“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birlikdə təqdim etdikləri BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində bu gündən etibarən sizlərə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun və “Ulduz” jurnalının birgə keçirdikləri Xalq Yazıçısı Anarın 85 illik yubileyi mkünasibətilə hekayə müsabiqəsinin mükafatçılarının hekayələri təqdim ediləcək.

 

 

2-Cİ YER

Orxan CUVARLI

 

Mən Cuvarlı Orxan Ramin oğlu 1994-cü il oktyabrın 28-də Bakı şəhərində anadan olmuşam. 2012-2016-cı illərdə Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsində bakalavr təhsili almışam. Magistr təhsilimi 2016-2019-cu illərdə Türkiyə Burslarının qalibi kimi Akdeniz Universitetinin jurnalistika fakültəsində tamamlamışam. 2019-cu ildə namizədlik dissertasiyamı uğurla müdafiə etmişəm. Rus, ingilis və türk dillərini bilirəm. Hazırda İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətində redaktor vəzifəsində çalışıram. 

2015-ci ildən Orxan Cuvarlı imzasıyla ədəbi fəaliyyətə başlamışam. 2016-cı ildə Üçüncü Gənc Ədiblər Məktəbinin iştirakçısı olmuşam. 2022-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüyəm. 2023-cü ildə Gənclər və İdman Nazirliyinin "Gənclər mükafatı"nın "Ədəbiyyat" nominasiyası üzrə laureatı olmuşam.

 

 

 

DAŞ

 

Sürməyi səmada süzən buludlar ayın qabağını kəsdi. Ayın üzünü duvaqtək örtən kövrək ziyası görünməz oldu, ətraf zil qaranlığa büründü.

Otuz il bu yerdən baxdığım, arabir tutqunlaşan, bəzən də apaydın olan səmada buludlardan savayı bircə qımıltı da gözə dəymirdi. Bulud topalarının süzüldüyü hissələr lacivərdə boyanırdı.

Bu səma illərdir gördüyüm yeganə mənzərə idi. İstəsəm də, bundan nə bir çərək əskiyi, nə bir qırıq artığını görə bilərdim. Sanki kimsə göy üzünü gözlərimin önündə bir rəsm tablosu kimi asıb getmişdi.

Gecə və gündüz növbələşəndə bu tablonun rəngindən başqa hər şeyi – eni, uzunu, genişliyi, hüdudsuzluğu yerli-yerində qalırdı.

Səhərlər rəssam bu xəyali tablonu açıq rənglərlə fırçalayırdı. Elə ki şər qarışırdı, tablodakı açıq rənglər qatı boyalarla əvəzlənirdi. Bu qatılıq buludların barmaqlarının ucunda gəzən adamlar kimi səssiz-səmirsiz çəkildiyi yerlərdə dərinləşirdi.

Az qala yaddaşıma həkk olunan bu rəsm tablosunda hərdənbir yeni şeylər; perik düşən bir dəstə sərçə, gözqamaşdıran günəş, bədirlənmiş ay, göy üzünə duz kimi səpələnmiş ulduzlar, səmanın canına yayılan göy qurşağı peyda olurdu.

Neçə gündür bu mənzərələrə baxa-baxa darıxmaq barədə düşünürəm. Darıxmaq hissi mənə ucsuz-bucaqsız səhranı xatırladır. Hərdən bu səhrada az qala dizlərinə qədər quma batırsan, arabir isti qumsal ayaqlarını yandırır. Məni ən azı darıxmaq qədər fanilik hissi də sıxcalayır.

Bəzən həyat adlı yarışın sonunu düşünəndə bu hiss içimi çulğayır.

Dünyaya gəlirsən, qayğıların da səninlə bərabər böyüyür, gündəlik məişət təkrarları səni təngə gətirir. Bu qapalı dövrəyə özün də bilmədən öyrəşirsən. Zaman keçdikcə təəccüb hissini itirməyə başlayırsan. Hər şeyin parıltısını itirməsi, adidən adi, sadədən sadə olması içindəki fanilik hissini ərşə çıxarır.

