Super User
Özbəkistanda beynəlxalq konfransda ölkəmiz yazıçı Yunus Oğuzla təmsil olunub
Özbəkistandakı Mədəniyyət və Mərifət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə böyük sərkərdə və strateq Əmir Teymurun anadan olmasının 685 illiyi ilə bağlı Qaşqadərya vilayətinin Şəxrisabz şəhərində “Əmir Teymur dünya alimlərinin və yazıçılarının gözü ilə” adlı beynəlxalq elmi-nəzəri konfrans keçirilib.
AzərTAC-ın Özbəkistandan verdiyi xəbərə görə, konfransda dünyanın 14 ölkəsindən gələn Teymurşünas alimlər, görkəmli sərkərdənin həyat və yaradıcılığından bədii və elmi əsərlər qələmə alan yazıçılar, politoloqlar iştirak ediblər.
Azərbaycandan bu tədbirə tarixi romanlar müəllifi Yunus Oğuz qatılıb. O cümlədən, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Ziya Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun elmi işçisi, dosent Təranə Həşimova da konfransın işində iştirak edib.
Məruzəçilər Əmir Teymurun həyatı, sərkərdə kimi yürüşləri haqqında ətraflı söhbət açıblar. Deyilib ki, indiyədək böyük sərkərdə haqqında Avropa dillərində 500-dən çox, Şərq dillərində təxminən 900 kitab yazılıb. Bu gün də Əmir Teymurun hərb sənəti haqqında məqalələr və kitablar yazılmaqdadır.
Yunus Oğuzun “Azərbaycan ədəbiyyatında Əmir Teymur obrazı”, Təranə Həşimovanın isə “Azərbaycan və özbək ədəbiyyatında Əmir Teymur dövrü” mövzularında məruzələri dinlənilib.
Bu gün Bakıda keçirilən dünya ədəbiyyatı forumunun ildönümüdür
Elə tarixlər var ki, onları unutmaq əsla olmur. Mədəniyyət tariximizdəkiləri isə ələlxüsus.
2018-ci ildə Rusiyanın Soçi şəhərində BMT-nin himayəsi altında keçirilmiş, 170 dünya yazıçısının qatıldığı Avrasiya Materikinin ədəbiyyat üzrə 3-cü LiFFt festivallar festivalının qızıl laureatı azərbaycanlı yazıçı Varis oldu, onun estafeti bu yaxınlarda Azərbaycan Prezidenti tərəfindən “Şöhrət” ordeni ilə mükafatlandırılan böyük Oljas Süleymenovdan qəbul etməsi ikiqat şərəfli idi. Növbəti ildə festivalın Azərbaycanda keçirilməsi təmin edildi. 2019-cu ildə oktyabrın bu günlərində Bakı şəhəri festivalı ultramüasir Heydər Əliyev Mərkəzində - yüksək səviyyədə qəbul etdi, Azərbaycan tərəfdən Heydər Əliyev Fondu festivalın tərəfdaşı oldu. Paytaxtımıza dünyanın 53 top yazıçısı – Fernando Rendon, Paolo Ruffilli, Riçard Baumqarten, Tuğrul Tanyol, Toşiko Hirata, Meyer, Radomir Andriç, Kşiştof Zatravski, Marike Langelaar, Silvia Mari, Boris Yevseyev, Raquel Lanseros, Hamid Larbi, Oljas Süleymenov, Koukis Kristos, İddo Natenyahu, Eduardo Espina, Xadaa Sendo, Urmas Vadi, Erlinq Kitelsen, Şota İataşvili, Mamta Saqar, Yevgeni Popov, Leo Butnaru və digərləri (ümumilikdə 150 yazıçı) təşrif buyurdu, ölkəmizlə tanış olmaları səbəbindən Azərbyacan Prezidentinə də minnətdarlıq məktubu ünvanladılar. Onlara Bakıda və Sumqayıtda Şəhidlər Xiyabanları, Qubadakı Memorial Kompleks göstərildi. Yeri gəlmişkən, həmin yazıçılar Qarabağ məsələsində Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləməkdədirlər.
Azərbaycanın ədəbi elitasının festivalda tam iştirakı da diqqət çəkir. Plenar iclaslarda xalq yazıçıları Anar, Elçin, Kamal Abdulla, Çingiz Abdullayev, Natiq Rəsulzadə, xalq şairləri Ramiz Rövşən, Sabir Rüstəmxanlı, akademik Nizami Cəfərov, yazıçı-ssenarist Ramiz Fətəliyev Azərbaycan üzrə spikerlər oldular.
Bakıda, Sumqayıtda, Qubada keçirilən festival tədbirləri yüksək təşkilatçılıqla yadda qaldı. Xüsusən Qubada festivalın təşkilat komitəsinin üzvü, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadənin moderatorluğu ilə keçirilən üç saatlıq möhtəşəm tədbirdə həm ədəbiyyatımız, həm bütövlükdə mədəniyyətimiz yetərincə təbliğ olundu, Azərbaycanın Qarabağ probleminin kökləri xarici ölkə yazarlarına agah oldu.
Bakı festivalı yazarlarımızın dünya ədəbiyyatına inteqrasiyasında da böyük rol oynadı. Hazırda onlarca yazarımız beynəlxalq festivallara dəvət alır, xarici ölkələrdə dərc edilirlər.
Bakıda əsən ədəbiyyat rüzgarının ildönümü
Xəbər verdiyimiz kimi, oktyabrın bu ilk günləri 2019-cu ildə möhtəşəm bir hadisənin - Avrasiya materikinin ədəbiyyat üzrə LiFFt festivallar festivalının Bakıda keçirilməsinin ildönümüdür. Bu münasibətlə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı festivalin canlı şahidi olan yazıçı Kənan Hacının festival bitən kimi dərhal “Ədəbiyyat qəzeti” üçün yazdığı “Ədəbiyyat üzrə 4-cü Avrasiya festivallar festivalının unudulmayan üç günü və Bakıda ədəbiyyat rüzgarı” yazısını dərc edir.
Gəlin o möhtəşəm anları bir daha yaşayaq.
