Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Məni ciddi bir insan kimi tanıyırlar. Hətta bəziləri- O, çox sərt danışır- söyləyirlər. Heç də sərt danışmıram, sadəcə düşündüyümü deyirəm. İkiüzlülük mənim əqidəmə ziddir. İkiüzlülər hər zaman olub. Bəzi insanlar iradəli, güclü deyil, zəif tərəfləri var. Bəzən qorxaraq, çəkinərək hamının üzünə gülmək məcburiyyətində qalırlar. Amma ikiüzlü olmaq özü bir bacarıqdır. Fəqət, o cür insanlar hələ özlərini cəmiyyətdə tapmayanlardır. Bəzən özü o sifətlərin içində itib batır, yəqin özünə sual verir ki, hansı mənəm?! Bütün ortamlarda özünü yaxşı hiss edir. Lakin birdən ayılır ki, heç kim onu adam yerinə qoymur, heç kimdir. Həyatda elə ən qorxulu şey də budur. Hamının sevimlisi olmaq arzusu, hamının xoşuna gəlmək istəyi düşüklükdür.”

Bu fikirlər ona məxsusdur. 

Allah ondan heç nəyi əsirgəməyib. Qadın gözəlliyi, istedad və cəsarət. Mərdanə xanımdır, sözünü deməyi bacarır. Özünə və başqalarına qarşı çox tələbkardır. Bəstəkardır, xeyli mahnılar bəstələyib, onlar əsasən estrada janrındadırlar...

Haqqında söhbət açdığım Gövhər Həsən-Zadə 1969-cu ildə Bakıda dünyaya gəlib. Atası, mərhum Sudef Həsənov bir vaxtlar Azərbaycan Elmlər Akademiyası Respublika Təcili Məlumat Xidmətinin rəisi vəzifəsində çalışıb, anası isə filoloqdur. Sözsüz ki, bu vəhdətdən dünyaya gələn Gövhər xanım istedadsız ola bilməzdi. Gövhər xanım 1976-cı ildə Bakı şəhər M. Rahim adına 7 saylı orta məktəbin birinci sinfinə,1977-ci ildə isə Səbail rayonundakı 2 saylı yeddiillik musiqi məktəbinin fortepiano sinfinə müsabiqəsiz daxil olub. 1984-cü ildə orta məktəbin 8-ci sinfini, musiqi məktəbinin 7-ci sinfini fərqlənmə ilə bitirərək elə həmin ildə də Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Kollecinin musiqi nəzəriyyəsi və tarixi fakültəsinə qəbul olunub. İlk bəstəkarlıq dərslərini Əməkdar incəsənət xadimi, bəstəkar Leonid Vaynşteyndən alıb. 1988-ci ildə təhsilini fərqlənmə ilə başa vuraraq Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyasının Bəstəkarlıq fakültəsinə daxil olub. Ali və peşəkar təhsilini Xalq artisti, professor Cövdət Hacıyevin sinfində alaraq, 1993-cü ildə həmin təhsil ocağını bitirib.

“Musiqimizdə, ifaçılıq sənətində o qədər eybəcərliklər var ki, bu səbəbdən Bədii Şuranın yaradılmasına ehtiyac duyuldu və ATV-də yaratdıq. Şuranın müzakirə obyekti isə Azərbaycan dili oldu. Azərbaycan dilinə, sənətinə, musiqisinə və dövlətçiliyinə qulluq etmək üçün nə lazımdırsa, onları mükəmməl şəkildə, efir vasitəsi ilə təqdim etmək şuranın əsas prioriteti oldu. Televiziya məkanında uşaqlar üçün proqramlar olsa da, yeniyetmələr üçün verilişlər yoxdur. Çalışacağıq ki, onların maraq dairəsində keyfiyyətli və baxımlı verilişlər də yayımlansın.”- söyləyir.

1993-cü ildə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəvəti ilə Heydər Əliyev Sarayında bədii rəhbər və rejissor vəzifəsinə təyin edilib və 3 aprel 2001-ci ildə Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının sərəncamı ilə M. Şəhriyar adına Bakı Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru vəzifəsinə təyin olunub.

