəməti ilə açmışdır.” Bu fikir ədəbiyyata Heydər Əliyevin baxış bucağıdır.

XII yüzillikdən – Nizamidən üzü bəri görkəmli söz adamlarının yubileylərinin, anım mərasimlərinin dövlət səviyyəsində keçirilməsinin, söz sənətinə qayğı və diqqətin kökündə Azərbaycançılıq ideyasının geniş yayılmasına, xalq tərəfindən anlaşılmasına xidmət durur. Son yarım əsrdə yaranan ədəbi incilər həmin qayğı və diqqətin bəhrəsidir, ədəbiyyatımızın “altmışıncılar” nəslinin yetişməsinə münbit şərait yaradıb.

Heydər Əliyev Azərbaycan tarixini söz, mədəniyyət, elm xadimlərinin, yaradıcı şəxsiyyətlərin tarixi kimi dəyərləndirirdi. Təsadüfi deyil ki, onun rəhbərliyi dövründə Mirzə İbrahimov, Süleyman Rəhimov, Rəsul Rza, Süleyman Rüstəm Sosialist Əməyi Qəhrəmanı fəxri adlarına layiq görülmüş,  Bəxtiyar Vahabzadə, Məmməd Araz, Xəlil Rza Ulutürk, Mirvarid Dilbazi, Anar, İsa Muğanna, Nəbi Xəzri, Maqsud İbrahimbəyov, Qabil, Vaqif Səmədoğlu, Fikrət Qoca, Nəriman Həsənzadə Vətənin ən ali mükafatı “İstiqlal” ordeni ilə təltif  olunmuşdur.

1982-ci ildə Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinin fəlsəfi fikir, düşüncə, təfəkkür, əfəndi şairi və dramaturqu, millətin hürriyyəti uğrunda canını fəda edən Hüseyn Cavidin məzarının 41 ildən sonra uzaq Sibirin bataqlıqlarından, Tayqa meşələrindən Vətənə gətirilməsi, Naxçıvan torpağında dəfn edilməsi, 1996-cı ildə milli ornamentli əzəmətli məqbərəsinin inşası Ulu Öndərin uzaqgörənliyi idi. Axı, Cavidin cismi də, ruhu da Azərbaycandan ayrı uyuya və yaşaya bilməzdi. 

Mirvarid Dilbazi Cavid və Vaqif məqbərələrinin “memar”ına xitabən “Cavidi Vətənə gətirən, onu öz xalqına yetirən oğul”a sevgisini poetik hisslərlə nəzmə çəkir:

 Böyük işlər gördün böyük hünərlə,

 Bəzədin Vətəni abidələrlə,

 Cavidlə görüşdük, bu şad xəbərlə

 Çoxaldı bir daha hörmətin sənin. 

 Bu duyğular da Mirvarid xanımındır: 

 Aqillər unutmur bu haqqı-sayı, 

 Adi xidmət deyil xidmətin sənin.

 “Kitabi-Dədə Qorqud” eposunun 1300 illiyinin, korifey klassiklərimiz Füzulinin, Nəsiminin hətta Azərbaycandan kənarda böyük nümayəndə heyəti ilə yubileylərinin keçirilməsi, Nəsiminin, Cəfər Cabbarlının, Nəriman Nərimanovun heykəllərinin Bakının mərkəzi park və xiyabanlarını bəzəməsi həqiqətən də adi xidmət deyildi.

 Heydər Əliyev ədəbiyyat, incəsənət, mədəniyyət hamisi   idi, bilirdi ki, bu mənəvi dəyərlərsiz tərəqqi mümkün deyil: “Ədəbiyyatımızın, mədəniyyətimizin, incəsənətimizin ən böyük və fərqləndirici xüsusiyyətlərindən biri də odur ki, istedadlı insanlar mədəniyyətdə yeni yollar, yeni cığırlar açırlar, yeni formalar əmələ gətirirlər.”

 Ulu öndər əmin idi ki, “mılli özünüdərk, milli oyanış, dirçəliş prosesi xalqımıza birinci növbədə ədəbiyyatdan keçir.” Təcrübəsi, intellekti zəngin Heydər Əliyevə görə, Füzuli keçmişdə Türkləri birləşdirən şəxsiyyət kimi əbədi ömür qazanıb: “Füzuli bizi yaşadaraq bu günlərə gətirib çıxarmışdır.”

