“Azərbaycan xalçasının ehtişamı – Səfəvi dövrü xəzinəsi" adlı sərgi bu gün Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində açılıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, sərgidə nümayiş olunan möhtəşəm sənət əsərlərinin hamısı Azərbaycan tarixinin Səfəvilər sülaləsinin hakimiyyəti dövrünə aiddir. Bu əsərlər Əmir Oskoueinin şəxsi kolleksiyasının bir hissəsidir və Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində sərgilənmək üçün xüsusi olaraq ABŞ-dan gətirilib.

Nümayiş olunan xalçaların əksəriyyəti Azərbaycan xalçalarının dünyada məşhur olan növləri, o cümlədən Qarabağ və Quba xalçaçılıq məktəbi ustaları tərəfindən Azərbaycanın Səfəvi şahlarının saraylarını bəzəmək üçün hazırlanmış “Əfşan”, “Qoca”, “Xətai” (“Əjdahalı”) kompozisiyalı saray xalılarıdır.

Sərginin açılışında çıxış edən bp-nin Xəzər regionu üzrə vitse-prezidenti Bəxtiyar Aslanbəyli deyib: “Azərbaycanın bu nadir incəsənət xəzinələrini onların doğma vətənində ictimaiyyətə təqdim etməkdən böyük şərəf duyuruq. İnanırıq ki, sərgidə nümayiş olunan əsərlər Azərbaycan incəsənətinin XVII-XVIII əsrlərdəki zənginliyini göstərməklə yanaşı, həm də Azərbaycan hökmdarlarının və əsilzadələrin nəfis yaşam tərzini, yüksək sənət zövqünü və nəcib mədəniyyətini əks etdirir. Bu əsərlər Azərbaycan tarixinin bir hissəsidir və ümid edirik ki, sərgi həm sənətsevərlərdə, həm də tarixçilərdə böyük maraq doğuracaq.”

Layihə bp-nin Azərbaycanın zəngin mədəni irsinin təbliği və tədqiqinə verdiyi davamlı dəstəyin bir hissəsidir.

Layihənin ümumi dəyəri təxminən 41 min 400 AZN-dir ($24,350). Bu xərclərin əsas hissəsini əsərlərin ABŞ-dan Azərbaycana və geri daşınması, sərginin təşkili, kataloqun hazırlanması və nəşri təşkil edir.

Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi, Milli Xalça Muzeyi və “Amir Textiles&Rugs” MMC-nin birgə təşkilatçılığı, ABŞ-Azərbaycan Ticarət Palatası və “Silk Way West Airlines” aviaşirkətinin dəstəyi ilə təşkil olunan sərgi 2025-ci il mayın 10-dək ictimaiyyət üçün açıq olacaq.

XVII-XVIII əsrlərə aid nadir Azərbaycan xalçalarından ibarət xüsusi sərgiyə bp sponsorluq edir.

Qeyd edək ki, bp şirkəti Azərbaycanda 32 ildir neft və qazın kəşfiyyatı, işlənməsi və nəqli üzrə iri layihələrin əməliyyatçısıdır və bu layihələrin icrasını təhlükəsiz, səmərəli, etibarlı şəkildə həyata keçirir. Bu vaxtadək bp öz tərəfdaşları ilə birlikdə ölkədə icraçısı olduğu layihələrə təxminən 85 milyard dollar sərmayə qoyub.

bp-nin ölkədə həyata keçirdiyi geniş sosial sərmayə fəaliyyətləri və bacarıqların inkişaf etdirilməsi istiqamətindəki səyləri insanlara əhəmiyyətli faydalar gətirməklə, onların həyatını yaxşılaşdırıb və dəyişdirib.

Şirkətin sosial sərmayələri yerli potensialın yaradılması, təhsil, icmaların inkişafı, yerli sahibkarlıq, ətraf mühit, idman potensialının artırılması, habelə ölkənin zəngin mədəni irsinin tədqiqi və təbliği kimi sahələrə yönəlib. Fəaliyyətə başladığı vaxtdan indiyədək bp özü və onun əməliyyatçısı olduğu birgə layihələrdəki tərəfdaşları adından ölkədəki sosial sərmayə layihələrinə ümumilikdə təqribən 111 milyon ABŞ dollarından çox vəsait xərcləyib.

Azərbaycanda bp şirkətində təxminən 2401 ölkə vətəndaşı çalışır və bu da, şirkətin ixtisaslı işçi heyətinin 90 faizindən çoxunu təşkil edir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.12.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu günə təsadüf edən əsas tarixi hadisələri diqqətinizə çatdırırıq.

25 dekabr

Katoliklərin Milad bayramı

Christmas Day. Milad bayramı xristian dünyasının ən əsas bayramı hesab edilir, xristianlıq peyğəmbəri İsanın doğulmasını özündə ehtiva edir. Dünyanın 100-dən artıq ölkəsində Milad dövlət bayramı sayılır. Tarixdə xristianların Miladı bayram etməsinə aid ilk yazılı mənbə 4-cü əsrə aiddir. İsa Məsihin dəqiq doğulma tarixi həmişə mübahisələrə yer açıb, amma katoliklər bu tarixi 25 dekabr kimi qəbul ediblər. Olsun ki, məhz bu tarixi seçməkdə erkən dövr xristianlarının 25 dekabrda Xristin təməli və Pasxa bayramlarını qeyd etmələri, eyni zamanda Günəşin bərqərar olması gününü də bu təqvim günündə qeyd edilməsi rol oynayıb. Bu bayram 4 gün öncədən başlayıb 6 gün sonrayadək davam edir, bayramaxşamı – ayın 24-də soşelnik deyilən məcburi rituala bütün katoliklər əməl edirlər – buğda və bal qarışığı yeyilir, səmada ilk ulduz görününcəyə qədər bu post davam edir. Gecə, ayın 25-nə keçəndə, işıqlaşanda və  25-i günorta hər kəs Allaha xidmət edir, dualar oxuyur, şam yandırır. Kilsələrə böyük axın olur, uşaq və gənclər nəğmə oxuyaraq, şənlənərək evlərə gedir, hər bir ailəyə xoşbəxtlik diləyir. Əvəzində ailələr onlara qovrulmuş şabalıd, boyanmış yumurta, kolbasa qaxacları, meyvə və şirniyyat verir. Pay verməyən xəsis ev sahiblərini lağa qoyur, onları bədbəxtçiliklərlə qorxudurlar. Səs-küylü şənlənmələrdə hamı maska taxır, əsl karnaval əhval-ruhiyyəsi duyulur.

Məbədlərdə xüsusi Milad çörəkləri bişirilib insanlara paylanılır. Və ən vacibi – dekabrın 24-də, Miladdan bir gün öncə evlərdə rəngbərəng şarlarla bəzədilmiş küknar ağacları qurulur, bu, üstü meyvəli cənnət ağacının simvolu sayılır, bollu-bəhərli bir yeni il arzulanır hər kəsə.

