“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı tanınmış naşir, ictimai xadim Şahbaz Xuduoğlunun ürək ağrısı ilə qələmə aldığı kəlmələri REPLİKA rubrikasında diqqətinizə çatdırır. 

Dostluq" kinoteatrını çəpərə alıblar. Müvəqqəti narahatlığa görə üzr istəyirlər. Amma əmin olun, bu müvəqqəti deyil, bu əbədidir. Bu mədəniyyətimizə vurulan böyük bir zərbədir.

Özəlləşdirmə proqramına əsasən mədəniyyət obyektləri özəlləşdirilə bilməzdi. İndi qanunvericilik dəyişibmi, onu bilmirəm.

“Dostluq" böyük zalları olan gözəl bir binadır. Mədəniyyət ocağıdır. Onu dağıtmaqdansa bərpa edib mədəniyyətə qaytarın. Bir hissəsini kitabxana edin, bir hissəsini kino zalı, birinci mərtəbəsində kitab kafesi olsun. Kitabla, kino, teatr ilə əlaqəli olan bir ocağa çevirin. 

Niyə bu xalq öz mədəniyyətinə sahib çıxmaq əvəzinə onu dağıdır. Hər rayonda bir neçə kinoteatr, bir neçə mədəniyyət klubu vardı, cüzi bir hissəsi qalıb. Hamısı dağılıb. Hamısı satılıb. 

Bu faciəyə necə müvəqqəti narahatlıq adı vermək olar?!

Şəkildə: “Dostluq” kinoteatrı indi (qapaq şəkli) və ötən əsrin 70-ci illərində.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2024)

Heyran Zöhrabova, "Ədəbiyyat və incəsənət" 

Yetmiş illik ayrılıq axır ki, çatdı sona,

Salam! Rəsul övladı Məhəmməd Əmin kişi!

Yordum uzaq yolları, səsinlə, sorağınla,

Qırdım axır belini həsrətin, qəmin, kişi!  

Məzarına baxanın kirpiyində nəm gördüm, 

Ağ mərmərin üzündə qara donlu qəm gördüm.

Sənin kimi yarımaz bir qisməti kəm gördüm,

Acıdım taleyinə min bəxti kəmin, kişi!  

Sağ olsun məzarını ağ mərmərə tutanlar,

Dilindəki sözləri seçib zərə tutanlar.

Qoy tarixdən utansın səni şərə tutanlar,

Yaman getdi əlindən fürsətin, çəmin, kişi!  

Tanrı səni yaratdı, bir də çətin yarada, 

Sən qurtuluş istədin, qanlar axdı arada.

Beşiyin Bakıdadır, məzarın Ankarada,

Sənin Vətəndən özgə kimin var, kimin, kişi!  

Nələr çəkib başımız, dərdimizdən halıydın,

Yaralı bir nəğmənin unudulmaz xalıydın. 

Sən də bizim torpağın Mustafa Kamalıydın,

Heyif! Sünbül tutmamış biçildi zəmin, kişi!  

Sizdən sonra gələnlər qara yeltək əsdilər,

Bizi bizdən almağa coşdular, tələsdilər.

Məğrur saraylar yapan düz əlləri kəsdilər,

Daşı düz qoyulmadı özülün, himin, kişi!  

Ana öz övladını qoymaz gözündən yana,

Vətənin ölməz oğlu, gedək Azərbaycana.

Millət “İstiqlal!” – deyə yenidən gəlir cana,

Özün çal havasını köklənən simin, kişi!  

Kəsilməz xalqın kökü, dərindədir, dərində, 

Zaman çəkib oturdar hər kəsi öz yerində.

İllər gəlib keçsə də, sən xalqın nəzərində

Yenə həmin oğulsan, yenə də həmin kişi! 

Bu böyük həqiqətə əmin ol, əmin, kişi! 

Salam! Rəsul övladı, Məhəmməd Əmin kişi!!! 

(“Kişi”, Zəlimxan Yaqub, Ankara, 1991)

Bütün ömrünü vətəninin istiqlalı, xalqının hürriyyəti üçün yaşayasan, lakin  vətənində yaşaya bilməyəsən... 