Tez-tez keçmişimə qayıdıram. Keçmiş etibarlı, sınaqdan üzüağ çıxmış dostsayağıdır. Keçmiş indinin dolaşığından, gələcəyin bilinməzliyindən fərqlidir. Keçmişdə hər şey donub. Sən həmin dövrdəki səhvlərini, peşmanlıqlarını, təəssüflərini, sevinclərini, kədərlərini, doğrularını ölçüb-biçsən də, dəyişə bilmirsən, olduğutək qəbul edirsən.

Keçmişdən nigaran qalmaq olmur. Sən olub keçənləri kiçik bir təbəssümlə və ya acı bir təəssüflə xatırlamaqla kifayətlənirsən. Keçmiş gələcəklə bağlı narahatlıqlardan, nigaranlıqlardan uzaqdır…

Hərdən ötüb keçən vaxtlar quduz it kimi üstümə cumur. Hafizəmin illər əvvəlki hissəsindən sivişib irəli atılan xatirələr uzun labirintlərdən yarısağ, yarıölü gözlərimin önünə dikilir. Elə indi də bu tutqun səmaya baxıb bulanıq yaddaşımı ələk-vələk edirəm.

Bu otuz ildə çox şeyi unutmağa çalışmışam. Bəzən bu evin sevinc dolu günləri yadıma düşür. Biz heç kimə dəyib-dolaşmayan bir ailə idik.

Biz deyirəm, çünki mən də bu evin məhrəm, ad verə bilmədiyim rahatlığına isinişmişdim. Bu dördgöz evə neçə səadətli, bəxtiyar illər sığışmışdı. Ta ki o məşum günə qədər.

İnsanın ürəyi də daşlaşa bilərmiş. Mən xırda bir daş parçası olsam da, bu həqiqəti qavradığım gün heyrətləndim. İlahi, adamlar necə də qəddar olurlar!

Həmin gecə indi zilləndiyim səma mənə aydın görünmürdü. Bizi otağın tavanı, evin damı ayırırdı.

Xocalı günlərlə mühasirədə qaldı. Bu günlərdə adamlar bir qırıq qorxunu, vahiməni ürəklərinə yaxın buraxmırdı. Heç kim varidatını, uşaqlığını, gəncliyini burada qoyub gedəcəyinə inanmırdı. Bəlkə də, inanmaq istəmirdi.

Son günlər bir neçə ailəni təxliyə etmək üçün helikopterlər gəlirdi. Həmin an o adamların çöhrəsinin büründüyü təəssüfü, ağlamsınan sifətlərini unuda bilmirəm. Onlar son dəfə evlərinə, həyətlərinə, ağaclara, dağlara, quşlara, səmaya baxıb doluxsunurdular.

Bizim bünövrəsini qoyduğumuz yuvalar ağlaya-ağlaya keçmişiylə vidalaşan adamlar üçün göz dağı idi. Onlar sanki təkcə bu evləri yox, xoşbəxtliklərini, firavan günlərini də kərpic-kərpic hörmüşdülər. İndi həmin evlər, xoşbəxtliklər intəhasız bir naməlumluğun qoynuna sığınmışdı.

Evindən ayrılmaq istəməyənlər müqavimət göstərməyə çalışırdılar. Əlisilahlı düşmən dəstələrinin qabağında gündən-günə zəifləyən, gücsüzləşən, əliyalın müqavimət.

Bu evin adamları tələm-tələsik getdilər. Silah səsləri get-gedə yaxınlaşdıqca onlar o qədər tələsirdilər ki, qazanları ocaqda, balaca qızcığazın kuklası divanın bir küncündə qaldı. Evin ağsaqqalı heç ayaqqabılarını geyinməyə macal tapmadı, məstlərini sürüyə-sürüyə ailəsini meşəyə tərəf apardı.

Həmin sabah şəhər ağappaq qarı yorğan kimi sinəsinə çəkmişdi. Axşama doğru müqavimətin zəiflədiyi anlarda dümağ yorğan qeybə çəkildi, qocaman şəhər bahar laləzarları kimi al-qırmızı rəngə təslim oldu.

