
Super User
“Bir kitap eleştirisi” (Yeşim taşı efsanesi) - Semiha Dede
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə təqdim etdiyi layihədə Türkiyənin “Genç Yürekler” jurnalının seçimində 51 türk müəllifinin yazıları yer alır. Türkiyə türkcəsində yayılan əsərlərin əsas qayəsi budur: “Dildə, fikirdə, işdə birlik!”.
“Bir kitap eleştirisi” (Yeşim taşı efsanesi)
-Semiha Dede
...“Sahi” diye düşündü içinden, “sahi bir Türk çocuk kitabı var mı acaba doğaüstü olayları konu edinen?” (s.62)
Editörlüğünü Seçkin Sarpkaya’nın yaptığı, Ömer Ünal’ın kaleminden çıkan “Yeşim taşı efsanesi” adlı kitapta yer alan bu cümle kitabın var oluş sebebini açıklıyor aslında. Kitabı okurken ben de şöyle bir düşündüm, böyle doğaüstü olayları konu edinen ve bizim geleneklerimizden, inanışlarımızdan, Türk halkının yaşantısından izler taşıyan bir eser okumuş muydum? Hayır, okumadım.
Doğduğumuzdan beri kitle iletişim araçları olsun, sosyal medya kanallarıyla olsun, yabancı kültürler o kadar güzel sunuluyor ve kendi kimliğimizden o kadar uzak yetiştiriliyoruz ki, dönüp kendimize baktığımızda atalarını, tarihini bilmeyen, gelenek ve göreneklerinden habersiz yetişmiş, üstelik kendi değerlerini hakir gören bir toplum olup çıkıyoruz.
Söz gelimi, hepimiz Noel Baba’yı biliriz de, Ayaz Ata’yı bilmeyiz. Kanatlı at deyince aklımıza Pegasus gelir de, Tulpar gelmez. Gitar çalmaya herkes heves eder de, Türklerin kadim çalgısı kopuz nedir, merak bile etmeyiz! Ömer Ünal, bu eksikliği fark etmiş ve akıcı üslubuyla bir oturuşta bitirivereceğiniz bir eser meydana getirmiş. Eserde Dede Korkut’tan Lokman Hekim’e, Hızır’dan Hacı Bektȃş Veli’ye, Koncolos’tan Akçura’ya kadar Türk kültürünü ve mitolojisini oluşturan değerler sürükleyici bir olay örgüsü içinde harmanlanmış. Okuduğunuz zaman görüyorsunuz ki hiç bir isim nedensiz yere anılmamış ve yazar bu yolla bizi biz yapan değerleri usulcacık yerleştiriveriyor zihnimize.
Kitap, başkahraman olan Oğuz ve arkadaşlarının ülkelerinin kurtuluşu için gerekli olan kutsal yeşim taşını bulma macerasını konu ediniyor. Kitapta yer alan kahramanların adlarından olayların geçtiği yerlere kadar her satır, Türk kültüründen, mitolojisinden ve halk biliminden izler taşıyor. Öyle ki, dikkatli bir okuyucu kitapta Orhun Yazıtlarından cümleler bile bulabilir. Örneğin eserde yer alan “Sözlerimi iyi işit ve titreyip kendi özüne dön (s.27).” sözleri Orhun Yazıtlarından Kül Tigin Kitabesi’nin güney yüzünde yer alan “… bu sabımı edgüti eşid, katıgdı tıngla” sözlerini hatırlatmaktadır.
Kitabı bitirdiğinizde Türk kimliğini de kavramış oluyorsunuz. Yazar bunu sıkıcı, ders verir gibi bir üslupla değil de, gayet eğlenceli bir üslupla anlatmış. Yazarın dil ve üslubu hakkında belirtmek istediğim diğer bir nokta, kelimeleri özenle seçmesi. Örnek vermek gerekirse “akıl” gibi Arapça kökenli bir kelime yerine “us” diyerek Türkçe karşılığını kullanmayı tercih etmiş. Bu da yazarın hizmet ettiği kültürün kelime zenginliğine farkındalık yaratmak adına etkili bir kullanım olmuş.
Kitap hakkında belirtmek istediğim bir husus da Ömer Ünal’ın aynı zamanda toplum eleştirisi yapmış olması. Buna başkahraman Oğuz’un okulunda sosyal bilimlere büyük önem verilmesi, sözel derslerdeki öğretmenlerin çok donanımlı olması ve tiyatro, müze gibi kültürel değerlerle öğrencilerini sıklıkla buluşturması örnek verilebilir.
Son olarak kitabı bitirdiğiniz zaman efsane bitmiş olmuyor. Yazarın son cümlesinden efsanenin devam edeceğini anlıyorsunuz. Ben kitabı çok beğenerek okudum. Ömer Ünal’a Türk kültürüne yaptığı bu destekten dolayı teşekkür ederim.
