Super User

Super User

Telli Həsənova, Naxçıvan Dövlət Universitetinin Tarix-filologiya fakültəsinin II kurs tələbəsi. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

 

Anton Çexovun 1892-ci ildə yazdığı “Altı Nömrəli Palata” hekayəsi dünya ədəbiyyatının psixoloji və fəlsəfi əsərləri sırasında mühüm yer tutur. Hekayə hadisələrin cərəyan etdiyi kiçik şəhər xəstəxanasındakı psixiatriya palatasından başlayır. Bu xəstəxanada 5 psixi xəstə qalır. Xəstəxanada tibbi yardım azdır, şərait isə bərbad vəziyyətdədir. Palatanın sakinləri isə cəmiyyət tərəfindən unudulmuş, “dəli” adlandırılan insanlardır.

 

Bu palata  - “Altı Nömrəli Palata” insanlığa biganə bir sistemin simvolu kimi təsvir edilir. Onlardan biri İvan Dmitriç Gromovdur. Gromov bir vaxtlar yaxşı təhsil almış, lakin paranoyaya tutulmuşdur. O, daim təqib edildiyini düşünür və gərgin bir həyat sürür. Palatada digər xəstələr arasında epilepsiyalı bir kişi var. Daha biri tamamilə sakitdir və danışmır. Xəstələrə Nikita adlı sərt gözətçi nəzarət edir. Nikita keçmişdə əsgər olmuşdur, indi isə kobud davranışları ilə seçilən bir nəzarətçidir. Xəstəxananın baş həkimi Andrey Yefimiç Raqindir. Raqin ağıllı, lakin işinə biganə biridir. O, xəstəxananın vəziyyətinə çox əhəmiyyət vermir.

Bir gün Raqin altıncı palatanı ziyarət edir. Orada İvan Dmitriçlə tanış olur. Gromov həkimlə söhbət etməyə başlayır. O, həkimə cəmiyyətin haqsızlıqlarından danışır. Raqin Gromovun düşüncələrinə heyran qalır. Hər gün altıncı palataya gəlməyə başlayır. Raqin və Gromov arasında uzun fəlsəfi söhbətlər olur. Gromov cəmiyyəti qəddar və ədalətsiz adlandırır. Raqin isə insanın taleyinə və əzablarına laqeyd yanaşır.

Gözətçi Nikita bu söhbətləri eşidir və bəyənmir, lakin müdaxilə etmir. Xəstəxana işçiləri həkimin davranışlarından narahat olurlar. Onlar Raqinin ağlını itirdiyini düşünürlər. Bir gün Raqini də altıncı palataya yerləşdirməyə qərara alırlar. Onu İvan Dmitriç Gromovun yanına gətirirlər. Gromov əvvəlcə ona qarşı soyuq davranır. Daha sonra Raqin onunla söhbət etməyə çalışır. Gromov onu məsxərəyə qoyur və acılayır. Raqin vəziyyətindən məyus olur.

Nikita həkimlə də sərt davranmağa başlayır. Raqin daha dözə bilmir və vəziyyətinə üsyan edir…

 Nəticədə Raqin qəfil ürək tutmasından vəfat edir. Onun ölümü xəstəxanada böyük bir hadisə kimi qarşılanmır. Gromov isə yenidən öz paranoyalı həyatına qayıdır...

 Əsərdə o qədər incə məqamlara toxunulur ki, insan oxuduqca fərqli atmosferə düşür. Belə də olmalıdır, axı insanlar öz istədikləri kimi olmayan insanları “dəli” adlandırırlar. Bu gün siz ətrafınızın sevdiyi xüsusiyyətlərdən, onların maraq dairələrindən kənara çıxdıqda sizi dəli adlandıracaqlar. Çünki, bu işin əsas məsələsi budur…

 Mənim musiqi zövqüm, geyim tərzim, yemək menyum, necə deyərlər, bir sözlə hər şeyim qarşımdakı insanın istəkləri ilə üst-üstə düşmürsə, demək, mən dəliyəm… Necə də gülməli səslənir, amma, çox təəssüf ki, bu reallıqdır.

Əsərdə İvan Dmitriç daim kimlərdənsə nələrdənsə qaçır, kiminsə onu gəlib tutub aparacağından qorxur. Əsəri oxuyarkən gözlərimin önündə mənzərə canlanır, necə ki, qəlbimizin sınıq yeri olan mənzərə…

Nə olsun ki, o dəli deyil. Səni zorən dəli etmək istəyirlərsə, onda bəs necə olsun?