Görəsən, o məşum gecə, həmin laləzarda kürəyi üstə canını tapşıran neçə şəhər sakininin son gördüyü şey indi baxdığım tutqun səma olmuşdu?

Kim bilir, bəlkə, bir möcüzə olsaydı, şaxtada bədəni qaxaca dönən cansız uşaqlardan biri dirilsəydi, sevinə-sevinə ilk dəfə gördüyü bu qəribəliyi dostlarına müjdələyərdi: “Uşaqlar, qırmızı qar yağıb”…

O gecədən sonra evlərdəki yemək qoxusu pəncərədən içəri dolan barıt iyiylə əvəzləndi. Soyuq aralı pəncərələrdən, açıq qapılardan dalğa- dalğa evlərə doldu, otaqlar buz kəsdi. Divanın küncündə unudulan kuklanın sarı saçları qırov bağladı.

Soyuqdan sonra hərbi geyimli, tanımadığım adamlar da bu evə girdi. Əvvəlcə bu şəhərin sakinlərinin ürəyini sökdülər, sonra evlərini.

Kərpic-kərpic tikilən bu yuva, indi də daş-daş, himinə qədər sökülürdü.

Günlər keçdikcə o əzəmətli ev qəfil xəstəliyə tutulan adamlar kimi əriyirdi. Əvvəlcə evin damı, sonra otağın tavanı yoxa çıxdı. O gündən səmayla məni ayıran bircə maneə qalmadı.

Sonra bu evin taybatay qapılarını, sobasını sökdülər, masanı, taxtı, divanı, stulları, dolabları, qab-qacaqları, sarı kuklanı daşıyıb apardılar.

Aradan keçən otuz ildə o uca evdən geriyə tanımadığım adamların söküb aparmaqda çətinlik çəkdiyi mən və bənzərlərimdən ibarət bünövrə, üzündəki mamırlardan başqa həyat əlaməti olmayan daş parçaları yadigar qalıb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.06.2024)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan təmsilçisi Əli Çağla bu gün sizləri Vəhid Məlekin şeirləri ilə tanış edir. 

 

I.

Əlimdə beynimə dayadığım qədim koltla

Qaçıram şəhəri

Və qayıtmaq daş olmaq deməkdir, arxaya baxmaqda

Hər bir acı gülüş,

Hər bir acığım gələn üz,

Hər bir çığırtı,

Ayağım altında qalan daş,

Çəkə bilər də koltun tətiyini.

Qayıtmamalı,

Arxana baxmamalı,

Göz yaşını silmə

Donacaq bu qış.

Donunu geyib, oynamasan gözümün bəbəyində

Səni mənə gətirməyən hansı yolun yaxasından yapışım?

Hansı səni gətirməyən yolun üzünə yumruqlar çırpım?

Hər yan yoldur,

Hər yan da yolsuzluq

Bu qara-qışlı şəhərin adı Təbriz deyil,

Sənsizlikdir xanım!

Əlimdən kim ala bilər qaça-qaça beynimə dayadığım tapançanı?

İstəsəydin tapardım səni,

Tapsaydım sevərdim səni,

Sevsəydim ölərdim səni,

Var olmağı unutdurub,

Yoxluqla istedadını mədə becərdən qadın.

Sən qadın olmayacaq idin

Sənə baş Şaman yoxluqları doğan tanrıça ad qoyacaq idi,

Mən axşamlar odlanacaq idim Kərəm kimi, yox ürəyim kimi.

 

İndi haradasan bir çiçək al özün üçün,

Qəfil bir axşam üstü gəl.

De “Gözləyirəm, tez yetir özünü”

Sonra

Boş yerini də yığışdır apar bu şəhərdən,

Apar əllərimdən əllərinin yoxluğunu.

Ürəyimdən sevgisizlik boşluğunu,

Apar çay içdiyimiz günün qoxusunu,

Amma,

Getmədən öncə bir də bax gözlərim, de:

- Sən yoxsan Vəhid.

 

II.

Davam etmişdi məndən öncələr torpaq

Və

Sonrası da

Mənim görüşümə gəlib daşa rastlaşan hər kimi

Aldadıb məzarların memarı

Hansı funtda yazsalar adımı, yalandır

“Gördüyün yer daşdır, torpaqdır”.