Çauşeskunun və Yelenanın güllələnməsi

Lüteryanların da Milad bayramıdır bu gün. Pakistanda Kvay-e-Azam günüdür, o, Pakistanın milli dövlətinin atası-qurucusu hesab edilən şəxsdir. Pakistanın rəqibi olan Hindistanda Tulasi Pudjan Divas günüdür, bu günün bir adı da “müqəddəs reyhan günüdür”, indust dinində reyhan müqəddəs bitki hesab edilir. Peruda Takanakuy adlanan rəqs festivalı başlayır. Çin və Tayvan Konstitusiya, Kamerun uşaqların müdafiə günü, Mozambiksə ailə gününü qeyd edir. Zat aliləri amerikalılar isə bu gün iki mətbəx bayramı qeyd edirlər. Birincisi Milli balqabaq piroqu günüdür. Dadmışam, çox dadlıdır. İkincisi, Milli aşbazları öpmə günüdür. Bax bunu dadmamışam, nə yalan deyim.

1989-cu ilin bu günündə rumınlar ölkənin keçmiş rəhbəri Nikolae Çauşeskunu və həyat yoldaşı Yelenanı güllələyiblər. “Xalqın sərvətini ailə olaraq talayan, rumınları zillət içində yaşadan, azadlığa həsrət qoyan” diktator və həyat yoldaşı küçədə, minlərlə insanın gözü qarşısında öldürülüb.

1977-ci ildə dünyaşöhrətli komik aktyor Çarli Çaplin 88 yaşında vəfat edib. 1969-cu ilin bu günündə amerikalı Artur Blessit dünya tarixindəki ən uzun piyada səyahətinə başlayıb, o, 29 il ərzində  55011 kilometr məsafə qət edib. 1958-ci ildə SSRİ qanunvericiliyində milyonlarla insanın qəniminə çevrilmiş “xalq düşməni” ittihamı ləğv olunub. 1741-ci ildə isveç astronomu Anders Selsiy temperaturu ölçmək üçün şkalanı kəşf edib. Ən nəhayət, 1000-ci ildə macar qardaşlarımızın başda 1-ci Stefan olan Macar krallığı yaradılıb.

Qaziantepin azadlığı günü

Türkiyənin böyük şəhərlərindən olan Qaziantepin özünəməxsus xüsusiyyətləri var ki, bu da onu fərqli bir məkan kimi tanıdır. Əvvəla, şəhərin tarixi qədim dövrlərə dayanır. İkincisi, əvvəlki adı Antep olan bu qədim türk şəhəri Mustafa Kamal Atatürkün rəhbərliyi ilə aparılan Qurtuluş savaşından sonra “Qazi” (qəhrəman şəhər) statusu qazanaraq Qaziantep adlandırılıb. Qaziantep həm də Türkiyə Cümhuriyyətinin qurucusu Atatürkün rəsmi şəkildə əhali qeydiyyatına düşdüyü şəhərdir. Şəhər cənub-şərqi Anadolu bölgəsində sənayesinin inkişafı baxımından ön yerdə dayanmaqla yanaşı, həm də fərqli və zəngin mətbəxi ilə məşhurdur. Qaziantep böyüklüyünə görə Avropada 2-ci, Türkiyədə isə 1-ci olan zooparkı ilə də tanınır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.12.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı dünyadan nakam köçmüş istedadlı gənc Əbil Əbilovun gündəliyindən seçmələri mərhumun atası Etibar Əbilovun təqdimatında nəzərinə çatdırır. 

Allah rəhmət eləsin! 

Əbilin gündəliyindən. 30 oktyabr 2006.

Böyük Dəmirçi haqqında (Birinci yazı).

...Yenə də Türkçülük barəsində...

İlk ocağı türklər qalayır və Ergenokon dağını əridib dastana çevirirlər. 

Oçaq sözü dünya dillərinə ordan keçib yayılır. Dünya mədəniyyəti ocaqdan başlayır. İlk ocaq mağarada qızınmaq üçün qalanmayıb. İlk ocaq mədəniyyətə xidmət edib. İlk ocaq dağı əridib yol açıb. Türkçülüyün dünyada yayılmasına işıq tutub, məşəl olub.

Hz.Mevlana "Məsnəvi"də dönə-dönə şamın yanması üzərində durur. Şam yanır, ətrafı nura qərq edir, hər kəsə fayda verir. Onun bir amalı var və amalı uğrunda qətrə-qətrə yanır, əriyib, kiçilir. Hər kəsə xeyir verir, amma bir tək özünə xeyri toxunmir, məhv olur. Qətrə-qətrə sonsuzluğa doğru getsə də, bunu bir amal üçün edir. 

Şam mövzusuna Mevlanadan daha çox Məhəmməd Füzuli toxunur: "Məni əşk oduna pərvanə tək, ey şəm yandırma" və s. beytlər.

    Nazim Hikmətin belə şeiri var:

                 Mən yanmasam,

                 Sən yanmasan,

                 Biz yanmasaq.

                 Necə çıxar qaranlıqlar aydınlığa...

Həqiqətən ən gözəl tale şamın payına düşmüş bu dünyada. Nə gözəl, başqalarının səadəti üçün yanacaqsan. Kaş mən də millətimin aydınlıq sabahlarına çıxması üçün yana bilsəydim. Zatən sevgi, amal uğrunda yandıqdan sonra, sənin yanman Hz.İbrahimin  bir zamanlar Nemrud tərəfindən oda atılıb da, güllər, cənnət içərisində hüzura qovuşması kimi bir şey olacaq.

Dönək mətləbə. Artıq türkcülüyün bir qurtarıcısı var: Böyük Dımirçi. Ergenokondan  çıxdıqdan sonra hədəf də var artıq: "Qızıl alma". Yol göstərəni var: "Simurğ" və yaxid  "Əbədi Səməndər quşu".

 M.Ə.Rəsulzadə 1920- ci ildə Azərbaycan gəncliyinə xitabında "Böyük Dəmirçi"nin tərəfinə keçməyi bizə tapşırlr. Rəsulzadə də inanırdı; Böyük Dəmirçinin bizi Qızıl Almaya tərəf aparacağına. Çünki Dəmirçi bir dəfə ən çətin anda bunu bacarmışdı. Dağı dəlib türklüyün yolunu dünyaya açmışdı. M.Ə.Rəsulzadə yanılmadl: Böyük Dəmirçi bizi Qızıl almaya tərıf apardı...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.12.2024)

Mina Rəşid, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Lənkəranı tək sitrus diyarı yox, həm də son vaxtlar teatr diyarı da adlandırırlar. 

23 dekabr 2024-cü il tarixdə Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqı İdarə heyətinin üzvləri Lənkəranda səyyar iclas keçiriblər. 

İclasda  Lənkəran-Astara Regional Mədəniyyət İdarəsinin rəisi Bəxtiyar Qılıncov və regionda yerləşən teatr kollektivləri iştirak ediblər. 