Ben isterim ki, böyle eserlerin sayısı artsın, filmleri ve çizgi filmleri yapılsın. Batı “olmayan kahramanlıklar” yaratıp bunu dünyanın her yerine yaymayı çok iyi başarıyor. Oysaki Türk tarihi destanlarla, “gerçek kahramanlıklarla” dolu ve işlenmeyi bekleyen bir hazine gibi öylece duruyor. Bizim bu konuda daha fazla çaba harcamamız gerekiyor. Ben isterim ki, Türk karakterler de dünyanın dört bir tarafına yayılsın. Gencinden-yaşlısına her kes var olduğu, içinden yetiştiği bu kadim ve kutsal toprakla bağını yitirmesin.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)
İynə-sap günü, Qolodomor və Alfred Nobelin vəsiyyəti
Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bugünə təsadüf edən əlamətdar hadisələri diqqətinizə çatdırıram:
27 noyabr. İynə və sap günü
Nədir bu günün anlamı, dərzilərləmi bağlıdır? Dərhal deyim ki, yox. İynə və sap – bir-birini tamamlama günüdür. Sapsız iynənin, iynəsiz də sapın bir dəyəri olmadığı üçün onlar vəhdətin simvoludurlar. İnsanların da, bildiyiniz kimi həyatda ikinci yarısı, onunla vəhdət təşkil edəcək tərəf-müqabili olur. Bu iynə və sap günündə hamıya öz vəhdət yarısını düz tapmağı, səhv etməməyi arzulayıram.
27 noyabr. Ukraynada milli matəm günü
Bu gün qardaş Ukrayana xalqı Qolodomor qurbanlarının xatirəsini ehtiramla yad edəcək. 1932-33-cü illərdə ukraynalıların kütləvi olaraq aclıqdan qırılması faktı mövcuddur. 13 milyon insanını həyatını itirdiyi o dəhşətli hadisənin səbəbini uzun illər Sovet rejimi dövrün çətinlikləri, taxıl ehtiyatlarının tükənməsi, quraqlıq, eyni zamanda əksinqilabi ünsürlərin törətdikləri sobotajlarla izah edib. Amma perestroykanın aşkarlıq siyasəti sovetlərin müdhiş cinayətinin üstünü açıb. Sən demə, 30-cu illərdə Ukraynanı bürüyən milli-azadlıq hərəkatının, Ukrayna xalqının sovet imperiyasından qopma tələblərinin müqabilində Kreml süni aclıq yaradaraq xalqı cəzalandırıbmış.
27 noyabr. Nüfuzlu alim Zakir Qarayevin ad günü
Gəlin qocaman alimimizi təbrik edək və haqqında bəzi bilgilər əldə edək. 2001-2004-cü illərdə İstanbul Universitetinin Tibb fakültəsi, Mikrobiologiya və immunologiya kafedrasında professor vəzifələrində çalışan, 2004-cü ildən Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin Mikrobiologiya və immunologiya kafedrasına müdirlik edən Zakir Qarayev müxtəlif mikroorqanizmlər, radiasiya, hormonal preparatlar, antibiotiklər və s. təsirindən orqanizmdə baş verən immun çatışmazlıqların və ikincili infeksiyaların formalaşma mexanizmlərinin tədqiqinə, diaqnostika, müalicə və profilaktika tədbirlərinin təkmilləşdirilməsinə nail olan görkəmli alimimizdir. (Üstünə düşsə, covid əleyhinə vaksin də hazırlaya bilər). O, 300-dən çox elmi əsərin, o cümlədən 4 monoqrafiyanın müəllifidir. Z.Qarayevin yazdığı “Tibbi mikologiya” kitabı mikoloji xəstəliklərin diaqnostikası və müalicəsi haqqında qələmə alınan yeganə əsərdir. Onun rəhbərliyi altında 69 fəlsəfə doktoru, 20 elmlər doktoru hazırlanıb. O, SSRİ-də 3 dəfə dünya miqyaslı konqres təşkil edib, 2009-cu ildə Bakıda 23 ölkədən 300-dən çox alimin qatıldığı 3-cü Avrasiya Klinik Mikrobiologiya, İmmunologiya və İnfeksion Xəstəliklər Beynəlxalq Konqresinin prezidenti kimi konqresin təşkilatçısı olub. Z.Qarayev dünyanın bir çox nüfuzlu elmi cəmiyyət və universitetlərinin akademiki və fəxri doktorudur. O, 2010-cu ildə “Əməkdar elm xadimi” fəxri adına layiq görülüb.
27 noyabr. Karandaş yadınıza düşürmü?
Hərb sevgili ruslar dəniz piyadası gününü bayram edəcəklər. Braziliyada əmək təhlükəsizliyi, İspaniyada müəllim, Britaniyada Lankaşir, Tailandda sağlamlığı möhkəmləndirmə günüdür. ABŞ isə bu dəfə Milli kremli Bavariya tortu gününü qeyd edəcək.
2010-cu ilin bu günündə amerikalı rejissor, “Ulduz müharibələri” və “Heç vaxt heç vaxt demə” kimi məşhur filmlərin rejissoru İrvin Kerşner dünyasını dəyişib. 1940-cı ildə xüsusən uşaqların çox sevdiyi, filmlərinə baxmaqdan doymadıqları, kinematoqrafiyanın savaş filmləri janrının ən görkəmli nümayəndəsi, Çin əsilli Amerika aktyoru Bryus Li doğulub.