Gövhər Həsən-zadə inzibati işlə bərabər peşəkar yaradıcılıq ilə də məşğul olub. 1993-cü ildən fəaliyyət göstərən ümumrespublika gənc estrada musiqisi ifaçılarının "Zirvəyə doğru" müsabiqəsinin yaradıcısı və bədii rəhbəridir. O, böyük simfonik orkestr üçün poema, simfoniya, fortepiano və orkestr üçün konsert, skripka və orkestr üçün konsert, simli kvartet və kvintet, fortepiano və skripka alətləri üçün prelüd, sonata və bir çox klassik janrda yazılmış 50-yə yaxın əsərin və 300-ə yaxın mahnının, eləcə də Azərbaycan Respublikası Gənclərinin Himni, "Olimpiada yolları" himni, "Biz varıq” adlı BMT Azərbaycan nümayəndəliyi üçün himn, "Sən qalib gələcəksən", "Sən azərbaycanlısan" kimi layihələrin müəllifidir...

Onu bu gün televiziyalarımızı başına götürən şou proqramlar çox narahat edir. Bu bayağı verilişlərdə aparılan söhbətlərə dözümsüz yanaşır.

Deyir ki,- “Niyə efirlərdə sadə adamların, eləcə də məşhurların şəxsi həyatları ortalığa çıxarılır? Guya kiminsə şəxsi həyatını açıb-ağardanda nə olur? Üstündən 3-5 ay keçəndən sonra dalaşanlar yenidən barışırlar. Camaatın hissiyatı ilə niyə oynayırlar bilmirəm. Doğrudur, populyar insanların həyatı hər zaman maraqlı olur. Onların böyük eyiblərini sosiallaşdırmağa çalışırlar. Amma başa düşmürlər ki, onun eybini efirə çıxarıb müzakirə edəndə, onun tamaşaçısını incidirlər, pərt edirlər. Məgər hamının nəsli-kökü təmizdir? Ailə qurduğumuz şəxslərin ailələrində, dost-tanışımızların arasında nankor, nanəcib adam yoxdurmu? Təbii ki, var və bu, bizim eyibimizdir. Elə bir eyib ki, hamıda var. Bunu o zaman sosiallaşdıra bilərik ki, ona yardımımız, köməyimiz dəysin.”

2008-ci ildə Azərbaycanı ilk dəfə təmsil olunduğu Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində "Day After Day" mahnısının müəllifi və kompozisiyanın bədii rəhbəridir. 2013-cü ildə isə Türkviziya Mahnı Müsabiqəsinda yenə də Azərbaycanı ilk dəfə təmsil edərək "Yaşa" mahnısının müəllifi və kompozisiyanın bədii rəhbəri kimi, 24 türkdilli ölkələr arasında birinciliyi ölkəmizə qazandırıb. Bu günə qədər Azərbaycan musiqiçiləri ilə bərabər Türkiyə, ABŞ və Avropada fəaliyyət göstərən Zərrin Özər, Mustafa Ceceli, Nilufer, "İn-Grid", MİŞA, Pınar Aylin, Bengü, "Studio-A", Kaan Yalçın, Kanun Yıldırım, Zeliha Sunal, Barrbaros, Meyra, Ayla İşıl, Senem və bir çox peşəkar müsiqiçilər və yaradıcı kollektivlərlə çalışmışdır. Hal-hazırda "Azərbaycan professional mahnı janrının yaranmasının tarixi aspekti" mövzusunda elmi iş və iki cildlik kitab üzərində çalışır. Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyasının dissertantıdır. 2006-cı ildə "Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti" fəxri adına layiq görülüb. Eyni zamanda "Azad Azərbaycan" Teleradio və Yayım Şirkətinin Bədii Şurasının üzvüdür. 2021-ci ildən "Müəllif Hüquqları Uğrunda" İctimai Birliyin sədridir və Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin "Sərhədçi" Mədəniyyət Mərkəzi rəisinin müavini və mədəniyyət-təminat şöbəsinin rəisi vəzifəsində çalışır...

Göründüyü kimi, Gövhər Həsənzadə sıradan bir bəstəkar deyil, o, öz sahəsində mükəmməl təhsil alan bəstəkarlardandır. Necə deyərlər, sənətini akademik səviyyədə bilən insanlardandır. İstedadla təhsilin vəhdəti isə xarüqələr yaradır...

Din, fəlsəfə, mistika ilə dərindən maraqlanır. Bu mövularda xeyli kitablar da oxuyub. “Məsələn, din mənim üçün ciddi elmdir. Ən mürəkkəb sualların cavabını İslam dinində tapıram. Doğrudur, İslam elmini tam anlamağa ömür yetməz. Amma çalışıram ki, hökm və adətlərinə riayət edim.”- dilə gətirir.