Əlim, ayağım, gözüm çürüdükcə,

Gözün işlədikcə,

Unudulmaq yolundayıq.

Çıx şəhər qırağında təpə üstünə Xəlil Şəbani,

Məsələn yüz iyirmi il sonra bir nəfər də qalmayıb bu şəhərdə.

Yeni torpaq olmaq potensiyalı daşıyan adamlar gəlib

Yeni xəyanətlər, sevgilər,

Mən hər zaman əlvida dediyimdə bitir hər nə

Monro demişdi: “Ağıllı qız tərk olunmadan öncə tərk edər”.

Ağıllı oğul da əlvida eşitmədən, əlvida deyər.

Torpaq olmasına qalan hər bir şeyə,

 

Qucağımda pişik oturub indi.

Qucağımda sevgilim oturmuşdu illər öncə,

Ürəyimdə kədər oturub,

Kürəyimdə əzrail daşıyıram.

Sağ gözüm zəifləşib,

Şeirlərim kütləşib,

Kəlmələrim itib Xəlil.

Sənin adaşının qılıncı kimi mina dağında,

Şeirin ardın yazmağım gəlmir, son qoyuram başlamadan buna da.

 

III.

Yorğun bir pəncərəyəm

İki adam əlində

Baxılmağa yaradılmış.

 

Nisgil məndən baxılmayan bir cüt gözdür hər axşam,

Açılmağa iki əldir həsrətim.

Yorğunluq, sənsizlik kəlməsinin başqacasına yazılışıdır

Fasilədən yaranan qucaqsızlığının fotosu olmalı.

Köhnə bir kafedə tam bir leş kimi sərilməkdir sənsizlik,

Bunu pəncərəliyimin dilindən yazıram sənə.

Pəncərə açılmasa, qolları bağlıdır,

Qollarını uzat, nə qədər uzaq olsan da

Divarlardan aç məni.

Sən məni sevməyə çatan günə qaçım səni,

Divar, sənsizlik kəlməsinin başqacasına yazılışıdır;

Bunu sənsizliyimin dilindən yazıram sənə.

Yalqızlığıma toxunurlar yoldaşlarım,

Ara-sıra çoxlu qadınlarla yatmaqlarını özlərinə üstünlük sanırlar.

Məni “modern”

“ləş”

“məmiş”

Birisi sayırlar.

Yol-daşlarımın daşı sındırır şüşələrimi

Aç məni divarlardan bir mahnı kimi.

 

Bunu gecəliyimin dilindən yazıram sənə,

Arxadan vurulan yaralar çox olsa da,

Qulağım boş qalmasın mahnıdan ən azı.

 

Bəşər haqlarının mənşuruna de bunu da artırsınlar;

“Vurmayın kimsəni qaranlıqda

Qaranlıqda hardan vursan birisinin arxası sayılar.”

Biraz səsindən göndər, vurum yaralarım sağalsın.

Yorğun bir pəncərə var köhnə bir kafedə,

Əllərinsiz,

Gözlərinsiz,

Divar da bezib onu saxlamaqdan.

 

IV.

İndisə nə varlığın, nə yoxluğun

Nə də sevgiyə yazdığım şeirlər

Aldatmır həyatın acısını;

Sən düşünməyəcəksən

Şairləri axtardıqca şəhərdən bezməyi;

Bu gecə son əfyun olacaq

Şairlərin ağzından acıları gözəl eşitmək.

Sonralar bezəcəksən

Əllərimdən,

Gözlərimdən,

Şeirlərimdən,

Siqaretimin ucuzlu markasından,

Bir çiçək arzulayarsansa məndən

Səni aldatmaq üçün, mənimlə qalmağa...

Burax! Bu işlər bizə yaraşmaz dirilikdə

Çiçəklər başqa insanlarındır.

Vidalaşmadan telefonu bağla

Bir gecə başlansın yenə

İndisə polislər də çörək ümidini kəsiblər məndən.

Daha dindirmirlər əllərimi,

Bəlkə sanırlar bir kölgəyəm şəhərin ortasında,

Bəlkə də qaranlıq mənim kölgəmdir

Sərilib şəhərin üstünə.

