“Ədəbiyyat və İncəsənət” portalının redaktoru Əkbər Qoşalı “İmadəddin Nəsimi – 650” yubiley medalı ilə təltif olundu

Azərbaycanın tanınmış yazıçısı, publisisti və ictimai xadimi Əkbər Qoşalı, Türk dünyasında mədəni işbirliyi sahəsindəki xidmətlərinə görə, Uluslararası Türk Mədəniyyəti Təşkilatı – TÜRKSOY tərəfindən anlamlı ödülə – “İmadəddin Nəsimi – 650” yubiley medalına layiq görülüb.

Bu nüfuzlu təltif, həm Türk dünyasının böyük klassiki İmadəddin Nəsiminin adını daşıması, həm də Azərbaycan Milli Mətbuatının 150 illiyi ərəfəsinə təvafüq etməsi baxımından rəmzi və mənəvi önəm daşıyır. Medal TÜRKSOY-un Baş katibi Sultan Rayevin imzaladığı rəsmi bəlgə ilə təsdiq olunub.

Yazar bu təltiflə bağlı öz sosial media hesabında paylaşım edib:

“Azərbaycan Milli Mətbuatının 150 illik əlamətdar yubileyi ərəfəsində TÜRKSOY-dan belə bir anlamlı təltif çox xoş oldu. Başqan Sultan Rayevə, bütün TÜRKSOY-lulara sevgi-sayğılarımı yetirirəm!

Tanrım utandırmasın!”

Qoşalı paylaşımına İmadəddin Nəsimidən bir beyt də əlavə edərək bu təltifin yalnız simvolik deyil, həm də mənəvi dəyərlərə söykəndiyini vurğulayıb:

“Fəraqı çəkməyən aşiq vüsalın qədrini bilməz,

Cəmilə olmayan vasil cəmalın qədrini bilməz.”

Xatırladaq ki, Əkbər Qoşalı uzun illərdir, Azərbaycanla digər türk ölkə və topluluqları arasında mədəni körpülərin qurulmasında fəal iştirak edir. O, həm yazar kimi, həm də ictimai xadim olaraq türk ədəbiyyatı, sənəti, folkloru, türkologiya və ortaq mənəvi dəyərlərimizin uluslararası miqyasda tanıdılmasına önəmli töhfələr verib. Onun əsərləri bir çox türk ölkədə yayınlanır və ortaq yaddaşın gücləndirilməsinə xidmət edir.

Bu təltif münasibəti ilə Əkbər Qoşalını təbrik edir, onun gələcək yaradıcılıq fəaliyyətində daha böyük uğurlar diləyirik!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2025)

17 iyul tarixində, saat 15-də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin “Natəvan” klubunda (Xəqani küçəsi, 53) Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birgə təşkilatçılığı ilə böyük Azərbaycan şairi Bəxtiyar Vahabzadənin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi konfrans, böyük şairin Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu tərəfindən nəşr olunan “Özümüzü kəsən qılınc” kitabının təqdimat mərasimi keçiriləcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun xəbər verilib ki, tədbirdə Azərbaycan, Qazaxıstan, Türkiyə, Özbəkistan, Macarıstan, Moldova və Belarusdan gəlmiş nümayəndə heyətinin iştirakı nəzərdə tutulur. Yubiley tədbiri böyük mütəfəkkir şairin ədəbi irsinin təbliği, onun türk dünyası ədəbiyyatındakı yerinin müzakirəsi və qardaş ölkələr arasında mədəni-mənəvi əlaqələrin möhkəmləndirilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Spikerlər arasında Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anar, Azərbaycandakı Atatürk Mərkəzinin direktoru, akademik Nizami Cəfərov da yer alacaq.

Tədbir çərçivəsində şairin yaradıcılığının təbliğinə və elmi araşdırılmasına töhfə verəcək səkkiz müxtəlif mövzu müzakirə olunacaq. Konfransda incəsənət və ədəbiyyat xadimləri, mütəfəkkirlər, media təmsilçiləri, tələbə və gənc yazarlar, eləcə də Bəxtiyar Vahabzadə yaradıcılığına maraq göstərən ictimaiyyətin iştirakı gözlənilir. Tədbir, B. Vahabzadə yaradıcılığı ilə bağlı ədəbi-düşüncə mübadiləsinə zəmin yaratmaqla yanaşı, klassik ədəbiyyatın çağdaş təbliğinə də mühüm töhfə verəcək.

