Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

1.

Bir dəfə bu sözləri Çarli Çaplin söyləyib: “O kəslər ki, insanları güldürürlər, onlar insanları ağladanlardan daha qiymətlidirlər. Çox təəssüf ki, insanlar inadla ikincilərə abidə ucaltmaqdadırlar. 

2.

Qəribə adamdır.

Hər gün saatlarla yuxu görür. Yuxularının sonunda da titrlər yazılır. 

3.

Elan:

Əziz sakinlər, qəfil yaranmış problemlərlə bağlı sabah sizin evdə işıq, qaz və su kəsiləcək.

Ardlnca sizi evdən çıxaracaqlar, həyətə düşürəcəklər.

Orda da güllələyəcəklər. 

4.

Tələbələr, nəzərə alın ki, imthanda söylədiyiniz hər bir fikir sizin əleyhinizə istifadə oluna bilər. 

5.

HƏFTƏNİN KƏLAMI:

Balıq dükanında da həyatdakı kimidir. Başsızlara başlılardan daha çox qiymət qoyulur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2024)

Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Baba rəhmətə gedəndə 17 yaşım var idi. Ona necə bağlandığımı təsvir etmək çətindir. Hər keçən gün ona daha çox yaxınlaşırdım, sanki bir hissim onun gedəcəyini bilirdi. Noyabrın 28-i, o ağır gün gəldi…

Baba rəhmətə gedəndə mən heç cür ağlaya bilmədim. Ətrafımdakı hər kəs göz yaşlarımı gözləyirdi, amma mən susurdum. Daxilimdə bir dağ vardı, nə qədər əzilsəm də, sanki o dağdan bir damla belə süzülmürdü. İnsanlar mənə qəribə baxırdılar, məni qınayırdılar, amma heç kim ürəyimdəki ağırlığı hiss edə bilmirdi.

Aylar keçdi, amma o yük azalmadı. Bir gün babamgilə getdim. Həyət evində hər şey əvvəlki kimi idi. Hər addımım, hər baxışım sanki keçmişin kölgəsi idi. Evə tərəf gedirdim, səkidən üzü mətbəxə doğru. Qapını açmaq üçün bir addım atdım və birdən gözüm babamın oturduğu tanış stula sataşdı. Stulda oturan nənəmin üzərində babamın jaketi vardı, başında onun papağı. Bir anlıq dərk edə bilmədim. Zaman dayandı, beynim o sərt reallığı unutdu. "Baba!" deyə sevinc içində qışqıraraq içəri qaçdım.

Amma nənəm üzünü mənə çevirəndə həqiqət zərbə kimi vurdu. Babam həmişəlik getmişdi. Aylardır saxladığım, boğub içimdə gizlətdiyim o göz yaşları bir anda fırtına kimi qopdu. Ayaqlarım yerə bərkidilmiş kimi idi, amma ürəyim yıxılırdı. Aylardır tutub saxlamağa çalışdığım o ağrı, o həsrət məni içimdən paramparça elədi. Nəfəsim boğazımda düyünləndi, göz yaşlarım yanaqlarımdan süzüldü. Nəhayət, babanın yoxluğunu dərk edəndə, uzun müddət gizlənən o göz yaşlarına boğuldum...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2024)

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

Xalq yazıcısı İsmayıl Şıxlının təqdimata, həm də mənim təqdimatıma heç ehtuyacı yoxdur. “Dəli Kür” onu lazım olan səviyyədə və kifayət qədər təqdim edir. Mən sadəcə olaraq, bu böyük insanla bağlı kiçicik xatirələrimi sizlərlə bölüşmək istəyirəm.

1975-ci il idi. O vaxtkı APİ-nin (indiki ADPU-nun) filologiya fakültəsinə qəbul olmuşdum. Sentyabr ayının ilk günləri idi. Dərslər təzəcə başlamışdı. Yenicə tanış olduğum tələbə yoldaşlarım dedilər ki, “Dəli Kür”ün müəllifi İsmayıl Şıxlı da bu fakültədə dərs deyir. Onu görmək, tanımaq üçün xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının qapısının qarşısına toplaşıb gözləyirdik ki, görək İsmayıl müəllim haçan otaqdan çıxacaq. Gözümüz qapıda idi. Birdən uşaqlardan kimsə: “Baxın, baxın, İsmayıl Şıxlı gəlir,”- dedi. Gələn ucaboy, şax duruşlu, qarayanız bir şəxs idi. O, bizə yaxınlaşıb həlim səslə salam verib, ötüb getdi. Bu mənim o görkəmli insanla “ilk tanışlığım” oldu. 