Axı 1937-1838-ci illərdə Azərbaycanda repressiya qurbanları da daim kimlərdənsə, nələrdənsə qaçır, kiminsə onları gəlib tutub aparacaqlarından qorxurdular. Hüseyn Cavid ilə İvan Dmitriç oxşarlığı deyib susuram. Hüseyn Cavid də heç nə etmədiyi halda səbəbsizcə qorxu içində yaşayırdı, eynilə İvan Dmitriç kimi. Daha da dərinə ensək, neçə-neçə Hüseyn Cavidlər deyərik… Əsər bir o qədər sadə görünsədə içindən necə dərin mənalar çıxmasına şahid oluruq.

Deyəsən mən də yaşadığım cəmiyyətin “dəlisiyəm” elə…

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025)

                                                                 

 

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

 

“Üzeyir Hacıbəyli barədə yazılar – “Görkəmli pedaqoq” başlığı ilə növbəti – üçüncü yazını diqqətinizə təqdim edirik. 

 

Ü.Hacıbəyli müəllim haqqında

Uzeyir bəy təhsildə əsas sima olan müəllimə yüksək qiymət verirdi.  Müəllimlik peşəsinin şərəfli olduğu qədər də məsuliyyətli və çətin olması barədə belə yazırdı: "Müəllimlik vəzifəsi çox çətin və ən məsuliyyətli bir vəzifədir. Hər adam onun öhdəsindən gələ bilməz və hər bir adama müəllim deyib, uşaqları ona tapşırmaq böyük xətadır. Yalnız bir təlimdən başqa uşağın tərbiyəsi dəxi müəllimin öhdəsindədir. Uşaq dəxi qabili-tərbiyə bir şey olduğuna görə, onu nə tövr tərbiyə etsən, o cür də adam çıxar. Tərbiyə işində cüzi bir səhlənkarlıq uşağın gələcəyini pozub, evini yıxar. Bu ağır sənətə qədəm qoyan müəllim əfəndi bunların hamısını əvvəlcə mülahizəyə almalıdır.

Müəllimliyi özü üçün Sibir əzabı bilən müəllim yaxşıdır özünü bu sənətdən kənar etməklə, zəhmətdən və cavabdehlikdən qurtarsın, qəlbində tərbiyə və təlimə bir şövq və həvəs yoxsa, heç bu işə girməsin və bu sənəti əhl adamlara tərk ilə özünə başqa bir kəshi-ruzi vasitəsi axtarsın”.

Onun fikrincə, müəllim hər şeydən əvvəl yüksək şəxsi keyfiyyətlərin daşıyıcısıdır. O, yüksək əqidə sahibi, öz peşəsinin vurğunu olmalı, yüksək mədəniyyətə, pedaqoji etikaya və mənəviyyata, dərin biliyə və erudisiyaya, yüksək nüfuza malik olmalıdır. Hər cəhətdən hamıya nümunə olmalı, öz məsuliyyətini dərindən dərk etməlidir. Ona görə də yazılarının birində göstərirdi ki, “…kənd camaatı görsə ki, içərilərində olan müəllimlər dərd göstərən və dərman bilənlərdir, şübhəsizdir ki, o müəllimlərə məhəbbət və etibar ilə baxıb kamali-mərifətlə övladlarını onların təhti-tərbiyə və təliminə verərlər...”.

Üzeyir bəy müəllim hazırlığına yüksək qiymət verir, K.D.Uşinskinin “Müəllim nə qədər ki, oxuyur, öyrənir, o yaşayır, o, oxumağı dayandırdıqda ondakı müəllimlik ölür” fikrinə haqq qazandırırdı.  Onun özünün müəllimlərin gündəlik dərs hazırlıqlarına maraqlı yanaşması varmış. Müəllimlər şagird və tələbələrin dərsə gəlməməsindən şikayətlənəndə Üzeyir bəy təbəssümlə soruşarmış: “Əminsinizmi ki, sizin dərsinizdə  auditoriyanın boş qalmasında təkcə uşaqlar günahkardır?” Oxun hara atıldığını başa düşən müəllimlər gündəlik dərslərə  daha ciddi hazırlaşarmışlar.

Növbəti yazımızda Ü.Hacıbəylinin tərbiyə haqqında fikir və düşüncələrindən bəhs olunacaq.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025)

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Təbrizdə yaşayan Mehdi Səhəndidir.