Regional İdarənin rəhbərliyi tərəfindən səmimi qarşılanan İttifaqın Sədri, Xalq artisti, Dövlət mükafatı laureatı Hacı İsmayılov, sədr müavinləri - Xalq artisti, professor İlham Namiq Kamal, Əməkdar artist, professor Azad Şükürov, İdarə heyətinin üzvü, Xalq artisti Mərahim Fərzəlibəyov, İttifaqın Məsul katibi Aida Qafarova ölkə teatrlarının bugünki  vəziyyətindən, uğurlarından,  problemlərindən danışıblar.

Maraqlı müzakirələrlə davam edən iclası giriş sözü ilə Hacı İsmayılov açıb.

O,  Azərbaycanın teatr həyatından, o cümlədən bölgə teatrlarında yaranan canlanma prosesindən,  2023-cü ilin may ayından başlayan və böyük uğurla davam edən İttifaqın "QONAQ TEATR" layihəsindən danışıb. 

Sonra regionda fəaliyyət göstərən teatrlara göstərdiyi diqqət və qayğıya görə Lənkəran-Astara Regional Mədəniyyət İdarəsinin rəisi Bəxtiyar Qılıncov, teatr sənəti sahəsində uğurlu fəaliyyət göstərən Lənkəran Dövlət Dram Teatrının direktoru, Dağıstan Respublikasinin Əməkdar artisti, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət ișçisi Laləzar Hüseynova, baş rejissor Anar Babalı, teatrın aktrisaları Qızılgül Quliyeva və Aynur Əhmədova, Salyan Dövlət Kukla Teatrının baş rejissoru Rafiq Mirzəyev İttifaqın Fəxri fərmanı ilə təltif olunublar. 

Çıxış edənlər -  Bəxtiyar Qılıncov, İlham Namiq Kamal, Azad Şükürov, Laləzar Mustafayeva, Anar Babalı, Xalq artisti Qabil Quliyev, gənc aktyor Əlirza Şahbazi, regionda yerləşən Xalq teatrlarının nümayəndələri çalışdıqları teatrların uğurlarından və problemlərindən söz açıb, problemlərin həlli yolları barədə fikir mübadiləsi yürüdüblər. 

Səmimi şəraitdə keçən görüşdən məmnun qalan iştirakçılar İttifaq rəhbərliyinə minnətdarlıqlarını bildiriblər. 

Sonda xatirə şəkli çəkilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.12.2024)

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

 O, 1992-ci ildə Şuşa uğrunda döyüşlərdə şəhidlik zirvəsinə ucalmış Tofiq Rzayevin (Tofiq Oğuzun) oğludur. Atası kimi qorxmaz, mərd və vətənpərvər biridir qəhrəmanımız. 

Müsahibələrinin birində deyir: “…Məyus olduğum yeganə şey tez yaralanmağım və ayaqlarımı itirməyim oldu. Arzum o idi ki, tez çatım Şuşaya. Çünki mənim atam orda həlak olub. Atamın ruhunu şad etmək və ora qələbə bayrağını ilk sancanlardan olmaq istəyirdim. Bunun üçün üstümdə xüsusi bayraq da gəzdirirdim…”.

Söhbət Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi zamanı döyüş əməliyyatlarına yüksək peşəkarlıqla rəhbərlik etmiş, düşmənin canlı qüvvəsinin və döyüş texnikasının məhv edilməsində fədakarlıq və rəşadət göstərmiş, vəzifə borcunu ləyaqətlə və vicdanla yerinə yetirmiş, göstərdiyi qəhrəmanlığa görə   Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İ.Əliyevin müvafiq Sərəncamları ilə “Azərbaycan Bayrağı” ordeni, “Şücaətə görə”, “Füzulinin azad olunması”, “Cəbrayılın azad olunması” və “Qubadlının azad olunması” medalları ilə təltif edilmiş Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin (XTQ) zabiti, mayor Polad Rzayevdən gedir. Polad Həşimovun davamçısı Polad Rzayevdən. Polad kimi Poladdan.

Polad Rzayev 1989-cu ilin mart ayının 13-də Oğuz rayonunun Yaqublu kəndində Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi Tofiq Rzayevin ailəsində anadan olmuşdur.  

1996-cı ildə Yaqublu kəndindəki T.Babayev adına tam orta məktəbinin I sinfinə qəbul olmuş, VI sinfə kimi həmin məktəbdə təhsil almışdır. 2001-ci ildə ailəlikcə Bakı şəhərinə köçmüşdür. Oradakı 189 saylı lisey məktəbdə oxumuşdur. 

Daha sonra təhsilini C.Naxçıvanski adına Hərbi liseydə davam etdirmişdir. 2006-2010-cu illər arasında H.Əliyev adına Ali Hərbi Məktəbdə kəşfiyyat ixtisası üzrə təhsil almış, 2010-2011-ci illərdə Silahlı Qüvvələrin Təlim-tədris Mərkəzində xüsusi kəşfiyyat ixtisası üzrə təhsilini başa vurmuşdur. Bu illərdə müxtəlif ölkələrdə təcrübə keçmişdir. On ildə yaxın Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin tərkibində kəşfiyyatçı kimi xidmət etmiş, çoxsaylı əməliyyatların iştirakçısı olmuşdur. Aprel döyüşlərində bölük komandiri kimi iştirak etmişdir.

Vətən Müharibəsi başlayan ilk gündən döyüşlərdə iştirak edən qazimizin döyüş yolu Kəlbəcərdən - Murov dağından başlayıb. Onların taboru “Canavar qulağı” adlanan strateji əhəmiyyətli mövqenin alınması tapşırığını uğurla yerinə yetirib. Həmin əməliyyatdan sonra Cəbrayılın kəndlərinin azad olunması uğrunda döyüşlərdə iştirak etmişdir. Cəbrayıla qələbə bayrağını ilk sancanlardan biri də o olmuşdur.

Son döyüşü 2020-ci il oktyabrın 19-da Qubadlının erməni işğalçılarından təmizlənməsi olub. Həkəri çayının yaxınlığında–Dağtumas kəndi ətrafında döyüş tapşırığını yerinə yetirərkən piyada əleyhinə minaya düşüb. İki ayağını da topuqdan itirib.

Söhbət zamanı ehtiyatda olan mayor P.Rzayev xəyalən 2020-ci ilin payızına qayıdır və söyləyir ki, “…döyüş vaxtı sağ ayağım minaya düşdü, yıxılmamaq üçün sol ayağımı yerə basanda o da minaya düşdü. Zərbə məni yaxınlıqdakı dərəyə atdı. Ayaqlarımın ikisinin də topuqdan qopduğunu və vətərdən sallandığını gördüm. Özümü itirmədim, ilk tibbi yardımdan istifadə etdim. Sallanan ayaqlarımdan birini özüm kəsib üzdüm. Rabitə əlaqəsinə girib özümdən 300-500 metr aralı olan döyüşçülərimə vəziyyəti və yerimi nişan verdim. Onlar tezliklə köməyə gəldilər, ayaqlarıma turna qoyub və məni döyüş zonasından çıxardılar…”.