Biz - 115-ci qrupun bütün uşaqları arzulayırdıq ki, kaş  İsmayıl müəllim bizim qrupa da dərs keçsin. Amma bizə tamam başqa bir müəllim dərs dedi.

Buna baxmayaraq, günümüz İsmayıl müəllimin mühazirələrində keçdi. Düzünü deyim ki, görkəmli yazıcımız heç vaxt bizim onun mühazirələrində iştirak etməyimizə etiraz etməzdi. O, əsl pedaqoq idi. Öz əzəməti, ədəb-ərkanı, mənəvi dünyası, nitqi, pedaqoji etikası ilə şəxsən məni valeh edirdi. Onu dinləməkdən yorulmazdım. Tez-tez deyərdi ki, yaxşı oxuyun, müəllimliyi və şagirdlərinizi sevin. Unutmayın ki, sizin səhviniz və savadsızlığınız bütöv bir nəsli şikəst edə bilər. 

İsmayıl müəllim öz tələblərinə qarşı o qədər səmimi və mehriban idi ki. Biz - bir qrup oğlan tələbələr İsmayıl müəllimin söhbət və zarafatlarını dinləmək üçün qəsdən tənəffüslərdə xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının qapısının qarşısına toplaşıb, guya “söhbət edərdik”. Amma hamımızın gözü qapıda olardı ki, görək İsmayıl müəllim nə vaxt koridora çıxacaq. İsmayıl müəllim də artıq işi başa düşmüşdü, koridora çıxan kimi özü bizə yaxınlaşar və həmişəki kimi “Hə kişilər, nə var, nə yox?”- deyərdi. Sonra qısa maraqlı söhbətlər başlanardı. Zəng çalınan kimi də “Hə, uşaqlar, getdik”,- deyib ayrılardı.

1978-ci ilin aprel ayı (günü yadımda qalmayıb) idi. İndiki Heydər Əliyev Sarayının qarşısında İsmayıl müəllimlə rastlaşdıq. O, işə, mən dərsə gedirdim. (O vaxt bizim fakültə Getsxoveli küçəsindəki 102 saylı binada yerləşirdi.) Özümü toplayıb ona salam verdim. İrəli buraxdım. Amma İsmayıl müəllim ləngiyib, mənlə söhbətə başladı. Hansı rayondan olduğumu, neçənci kursda və qrupda oxuduğumu, vəziyyətimi, çətinliklərimi soruşdu. Öz tövsiyələrini verdi. Böyük şairimiz Səməd Vurğunun dəfələrlə Oğuz (o vaxt adı Vartaşen idi) meşələrində öv etdiyini, yeganə və böyük qardaşı Mehdixan Vəkilovun bir müddət indiki Oğuzda müəllim işlədiyini də ilk dəfə məhz İsmayıl müəllimdən eşitdim.

Oğlanlara zarafatla deyərdi ki, bax, çalışın yaxşı müəllim olun ki, sizə qız istəmək üçün elçiliyə gedən adamlarınıza “hə” desinlər. Sizin özünüzə kiminsə elçiliyinə getməyinizi xahiş edəndə isə bilin ki, artıq hörmət-izzət sahibi olmuşunuz. 

İ.Şıxlı öz əsərlərindən başqa, həm Azərbaycan, həm də xarici ölkə yazıcılarının əsərlərini mütaliə etməyi tələb edərdi. Öz əsərlərini heç vaxt təbliğ etməzdi. Amma fakültədə onun çap olunmuş əsərlərini oxumayan tələbə, demək olar ki, yox idi. Bir dəfə qrup yoldaşım rəhmətlik Etibar ona bir sual vermişdi ki, “İsmayıl müəllim, nə üşün Cahandar ağa evli bir qadını qaçırdı?” İsmayıl müəllim zarafatla cavab vermişdi ki, bunu Cahandar ağadan soruşmaq lazımdır. Bu, əslində mütaliəyə və əsərlərin müazakirəsinə təşviq etmək idi. 

1979-cu il gəlib çatmışdı. Diplomları almışdıq. Artıq təyinat yerlərimiz də məlum idi. Bir qrup tələbə yoldaşlarımızla İsmayıl müəllimlə vidalaşmaq üçün onun yanına getdik. Bizə uğurlar arzuladı. Təxminən belə dedi: “Baxın, dediklərim yadınızdan çıxmasın, yaxşı müəllim olun. Bu iş asan deyil, çox məsuliyyətli işdir. Kimin müəllimlik etməyə meyli yoxdursa, elə indidən başqa işlə məşğul olsun”.