 

 

Mehdi Sırdaş

Təbriz

 

SƏNİ NAMAZ QILIRAM

 

Ağzından damlayıbdır,

Bir damla pətəklərə.

Nəfəsin toxunubdur,

Sanki kəpənəklərə.

 

Başından şal düşəndə,

Qaranlıq qaralıbdır.

İnci-inci dişlərin,

Dağlardan qar alıbdır.

 

Sənə niyyət eyləyib,

Səni namaz qılıram.

Ağlım başımdan gedir,

Qunutda yıxılıram.

 

Göz ol tanrılığından,

Mənə təkcə sən gərək.

Səndən ayrılmaq üçün,

Beş arşın kəfən gərək.

 

Qarşına çıxmağımdan,

Utanıb üzdən üzüm.

Gecə-gündüz gözümdən,

Axıb gecə-gündüzüm.

 

Səni görüb duyandan,

İçimdə əlamandı.

Nəsə demək istədim,

"Nəsə"m ağzımda yandı!..

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025)

 

Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

 

 

Kölgədə calaq

 

“Kölgədə calaq” deyimi dominant bir mədəniyyətin təsiri altında inkişaf edən, lakin tamamilə əriyib qarışmayaraq yeni keyfiyyətlər qazanan mədəniyyətlər üçün olduqca yerinə düşür. Əslində, calaq prosesi kənd təsərrüfatında iki fərqli bitki növünün birləşdirilərək yeni, daha güclü və davamlı bir növ yaradılmasına xidmət edir. Eyni prinsipi mədəniyyətlərə tətbiq etmək qüsur olmasın gərək.

 

Kölgədə calanan mədəniyyətlərə tarixi örnəklər gətirməyə çalışaq.

Bəri başdan vurğulayaq ki, bəzi mədəniyyətlər böyük sivilizasiyaların kölgəsində formalaşmış olsa da, lakin tamamilə əriməyib və yeni sintezlər meydana gətirib.

 

Türk-İslam mədəniyyət calağı

 

İslamın yayılması ilə türk mədəniyyəti yeni bir mərhələyə keçdi. Şamanist köklərə malik türklər İslam mədəniyyətinin kölgəsində birləşərək, sufi fəlsəfəsi, memarlıq və idarəetmə sistemlərində unikal bir sintez yaratdı. 

Örnəyi:

-Səlcuqluların və Osmanlıların dövlət quruluşu – 

İran, Bizans və ərəb dövlətçilik gələnəkləri ilə də calaqlanaraq özünəxas yönətim modeli formalaşdı;

-İslam-Türk sənəti və memarlığı – 

Göytürk yazı mədəniyyəti, Çin təsiri və İslam xəttatlığı ilə birləşərək Osmanlı, Səfəvi və Mavəraünnəhrdə unikal sənət örnəkləri yaratdı.

 

Yaponiya -  Gündoğar ölkənin mədəniyyət Günbatarlığı…

 

Yaponiya uzun müddət Çin və Koreya mədəniyyətinin kölgəsində inkişaf etsə də, Meiji çağdaşlaşması dönəmində Batı texnologiyası və yönətim sistemi ilə calaqlanaraq həm çağdaş, həm də gələnəksəl bir model formalaşdırdı (bu barədə vurğularımızı ll yazıda vermişik);

-Samuray etikası (Bushido) ilə Batı sənayesi calaqlanaraq çağdaş Yaponiya toplumunu formalaşdırdı;

-Zen-Buddizm və Batı elmi düşüncəsi calaqlanaraq unikal fəlsəfi məktəblər meydana çıxardı.

 

Sovet calağı

 

XX yüzildə Sovet ideologiyası və mədəniyyəti bir çox yerli mədəniyyətlərə calaq edildi. Sonucda:

-Türküstan və Qafqaz xalqları çağdaş yönətim sistemləri ilə calaqlanaraq yeni şəhər mədəniyyəti formalaşdırdı;

-Rus dili və yerli dillər calaqlanaraq hibrid linqvistik sistemlər yarandı (örnəyi, sovet dönəmində yaranan rusca-türkcə qarışıq terminologiyalar kimi)…

 

Uğurlu və uğursuz calaqlar

 

Təcrübə göstərdiyi kimi, heç də bütün calaq prosesləri uğurlu olmur. Bəzən dominant mədəniyyətin ağır təsiri altına düşən toplumlar ya öz mədəniyyətlərini itirir ya da dayanıqsız sintezlər yaradır.