Polad “Yaşat” fondunun və dostlarının da dəstəyi ilə Almaniyada müalicəyə göndərildi. O, altı aya yaxın Berlində Almaniya ordusunun xəstəxanasında  müalicə aldı, üç əməliyyat keçirdi, daha sonra reabilitasiya və terapiya müddətini bitirdi, orada yüksək texnologiya əsasında hazırlanmış protezlərlə təmin olundu.  

Almaniyada müalicə alarkən  Avstriyanın paytaxtı Vyana şəhərində keçirilən və Türkiyənin xarici işlər nazirinin də iştirak etdiyi iftar yeməyinə dəvət olundu. Tədbir çərçivəsində Mövlud Çavuşoğlu qazimizlə görüşərək fikir mübadiləsi edib, ölkələrimiz, xalqlarımız, millətlərimizin qardaşlığı və birliyi bir daha vurğulanıb, qəhrəmanımızın şücaətindən danışılıb.

Altı aya qədər Almaniyada müalicə alan Poladı Vətənə yola salmaq üçün orada yaşayan soydaşlarımız möhtəşəm yolasalma mərasimi təşkil etmişdilər. Belə bir qarşılama mərasim də Bakıda olmuşdu. Bakıya ayaq basan Polad ilk olaraq şəhid döyüşçü dostlarının məzarlarını ziyarət etmişdi. Bu əslində bütün Vətən müharibəsi qəhrəmanlarına, şəhidlərimizə və qazilərimizə hörmət və ehtiramın təcəssümü idi. 

İndi Polad Rzayev alman səhiyyəsinin möhtəşəmliyi və yüksək texnologiyalı protezlərsayəsində ayaq üstədi! Bu gün  tam sərbəst hərəkət edə bilir. Onun yenidən ayağa qalxması hamı, ən çox da Vətən müharibəsi qaziləri üçün böyük stimul olmuşdur.

Qəhrəmanımız deyir ki, “Şuşaya qədər irəliləmək arzum ürəyimdə qalsa da, döyüş yoldaşlarım həmin arzunu həyata keçirdilər. Haqq savaşında qalib gəldiyimizə, torpaqlarımızı erməni separatçı qüvvələrindən təmizlədiyimizə görə çox böyük qürur hissi keçirirəm”. 

Özü isə ancaq 2021-ci ildə - 29 il sonra atasının Şuşadakı “Tar sexi” adlanan ərazidə şəhadətə ucaldığı məkanı ilk dəfə ziyarət edə bildi.  

Bu gün mayor P.Rzayev öz dözümü və iradəsi ilə nümunədir. İradənin və qəhrəmanlığın simvoludur. Təsadüfi deyildir ki, Almaniyada onu müalicə edən alman həkimi Gernot Kreçmeri Berlindəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində Xocalı soyqırımının 31-ci ildönümü ilə bağlı anım tədbirində P.Rzayevin mətanətli Azərbaycan əsgəri olduğunu, onun polad iradəsinin müalicəsinin uğurla nəticələnməsində və ayağa qalxmasında böyük rol oynadığını qeyd edirdi. İndi Polad protez ayaqlarla xizək sürür, sularda üzür, futbol oynayır, dağlara dırmaşır. 

O, həm də alpinistdir. Azərbaycan Alpinistlər Federasiyasının fəxri üzvüdür. İki ayağını itirmiş mayor qazimiz protezlə 2023-cü ildə “H.Əliyev zirvəsi”nə (3751 m.) qalxaraq bunu bütün şəhidlərə həsr etdiyini bildirmiş və özünün instaqram hesabında yazmışdı: ”…mən bura təkcə öz adımdan deyil, bütün qazilərimiz adından, onların hamısını ürəyimdə tutaraq gəlmişəm və burdan, dahi “H.Əliyev zirvəsi”ndən bütün qazilər adından üzümü həm azərbaycanlılara, həm də dünyaya tutub deyirəm ki, Ali Baş Komandanın bir əmri ilə mən və mənim kimi minlərlə oğullar nəinki vücudumuzun bir hissəsindən, canımızdan belə keçərək bütün zirvələri qət etməyə hazırıq”.  

Həmin ilin avqust ayında isə o, Avropanın ən hündür zirvəsi olan Elbrus zirvəsini (6542 m.) də fəth etmiş (İ.Aşurlu ilə) və orada Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağını dalğalandırmışdır. 

Cavid Səmədovun yönəltmənliyi ilə çəkilən, 26-dan çox ölkədə nümayiş olunan, 34-dən artıq festivalda mükafatlar alan “Half Steel –Yarı Çelik“ filmi P.Rzayevin həyat hekayəsini anladır. Mövzusu gerçək hadisələrdən götürülmüş bu filmdə Poladın həm fiziki, həm də psixoloji cəhətdən özünü yenidən bərpa etmək yolundakı uğurları ekrana daşınmışdır. Onun vücudunda daşıdığı çelik (ayaqlarındakı polad) həm adının anlamı, həm də yenilməz iradəsinin simvolu kimi mənalandırılır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.12.2024)

Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Şəki-Zaqatala təmsilçisi

Divar rəsmləri... Nə vaxtsa bir divar rəsminin önündə dayanıb heyran-heyran baxmısınızmı? Gözünüzü dikmisinizmi uzaqlara-o şəkildə görünənlərin anlatdığı görünməyənlərə? Etməmisiniz? 

Bu dəfə qarşınıza divar rəsmi çıxanda azacıq ayaq saxlayın və baxın.  Özünüz də görəcəksiniz ki, daxilinizdə bir çərpələng havalanacaq...  O çərpələngin arxasınca pərvazlanan xəyalların içində xatirələr də tapacaqsınız. 

Heyrətamiz divar rəsmlərindən biri də Gəncə şəhər Uşaq İncəsənət Məktəbinin Filialının Akt zalındadır. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan Gəncə şəhər Uşaq İncəsənət Məktəbi sayılıb-seçilən məktəblərdəndir. Yadımdadır, tələbəliyimdə hər gün Mirzə Abbas Abbaszadə küçəsindəki binanın önündən keçirdim, hər dəfə də ayaq saxlayıb o aynabəndə, o taxta pilləkən məhəccərlərinə baxırdım.  Mənimçün o bina  Gəncənin dünənindən qalan beş-on xatirədən biri idi... Bir də, Əhməd İsayevin “Gəncə və gəncəlilər” kitabı idi, “Üsyan” romanındakı Bəndərin səsi idi... Dahası, rəxtərbeyş idi, firni qoxusu idi, Xan bağına baxa-baxa qaynayan, tələbələrin ayaq saxlayıb suyundan içdiyi kəhriz idi... İllər keçdi, Mirzə Abbas Abbaszadə haqqında sənədli film çəkildi. Anam o filmdə rol aldı. Anamın olduğu səhnələr məhz həmin binada çəkildi... Beləcə, Gəncə şəhər Uşaq İncəsənət Məktəbi mənimçün gözəl bir xatirəyə çevrildi... 