Deyir ki,- “Səmimi olmağım, çox hallarda başa düşülməməyim həyatıma problem yaradır. Bunu gizlətmirəm. İllər mənə onu öyrətdi ki, hər kəsə etibar etmək olmaz və çalışmaq lazımdır ki, cəmiyyətə axıra qədər açıq olmayasan, özünü bədniyyət adamlardan gözləməlisən. Mən tənhalığa həmişə nifrət etmişəm. Amma həyat elə gətirib ki, çətin də olsa, bunu özüm seçmişəm. Cəmiyyətdə məni başa düşən, fikirlərimi bölüşənlər yoxdursa, deməli, təkəm, bura aid deyiləm. Başqa necə ola bilər? Söykənə biləcəyim insanlar illərlə azaldılar və mən də özümə qapandım. Bunun səbəblərindən biri də atamı itirməyim oldu. Ondan sonra dünyanın faniliyini dərk elədim. Anladım ki, bu dünya nə əvvəldir, nə son...”

Bəli, haqqında söhbət açdığım Gövhər Həsən-Zadə belə xanımlardandır. Bu gün onun 50 yaşı tamam olur. Bu yaş xanımlar üçün, ömrün bahar fəsli, arzularının tumurcuqlayan zamanıdır. Bu tumurcuqların barını dadacağı dövr hələ qabaqdadır…

Təbrik edirik, çox yaşasın!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Biri-birindən gözəl rəsmlər. Tarixi, tarixi olduğu qədər də əfsanəvi türk qəhrəmanı və gözəlinin, məşhur türk sərkərdəsi və hökmdarının fərqli-fərqli rəsmləri…

Dünən axşam saatlarında Heydər Əliyev Mərkəzində Türk dünyası rəssamlarının “Tomris” adlı beynəlxalq sərgisinın açılış mərasimi keçirildi. 

 Tədbir Mədəniyyət Nazirliyi, Heydər Əliyev Mərkəzi və Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatının (TÜRKSOY) birgə təşkilatçılığı ilə gerçəkləşib. Sərginin ideya müəllifi isə Xalq rəssamımız Sakit Məmmədovdur. Qeyd edim ki, sərgidə Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkistandan 20-yə yaxın rəssamın əsərləri nümayiş olunur.

Rəssamları təqdim edim: Sakit
Məmmədov, Arif Əziz, Xanlar Əhmədov
(Azərbaycan), Sembiqali Smaqulov, Aqimsal
Düzelxanov, Ədilğali Bayandı, Əlibi Bayğojanov, Tolkın Tabısbek, Möldir
Bayğojanova, Bakıtbek Zerde, Aytkul
Tasmaqambetova, Botagöz Toleş,
Rahat Saparaliyeva (Qazaxıstan), Talant
Oqobayev, Jılkıcı Jakıpov, Rahat İtikeyev,
Yuristanbek Şıqayev, Eldar Aytmatov, Suyutbek Torobekov (Qırğızıstan),
Sardor Alaberqenov (Qırğızıstan) və Refik Aziz (Türkiyə) - türk dünyasının ən məşhur rəssamları. Tablolarda həm Tomris vəsf olunub, həm türk tarixi barədə mənzərələr  yer alıb. 

Açılış mərasimində çıxış edən mədəniyyət nazirinin müavini Səadət Yusifova tarixi şəxsiyyət hesab edilən Tomrisin Türk dünyasının mərkəzi fiqurlarından biri olduğunu diqqətə çatdırıb. “Tomris həm Qərb, həm də Şərq incəsənətinin ikonik fiqurlarından hesab olunur. Onun obrazına Herodot vasitəsilə İntibah dövrünün böyük sənətkarları müraciət ediblər. Tomrisin obrazına müraciət XX əsrdə türk rəssamları, yazıçıları və digər incəsənət xadimləri tərəfindən olsa da, XXI əsrdə o yeni ruh, yeni rəng əldə edib”, - deyib nazir müavini. 

Qeyd edib ki, bugünkü sərgi Tomris obrazına müxtəlif yanaşmaları, fərqli bədii üslubları özündə əks etdirir. “Tomris həm hökmdar, həm sərkərdə, həm də incə xanım, ana obrazlarını özündə birləşdirir. Türk tarixində və mədəniyyətində onun özünəməxsus yeri var”, - deyə S.Yusifova əlavə edib.

TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Rayev isə çıxışında bildirib ki, bu sərgi 8 Mart - Beynəlxalq Qadınlar Günü ərəfəsində Türk dünyası xalqlarının qadınlara verdiyi önəmi vurğulamaq məqsədilə ilk qadın hökmdar və sərkərdə olan Tomrisə həsr edilib. “Tomris haqqında çoxlu tarixi əsərlər yazılıb, kino və teatrda onun obrazı yaradılıb. Həm dünya, həm də türk rəssamlarının böyük diqqətini çəkib və mədəni irsimizə də zənginlik qazandırıb. Bu sərginin Azərbaycanda açılmasının xüsusi əhəmiyyəti var. Tarixi mənbələrdən əldə etdiyimiz məlumata görə, Tomris Xatun bu torpaqlarda yaşayıb və Türk dünyasının ilk qadın hakimi adını alıb”, - deyə Baş katib söyləyib.

Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova öz növbəsində müasir rəssamların əsərlərinin ortaq irsimizi, qəhrəmanlarımızı, tariximizi, ənənələrimizi ifadə etdiyini deyib. O vurğulayıb ki, bu cür tədbirlərin keçirilməsi ortaq köklərə sahib türk xalqları arasında körpülərin qurulmasına öz töhfəsini verir.

Qazaxıstan Rəssamlar İttifaqının üzvü Batagöz Toleş, “Ədəbiyyat” qəzetinin baş redaktoru Azər Turan, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı sədrinin birinci müavini Səlhab Məmmədov, Xalq rəssamı Sakit Məmmədov sərgi haqqında fikirlərini bölüşüblər.

Çıxışlardan sonra TÜRKSOY tərəfindən sərgidə əsərləri nümayiş olunan rəssamlara mükafat təqdim edilib. Mükafatları TÜRKSOY-un Azərbaycan üzrə nümayəndəsi Elçin Qafarov təqdim edub. Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi isə TÜRKSOY-un xüsusi mükafatına layiq görülüb. Mükafatı Səadət Yusifovaya Sultan Raev təqdim edib. 

Daha sonra qonaqlar sərgi ilə tanış olublar.

Sərgi barədə qonaqların təəssüratlarını aldıq. 

Araşdırmaçı Azər Turan bildirdi ki, Tomris kimi türk dünyasının ümumi qəhrəmanını diqqət mərkəzinə gətirmək böyük işdir, Tomrisin biz azərbaycanlılarla bağlı olan məqamları isə xüsusən qürurvericidir. 

İstedadlı rəssam Mehriban Alışova isə bu sayaq sərgilərin ölkəmizdə keçirilməsinin, türk dünyasının tanınmış rəssamlarının bir araya gəlməsinin çox əhəmiyyətli olmasını qeyd etdi. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

TƏRANƏ DƏMİR İLƏ

-Salam, dəyərli Təranə xanım " Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə" rubrikasının ilk qonağısınız.

 İzləyicilərə sevdiyiniz hansı şeiri söyləyəcəksiniz? 

 - Salam, xoş gördük, sevdiyim şeirlər çoxdur, amma siz bir şeir istədiyiniz üçün Qulu Ağsəsin "Yığışıb qarama yüz söz deyərlər" şeirinin sehri ilə izləyiciləri baş- başa buraxıram.

Yığışıb qarama yüz söz deyərlər,

Bu boyda millətə nə cavab verim?!

 Bilsələr, qanıma yerikləyərlər,

Səni sevdiyimi sevmədiklərim...

Bir qız bir oğlana çoxuymuş demə,

Sevdim təklənəsən... çoxaldın, gülüm. 

Açdım ürəyimi yoldan ötənə,

Təki ordan səni çıxardım, gülüm. 

Di gəl bacarmadım... düzünü desəm, 

Özün tərpənmədin rahat yerindən. 

Külli-ixtiyarsan, nə vaxt istəsən, 

Oynat, ağlımı da oynat yerindən!

...Bunu bir mən bilim, bir də sən ancaq 

Ölüncə bu gözəl sirr bəsimizdi. 

Bizə nə yurd versin, nə yuva Allah 

Sənə ayırdığım yer bəsimizdi...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycanda elmi dərəcəsi olan şairlər çoxdur, amma alimlərin arasında şair olanları az. Şair-alimlə alim-şairin fərqi isə bəllidir. Biri elmə şair kimi baxır, digəri isə şairliyə alim kimi yanaşır. Hansı daha yaxşı poeziya nümunələri yarada bilir, bu söhbət artıq geniş auditoriyada deyil, dəyirmi masa arxasında aparılmalıdır...

Bu gün sizə bir alim-şairin, filologiya üzrə fələsfə doktoru Şahlar Göytürkün yaradıcılığından danışmaq istəyirəm. İlk növbədə, onu qeyd edim ki, Şahlar Göytürk ölkədə ədəbiyyat nəzəriyyəsinin və Azərbaycan dilinin incəliklərini dərindən bilən iki-üç alimdən biridir. Gəlin, əvvəlcə onun “Şeir yazıram” nümunəsinə nəzər yetirək;

Harama yaraşır bu şeir mənim? 