Bəli, o, bütün ömrünü vətəninin istiqlalı, xalqının hürriyyəti yolunda xərclədi. Bu uğurda dəfələrlə doğma yurdundan didərgin düşdü, 71 illik ömrünün 40 ilini o çox sevdiyi vətənindən uzaqda mühacirətdə, mübarizələrdə keçirdi. Mühacirətdə də daim vətəninin, millətinin rifahı üçün çalışdı. Davası yolunda ən əzizlərini, ailə üzvlərini belə faciəvi şəkildə itirdi, istiqlal səadəti yarım qaldı. Lakin, o, yenə də son nəfəsində Azərbaycan söylədi. 

Bu gün siyasi və ictimai xadim, publisist, şair, ədəbiyyatşunas, bütün şərqdə, türk-islam dünyasında ilk parlamentli demokratik respublikanın qurucusu, əzəmət və azadlıq mücəssəməsi, böyük mütəfəkkir, milli lider Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 1955-ci il mart ayının 6-da şəkərli diabet xəstəliyindən müalicə aldığı Ankara universitetinin Cebeci xəstəxanasında hər şeydən çox sevdiyi, uğrunda bütün ömrünü, ailəsini quraban verdiyi Azərbaycanın adını 3 dəfə söyləyərək əbədiyyətə qovuşduğu gündür. 

İlk çağındaydı gözəl mövsümün, 

Qışdan çıxılmışdı, bahar gəlmişdi. 

İyirmi səkkizində idi Mayısın, 

Azərbaycan İstiqlala girmişdi. 

Erkən qopdu bir qasırğa quzeydən, 

Baharımız, heyhat döndü qış oldu. 

Azərbaycan Moskovların əlində, 

Əsarətin zəhərini dadmış oldu. 

Azərilər sarsıldı bu zərbədən, 

İstilaya qarşı üsyanlar oldu. 

İstiqlalı bir kərə dadmış millət, 

"Hürriyyət" fikrinə candan vuruldu. 

Milli fikir toxumları səpildi, 

İslatdı torpağı axan qızıl qan. 

Bu əkindən yarınki bir baharda, 

Əlbət bitər bir yeni Azərbaycan. 

Şiddətliysə əgər mövsümün qışı, 

Yeni bahar, demək, parlaq olacaq. 

Verdiyimiz qurbanların bahası, 

Bizə yalnız hürriyyətlə dolacaq. 

Tarixin yenə gözəl bir çağında, 

Qaranlıq qış keçib, bahar gələcək. 

Hər hansı bir ilin aydın günündə, 

Azərbaycan İstiqlala girəcək! 

(“Mayıs duyğuları” - Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, 1955-ci il. (Son şeiri))

Bizim üçün Rəsulzadə mayak kimi daim üfüqdə parlayıb millətinə yol göstərəcək olan Zöhrə ulduzu, işığı heç bir zaman sönməyəcək olan bir Azadlıq Günəşidir. Çünki bu yurdda azadlığın, istiqlalın, hürriyyətin günəşi onunla birlikdə, onun verdiyi qurbanlar, onun çəkdiyi zəhmətlər hesabına doğdu... 

Ruhunun şad olması diləyi ilə...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.03.2024)

Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Fazil Mustafa “İncəgülü” saz-söz şöləninin, “Könül körpüsü” telelayihəsinin ideya müəllifi və rəhbəri Çiçək Mahmudqızına təbrik məktubu ünvanlayıb. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsindən məlumat verilib. 

Tanınmış şair-publisist və televiziya aparıcısının 60 illik yubileyi ilə bağlı təbrik məktubunda deyilir:

“Hörmətli Çiçək xanım,

Sizi – tanınmış şair-publisist və televiziya aparıcısını, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi, Aşıqlar Birliyi və “Aşıq Pəri” Məclisinin üzvünü 60 illik yubileyinizlə bağlı təbrik edir, yaradıcı və ictimai fəaliyyətinizdə yeni uğurlar diləyirəm!

Siz özünəxas ədəbi-mədəni gələnəkləri olan qədim Qazax mahalının Qaymaqlı elində doğulmusunuz və hələ 20 yaşlarından paytaxtın qaynar yaradıcılıq mühitinin fəal iştirakçısı olmusunuz.

Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutunu (indiki Azərbaycan Dövlət Dillər Universitetini) 1987-ci ildə fərqlənmə diplomu ilə başa vurmuş, həmin ildən etibarən pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmusunuz. Bununla yanaşı, dövri mətbuatda ardıcıl olaraq şeirlər və publisistik yazılarla çıxış etmisiniz.