Məktəb yüksək keyfiyyətli təhsil proqramları və istedadlı müəllim heyəti ilə də məşhurdur. Burada şagirdlərin rəssamlıq, musiqi, vokal və rəqs üzrə bacarıqları inkişaf etdirilir, almaz istedadları peşəkar müəllimlərin əməyi ilə cilalanır. Uşaqların estetik zövqünün formalaşması, şəxsi və intellektual inkişaflarının dəstəklənməsi də məktəbin fəaliyyət istiqamətlərinə daxildir. 

Uşaq İncəsənət Məktəbinə müxtəlif illərdə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi Xalid Mustafayef (məktəbin yaradıcısı və ilk direktoru), Rəmayıl Atayev, Təvəkgül Hüseynli rəhbərlik ediblər. Onların hər biri məktəbin inkişafında, təhsil keyfiyyətinin yüksəlməsində və şagirdlərin yaradıcı potensiallarının üzə çıxmasında mühüm rol oynamışdır. Xalid Mustafayef məktəbin ilk illərində onun əsas prinsiplərini və fəaliyyət istiqamətlərini müəyyən edərək, uşaqların sənətə olan marağını artırmağa yönəlmiş bir çox layihə və tədbirlər həyata keçirmişdir. Rəmayıl Atayev və Təvəkgül Hüseynli isə məktəbin fəaliyyətini daha da genişləndirərək, yeni istiqamətlərdə inkişaf etməsinə şərait yaratmışlar. 

2024-cü ildən məktəbin direktoru Qahirə Məmmədovadır. O, məktəbin rəhbərliyinə gələndən sonra müasir təhsil metodlarını tətbiq edərək məktəbin tədris proqramını daha da təkmilləşdirmişdir. 

Məktəblə qısaca tanışlıqdan sonra keçək heyrətamiz divar rəsminə... Monumental rəngkarlıq nümunəsinin eni 5 metr, hündürluyu 3 metrdir. Panno məktəbdə Təsviri İncəsənət şöbəsinin müəllimi vəzifəsində çalışan Azərbaycan Respublikası Rəssamlar İttifaqının üzvü Raul Sadıqov tərəfindən yaradılmışdır. Pannonun ideyasının məktəbin direktoru Qahirə xanım Məmmədovaya və məktəbin kollektivinə məxsus olduğunu deyən Raul Sadıqov  əlavə edir: 

“Pannonun mərkəzində Azərbaycanın milli simvolları əks olunub. Parlaq rənglərdən istifadə etmişəm. Azərbaycan Bayrağının üç rəngini - göy, qırmızı və yaşıl -ətrafındakı elementlərlə harmoniya içində birləşdirmişəm. Milli musiqi alətləri və naxışlar Azərbaycanın zəngin folklorunu, mədəniyyətini simvollaşdıran elementlər kimi pannoda yer alıb. Pannoda, həmçinin, Böyük Zəfərimizin simvollarından olan Xarı Bülbül kimi güclü və mənalı obrazlar da təsvir edilmişdir. Xarı Bülbül Azərbaycanın Qarabağ bölgəsindəki təbiətinin, ulu tariximizin unikal işarəsi, əzmkarlıq və milli mübarizənin simvoludur.

Musiqi alətləri Azərbaycan mədəniyyətində musiqinin rolunu vurğulamaqla yanaşı, həm də məktəbin incəsənətə olan dərin bağlılığını nümayiş etdirir. Pannonun hər bir elementindəki bu millilik simvolları məktəbin şagirdlərinə və ziyarətçilərinə Azərbaycan xalqının mədəni irsinin zənginliyini xatırladır, sənətin gücünü, xalqın ruhunu təmsil edir”. 

Raul Sadıqovun yaratdığı divar rəsmi yalnız vizual estetikadan ibarət deyil, gələcək nəsillərə ötürülən mədəni və tarixi mesajdır. Məktəb kollektivinin birgə düşüncəsinin nəticəsi olaraq yaradılan panno həm şagirdlərə, həm də məktəbin qonaqlarına Azərbaycanın mənəvi dünyasına, incəsənətinə səyahət etmək imkanı verir... 

Divar rəsmi, həm də, məktəbin təhsil fəlsəfəsinin təzahürüdür: milliyinə bağlılıq, incəsənətin dünyəviliyinin kökünün belə, millilikdən su içdiyinin fərqində olmaq... Rəssam Raul Sadıqova bizi heyrətləndirəcək əsərlərin bolluğunu arzulayır, oxucularımıza isə deyirik: “Yolunuz Gəncədən düşsə, Gəncə şəhər Uşaq İncəsənət Məktəbinin Filialının Akt zalına baş çəkin, bu rəsmə baxın... Görünənlərin haqqında danışdığı görünməyənlərin dərkində duyğularınıza duyğu qatın...”   

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.12.2024)

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Min hava çalınıb könül tarımda,

Dünyanın nə çoxu, nə azıyam mən.

Fəsillər görüşür duyğularımda,

Elin həm qışıyam, həm yazıyam mən. 

Anam Qarabağın, Milin, Muğanın,

Siz də mənim kimi eşqilə yanın.

Başına döndüyüm Azərbaycanın,

Dəli Kürüyəm mən, Arazıyam mən. 

Dinlə "çahargahı", eşit "Qatarı",

Könül dünyamızın sərvəti, varı.

Ələsgərin sazı, Qurbanın tarı,

Cabbarın, Seyidin avazıyam mən. 

Öz tarixi vardır dağda qarın da,

Ürəkdə eşqin də, etibarın da,

Qədim Qobustanın qayalarında

Pozulmaz, silinməz bir yazıyam mən. 

Familəm, həmişə yanmaqdır peşəm,

Can deyən gözələ canan demişəm.

Bu yolda sevinc də, qəm də yemişəm.

Bir daha demərəm tamarzıyam mən. 

Bu gün şair, publisist, tənqidçi, elm xadimi, alim, pedaqoq, jurnalist, filologiya elmləri doktoru, professor Famil Mehdinin doğum günüdür.

Famil Mehdi 1934-cü il dekabr ayının 25-də  Ağdam  rayonunun  Sarıhacılı kəndində anadan olub.

Azərbaycanda publisistikanın elmi-nəzəri əsaslarını yazan ilk elm adamı Famil Mehdi olmuşdur.

Bundan başqa onun jurnalistika ilə bağlı bir çox elmi monoqrafiyaları, qələmə aldığı dərs vəsaitləri də var. Amma böyük kütlə tərəfindən Famil Mehdi daha çox şair kimi tanınıb.

O, fəal pedaqoji, elmi və ictimai işlə məşğul olmuş Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) filologiya fakültəsində müəllim, baş müəllim olmuş, jurnalistika fakültəsində jurnalistikanın nəzəriyyəsi və təcrübəsi kafedrasının müdiri vəzifəsində işləmişdir. Ali məktəb tələbələri üçün “Jurnalistika məsələləri” dərsliyinin müəlliflərindən biridir.