Sakit, aydın bir payız səhəri... Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində ədəbiyyat rüzgarları əsir. Dünyanın 52 ölkəsindən 150-dən çox yazıçı-şair, ədəbiyyat tənqidçiləri, mədəniyyət xadimləri Heydər Əliyev Mərkəzində "LiFFt-2019" IV Avrasiya ədəbi festivallar festivalında iştirak etmək üçün Bakıya gəliblər. Avrasiya materikinin ədəbiyyat üzrə 4-cü "LiFFt" festivallar festivalı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının himayəsi altında keçirilir. "Avrasiya Xalqları Assambleyası" Beynəlxalq Qeyri-Hökumət Təşkilatları İttifaqının, Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilati dəstəyi və "Söz" Layihəsinin, Bakı Kitab Mərkəzinin tərəfdaşlığı ilə keçirilən festivalın təşkilatçıları Avrasiya xalqlarının "LiFFt" Mədəni Layihələrinin İnkişafına Dəstək Fondu və Heydər Əliyev Fondudur. Genişmiqyaslı maarifçilik layihəsi olan "LiFFt" Avrasiya mədəni məkanının tamhüquqlu tərkib hissəsinə çevrilib. Avrasiya ədəbi festivallarını birləşdirən "LiFFt" 2016-cı ildən etibarən hər il keçirilir.
Builki festival 2019-cu ilin BMT tərəfindən elan edilmiş Yerli Xalqların Dilləri İli Proqramına və böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri İmadəddin Nəsiminin 650 illiyinə həsr edilib.
Festivalın məqsədi Avrasiya ölkələrində yazıçıların və oxucuların yaradıcılıq və dostluq əlaqələrini möhkəmlətmək, vahid Avrasiya ədəbi məkanı yaratmaqdır.
Festivalın əsas vəzifələrinə aşağıda sadalanan məsələlər aiddir: Avrasiya ölkələrində festival hərəkatının birləşdirilməsi, Avrasiya xalqlarının mədəniyyətlərinin qarşılıqlı zənginləşməsinə kömək, peşəkar ünsiyyət imkanlarının genişləndirilməsi, ədəbi forumlar və festivallar təşkili sahəsində təcrübə mübadiləsi, ictimaiyyətin geniş dairələrinin, oxucuların qitənin mədəni həyatında iştiraka cəlb edilməsi, mütaliənin və ədəbi yaradıcılığın təbliği, oxucu mədəniyyətinin formalaşması, bütün xalqlar üçün ortaq mənəvi-əxlaqi dəyərlərin bərqərar olması yolu ilə yazıçıların və oxucuların qarşılıqlı zənginləşməsi.
LiFFt-2019" Avrasiya festivalı Avrasiya məkanında ədəbiyyatçıların qarşılıqlı yaradıcı fəaliyyəti, yer üzündə həyatın qorunub saxlanması naminə mədəniyyətə və qarşılıqlı hörmətə, sülhsevərliyə, millətlərarası mehriban qonşuluq və həmrəyliyə əsaslanan, beynəlxalq ictimai münasibətlərin yeni modelinin yaradılmasında iştirak edən, yazıçı və oxucuların geniş dialoqu üçün nəzərdə tutulan məkandır.
Belə bir mötəbər Ədəbiyyat Festivalının Azərbaycanda keçirilməsi xalqımız, ədəbiyyatımız üçün əlamətdar bir hadisədir. 2018-ci ildə Rusiyanın Soçi şəhərində keçirilən Avrasiya materikinin ədəbiyyat üzrə III "LiFFt" festivallar festivalında 27 ölkənin 170 yazarı arasında Azərbaycan yazıçısı Varis Yolçiyev qalib olub. Qaydalara uyğun olaraq, növbəti festival qalibin vətənində təşkil olunduğundan bu il tədbirə Bakı ev sahibliyi edirdi.
"LiFFt" 98 ölkə üzrə 5 milyard əhalinin yaşadığı geniş bir ərazini əhatə etdiyindən dünyanın ən kütləvi ədəbiyyat festivallarından hesab olunur. Festivalın Azərbaycan üzrə spikerləri xalq yazıçıları Anar, Elçin, Kamal Abdulla, Çingiz Abdullayev, xalq şairi Ramiz Rövşən, akademik Nizami Cəfərov, yazıçı-ssenarist Ramiz Fətəliyev, Azərbaycan üzrə koordinatorları Varis Yolçiyev, Nigar Həsənzadə, Günel Rzayeva və Əlibala Məhərrəmzadə idi.
Oktyabrın 1-də səhər saatlarında qonaqlar artıq Heydər Əliyev Mərkəzinə üz tutmuşdu. Bir azdan "LiFFt-2019" IV Avrasiya ədəbi festivallar festivalının açılış mərasimi başlanacaqdı. Ona qədər Azərbaycan yazıçıları ilə dünyanın müxtəlif ölkələrindən gəlmiş yazıçı və şairlərin bir-biri ilə tanışlığı, ünsiyyəti başlanmışdı. Qazaxıstanın böyük şairi, Azərbaycanın dostu Oljas Süleymenov foyedə görününcə onun ətrafında qələbəlik yarandı. Şəkil çəkdirən, ayaqüstü söhbətləşən yazıçı və şairlər Oljas Süleymenovu doğma, əziz bir insan kimi əhatəyə almışdılar. Hələ 10 il bundan öncə, 2009-cu ildə Bakıda olanda mərhum Natiq Səfərovun tərcüməsində çapdan çıxmış "Az-Ya" kitabını mənim üçün imzalamışdı. Deyəndə ki, mənim kitabxanamda sizin imzalı kitabınız var, gülümsədi. Dedi ki, "onu oxumayan yoxdur, hamı "Az-Ya"dan danışır, bu kitab o biri kitablarıma mane olur, başqa əsərlərimi də oxuyun". Onun Azərbaycanda "Türklər tarixdən əvvəl", "Gil kitab", "Sözün kodu" kitablarının da nəşr olunduğunu və həmin kitabların kitabxanamda yer aldığını dedim. "Buna sevindim" - dedi, - "xahiş edirəm həmin kitablara da bir göz gəzdirin". Baş üstə, dedim.
Azərbaycan yazıçılarının, həmkarlarımın üzündəki sevinc, həyəcan hissini görməmək mümkün deyil. Biz həm də qürur hissi keçirirdik. Azərbaycanda ədəbiyyat bayramı yaşanırdı. Dünya ədəbiyyatının ünlü simaları Bakıdaydı və bu günlər ömrümüzə yazılası günlər idi.