Tədbirə qatılmaq istəyən media mənsublarına bildiririrk ki, mətbuatla bağlı məsələlər üçün məsul şəxslər qismində Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidentinin şəxsi köməkçisi Ləman Şahmuradova (+994-50-737-00-08) və Təşkilatın mütəxəssisi Sona Səlimli (+994-51-981-11-43) təyin edilmişlər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2025)

Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

15 iyul səhəri, saat 8-də 7 saylı "ASAN xidmət"in qarşısından Qubaya yola düşdük. Səfərimizin məqsədi mətbuatın 150 illiyinə həsr olunmuş və media nümayəndələrinin fəaliyyətində süni zəkanın rolunu əhatə edən təlimdə iştirak etmək idi.

Qubadakı ASAN kompleksi ilk baxışdan məni heyrətləndirdi. Təkcə xidmət mərkəzi deyildi – tam anlamıyla bir həyat və öyrənmə məkanı idi. ASAN Kino, ASAN Təlim Mərkəzi, "Bilim" Quba Uşaq Mərkəzi və digər bölmələr kompleksin içində yerləşirdi. Ən çox diqqətimi çəkən isə uşaq mərkəzi oldu. 6-14 yaşlı uşaqlar üçün təşkil edilmiş interaktiv dərslərdə onlar riyaziyyatı abaküslə öyrənir, insan bədəni modelini incələyir, günəş sistemini canlandırırdılar. Rəngli, yaradıcı və müasir metodlarla tədris prosesi qurulmuşdu – bu məkanın hər küncündə uşaqların marağını oyadan detallar vardı.

Təlimin əsas hissəsi "ASAN xidmət"in əməkdaşı Nofəl Əliyevin təqdimatı ilə başladı. O, süni zəkanın ümumi inkişafından, insan həyatına və xüsusilə də media sahəsinə təsirindən danışdı. Bizə təqdim olunan resurslar və OpenAI alətləri gündəlik işimizi necə daha səmərəli edə biləcəyimizi əyani şəkildə göstərdi.

Təqdimat zamanı ChatGPT haqqında da danışıldı. Müxtəlif fikirlər səsləndi – bəziləri tərəddüd, bəziləri maraq göstərdi. Mən isə bu texnologiyanı artıq gündəlik həyatımda istifadə edən biri kimi, onunla olan təcrübəmi paylaşdım. İştirakçılara çatdırmağa çalışdım ki, bu alət yalnız texnoloji deyil, həm də ünsiyyət yönümlü, dostcasına və dəstəkləyici bir platformadır.

Təlimin fasiləsi zamanı kiçik bir hadisə də oldu – çay fincanım əlimdən töküldü, amma xoşbəxtlikdən ciddi bir problem yaşanmadı.

Ardınca təlimin praktiki hissəsinə keçdik və media nümayəndələri ilə interaktiv ünsiyyət imkanımız oldu. Fikirlərimi paylaşdım, iştirakçıların mənimlə maraqlanması, ünsiyyət tərzimi bəyənməsi mənə həm motivasiya verdi, həm də peşəkar bir inam qazandırdı.

Daha sonra Qəçrəşin mənzərəli guşəsində nahar fasiləsi təşkil olundu. Təmiz hava, təbiət və dostcasına söhbətlər bu fasiləni xoş və yaddaqalan etdi. Qayıdışdan əvvəl isə günün ən maraqlı və emosional hissəsi olan art-terapiya mərhələsi başladı. 5-6 nəfərlik qruplarla birlikdə yaradıcı rəsmlər çəkdik və hər kəs öz kompozisiyasının mənasını izah etdi.