 6 yanvar 1979-cu ildə “Azərbaycanın böyük şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvi irsinin öyrənilməsini, nəşrini və təbliğini daha da yaxşılaşdırmaq tədbirləri haqqında” qərar bir çox mədəni irsimizi mənimsəmək xəyalına düşən qonşularımıza, eləcə də daxildəki harasa, kiməsə xidmət edən “alim”lərə anladırdı ki, Azərbaycan poeziyasının ulu babası, şeyxi bizim milli kimliyimiz, xəzinəmizdir. 1981-ci ildə Nizaminin 840, 1991-ci ildə 850 illiyinin keçirilməsi, bu tədbirə xaricdən də nizamişünasların, şair və yazıçıların, dövlət xadimlərinin dəvət edilməsi Nizamini özününküləşdirmək istəyən əcnəbilərə  sarsıdıcı zərbə idi və elə həmin ildə yazıçıların VII qurultayında sovetlərin qadağalarına önəm verməyən Ulu Öndər çıxışında Cənub ədəbiyyatı mövzusuna toxunur. Uzaqgörən Heydər Əliyev bu günümüzü o vaxt görürdü.

 Dövlət rəhbərinin ədəbiyyata, sənətə, sənəkarlara, söz adamlarına, qayğısı, diqqəti, dərin ehtiramı Azərbaycana rəhbərlik etdiyi illərdə Azərbaycançılıq ideologiyasına münasibətindən qaynaqlanırdı. Mirvarid Dilbazi də onun diqqətində olduğu, unutmadığı, yüksək dəyərləndirdiyi sənətkarlardandır. Şair 70 il Vətənin müstəqilliyi, istiqlalı, bütövlüyü, ana dilimizin saflığının qorunması uğrunda istedadı, sözü, qələmi ilə silahlanıb vuruşan Azərbaycan qızı, anası, nənəsiydi. O, özünü xoşbəxt sənətkar sayırdı. 2000-ci il noyabrın 16-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev Mirvarid Dilbazini qəbul edəndə Xalq şairi özünün xoşbəxtliyini daha aydın önə çəkmişdi: “Xoşbəxt olur o sənətkar ki, millətindən və dövlətindən razıdır və ondan razıdırlar...”

 Heydər Əliyevlə Mirvarid Dilbazinin görüşü səmimi söhbətləri ilə qocaman şairin ömrünə şirinlik qatmış, onda tükənməz həyat və yaratmaq eşqi, ruh yüksəkliyi yaratmışdı, 88 yaşlı ağbirçək şairin əzablarına, dövranın vurduğu yaralarına sığal çəkmiş, səfa vermişdi. Bu görüş iki böyük şəxsiyyətin bir-birinə dəyəriydi, səmimiliyin, mehribanlığın, ərkin, qarşılıqlı anlaşmanın pik nöqtəsi kimi yaddaşlarda ən azı söz ömrü qədər yaşayacaq anlar idi.

 Mirvarid xanımla – Ulu Öndər demişkən, “Azərbaycanın əfsanəsi, istiqlaliyyəti yolunda bir əsgər” ilə Heydər Əliyevin görüşündən bəzi maraqlı anları xüsusi qeyd etmək istəyirəm:

 Heydər Əliyev: Maşallah, yaxşısınız.

 Mirvarid Dilbazi: 90-nın pilləsini çıxıram.

 Heydər Əliyev: İnşallah 90 da olacaq, 100 də olacaq.

 Mirvarid Dilbazi: Mənim böyük nəvəm deyir ki, nənə, kim kimə arzu edirsə 100 il yaşa, o ona qarğış edir.

 Heydər Əliyev: Elə deyil... Çox məmnunam, Mirvarid xanım, Sizinlə görüşməkdən. İndi Siz elə bir insansınız ki, bizim Azərbaycanda əfsanəyə dönmüsünüz. Ona görə də hər dəfə Sizinlə görüşmək məndə çox böyük, xoş əhval-ruhiyyə yaradır. Bir də Sizə çox ömür arzulayanda, mən özümə də arzulayıram, çünki mən deyirəm ki, Siz 100 yaşa çatasınız, biz də Sizin 100 yaşınızı qeyd edək.