1901-ci ildə Mixail Rumyantsev (şəkildə) – məşhur sovet klounu dünyaya gəlib. Uşaqkən bir dəfə atam məni Bakı Sirkinə aparmışdı, Karandaşın məzhəkəsinə. Bax Karandaş həmin Rumyantsevin təxəllüsüydü. Nə qədər gülmüşdümsə başımdan ağrı qalxmışdı. Sonradan – gərək ki, 83-cü ildə onun vəfat etməsi xəbərindən çox sarsılmışdım, xatırlayıram. O vaxtın yumoru, məzhəkəsi indiki kimi bayağı deyildi, hər bir ştrix hansısa anlamı ifadə edirdi. Həm gülürdün, həm düşünürdün.
1895-ci ildə isveçli Alfred Nobel Bakı neftindən qazandığı milyonlarının vəsiyyətnamə yazaraq Nobel fonduna köçürülməsini təmin edib. 1701-ci ilin bu günündə başqa bir məşhur isveşlinin – astronom, geoloq və meteroloq Anders Selsinin (temperaturun dərəcə ölçüsü onun adıyladır) doğum günüdür. 1095-ci ildə Roma Papası 2-ci Urbanın qərarı ilə tarixdə ilk səlib yürüşü baş tutub. E.ə. 8-ci əsrdə isə antik dünya ədəbiyyatının tanınmış siması, şair Horatsiy dünyasını dəyişib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)
BMT “ASAN xidmət”i 4 qitədə təşviq edəcək
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən təmsil olunan Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) arasında Töhfə Sazişi imzalanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Dövlət Agentliyindən verilən məlumata görə, sənədi Dövlət Agentliyinin sədri Ülvi Mehdiyev və BMT Baş katibinin iqtisadi və sosial məsələlər üzrə müavini Li Junhua imzalayıblar.
Saziş çərçivəsində BMT-yə üzv ölkələrdə “ASAN xidmət” modeli əsasında dövlət xidmətlərinin göstərilməsi üçün innovasiyaların tətbiqi və müvafiq sahə üzrə potensialın inkişafı nəzərdə tutulur.
Bununla da BMT Azərbaycanın beynəlxalq müstəvidə brendinə çevrilmiş “ASAN xidmət” konsepsiyasını ən yaxşı model kimi dəyərləndirir və təşkilata üzv dövlətlərə təşviq edir.
Sazişə əsasən Azərbaycanın "ASAN xidmət” təcrübəsi əsasında müvafiq ölkələrdə dövlət qulluqçuları üçün qabaqcıl idarəetmə və dövlət xidmətlərinin göstərilməsi üzrə təlimlər təşkil ediləcək. Həmçinin tədris vəsaitləri hazırlanacaq və qitələrarası beynəlxalq tədbirlər təşkil olunacaq.
Baş katibin müavini görüş çərçivəsində “ASAN xidmət” mərkəzinin, “INNOLAND” İnkubasiya və Akselerasiya Mərkəzinin, "Bilim Bakı" mərkəzinin, Səyyar ASAN xidmətin, "ABAD" publik hüquqi şəxsin fəaliyyəti ilə də tanış olub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)
“Bir direktor, bir şagird” layihəsində Turanə Məcidli və Ömər Şahbazlı
Ədəbiyyat və İncəsənət” portalının media dəstəyi ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Bakı Şəhəri Üzrə Təhsil İdarəsi ilə birgə keçirdiyi “Bir direktor, bir şagird” adlı layihəsinin məqsədi nümunəvi məktəblərimizi, istedadlı şagirdlərimizi üzə çıxarmaq, onların ədəbiyyata olan marağına diqqət yönəltməkdir.
Hazırda təqdimatda 2 nömrəli Texniki Humanitar Liseyidir.
Layihəni təqdim edir: Ülviyyə Əbülfəzqızı
DİREKTOR :
Turanə Məcidli Aslan qızı 08.09.1990 tarixində Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 2009-2013-cü illərdə Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinin bakalavr, 2013-2015-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Kimya fakultəsinin magistr pilləsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 2015-ci ildə MİQ müsabiqəsində uğur qazanaraq Səbail rayonu 329 nömrəli tam orta məktəbdə kimya müəllimi fəaliyyətinə başlamışdır.
2020-ci ildə “Landau School ” beynəlxalq məktəbində bir illik ixtisasartırma təlimində iştirak etmiş, ingilis dilində kimya və təbiət fənlərini tədris etmişdir. 2021-2022-ci tədris ilində “Bakı Modern Beynəlxalq məktəbi”ndə Science (Təbiət) müəllimi kimi ingilis dilində tədris aparmışdır.
2022-ci ildə Elm və Təhsil Nazirliyi və ADPU-in birgə layihəsi olan “Məktəb Liderliyi” proqramında iştirak etmişdir. 2022-ci il 5 oktyabr tarixində Bakı şəhər üzrə Təhsil idarəsinin “direktor müavinlərinin işə qəbulu” müsabiqəsində uğur qazanaraq, 106 nömrəli tam orta məktəbə təlim-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini vəzifəsinə təyin olunmuşdur.
Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən 2023-cü il 27 yanvar tarixində 2 nömrəli Texniki Humanitar liseyə direktor vəzifəsinə təyin olunmuşdur.
2023-cü ildə Təhsildə İnkişaf və İnnovasiyalar üzrə VII qrant müsabiqəsində "Bilgə Qarabağ" layihəsi ilə qalib olmuşdur. 2024-cü ildə Project Management Institute Southern Italy institutu ilə online birgə əməkdaşlıq çərçivəsində Project Management Skills for Life təlimində tutor müəllim kimi sertifikat qazanmışdır.