Sözün yiyəsi var, dəyəri yoxdur. 

Şeir yazmağımdan, bərəkət haqqı, 

Bəlkə də, Tanrının xəbəri yoxdur. 

İçi təlatümlü, çölü mədəni, 

Çoxu ev dağıdır, ev tikən deyil. 

Bilirəm, axırda bu şeir məni 

Azara salmasa, əl çəkən deyil. 

Hər kəs öz hayında, öz iş-gücündə, 

Vicdanın səsinə qulaq asıram. 

Bu qədər şairin, şeirin içində 

Utana-utana şeir yazıram...

Göründüyü kimi, şairi bol olan bir məmləkətdə özünü şair kimi təqdim etməyə utanır, amma şeirdən də əl çəkə bilmir. Çünki əsl şeir yazılmır, doğulur. Bu misraları ancaq şeirin nə olduğunu dərk edə bilən adam yaza bilər. Onun bu təvazökarlığı necə deyərlər, sarı simimə toxundu və mən sosial şəbəkədə onun yaradıcılığını izləməyə başladım...

Üçrəngli bayrağımız haqqında çox şeirlər yazılıb, hətta aralarında müsabiqələrdə qalib gələnləri də olub. Bir neçəsi ilə mən də tanışam. Səmimi deyirəm, Şahlar Göytürkün müəllifi olduğu “Azərbaycan bayrağı” şeiri həmin nümunələrdən daha mənalı, daha axıcıdır. Heç bir hissəsində dil dolaşmır. Necə deyərlər, nə söz dili kəsir, nə də dil sözü. Əslində, bu şeir orta məktəb dərsliklərinə salınsa, şagirdlərin vətənpərlik ruhunda böyüməsinə sanballı bir töhfə olar...

Kökün çox dərindədir, ucalarda dalğalan,

Güvən öz qüdrətinə, sən özünə arxalan.

Ulu Cümhuriyyətdən ən qiymətli ərmağan

Göy üzünün növrağı Azərbaycan bayrağı!

Göy üzündən don biçib uzaqgörən babalar,

Al boyadan, yaşıldan çələng hörən babalar,

Qoy rahat uyusunlar müdrik, ərən babalar

Kor olsun düşmən, yağı, Azərbaycan bayrağı!

Parlayan ulduzuna, hilalına vurğunam,

Saf, ləkəsiz, bəmbəyaz halalına vurğunam,

Bizə birlik bəxş edən kamalına vurğunam,

Sönməz bu türk ocağı, Azərbaycan bayrağı!

Yeni nəfəs gətirdin türklük hissiyyatına

Qatdın öz inancını islam etiqadına.

Sən azadlıq gətirdin qız-gəlinə, qadına,

Həya, ismət duvağı Azərbaycan bayrağı!

Sən Vətəndən uzaqda bu Vətənin simgəsi,

Ruha elə hopmusan, neyləyəcək özgəsi?!

Sən bizi birləşdirən millətimin haqq səsi

Sevgi, məhəbbət bağı Azərbaycan bayrağı!

Səni yasaq etdilər, könüllərdə ucaldın,

Şəhidlik məktəbindən, bir ilahi güc aldın.

Qiyamətə qoymadın, düşmənindən öc aldın,

Bitdi Tanrı sınağı, Azərbaycan bayrağı!

Elə gur dalğalan ki uzü Təbrizə sarı,

Kölgən düşsün hər yerə, çin elə xəyalları.

Bütöv Azərbaycanın eşqi, andı, vüqarı

Sən ey zəfər sancağı, Azərbaycan bayrağı!

Bəh-bəh necə də gözəl tərənnümdür. Bu şeirdə şairin fikirləri petik ifadə etmək bacarığı, fəlsəfi baxışları, sözə həssas yanaşması, dərin məntiqi açıq aşkar nəzərə çarpır...

Vətənpərvərlik ruhunda ərsəyə gətirdiyi “Azərbaycan Ordusu” şeiri isə müzəffər ordumuza həsr olunan ən yaxşı nümunələrdən biridir. Şeirdə yenilməz ordumuza sonsuz inam, hədsiz sevgi çağlayır:

Gözlərimin önündə min-min qəhrəman adlar,

Yanıb-yaxılacaqdır zəfərimdən o yadlar,

Nə qədər ki yaşayır Mübarizlər, Poladlar,

Gözlərində qalacaq düşmənimin arzusu,

Yaşa, eşq olsun sənə, Azərbaycan Ordusu!