Bu gün tam qətiyyətlə deyirəm ki, İsmayıl müəllimin fəaliyyəti, pedaqoji görüşləri pedaqoji fikir tariximizin ən dəyərli mənbələrindəndir. Mənim müəllim kimi yetişməyimdə bu böyük şəxsiyyətin də müstəsna rolu olub. O, mənim ruhumun memarlarından oldu. Düz 44 il sinif otaqlarına İsmayıl müəllim kimi daxil oldum, İsmayıl müəllim kimi sinifdən çıxdım. Onun ürəyində mənim gəncliyim, mənim ürəyimdə onun müdrik qocalığı, xatirələri yaşadı. 

Allah rəhmət eləsin. AMEA-nın həqiqi üzvü Nizami Cəfərovun yazdığı kimi, “İllər keçəcək, nəsillər dəyişəcək, "Ayrılan yollar", "Dəli Kür", "Ölən dünyam"ın... ölməz müəllifi, böyük yazıçı, böyük Adam, böyük Müəllim İsmayıl Şıxlı heç vaxt unudulmayacaq”. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Biz Cəlal Bəydilli ilə bir neçə ildir ki, qonşuyuq- eyni binada yaşayırıq. Yüz səksənə yaxın ailənin yaşadığı bu binanın cəmi bir giriş-çıxışı olduğu üçün onunla tez-tez üz-üzə gəlirik. Sadə, mehriban adamdır. O qədər təvazökardır ki, yaxından tanımasan, nə elmlər doktoru olduğunu, nə də ki məsul vəzifədə çalışdığını hiss etməzsən. Adama elə gəlir ki, haradasa müəssisələrin birində çalışan sadə peşə sahibidir...

İnsanları yaxşı tanıyır. Qayğıkeş olduğundan son tikəsini bölüşməyə hazırdır. Səbirli və təmkinlidir. Bu illər ərzində onun kiminləsə, nəyə görəsə mübahisə etdiyinin şahidi olmamışam. Ən gözəl xüsusiyyəti isə odur ki, insanlarda mənfi yox, müsbət xüsusiyyətlərə önəm verir... 

Deyir ki:- “Şairlər böyük şəhərlərin “cəhənnəmindən” yetəcək qədər danışıblar. Bodler iri şəhərə “ölümün kölgələr ölkəsi” deyirdi... Doğrudan, gün keçdikcə böyük şəhərlər üzərində daha az ulduz görünür. Günəşi belə unutmaqda olan şəhər insanının ulduzlara tamaşa etmək heç ağlına gəlməz. Hərçənd ulduzlar öz varlığının fərqinə varanlar üçün ümid işığıdı - insana daim var olduğunu xatırladar. Ancaq ulduzların səpələndiyi göylər aləmiylə əhatəli kənd adamından fərqli olaraq şəhər adamı ulduzlu səmanı seyr edə bilmir. Yəqin bu üzdəndi, artıq sevməyi də bacarmır... Günəşin, Ayın, ulduzların... Allaha səcdə etdiyini görmədən necə sevsin?..”

Onun üçün tarazlıq çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Həyatda nəyinsə həddən artıq olmasını xoşlamır. Tarazlığın, ölçünün pozulduğu yerdə harmoniya və mütənasibliyi bərpa etməyə can atır. Çox həssas insandır. Özündən əvvəl başqalarının reaksiyalarına diqqət yetirməyə meyllidir. Estetik hisslərinin inkişaf etdirilməsi, ictimai sahədə fəal olması onu sevilən, hörmətli insan kimi tanıtdırır...

“C.Meriç deyir ki, “renessansdan bu günəcən ötən tarix antik çağların yabançısı olduğu bir dərd aşıladı insanlığa”. Kökü “fabriklərin uğultusunun İsrafilin suru kimi insanlığın yuxusunu qaçırdığı” sənaye inqilabları dövrünəcən uzanan bir dərd: “angoisse”... bir inamsızlıq duyğusu olaraq özünü göstərir. “Angoisse” hiss edən fərd sıxıntısının qaynağını bilməz... Cismani baxımdan nəfəs darlığı ilə bəlli edər o özünü, döş qəfəsində bir sıxıntı hiss edər, tərləyərsən, nəbzin daha sürətlə vurar. Çox vaxt əllərin-ayaqların titrər və canına ümumi bir halsızlıq gələr...” Və başqalarından daha çox seçilmək istədikcə, o boğuntu qarşısında bir elə çox çarəsiz qalarsan.”- söyləyir...