Birazdan gündüz başlanacaq şair olmayan adamlara,

Zibilçilər süpürürlər göz yaşlarımı küçələrdən.

- Sən nə axtarırsan oğlan?

İtirdiyin, axtardığın nədir?

- Kaş o qıza heç nə deməyəydim.

- Burax, ümid ölmüşdü sən doğulanda

 

İndisə itlər də çörək ümidini kəsiblər.

Zibil qabılardan

Küsürlər, gedirlər şəhərdən.

Tulaları bizim daşlarımıza tuşlanmasın deyə

- Sən nə axtarırsan oğlan?

İtirdiyin, axtardığın nədir?

- Bəlkə bir itin yuvasından həyata baxmaqdır arzum.

- Burax! Şəhər itlərinin evi olmaz,

 

Dayan, dayan!

Getmə! O itin də evi yoxdur.

 

V.

Nə bir saz çala bildim,

Nə bir ay bacardım, rəsm edəm gecələrə.

Nə ata ola bildim, nə oğul,

Öz boğazını öz əllərindən qurtarmağa çalışan bir reformist

Həm silah sevdim, həm çiçək, həm qadın,

 

-Şəkillərdə sınıq-salxaqlığını “Gizlədənliyim”

Özünü inkar etdi dünən,

İfşa olmadan öncə-

Mən yollara baxıb getmək düşünən

Yollar isə yerdən qopa bilməyən çarəsizlər.

 

-Yollar özləri hardan getməlidirlər?-

Addımı yox imiş,

Yolların beyni boş imiş yoldaş.

Təkcə mən,

Dözümümü itirmişdim.

Yubandıqca,

Baxdıqca ala-toranlığa,

Gəl bir də

Əlimi boğazımdan qurtar.

Tut əlimi öz əlinlə

Burax məni,

Ayını çəkə bilmədiyim gecədə,

Sevdiyim silahla, güllə ilə.

Bir çiçək qoy yaramın üstünə

Və bir qadın mən üçün yox,

Yolların yolsuzluğuna ağlasın...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.06.2024)

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndə heyəti Almaniya Federativ Respublikasına səfərə gedib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, nümayəndə heyəti Drezden Dövlət və Universitet Kitabxanasını ziyarət edib. Kitabxananın tarixi və fəaliyyəti haqqında qonaqlara məlumat verilib.

Sonra nazir müavini Fərid Cəfərovun kitabxananın rəhbərliyi ilə görüş olub, sahə üzrə əməkdaşlığın perspektivləri barədə müzakirə aparılıb.

Nümayəndə heyəti kitabxanada qorunub saxlanılan Türk dünyasının ortaq ədəbiyyat və mədəniyyət abidəsi - "Kitabi-Dədə Qorqud" eposunun əlyazma nüsxəsi ilə tanış olub.

Qeyd edək ki, dastanın öyrənilməsi alman şərqşünası Henrix Fridrix fon Ditsin 1815-ci ildə Drezden kitabxanasında XV əsrdə yazıya alınmış əlyazmasını aşkar etməsi ilə başlayır. Bu əlyazma müqəddimə və 12 boydan ibarətdir. Dastanın ikinci nüsxəsi Vatikandadır. İtalyan alimi Ettore Rossi tərəfindən 1952-ci ildə nəşr edilmiş bu nüsxədə dastanın 6 boyu verilib. Son illərdə bu eposun yeni nüsxələri aşkara çıxarılıb. 1999-cu ildə ölkəmizdə "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanının 1300 illiyi dövlət səviyyəsində qeyd olunub. Drezden və Vatikanda saxlanılan əlyazmaların faksimili ikicildlik "Kitabi-Dədə Qorqud ensiklopediyası"nda oxuculara təqdim edilib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.06.2024)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı şair, publisist, siyasi icmalçı Əkbər Qoşalının növbəti siyasi icmalını təqdim edir. 

 

Dünən Ümumdünya Qaçqınlar Günü idi. Qaçqınlıq, köçkünlük, didərginlik nədir? – biz bunu iliyinədək hiss edən xalqlardanıq.