2024/2025-ci tədris ilindən etibarən Azərbaycan Respublikasının Təhsil İnstitutunun "Təhsilin Təşkili və Planlaşdırılması” ixtisası üzrə doktorantura təhsili alır. Müxtəlif yerli və beynəlxalq təlim və layihələrdə iştirak etmişdir.
ŞAGİRD :
Ömər Şahbazlı
Mən, Şahbazlı Ömər Rəşad oğlu, 2015-ci ildə 106 nömrəli tam orta məktəbin 1- ci sinfinə daxil olmuşam. 2019-cu ildən etibarən təhsilimi 2 nömrəli texniki-humanitar elmlər liseyində davam etdirirəm. Hal-hazırda 10-cu sinif şagirdiyəm. 2021/22 tədris ilində respublika fənn müsabiqələrindən biologiya fənni üzrə qızıl medal qazanmışam. 2022/23 tədris ilində isə bu dəfə respublika fənn olimpiadalarında iştirak etmiş, final mərhələsinə kimi uğurla gəlmişəm. Ötən tədris ilində, biologiya fənni üzrə təkrar finala çıxmış, bu dəfə isə gümüş medal qazanmışam. Həmçinin, həmin il Bakı Elm Olimpiadasında biologiya fənni üzrə qızıl medala layiq görülmüşəm. Hazırda Elm və Təhsil Nazirliyinin təşkil etdiyi beynəlxalq olimpiadalara hazırlıq dərslərində iştirak edərək beynəlxalq biologiya olimpiadasına(IBO) hazırlaşıram. Məqsədim beynəlxalq biologiya olimpiadasında qalib olmaq və nüfuzlu xarici universitetdə tibb təhsili almaqdır. Asudə vaxtlarımda şahmat oynamağı sevirəm. Hazırda 2-ci dərəcə şahmat oyunçusuyam.
ESSE:
“Yer Kürəsi canlıların ortaq evidir”
Təbiəti qorumaq hər bir kəsin vəzifəsidir. Milyon illər boyunca bitkilər, heyvanlar və digər bütün canlılar təbiətin qanunlarına uyğun şəkildə yaşamış, təbiət öz-özünü tənzimləyərək Yer kürəsini günü-gündən möcüzəvi və füsunkar bir diyara çevirmişdir. Lakin bu tarazlıq, xüsusilə son illərdə insanların yanlış yanaşmaları ilə pozulmağa başlamışdır.
Canlıların ən ağıllısı və alisi – biz insanlar – təbiət qanunlarına tabe olmaq əvəzinə, onları pozaraq təbiətlə bir növ mübarizəyə girmişik. İnsanların bəzən düşüncəsiz hərəkətləri nəticəsində təbii ehtiyatlar tükənir, meşələr qırılır, su hövzələri çirklənir, atmosferə zərərli qazlar buraxılır. Nəticədə isə dünyamız iqlim dəyişikliyi, qlobal istiləşmə, tullantıların idarə edilməsində çətinliklər, çoxsaylı canlı növlərinin məhv olması, ozon təbəqəsinin dağılması və s. kimi qlobal problemlərlə üz-üzə qalmışdır. Bu problemlər yalnız təbiətə deyil, insan həyatına da ciddi təsir göstərir. Belə ki, bu gün, bu ekoloji fəlakətlərdən qaynaqlanan bir çox xəstəlik insanların həyatlarını ciddi şəkildə təhdid edir.
Gözlərimizin önündə baş verən bu təhlükələrin qarşısını almaq isə, əlbəttə ki, yenə də bizim – insanların – əlindədir. Əgər hər birimiz təbiətə daha məsuliyyətlə yanaşsaq, bu prosesləri dayandırmaq mümkündür. Lakin əsas məsələ bütün insanları bu problemlər barədə xəbərdar etmək və həll yolları barədə məlumat verməkdir, çünki, biz insanların səbəb olduğu bu ümumbəşər bəlalardan xilas olmaq üçün istisnasız hər bir insan, hər bir şəxs dünya üçün çox önəmlidir.
Alimlərin fikrincə, əgər mövcud vəziyyət bu cür davam edərsə, gələcəkdə Yer kürəsindəki canlı çeşidliliyi indikindən daha aşağı olacaq. Belə bir təhlükə qarşısında əlimizdən gələni etmək hər birimizin ümdə vəzifəsidir. Bu məsələ barədə ailəmizi, ətrafımızı, dost-tanışımızı və mümkün olduqca digər insanları xəbərdar etməliyik ki, təbiətə fayda verə bilək.
Bir çox insanlar "Əlimdən heç nə gəlmir" deyərək məsuliyyətdən boyun qaçırır. Amma hətta ən kiçik addımlar belə böyük dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Məsələn, zibilləri yerə atmaq əvəzinə zibil qablarına atmaq, plastik istifadəsini azaltmaq və təkrar emal olunan materiallardan istifadə etmək təbiət üçün faydalı ola bilər. Şüşə qabların istifadəsi, enerji qənaətinə diqqət yetirmək və ağac əkmək kimi sadə əməllər ətraf mühitin qorunmasına böyük təsir göstərə bilər. Unutmayaq ki, damlaya-damlaya göl olar.