 Mirvarid Dilbazi: Allah qoysa. Əgər bu belədirsə, qoy mən 200 yaşa çatım, razıyam.

 Deyəsən “səmimilik”, “ərk” sözlərini çox işlətməli olacağam. Belə isti münasibətə başqa nə ad vermək olar ki?! Mirvarid xanım hər dəfə Milli liderlə görüşəndə ona “oğlum” deyə müraciət edərdi. Bu ərkyanalığın, səmimiliyin, sadəliyin mayasında o müraciəti qazanmaq hüququ dayanır. Ana oğula necə 200 il ömür arzulamasın?

 Mirvarid xanım Heydər Əliyevin daxili və xarici siyasətini, dövlətçiliyi qorumaq uğrunda şücaətini, mübarizəsini alqışlayır və dəstəkləyirdi: 

 “Dərin siyasi biliyi olmayanlar milləti idarə eləməyə gəlməsin, gücü çatmaz. Şəxsiyyəti olmayan adamlar millətini sevə bilməzlər.”

 Bir xalqın başında aqil, mötəbər,

 Tədbirli bir başçı durmasa əgər,

 O xalqı qurd nədir,

 Tülkülər yeyər.

 Bu Mirvarid Dilbazi düşüncəsiydi. Heydər Əliyevin də Mirvarid xanımın poeziyasına dəyəri həmişə yüksək olub. O, şairin 85 illik yubiley gecəsindəki təbrikində  bunu xüsusi vurğulayır:

 “Şair olmaq asan deyil. Təkcə bizim xalqımızın tarixində yox, bütün dünya xalqlarının tarixində şairlər,  yazıçılar, alimlər adətən kişilərdən olubdur. Ancaq qadınlardan olan şairlər xüsusi hörmətə malikdirlər. Onlar gərək nə qədər yüksək istedada malik olsunlar ki, kişilərlə bərabər səviyyədə, bəlkə onlardan da üstün səviyyəyə qalxaraq, şeirlər yazaraq, böyük şairlər dəstəsinə qoşula bilsinlər.

 Əziz bacım Mirvarid Dilbazi, siz məhz belə insansınız, qadınsınız, şairsiniz...” 

 Mirvarid xanımın Heydər Əliyevə doğma övladı kimi sevgisi vardı. İnanmıram ki, sənət adamları içərisində Ulu Öndərə “oğlum” deyərək müraciət edən ikinci söz adamı olsun. Şair ona “el məhəbbətindən çiçəkləri olan, zamanın soldura bilmədiyi" söz çələngi hörür: 

 Oğul qarşısında

 Ana dayandı.

 Dərin kamallı,

 Incəxəyallı,

 Böyükürəkli,

 Ucaboylu,

 Enlikürəkli,

 Dünya qarşısına çıxan mərdim!

 Mirvarid Dilbazi “ey dünya şöhrətli mərdim”, “əziz oğlumuz” ərki ilə müraciət etdiyi dövlət başçısına “Ana xeyir-duası” verir:

 Dedim: - Mən anayam, müdrik oğullar!

 Xeyir-dualardan başqa nəyim var?!

 Xeyir-dualarım sizə yar olsun,

 Adınız Vətənə iftixar olsun.

 Xalqdan aldığınız mükafatlar da,

 Sizə inam olsun, etibar olsun.

 “Vətənsiz oğul olmasın” şeirində də, “Vətənin dar günündə şücaətlə dayansın mərdim düşmən önündə, igid oğul, ər oğul, Vətənin şöhrətidir tədbirli Rəhbər oğul” ümidi, inamı ilə Heydər Əliyevin xilaskarlıq missiyasını tərənnüm edirdi. 

 Ümummilli lider onun yaradıcılığının, hiss və duyğularının ölməzliyinə inanırdı:

 “Sizin şeirləriniz, poemalarınız neçə-neçə nəsillərə güc, inam verib və bu gün də verir, gələcəkdə də verəcəkdir.”

 Mirvarid xanım  Heydər Əliyevi “təfəkkür və təbəssümü ilə insan səadətinə nurlu yol axtarışına çıxan, qara buludları parçalayan Günəşə” bənzədirdi. Öndərin dühasına ehtiramını lirik duyğuları ilə bildirirdi:

 “Sən xalqa endikcə yüksələcəksən.”

 ”Getdi sinəmizdən Cavidin dərdi.”