O mənasız laflara -- "barış" adlı qeybətə,

Sən son qoydun möhnətə -- 30 illik həsrətə,

Qurban olum səndəki o üçrəngli qeyrətə,

Bu millətin gözündə möcüzəsən, doğrusu,

Ey yenilməz, müzəffər Azərbaycan Ordusu!

Nə çoxmuş içimizdə iblislərin nökəri,

Haqqa xəyanət olmuş soysuzların şakəri!

Səbr elədin, gözlədin uzun illərdən bəri,

Möhtəşəm qələbənə inanmırdı çoxusu,

Sındırdın tilsimləri, Azərbaycan Ordusu!

Gözləri var göyün də, qulağı var yerin də,

Ruhunu şad elədin göydə şəhidlərin də.

Vətən adlı bir eşq var ruhunda, cövhərində,

Zərrə qədər gözündə yoxdur ölüm qorxusu,

Düşmənlərə göz dağı -- Azərbaycan Ordusu!

44 günlük savaşda düşmən bağrını yardın,

Şəhid ətirli Vətən, qazi ətirli Ordum!

Yavaş-yavaş dirçəlir, çiçəklənir bu yurdum -- 

Yeni zəfərlərinlə qürurlandır ulusu,

Sənə zəfər yaraşır, Azərbaycan Ordusu!

Şairin doğma ata-baba yurduna bağlılığı, insanlarına olan məhəbbəti adamı heyran edir.  Onun “Var idi” şeirini həyacansız oxumaq olmur. Başdan-başa kövrək hisslərə bəlnən bu şeirdə bir körpə məsumluğu, həsrət dolu baxışları sezməmək mümkün deyil. Yenidən uşaq olmaq arzusu, kəndin daş-kəsəyində oynamaq istəyi, süfrələrin təamlarınadn dadmaq tamarzısı şeirin əsas mövzusudur:

Güvənməzdik özgəsinə, yada biz,

Öz gücümüz, öz girimiz var idi.

Kəndimizin ortasında sehirli

Ocağımız, bir pirimiz var idi...

Nazik-nazik kəsilərdi əriştə,

İnanardıq bir xeyir var hər işdə,

Oynayardıq, yarışardıq örüşdə,

Kamanımız, öz tirimiz var idi...

Sığınardıq böyüklərin çətrinə,

Dəyməz idik bir kimsənin xətrinə,

Yığışardıq o çörəyin ətrinə,

Bir and yeri -- təndirimiz var idi...

Kaş o günlər bir qayıda, gələ də,

Yadımdadır o nehrə də, sələ də, 

Damağımda dadı qalıb hələ də,

Dəymiş motal pendirimiz var idi...

Sönməyincə su atmazdıq kül, közə,

Nə söz olsa, danışardıq üz-üzə,

Baş qoşmazdıq xırda-para hər sözə,

Təmkinimiz, səbirimiz var idi... 

Uzaq idik haram işdən, kələkdən,

Bala-bala kam alardıq fələkdən,

Zaman bizi keçirmişdi ələkdən,

Şadaramız, xəlbirimiz var idi...

Yüz ölçərdik, bir biçərdik hər işi,

Tez dəyişdi bu dünyanın gərdişi.

Şahlar, hanı o çağların vərdişi ?

Hara getdi? Öz yerimiz var idi!

“Söz azadlığı” şeirindəsə bəzən şairin necə dəniz kimi coşub çağladığı hiss olunur. Qəzəblə gileylənərək şahidi olduğu haqsızlıqlara etiraz səsini ucaldır. Söz azadlığı tələb edib hayqırır: 

Çox da tərifləmə mənə bu eli,

Əridə bilmədik buz azadlığı.

Gizlində susdurduq danışan dili,

Üzdə şüar etdik biz azadlığı.

Haqqı istədikcə azaldıq ancaq,

Çox verdik, axırda az aldıq ancaq,

Quru sözdə qaldı azadlıq ancaq

Həyatda görmədik düz azadlığı. 

Heç kimin haqqına girməsin bəşər,

Ömür boş-boşuna getməsin hədər.

Həyatda hər kəsə balası qədər

Əzizdir, şirindir öz azadlığı.

Şahlar, bu sevinci bölməyə dəyər.

Bir də bu dünyaya gəlməyə dəyər.

Azadlıq uğrunda ölməyə dəyər,

İlahi nemətdir söz azadlığı!

Onun xeyli şeirini toplaya bilmişəm. Onların arasında sevgi şeirləri də var, təbiət şeirləri də. Təcnis, gəraylı, qoşma da yaza bilir, özünü sərbəst vəzndə də ifadə etməyi bacarır. Amma qələmə aldığı şeirlərin əksəriyyəti vətəpərvərlik ruhundadır. 