Təbiəti qorumaq yalnız bir məsuliyyət deyil, həm də bizim gələcəyimiz üçün bir ümiddir. Gələcək nəsillərə yaşıl, sağlam və yaşamağa dəyər bir dünya buraxmaq üçün hər birimiz bu yolda fəal iştirak etməliyik. Bu, bizim Yer kürəsi və canlılıq qarşısındaki ən vacib borcumuzdur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)
“Şərab” - şərab dükanlarının sürətlə artmasına bir mərsiyyə
Bakı başdan başa şərab dükanlarına bürünür. Hər addımda birinə rast gələrsən. İnsanlar sürətlə dimdən, imandan uzaqlaşmaqda, şairlər də gileylənməkdədir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı şair Rəfail İncəyurdun “Şərab” adlı satirik şeirini təqdim edir.
Çox güclüdü, bərki boşa döndərir,
Sevən qəlbi qara daşa döndərir.
Ya çarəsiz bir əyyaşa döndərir,
Qapılarda yallandırır adamı, - deyərək şair şərabın insana vurduğu zərəri beləcə ifadə edir.
Şeiri oxuyaq və ibrət dərsi alaq.
Şərab nədir?
-Hər nədirsə axırda
şirin-şirin hallandırır adamı.
Ya ağıya döndərir bir salamı,
Ya “bəh-bəh”nən ballandırır adamı.
Gah buludun göz yaşıdı quraxda,
Gah ən ağır bir söyüşdü qulaxda.
Gah quzuya döndərir bir qıraxda,
Gah şir kimi qallandırır adamı.
Çox güclüdü, bərki boşa döndərir,
Sevən qəlbi qara daşa döndərir.
Ya çarəsiz bir əyyaşa döndərir,
Qapılarda yallandırır adamı.
Haqq əhlinin çaralıdı qapısı,
Qonaqlıdı-qaralıdı qapısı.
Eşq ilə gir, aralıdı qapısı –
Yaxın dosta qullandırır adamı.
Baxmalısan öncə evə-eşiyə,
Baxmalısan zamanında hər şeyə.
Yeyib-içmək yaraşmaz hər kişiyə,
Yaraşdıqca bollandırır adamı.
Yaxşı yığnaq kimin gəlməz xoşuna?
Yamanına düşən gərək daşına.
Artıq şərab yad vərdişin başına
Pərvanətək dolandırır adamı.
Kim nə görüb? Çatan varmı axıra?
Kim dinləyə? Kim susa? Kim çığıra?
Gec-tez salıb haqq etdiyi cığıra
Öz yerinə yollandırır adamı.
(19.11.24)
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)
ƏN YENİ POEZİYA Cavid Qasımovun “Keçib” qəzəli ilə
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Ən yeni poeziyada isti-isti, mürəkkəbi qurumamış şeirlərin təqdimatını davam etdiririk. Bu dəfə rubrikamızda gənc şair Cavid Qasımovdur. Günümüzdə qəzəl yazmaq cəsarətinə az adam gələr. Onda ki gənc ola. Amma Cavid bu cəsarətə gəlib.
Mən çəkən hicran, əzizim, çox əziyyətdən keçib,
Gah məhəbbətdən salıb yol, gah həsrətdən keçib.
Taleyimdən, qismətimdən də şikayətlənmirəm,
Sən özün məndən danış, Vallah xəcalətdən keçib.
Getməyin bir gün məni qorxutdu, bir gün gəlməyin,
Ruhumun halın əgər görsən, qiyamətdən keçib.
Bəllidir aşiqlərin hər bir əlamətdən sənə,
Sən bilirsən eşqdən kim , kim məhəbbətdən keçib.
Cavidin viranə qalmış ömrünə girsən, soruş,
Bəxtəvər hansı cəhənnəm, hansı cənnətdən keçib ?
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)
Koreya Azərbaycanın turizm potensialı ilə maraqlanır
Turizm elə bir sahədir ki, daim özünə yeni-yeni coğrafiyalar cəlb etməkdə maraqlıdır. Dövlət Turizm Agentliyi də bu qanunauyğunluğu əsas tutaraq ən müxtəlif ölkələrdə bizim turizm potensialımızın prezentasiyalarını həyata keçirir.
Azərbaycan Turizm Bürosunun təşkilatçılığı ilə bu dəfə Cənubi Koreyanın paytaxtı Seulda ölkəmizin turizm potensialının təbliği məqsədilə tədbir təşkil olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədə Dövlət Turizm Agentliyinin mediaya açıqlamasında deyilir.
Tədbirdə 2025-ci ilin may ayından etibarən Seuldan Bakıya həftədə bir dəfə olmaqla cümə günləri Cənubi Koreya tur operatorları tərəfindən təşkil ediləcək birbaşa uçuşların anonsu verilib. 2025-ci ilin iyul ayının ortalarına kimi həyata keçirilməsi planlaşdırılan uçuşlar AZAL tərəfindən icra ediləcək.
Tədbirdə çıxış edən Azərbaycanın Koreya Respublikasındakı səfiri Ramin Həsənov birbaşa uçuşların iki ölkə arasında əlaqələrin inkişafına, qarşılıqlı tanıtıma və turist mübadiləsinə töhfə verəcəyini bildirib.
