Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.

Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”

Bu günlərdə “Everest” nəşriyyatında müəllifin “Seçmələrin seçməsi-qranulalar” adlı kitabı da işıq üzü görmüşdür.

Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:

1.

“ Üzümə baxma, üzüm səni aldadar,

 Gözümə baxma, gözüm səni aldadar.

Heç inanma, sözüm səni aldadar

Mənim özümü aldadıb…”

2.

“ Yarımçıq əlyazma” romanı bizim dastanı vaxtilə oxumuş adamları bir daha onu vərəqləməyə məcbur etdi: “görüm, bu nankor Kamal Abdulla dastanın filan yeri ilə bağlı düz yazıb, ya yox?!”

3.

“ Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı insan cəmiyyətini bir qədim Təbiət dövründən başqa bir qədim dövrə - Mədəniyyət dövrünə keçirən körpüdür. Bu körpü Dəli Domrulun quru çayın üzərindən saldığı haman sınıq körpü olmasın?!

4.

Möhtəşəm Odissey nəhəng Basat və nəhəng Beyrək xətlərini bir tək özündə birləşdirir.

5.

Buğac natamam Edipdir və Dirsə xan natamam Laydır. Buğacın da, Dirsə xanın da taleyi xoşbəxt sonluqla bitir. Amma məlumunuz olsun ki, xoşbəxt sonluqlar bu dünyada az adamı dü şündürür. Onlar tez yaddan çıxırlar. Onlar bədbəxtlik rəmzi olan Edip və Lay qədər yaşamırlar.

6.

Salur Qazanın dastanda ədalətsiz hərəkət lərinin təsviri yox deyil. Ən böyüyü budur. O öz evini qədim Oğuz adətinə uyğun olaraq hər il bir dəfə yağmaladardı. Bu yağmada İç Oğuz, Dış Oğuz bəyləri birlikdə iştirak edərdilər. Qədim primitiv demokratik adət. Bir dəfə isə Salur Qazan yağmaya Dış Oğuz bəylərini dəvət etmir. Əslində, o bununla demokratik ənənəni pozur. Acı nəticə özünü gözlətmir. Dış Oğuz üsyan edir - Beyrək öldürülür. Üsyan yatızdırılır - Aruz Qoca öldürülür. Əsl günahkar kimdir?

7.

Biri günaha batan Edip, o biri eyni günaha “namizəd” olan Buğac. Bədbəxt və bədbəxtliyi ilə yüz yerə şaxə atan Edip və xoşbəxtliyi ilə heç bir tərəfə şaxə ata bilməyən, başqa heç bir boydan əks-sədası gəlməyən Buğac.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Həssas qəlbə sahib olan şairlərimiz öz poeziyası ilə oxucularının ruhuna toxunur. Onların əsərlərində kədər, sevinc, tənhalıq və s. hisslər xüsusi ifadələrlə oxucunun qəlbində dərin izlər buraxır.

Bugünkü qonağımız da "Bir şeirin hekayəti"- ni söyləyərkən, siz o həssas anları duyacaqsınız.

Beləliklə, bu dəfə bizə "Bir şeirin hekayəti"- ni sevimli gənc şairimiz Ruslan Dost Əli söyləyəcək.

-Salam Ülviyyə xanım, rubrikanıza dəvət etdiyiniz üçün təşəkkür edirəm.

Uşaq vaxtı çox ana mehirli olmuşam. Biraz anasız qalan kimi nəfəsim kəsilirdi, boğulurdum. Özümü pis hiss edirdim, xəstələnirdim. Ac, sususuz qalırdım. Elə bilirdim, anam məndən bir neçə metr uzaqlaşsa, nəfəsini, hənirini hiss eləməsəm, nəsə çox pis bir şey baş verəcək. Dünya dağılacaq. Bu hal uzun illər boyu davam elədi. Biz bir-birimizdən ayrılmadıq. Ancaq anam üçün bu heç də xoş deyildi. Həmişə deyirdi, mən ölsəm sən neyləyəcəksən?!