Saat 10-da festivalın açılış mərasimi başlandı. Azərbaycanın xalq yazıçısı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Anar Rzayev açılış mərasimində dünyanın müxtəlif ölkələrindən festivala gəlmiş çoxsaylı qonaqları salamlayaraq dedi: "Bu payız Azərbaycan üçün sözün həqiqi mənasında ədəbi payız oldu. Bu, ilk növbədə, böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri İmadəddin Nəsiminin 650 illiyi ilə bağlıdır. Bu yubiley dövlət səviyyəsində genişmiqyaslı silsilə tədbirlərlə qeyd edilir. Sevindirici haldır ki, "LiFFt-2019" IV Avrasiya ədəbi festivallar festivalı Bakıda keçirilir. Dünyada insanları ədəbiyyat, mədəniyyət qədər birləşdirən başqa bir qüvvə yoxdur. Bu gün müxtəlif dillərdə danışan insanlar ədəbiyyat vasitəsilə bir-birilə ünsiyyət qurur, ədəbi körpülər yaranır. Bu, ədəbiyyatın ən böyük uğurudur". Anar müəllim festivalın işinə və iştirakçılara uğurlar arzuladı.
Sonra "LiFFt" Avrasiya Xalqlarının Mədəni Layihələrinin İnkişafına Dəstək Fondunun direktoru, "Şairin və rəssamın kitabı" layihəsinin müəllifi rəssam Anvar Almuxametov çıxış etdi. O, festivalın təşkilatçılarına, xüsusən Heydər Əliyev Fonduna və "Avrasiya Xalqları Assambleyası" Beynəlxalq Qeyri-Hökumət Təşkilatları İttifaqına təşəkkürünü bildirdi.
Festivalın Təşkilat Komitəsinin sədri, "Avrasiya Xalqları Assambleyası" baş katibinin birinci müavini, Baş katibliyin rəhbəri Svetlana Smirnova "LiFFt-2019" IV Avrasiya ədəbi festivallar festivalının "gözəl ölkənin gözəl paytaxtında" keçirilməsinə yaratdığı imkana və dəstəyə görə Avrasiyanın çoxmillətli ədəbi ailəsi adından Heydər Əliyev Fonduna və şəxsən Fondun prezidenti, Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevaya təşəkkürünü bildirdi. "Artıq ikinci gündür ki, festival iştirakçıları isti, doğma münasibətlərlə əhatə olunub, mahnı və rəqslər onların ruhunu oxşayır, Azərbaycan mətbəxinin ləziz təamlarından həzz alır, ən başlıcası Azərbaycan xalqının ürək genişliyini, qonaqpərvərliyini görürlər", - deyən S.Smirnova çıxışının sonunda festivalın loqosunu xatirə olaraq Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Anara hədiyyə etdi.
Sonra "LiFFt-2019" IV Avrasiya ədəbi festivallar festivalının prezidenti və səfiri Marqarita Al çıxış etdi. O, Avrasiya qitəsinin bütün guşələrindən Bakıya gəlmiş yazıçıları və oxucuları salamladı. Onun sözlərinə görə, festival həmişə həmrəylik vasitəsidir və bu mənada "LiFFt-2019" IV Avrasiya ədəbi festivallar festivalı unikal bir hadisədir.
Sonra festivalın laureatları - rusiyalı şair, fəlsəfə elmləri doktoru, filosof və ədəbiyyat tənqidçisi, "metametafora" termininin və metakodun fəlsəfi nəzəriyyəsinin müəllifi Konstantin Kedrov-Çelişev, qazax şairi, yazıçı və ədəbiyyatşünas, Qazaxıstanın xalq yazıçısı, ictimai-siyasi xadim, diplomat Oljas Süleymenov, Azərbaycan yazıçısı, Azərbaycanın "Qızıl kəlmə" ədəbi mükafatı laureatı, yazıçıların Nyu-York Beynəlxalq Konqresinin iştirakçısı, festivalın ötənilki qalibi Varis Yolçiyev çıxış etdi. O, belə bir mötəbər, beynəlxaq ədəbiyyat festivalının Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində keçirilməsindən qürur duyduğunu dedi. Təntənəli açılış mərasiminin sonunda festivalın bayrağı səhnəyə gətirildi və Azərbaycan nümayəndəsi, yazıçı Varis Yolçiyevə təqdim edildi. Festivalın himni səsləndi. Sonra festival öz işinə başladı.
Qələm dostlarımızın sevincini paylaşmaq izaholunmaz bir hissdir. Hamı bir-birinə "tarixdə ilk dəfədir ki, Azərbaycana eyni vaxtda dünyanın müxtəlif ölkələrindən bu qədər yazıçı gəlir" deyirdi. Sözün, sənətin müxtəlif dillərdə danışan insanları birləşdirməsi doğrudan da möcüzə və fövqəladə bir duyğudur. Ədəbiyyatlararası dialoq, sözsüz ki, bütün xalqların ədəbiyyatının inkişafına, zənginləşməsinə xidmət edir. Azərbaycanın da bu görüşlərdən öz payını götürəcəyi şəksizdir.
Birinci plenar iclas "Müasir dünya ədəbiyyatının qlobal trendləri - gələcək dünya və gələcək insan obrazlarının proqramlaşdırılması və modelləşdirilməsi" mövzusuna həsr edildi. İngilis poeziyasının tanınmış nümayəndəsi, Kembric Universitetinin professoru Riçard Berenqartenin moderatorluğu ilə keçirilən iclas olduqca maraqlı keçdi. İclas müasir və gələcək sosial proseslərdə ədəbiyyatın rolu, ədəbiyyatın insan və cəmiyyətin inkişafında əhəmiyyəti, ədəbiyyatın yaratdığı modellərin müasir dövrdə təzahürü mövzusunda iştirakçıların maraqlı çıxışları ilə yadda qaldı.
Türk avanqard şeirinin öncüllərindən olan Tuğrul Tanyolun moderatorluğu ilə keçən plenar iclas "Müasir poeziya ədəbiyyatın önündə gələcək insan və cəmiyyət obrazlarını proqramlaşdırır" mövzusunda idi. Rus yazıçısı Konstantin Kedrovun, Serbiya Yazıçılar Birliyinin sədri, şair-ədəbiyyatşünas Radomir Andriçin, akademik Nizami Cəfərovun çıxışlarında poeziyanın müxtəlif üslubları və növləri, gələcəkdə poeziyanın aktuallığı, müasir dünya poeziyasında gələcək cəmiyyətin hansı obraza üstünlük verməsiylə bağlı olduqca maraqlı fikirlər səsləndi.