Şəbəkələşmə tədbirində Koreyanın turizm sənayesinin təmsilçiləri, media nümayəndələri ilə yanaşı, Azərbaycanın aparıcı turizm şirkətlərinin nümayəndələri də iştirak ediblər.
Qarşılıqlı əməkdaşlıq imkanlarının müzakirə olunduğu görüşdə Azərbaycanın təbiəti, tarixi məkanları, maddi və mədəni irs nümunələri, Bakının müasir memarlıq nümunələri, UNESCO-nun irs siyahısına daxil edilmiş abidələr və müxtəlif turizm növləri haqqında ətraflı məlumat verilib.
Qeyd edək ki, cari ilin 10 ayı ərzində ölkəmizə gələn Cənubi Koreya vətəndaşlarının sayında ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 91 faiz artım müşahidə olunur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)
Akademik Filarmoniyada Bəstəkarlar İttifaqının 90 illik yubileyi qeyd olunub
Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasının səhnəsində Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının 90 illik yubileyinə həsr olunmuş konsert proqramı keçirilib.
Filarmoniyadan AzərTAC-a bildirilib ki, tədbirdə çıxış edən sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi Səadət Təhmirazqızı proqram haqqında dinləyicilərə məlumat verib.
Bədii rəhbər və baş dirijor, Xalq artisti Ağaverdi Paşayevin rəhbərliyi, Azərbaycan Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestrinin müşayiəti ilə solistlər - Xalq artistləri Nəzakət Teymurova, Gülyanaq Məmmədova, Samir Cəfərov, Əməkdar artistlər Almaz Orucova, Sahib Paşazadə, Ramil Qasımov, Televiziya Muğam müsabiqəsinin laureatı Zabitə Alıyeva və beynəlxalq müsabiqələr laureatı Fəxri Kazım-Nicat öz ifalarını musiqisevərlərə təqdim ediblər.
Proqramda Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri səslənib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)
Müəllim və şagird münasibətləri necə tənzimlənməlidir? - ESSE
Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Müəllim cəmiyyətin sanki görən gözü, döyünən ürəyi, vuran nəbzidir. Keçmişin carçısı, indinin tənzimləyicisi, gələcəyin qurucusu olan müəllimin rolu bu cəmiyyətdə çox geniş şaxəlidir.
Keçən günlərdə Maştağa qəsəbəsində keçirilən bir tədbir var idi. Bu tədbir Həzi Aslanov adına Maştağa mədəniyyət mərkəzinin dəstəyi ilə C.Cabbarlı adına 187 nömrəli məktəbin "Zəfər günü" tədbiri idi. Bu tədbirdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi əməliyyatlar zamanı şəhid olan birinci və yeganə generalı Polad Həşimovun anası Səmayə ana, Maştağa qəsəbəsinin şəhidlərinin anaları, qazilərmiz iştirak etdilər. Tədbirdə cəmi bircə nəfər ata iştirak etdi. Və mənə ən çox təsir edən o atanın danışığı oldu. (Sözləri və cümlələri tam dəqiq yazmasam da, fikri izah edəcəm) Nitqində gəncliyin bu qədər zəngin olmasını vurğuladı. Və gəncliyin arxasında duran, dəstək olan müəllimlərə təşəkkür etdi. Tək ümidim sizədir, müəllimlər, -dedi. Bəli, atanın sözlərində o qədər həqiqət varki. Bizim ümidimiz müəllimlərmizdir. Şəhidlərmizin unudulmaması üçün də, vətən sevgisinin aşılanması üçün də "ana vətən" ifadəsinin ağıllara yeridilməsi üçün də tək ümidmiz müəllimlərdir.
Bəs bu müəllimlərlə şagirdlərin qarşılıqlı münasibəti necə olsun ki, şagirdlər hər səhər məktəbə sevgi ilə getsin?!
Müəllim şagirdinə baxarkən bir çiçəyə baxırmış kimi hiss etməlidir özünü. O çiçəyin qorunmasını, qurumamasını öz üzərinə götürməlidir. Dərsdə müəllim dərsdən kənar sanki dost olmalıdır. Ciddi olmalıdır, amma ciddi oluşu qorxutmamalıdır, hörmət əsasında yaranan məsuliyyət hissi formalaşdırmalıdır. Bir baxışı yetərli olmalıdır. Amma o baxış qorxutmamalıdır, əvvəldən qurulan hörmət, sevgi bağları o baxışın əsil mənasının nə olmasını şagirdə bildirməlidir. Mənim də belə müəllimlərim çox olub. Əsla heç bir müəllimimdən qorxmamışam. Hər zaman hörmət etmişəm. Və bu qarşılıqlı hörmət hər zaman davam edəcək buna inanıram.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)
“Bir payız da yola saldıq beləcə... “ - Xanəli Kərimlinin şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzet” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Xanəli Kərimlinin şeirləri təqdim edilir.
Allah adamı
Ürəyi Günəşə açılan adam,
Hardandır bu qədər sevgi, məhəbbət?!
Hardandır bu qədər hörmət, ehtiram?!
Bu qədər tükənməz, sonsuz sədaqət?!