2002-ci ildən Gəncənin “Kəpəz” telekanalında “Mənim şeirli dünyam” verlişinin aparıcısı, 2008-ci ildən Tovuzda fəaliyyət göstərən yerli televiziyada “Saz-söz dünyası” verlişinin müəllifi, 2010-cu ildən “Türkel” adı ilə yenidən fəaliyyətə başlayan həmin televiziyada “Xoş ovqat” verilişində müəllif-aparıcı olmusunuz.

2013-cü ilin oktyabrından isə yenidən Gəncənin “Kəpəz” televiziyası ilə əməkdaşlıq edərək, ünlü “Duyğulu könüllər” verilişinin aparıcısı olmusunuz.

“Könül körpüsü” telelayihəsi və 2011-ci ildən hər ilin yazında kecirdiyiniz “İncəgülü” saz-söz şöləni saz-söz sənətinə sizin dəyərli xidmətinizdir.

“Bənövşə yaşlar”, “Könüllərin Çiçəyi” və b. kitablarınız oxucularınızın marağına səbəb olub. "Dədə Ələsgər Ocağı" İctimai Birliyinin "Aşıq Ələsgər – 200" yubiley medalı, bir sıra digər ictimai ödüllərlə təltif olunmusunuz.

Sizi ictimai, yaradıcı uğurlarınız və yubileyinizlə bağlı bir daha təbrik edir, ən xoş diləklərimi yetirirəm”!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.03.2024)

Azərbaycan Respublikası Gənclər Fondunun və Böyük Qayıdış Gənclər Təşkilatının dəstəyi və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti Tələbə Gənclər Təşkilatının təşkilatçılığı ilə “Xocalıya ədalət!” kampaniyası çərçivəsində çap olunan, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Əlif Hacıyevin həyatı və qəhrəmanlığından bəhs edən “Qırmızı ləçəklər” romanının müəllifi, yazıçı, jurnalist, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Baş direktoru, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Jurnalisti Varislə görüş keçirilib.

Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Böyük Qayıdış Gənclər Təşkilatından məlumat verilib. 

Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti Tələbə Gənclər Təşkilatının sədri Təhmasib İmaməliyev tədbirlə bağlı bunları söyləyib: “Yazdığı əsərlərlə gənclərin sevimlisinə çevrilmiş Varis bəy, hər zaman söylədiyi ədəbi fikirlərlə oxucuların qəlbini qazanmağı bacarıb. Bu gün ADPU-da artıq ənənə xarakteri alan Varis bəylə görüşlər tələbələr tərəfindən daim böyük səbrsizliklə gözlənilir. 

Görüş zamanı Varis bəy müəllifi olduğu kitablarla bağlı tələbələrə məlumat verdi, öz uğur hekayəsini onlarla bölüşdü. Görüşün ardında Varis bəy Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Əlif Hacıyevin həyatı və qəhrəmanlığının ifadə olunduğu “Qırmızı ləçəklər” romanındaki hadisələri, yazarkən keçirdiyi hissləri tələbələrlə bölüşdü. Tədbirin sonunda tələbələri maraqlandıran sualları cavablandıran müəllif  imzalı kitablarını tələbələrə hədiyyə etdi. Dəvətimizi qəbul edib gəldiyiniz üçün

Varis bəyə təşəkkür edirik”.

Xatırladaq ki, Böyük Qayıdış Gənclər Təşkilatı Dövlət sifarişi ilə yazılmış, Heydər Əliyev Fondunun “Xocalıya ədalət” kampaniyası çərçivəsində təbliğ edilən “Qırmızı ləçəklər” romanının müxtəlif gənclər auditoriyasına təqdimatını silsilə şəklində davam etdirir. Daha öncə “Libraff-Akademiya” kitab evində təqdimat baş tutmuşdu.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.03.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

Bu gün ikincisi çərşənbə  - Od çərşənbəsidir və bizi Novruzdan cəmi 2 çərşənbə ayırır. 

Novruz bayramı dörd əsas çərşənbəni – Su, Od, Yel və Torpaq çərşənbələrini özündə birləşdirir. Boz ayda qeyd edilən ikinci çərşənbə - Od çərşənbəsidir.