Şeirlərini tərcümeyi-halı kimi qələmə verən "şeirlərim mənim inamımdır, mübarizəmdir, məğrurluğumdur, hünərimdir" söyləyən Famil Mehdi ömrünün təxminən 50 ilini xalqına və elmin, sənətin inkişafına sərf edib.

Onun əsərləri keçmiş SSRİ xalqlarının və bəzi xarici ölkə xalqlarının dillərinə tərcümə edilmişdir.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.12.2024)

Güldərən Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Səhərdən başlamışdı çiskin. Fariz bir pəncərənin o üzündə torpağa olan həsrətini bitirən çiskinə, bir də oğluna baxırdı. 8 yaşlı oğlan dünəndən bu gün üçün özünə planlar qurmuşdu. Atasıyla şəhərə çıxacaq, idman paltarı alacaq, ordan da Xan bağına gedib gül sulayacaqdı. 

Suçu İqbal kişi son 5 ildir ki, uşağı görən kimi, suçiləyəni yarıyacan doldurur, hazır qoyurdu. Sonra da gülümsəyirdi: 

-Güllər səni gözləyir, qəşəng oğlan! 

Bu, oğlanın ən sevimli məşğuliyyəti idi. Fariz həkimlərlə dəfələrlə məsləhətləşmiş, bu vərdişin uşağın psixikasına təsirini öyrənməyə çalışmışdı. Mütəxəssislərin yekdil qənaəti bu idi ki, uşaq harada rahat olursa, orada vaxt keçirməlidir.  Və indi, çiskinin altında parka getmək də, gül sulamaq da  namümkün idi. Bunu uşağa başa salmaq olacaqdımı? Ən böyük narahatlıq isə uşağın bunu özünün başa düşüb-düşməyəcəyi idi.  Həmyaşıdları bunu özləri anlayar, ya da böyüklərin izahatından sonra vəziyyəti dərk edərdilər. Amma onun oğlu fərqli idi. Çox fərqli... 

*

...Fərqli doğulmamışdı uşaq.  Dünyadakı ən adi uşaqlardan biriydi. Sonra oldu olanlar.  4 il bir-birini sevən,  gənclik romantikasını bütün künc-bucaqlarınadək yaşayan Fariz-Elnarə cütlüyünün  oğul  övladları dünyaya gələndə iki nəsil də bayram eləmişdi. Babalar hərəsi bir qurban kəsmiş, kasıb-kusuba paylamış, nəvələri üçün könül ziyarətinə tələsmişdilər. Uşağın iki yaşınadək də ömürləri gözəl idi. Amma bir gün qəfildən hər şey dəyişdi. Fariz dostlarıyla birgə Qazaxa-Damcılı mağarasına getmişdi o gün. Aşağı düşəndə yolüstü kafelərdən birində əyləşib yeyib-içirdilər. Fariz “evimin dostu” dediyi İlkinin yanında oturmuşdu. İlkinin tez-tez telefona baxdığını görüb zarafat eləmişdi: 

-Nədi, şirkətin batır? 

İlkin boş nəzərlərlə ona baxmış, qara bulud kimi tutulmuşdu. Cavab vermədən ayağa qalxıb stoldan uzaqlaşmışdı. Fariz qayğılanmışdı; şəhərdəki restoranlardan birində gecə növbəsində ofisiant işləyən İlkin niyə elə fikirliydi,  baxışlarındakı o dərin boşluq nədən idi? Bir neçə dəqiqə sonra ayağa qalxıb onun ardınca eşiyə çıxmışdı. İlkini avtomobilin yanında, yerdə uzanıqlı halda tapmışdı. Telefonu özündən bir-iki addım aralıya düşmüşdü. Ekranı yanıb-keçirdi.  Hövlnak İlkini qaldırmağa çalışan Fariz bir yandan da  bağırmışdı: 

-Köməyə gəlin!  Uşaqlar! 

Saniyələr içində  kafedən 20-dən çox adam çıxmış, başlarına toplanmışdı. Kimsə irəli atılmışdı: 

-Maşına qoyub tez xəstəxanaya çatdıraq! 

Fariz zamanın donan yerində qalmışdı sanki. Adamlar İlkini maşına qoyub oradan uzaqlaşmışdılar.  Farizin gözü bir-birinə nə olduğu haqda sual verən, İlkinlə bağlı ağlagələn və ağlagəlməyən versiyalar danışan insanların üzlərində dolandı, dolandı, sonra yerə dikildi. İlkinin telefonun ekranı hələ yanıb-sönürdü. Telefonu götürdü. Zəng edənin adı “Gündə iki doz” yazılmışdı. Başqa vaxt olsaydı, bu adın qeyri-adiliyi, nə anlama gəldiyi haqda düşünərdi. Amma indi donuq hərəkətlərlə zəngi açdı və qulağına tutdu. Sevdiyi, uğrunda dağları dələ biləcəyini güman etdiyi, oğlunun anası Elnarənin səsini eşitdi: 

-Ay əclaf, sən ki şəhərdən çıxacaqdın, mənim dozumu axşamdan verəydin də! Yataqda sürdüyün keyf yaxşıdı, günə iki dozu verəndə canın çıxır? Əclaf!

Farizin telefonu tutan əli boşalmış, telefon əlindən sürüşüb çıxmışdı.  Farizin bədəni də telefonla eyni anda yerə çırpılmışdı... Gözünü açanda xəstəxanada  idi. Mehriban, gülərüz tibb bacısının: “Hamı sizin ayılmağınızı gözləyir. Qorxmayın, özünüzdən getmisiniz. Azacıq da ürəyinizə yük düşüb. Bilsəniz, nə qədər adam var dəhlizdə sizi görmək istəyən, sizinlə danışmaq istəyən! Birinci kimi görmək istəyərdiniz?”-sözlərinin qarşısında çox fikirləşməmişdi: 

-Atamı! 

Atasına dediyi ilk sözlər bunlar idi: 

-Elnarəni bir daha görmək istəmirəm! O pozğun narkomanı evdən çıxar, sonra məni evə apar! 

...Bu qərarının səhv olduğunu, “Elnarəni evdən çıxar, uşağımı vermə!” deməli olduğunu sonra anlamışdı. Çünki evdən çıxan Elnarə uşağı da özüylə aparmışdı. O isə uşağının bir narkomanın əlində böyüməsini istəmirdi. Oğluna həm ata, həm ana olmağı bacaracağından əmin idi. 1 ili sərasər məhkəmələrdə, ekspertiza rəylərinin açıqlanması proseduralarında keçmişdi. Əli-ayağı işdən soyumuş, əməkdaşı olduğu bankın direktoruna 3 dəfə istefa ərizəsi göndərmişdi. Amma direktor hər dəfə ona şəxsən zəng etmişdi: 

-Fariz, narahat olma! Sən rahatlanana, beynini toplayana qədər məzuniyyətdəsən. Sənin kimi kredit mütəxəssisini itirmək bizim avantajımız olmaz. 