Görünür, adamtək yaşamaq olar,
Təki, ləyaqətin, qeyrətin olsun.
Dünyanın yükün də daşımaq olar,
Qəlbində təpərin, cürətin olsun.
Sən bunu bacardın, Allah adamı!
Prometey ömrünü yaşamağınla.
Əridi qəlblərin qaranlıqları,
Zülmətləri yaran gur işığınla.
Bacardın şeytanı mələk etməyi,
Bacaran yaşayır, yaradır ancaq.
Yaradan Günəşdir, qürub etsə də,
Sabah daha aydın, parlaq doğacaq.
İnanıb aldanma...
"İnanmasan, yaşamaq olmur"
əminliyi ilə yaşayanlara
Hər şeyə darılıb üzmə özünü,
Dildaş olmadığın dillərdən uzaq.
Üzə gülümsəyən üzgörənlərdən,
Əlinə əl yetməz əllərdən uzaq...
Öz yükün, öz yolun, mənzilin olsun,
Bil ki, gündoğanın, günbatanın var.
Gündə bir yol tutub ayaq döyəndə
Olmaz nə sədaqət, nə də etibar.
Çətindir, bilirəm, ürək qızdırmaq
Sənə ürəyindən "pay" verənlərə.
Bir az səbirli ol, bir az da ayıq,
Yerli-yersiz sənə say verənlərə.
İnanıb aldanma inandığına,
Aldana-aldana yaşamaq çətin.
Aldana-aldana yaşasan əgər,
İtər ləyaqətin, düşər hörmətin.
Demirəm, hamıdan çəkin, kənar gəz,
Bəlkə də, ən böyük günahdır bu hal.
Daş daşdır,daşlarda inam olmasa,
Dağlar da diz çökər, düşər qalmaqal.
Bir qismət payıdır ömür də, gün də,
Kiminə işıqdır, kiminə zülmət.
Zülməti işığa döndərənləri
Yaşadar məhəbbət, tapar səadət.
Yaşa, ürəyinlə, eşqinlə yaşa,
Neçə ki, gözlərdən çəkilməyib nur.
Aldanma, yalmanma kimsəyə, nəyə,
İnsanı yaşadar sevgi və qürur...
Yaşayırıq zamanla gümanın arasında
"Özümdən özümə" silsiləsindən
Kövrək xatirələrlə yaşayırıq hələ ki,
Xatirələr bitəndə bitəcəkdi ömür-gün.
Yaşayırıq zamanla gümanın arasında,
Çox şeylər də yadlaşıb yaddaşımda büsbütün.
Yaş üstə yaş gəldikcə səngiyir od-ocağın,
Duyub düşündüklərin unudulur bir anda.
O qədər çəlpəşikdir dünyamızın işləri,
Hər şey tərsinə dönür gözlənilməz zamanda.
Nə yaşadın, nə gördün - keçirirsən ələkdən,
Bu günə nə gətirdin, nə itirdin yollarda,
Dönüb baxanda geri bircə anda görürsən,
Ömrünün coxu keçib boş-boş qalmaqallarda.
İndi "ələk ələnib, xəlbir göydə fırlanır",
Ələməyə ələklik qalmayıbdı darı da.
Beş əllə yapışsaq da dünyanın yaxasından,
Dünya filan dünyadı, yoxdu etibarı da.
Bu, bir giley-güzar yox, gəldi-gedər söhbətdi,
Elə-belə dolandı yaşın yaşlı çağında.
Yolun çoxu gedilib, qalsa da beş addımı,
Yenə də ləzzəti var indi yaşamağın da.
Naxçıvanımın
Dağları dağımdı, bağları bağım,
Aranlı, yaylaqlı Naxçıvanımın.
Süsənli, sünbüllü, güllü növrağı
Hüsnünə bəzəkdir Naxçıvanımın.
Bir canlı kitabdı onun hər daşı,
Qovğalar çəkibdi əyilməz başı.
Beş min ildən çoxdu bu yurdun yaşı,
Tarixdir sirdaşı Naxçıvanımın.
Bir yanı Təbrizdir, bir yanı Göyçə,
Bir yanı Ərzurum, bir yanı Gəncə,
Əlinə əl çatar üçü deyincə,
Süfrəsi halaldır Naxçıvanımın.
Xanəli, bu yurda vurğun olandan,
İlhamı almısan dağdan, arandan,
Qorxun yox çovğundan, qardan, borandan,
Hər çağı gözəldir Naxçıvanımın.
Yaxşıdır
Həmişə insanlıqdan
gileyli olan bir dostuma
Kölgəsiz bar ağacından
Kölgəli söyüd yaxşıdır.
Hayla gələn var-dövlətdən
Faydalı öyüd yaxşıdır.
Aranı olmayan dağdan,
Bağbanı olmayan bağdan,
Sənə sən olmayan çağdan
Quruca ad-san yaxşıdır.
Ələ gəlməz keçən gündən,
Duyulmayan səsdən, ündən,
Ümid yoxsa bir könüldən
Sabaha güman yaxşıdır.
Şirin vəddən, yalan sözdən,
Utanmaq bilməyən üzdən,
Haqda haqq görməyən gözdən
Şərəfli ölüm yaxşıdır.
Çox "dost-tanış" gəzmə, canım,
Özünün var adın, sanın.