Cazibədarlığı ilə münasibətlərdə son dərəcə təsiredici ola bilir. Dərin hisslərə qapılmamağa üstünlük verir. Azadlığına önəm verməyi, müstəqilliyini qoruyub saxlamağı bacarır. Amma tənhalıqdan da zəhləsi gedir. Komandada çalışmağı xoşlayır...

Bir vaxtlar eyni elmi kollektivdə çalışdığı, filologiya elmləri doktoru Seyfəddin Rzasoy onun barəsində söyləyir:- “Cəlal Bəydili (Məmmədov) müasir Azərbaycan filoloji-folklorşünaslıq fikir məkanında xüsusi məna sahəsi, daha doğrusu fikir paradiqması yaratmış alimdir. Akademik fəaliyyətinə “Dədə Qorqud” obrazının təhlili ilə başlamışdır. Bu obrazı türk etnik-mədəni ənənəsinin məna qatları boyunca araşdırmaq gənc alimə türk eposuna çox geniş prizmadan baxmağa imkan vermişdir. Bu cəhətdən, müəllifin namizədlik dissertasiyası Dədə Qorqud obrazı ilə bağlı ciddi elmi qənaətlərlə zəngin olub, bu gün də qorqudşünaslığın əsas qaynaqlarından hesab olunur.

Cəlal müəllimin müəllifi olduğu “Türk mifoloji sözlüyü” adlı izahlı lüğət həm həcmi, həm terminoloji tutumu, həm də elmi səviyyəsi baxımından Azərbaycan humanitar-filoloji fikir məkanında xüsusi hadisədir. 

Mifoloji lüğət – “mifin dili” deməkdir. Bu dili öyrənmək, onun kodlarını, şifrələrini, semiotik məna çalarlarını öyrənmək və sistemləşdirmək ömürdən illər və ağır zəhmət tələb edən hadisədir. Cəlal Bəydili (Məmmədov) ömrünün bir çox qiymətli illərini bu möhtəşəm abidənin yazılmasına sərf etdi və Azərbaycandilli elmi məkanı son dərəcə qiymətli abidə ilə zənginləşdirdi.

Cəlal müəllimin elmlər doktorluğu dissertasiyası da fundamental elm hadisəsidir. Bu iş türk mifoloji obrazlarının strukturu və funksiyası probleminə həsr olunmuşdur. Bu sahə ilə məşğul olan insan kimi deyə bilərəm ki, türk mifoloji obrazlarına bu kontekstdə yanaşma bütün dünya türkologiyasında ilk dəfə Cəlal Bəydili (Məmmədov) tərəfindən həyata keçirilmişdir.

Cəlal məndən bir neçə yaş kiçikdir. Müxtəlif ali məktəblərin filologiya fakültələrinə eyni vaxtda daxil olmuşuq. Tələbəlik illəri də gözümün qabağında keçib. Onun tələbəliyi kitabla keçdi. Kitab onun dünyası idi və indi də elədir. Miflərin, əfsanələrin, hikmətli sözlərin vurğunudur.

Biləsuvar rayonunda bir neçə il müəllim işlədi. Şagirdləri indi də öz sevimli müəllimi ilə əlaqə saxlayırlar.

O, çox prinsipial insandır. Elmin mənafeyinə çox ciddi yanaşır və bu məsələlərdə nadir hallarda güzəştə gedir. Buna görə də bir qədər “soyuq adam” təsiri bağışlayır. Əslində isə Cəlal müəllim sadə qəlbə, düzgün dəyərlərə əsaslanan prinsipial xarakterə malik insandır və bir alim kimi həmişə elmi həqiqət daşıyıcılarının yanında durur.

Cəlal müəllimə, onun ailəsinə, sevdiklərinə və onu sevənlərə can sağlığı arzulayıram.”

Deyir ki:- “...İnsanların bir-birilə bağlanmamağı, ünsiyyət saxlamamağı, təmas qurmamağı və könüldaş olmamağı əslində əsrarəngiz tərzdə “Tanrıdan uzaq” olmaqlığın özüdür. Şəhərə təbiətin ahəngini qatmayan, əksinə, bu ahəngi büsbütün özündən qovan meqapolis artıq içərisində Allahın yer almadığı bir məkandır. Şəhərlər böyüdükcə dindarlığın azalmağı yəqin bu üzdəndi... Amma modern “həyatın sıxıntı və fəlakətlərinə də ancaq din ilə müqavimət göstərmək” olardı.