Bizim komandanın işi “5-ci element – İnsan” adlanırdı. Bu başlıqla biz, torpaq, su, hava və odu birləşdirən əsas varlığın insan olduğunu, onun həm pozitiv, həm də neqativ təsirlərlə formalaşdığını izah etdik. Kompozisiyanın təqdimat hissəsini mən yazdım və təqdim etdikdən sonra terapevtin emosional reaksiyası – göz yaşlarını gizlədə bilməməsi – bizim üçün çox xüsusi bir an oldu.

Təlimin sonunda iştirakçılara sertifikatlar və hədiyyələr təqdim olundu. Geri dönüş yolunda komanda ruhu daha da gücləndi – yol mahnıları, zarafatlar və söhbətlər günə gözəl bir nöqtə qoydu.

Bu təlim təkcə bilik qazanmaq deyil, həm də özünü kəşf etmək, paylaşmaq, birlikdə öyrənmək və hiss etmək üçün nadir bir fürsət idi. Bunun üçün bu təlimi təşkil edən “ASAN xidmət”ə səmimi təşəkkürümü bildirirəm. Onların yaratdığı peşəkar, eyni zamanda insani və yaradıcı mühit bu günü unudulmaz etdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız.

Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.   

Liderliyin xüsusi qanunları hansılardır?

«Seminarların və kitabların köməyi ilə uzun illər liderlik öyrətdiyim yuz minlərlə insana və özündə liderlik keyfiyyətlərini inkişaf etdirmək istəyən şəxs, sənə ithaf olunur. Bütün yüksəliş və enmələr liderliyin sayəsində baş verir» sözləri ilə başlayan «Liderliyin 21 inkaredilməz qanunu» kitabını – Con Maksvellin bu incisini, yəqin ki, oxumayan əz-əz liderə rast gəlmək olar. Rəsmən onun özünün, yaratdığı EQUIP və The John Maxwell Company təşkilatlarının bu günədək liderliyin sirlərini öyrətdiyi 5 milyon müdavimi var. Bu gün ABŞ-ın Vest Poynt Hərbi Akadesmiyasından tutmuş BMT-yədək, nüfuzlu Fortune 500 siyahısındakı əksər şirkətlər təmsil olunmaqla az qala hər bir qurumda Con Maksvelldən liderlik dərsi almış insanlara rast gəlmək olar.

Con Maksvellin təqdim etdiyi liderlik qanunlarının 21-nə də qısaca da olsa nəzər yetirməyimiz vacibdir. Belə ki, öz şəxsi həyatlarında və bizneslərində bu qanunlara əməl etməklə insanlar dərhal fayda əldə edirlər.

Beləliklə, 21 qanundan növbətisi:

7.Hörmət qanunu.

«İnsanlar təbii şəkildə elə bir liderin ardınca gedirlər ki, o, onlardan güclü olur».

1820-ci ildə ABŞ-ın cənubundakı Merilend ştatında anadan olan Qarriet Tabmen adlı zənci qadın cəmi 30 yaşında liderə çevrilərək Peyğəmbərin şərəfinə Musa adlandırıldı. Xırda mehmanxanalarda döşəmələri silən, zibil daşıyan, hədsiz dərəcədə yoxsul olan, savadı olmayan, yeniyetməliyində iş yerində sahibkar tərəfindən başına dəmir parçası ilə vurularaq ağır zədə alıb sağlamlığını belə itirən bir qadının lider olmaq ehtimalı neçə faiz ola bilər? Əlbəttə ki, sıfır deyəcəksiniz.

O dövrdə qara dərililər cənub ştatlarında qul hesab edilirdilər. Bununla əsla razılaşmayaraq «ya azadlıq, ya ölüm» devizi ilə Tabmen şimala – Filadelfiyaya qaçır. Özü azad olur, ancaq Merilenddə qalan qohumlarını da azadlığa çıxarmaq fikri ilə yaşayır. Tezliklə gizli dəmir yolu vasitəsilə gedib onları da Filadelfiyaya gətirə bilir. Bundan sonra qadın hər bahar həyatı ilə risk edərək cənub ştatlarına gedib çox sayda zənciləri xilas edərək Şimala gətirməyə başlayır. O, qorxu bilməz birinə çevrilir, onun liderliyi isə get-gedə möhkəmlənir.