 

Uğurlu calaqlanma (dəyərlərin bir-birini tamamlaması, güclü elmi və sənət sintezi və s.):

 - Osmanlı İmperiyası – Bizans, İran, ərəb və əlbəttə, əsasən türk mədəniyyəti ilə calaqlanaraq unikal sivilizasiya modeli yaratdı;

-Hindistan və İslam – Moğollar dönəmində yerli hind gılənəkləri ilə İslam mədəniyyəti calaqlanaraq Tac Mahal kimi mədəni abidələr və yeni bir saray mədəniyyəti meydana gətirdi;

-Azərbaycan muğamı – Türk, ərəb və b. musiqi sistemlərinin calaqlanması əsasında formalaşdı.

 

Uğursuz calaqlanma:

-Sovet mədəniyyətinin zorla calaqlanması – 

Bəzən yerli mədəniyyətləri zəiflədərək təbii inkişafın qarşısını aldı;

-Afrikada müstəmləkəçi mədəniyyətlərin calaqlanması – Avropa mədəniyyəti zorla Afrika mədəniyyətlərinə calaqlanaraq hibrid lakin zəif köklü strukturlar formalaşdırdı.

 

Yeni mədəni sintezlər

 

Günümüzdə qloballaşma prosesi ilə bir çox mədəniyyətlər yenidən calaqlanma mərhələsindədir.

 

Türk dünyası və Batı – texnologiya və irsin calağı:

-Türkiyənin həm Türk-İslam, həm də Batı dəyərləri ilə calaqlanaraq çağdaş dövlət modeli formalaşdırması;

 

-Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan kimi ölkələrin milli identitetlərini qoruyaraq Batı texnologiyaları ilə calaqlanması (örnəyi, rəqəmsal transformasiya və milli irsin birliyi).

 

Çin və Batı – kapitalizmin və mərkəzləşdirilmiş yönətimin calağı:

-Çin iqtisadi modeli kapitalist bazar qaydaları ilə sosialist ideologiyasının calaqlanması əsasında formalaşıb.

 

Yenidən qurulan İslam mədəniyyəti:

-İslam dünyasında həm çağdaş elmi düşüncəni, həm də dini identiteti qoruyaraq yeni bir mədəni sintez yaratmaq cəhdləri (örnəyi, Malayziya, BƏƏ və Türkiyədə bu tendensiya görünür).

 

Mədəniyyətlərin kölgədə calaqlanması qaçılmazdırmı?

 

Mədəniyyətlərin bir-birindən təsirlənməsi, dominant mədəniyyətlərin kölgəsində yeni sintezlər yaranması tarixin qaçılmaz qanunudur. Lakin bu calaqlanmanın necə sonuclanacağı bir neçə faktordan asılıdır:

-Calaqlanan mədəniyyət öz köklərini qoruya bilirsə, yeni və güclü bir sintez yarana bilər;

-Əgər mədəniyyət yalnız passiv şəkildə dominant sistemə uyğunlaşırsa, assimilyasiya prosesi qaçılmaz olur.

 

Nəhayət:

-Süni intellekt və rəqəmsal mədəniyyət calaqları yeni sintezlər formalaşdırırmı? - Örnəyi, texno-mədəniyyətin özünün calaqlanması prosesi varmı?

-Çağdaş qlobal mədəniyyətdə yeni calaqlar hansı yöndə gedəcək? 

-Türk-İslam dünyası yaxın çevrəsinə (qucaqlayıcı) kölgə sala biləcək, yoxsa, özü hansısa kölgənin altında calaqlanacaq?.. - Biz, əlbəttə, birinci varianta inanırıq, bununla belə, sualı dəngəli quraq - hər iki halda onun yeni meyvələri necə olacaq?..

Bunlar XXI yüzilin açıq sualları arasındadır… Sual varsa, hər halda cavab da olacaqdır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025)

 

 

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət

 

 

Günlər keçir birəm-birəm, 

Bir uğurlu yol gedirəm.

Yurdumuzu vəsf edirəm.      

Əldə qələm, dizdə varaq.       

Mənə qalan bu olacaq. 

 

Bu gün nəğməkar şair, dramaturq, tərcüməçi, əməkdar incəsənət xadimi İslam Səfərlinin doğum günüdür.