“Dövrümüzün ən mühüm icadını soruşsaydınız, tərəddüd etmədən deyərdim: individ”. İri şəhərin tənha insanının varlığını təhdid edən, yaşamağı gözündə mənasızlaşdıran sıxıntı məhz “individ” olmağı üzündən meydana çıxıbdır. Bu ifrat fərdiyyətçiliyi onu inancdan məhrum qoydu, mənəvi dünyasını viranəyə çevirdi. Çəkdiyi sıxıntı, yaşadığı üzüntü bu üzdəndir. Fərqinə varmadı ki, “Tanrısı olan birini sıxıntı əsla ələ keçirə bilməz”. Bax, mənəviyyatı belə zəif olan, könül dünyalarında dərin boşluq yaranan və kim olduğunu unudanlardı o məşum dərin tənhalıq duyğusuna qapılanlar. Vəhdaniyyət hissindən məhrumiyyətin, parçalanmışlığın gətirdiyi qorxu içində isə heç hansı dəyərə bağlı qalmadan, həyata məna vermədən çox da uzun yaşamaq olmur. Müasir şəhərlərin dayanılmaz sıx informasiya məkanı tənhalığı ən şiddətli dərəcəyə çatdırdı. Meqapolislərdə yaşayanların çoxunun özünəməxsus qəribə psixi xassəli olmağı həm də ona görədir... Bu gedişlə günümüzün nəhəng şəhərləri bir neçə nəsil sonra həyat üçün yararlı olmaqdan çıxıb yaşanılmaz hala gələcək...”

Bəli, haqqında söhbət açdığım Cəlal Bəydilli maraqlı və məzmunlu insandır. Onu tanımaq, ünsiyyətdə olmaq böyük şərəfdir. İnsanlara sevgin, məhəbbətin, ehtiramın artır...

Oktyabrın 9-u Cəlal müəllimin 60 yaşı tamam olur. Ona möhkəm can sağlığı, fəaliyyətində uğurlar arzulayıram...

Çox yaşasın!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2024)

Bildiyiniz kimi, 2024-cü ildə dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Məhəmməd Füzulinin anadan olmasının 530 ili tamam olur. Bununla əlaqədar bu gün Türkiyənin Qazi Universiteti, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Türk Kültürünü Araştırma İnstitutu və Türkiyədəki Azərbaycan Səfirliyinin nəzdindəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə Ankarada “Beynəlxalq Füzuli Simpoziumu” keçiriləcəkdir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzindən verilən məlumata görə, Beynəlxalq Simpoziumda dahi şair Məhəmməd Füzulinin həyatı, yaradıcılığı, əsərləri, onun Türk mədəniyyətində yeri, Türk dili və ədəbiyyatına təsirinə dair akademik səviyyədə məruzələr olacaq, Füzuli yaradıcılığına dair aparılmış tədqiqatlar təqdim olunacaq və müzakirə ediləcəkdir. Beynəlxalq Simpoziumda Azərbaycan və Türkiyədən Füzulişünas alimlər, tədqiqatçılar, universitet müəllimləri və tələbələri iştirak edəcəklər. 

Türkiyədəki Azərbaycan Səfirliyinin nəzdindəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən hazırlanmış və Məhəmməd Füzuliyə həsr edilmiş ədəbi-bədii, musiqili kompozisiya təqdim ediləcəkdir. Azərbaycanlı müğənni, Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin solisti, IV Muğam Müsabiqəsinin qalibi Almaxanım Əhmədli Füzuliyə həsr olunmuş musiqiləri və “TRT Türkü” radio kanalının “Azerbaycan rüzgarı” verilişinin aparıcısı Səidə Ömər dahi şairin şeirləi ifa edəcəklər.

Qeyd edək ki, dahi Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin 530 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən Sərəncam imzalanmışdır. Sərəncamda Prezident İlham Əliyev Məhəmməd Füzulini anadilli poeziyanın mükəmməl nümunələrini yaratdığını, Azərbaycan bədii dilini daha da zənginləşdirərək yeni zirvəyə yüksəltdiyini qeyd edib. Prezident İlham Əliyev Məhəmməd Füzulini Azərbaycan ədəbiyyatı və mədəniyyəti tarixinin iftixarı adlandırıb. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2024)

Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.

Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”

Çox sevindirici haldır ki, bu günlərdə “Everest” nəşriyyatında müəllifin “Seçmələrin seçməsi-qranulalar” adlı kitabı da işıq üzü görmüşdür.

Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:

1.

Kainatdakı partlayış özündən sonra kosmik nizamın yaranmasına gətirib çıxaran kimi mətndəki partlayış da özündən sonra bədii poetik nizamın meydana gəlməsinə səbəb olur. Partlayışlar mətn müstəvisində yatmış vulkanlar kimidir

2.