1850-1860-cı illərdə Qarriet Tabmen 19 dəfəyə Cənubdan 300-dən çox qul çıxara bilir, «mənim qatarım bircə dəfə də relsdən çıxmayıb», - söyləyən qadın xilas etdikləri arasında bircə nəfəri belə itirmir.

Cənubdakı ağ ağalar hətta onun başına 12 min dollar pul da qoyurlar. Bununla belə, onun gözünü qorxuda bilmirlər. Tabmenin şöhrəti get-gedə artır, o, Amerika tarixinə ən çox qulun azadlığına nail olmuş insan kimi düşür.

Tabmen şimalda təşkil edilən iclaslarda iştirak edir, onu tək zəncilər deyil, bütün cəmiyyət lider kimi tanımağa başlayır. Hətta Avraam Linkoln hökumətində dövlət katibi olmuş Frederik Duqlas, senator Uilyam Syuard, məşhur inqilabçı Con Braun belə bu qadından liderlik sirlərini öyrənirlər.

Beləliklə, əslində lider olmaqçun heç bir perspektivi görünməyən Qarriet Tabmen inanılmaz gücü və təsiretmə qabiliyyəti ilə liderə çevrilir. Səbəb sadədir: insanlar onların özlərindən güclü olan liderin ardınca gedirlər. Heç vaxt olmur ki, insanlar kiminsə ardınca elə-belə getsinlər. Onlar, liderliyinə hörmət etdikləri adamların ardınca gedirlər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Xiyavda yaşayan Sara Turidir.

Qulağın bataqlığına saplanmayan duman idim

Ucu qucağına gedər yolların kələfi

Qolum Belin qıvrıltısından qucağını sapmış yol.

Sara Turi

Təbriz

***

Dünyanı ikiyə böldülər

Acgöz siyasətçilər

Ətini yeyib,

Sümüyündən qəfəs qurdular “Azadlığa”...

***

Mən günah daşıyıram

Qadın adıyla

Odur ki, bütün dərdlərə boyluyam

Və hər gün sancı çəkib

Nisgil doğuram

Ad qoyurlar üstümə

Oluram “Birinci”-nin

“İkinci”-si.

***

Səməd əmi gəlmədi!

O gündən bütün mədrəsələr yetim qaldı

Bu həngamədə vay düşdü ürəklərə

Birdən uşaqlar ayıldı!

Özlərini vurdular Araz çayına

Qarabalıq tuturlar Səməd eşqinə...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2025)

Murad Vəlixanov, "Ədəbiyyat və İncəsənət"

Həm maraqlı süjet, həm peşəkar çəkiliş, həm gözəl aktyor ifası...

Xalq artisti, kinorejissor Tofiq İsmayılovun 1982-ci ildə «Azərbaycanfilm” kinostudiyasında çəkdiyi “Əzablı yollar” (“Məlikməmməd”) film-nağılı haqqında söhbət açacağam.  1982-ci ildə “Azərbaycanfilm” Kinostudiyasında istehsal olunan filmin ssenari müəllifi Oqtay Məmmədov, quruluşçu operatoru Şərif Şərifovdur. Baş rollarda Yaşar Nuri, Eldəniz Zeynalov, Siyavuş Aslan, Həmidə Ömərova və başqaları çəkilib.

 Azərbaycanın məşhur “Məlikməmməd” nağılı əsasında çəkilən film uşaqlar üçün nəzərdə tutulub. Hazırki orta yaş qrupunun 40 il əvvəl sevə-sevə izlədiyi “Əzablı yollar” filmində nağılın süjeti dəyişilərək, şərə qarşı mübarizədə “güc birlikdədir” ideyası əsasında qurulub. Kinolentin əsasını şən macəravari əhvalat təşkil edir. Film tamaşaçıları xeyirxah olmağa çağırır. Dövlətlərdən birində divlər ölkəni şər qüvvələrdən qoruyan üç sehrli almanı oğurlayırlar. Həmin almaları axtarıb tapmaq üçün şah (Həsən Məmmədov) oğlanlarının üçünü də uzaq səfərə göndərir. Böyük oğul Şahməmməd (Elşad Qazıyev) əylənmək, şənlənmək həvəskarıdır. Ortancıl Xanməmməd (Viktor Dəmirtaş) acgöz və tənbəldir, kiçik qardaş Məlikməmməd (Ötkəm İsgəndərov) isə romantik və xəyalpərəstdir. Qardaşların yolu uzun, təhlükəli və çətin olur. Amma filmin sonunda onlar hər cür çətinlikləri aradan qaldırır, güclü və xeyirxah olurlar.