Sonra iş elə gəldi ki, mən təhsil almaq üçün xaricə getməli oldum və beləcə dəhşətli günlərim başladı. Bir neçə dəfə təhsilimi yarımçıq qoyub, geri qayıtmaq haqqında düşündüm. Lakin dönmədim. Orada xeyli vətən həsrətli şeirlər yazmaqla yanaşı, ana haqqında şeirlər yazdım. Bu şeiri də həmin dönəmlər yazmışam. Həmin şeir çəkdiyim mənəvi əziyyətlərə dəyərmi? Bilmirəm... Hər halda, bu şeiri yazdığıma görə şadam və oxumağa, əlbəttə, dəyər...

yene başda durar yapdığı çörək, 

bütün yeməklərin tamı yığışsa.

ana var, dünyada hamı var demək,

bir ana eyləməz hamı yığışsa...

onu qapı-baca necə sıxmasın,

mənə dar gəlirsə bu boyda ölkə.

deyirəm, başımdan böyük çıxmasın,

böyümək ən böyük xatamdı bəlkə...

adicə suyu da elə hər zaman,

anamın əlindən alıb içərdim.

əlim kəsilsəydi, nə dəva-dərman,

anam bircə dəfə öpsə, keçərdi...

indi öpmək nədi, heç əlləri də,

sinəmin ağrıyan yerinə  çatmaz.

gecələr gözünə yuxu zor gedər,

gündüzlər əlləri bir işə yatmaz...

günorta məktəbdən evə gələndə,

anam olmasaydı yemək yeməzdim.

çörək olmayanda utandığından

üzümə baxmazdı, heç nə deməzdi.

qəbul eləməyib yoxu, yoxları,

üzümü nə zaman bozartmamışam.

istəyim mümkünsüz olan vaxtları

uzun saçlarını az dartmamışam.

indi nə vermərəm, öpüb gözündən,

o yorğun saçları hörməkdən ötrü.

üzümü çəkmirəm göyün üzündən,

bircə yol üzünü görməkdən ötrü...

nə gərək od çatıb, kabab çəkməyə,

səsini eşitsəm həmən doyuram.

çayı da qoymazdı özüm tökməyə,

indi paltarı da özüm yuyuram...

orda bilərmişsən bircə sən yəni,

burda bişirdiyim yeməyin dadın.

inan, böyümərəm, bir də sən məni

təzədən dünyaya gətirsən, qadın!

önündə diz çöküb, əyilmək gərək,

istəyim ruhuma qoy calaq olsun.

ana qarışısında əyilmək, gərək

oğulçün ən böyük ucalıq olsun...

yenə başda durar yapdığı çörək,

bütün yeməklərin tamı yığışsa.

anam var, mənimçün hamı var demək,

bir anam eyləməz hamı yığışsa...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)

Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu dünyadakı ən gözəl hiss, məncə, xoşbəxtlikdir. Xoşbəxt insan kimdir bəs? Mahnıda deyir ki, "şu dünyadaki en mutlu kişi mutluıuk verendir…”

Müddəti bəlli olmayan bir serialın ayrı-ayrılıqda baş roluyuq hər birimiz öz həyatımızda. Amma seriallar heç vaxt sadəcə baş roldan ibarət olmaz. O qız və ya oğlanın mütləq ki, bir ailəsi, bir neçə dostu, ya eşqindən divanə olduğu, ya da qovuşa bilmədiyi biri olar. Əgər ki, obrazınız həqiqətən insani keyfiyyətlərə malikdirsə bax onda çevrəsindəkilər də, o da bir araya gələndə, çiyin-çiyinə verdikdə üzlər gülər, qarın toxluğuna gecədən səhərə gülünər.

Xoşbəxtlik nisbi anlayışdır. Kiminin xoşbəxtliyi bir maşındadır, kimininki bir sarılmada. Təəssüf ki, ətrafdakı hər kəsi xoşbəxt etmək mümkün deyil. Lakin bu dünyaya kiçik təbəssümlər də lazımdır. 