Yoxdursa qəlbdən yananın
Tək-tənha qalmaq yaxşıdır...
Kim bilir...
Məndən umu-küsü edən
bir doğmama
Sən mənim nəyimdən küsürsən axı?!
Daha qar bağlayıb qapı-bacamı.
Bir vaxtlar gözlərim göz ovlayardı,
İndi o gözəllik, o qamət hanı?!
Yoxdu o gördüyün halım, əhvalım,
Qəlbim də əvvəlki qəlb deyil daha.
Nə sevilə bildim, nə sevə bildim,
Mən də belə-belə batdım günaha.
Vaxt vardı ağacdan bir yarpaq düşcək
Sanırdım qırıldı bir sevgi vaxtsız.
Sanırdım bir ömrün çırağı söndü,
Bir tale beləcə bitdi günahsız.
Onda təmiz idim - çiçəkdən təmiz,
Gül ləçəyi kimi incəydi ruhum.
Nə kinim var idi, nə də nifrətim,
İstərdim hamının qurbanı olum...
Daha dövran kimi dəyişdim mən də,
Ürəyim daşlaşdı, ruhum buzlaşdı.
Gözümün önündə mini ölsə də,
Sanıram insan yox, quruca daşdı...
Mən gəzərgi ruham zaman-məkansız,
Nə gecəm bilinir, nə də gündüzüm.
İllərdir yazıram dağdan, arandan...
Nə dərdim tükənir, nə də ki sözüm.
Dərdli deyingəndi, dərdli danışqan,
Heyif ki, dərdlini dərdli də duymur.
Qaçırsan çıxasan dərd orbitindən,
Bu allahsız səni gözündən qoymur.
...Sən məndən küsmüsən - günahın yoxdu,
Günah səni məndən küsdürəndədi.
Kim bilir, nə vaxtsa keçmişə döndüm,
Kim bilir, bəlkə o keçmiş öndədi.
Bir söz dəllalına
Bir ömür yaşadın ağlı-qaralı,
Hələ dərk etmədin özün özünü.
Dişlər tökülsə də, bel bükülsə də,
Duymadın dünyanın astar-üzünü.
Millətdən,Vətəndən, Haqdan yazırsan...
Tutmadı əməllə sözün bir-birin.
Gündə bir havaya oynadığından,
Hələ bilmirsən ki, hardadır yerin.
Küləklər ağzında xəzələ dönüb
Gah havaya qalxdın, gah yerə endin.
Gərəksiz məqamda bülbültək ötdün,
Gərəkli məqamda aradan itdin.
Sən sözə xəyanət yolunu tutdun,
Qoruya bilmədin bakirəliyin.
Sözə xəyanəti söz bağışlamır,
Sözlə açılacaq çirkin niyyətin.
Qapılar dalında bel bükə-bükə
Haqlının haqqını aldın əlindən.
Çox həşir-harayla yanan ocağın
Dəyəri bəllidir onun külündən.
Bir ayağın burda, biri də gorda...
Yeddində nə idin, indi də osan.
Bu fani dünyada kişi olmadın,
Bəlkə o dünyada kişi olasan...
Bir payız da
yola saldıq beləcə
Başladı payızın yağış nağılı,
Təbiət yuyundu toz-torpağını.
Quşlar-köçərilər köçüb getdilər,
Qalanlar gözləyir qış növrağını.
Ahıllıq bürüyüb çölü, çəməni,
Dəlisov küləklər həlimləşibdi.
Ağaclar mürgülü baxışlarıyla
Bir az da, bir az da gözəlləşibdi.
Bulaqlar astaca pıçıldaşırlar,
Qorxurlar mürgüsü qaça dağların.
Nəğməli çayların dodaqlarında
Havası duyulur şaxtanın, qarın.
Təbiət başlayıb payız nağılın
Çiskinli, dumanlı havası ilə.
Payızsa kövrəlib əlvida edir
Gələn görüşlərin səfası ilə.
Bir payız da yola saldıq beləcə,
Xonçası əllərdə köçən qız kimi.
Nigaran-nigaran əl eyləyirik
Göy üzündən axan bir ulduz kimi.
Qərbi Azərbaycan bayatıları
Qərbi Azərbaycanım -
Qərib Azərbaycanım,
Sənə ki əlim çatmır,
Qürbət çəkən məkanım.
*
Orda bir elim itdi,
Gözümdə həsrət bitdi.
Sənin yolunda,Vətən,
Nə qədər canlar getdi.
*
Uludan ulu torpaq,
Kül oldu külün, torpaq.
Səndə bir bağ salmışdım,
Açmadı gülün, torpaq.
*
Çaylağa döndü çayın,
Söndü günəşin, ayın.
Qaldın yadlar əlində,
Duyulmadı harayın.
*
Bülbülün bağa gəlməz,
Qartalın dağa gəlməz,
Sənə dönük çıxanlar
Nə utanmaz, nə ölməz.
*
Göyçənin gözü ağlar,
Ocağı, közü ağlar.
Aşıq Alının sazı,
Ələsgər sözü ağlar.
*
Dağın dumana qaldı,
Halın yamana qaldı,
Sənə qovuşmaq dəmim
Bir xoş zamana qaldı.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.11.2024)