Üçüncü plenar iclas "Müasir qlobal dünyada insanların qarşılıqlı anlaşmasında və gələcək dünyanın formalaşmasında ədəbi tərcümənin artan əhəmiyyəti" mövzusunda idi. Rus yazıçısı Sergey Dmitrienkonun moderatorluğu ilə keçirilən iclasda Polşa yazıçısı Kşiştov Şatravski, rumın şairəsi Leo Butnaru, ispan şairi Raquel Lanseros müasir mədəniyyətlərarası ünsiyyətin əsas vasitəsi kimi ədəbi tərcümənin zəruriliyi və əhəmiyyəti, gələcək dünyanın formalaşmasında ədəbi tərcümələrin rolu mövzusunda çıxışlar etdilər.
Daha sonra isə festivala Azərbaycandan qatılmış müsabiqə finalçılarının təqdimatı başlandı. Festivalın laureatları sırasında istedadlı qələm dostlarımız Əjdər Ol, Əyyub Qiyas, Günel Eyvazlı, İbrahim İlyaslı, Fərid Hüseyn, Mübariz Örən, Azər Qismət, Yaşar Bünyad, Qəşəm Nəcəfzadə, Əkbər Qoşalı, İntiqam Yaşar, Ümid Nəccari, Ulucay Akif, Nərgiz İsmayılova, Sadıq Qarayev, Xəyal Rza, Aləm Kəngərli, Ülviyyə Heydərova, Şahanə Müşfiq və digərləri var idi. Azərbaycan ədəbiyyatının Beynəlxaq Festivalda iştirakı və laureat statusunda təmsil olunması fərəh doğurur və dünya ədəbi sferasında Azərbaycanın gələcək uğurlarını şərtləndirir.
Axşam saatlarında ədəbiyyat üzrə "LİFFt-2019" IV Avrasiya festivallar festivalının qonaqları və iştirakçıları böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyi münasibətilə keçirilən Nəsimi festivalının təntənəli bağlanış-qala tamaşasında iştirak etdilər.
Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyeva, Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyeva tədbirdə iştirak edirdilər.
Qala-gecədə Azərbaycanın incəsənət xadimlərinin, Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin, Milli Konservatoriyanın nəzdində yaradılan qədim musiqi alətlərindən ibarət "Əsrlərin sədası" ansamblının, həmçinin Türkiyə, İran, İordaniya və Mərakeşdən dəvət olunan musiqiçilərin, amerikan caz ifaçısı Dan Tepferin, xanəndə Elsevər Muradovun ifaları dinlənildi. Tamaşada dahi şair İmadəddin Nəsiminin müxtəlif yaşlardakı obrazı aktyorların təqdimatında canlandırıldı.
Festivalın ikinci günü yaddaqalan tədbirlərlə zəngin oldu. İştirakçılar və qonaqlar Qubaya səyahət etdilər. Festival çərçivəsində Qubadakı "Şahdağ" otelində Avrasiya ölkələrindən olan yazıçılar, şairlər, dramaturqlar, ədəbiyyat tənqidçiləri və mədəniyyət xadimlərinin iştirakı ilə ədəbi görüş keçirildi. Əvvəlcə qonaqlar Quba Soyqırımı Memorial Kompleksini ziyarət etdilər. Lev Qumilyov Mərkəzinin direktoru Olqa Medvedko və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadənin moderatorluğu ilə keçirilən ədəbi tədbirdə Avrasiya ölkələrində yazıçıların və oxucuların yaradıcılıq və dostluq əlaqələrini möhkəmləndirmək, vahid Avrasiya ədəbi məkanı yaratmaq və digər mövzularda maraqlı fikir mübadiləsi aparıldı.
Böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin əsərlərini ingilis dilinə tərcümə edən Riçard Berenqarten çıxışı zamanı böyük mütəfəkkir şair İmadəddin Nəsimiyə həsr etdiyi şeirini oxudu.
İtaliyalı Nobel mükafatçısı Paolo Rufilli Quba Soyqrımı Memorial Kompleksini ziyarətdən sonra sarsıldığını, 100 il əvvəl baş verənləri dəhşətli hadisə adlandırdı. "İnsan eşitdiklərindən dəhşətə gəlir. Elə buna görə mən o kədəri əks etdirən şeirimi oxumaq istəyirəm", - dedi və şeirini oxudu.
M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunun prorektoru Sergey Dmitrienko çıxışında azərbaycanlı gənclərin öz institutlarında tələbə kimi təhsil almasını arzu olaraq dilə gətirdi: "Bizim üçün böyük şərəfdir ki, bu festival rusların, azərbaycanlıların və digər millətlərin birlikdə, mehriban yaşadığı bir ölkədə keçirilir. Yazıçı həqiqəti yazmırsa, o, artıq yazıçı deyil. Əfsuslar olsun ki, son on il ərzində bizim instituta Azərbaycandan tələbələr gəlmir. Biz istərdik ki, onlar gəlsinlər, keçmişdə olan ədəbi tərcümə vərdişlərimizi və əməkdaşlığımızı itirməyək. Bu ənənə bərpa olunsun. Azərbaycanda olan inkişafı rus oxucusuna çatdırmaq lazımdır. Bizdə oxuyan tələbələrin təhsilləri pulsuzdur. Biz özümüz onlara təqaüd veririk. İnanırıq ki, gələn il bizə tələbələr gələcək. Arzu edirik, Bakıdan, Gəncədən, Lənkərandan, Qubadan olan gənclər institutumuzda təhsil alsınlar".
Özbəkistandan gəlmiş Rüstəm İqbol bildirib ki, ölkəsində Azərbaycan ədəbiyyatına böyük maraq var. "Biz tanınmış Azərbaycan yazıçılarının əsərlərini tərcümə edirik. Bizim ədəbi dostluğumuz əbədidir. Çox gözəl ahəngli diliniz var. Sizin xalqı sevməmək mümkünsüzdür", - deyə R.İqbol bildirdi.
İsraildən olan Geldman Mordexay isə Qubaya gözəl bir bayrama gəldiyini, lakin gördüyü soyqırımı mənzərəsinə görə təsirləndiyini dedi. "Burada mənim xalqım daşnaklar tərəfindən soyqırımına məruz qalıb. İsraildə bizim belə komplekslərimiz çoxdur. Bu dərd bizim ortaq dərdimizdir. Kompleksdə gördüklərim məni yaddaşımda olan acı xatirələrə qaytardı. İnsanın yaddaşını itirməsi fəlakətdir. Tarixi yaddaşı heç itirmək olmaz. Mən kompleksdəki şəkillərə baxdım və Polşada qətlə yetirilən yəhudiləri xatırladım".