Uşaqkən elə bilirdim ki, bir nəfər ağlamırsa, demək ki, hər istədiyi yolundadır. O xoşbəxtdir. Elə bilirdim ki, hər istədiyini ağlayaraq əldə etmək olar. Çünki dayım mən ağlamayım deyə gecə 2də də banan almağa gedərdi mənim üçün. Lakin böyüdükcə əslində heç nəyin bu qədər bəsit olmadığını təəssüf ki, anladım. Küçəyə çıxdıqda heç kimin üzündə təbəssüm yox, hər kəsin beynində minlərlə fikir... Hər kəs bu həyatda birtəhər ona verilən ömrü doldurmağın dərdindədir. Amma düşünmürlər ki, bunu özlərinə zülm yox, əyləncə halına gətirsələr, zövq almağa çalışsalar, əslində hər şey daha gözəl ola bilər. Mən gülüşün yoluxucu olduğuna inanıram. Məsələn yolda hər hansı bir uşağın güldüyünü görəndə istəmsiz üzümə yayılan gülümsəmədən bilirəm bunu. Nəyə görə uşaqlar daha xoşbəxt olur. Çünki onlar hər şeyi oyuna çevirib həzz almağı bacarır. Bəs biz edə bilmərik? Düşünün ki, avtobusda, ya metroda üzbəüzünüzdə oturan kefsiz biri var. Ona ehmalca gülümsəmək bəlkə də ona ruh verə bilər? Düzdür, indiki dövrdə insan nəinki tanımadıqlarından, hətta bir evdə yaşadıqlarından qorxur. Buna görə də bu dediyim jest xeyli təhlükəlidir. Amma mən sevginin də hər şeyi aşa biləcəyinə inanan romantik polyannayam deyəsən. İndi qədər yetişmişləri dəyişə bilmərik bəlkə, amma özümüz bu cür yetişdirsək, bu dünyanın gələcəyi üçün çox şeyi dəyişə bilərik. Xoşbəxt olmaq elə də çətin deyil. Hamı bir təhər dolanmağa çalışarkən kiçik bir gülümsəmə bəlkə də qarşınızdakının həyatına toxuna bilər. Sadəcə inam və birgə mücadilə..

Mahnıda da deyir axı, bütün dünya buna inansa, birlik olsa, hayat bayram olsa...

Birlik olun, çünki həyat qəddarcasına insanları yıxmaq istədikdə yalnız bir halda onlar müvazinəti saxlaya bilərlər -  çiyin-çiyinə verdikdə. Sağlıcaqla qalın.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün Azərbaycan xoreoqrafiya sənətində özünəməxsus yeri olan bənzərsiz balet ustası, xalq artisti, Dövlət mükafatı laureatı baletmeyster Çimnaz Babayevanın anım günüdür.

Çimnaz Məmməd qızı Babayeva 1946-cı il dekabr ayının  23-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1964-cü ildə Bakı Xoreoqrafiya Məktəbini  bitirmiş gənc balet artisti Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının truppasına qəbul edilmişdir. Azərbaycanın balet ustalarından biri kimi tanınmış görkəmli sənətçi teatr səhnəsində bir çox milli və klassik balet tamaşalarında unudulmaz obrazlar yaratmışdır. 

Çimnaz xanım həyat yoldaşı, Xalq artisti Vladimir Pletnyov ilə birgə A.Məlikovun “Məhəbbət əfsanəsi” baletində Şirin, Q.Qarayevin “Yeddi gözəl”ində Aişə, “İldırımlı yollarla”da Sari, Ə.Bədəlbəylinin “Qız qalası”nda Gülyanaq, F.Əmirovun “Nəsimi haqqında dastan”da Nəsiminin sevgilisi, L.Minkusun “Don Kixot” baletində Kitri kimi obrazlara can etmişdir.

O, eyni zamanda klassik xoreoqrafiya və Azərbaycan milli rəqs sənətinin sintezinə nail olmuş, baletlərə yüksək professionallıqla quruluş vermişdir. Teatrın balet truppası ilə birgə Rusiya, Ukrayna, Fransa, İtaliya, Norveç, İsveç, Birma, Hindistan, Türkiyədə uğurla çıxış etmişdir.

Çimnaz xanım həmçinin pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olmuş 1977-ci ildən 2000-ci ilədək Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında məşqçi baletmeysteri vəzifəsində fəaliyyət göstərmiş. Teatrda gənc balet artistlərinin yetişdirilməsində əvəzsiz xidməti olmuşdur.

Milli baletimizin görkəmli nümayəndələrindən biri olan Çimnaz Babayeva özünün qırxillik fəaliyyəti dövründə bir çox fəxri adlara və yüksək dövlət mükafatlarına layiq görülmüşdür. O, 1970-ci ildə Əməkdar artist, 1974-cü ildə Fikrət Əmirovun “Nəsimi haqqında dastan” baletinin səhnələşdirilməsinə görə Azərbaycanın Dövlət mükafatı laureatı, 1978-ci ildə Xalq artisti kimi yüksək fəxri adlara layiq görülmüşdür. 2002-ci ildən Prezident təqaüdüçüsü olmuşdur.