Tək rəqəmlərin içindən natamamlıq, qırıqlıq, rahatsızlıq və tənhalıq boylanır

3.

Ramiz Rövşən: “Özünə qayıdır, hər şey, özünə.” Bu kiçik misranın dərinliyinə heyran olmamaq mümkün deyil.

4.

“Kitabi-Dədə Qorqud”da gülərkən ancaq “qas-qas” gülürlər. Amma ağlayanda “ökür-ökür”, “bıldır-bıldır”, “zar-zar” ağlayırlar. Tolstoy haqlı idi. Bütün xoşbəxt ailələr bir-birinə bənzəyir, hər bədbəxt ailə özünə görə bədbəxtdir

5.

Ən dəhşətli mühafizəkarlıq daxildə yığılan, içdən gələndir.

6

Sevilməməyə artıq öyrəşmiş bir adamın son ümidi yalançı və fağır, yazıq və ümidsiz bir təbəssümün zərif işığında əriyib gedir. Həmişə sevilənlərdən biri ehtiyacı olmasa da, yenidən sevilir.

7.

Bir tərəfdə Əkrəm Əylislinin “Kür qırağının meşələri” əsəri, o biri tərəfdə - “Buzbulaq” silsiləsi... Bir tərəfdə Vaqif Səmədoğlunun “Bir axşam taksidən düşdüm payıza...” misrası, o biri tərəfdə - “Bəxt üzüyü”... Bir tərəfdə Mövlud Süleymanlının “Dəyirman”, “Köç”, “Şeytan” əsərləri, o biri tərəfdə - “Səs”... Görünür, yolu birnəfəsə keçmək heç kimə müyəssər olmur

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2024)

“Ədəbiyyat və İncəsənət” portalının media dəstəyi ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun  Bakı Şəhəri Üzrə Təhsil İdarəsi ilə birgə keçirdiyi “Bir direktor, bir şagird” adlı layihəsinin məqsədi nümunəvi məktəblərimizi, istedadlı şagirdlərimizi üzə çıxarmaq, onların ədəbiyyata olan marağına diqqət yönəltməkdir. 

Hazırda təqdimatda Bakı şəhəri 261 nömrəli məktəb-liseydir.

Layihəni təqdim edir: Ülviyyə Əbülfəzqızı

DİREKTOR:

Məmmədli Könül Yusif qızı 1984-cü ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 2001-ci ildə 241 nömrəli tam orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirmiş, Bakı Dövlət Universitetinin “Filologiya” fakültəsinə qəbul olmuşdur. 2005-ci ildə universiteti "Azərbaycan dili və ədəbiyyat" ixtisası üzrə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 2006-2009-cu illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin magistratura pilləsində təhsil almış, magistraturanı "Ədəbi tənqidin nəzəriyyəsi və tarixi" ixtisası üzrə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.15 sentyabr 2005-ci il tarixindən Xəzər rayonundakı 185 nömrəli tam orta məktəbdə Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimi vəzifəsində çalışmışdır. 2017-ci ilin yanvar ayında Xəzər Universitetində təşkil olunmuş "Potensial Məktəb Direktorları" təlim kursunu uğurla bitirmişdir. Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 19 yanvar 2018-ci il tarixli əmri ilə Bakı şəhəri E.Əliyev adına 234 nömrəli tam orta məktəbə direktor təyin olunmuşdur. Təhsildə inkişaf və innovasiyalar üzrə IV qrant müsabiqəsində “Mənim peşəm” layihəsi ilə ümumi təhsil kateqoriyası üzrə qalib olmuşdur. Müxtəlif təlimlərdə iştirak etmiş, yerli və beynəlxalq dərəcəli sertifikatlara layiq görülmüşdür. Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin 17 oktyabr 2022-ci il tarixli əmri ilə Bakı şəhəri İlham Məmmədov adına 261 nömrəli məktəb-liseyin direktoru vəzifəsinə təyin olunmuşdur.

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin 02 oktyabr 2023-cü il tarixli əmri ilə "Azərbaycan Respublikası qabaqcıl təhsil işçisi" döş nişanı ilə təltif olunub.