Sizi yormayım deyə, bu günkü söhbətimdə cəmi beş şeirini təqdim etdim. Ümidvaram ki, nə vaxtsa imkan düşəndə bu mövzuya yenidən qayıdıb, Şahlar Göytürkün yaradıcılığına işıq tutacağıq...

Bəli, onu bir alim kimi çoxdan tanıyırdım, amma bir şair kimi sosial şəbəkədən kəşf etdim. İnanıram ki, bu alim-şairin bədii yaradıcılığı da elmi yaradıcılığı kimi, ona nüfuz qazandıracaq, hörmət gətirəcəkdir...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2024)

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Qardaş Türkiyədən növbəti müsahibim uşaq kitablarının yazarı Aydan Bilgesoy xanımdır.

-Xoş gördük, Aydan Bilgesoy xanım! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə azərbaycanlı oxuculara özünüz haqqında məlumat verərdiniz.

-Salam Habil bəy! Çox sağ olun! Əlbəttə ki, sizinlə söhbət etməyimizə kömək edən kitablarımla başlasaq yaxşı olar.

Mənim seriyalı kitabım 5-dir.

1-Anı kumbarası

2-Bayram parası

3-Çuçu gezegeni

4-Parolamız kardeşlik

5-Taş devri

7 və 10 yaşlı uşaqlara uyğun kitablarımla macəra və əyləncə vasitəsilə uşaqlara qardaşlıqdan, uğurdan, onların təxəyyülünün gücündən, dəyər mühakimələrimizdən danışmağa çalışdım. “İKİZ AŞKINA” üçün yazdığım seriyalı kitabımın “Bayram parası” adlanan 1-ci seriyası hazırda satışda, digərləri isə çap mərhələsinə hazırlanır.

“Bayram parası” kitabım satışda olduğu üçün kitabımın mövzusu haqqında qısaca danışmaq istərdim.

Sinan və Baran əkiz qardaşdırlar. Əkiz qardaş olmasına baxmayaraq bir-birinə tamamilə zidd olan bu qardaşlardan biri olan Baran macəranı çox sevir və həm də çox maraqlıdır... Sinan isə sakit bir tipdir, dərslərinə nizamla yanaşır və ətrafında  olanlara əhəmiyyət vermir. Qardaşını qorumaq üçün özünü macərada tapır. İki qardaşın vaxtaşırı dalaşdıqlarının, bəzən də bir-birinin anladıqlarının şahidi oluruq. Əkizlər yığdıqları bayram pulu üçün ayrı-ayrılıqda planlar qurur və kəndlərinə gələn şübhəli kişilərin arxasınca gedirlər. Şübhəli kişilər onlara bayram pulu üçün almağı düşündüklərini unutdururlar.

Uşaqların “Bayram parası”  adlı kitabımı maraq və həyəcanla oxuduqlarını və yeni şeylər öyrəndiklərini bilmək məni çox sevindirir.

İzmirdə dövlət məktəbində kimyadan dərs deyirəm. Orta məktəb yeniyetmələri ilə işlədiyim üçün onların duyğularını daha yaxşı bilirdim. Dənizlidə doğulmuşam. İbtidai, orta və lisey illərimi Aydında, universiteti Diyarbəkirdə, ilk müəllimlik karyeramı isə İstanbulda keçirmişəm. Bir neçə ildir ki, İzmirdə yaşayıram. Müxtəlif mədəniyyətlərdən olan gənclərlə işləmək mənə çox geniş perspektiv yaratdı.

40 yaşından sonra əkiz anası olanda bütün diqqətim uşaqlara yönəldi. Təbii ki, diqqətimi əvvəlcə uşaq kitabları, həm də uşaq psixologiyası, dramaturgiya və valideyn tərbiyəsi kouçluğu, uşaq ədəbiyyatı cəlb etdi. Bu sahələrdə çox oxuyub və təlim keçmişəm. Övladlarımın 6 yaşı olanda oğullarımın adı olan “MUSTAFA ve EMİRİN MACERALARI” adlı 4 seriyadan ibarət ilk uşaq kitabımı çap etdirdim. Daha sonra, hazırda satışda olan və nəşriyyatımın yazarları ilə birgə hazırlanan “CÜMLE MÜHENDİSLERİ” ve “ŞİPŞAK” seriyası ilə birgə hekayələrim çap olundu. Yazının müalicəvi gücü olduğuna inanıram. Mən hələ bu sahədə çox yeniyəm, amma düşünürəm ki, bu sahədə daha necə yaxşı ola biləcəyimi düşünərək uşaq ədəbiyyatında qalmaq istəyirəm.