 “Sən ey ağlı ümman, ürəyi incə!”

 “Qoymadın tökülsün sən qardaş qanı,

 Qurtardın bölümdən Azərbaycanı!”

 O, bir ana qayğıkeşliyi, mərhəməti, həssaslığı ilə Heydər Əliyevin – “canlı kitab”a bənzətdiyi mənəvi oğlunun, yorğunluğunu üzündən oxuyurdu. Axı o, el anasıdır, ağbirçək nənədir, övladının, nəvəsinin ovqatını bircə baxışıyla duyur:

 Üzündəki yorğunluğa 

 İşıq saçır alnındakı vüqar.

Bu il həm də Ulu Öndərin ömür-gün  sirdaşınn - Mirvarid Dilbazinin lirik və kövrək hislərinin dili ilə desək, ''o ağıl, kamal, sədaqət rəmzinin, o ülvi qadının, zəngin xilqətin'' 100 illik yubileyidir. Mirvarid xanım ''Unudulmaz Zərifə Əliyevanın xatirəsinə'' şeirində bizi ''bənövşə fəslində'' tərk edib haqqın dırgahına qovuşan Zərifə Əliyevanın vəfatına  tək ellər yox, eləcə də güllər ağladığını, göz yaşlarının güllərin ətrinə  qarışdığını ürəyinin sızıltıları ilə qələmə alır. ''Kişilər ağlasa, Vətən ağlayar'' misrası ilə şair Heydər Əliyevi Vətənə tən bilir:

Sənsiz gözü yaşlı qalan məhəbbət,

Sənin şöhrət oldu təmiz adına.

Eşq olsun qüdrətli o sərkərdənin,

Qəlbini fəth edən müdrik qadına!

Mirvarid Dilbazinin yaradıcılığının zəngin və çoxşaxəli olduğunu qabarıq əks etdirən nümunələri saymaqla qurtarmaq olmur. Uşaqlar üçün şeirləri körpələrimizin nənə laylasıdı, mahnı mətnləri musiqisiz də kövrək nəğmədi. Vətənpərvərlik şeirləri Azərbaycan əsgərinin qoluna güc verir, mübarizə əzmi yaradır. Ulu Öndər ona görə deyirdi ki, Mirvarid Dilbazi Azərbaycan qadınının, Azərbaycan xanımının ən parlaq, ən gözəl simasıdır.

 Ağbirçək şair anamız ömrünün müdrik çağlarında duyğulu ürəyində bir dərd daşıyırdı – Qarabağ dərdi. Mirvarid xanımın yeganə övladı Xatirə Dilbazi müsahibələrinin birində deyir ki, Heydər Əliyev ad günündə anama zəng edirdi, təbrikindən sonra soruşurdu ki, ürəyin nə istəyir? Anam da eyni cavab verirdi: heç nə lazım deyil. Mirvarid xanımı yaxşı tanıyan sənət dostları isə xatirələrində yazırlar ki, şairin  Ümummilli liderin bu sualına ərklə cavabı “mənə Qarabağımı verin!” olurdu.

 Mirvarid xanımın arzusunu yerinə yetirmək üçün Heydər Əliyevə ömür vəfa etmədi. Onun layiqli davamçısı, müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev 44 günlük Vətən müharibəsində artıq haqq dünyasına qovuşmuş Mirvarid Dilbazinin istəyini yerinə yetirdi, işğal altında qalmış torpaqlarımız bədxah, nankor, qaniçən insan qatillərindən azad olundu. Heyif ki, tale şair anamıza  bu günü görməyə, zəfər sevincinin dadını dadmağa, azad olunmuş torpaqları ziyarət etməyə imkan vermədi. Ancaq onu dəqiq bilirəm ki, bu gün el anamızın ruhu şaddır.

 Xatirə Dilbazi müzəffər Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə minnətdardır: “Ilham Əliyev sağ olsun, anamın 100 illik yubileyini təşkil etdi. Evimizin qarşısında anamın xatirə lövhəsi vuruldu.”