ŞAGİRD

Mən, Əliyev Camal Sabit oğlu 2008-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşam. 2014-cü ildə Xətai rayonu 261 nömrəli məktəb-liseyin birinci sinfinə daxil olmuşam. Hazırda 11-ci sinif şagirdiyəm. Kiçik yaşlarımdan riyaziyyat və informatika ilə məşğulam. Hələ 3-cü və 4 -cü siniflərdə oxuyarkən    informatika fənni üzrə keçirilən BEBRAS olimpiadasında sertifikata və mükafata layiq görülmüşəm. Sonrakı illərdə müxtəlif yerli və beynəlxalq riyaziyyat müsabiqələrində də iştirak etmişəm. AİMO olimpiadasında qızıl medala, FİSO olimpiadasında gümüş medala layiq görülmüşəm. 9-cu sinifdə respublika fənn olimpiadasında informatika fənni üzrə yarımfinal mərhələsinə qədər yüksəlmişəm.  "Əlaçı" verilişində məktəbimizi təmsil etmişəm. Hər zaman uğurlarımla ailəmi və müəllimlərimi sevindirməyə çalışacağam.

ESSE

“İnternetin xeyiri və ziyanı barədə”

Bildiyimiz kimi, XXI əsr elm və texnologiya əsridir. Elm və texnologiyanın inkişaf etməsinin başlıca səbəbi də internet olmuşdur. İnternet milyonlarla istifadəçini birləşdirən dünyanın ən böyük vasitəçisi hesab olunur. 

İnternet məkan və zamandan asılı olmayaraq insanlarla əlaqə qurmağımıza, xəbər almağımıza və sürətli məlumat göndərməyimizə imkan verir. İnternet faydalı məlumatlarla zəngindir. Bu, öyrənmək, inkişaf etmək istəyən hər bir insan üçün böyük nemətdir. 

Müasir dövrdə uşaqdan böyüyə hər kəsdə internet asılılığı yaranıb. Məncə, internetdən asılılıq onun təklif etdiyi bir çox üstünlüklərlə bağlıdır. Məsələn, iş stresini azaltmaq, evdə rahat oturaraq dünyanın müxtəlif yerlərində yaşayan insanlarla ünsiyyət qurmaq, dünyada baş verən hadisələrdən xəbərdar olmaq kimi üstünlüklər. Əgər internet olmasaydı, müxtəlif fikir və ideyaları dünyaya çatdırmaq sadəcə bir xəyal olardı. 

İnternetin bir üstünlüyü də distant təhsildir. Pandemiya dövründə internet ənənəvi təhsil sistemini əvəz etmək üçün alternativ bir yol oldu. Onun sayəsində şagirdlər və tələbələr məkanddan asılı olmayaraq təhsil ala bildilər. Təhsillə bağlı əlavə resurslardan geniş şəkildə istifadə etdilər. 

İnternetin faydalarını tək-tək yazmaq mümkün deyildir. Bununla belə, internetin zərərli tərəfləri də vardır. İnternet qarşısında çox vaxt keçirmək insanların həyatında və iş fəaliyyətində müəyyən çətinliklər yaradır. Biz ancaq ondan səmərəli şəkildə istifadə etməliyik. Azyaşlı uşaqların internetdən istifadəsinə isə xüsusi ilə diqqət etməliyik. 

İnternet ağıllı insanlar üçün faydalı və əvəzolunmaz bir vasitədir. Əgər biz ondan doğru istifadə etsək, bilikli, bacarıqlı və həyatda uğur qazanmış bir insan ola bilərik. Belə insan olmaq bizim öz əlimizdədir. Unutmayaq ki, hətta suyun da çox içilməsi insan üçün ziyandır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Anar Adilin “Səmadan məktub” hekayəsinin təqdima edir.

Böyürtkən kollarıının mühasirəyə aldığı həyətin giriş qapısından poçt qutusu asılmışdı. Qutu yaranışından yaşadığı ömrü başa vurandan bəri sərçələrin dəndanına çevrilmişdi.

Əmimin qapısından sərçə civiltisi, göyərçin qurultusu kəsilməzdi. Sərçələr dən yeyib tut ağacının budaqlarına, göyərçinlər taxtapuşa çəkilib sərinlənirdilər.  

Əmim müəllimliyin daşını atsa da, ipə-sapa yatmayan, şuluq uşaqları həyətinə toplayır, əvvəlcə onlara kamança çalır, sonra kitab oxutdurur, tapşırıq yazdırır, dərslər bitən kimi isə əllərinə kolbasa-çörək verib həyətində özü tikdiyi hovuza ötürürdü. Dərsi yaxşı oxumayanları hərdən şillələyirdi. Onun şilləsini dadan uşaq mum kimi yumşalırdı.  