Tofiq İsmayılov bununla bağlı vaxtilə mediaya verdiyi müsahibəsində deyir: “Nağıl sırf ailə, məişət nağılı idi, mən onu ictimailəşdirdim. Nağılda Məlikməmməd qardaşlarını öldürür, hakimiyyətə gəlir. Bu, tayfa nağılıdır, onu bu müstəvidən çıxardım. Qəhrəmanlar üç qardaş kimi gedib dost kimi qayıdır”.

Mahnıları Mirzə Babayev, Flora Kərimova, Akif İslamzadə, Eldar Axundov, Lütfiyar İmanov, Yaşar Nuri, Səyavuş Aslan ifa ediblər.

Divlərin filmdə səsləndirdiyi mahnı gülüşlə qarşılansa da, uzun müddət o vaxtıkı kiçik yaşlı tamaşaçılarının dilinin əzbəri olmuşdu:

“Necə dözək belə dərdə,

yaşamağa qoymur bizi,

bələkdəki bəbələr də,

it yerinə saymır bizi.

Div deyilik oyuncağıq

dərdimizi demək olmur.

Adamların dadı qaçıb,

Adamları yemək olmur”.

Ən vacibi - “Əzablı yollar” 1989-cu ildə Amerika kinoprodüserlərinin seçdiyi 17 ən yaxşı sovet kinolenti siyahısına daxil edilib.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Dövlət Film Fondu Rusiya Dövlət Film Fondu ilə birgə “Əzablı yollar” (“Məlikməmməd”) film-nağılını bərpa edib. Filmin bərpası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə həyata keçirilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Bulaq”verilişi azərbaycanlıların milli-mənəvi dəyərlərini üzə çıxaran, adət-ənənələrini, folklorunu gündəmdə saxlayan bir xəzinə idi, sovetlər dönəmində milli yaddaşımızım bariz ifadəsi idi.

Və o verilişin səsi hər bir azərbaycanlıya tanış lan aparıcısı var idi – İlham Əsgərov.

Azərbaycan Respublikasının xalq artisti İlham Əsgərov 16 iyul 1958-ci ildə anadan olub. 1980-ci ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin dram və kino aktyoru fakültəsini bitirib. 1982-ci ildən Akademik Milli Dram Teatrının aktyorudur. İstedadlı aktyor Əsgərov Akademik teatrın ən populyar tamaşalarında iştirak edib.

Və qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycan dövlət radiosunun məşhur "Bulaq" verilişinin aparıcılarından biri olub.

Azərbaycan Dövlət Televiziyasında rolları

- Vilyam Şekspirin "İki veronalı" (Valentin)

- İlyas Əfəndiyevin "Sarıköynəklə Valehin nağılı" (Valeh),

- Aslan Qəhrəmanovun "Səndən xəbərsiz" (Fərrux),

- Mar Bayciyevin "Ər və arvad" (Əziz),

- Bəxtiyar Vahabzadənin "Kimdir haqlı?" Fikrət,

- Mövlud Süleymanlının "Fatehlərin divanı" (Bilgə xaqan)

Filmoqrafiya

- Aşıq Məhəmməd Sadaxlı

- Bitməyən ömür

- Biz qayıdacağıq

- Biz qayıdacağıq

- Böyük ömrün anları

- Böyük ömrün davamı

- Cavad xan

- Cavid ömrü

- Doğma sahillər

- Dönüş

- Düma ömrünün qırx günü

- Ər və Arvad

- Fatehlərin divanı

- Fədakar

- Güllələnmiş heykəllər

- Günahsız Abdulla

- Həsrətli gözlərin rəsmi

- Xilaskar

İlham Əsgərov Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Artisti, Xalq Artisti fəxri adlarına, 3 dəfə Prezident Mükafatına və Cəfər Cabbarlı mükafatına layiq görülüb. 6 sentyabr 2015-ci ildə Bakıda vəfat edib. Masallı rayonunun Xoşçobanlı kəndində dəfn edilib. İlham Əsgərov Kərbala ziyarətində olub.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2025)