Görkəmli baletmeyster 2019-cu il dekabrın 23-də 73 yaşında vəfat etmişdir.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət”

21 dekabrda növbəti dəfə ilin ən uzun gecəsini yaşadıq. Söz vaxtına çəkər, illər əvvəl bu gecəyə həsr etdiyim bir şeir var, istəyirəm onu oxucularıma ərməğan edim. 

GÖZ YADDAŞI

Saçların tək uzun bir qış gecəsi,               

Qarşımda dəftərçə, əlimdə qələm.

Səni düşünürəm tənha otaqda, 

Kaş xəyal da olsa, yanına gələm. 

Rəsminə baxıram gözümü yumub,

Döyünmür ürəyim, bir sükut çöküb.

Bu şəkli nə rəssam, nə də fotoqraf,                     

Sevən gözlərimin yaddaşı çəkib. 

Bu qış gecəsində qovuşsaq əgər, 

Sevincdən ağlaram, gülər göz yaşım.

Həsrətdən ağlasam qorxuram birdən,

Şəklini gözümdən silər göz yaşım. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)

Naiq Məmmədhəsənov, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın Parlaq Gələcəyinin Təminatçısıdır

Azərbaycanın müasir tarixi zəngin və şərəfli hadisələrlə doludur. Bu tarixin hər səhifəsində xalqımızın birliyi, dövlətimizin gücü və inkişafın təməlinə qoyulan əzm və qətiyyət var. Ölkəmizin bu möhtəşəm inkişaf yolunun başında dayanan uzaqgörən, qətiyyətli və müdrik lider – Prezident İlham Əliyevdir. Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycan, müstəqilliyini möhkəmləndirən, iqtisadiyyatı güclü, beynəlxalq arenada nüfuzlu və öz xalqına layiq həyat səviyyəsi yaradan bir dövlətə çevrilmişdir.

Prezident İlham Əliyevin 24 dekabrda qeyd olunan doğum günü həm şəxsi bayram, həm də xalqımız üçün tərəqqi və inkişaf yolunda yeni başlanğıcların rəmzidir.

İqtisadi İslahatlar və Davamlı İnkişaf

Prezident İlham Əliyevin liderliyi altında Azərbaycan iqtisadi sahədə böyük uğurlar qazanmış və bu proses 2024-cü ildə də sürətlə davam etmişdir. İqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, qeyri-neft sektorunun inkişafı, yeni istehsal sahələrinin yaradılması ölkəmizin iqtisadi dayanıqlılığını artırdı. 2024-cü ildə qəbul edilən qərarlar nəticəsində əməkhaqları və pensiyalar əhəmiyyətli dərəcədə artırıldı, əhalinin sosial müdafiəsi gücləndirildi. Dövlətin həyata keçirdiyi islahatlar nəticəsində kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına şərait yaradıldı, yeni iş yerləri açıldı və vətəndaşların rifah səviyyəsi yüksəldi.

İnfrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsi də diqqət mərkəzində oldu. Yolların, körpülərin, magistral və kənd yollarının inşası, elektrik, su və qaz təchizatı ilə bağlı mühüm layihələrin icrası ölkənin hər bir bölgəsinin inkişafına təkan verdi. Azərbaycan bu gün regionun mühüm nəqliyyat və logistika mərkəzinə çevrilib. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı və digər layihələr ölkəmizi dünya iqtisadiyyatına daha sıx inteqrasiya etdirir.

Xalqın Rifahına Yönəlmiş Sosial Siyasət

Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi siyasətin əsasında hər zaman xalqın rifahı dayanır. 2024-cü ildə də sosial siyasət istiqamətində bir çox mühüm addımlar atıldı. Təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və idman sahələrində həyata keçirilən layihələr cəmiyyətin inkişafına mühüm töhfələr verdi. Yeni məktəblərin, xəstəxanaların, idman komplekslərinin açılması, gənclərin və qadınların sosial fəallığının artırılması üçün aparılan tədbirlər davamlı inkişafın təminatıdır.

Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan vətəndaşların həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində dövlət proqramları icra olundu. Məcburi köçkünlər üçün yeni yaşayış komplekslərinin inşası, mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması və onların doğma yurdlarına qayıdışı dövlətin xalqına göstərdiyi qayğının bariz nümunəsidir.