Dünən ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinken Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib. Antoni Blinken Ermənistan ilə Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi imzalanmasının tezliklə baş verməsi çağrısına vurğu edib.

Dövlət katibi ilə Prezidentin dünənki telefon danışığında qarşıdan gələn COP29-a hazırlıq sürəcində ölkələrimizin səmərəli işbirliyinə də toxunulub. Əlbəttə, bu planda, iqlim dəyişikliyi və enerji sahəsində çoxillik uğurlu işbirliyi də unudulmayıb. 

Nə xoş təsadüfdür: dünən həm də Azərbaycan Qaz Sənayesi İşçilərinin Peşə Bayramı Günüydü. 

Məlumunuz: qaz – ucuz və ekoloji cəhətdən ən təmiz yanacaq növüdür. 2024-cü təqvim ilini “Yaşıl Dünya naminə Həmrəylik İli” elan etmiş və COP29-un evsahibi Azərbaycan, iri qaz ehtiyatlarına malik olan ölkələrdəndir. Dövlətimizin enerji sahəsində məqsədyönlü fəaliyyəti ölkəmizi regional enerji mərkəzinə çevirib. Dünyanın ən zəngin qaz yataqlarından biri bizim “Şahdəniz”dir. “Güney Qaz Dəhlizi” ideyası Azərbaycanın iradəsi və liderliyi sayəsində gerçəkliyə çevrilməyə başlayıb. Azərbaycandan başlayan yaxud keçən xətlər, yollar, dəhlizlər qardaş Türkiyəyə Gürcüstan üzərindən davam edir. Öz işğalçılıq gerizəkalılığı üzündən dalana düşmüş Ermənistan, qarşı dönəmdə Zəngəzur dəhlizinin açılması öhdəliyini yerinə yetirməsə, dalan oğlu dalan qalacaq. Hətta o statusda belə qala biləcəksə...

 

Budur, biz dünənə üç dəfə vurğu etdik – bu günü yazsaq, bu gün hərəkət etsək və gələcəyə getsək də, istinadgah dünəndir ki, dünəndir. Yalnız özümüzlə, sözümüzlə dünəndə qalmamalıyıq; necə deyərlər, deyilənlər, edilənlər funksional olmalıdır, yaşarılı olmalıdır.

 

Gəlin 

yaxın dünənə vurğulardan çıxış edərək, Ermənistanla mümkün sülh müqaviləsi məsələsinə toxunaq. Ümumdünya Qaçqınlar Günü deyirik; bəs bu qaçqınlığın son bulması üçün nə lazımdır? – onların öz doğma yurdlarına təhlükəsiz, ləyaqətli qayıdışı! Azərbaycan dövləti, xalqı bununçün nə edə bilərsə, artıqlaması ilə edir. Lakin bizdən asılı olmayan məsələlər də var axı. Axı 1 milyon azərbaycanlını qaçqın-köçkün həyatına düçar edənlər, elə 1 milyon da mina basdırıb bizim torpaqlara... – O minaların tam xəritələrini vermirlər - 10 noyabr Üçtərəfli Bəyanatının 4-cü ildönümünə az qalıb, rəsmi İrəvan isə son və qəti addımı atmır ki atmır. 

 

Yaxşı, o xəritələri gizlətməklə nəyi hədəfləyir, nə qazanır Ermənistan? –

 

Mina qurbanlarının sayı artsın?

 

Qaçqın-köçkünlərin qayıdışı ləngisin?

 

Kütləvi məzarlıqlar daha gec aşkarlansın?

 

Və yaxud daha nə?

 

Bəs

bu bədniyyətliliklə Sülh müqaviləsi bir araya necə gələcək? Minalar üstündə Sülh olurmu? Üstəlik, Ermənistan azərbaycanlı əsir, girov və itkinlər haqqında yetərli bilgiləri də bölüşmür. Ermənistanın bu məzmunsuz, gərəksiz və perspektivsiz dirənişini, cığallığını ABŞ da bilir, Rusiya da, Fransa da (hələ başqaları da)... 