 Ümummilli liderin yorulmaz davamçısı İlham Əliyev Mirvarid Dilbazini “ədəbiyyatımızı yeni-yeni obrazlarla zəndinləşdirən sənətkar” kimi təqdim edir:

 “Onun yaradıcılığının başlıca mövzusunu xalqımızın zəngin tarixi keçmişi və yurdumuzun misilsiz gözəlliklərinin tərənnümü təşkil etmişdir. Şairin çoxsaylı lirik şeirləri vətəndaşlıq duyğularının  yüksək poetik ifadəsidir.”  

Azərbaycan Respublikası prezidenti cənab İlham Əliyevin 5 yanvar 2021-ci il tarixli Sərəncamı ilə Nizami Gəncəvinin 880 illiyi ilə əlaqədar 2021- ci ilin ''Nizami Gəncəvi ili'' elan olunması təkcə Nizami Gəncəvi yaradıcılığına, ədəbiyyata deyil,  ümumilikdə mədəniyyətə, Azərbaycana, sivilizasiyaya verilən dəyərdir.

   ''Nizami Gəncəvi ili'' elan olunması ilə əlaqədar bütün il boyu ölkəmizdə və dünyanın əksər ölkələrində, böyük şəhərlərdə silsilə tədbirlər keçirilmiş, yeni nəsillərə milli iftixar, azərbaycançılıq, vətənpərvərlik duyğuları aşılamaq, Nizami irsini daha dərindən öyrənmək üçün yeni imkanlar yaranmışdır.

  Bu ümummilli liderin davamçısı İlham Əliyevin ədəbiyyata, sənətə qayğısına bir sübutdur.

 “Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi” İctimai Birliyini yaradanda qərara aldıq ki, nur üzlü şair anamızın  şəxsiyyətinin, sözünün işığına yığışaq, onun arzularını yaşadaq, poetik duyğularını gələcək nəslə ötürək. Mirvarid Dilbaziyə, digər sənət adamlarına həsr olunmuş tədbirlər keçirmək, Vətənin azadlığı, bütövlüyü naminə canını fəda etmiş şəhidlərin ruhuna sayğı ilə doğum və anım günlərini təşkil etmək bizim ən ümdə vəzifəmizdir. Azərbaycanın ilk qadın Xalq şairinin kitablarının yeni nəşrlərini hazırlamaq, zəngin yaradıcılığına yenidən qayıtmaq, irsini, arzularını yaşatmaq əsas fəaliiyyət proqramımızdır. Mirvarid Dilbazi adına  kitabxana yaratmaq niyyətindəyik. 

 2022-ci ildə Mirvarid Dilbazinin 110 illiyi günlərində “Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi” İctimai Birliyi Qazaxda – Qazax rayonu İcra Hakimiyyəti, Qazax Xeyriyyə Cəmiyyəti, AYB-nin Qazax zona  filialının   birgə təşkilatçılığı ilə qeyd olundu. Sonra MDPM Ağsuda, Cəlilabadda, Gəncədə, Bakıda, mədəniyyət mərkəzlərində yubiley tədbirləri keçirdi. Gəncliyə Yardım Fondu və Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin birgə təşkilatçılığı ilə ulu öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının  99 illiyi yüksək səviyyədə qeyd  olundu.  Həm də ‘’Mirvarid Dilbazi Azərbaycanın ilk qadın xalq şairi’’ layihəsi çərçivəsində Azərbaycan  Respulikası  Qeyri Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə ‘’Mirvarid  Dilbazi az". saytı yaradıldı  və 110 illik yubileyi qeyd olundu,  “Azərbaycan kələğayısı – min illərin yadigarı” layihəsi çərçivəsində isə  sənədli film çəkildi və filmin təqdimatı oldu, bütün tədbirlərdə Mirvarid Dilbazi anıldı, yaradıcılığı təbliğ olundu,  şeirləri səsləndirildi.