Beynəlxalq Arenada Nüfuz və Diplomatik Qələbələr

Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan beynəlxalq arenada etibarlı və nüfuzlu tərəfdaş kimi tanındı. Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etmək hüququnu qazanması ölkəmizin beynəlxalq mövqeyinin gücləndiyini göstərdi. Bu tədbirin Bakıda keçirilməsi Azərbaycanın ekoloji problemlərin həllində, qlobal məsələlərdə fəal və məsuliyyətli ölkə olduğunu nümayiş etdirdi.

Azərbaycanın xarici siyasəti müstəqilliyə, ədalətə və milli maraqlara əsaslanır. Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq təşkilatlar qarşısında səsləndirdiyi prinsipial və qətiyyətli mövqelər ölkəmizin haqq işinin dünya tərəfindən qəbul edilməsinə və dəstəklənməsinə səbəb oldu. Regional və qlobal layihələrdə Azərbaycanın iştirakı, müxtəlif ölkələrlə iqtisadi və mədəni əlaqələrin inkişafı dövlətimizin nüfuzunu daha da artırdı.

Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun Bərpası

Prezident İlham Əliyevin xüsusi diqqət ayırdığı sahələrdən biri də işğaldan azad edilmiş Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun yenidən qurulmasıdır. 2024-cü ildə bu ərazilərdə genişmiqyaslı bərpa və quruculuq işləri davam etdi. Füzuli, Şuşa, Laçın və digər şəhərlərdə həyata keçirilən layihələr nəticəsində müasir yaşayış kompleksləri, yollar, məktəblər və xəstəxanalar tikildi. Məcburi köçkünlərin doğma torpaqlarına qayıdışı, bu ərazilərdə həyatın bərpa edilməsi dövlətimizin gücünün və xalqımızın qətiyyətinin təcəssümüdür.

Prezident İlham Əliyevin şəxsi nəzarəti altında həyata keçirilən bu layihələr, Azərbaycanın hər qarış torpağının inkişaf etdiyini və gələcək nəsillərə daha gözəl və abad bir vətən qoyulduğunu göstərir.

Gələcəyə İnamla

Prezident İlham Əliyevin doğum günü – 24 dekabr, Azərbaycan xalqı üçün hesabat və gələcəyə baxış günüdür. Hər il bu tarixdə həyata keçirilən işlərə nəzər salmaq, qarşıda duran hədəfləri müəyyənləşdirmək və yeni uğurlara doğru irəliləmək üçün bir fürsətdir. Prezident İlham Əliyevin yorulmaz fəaliyyəti, qətiyyəti və xalqına olan sevgisi sayəsində Azərbaycan daha böyük nailiyyətlərə imza atacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bəlkə də bü şənbə günü onu ailəsindən, qohumlarından və dostlarından başqa anan tapılmadı. Axı nomenklaturada onun adı olmayıb vaxtı ilə.

Əksər istedadlı, məşhur şairlərimizin, rəssamlarımızın taleyi gözəl olub,  onlar şairliyin və rəssamlığın verə biləcəyi bütün imtiyazlardan artıqlaması ilə istifadə ediblər. Amma 1952-ci ilin 21 dekabrında – düz 72 il öncə Ağdaşda doğulan, çox istedadlı rəssam və çox istedadlı şair olan, fəqət bütün həyatını çətinliklər içində keçirən, ömrünün son dönümündə ağır xəstəlikdən əziyyət çəkərkən dərman almağa belə pul tapmayan Adil Mirseyidsə bədbəxt taleli şair və rəssam olub.

Və başqalarını bilmirəm, amma biz həmin gün Adil Mirseyidi böyük hörmətlə andıq, quruluşların, hakimiyyətlərin fövqündə dayanan bu fövqəlinsana Allahdan rəhmət dilədik.

Ruhunuzu hönkürdəcək bir şeirini də sizlərə ərməğan edirik:

Bəzən vağzallarda qatar gecikir

hardasa dağlarda bahar gecikir

gecikmiş məhəbbət romanları var

aynada xatirə dumanları var

mən şeir yazıram gecə yarısı

sancır ürəyimi bir bal arısı

ağlama gözünün yaşlarını sil

gecəyə qar yağır umrumda deyil

hanı rahatlığım dincliyim hanı

o qafası sərxoş gəncliyim hanı

mən sənin ömründən çıxıb gedərəm

alnıma bir güllə sıxıb gedərəm

pəncərə önündən bir kölgə keçir

mənim gümanımdan bir bəlkə keçir

çox uzun bir gecə dekabr ayı

sanki gülümsəyir oyuncaq ayı

gəl otur yanımda səssiz sədasız

ayrılaq bu gecə qansız qadasız

son dəfə bir şeir oxuyum sənə

hər şeyi təzədən başlayaq yenə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)