Nəhayət, uşağın 3 yaşı tamam olanda məhkəmə ədalətli qərarı vermişdi: oğlunu Fariz böyüdəcəkdi. Həyatın öz axarına qayıtdığını düşünən Fariz oğlu üçün hər şeyin  ən yaxşı olmasını istəyirdi. Əvvəlcə, ona dayə tutdu.  Lakin 1 həftə keçmədi ki, təcrübəli dayə  ehtiyatla dedi: 

-Fariz bəy, uşağınız xəstədir. Məncə, onu peşəkar həkimlərə göstərməlisiniz. 

-Niyə? Harası ağrıyır? 

-Ağrımır... Psixikası pozulub uşağın. Hər şeydən qorxur, çəkinir. Yemək qaşığını uzadanda belə, diksinir, qorxur, titrəyir.  

Fariz yenidən qayıtdığı iş yerindən icazə almağa utandığından dayədən xahiş etdi: 

-Həftəsonunadək idarə edin. Həftəsonu 2 gün özüm vəziyyəti müşahidə edəcəyəm. 

O iki gündə Fariz yüz dəfə ölüb-dirilmişdi. Oğlunun balaca canındakı qorxunun, dəhşətin ölçüsünü təyin edə bilməsə də, anlamışdı: oğlunu xilas etməkdə gecikmişdi... Çox gecikmişdi... 1 il, düz 1 il bu balaca bəşər narkoman ananın əlində olmuşdu. O 1 ildə yaşadıqlarını ruhundan silib atmağa, yerinə yaxşılıqlar, xoşbəxtliklər, təbəssümlər əkməyə bir ömür yetəcəkdimi? 

...Beş il idi ki, Fariz oğlunu yanına salıb ölkənin, hətta qonşu ölkələrin belə, ən yaxşı psixiatrlarını gəzmişdi. Az-az sıyrılıb çıxırdı oğlu qorxu quyusundan, dəhşət sarmaşıqlarının arasından. Ancaq hələ də həyatın onun qurduğu planlara uymaya biləcəyini dərk edəmmirdi.  Farizin əlindən yalnız o gəldi ki, ürəyində dua etsin: “Tanrım, bilirsən axı, bilirsən özün. Bu çiskini kəs, nə olur. Mən oğlumla eşiyə çıxanadək kəs bu çiskini, nə olur.” 

Deyəsən, Tanrı çox məşğul idi. Çiskin getdikcə sürətlənir, payız leysanına çevrilirdi. Amma o, oğluna “Bu gün evdən çıxmayaq” demək istəmirdi.  Demədi də... Çətirlərini götürüb evdən çıxdılar.   

Maşından düşüb Xan bağıyla üzbəüz “İdman geyimləri” mağazasına girənədək şalvarları dizdən aşağı yaş olmuşdu.  Mağazanın ağ kafeldən olan döşəməsinə şalvarlarından daman su ovuc boyda gölməçələr əmələ gətirdi. Fariz utanmış halda aşağı əyilib gölməçələrə baxdı. Bu vaxt məlahətli bir səs duyuldu: 

-Yağışı bizə gətirdiniz! Nə gözəl! 

Başını qaldırıb səsin sahibinə baxanadək oğlunun gülüşünü eşitdi: 

-Hə. Biz yağışla danışdıq,  yağış da ayaqlarımızla sənəmesaj göndərdi.

Gənc qadın  gülə-gülə onlara yaxınlaşdı.  Başını o yan-bu yana əydikcə sarı saçları yellənir, havada günəş şüalarının rəsmini çəkirdi elə bil. İri, ala gözləri, yumru sifəti isə uşaq kitablarında buludlarla danışan günəş rəsmini xatırladırdı. Bəstəboy idi, Fariz qeyri-ixtiyari onun boyunun çiyninə güclə çatacağını hesabladı. Heç bilmədi ki, bu, haradan ağlına gəldi. Özünü toparlayıb nəsə demək istədi, amma oğlu dil-boğaza qoymadan danışırdı: 

-Bu gün Xan bağında gülləri sulamaq istəyirdim.  Özümə idman paltarı alacağam. Tanrı baba indicə mənə pıçıldadı ki, tələsmə, mağazada çoxluca gəz. “Yağış yağdırdım, gülləri suladım”-dedi.   Mən indi mağazada çoxluca gəzəcəyəm. Bütün xoşuma gələn paltarları geyinib-soyunacağam. Amma bircə dənəsini alacağam ha! Bax, bircə dənəsini! 

Qadın əllərini dizinə qoyub aşağı əyildi, təbəssümlə uşağa cavab verdi: 

-Sən hansı paltarı xoşlayıb geyinsən, soyunmadan öncə mən də sənin şəklini çəkərəm. Bütün xoşladığın paltarlarda şəklin olar. 

-Ay nə gözəl! –Uşaq sevinclə yerində hoppanıb-düşdü, sonra atasına tərəf dönüb göz vurdu: -Atam da öz nömrəsini verər sənə, şəkilləri ona göndərərsən! 

-Baş üstə! –Qadın dikəldi, əlini irəli uzatdı: -Xoş gəlmisiniz! Mən Gülçin! Bu mağazanın müdiriyəm. Bu gün satıcılara icazə vermişəm. Yağışlı gündə müştəri gələcəyinə heç inanmırdım.  Yaxşı ki gəldiniz! İşə yarayaram barı. Yoxsa boş oturmuşdum. 

Fariz ona uzadılmış əli ehmalca sıxdı: 

-Fariz.

Başqa nəsə deməyə cəsarəti çatmadı... Onu sehirləyən bu günəş çöhrəli  qadın idi, yoxsa oğlunun anlayışlı davranmağı, anlayammırdı.  Oğlunun bu anlayışı, bu şənliyi, hələ-hələ, ilk dəfə gördüyü birinə qarşı belə səmimiyyəti onu əməlli-başlı çaşdırmışdı.  

-Gəlin, bu yanda divanda oturun, sizə çay süzüm. Sonra biz də,-qadın başıyla uşağa işarə etdi:-mağazanı gəzərik. 

-Mənə də çay süz, soyusun, gəlib içərəm.-Uşaq ərklə dedi. 

Fariz adi valideynlər kimi uşağına təpinmək istədi, amma buna da ürək eləmədi. Susdu. Divanda oturdu. Qız yandakı masanın siyirməsini açdı, oradan üç fincan çıxardı, elektrikli çaydandan çay süzdü, paket qaraçaylardan birini növbə ilə hər üç fincana saldı, sonra zibil qutusuna atdı.  İkinci siyirmədən bir qutu peçenye çıxardı. Qutunun üst tərəfini cırıb jurnal  masasının ortasına qoydu, fincanları ətrafına düzdü: 

-Siz için, biz gələcəyik!-deyib hündürdə asılan göy idman dəstinə baxan uşağın yanına yollandı. 