 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamını əsas tutaraq onun kitablarının yenidən nəşr etməyi qarşımıza məqsəd qoymuşuq. “Bənövşələr üstə göz yaşları” kitabı kiril əlifbasından latın əlifbasına çevrilərək yenidən işıq üzü gördü. Mirvarid Dilbazinin 85 illiyinə həsr olunmuş təntənəli yubiley gecəsindəki çıxışlar, şair haqqında yazılan məqalələr, elmi-publisistik yazılar, şeirlər toplanmış “Öz içimdən yanan bir ocağam mən” kitabı da nəşr olundu. Milli -mənəvi dəyərlərimizi uca  tutaraq ‘’Azərbaycan kəlağayısı min illərin yadigarı’’ adlı kitabımız da işıq üzü gördü. Bu kitab ‘’26 Noyabr Azərbaycan Kəlağayısı Günü’’nə töhfəmiz oldu və Beynəlxalq Muğam Mərkəzində ‘’Kəlağayı Günü‘’nü qeyd etdik və ‘’Kəlağayı’’ sərgisi təşkil etdik. Sərgidə yeni yaratdığımız ‘’Kəlağayı’’ muzeyinin 150-dən çox qədimi kəlağayıları, İsmayıllı bölgəsinin Basqal kəndindən olan kəlağayı ustası  Mürşüd Talıbovun kəlağayı üzərində klassiklərimizin rəsmləri, gənc rəssam Gülnarə Məmmədovanın kəlağayı haqqında rəsm əsərləri sərgiləndi və böyük sevgiylə qarşılandı. II Milli Yaylaq Festivalında üç gün davamlı olaraq, Passage 1901-də iki gün ‘’Kəlağayı’’ festivalında Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi olaraq qədimi kəlağayılarımızı  sərgilədik, təqdim etdik, təbliğ etdik. Atatürk Mərkəzində ‘’ Kəlağayı əlvan qıyqacı’’ adlı tədbir də gənc tələbələr tərəfindən böyük sevgiylə qarşılandı. Bu tədbirlər, bu kitablar, kəlağayı sərgiləri  Azərbaycan ədəbiyyatının zirvələrindən birinin – Mirvarid Dilbazinin irsinin yaşamasına Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin töhfəsidir. Bu istiqamətdə qarşıda hələ çox işlər planlaşdırırıq. 

 Azərbaycan poeziyasının dayaq sütunlarından biri Məmməd Arazın  Mirvarid xanımın poeziyası barədəki fikri möhtəşəmdir:

 “Onun poeziyası bu günün tərcümeyi-halının bir hissəsi kimi gələcək nəslə öz sözünü deyəcəkdir.”

 Mirvarid Dilbazi öz tərcümeyi-halının bir hissəsini yığcam şəkildə Mirvaridsevənlərə belə təqdim edir: 

 Əgər şeirə dönsə bu məhəbbətim,

 Hər sözdə bir ana qəlbi döyünər.

 Mənim burdan gəlir gücüm, qüvvətim, 

 Ocaq öz içindən yanmasa sönər.

 Öz içindən yanan bir ocağam mən,

 Yandıqca, daha gur yanacağam mən.

 Şərəfli ömrünün ən kövrək, müdrik çağlarında da həyatdan, yaşamaq və yaratmaqdan, elə gərəkli olmaqdan doymayan Mirvarid Dilbazinin “mən üç nəslin nənəsiyəm, bu gün, sabah gedəsiyəm” nisgilində də işıq, ilahi həyat sevgisi vardı. O, Azərbaycan poeziyasının işıqlı gələcəyi, milli kimliklərindən biri kimi əbədi yaşayacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.05.2023)

Bu xəbər yəqin ədəbiyyatsevərləri olduqca sevindirəcək! Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı, ecazkar realizmin ustadı, kolumbiyalı yazıçı Qabriel Qarsia Markesin bu vaxtadək çap olunmayan romanı 2024-cü ilin yazında öz oxucularına yetişəcək. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədə  “The Guardian” xəbər verib. Xəbərdə deyilir ki, “Biz avqustda görüşərik” adlanacaq romanın nəşri ilə yazıçının ailəsi məşğul olur. 

Romanın dərci yazıçının ölümünün onuncu ildönümünə həsr ediləcək. Bütün bu dövrdə Markesin özündən sonra çap edilməyən əsərlər qoyması barədə söz-söhbət gəzirdi. Nəticədə bu, belə də oldu, həqiqətən də “Biz avqustda görüşərik” romanı ABŞ-ın Ostin şəhərindəki Texas Universitetində Markesin əlyazmalar arxivində saxlanılıb. 

“The Guardian” nəşri yazır ki, yazıçının uşaqları yarımçıq qalmış romanı çap etdirmək istəmirdilər, lakin buna baxmayaraq qərar verdilər ki, oxucuları bu mətndən məhrum etmək lazım deyil. Kitab 2024-cü ildə Cənubi Amerika ölkələrində mağaza rəflərində orijinal ispan dilində təqdim ediləcək, daha sonra başqa dillərdə də çap olunacaq. 