Fariz Əhmədov, Naxçıvan Televiziyasının baş redaktoru, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Naxçıvan təmsilçisi

Təzəlikcə Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev ümum-Rusiya Dövlət Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinə və “RİA Novosti” agentliyinə müsahibə verdi. Həmişəki kimi, müsahibəsi peşəkar, hərtərəfli, statistik, fakt yönümlü, gərginiliyi azaltmaq və sülhə çağırış yönümlü idi. 

Hər sözündə bir məna, hər fikrində yeni hədəflər olan Prezidentimizin bu tarixi müsahibəsi bizi çox qürurlandırdı. Heç bir gücdən qorxmayaraq sözünü cəsarətlə deməsi, supergüclərə yerini və həddini bildirməsi və onlara Azərbaycanın daxili işinə qarışmamalarını tövsiyə etməsi böyük diplomatik siyasi iradənin nümunəsidir. 

Cənab Prezident müsahibə boyunca bir çox faktlara diqqət çəkərək bütün çıxışlarında, müsahibələrində maksimum dərəcədə beynəlxalq leksikondan istifadə edir. Nədənsə işlətdiyi bir termin daha çox maraq çəkdi. “Detente”, yəni “gərginliyin azaldılması”. 

Dünyada yeni müharibə ocaqlarının yarandığı bir dönəmdə uzaqgörən lider “gərginliyin azaldılması” terminini işlətdi. Və vurğuladı ki, indi bu sözə beynəlxalq leksikonda ehtiyac var. 

Bir ölkə düşünün ki, dünyadakı güclər ona basqı edir, düşməni günü-gündən silahlandırılır, bölgədə sönən od körüklənir, amma o ölkəni təmsil edən ali rəhbər gərginliyin azadılmasından danışır, sülhdən danışır, əmin- amanlıqdan danışır. 

Həm də rahatdır. Çünki ağıl sahibidir, güc sahibidir, yaxşı dostları və müttəfiqləri var. Makron hökuməti isə Hindistanla əl-ələ verib ABŞ-nin dəstəyi ilə şər üzərinə müttəfiqlik qurur, Ermənistana ölümcül hücum silahları tədarük edir. 

Azərbaycan 30 ildən artıq öz doğma dədə-baba torpaqlarından didərgin düşən sakinlərini azad olunmuş, yeni  nəfəs, yeni ruh gəlmiş torpaqlara köçürmə prosesiilə məşğuldur. Orada hava limanları, bağçalar, məktəblər tikir, qurur-yaradır. Və ən əsası, görülən bunca işi təhlükəyə atmaq olmaz. Sərhədə köçürülən bunca əhalinin öz torpağında, evində rahat yaşaması üçün dövlətimiz bütün qabaqlayıcı həmlələrə hazırdır. 

Cənab Prezident, həmçinin müsahibəsində Azərbaycanın hərbi büdcəsinin 2025-ci ildə rekord büdcə olacağını vurğuladı. Və bu büdcənin ən azı 60 faizinin xərclənəcəyini bildirdi. Həmçinin onu da bildirdi ki, Makron rejiminin, eləcə də ABŞ Dövlət Departamentinin maksimum dəstəyinə baxmayaraq, burada, bu yerdə bizə qarşı növbəti təxribat planlaşdırsalar, onlara heç kim kömək etməyəcək.

Sülhə kimlər maneə olur?

Biz hər zaman sülhsevər xalq olmuşuq. Biz sülh istəyirik. Lakin Qərb başqa oyun oynayır. Ermənistan da bəlkə maraqlıdır sülhə, çünki “dəmir yumruğ”u dadıb deyə burnundan qan qoxusu çəkilmir. Sülh sazişinin 17 maddəsinin 15-i razılaşdırılıb, qalıb iki maddəsi. Ümidvarıq ki, bu iki maddə də tezliklə öz həllini tapacaq, yoxsa nə ATƏT, nə Fransa, nə də ki ABŞ Ermənistanı Azərbaycanın cəngindən xilas edə bilməyəcək. Bəlkə də, bu, onlara vurulan son zərbə olacaq. 