Az sonra Fariz onları gözdən itirdi. Amma səsləri geniş mağazanı doldururdu: 

-Əlini yuxarı qaldır, çempionlar kimi! –Qadın deyirdi. 

Oğlunun şən  qəhqəhəsi bəmbəyaz divarlarda əks-səda verirdi:

-Mən çempion olanda, uzaq ölkələrə gedəndə, səni də özümlə aparacağam! 

Bu dəfə qadının gülüşü cingildəyirdi Farizin qulaqlarında... 

Mağazada, təxminən, saat yarım vaxt keçirtdilər ata-bala. Bu vaxta buludlar hikkəsindən azad olmuş, yağış dayanmış,  payız günəşi  səmada nazlanmağa başlamışdı. Oğlu söz verdiyi kimi, 1 dəst idman geyimi aldırmışdı atasına. Qadınla sağollaşıb eşiyə çıxanda oğlu pilləkənin başında dayandı. Xan bağındakı ağaclara baxdı. Köks ötürdü. Farizin ürəyi üzüldü-oğlunun  yenə nəyisə dərd edəcəyini, günlərlə özünə qapanacağaını düşünürdü. Psixiatr seansı həftədə 3 gün olmasına baxmayaraq, bəzən oğlu getmək istəmirdi. Psixiatrın da məsləhətinə əməl edərək, Fariz onu məcburən dartıb klinikaya aparmaq fikrindən çoxdan daşınmışdı. Lakin oğlunun özünə qapanmasını, o bəd xatirələrin əsarətinə keçməsini də istəmirdi. İstəməkdən çox, qorxurdu... Oğlunun yenidən ruhən dibsiz quyulara məhkum olması onun ən böyük qorxusuna çevrilmişdi. Və bu iç çəkişi xeyirə yoza bilmirdi. Əlacı çatandan yapışdı: 

-Oğlum, istəyirsən gedək gülləri sulayaq, hə? 

Oğlu başını qaldırdı, qəribə nəzərlərlə onu süzdü: 

-Yağışdan sonra gül sulanmaz ki ata!  Onlar dahasudan doyublar. 

Bir neçə saniyə ikisi də susdular. Sonra uşaq geriyə boylanıb mağazanın şüşə qapısına baxdı. Əliylə atasına əyilməsini işarə etdi. Fariz qulağını oğlunun ağzına yaxınlaşdırdı. Oğlu pıçıldadı: 

-Bu içəridəki qız bilirsən kimdir, ata?  Keçən il mən xəstəxanadaydım ha, Bakıda. Onda balaca bir qız vardı ey, atasıyla məktəbdən gələndə ikisini də maşın vurmuşdu.  Atası da öldü, balaca qız da öldü. Bu, o balaca qızın anasıdır. Orada da dost olmuşduq bu qızla.

-Nə?

Farizin gözləri böyüdü, necə olmuşdu ki, oğlunun həyatında iz buraxan bir insan haqqında məlumatsız qalmışdı. Halbuki, özünü ən  diqqətli ata sayırdı... Demək, uşağın elə sərhədləri vardı ki, oraya daxil ola biləcək qayğının müəllifi qadın olmalıydı... 

-Hə, hə!-Oğlu tələsə-tələsə danışırdı:-Orada da mən onu güldürmüşdüm. İstəməmişdim qızı öldü deyə ağlasın. Bir də... –Uşaq çəkincənliklə gözlərini yerə endirdi:-Bir də, o bilir ki, mənim anam yoxdur. Var ey, bilir var, amma mənim anam deyil axı o. Amma... Mən bayaq içəridə ona bir söz dedim. Desəm, acığın tutmaz? 

-Yo...Yox, acığım tutmaz, oğlum. Heç mən sənə hirslənərəm, mənim ağıllı balam? 

Fariz oğlunun nə vaxt belə böyüdüyünü, belə anlayışlı, düşüncəli olduğunu anlayammırdı. O çəlimsiz, hər şeydən qorxan, həyata, dünyaya, təbiətə içində özündən böyük nifrətlə gün keçirən uşaq harasa çıxıb getmiş, yerinə bu dünyanın ən adi uşaqlarından biri gəlmişdi. Adi? Yox... 8 yaşında öz dərdini tanıyan, başqasının dərdinə yanan uşaq adi uşaq deyildi axı... Bir pillə üstün idi sanki adi uşaqlardan. Ya da... “Bəlkə, bütün atalar üçün oğulları başqalarından üstündür?”-Fariz bu düşüncəsinə gülümsəmək istədi, özünü saxladı.  Deyəcəyini deməsi üçün oğlunu ürəkləndirdi: 

-Sən hər şeyi yaxşı düşünürsən, balam. Sənin gözəl düşüncələrin məni heç vaxt əsəbiləşdirməz, bilirsən. 

Uşaq ürəkləndi, işıqlı gözlərini atasının bəbəklərinə dikdi: 

-Mən içəridə o qıza dedim ki, istəsə, onun oğlu ola bilərəm. 

Fariz dikəldi. Nəsə deməyə macal tapmamış  mağazanın şüşə qapısı taqqıltıyla açıldı, o məlahətli səs eşidildi: 

-A... Cetlmenlər məni gözləyir? Çox nəzakətlisiniz, bəylər! Hara gedirik? 

-Kitab mağazasına!-Uşaq  əllərini havaya qaldırdı.

-Nizami küçəsindəki mağazaya getsək necə olar? –Qadın qapını bağladı, açarları çantasına qoydu, geri çevrilib Farizlə göz-gözə gəldi: -Orada qəşəng ilıq çay verirlər! Ha-ha-ha... 

Fariz bir oğluna, bir  bəstəboy qadına baxdı,  başını təsdiq mənasında yellədi. Uşaq pillələri qaçaraq enməyə başladı.  Fariz azacıq ləngidi ki, qadın ondan bir addım önə düşsün. Pilləkənlərin sonuna çatanda özünü saxlaya bilmədi: 

-Narkoman anasının uşağımı məhkum etdiyi bədbəxtliyi gülüşünüzlə sildiyiniz üçün sizə mütəşəkkirəm. 

Qadın geri çevrilmədən asta səslə cavab verdi: 

-Məni həyata qaytaran, “hələ yaşamağa dəyər” dedirdən bir uşaq yetişdirdiyiniz üçün mən sizə mütəşəkkirəm. 

-Və bundan sonra bizi bir-birimizə bağlayacaq olan uşaq...

Qadın bir anlıq dayandı, sonra geri boylandı, altdan-yuxarı Farizi süzdü. O anlarda dünyanın ən xoşbəxt uşağının səsi ikisini də diksindirdi: 

-Olar, mən o mağazada deyim ki, atamla anam mənə “Balaca şahzadə” kitabını almağa gəliblər? 

Ani tərəddüddən sonra Fariz də, qadın da eyni anda ucadan səsləndilər: 

-Hə! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.12.2024)