Mərakeşli yazıçısı Camal Behanyan, Norveçdən olan yazıçısı Erdinq Kitelsen, Belçikadan gələn Silviya Mari çıxış edərək "LiFFt-2019" IV Avrasiya ədəbi festivallar festivalının əhəmiyyətindən, ədəbiyyatın dünyanı dostlaşdırmasından danışdılar.
Eyni zamanda festival çərçivəsində Bakı və Sumqayıt şəhərlərinə ekskursiyalar da təşkil edilmişdi.
Heydər Əliyev Mərkəzində keçirilən plenar iclaslardan biri də "Ədəbiyyatın gələcəyi: Yazıçılar və oxucular birliyi" adlanırdı. Nəsr, dramaturgiya və tənqid, müxtəlif regionlarda və qitələrdə gələcək yazıçı və oxucu obrazının inkişaf etdirilməsi və yenidən formalaşdırılması mövzusunda çıxışlar oldu. Gürcü şairi, köhnə dostumuz Şota İataşvili çıxışında - "bugünün oxucusu çox istəyir ki, yazıçı olsun" - dedi və bunun həm mənfi, həm də müsbət xüsusiyyətləri haqda danışdı. Rus tənqidçisi Lyudmila Vyazmitinovanın çıxışı da maraqlı məqamlarla yadda qaldı. Tənqidçi bildirdi ki, bugünün tənqidçisi, əslində, gələcəyin oxucularına xitab edir və o, sadəcə, izah edəndir, o, bədii mətnləri izah edir və oxucunu mətnin oxunuşuna hazırlayır. İsrail dramaturqu İdo Natenyahu çıxışında "ədəbiyyatın var olması oxuculardan asılıdır, oxucunun var olması üçün isə yazıçı çox iş görməlidir" - dedi. Rus şairi Yevgeni Popov yazıçı və oxucu obrazının tərifini verməkdə çətinlik çəkdiyini dedi və belə bir misal çəkdi: "Qırxayağa sual verirlər ki, sən necə yeriyirsən? O necə yeridiyini izah etməyə başlayanda gördü ki, artıq yeriyə bilmir". Y.Popov onu da qeyd etdi ki, yazıçı nə qədər desə ki, mən özüm üçün yazıram, onun mütləq bir-iki oxucusu var. Əgər yazıçını 2 nəfər oxuyursa, demək o, həm də başqaları üçün yazır.
Bu mövzuda fransız şairi Martin Dinkof, Almaniya yazıçısı Gerald Qroxler, Estoniya dramaturqu Vadi Urmas, ABŞ-ın nümayəndəsi Aleksandr Selimov maraqlı fikirlərini bildirdilər.
Sonra xalq yazıçısı Kamal Abdullanın moderatorluğu ilə "Avrasiya notası-dünyanın gələcəyi üçün model kimi müxtəlif ölkələrin və xalqların ədəbiyyat və mədəniyyətlərinin qarşılıqlı əlaqələri" mövzusunda plenar iclas keçirildi. Hindistan şairəsi Mamta Saqar, Koreya şairəsi Han Sunq Rea, Bolqarıstandan Marin Stoyanov, Rusiyadan Marsel Salimov, Çindən Meyer, Ukraynadan Natalya Varenik, İsveçdən Mimmi Berqstrom mövzu üzrə çıxışlar etdilər.
Bakı Kitab Mərkəzində görkəmli qazax şairi və ictimai-siyasi xadimi Oljas Süleymenovla görüş keçirildi. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi, şair, yazıçı-publisist İlqar Fəhmi gecəni açaraq ölkəmizə gəldiyinə və Azərbaycan xalqına həmişə səmimi münasibət bəslədiyinə görə yüksək qonağa təşəkkür etdi. O qeyd etdi ki, ölkəmizdə Oljas Süleymenovun yaradıcılığına böyük maraq var. Onun kitabları böyükdən-kiçiyə hamı tərəfindən böyük sevgi ilə oxunur. İ.Fəhmi deyib: "Bu gün bu qədər çox insanın sizi görməyə gəlməsi çox mətləbdən xəbər verir".
Oljas Süleymenov öz təəssüratlarını belə ifadə etdi: "Bakı inanılmaz dərəcədə gözəl şəhərdir. Mən hər dəfə paytaxtınızın gözəlliyinə və bakılıların qonaqpərvərliyinə heyran oluram. Bu dəfə isə mənə gözəl Sumqayıt şəhərinə getmək nəsib oldu. Sumqayıt məndə gözəl təəssürat yaratdı. Sevindirici haldır ki, Azərbaycan sürətlə inkişaf edir. Çox sevinirəm ki, ölkənizdə mənim yaradıcılığımı yüksək qiymətləndirirlər. Bu görüşü təşkil etdiyinə görə Bakı Kitab Mərkəzinin rəhbərliyinə də təşəkkür etmək istəyirəm".
Axşam "Söz" Layihəsinin keçirdiyi poetik-musiqili fikir gecəsi də yaddaqalan oldu. İngilis şairi Riçard Berenqartenin eksperiment olaraq yazdığı şeirləri səsləndi. Rus şairi və musiqiçisi Viktor Pelenyaqrenin oxuduğu mahnılar tədbirə rəngarənglik qatdı. Xalq şairləri Ramiz Rövşən və Sabir Rüstəmxanlının çıxışları da yaddaqalan oldu.
Tədbirin üçüncü günü "Müasir Avrasiya yazıçıları" antologiyasının təqdimatı və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin dəstəyi ilə AYB Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzinin nəşri olaraq Azərbaycan dilində nəşr olunan xarici müəlliflərin - Radomir Andriçin, Tuğrul Tanyolun, Leo Butnarunun kitablarının təqdimatı keçirildi.
Rus Kitabı Evində avanqard türk şeirinin öncüllərindən olan Tuğrul Tanyolla görüş də maraqlı keçdi. Tuğrul bəy möhkəm soyuqladığını və bu səbəbdən rahatsız olduğunu dedi. Amma tədbir başlayınca xəstəliyini unutdu, şövqlə ədəbiyyat, sənət haqqında maraqlı fikirlər səsləndirdi. Şair özünün təcrübələrini, yaradıcılıq sirlərini oxucularla bölüşdü. Tuğrul Tanyol fransız avanqard şeirindən daha çox təsirləndiyini bildirdi. Haydar Ergülən və Adnan Özerlə bir ədəbi platformada çıxış etdiyini dilə gətirdi. Görüşdə şair Fərid Hüseyn, şair Aysel Əlizadə, professor Cavanşir Yusifli, şair Həyat Şəmi və yazıçı Kənan Hacı şairin yaradıcılıyla bağlı fikirlərini bildirdilər.