İllərdir, ATƏT-in Minsk qrupu Qarabağ məsələsinin guya ki, həllinə çalışdı, amma, əksinə, başyastıqlamaqla məşğul oldu. İndi ki, Qarabağ məsələsi həll olunub və Ermənistan Qarabağı Azərbaycanın bir hissəsi olaraq tanıyıbsa, onda nəyə lazımdır bu qrup? Cavab çox sadə və lakonik. Revanşist planlarını həyata keçirmək üçün.

Azərbaycan dövləti hər zaman sülhsevər ölkə olaraq tanınıb. Həm İkinci Qarabağ savaşında, həm də antiterror əməliyyatlarında Azərbaycan Qarabağ ermənilərinin Azərbaycana reinteqrasiya planını rəsmi dərc etdi. Orada təhsil almaq, mədəni mühiti qoruyub saxlamaq, reinteqrasiya, inteqrasiya, yaşamaq üçün müraciət etmək, vətəndaşlıq almaq və işləmək üçün icazə verilməsinədək  hər şey  qeyd olunmuşdur. Yaşasalar da, yaşamasalar da, bizə xoşdur. Atalar deyir: “Çörəyi ver çörəkçiyə, birini də artıq”. Cənab Prezident İlham Əliyev demişkən: “…Əgər onlardan hər hansı biri bütün bu baş verənlərdən sonra hansısa anlaşılmaz “Dağlıq Qarabağ respublikasında” yaşadığını düşünürdüsə, bu onların problemidir”.

Bu gün dünyada sülhdən  danışan, lakin məqsədi və niyyəti talan, qarət olan Fransa Yeni Kaledoniyadan ta ki Mayot adasınadək olan ərazilərdə təbii mədənləri yağmalamaqla və diktatorluqla məşğuldur. Onlar özləri də yaxşı bilir ki, artıq iflas edir, fiaskoya uğrayırlar. Bu rəzil və gülünc durumla da bizə diş keçirmək istəyirlər. Prezident cənab İlham Əliyev demişkən: “Onların bizə batırmaq istədikləri dişləri artıq sınıb. Heç olmasa, qalanları qoruyub saxlasınlar”.

Cənab Prezident müsahibəsində onu da vurğuladı ki, Trampın Prezident seçilməsi məhz onu göstərən amildir ki, o, elə bizimlədir. Yəni ənənəvi dəyərlərə münasibətdə bir qayıqdayıq. Müharibələrə son qoymalı, talan və qarətlərin qarşısını almalı, dünyanı sülh və əmin-amanlığa səsləməli, həmçinin bu kimi tendensiyalara qoşulmalıyıq. Qoşuluruq və bir an belə olsun bundan geri durmuruq. Bunu bizə 44 günlük Zəfər tariximizi yazan Müzəffər Ali Baş Komandan öyrətdi. Bunu, həqiqətən də, özünün də dediyi kimi, liderlərə inanan cəmiyyət edəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)

Harun Soltanov və Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İnsanlar arasında yaranan kimya, sanki görünməz bir iplik kimi, bizi bir-birimizə bağlayır.

Bəzən kimsə üçün darıxdırıcı, sıradan və ciddi görünərsən. Başqa birisi səni səthi, hətta azacıq saflıqdan uzaq, çılğın və sabit olmayan biri kimi qəbul edər. Çox danışdığın üçün susdurmaq istəyənlər də olacaq, səni görməzlikdən gələnlər də. Amma elələri də tapılacaq ki, danışdığın hər darıxdırıcı mövzuda belə maraq tapacaq, toxunulmamış prinsiplərinə hörmət edəcək. Çılğınlığına və spontanlığına heyran qalacaq, uşaq ruhlu şəxsiyyətinlə əylənəcək. Bəziləri sənə ehtiyac duyacaq, məsləhətlərin onlara yol göstərəcək.

Əlbəttə, elələri də olacaq ki, sevgiyə dolu qəlbini zəiflik kimi görəcək və səni sərt reallığa qaytarmağa çalışacaq. Ancaq bəziləri də səninlə birlikdə yüksəklərə uçacaq, sənə ruh yoldaşı olacaq. 

İnsanlarla birlikdə olarkən içimizdəki qəribə rahatlıq hissi – sanki onları bir ömür boyu tanıyırmışıq kimi – bu kimyanın gücündən doğur. Və əksinə, illərlə tanıdığın biri ilə danışa bilməmək də qəribədir. Çünki bu, danışa bilməməkdən çox, artıq danışmağa söz qalmadığının işarəsidir.