Kitablarımda uşaqlığımda yaşadığım və uşaqlarımızın yaşamasını istədiyim dəyərləri əyləncəli və macəra ilə uşaqlara çatdırmağa çalışdım.

-Ədəbiyyata marağınız nə zaman başladı?

-Ədəbiyyatla hər zaman maraqlanmışam. Fərdi inkişaf və NLP sahələrində təhsil aldığım müddətdə bu sahədəki səyahətimdə yaşadıqlarımdan bəhs edəcəyim bir kitab yazmağı düşünürdüm. Əkizlərimlə birlikdə oxuduğumuz uşaq kitabları övladlarıma işıq olarkən məni də başqa aləmə apardı. Əkizlərim “biz niyə xatirələrimizi yazmırıq, bir də kitabımız nədən olmasın” dedi.  Özümü uşaq kitablarında tapdım. İlk kitabımız işıq üzü gördü.

-Yazı rutininiz varmı?

-Əslində bu saatda oturmalıyam deyə bir saatımın olmasını istəməzdim. Amma əkizlərimin məktəbdə olduğu səhər saatları və yatdıqları zaman gecə yarısı kimi məcburi bir rejimim var.

-Ənənəvi ya digital kitaplara üstünlük verirsiniz?

-Ənənəvi kitabları xoşlayıram. Mənə elə gəlir ki, əsl hekayənin sirri o kitabın səhifələrindədir. Mən rəqəmsal oxumağa alışa bilmirəm, bəlkə də gözəldir, amma məni o qədər də duyğulandırmır.

-Dünya ədəbiyyatında ən çox bəyəndiyiniz yazar kimdir və hansı yazarla görüşmək və ona hansı sualı vermək istərdiniz?

-Təbii ki, dünya ədəbiyyatında ən çox sevdiyim yazıçılar çoxdur. Uşaq ədəbiyyatından danışdığımız və yazdığım üçün indi ağlıma gələnlərdən;

“Balaca şahzadə” məni çox heyran etmişdi. Əslində uşaq kitabı kimi görünsə də, böyüklərin daha çox oxumalı olduğu kitabdır.Hər yaşda oxuyanda fərqli baxış bucağı qazandım.  Uşaqlığıma, gəncliyimə, analığıma toxunan “Balaca Şahzadə”, “Oliver Tvist” və Tolstoyun “Uşaqlıq” kitabları mənə təsir edən kitablardır.

Balaca Şahzadənin müəllifinə; bir uşağın gözündən xəyallar aləmiylə yetkin dünyasını və sevgi mesajlarını təxəyyül vasitəsilə necə gözəl dillə təsvir edə bilməsindən danışmaq istərdim.

-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi? 

-Etiraf edim ki, Azərbaycan ədəbiyyatı haqqında o qədər də məlumatım yoxdur. Sizinlə əlaqə saxlayanda bir qədər maraqlandım və bir balaca araşdırma apardım. Sizin sayənizdə Azərbaycan ədəbiyyatı ilə tanış oluram.

– Bir  yazar olaraq digər  yazarlara məsləhətləriniz nədir?

-Hələ səyahətin əvvəlindəyəm. Yazmağı çox sevirəm, xüsusən də uşaq dünyasında olmaq çox xoşdur. Yazdıqca və oxuduqca qələmim güclənir. Ona görə də məsləhət vermək əvəzinə burada “Balaca şahzadə”nin bir bölümündən sitatla cavab verərdim: "BÜTÜN BÖYÜKLƏR UŞAQDIR", gəlin o uşağı möhkəm qucaqlayaq.

Bu gözəl söhbətə və paylaşıma görə çox sağ olun Habil bəy. Eyni zamanda “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının rəhbərliyinə və bütün əməkdaşlarına Salam və Təşəkkürlərim var.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL:

Bəzən uzaqlaşmaq lazım gəlir, yaxınlaşmaq üçün; 

bəzən xatırlatmaq lazım gəlir, 

xatırlanmaq üçün;

bəzən ağlamaq lazım gəlir, açılmaq üçün;

bəzən anmaq lazım gəlir, anılmaq üçün;

bəzən də susmaq lazım gəlir, duymaq üçün. (Şəms Təbrizi)

"Səma”, “dəniz”, “tənha", "sevgi" və "nifrət”.

İntiqam bəy, daxilində bu sözlər olan bir obrazlı cümlə istəsək, hansı cümləni eşidərik?

CAVAB

-Səma və dəniz tənha adamların sevgisinə də, nifrətinə də şahidlərdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2024)