 

İslam Səfərli 12 fevral 1923-cü ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Babək rayonunun Şəkərabad kəndində anadan olmuşdur. Hazırda şairin adını daşıyan Naxçıvandakı 1 saylı məktəbi bitirdikdən sonra könüllü olaraq Böyük Vətən müharibəsinə yollanmışdır. İkinci dünya müharibəsi başa çatdıqdan sonra o,  Azərbacan Dövlət Universitetinin filologiya fakultəsinin jurnalistika şöbəsini bitirmişdir.

O, müxtəlif illərdə  “Şərq qapısı”, “Azərbaycan gəncləri” və “Ədəbiyyat qəzeti" redaksiyasında işləmiş, Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsində redaktor, ədəbi-dram verilişləri şöbəsinin müdiri olmuş, 1960-1973-cü illərdə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının poeziya və dramaturgiya bölməsində çalışmışdır.

Daha çox oçerk, novella, libretto və kinossenari, məqalələr müəllifi kimi tanınmış şairin müharibə mövzusunda qələmə aldığı şeir və poemalar xüsusi oxucu rəğbəti qazanmışdır.

Əsasən, heca vəznində yazan şair "Heca vəzniyəm mən"  adlı ayrıca bir şeir də qələmə almışdır. 

Onun şeirlərinə  "Bakı, sabahın xeyir", "Zərif gülüşlüm", "Bir könül sındırmışam", "Qonaq gəl bizə", "Bakılı qız", "Nə vaxta qaldı", "Ana", "Ay qaşı, gözü qara qız", "Ağ xalatlı həkimlər", "Gəncliyimi gəzirəm", "Aylı gecələr" və s. kimi dillər əzbəri olan mahnılar bəstələnmişdir.

 "Göz həkimi", "Ana ürəyi", "Yol ayrıcı", "Xeyir və Şər", "Dədəgünəş əfsanəsi" və s. kimi səhnə əsərləri müxtəlif vaxtlarda, ayrı-ayrı bölgələrdə tamaşaya qoyulmuşdur.

O, həmçinin tərcüməçilik fəaliyyəti ilə də məşğul olmuş,  A. S. Puşkin, M. M. Svetlov, S. Marşak, M. Kərim, M. Tursunzadə, K. Koladze, Y. Dolmatovski və s. kimi tanınmış yazarların  əsərlərini dilimizə tərcümə etmişdir.

Onun ümumilikdə 18 kitabı işıq üzü görüb. 

İslam Səfərli 6 noyabr 1974-cü ildə uzun sürən xəstəlikdən sonra dünyasını dəyişmiş və Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.

Ruhu şad olsun!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025)

 

 

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 

Əbdülbaqi Fövzi (Yusifzadə) 1901-ci il fevralın 12-də Azərbaycanın Şamaxı qəzasında (indiki Şamaxı şəhərində) dəmirçi ailəsində doğulmuşdur.  1918-ci ildə ailəliklə Gəncəyə köçmüşlər. Burada əvvəlcə tütün fabrikində işləmiş, sonra Gəncə müəllimlər seminariyasına daxil olmuşdur. 

 

1921-ci ildə şagird komitəsinin sədri olmuşdur. Gəncə Qəza İcraiyyə Komitəsində müxtəlif vəzifələrdə, həm də savadsızlığın ləğvi sahəsində çalışmışdır (1921-1924).

Sonra təhsilini davam etdirmək üçün Bakıya göndərilmişdir.  Əvvəlcə fəhlə fakültəsində oxumuş, sonra pedaqoji texnikuma dəyişilmişdir (1924-1928). 

Eyni zamanda, görkəmli yazıçı Süleyman Sani Axundovun müdirlik etdiyi 19 nömrəli 1 dərəcəli orta məktəbdə müəllim işləmişdir.

O dönəmlərdə ara-sıra şeirlər yazır və şeirləri bəyənilirdi.

1926-cı ildə Əbdülbaqi Fövzi "Gənc qızıl qələmlər" cəmiyyətinin üzvü olmuşdur. Azərbaycan Proletar Yazıçıları Birliyi 1928-ci ildə onu Moskvaya, V. Bryusov adına ali ədəbiyyat kurslarına göndərmişdir.