Hər kəsin həyatımıza müəyyən bir təsiri var. Bəzən tərs düşdüyümüz insanlardan ən dəyərli dərsləri alırıq, bəzən də ən olmayacaq dediklərimiz ruhumuzun ayrılmaz parçasına çevrilir. İnsan kimyası dedikləri budur. Kimisi yar olur, kimisi yara, kimisi isə sadəcə yarım qalır. Amma bu kimya məktəbdə öyrədilən quru formullardan çox uzaqdır.

Həyatın öz kimyasında bizi anlayan, dinləyən neçə insan var? Məsələn, Xəzərin sahilində oturub isti çayı kiminlə doğmalaşa bilərik? Kimi sözlərindən yox, gözlərindən oxuyuruq? Ən çox kimin yanında güvən tapır, kimin qucaqlanmağına ehtiyac duyuruq? Bu sualları bizə heç vaxt öyrətmədilər. Amma həyat məktəbində, kimyanı dərs kimi sevməyənlər belə, öz zərrəsini tamamlayacaq elementləri axtarmaqdan heç vaxt vaz keçməzlər. Çünki insanları birləşdirən o görünməz iplik – həqiqi kimya tapıldığında hər şeydən daha dəyərli olur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

23 dekabr. Bu günə təsadüf edən əsas tarixi hadisələri diqqətinizə çatdırırıq:

Ümumdünya snoubord günü

Snoubord nədir? Dağlardan qarın üzəri ilə üzüaşağı sürüşmək üçün lövhədir, kirşənin müasir formasıdır. Harda qar yağırsa orda snoubord günü qeyd edilir. Bu gün rəsmi olaraq qış idmanının açılış günü də sayılır. Böyük yarışlar, müsabiqələr, əyləncəli nümayişlər baş tutur. EuroSİMA adlı “lövhə idmanları” üçün ekipirovka istehsal edən şirkət bu günün təqvimə salınmasına nail olduqdan sonra hər ilin 23 dekabrında milyonlarla gəlir əldə edir.

Yeri gəlmişkən, bizim Şahdağ kompleksində də hərdən snoubordçular peyda olurlar, bu təmrini təbliğ edirlər.

Daxili işıq günü

Nə olar, bu günü biz də keçirək. Günəş işığı var, Ay işığı var, elektrik işığı, lampa işığı, şam işığı var. Bunlar hamısı gözlə görünən, qaranlıqda səni aydınlığa çıxaran işıqlardır. Biri də var daxili işıq, işıqların ən vaciblərindən biri, yalnız insan oğlu insana xas olan bir keyfiyyət. Bu gün pozitiv, mənəvi insan üstünlükləri olan şüurluluq, təəssübkeşlik, ümidləndirmə, insanlıq təbliğ edilir, hamını daxili işığını yandırmağa səsləyirlər.

Köklər günü

Hər bir bitki öz kökü üstündə qərarlaşan kimi hər bir insanın da öz nəsil kökü var, bax bu gün insanlardan həmin köklərini xatırlamaq təvəqqe olunur. Bizdən babamızın babasının kim olduğunu soruşsalar, əksəriyyətimiz gözünü döyəcək. Amma insanlar ən azı yeddi dönəmdən nəsil şəcərələrini bilməli, nəsillərindəki adlı-sanlılarla öyünməli, qürur duymalı, onların ad günlərində, vəfat etdikləri günlərdə ruhlarına dua oxutmalı, şam yandırmalıdırlar. Yeri gəlmişkən, Azərbaycanda nəsil şəcərə bilgilərini nəsildən nəsilə ötürmək ənənəsi ən yaxşı naxçıvanlılarda qalıbdır, buna görə də onlara bir alqış düşür.

Bu gün yaponlarda təntənəli bayramdır, Yaponiya imperatorunun doğum günüdür, 1948-ci ildə yapon imperatoru Tenno Tandzebinin doğum günü milli bayram kimi təqvimə düşüb. Deyəsən Meksika da qonşusu ABŞ-ın təsirinə düşüb, bu gün Milli turp gününü qeyd edəcəklər. Amerikalılar özləri isə bu gün Milli sobada bir şey bişirmək günündə yeyib-içəcəklər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2024)