Bu üç ölkənin adını birgə çəkmişkən, yenidən Blinken-Əliyev telefon danışığına diqqət edək. Rəsmi bilgidə oxuyuruq: “Prezident İlham Əliyev artıq keçmişin qalığı olan münaqişə səhifəsinin tamamilə bağlanması üçün qeyri-funksional olan ATƏT-in Minsk qrupu və onunla bağlı olan bütün institutların fəaliyyətinə rəsmən xitam verilməsinin vaxtının çoxdan yetişdiyini əlavə edib”. Bax, bu fikrin alternativi varmı? – Əsla, yox! O zaman, sual yaranır – keçmiş həmsədrlər nə düşünür bəs? Keçmiş işğalçı mina xəritələrini verməsin, əsir, girov və itkinlər barədə bilgiləri bölüşməsin, keçmiş həmsədrlər də keçmiş olmaq istəməsin!?. – Belə olmur axı, olmur belə! Sonra da deyirlər tərəfləri tezliklə sülh müqaviləsi imzalamağa çağırırıq. – Nəymiş, əfəndim? – illa tezliklə, illa! Tezliklə olmalıdırsa, olsun – sülhpərvər ölkə nə istər? – sülh istər, əlbəttə. Əlbəttə, sülhpərvərin sülh istəyi ədaləti, səmimiyyəti, işbirliyi ruhunu daşıyır - sülh qalıcı olmalıdır, ötəri yox. Əgər sülhün tezliklə imzalanmasında maraqlılar da ədalətdən yana olsalar (qalıcı sülhü tərcih etsələr) – no problem! Yoxsa, qərinələr öncə, İrəvanı “güzəşt”ə gedək – daha bizdən torpaq istəməsinlər və beynəlxalq birlik də müstəqilliyimizi tanısın, sonrasına baxarıq – deməklə olmur indi. Sonrası Zəngəzur əldən getdi, başqa olanlar oldu və bütün bunlar yetməzmiş kimi, bir də, 80-ci illərin sonu – 90-cı illərin əvvəllərində Xankəndidə bədnam “miatsum” bağırtısı başladı... Biz bu acı “təcrübə”nin üzərindən tələsib, “tezliklə” deyib, gələcək nəsillərə yeni başağrısı “miras” qoya bilmərik.

 

Bəs bizi sülh müqaviləsinə tələsdirənlərin ədaləti unudub-unutmadığını necə bəlli etməli? – Bununçün yeni bir Amerika açmağa ehtiyac yoxdur, əslində. Əslində, bunun formulu da Azərbaycan Prezidentinin ABŞ Dövlət katibinə dediklərində mövcuddur. Rəsmi bilgidə oxuyuruq: “ABŞ-ın sülh gündəliyinə töhfə vermək əzmini yüksək qiymətləndirən dövlətimizin başçısı Ermənistanda konstitusiya, müvafiq qanunlar və ölkədaxili normativ-hüquqi aktlar əsasında Azərbaycana qarşı olan ərazi iddialarına son qoyulmasının sülh gündəliyinin irəli aparılması baxımından vacibliyini qeyd edib”. 

 

Bəli, budur, məsələ: 

sülhün tərəfi öz Əsas Qanununu sülhə kökləməlidir! Əksini düşünmək, keçmiş işğalçının ərazi iddialarına haqq qazandırmaq kimi alqılana bilər.

 

Regionda sülhün təmini üçün ilk addımı biz atmışıq. Beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq, Sülh müqaviləsinin baza prinsiplərini biz işləmişik. Yəni başımıza gətirilən danılmaz müsibətlərə baxmayaraq, gələcəyə baxmağın tərəfdarı biz olmuşuq, biz! İkitərəfli əsasda normallaşma prosesi və sülh gündəliyinin irəliləməsində töhfələri məhz biz vermişik. 

Biz qalib ədası yox, qalib ləyaqəti göstəririk; ərdəm bizim xarakterimizdən, ruhumuzdan gəlir, o, bizimçün sonradan qazanılmış nəsnə deyildir... Hələ bir də, qarşı tərəf ərdəm kateqoriyasına heç can atmamış ola...

DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.06.2024)