Əvvəcə 1 Moskva Dövlət Universitetinin ədəbiyyat fakültəsində, sonra Dövlət Redaksiya-Nəşriyyat institutunda təhsil almış, orada kursu bitirmiş (1928-1933) yazar Bakıya döndükdə dərhal işlə təmin edilmişdir, Azərnəşrdə bədii ədəbiyyat şöbəsində redaktor işləmişdir.

Ədəbi fəaliyyətə 1920-1922-ci illərdən başlayanda şeirlə yanaşı publisistikada, ədəbi tənqiddə də qələmini sınamışdır. "Gəncə seminariyasında" adlı ilk tənqidi məqaləsi "Dilxor" təxəllüsü ilə "Əxbar" qəzetinin 1920-ci il payız nömrələrində çap olunmuşdur. 1922-ci ildə "Yeni Gəncə" qəzetində "Eynək" şerini "Salik" təxəllüsü ilə dərc etdirmişdir.

İstər "Yeni fikir" qəzeti, "Qızıl şəfəq" və "Dan ulduzu" jurnallarında (Tiflis dövri mətbuatı), istərsə də "Komsomol", "Pioner", "Maarif işçisi", "İnqilab və mədəniyyət" jurnallarında, "Kommunist", "Yeni yol", "Gənc işçi" qəzetlərində şer və hekayələrini Şahid, xüsusən Şirvani təxəllüsləri ilə çap etdirmişdir.

Ədəbi yaradıcılığında türkçülük, millətçilik çalarlrı olmadığından repressiyua illərinin ona bir qorxusu olmamışdır.

Əbdülbaqi Yusifzadə xidmətlərinə görə üç medalla təltif olunmuşdur.

1956-cı il yanvarın 7-də Bakıda vəfat etmişdir.

 Allah rəhmət eləsin. Amin.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025) 

 

 

Çərşənbə, 12 Fevral 2025 10:47

Şəhidlər barədə şeirlər – Kamal Mirzəliyev

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Coşqun Xəliloğlunun “Şəhidlər barədə şeirlər” silsiləsini təqdim edir. Bu gün Kamal Mirzəliyevə həsr edilmiş şeirlə tanış olacaqsınız.

 

KAMAL ƏJDƏR OĞLU MİRZƏLİYEV

(30.08.1996.-17.10.2020.)

Şamaxı rayonunun Çarhan kəndində doğulmuş, sonradan ailəsi ilə birlikdə Qaradağ rayonunun Sahil qəsəbəsinə köçərək orada yaşamış,  Qarabağın azad edilməsi uğrunda Vətən müharibəsinin şəhidi

 

          K A M A L

 

İnsanı   insan edir  əqidəsi, amalı,

Sizlərlə tanış edim  igidimiz Kamalı.

Əslən Şamaxıdandır, böyüdü Qaradağda,

Şəhidliyə qovuşdu  Talışda-Qarabağda.

 

İki gözəl bacıya  mehriban qardaş idi,

Ananın sevimlisi, ataya sirdaş idi.

Atası  halallıqla böyütmüşdü  Kamalı,

Oğul da oğul idi, nur  saçırdı camalı.

 

Təmkinlə, ləyaqətlə  dolaşardı, gəzərdi,

Şirin gülüşü  ilə evlərini   bəzərdi.

Necə kədərli  idi – işğalı  Qarabağın,

Dözmək olarmı  qalsın  yağılarda torpağın?

 

Əsgərliyə gedəndə xoşbəxt, bəxtəvər idi,

Doğma Vətənə layiq  oğul di, ər idi.

Əsgərlik  xidmətində  qazandı o, hörməti,

Aprel döyüşləri də oldu onun qisməti.

 

Vətən borcunu verib,  qayıtdı o, Sahilə,

Dostlarına deyirdi, “Döyüş öndədir hələ”.

Hər şeyin öz vaxtı var, yetişdi zaman, məqam,

Könüllü əsgər oldu, alınacaq intiqam.

Başladı  o, xidmətə  kəşfiyyat bölümündə,

Elə hünər göstərdi,  qorxmadı  ölümündən.

 

Bir yaralı döstunu çıxararkən meydandan,

Ucaldı şəhidliyə, keçərək  şirin candan.

Əbədiyaşar oldu,  yolu düşdü cənnətə,

Ondakı ürəyə bax,  bax , ondakı qeyrətə.

 

Şəhidlər qürurumuz, şəhidlər and yerimiz,

Şəhid məzarlarısa  ocağımız, pirimiz.