Axşam saatlarında Heydər Əliyev Mərkəzində ədəbiyyat üzrə "LİFFt-2019" IV Avrasiya festivallar festivalının qonaqlarının və iştirakçılarının təntənəli şəkildə qırmızı xalça üzərindən keçidi və fotosessiya oldu. Üç günün yorğunluğu yazıçı Varisin simasında hiss olunur. Bütün təşkilatı məsələlərin əsas yükü həm də onun üzərində olduğundan nəfəs dərməyə macalı olmur. Amma hamımız kimi, o da xoşbəxtdir. Bakıda ədəbiyyat rüzgarı əsir.
Oktyabrın 3-də Heydər Əliyev Mərkəzində "LiFFt-2019" IV Avrasiya ədəbi festivallar festivalına yekun vuruldu. Bağlanış mərasimində Avrasiya Xalqları Assambleyası Baş katibinin birinci müavini Svetlana Smirnova və festivalın prezidenti Marqarita Al çıxış etdilər. Çıxışçılar "LiFFt-2019" festivalının yüksək səviyyədə təşkilinə görə dövlət başçısı İlham Əliyevə və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevaya təşəkkürlərini bildirdilər.
Festivalın müxtəlif nominasiyalar üzrə qaliblərinə mükafatlar təqdim olundu. Qızıl medala türk şairi Tuğrul Tanyol layiq görüldü. Tədbirdən sonra Tuğrul Tanyola yaxınlaşıb təbrik etdim və hansı hissləri keçirdiyini soruşdum. Şair bu sözləri dilə gətirdi:
"Bu mükafatın mənə məhz Azərbaycanda təqdim olunmasından qürur hissi keçirdim. Layiq görənlərə sonsuz təşəkkürlərimi bildirirəm!".
Bakıda keçirilən bu möhtəşəm Ədəbiyyat Festivalı uzun müddət yaddaşlardan silinməyəcək.
Bakı Beynəlxalq Kitab Yarmarkasında uşaqlar üçün bir sıra tədbirlər təşkil olunacaq
Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında uşaqlar üçün bir sıra tədbirlər təşkil olunacaq.
Bunlardan “Tık-Tık xanım”, “Cırtdan” uşaq tamaşası, uşaqlar və böyüklər üçün müxtəlif master- klaslar, ebru (su üzərində rəsm sənəti) və s.-ni göstərmək olar.
Yazıçı Solmaz Amanova milli Azərbaycan nağıllarının personajlarını təqdim edəcək və hər bir uşağa paltarını dəyişərək nağıl qəhrəmanı obrazında olmaq imkanı veriləcək. Yazıçı Mürşüd İsmayılzadə ilə intellektual oyunlar keçiriləcək.
Sərgi-yarmarka çərçivəsində N.Gəncəvinin əlilliyi olan uşaqlar üçün işarə dilinə tərcümə edilmiş "Yeddi gözəl" kitabının elektron versiyasının təqdimatı da gerçəkləşəcək.
Qeyd edək ki, oktyabrın 6-dan 10-dək Bakı Ekspo Mərkəzində 7-ci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası keçiriləcək. Sərgi-yarmarkanın məqsədi kitab və mütaliəni təbliğ edəcək və populyarlaşdırmaq, ziyarətçiləri həm Azərbaycan, həm də xarici nəşriyyatların çap məhsulları ilə tanış etmək, nəşriyyat işinə dəstək vermək, nəşriyyatları potensial əməkdaşlıq üçün kitab mağazaları ilə tanış etmək, eləcə də rəqəmsal dövrdə kitab biznesinin inkişafı ilə bağlı təcrübə və fikir mübadiləsini təmin etməkdir.
Kitab sərgi-yarmarkası dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycanın dahi şair və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyinə həsr olunacaq.
Bu gün “Ədəbiyyat qəzeti"ndə - Anons
"Ədəbiyyat qəzeti"nin bugünkü sayı biri-birindən maraqlı yazılarla görüşünüzə gəlir:
Tehran Əlişanoğlu – Qalibiyyət zamanı: çağdaş ədəbiyyatda diskursun dəyişməsi
Cavanşir Yusifli – Payız, “Bu dünya bir saman çöpünə dəyməz...”
Xanım Aydın – Şeirlər
Vaqif Yusifli – Füzuli sevgisi (Sabir Əliyev haqqında “Unudulmazlar” silsiləsindən)
“O kitabı atamın qırx mərasimində məzarı üstə apardım” – “Varislər”in qonağı Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının oğlu Elçin Şıxlıdır (Söhbətləşdi: Əyyub Qiyas)
Nəriman Həsənzadə - Şeirlər
Səlahəddin Xəlilov – Elmilik, fəlsəfilik və bədiilik (I məqalə)
Ağasəfa – Şeirlər
Sevinc Elsevər – İşçi qadınlar (“Kinomuzda qadınlar” rubrikasından beşinci yazı)
Əlizadə Nuri – Şeirlər
Qəzənfər Paşayevin təqdimatında Kərkük şairi Mustafa Ziyanın şeirləri
Nizami Cəfərov – Ədəbiyyatşünasın dünya meridianları (Əsgər Zeynalov-70)
Alpay Azər – Essevari fikirlər (Dördüncü silsilə)
Təvəkgül Boysunar – “Ömür” (Hekayə)
Zahid Xəlil – Atalar və oğullar (Allahşükür Ağanın şeirləri haqqında qeydlər)
Qafar Əsgərzadə - Sonsuzdur Vətən sevgisi (Süleyman Rüstəm-115)
XX əsr rus şeiri – Timur Kibirovun şeirləri Səlim Babullaoğlunun tərcüməsində
Aqil Şahmuradov – Tarixini öyrənib ibrət götürənlər və gələcək nəsillərə ötürənlər uduzmaz (Cabir Alpoğlu Albantürkün kitabına Ön söz)
Maarifə Hacıyeva – Azərbaycan-Türkiyə
Baloğlan Cəlil – Şeirlər
Yaqub Əlioğlu – “Güllü gəbə” (Hekayə)
Mənbə: Edebiyyatqazeti.az
Vətən Müharibəsi “Görünməyən qəhrəmanlar” sənədli filmlər silsiləsində əks olunur
Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi son bir il ərzində Vətən Müharibəsinə həsr olunmuş 20-dən artıq müxtəlif metrajlı filmlərin istehsalına maliyyə dəstəyi göstərib. Bu filmlərin istehsalı həm dövlət studiyaları, həm də özəl prodüser mərkəzləri tərəfindən aparılıb.
Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında “Görünməyən qəhrəmanlar” adlı sənədli filmlər silsiləsinin istehsalı davam edir. Bu filmlər hər biri 44 dəqiqə olmaqla, müxtəlif qoşun növlərinin qəhrəman zabit və əsgər heyətinin 44 günlük müharibə müddətində keçdiyi şərəfli və müzəffər döyüş yolundan bəhs edir.
Seriyanın ilk filmi - “Görünməyən qəhrəmanlar: 27 sentyabr” Vətən Müharibəsinin başladığı günün ildönümündə - sentyabr ayının 27-də İTV-də nümayiş olunub. Filmin rejissoru və ssenari müəllifi Seyran Mahmudoğlu, prodüseri Fariz Əhmədovdur.
5 filmdən ibarət olan silsilənin digər seriyaları hər biri müxtəlif qoşun növlərinin Vətən Müharibəsi dövründəki fəaliyyətini əks etdirir. Filmlərdə şahidlər və müharibə qəhrəmanları real döyüş anlarını nəql edəcəklər, eksklüziv kadrlar göstəriləcək. Noyabr ayının əvvəlindən Zəfər Gününədək hər 5 film İTV-nin efirində yayımlanacaq.
Layihə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə “Azərbaycanfilm” və İTV-nin birgə istehsalı ilə həyata keçirilir. Sənədli serialın prodüseri Fariz Əhmədovdur.
“Görünməyən qəhrəmanlar: 27 sentyabr”
Rejissor: Seyran Mahmudoğlu / Ssenari müəllifi: Seyran Mahmudoğlu
“Görünməyən qəhrəmanlar: Hərbi Dəniz Qüvvələrinin xüsusi təyinatlıları”
Rejissor: Seyran Mahmudoğlu / Ssenari müəllifi: İdris Heydərli
“Görünməyən qəhrəmanlar: Hərbi Hava Qüvvələri”
Rejissor: Bəhruz Qədirov / Ssenari müəllifi: Billurə Aslanova
“Görünməyən qəhrəmanlar: Artilleriya”
Rejissor: Ayşad Səfərəliyev / Ssenari müəllifi: İdris Heydərli
“Görünməyən qəhrəmanlar: Dövlət Sərhəd Xidməti”
Rejissor: Seyran Mahmudoğlu / Ssenari müəllifi: Esmira Bədəlova-Məmmədova
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi dəyərlərimizin kino vasitəsi ilə təbliği məqsədilə bu sahəyə dəstəyini davam etdirir.
YUNESKO-nun “Qeyri maddi mədəni irsin qorunması haqqında” Konvensiyasındakı 13 nümunəmiz
2 oktyabr. YUNESKO-nun “Qeyri maddi mədəni irsin qorunması haqqında” Konvensiyasına qoşulmağımızın ildönümüdür
Beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələr hər bir müstəqil ölkə üçün olduqca əhəmiyyətlidir. Belə təşkilatlardan biri dünyanın təhsil, elm, mədəniyyət, informasiya və kommunikasiya sahəsindəki əməkdaşlığın ən böyük hökumətlərarası forumu olan YUNESKO-dur. Qədim və zəngin ənənələrə malik Azərbaycan mədəniyyətinin qorunması, tanıdılması və təbliği ölkənin mədəniyyət siyasətinin tərkib hissəsidir. 2012-ci ildə qəbul olunmuş Mədəniyyət haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Azərbaycanın 2006-ci il oktyabr ayının 2-də YUNESKO-nun “Qeyri-maddi mədəni irsin qorunması haqqında” Konvensiyasına qoşulması, I vitse-prezident, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə Azərbaycanın 13 qeyri-maddi mədəni irs nümunəsinin YUNESKO-nun qeyri-maddi mədəni irsi siyahılarına daxil edilməsi, bununla bağlı ölkə daxilində və xaricdə çoxsaylı tədbirlərin keçirilməsi həmin siyasətin əməli nəticələridir. Azərbaycandan YUNESKO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına ilk nümunə kimi Azərbaycan muğamı 2008-ci ildə daxil edilib. 2009-cu ildə Azərbaycan Aşıq sənəti və Novruz bayramı, 2010-cu ildə Azərbaycan ənənəvi xalçaçılıq sənəti, 2012-ci ildə Azərbaycan tar ifaçılıq sənəti və onun hazırlanma ustalığı, 2014-cü ildə Qadın baş örtüyü olan kəlağayının düzəldilməsi və geyinilməsi incəsənəti, 2015-ci ildə Azərbaycanın İsmayıllı rayonunun Lahıc qəsəbəsində ənənəvi xalq sənəti olan, misdən qabların və müxtəlif məhsulların istehsalı, 2016-cı ildə lavaş çörək bişirmə ənənəsi, 2017-ci ildə Azərbaycan xalq simli çalğı aləti kamança, 2018-ci ildə Dədə Qorqud irsi: Dastan mədəniyyəti, xalq nağılları və musiqisi YUNESKO-nun Bəşəriyyətin Qeyri-maddi mədəni irs üzrə Reprezentativ siyahısına daxil edilib. Fəxr edirik, qürur duyuruq.