Əmim avtomobil qəzasından sağ çıxdı, amma şillə vuran sağ əlini bərk əzdi. Sarıqlı əli ilə kamanı götürüb simlərə çəkdi, kamançadan sərçə civiltisinə, göyərçin qurultusuna bənzər səs çıxan gün əmim şilləsini də, hirsini də boğub öldürdü.

Əmimin evinə toplaşan uşaqlar evlərində tapmadıqları sevgini, hüzuru hovuzun sərin suyunda çimib, kolbasa-çörəyi acgözlüklə ağızlarına təpməklə tapırdılar.  

***

Əmim göyərçinlərə, sərçələrə dən almaqdan gəlirdi. Dən torbasını mizin üstünə qoydu, aerodrom kepkasını çıxartdı, çəliyini iki dəfə mizin ayağına vurdu:

          – Qardaşoğlu, bəri gəl, dünən ziyil basmış əlini gördüm, yaxma aldım sənə, götür, axşam yatmazdan qabaq ziyillərinə çək, bircə həftəyə quruyub təmizlənsin.  

Əmimə “sağ ol” dedim. Alnındakı qat-qat qırış açıldı, bığlarının ucu yanağına dartıldı.

–        Qardaşoğlu, dünyada ən gözəl iş, bilirsən, nədi?

Çiynimi çəkdim.

– Dünyada ən gözəl iş göyərçin uçurtmaqdı.

Əmim hər dəfə göyərçin uçurmazdan qabaq kepkasının üstündən başını qaşıya-qaşıya beş dəqiqəlik hadisəni bir saata uzadıb, cüt göyərçinlərin göyə qalxmasını, fit çalan kimi göydə mayallaq aşmalarını, quşların ayağından tutmuş, dimdiyinə qədər hər şeyi elə dolu, elə bəlağətlə təsvir edirdi ki, onun eyni söhbətinə yüzüncü dəfə də eyni maraqla qulaq asırdım.

– Sənin söhbətindən sonra ağ-qara həyat da gözümə rəngli görünür, əmi, – dedim.

Əmimin sifətinin qaraldığını gördüm. Bilirdim… Yenə rəhmətlik yoldaşı yadına düşmüşdü. 

Əmidostum Səma rəhmətə gedəndə əmim camaatın yanında özünü toxtaq tutub ağlamadı. Bir dəfə kənd toyunda yaxşı yeyib-içmişdi, ayaq üstə zorla dururdu. Qoluma girib mənə danışmışdı ki, Səma ölən gecə, qonaqlar dağılışıb gedəndən sonra yataq otağına keçib, kaman sürtən sağ əli ilə arvadının başına vurduğu yumruqları dayanmadan öz başına endirib, elə Səma kimi də cınqırını çıxarmayıb. 

Əmim kepkasının dimdiyini aşağı çəkib gözünün üstünə saldı. Sol əli ilə kepkasının dimdiyindən bərk-bərk yapışıb buraxmırdı, sanki illərlə ondan qabaq oyanan, ondan gec yatan, hər kürünə, hər yalanına, hər təhqirinə dözən arvadının başından-beynindən çıxıb qaçacağından qorxurdu.

Əmim Səma ilə nişanlı vaxtı bir-birinə yazdıqları məktubları indiyəcən servantın gözündə saxlayırdı. 

– Qardaşoğlu, poçtalyon məktub gətirdi, gördün?

– Yox, görmədim, əmi – çaşqınlıq içində əmimə baxıram.

Əmimin sifəti haldan hala düşdü.

– Bir get bax. Yaxşı-yaxşı bax, bayaq gördüm ki, poçtalyon qutuya nəsə atdı. 

– Baş üstə, – deyib böyürtkən kollarına bürünmüş həyət qapısına sarı yüyürdüm.  

Qutuda üstünə dən səpilmiş zərfi görəndə nə deyəcəyimi bilmədim. Tez kimdən gəldiyinə baxdım. Sevincdən qışqırdım. Qaça-qaça mətubu əmimə gətirib saf-saf güldüm:  

– Hə, əmi, məktubdu, qutuda... Səma əmidostumdandı. 

Əmim tez ayağa qalxdı, məktubu əlimdən aldı, açdı, əzbər bildiyi sətirləri dilinin alıtında sürətlə oxudu. Məktubu oxuyub bitirib, səliqə ilə qatlayıb döş cibinə qoydu, pencəyinin üstündən məktubu sığalladı.  

Yataq otağının işığı yandı. 

Kamançanın simlərindən “Segah”ın iniltisini həyətə yayıldı. Sərçələrin civiltisi, göyərçinlərin qurultusu eşidilməz olmuşdu.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2024)