Qarabağ azad olub, borcluyuq şəhidlərə,

Çox nəğmə  yazılacaq Kamaltək igidlərə.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025)

 

Filippin Respublikasında fəaliyyət göstərən Manila Beynəlxalq Məktəbində mədəniyyət festivalı keçirilib. Beynəlxalq festivalda 30-dan çox ölkənin mədəniyyəti, adət-ənənələri və milli təamları nümayiş olunub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, Filippindəki Azərbaycan diasporu festivala 23 nəfərlik heyətlə qatılıb. Milli mətbəximizin  yarpaq dolması, kələm dolması, ləvəngi, kükü, Qarabağ kətəsi, dovğa və digər yeməkləri qonaqlara təqdim edilib. Yarpaq dolması və dovğa xüsusi rəğbətlə qarşılanıb.

Ölkəmizə məxsus stenddə Azərbaycan xalçası və milli ornamentli suvenirlər də sərgilənib, ziyarətçilərə Vətənimiz haqqında ətraflı məlumat verilib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025)

 

Yaponiyanın ən böyük musiqi mərkəzlərindən biri olan “Yamaha Music Yokohama Minatomirai”-da “Azərbaycan bəstəkarı Qara Qarayevin musiqisi ilə tanışlıq” mövzusunda konsert-mühazirə keçirilib. Bu, mərkəzin tarixində Azərbaycan bəstəkarının yaradıcılığına həsr olunmuş ilk musiqi tədbiri olub.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, layihənin təşəbbüskarı Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu Gülnarə Səfərovadır. O, konsert-mühazirədə Azərbaycan klassik musiqi tarixindən və Qara Qarayev yaradıcılığından danışıb, dahi bəstəkarın fortepiano üçün əsərlərini ifa edib.

“Yamaha Music Yokohama Minatomirai”nin təşkilatçılığı ilə baş tutan konsert-mühazirə bir gün ərzində iki dəfə olub və anşlaqla keçib.

Qeyd edək ki, Yaponiyanın “Zen-On” nəşriyyat evində Qara Qarayevin fortepiano üçün əsərlərindən ibarət not kitabı buraxılıb. Kitabda yapon və ingilis dilində verilən metodik tövsiyələr Gülnarə Səfərova tərəfindən işlənilib. Bəstəkarın “Simli kvartet, "Yeddi gözəl" baletindən süita və "Don Kixot" simfonik qravürlərinin partituraları Yaponiyanın bütün musiqi mağazalarında və onlayn platformalarda satılır.

Hazırda Yaponiyada Qara Qarayevin bəstəkarlıq irsi ilə tanışlıq və musiqisinin təbliği işləri davam etdirilir. 2026-cı ildən başlayaraq Tokionun gənc pianoçular müsabiqəsinin proqramına XX əsrin görkəmli bəstəkarları sırasında Qara Qarayevin də əsərlərinin daxil edilməsinə qərar verilib.

Azərbaycan dövlətinin diaspor və mədəniyyət siyasətinə, “Azərbaycan Mədəniyyəti - 2040” Milli Mədəniyyət Konsepsiyası və Konsepsiya çərçivəsində 2025-2030-cu illər üçün Birinci Milli Fəaliyyət Planına uyğun olaraq Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin dəstəyi ilə cari ilin ikinci yarısında Yaponiyada Qara Qarayev yaradıcılığı ilə bağlı böyük bir layihə və tədbirin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025)

 

İtaliyanın “Opera 2001” təşkilatı İspaniya və Fransanın müxtəlif şəhərlərində Cüzeppe Verdinin “İl Trovatore” (“Trubadur”) operasını səhnələşdirir. Martın 2-dək nümayiş olunacaq operada soydaşımız Çinarə Şirin mezzo-soprano səsli qaraçı Azuçena rolunda çıxış edir. Soydaşımızın çıxışı tamaşaçılar tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılanır.

Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən məlumat verilib.

 

Qeyd edək ki, İtaliyada yaşayan opera sənətçisi Çinarə Şirin Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin dəstəyi ilə həyata keçirilən bir sıra layihələrin iştirakçısıdır. Almaniya Azərbaycanlıları Alyansının İdarə Heyətinin üzvü, Almaniyada yaşayan pianoçu Səbinə Məmmədovanın təşkilatçılığı ötən il martın 3-də Milanda baş tutan “Musiqi sərhəd tanımır” adlı konsert proqramı da belə layihələrdəndir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.02.2025)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.