Xalqımızın qədim bayramlarından olan Novruz yaradılışın mərhələlərini əks etdirən dörd ünsür - su, od, yel və torpaqla bağlı mərasimlərin qeyd olunması ənənələrini özündə birləşdirir. 

Digər çərşənbələrdə olduğu kimi, Od çərşənbəsində də qazanlar qaynamalı, ocağın üstü boş olmamalıdır. Bu çərşənbədə odun, tonqalın yandırılması həmin ilin isti, bərəkətli keçməsinə işarədir.

Ona görə də tonqal qalamaq adəti illərdir ki davam edir. 

İnanclara görə, tonqal yeni həyatın, baharın, istiliyin gəlişinin rəmzidir. Hələ qədim dövrlərdən insanlar odu qoruyub, oda hörmət ediblər. Qalanan tonqal isə həmişə nəyə isə işarə olub. Bunu “Dədə Qorqud” filmindən də xatırlayırıq.

Azərbaycanda martın 12-də Yel çərşənbəsi, martın 19-da isə Novruzun ilaxır çərşənbəsi olan Torpaq çərşənbəsi qeyd olunacaq.

Bu il Azərbaycana yaz fəsli martın 20-də saat 07:06:21-də girəcək. Bu zaman gecə ilə gündüz bərabərləşəcək, Günəş ekliptika üzrə hərəkət edərək cənub yarım kürəsindən şimal yarım kürəsinə keçəcək və həmin andan şimal yarım kürəsində yaz fəsli başlayacaq. Yaz fəslinin uzunluğu 92 gün 17 saat 44 dəqiqə 35 saniyə olacaq.

Od çərşənbəniz mübarək, əziz oxucularımız!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.03.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Nilufər Hacılının Türkiyə mətbuatına istinadən  hazırladığı “Nuri Bilgə Ceylanın sevdiyi 10 film”i sıra ilə təqdim edir. 

Türkiyəli rejissor və ssenarist Nuri Bilgə Ceylan 26 yanvar 1959-cu ildə İstanbulda anadan olub. Atası Mehmet Emin Ceylan aqrar sənaye mühəndisi, anası Fatma Ceylan evdar qadın olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Nuri Boğaziçi Universitetinin "Elektrotexnika" fakültəsinə daxil olub. 8 illik tələbəlik həyatından sonra, nəhayət ki, məzun ola bilib.

1997-ci ildən bəri çəkdiyi bədii filmlərlə bir çox mükafatlar qazanaraq beynəlxalq səviyyədə tanınıb. Rejissorun çəkdiyi "Qış yuxusu" filmi 2014-cü ildə Kann Beynəlxalq Kinofestivalında "Qızıl Palma Budağı" mükafatına layiq görülüb və kino tarixində bu mükafatı alan ikinci türk filmi olub.

Rejissorun filmlərindən beşi "Ən Yaxşı Beynəlxalq Film Akademiyası" mükafatına Türkiyənin namizədi olaraq seçilib.

Nuri Bilgə Ceylan ssenarist, aktrisa və fotoqraf olan Ebru Ceylanla evlidir. Cütlüyün 2 övladı var.

Rejissorun ən yaxşı hesab etdiyi 10 filmi təqdim edirik.

4. "Gecikmiş bahar" (1949), Yasuciro Ozu

İnanılmaz dərəcədə təsirli film olan "Gecikmiş bahar" qaçılmaz olanın nostalji şəkildə qəbulundan bəhs edir: Uşaqlar ilə valideynlərin yolları haradasa ayrılmalıdır; Dünyanın nizamı belədir. Ozunun həyata qarşı sakit, dinc və yaponvari baxışı beyni sakitləşdirir.

"Gecikmiş bahar" filmində rejissor özünü fəda etməyin, ayrılığın, ailə sevgisinin real və təsirli portretini çəkir. O, minimal arxa plan görüntüləriylə xarici təsirlərdən uzaqlaşaraq orta və aşağı təbəqə yapon ailələrinin həyatını dürüstlüklə əks etdirir.

Manipulyasiya və süni hekayələrdən uzaq "Geçikmiş bahar" sadə insanların acınacaqlı vəziyyətindən, adi həyatın gözəlliklərindən həzz almaqdan, zamanın qaçılmaz olaraq axıb getməsindən səmimi şəkildə bəhs edir.

Şəkildə: Filmdən kadr

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.03.2024)