İlhamə Məhəmmədqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Sumqayıt təmsilçisi

Ədəbiyyatımızın aşıq poeziyası ruhunu müasir düşüncə ilə yoğuran tanınmış şair İbrahim İlyaslının yeni kitabı – “Salam sahibi Haqqdı...” işıq üzü görüb.

Kitab, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin layihəsi çərçivəsində nəşr olunub.

Layihənin rəhbəri – şair və ədəbiyyat təşkilatçısı Xəyal Rza, redaktoru – tanınmış söz adamı Xaqani Qayıblı, ön sözün müəllifi – ədəbi-tənqidi baxışı ilə seçilən Rüstəm Kamal, məsləhətçi – söz xiridarı Qorxmaz Tofiqoğlu, nəşrə hazırlayan isə Həmid Ormanlıdır.

Bu nəfis topluda İbrahim İlyaslının əvvəlki kitablarından seçmələr və son illər ərzində qələmə aldığı divani, təcnis, qoşma, gəraylı, qıfılbənd, müxəmməs kimi klassik janrlarda yazılmış poetik nümunələr yer alır. Əsərlər həm məzmun, həm də forma baxımından aşıq poeziyasına sədaqətlə yanaşı, şairin özünəməxsus dünyagörüşünün və söz dünyasının da zənginliyini əks etdirir.

Xüsusi olaraq qeyd etmək yerinə düşər ki, bu şeirlərin bir çoxu artıq çağdaş aşıqlarımızın ifasında sazda səslənir – bu da kitabın təkcə ədəbiyyat yox, musiqi mühitində də necə rezonans doğurduğunu göstərir.

Şair bu kitabı aşıq poeziyasının vurğunu və söz sərrafı olan atası – Musa müəllimin əziz xatirəsinə ithaf edib. Bu fakt təkcə kitabın emosional yükünü deyil, müəllifin ruhla, nəsillə, sözlə qurduğu mənəvi bağları da dərinləşdirir.

“Salam sahibi Haqqdı...” – deyir şair. Bu sözlə oxucusunu Haqqa, səmimiyyətə, saf niyyətə səsləyir.

İnanırıq ki, sözə salam verən bu əsər, tezliklə öz layiqli yerini tapacaq və ədəbiyyatsevərlərin qəlbində xüsusi məqamda dayanacaq, müəllifə bol oxucu rəğbəti qazandıracaqdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Olduqca inadkar adamdır. Məqsədinə nail olanadək yorulmadan çalışır. Dürüstlük və etibarlılıq onun üçün çox vacibdir. Fədakarlıq alın yazısıdır. Haqsızlıqla qarşılaşanda tərəddüd etmədən mübarizəyə atılır. Dostluqda etibarlıdır, dostlarına sonadək sadiq qalır. Ədalət onun üçün çox önəmlidir. Planlı və nizamlı şəkildə hərəkət etməyi xoşlayır. Yaxşı intuisiyası var, hadisələri əvvəlcədən hiss edə bilir. Azadlıq aşiqidir, məhdudiyyətə nifrət edir. İnsanları sevən, lakin tünlükdən qaçan adamdır. Sülh və əminamanlıq onun ən böyük istəyidir. Çox ciddi və düşüncəli olduğu üçün öz üzərinə məsuliyyət götürməkdən çəkinmir. Bir az dərvişliyi də var- dünyanı yaşamaq üçün ideal yer hesab etmir və adətən tək qalmağa üstünlük verir. Bir sözlə, onu insanlara sevdirən ədalətli və vicdanlı olmasıdır. Analitik idraka malik olduğuna görə, nəyisə sınaqdan keçirmədən qərar vermir. Onun üçün kəmiyyət yox, keyfiyyət daha üstündür. Lazımsız yerlərə pul xərcləmir, israfçılıqdan çəkinir...