Boləsiniz ki, Qabriel Qarsia Markes ispandilli yazıçılar arasında kitabları daha çox dilə tərcümə olunmaq üzrə birincidir. Ən tanınmış romanları “Yüz ilin tənhalığı”, “Patriarxın payızı” və “Vəba zamanı məhəbbət”dir ki, bu romanlar üst-üstə 10 milyon tirajla çap olunub.

Dahi yazıçı 2014-cü ildə vəfat edib. Ruhu şad olsun! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.05.2023)

Professor Əlibala Məhərrəmzadə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucuları üçün “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq” layihəsini təqdim edir. Uğur şərtləri barədə danışmaqda davam edirik. Burada, əsas yerlərdən birini də kitablar tutur.

Zaman-zaman ən yaxşıların seçimini etməyə ən müxtəlif mənbələr cəhd göstəriblər. Onların ən nüfuzlularını qruplaşdıranda (bu qruplaşmada tiraj, satış həcmi, yayıldığı areal, buraxdığı iz və s. əsas götürülür) kitab mağazalarındakı yüzlərlə rəngbərəng cildlərin içində azmayaraq «nəyi və niyə oxumaq» sualına mütləq cavab tapmaq mümkün olur.

Biz biznesdə, peşə fəaliyyətində uğur qazanmağın yolunu göstərən ən çox tələb olunan kitablardan 10-na nəzər yetirdik. İndi də gəlin, ümumiyyətlə adi insanı uğurlu insana çevirən, insanın düşüncə tərzini, adət və xasiyyətini, xarakterik cəhətlərini dəyişən ən populyar kitablardan 10-na nəzər yetirək.

Bu kitablar, əziz oxucularım, insanlara düzgün istiqamət verir, sürətli və keyfiyyətli dəyişikliklərə bir təkan olur.

Beləliklə, seçdiyim növbəti 10-luğu sizlərə təqdim edirəm.

1.     Entoni Robbins. «Özündə nəhəngi oyat»

Dünyanın ən tanınmış motivasiya spikerlərindən olan, layf-kouçinqin (mütəxəssislə ondan bilgi almaq zərurəti duyan insanın lazımi nəticə alanadək peşəkar münasibətləri) banilərindən biri hesab olunan Entoni Robbins özü həyatda hər şeyi sıfırdan başlayıb, motivasiya kitablarını öz həyat təcrübəsinə əsasən yazıb. Entoni Robbinsə görə hər bir insan içində yatan enerjini oyatmalı, arzularını, hətta ən fantastik olanları belə reallaşdırmalıdır. Entoni Robbins tövsiyyə edir ki, böyük hədəfləri vurun, heç nəylə kifayətlənməyin. Ən vacibi – özünüzə güvənin, deyin ki, mən bunu bacaracağam!

«Hər gün öz üzərinizdə səylə çalışın, zərərli vərdişlərdən, səhv qənaətlərdən qorunun», - deyir spiker.

Entoni Robbins belə bir deviz də təklif edir: «Öz emosiyalarınızı özünüzə müttəfiq edin». Onun təklif etdiyi digər deviz isə belədir: «Arzulamaqdan dərhal real işə keçin!»

Oxucularıma onu da söyləyim ki, Entoni Robbinsin kouçinq seanslarının (konsaltinq və treninq metodudur ki, kouç öz tələbəsinə konkret hədəfi vurmağı öyrədir) astronomik qiyməti var: 1 milyon dollar!!! Və bu prosedura arzulayanlar 2 il öncədən yazılırlar. Onun müştəriləri arasında isə bir görün kimlərə rast gələcəksiniz: Bill Klintona, Andre Aqasiyə, Opra Uinfriyə... Prezidentliyədək yüksələn siyasətçi, ən yüksək kürsülərdən düşməyən dünyaşöhrətli idmançı, dünyanın ən nüfuzlu qadınları reytinqində yer alan ən məşhur televiziya aparıcısı və şoumen...

Bu sırada tarixdə SSRİ dövlətinin, kommunizmin süqutunun memarı hesab edilən sonuncu SSRİ prezidenti Mixail Qorbaçovu  da görmək olar, əziz oxucularım.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.05.2023)