Deyir ki:- “Teatr hər zaman olub. Əvvəl də var idi, bu gün də var. Teatr ayrı-ayrılıqda bir prosesdir, haqqında danışarkən onu əsasən iki mərhələyə, sovet və müstəqillik mərhələsinə bölmək lazımdır. Təbii ki, bu dövrlərdə teatrın uğurlu, uğursuz vaxtları da olub. Məsələn, SSRİ dövründə böyük bir imperiyada Azərbaycan teatrı, Azərbaycan aktyorları çox böyük işlər görüblər, çox yüksək sənət əsərləri göstəriblər. Bu dövrdə çox böyük sənətkarlar yetişib. Müstəqillik dövrünə gəldikdə isə, ilk vaxtlar bütün sahələrdə olduğu kimi, teatrda da bir durğunluq yaşandı. Bu, hamı üçün gözlənilməz idi. İctimai formasiya dəyişirdi. Nəyin necə olacağını bilmirdik. Amma indi bütün bu proseslər öz yoluna düşüb və necə deyərlər, hər şey yaxşılığa doğru gedir. Öz fikirlərimi təsdiqləmək üçün təkcə bir faktı demək istəyirəm. Bu il biz Azərbaycanda ilk dəfə müstəqil teatrların festivalını keçirdik. Səmimi deyim ki, mənim də xəbərim yox idi, biz festival keçirəndə gördük ki, Bakıda 20-yə yaxın müstəqil teatr var. Bu çox gözəl göstəricidir, buna sevinmək lazımdır. Əlbəttə, bu teatrların çoxunun müstəqil binası yoxdur, stabil heyəti yoxdur, bir çox problemləri var. Amma bu yeni formalaşan məsələdir. Getdikcə daha da yaxşılaşacaq. Qeyd edim ki, Bakıda hər zaman teatr və teatrı sevən insanlar olub. Əgər biz yaşda aktyorlar hələ teatrdan bezib getməyibsə, deməli, hər şey yaxşıdır.”

Söhbət prezidentin fərdi təqaüdçüsü, xalq artisti Vidadi Həsənovdan gedir. O, 1958-ci ilin iyulun 16-da Gəncədə anadan olub. Orta təhsilini orada başa vurub. 1979-cu ildə hərbi xidməti başa vurduqdan sonra Cəfər Cabbarlı adına Gəncə dövlət dram teatrında fəaliyyətə başlayıb. Daha sonra Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və incəsənət İnstitutunda dram və kino aktyoru ixtisasına yiyələnib. 1986-cı ildən həmin elm məbədində müəllim kimi çalışır. "Estrada rejissoru" kafedrasının dosentidir. Eyni zamanda "Media Company"-nin nəzdində yaradılmış "M. Teatr Production"un bədii rəhbəridir. 2008-ci ildə "Şair olmaq istəmirəm" adlı şeirlər kitabı işıq üzü görüb. Avropa kinematoqrafçılar Assosasiyasının xətii ilə Tibilisidə və eləcə də Moskvada ssenaristlər kursunu keçərək, beynəlxalq sertifikatlar alıb...

“Bəlkə də, bir az bəsit müqayisə olacaq, ancaq yenə də deyim. İnsan ac olanda yemək istəyir. Ac olmayanda yeməyə ehtiyac duymur. Teatr da insanın digər ehtiyacları kimidir. Adam var ki, özündə teatra getmək ehtiyacı duyur, adam da var ki, onun üçün teatrın varlığının və ya yoxluğunun elə bir əhəmiyyəti yoxdur. Sən nə qədər təbliğat aparsan da, izah etməyə çalışsan da- "mənə teatr lazım deyil", deyəcək. Bu, normal haldır. "Bizim insanlar niyə teatra getmirlər?" sualı ritorikdir. Bu sualın cavabı yoxdur. Heç kəs bu suala cavab verə bilməz. Getmək istəyən teatra gedəcək, getmək istməyən də getməyəcək.”- söyləyir…

Bir sıra əsərlərin səhnələşdirilməsində rejissorluq edib. Eləcə də tetrda və iyirmi beşə yaxın filmdə aktyor kimi müxtəlif obrazları canlandırıb...

Deyir ki:- “İndi bir çox insanlar ancaq nostalji hisslərlə yaşayırlar, müasir filmlərə baxmadan, müqayisə aparırlar. Mən bir neçə festivalda iştirak etmişəm. Həmin festivallarda Azərbaycanın yeni filmləri nümayiş olunub. O filmlər haqqında orada yüksək fikirlər deyilib. Hətta, Kazan festivalında bir çox peşəkar adamlar, böyük mütəxəssislər bu filmlər barədə çox yüksək fikirlər səsləndiriblər. Mən şəxsən bunun şahidi olmuşam və o fikirləri sosial şəbəkələrdə paylaşmışam. Belə olan halda indi belə filmlərin pislənməsilə bağlı fikirlərlə necə razılaşmaq olar? Gəlin, "Bəyin oğurlanması" filmini misal göstərək. Aktyorlar da, rejissorlar da, kinoşünaslar da qeyd edirlər ki, öz bədii dəyərinə görə bu film o qədər də yüksək film deyıl. Daha çox regional filmdir. Düzdür, orada deyilən hər söz insanların dilindədir, orada deyilən hər söz zərbi-məsələ çevrilib. Amma bu film bədii dəyər baxımından zəif filmdir. Sən onu götürüb Azərbaycandan hansısa festivala aparsan, heç onu müsabiqəyə də salmazlar. Ancaq uşaqdan-böyüyə hamı o filmi sevir. "Əhməd haradadır" filmini sevməyən var? Ancaq ona kateqoriya veriləndə ən aşağ kateqoriya verilmişdi. Amma bizim elə mürəkkəb, elə qəliz filmlərimiz var ki, onlar uğur qazanıblar. Ola bilər ki, o filmlər Azərbaycanda göstərilər və bəyənilməz. Ancaq bu, o demək deyil ki, həmin filmlər uğurlu deyil. Bu baxımdan Azərbaycanda kino prosesi çox uğurlu gedir. Hər sahənin çatışmayan cəhətləri olduğu kimi bu sahənin də çatışmayan cəhətləri var. Əsas məsələ də maddi məsələdir. Bu məsələ həll olunsa, biz daha yaxşı filmlər çəkə bilərik.”

Bəli, xalq artisti kino sənayesindəki problemləri görür və çox narahatdır. Haqlı iradları var: “Bizdə bu qədər tarixi filmlər çəkilib. Hansından razı qalmısınız? Ona görə tarixi seriallar çəkilməsə yaxşıdır. O cür serialları çəkmək asan məsələ deyil. Paltardakı detallar, sifət cizgiləri, təbiət mənzərələri və sair çox dəqiq olmalıdır. Buna isə külli miqdarda vəsait lazımdır. Türkiyə seriallarına baxın, demək olar ki, dünya teleməkanını zəbt ediblər. Elə bir ölkə yoxdur ki, orada türk serialları nümayiş etdirilməsin. Təbii ki, o səviyyəyə gəlib çatmaq üçün peşəkarlıqla yanaşı, maddi vəsait də əsasdır. Məsələn, bəzi deputatlarımız müəyyən məsələlərin həllində dünya təcrübəsini misal gətirirlər. Eyni şəkildə kinomuzun, teatrımızın problemlərini də dünya təcrübəsinə uyğun həll etmək olar. Çünki hər şeyi dövlətdən gözləmək olmaz. Ən azı ona görə ki, bu gün bizim bərpasını gözləyən Qarabağımız var. Düzdür, hər sahədə olduğu kimi, bu sahədə də müsbət yanaşmalar var. Ancaq nə edəsən ki, hələ də nəticə o deyıl.”- deyib köks ötürür...

Ümumiyyətlə, Vidadi Həsənov zəhmətkeş adamdır. Necə deyərlər, arı kimi səhərdən axşamadək çalışır. İnanır ki, Azərbaycan kinosunun ən böyük uğurları hələ qabaqdadır...

İyulun 16-sı haqqında danışdığım xalq artistinin 67 yaşı tamam olur. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm can sağlığı arzulayırıq...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.07.2025)