2 oktyabr. Tanınmış Azərbaycan hərbçisi Fərrux Qayıbovun 130 illiyidir
Hərb tariximizi yaxşımı bilirik? Deyərdim ki yox. Müharibə edən bir xalqın Hərbiyyə fənnini tədris etməməsi əsla məqbul sayıla bilməz. Gəlin tanınmış hərbçimiz – tarixdəki ilk Azərbaycan pilotu Fərrux Qayıbovu yaxından tanıyaq. O, 1891-ci il oktyabr ayının 2-də Qazax qəzasının Qıraq Salahlı kəndində anadan olub. Salahlıda beşsinifli Rus-Azərbaycan məktəbini bitirərək general Ə.Şıxlinskinin məsləhəti ilə Tiflis Kadet Korpusunda oxumağa göndərilib, oranı əla qiymətlərlə bitirdikdən sonra Peterburqdakı üçillik Konstantin Topçuluq Məktəbinə daxil olub. Məktəbdə iti zehni, gözlə dəqiq ölçmə qabiliyyəti, igidliyi ilə fərqlənən Fərrux ağa xüsusilə topdan bacarıqla atəş açdığı üçün İsveçrədə hazırlanmış, arxasında “Yunker Fərrux ağa Qayıbov, 1913- cü il” sözləri həkk olunmuş “Qızıl saat” mükafatı alıb. F.Qayıbov Konstantin Topçuluq Məktəbini əla qiymətlərlə bitirdikdən sonra Aleksandropoldakı 39-cu artilleriya briqadasında xidmət edib, Birinci Dünya müharibəsi (1914-1918) başlananda Qərb cəbhəsindəki 11-ci aviasiya korpusuna göndərilib. F.Qayıbovun komandirlik etdiyi “İlya Muromets N16” təyyarəsinin 4 nəfərlik heyəti vuruşma zamanı almanların bir neçə təyyarəsini məhv edib. Qayıbov şücaətinə görə üçüncü dərəcəli “Müqəddəs Stanislav” (qılınc və bantla birgə), dördüncü dərəcəli “Müqəddəs Anna” ordenləri ilə təltif olunub. Lakin 1916-cı il sentyabr ayının 12-də gedən qeyri-bərabər döyüş vaxtı 25 yaşlı igid poruçik Fərrux Qayıbovun təyyarəsi vurulub, bütün heyət həlak olub. O vaxt müharibələr humanizm prinsipi ilə aparılırdı, düşməni öldürsən belə onu dəfn etməyə borclu idin. Həlak olmuş poruçiki və onun heyətini alman əsgərləri Almaniyanın Boruno kəndinin qəbiristanlığında dəfn ediblər. Ölümündən sonra Qayıbov ikinci və üçüncü dərəcəli “Müqəddəs Anna”, ardınca da dördüncü dərəcəli “Müqəddəs Georgi” ordenlərinə layiq görülüb.
1970-ci illərdə Fərrux ağa Qayıbovun adının əbədiləşdirilməsi məqsədilə Qazaxda üzərinə “İlk azərbaycanlı hərbi təyyarəçi Fərrux ağa Qayıbovun xatirəsinə” sözləri yazılmış təyyarə abidəsi qoyulub.
Düzdür, deyəcəksiniz o ki çar Rusiyasına xidmət edib, amma bu bizim tariximizdir, onda durub SSRİ-yə xidmət edən İkinci dünya müharibəsi qəhrəmanlarımızdan da imtina edəsiyik ki?
2 oktyabr. Beynəlxalq zorakılıqsızlıq günüdür
İnsanlar özü kimisini hədəf seçib onun hesabına öz fiziki və cismani ehtiyaclarını zorla ödəmək fikrinə düşəndən zorakılıq deyilən nəsnə mövcuddur. Bəzən tək-tək insanlar, bəzən insan qrupu, bəzən də bütöv xalqlar zorakılığa məruz qala bilir. Bu gün beynəlxalq ictimaiyyət zorakılığa yox deyəcək, hamını ədalətli və düzgün olmağa səsləyəcək.
2 oktyabr. Ümumdünya oyun günüdür
Günümüz üçün çox aktual bir gün. Bu günün anlamı bilirsiniz nədir? Valideyinlər övladlarını məcbur etsinlər ki, onlar bu gün smartfonlarını, planşetlərini, noutbuklarını bir kənara qoysunlar, internet deyilən bir nəsnənin mövcudiyyatını unutsunlar və oyunlar oynasınlar. O oyunlardan ki, internet olmayan zamanlarda biz uşaqkən oynamışıq. Yeddi şüşə, ortadaqaldı, gizlənqaç, bənövşə-bəndə düşə oyunları vardı, oğlanlı qızlı oynayardıq. Ayrıca oğlanların çilədi, çijik kimi oyunları vardı. İntellektual oyunlar da oynayardıq, kino adları, dəniz döyüşü... Heç bilirsiniz necə maraqlı idi?
2 oktyabr. Və daha nəyin günləridir...
Beynəlxalq uroloq günüdür. Beynəlxalq sosial pedaqoq günüdür. Ümumdünya hava şarı günüdür. Ümumdünya açıqca hazırlamaq günüdür. Ümumdünya yürümək günüdür. Ümumdünya kənd təsərrüfatı heyvanları günüdür. Ümumdünya ayıqlıq və alkoqolla mübarizə günüdür. Beynəlxalq “çox da dərindən olmayan şənlənmə” günüdür. Mən ancaq beynəlxalqların və ümumdünyaların bir qismini sadaladım. Hər ölkənin də öz günlərini üstünə gəlsək 2 oktyabrın mənzərəsi tam aydın olar. Soyuducudakı yarımçıq araq şüşəsini kanalizasiyaya boşaldıb yürüyə-yürüyə uroloqun qəbuluna get, sonra evə qayıdıb açıqca hazırla, öz sosial pedaqoquna hədiyyə elə, hava şarı kirayələyib onunla səmanın ənginliklərinə qalxa bilməsən də bunu təsəvvür edib çox da dərindən olmayan bir şənlənmə hiss elə nəticədə. Sonra da atı min, iti tumarla, inəyi sağ, toyuğa da kiş de. Bu da səninçün olsun 2 oktyabr.
Varisin “1-10 oktyabrın təqvimi” yazısından
Uzun fasilədən sonra teatrlar yeni səhnə əsərləri ilə tamaşaçıların görüşünə gəlir
Teatrların fəaliyyətə başlaması ilə bağlı Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın son qərarından sonra bu gündən teatrlar qapılarını tamaşaçıların üzünə açır.
AzərTAC xəbər verir ki, bu məqsədlə artıq bir sıra teatrlarda cari repertuarlarda olan tamaşaların məşqlərə başlanılıb və mədəniyyət ocaqları tamaşaçıları qəbul etməyə hazırlaşır.
112-ci mövsümünü yaşayan Akademik Musiqili Teatrı bu gündən tamaşalar üzərində məşqlərə və bərpa işlərinə başlayacaq. Bütün bu proseslərdən sonra nümayişi nəzərdə tutulan tamaşalar haqqında sənət ocağının sosial şəbəkə hesablarında ətraflı məlumat veriləcək.
Yuğ Dövlət Teatrında da açılış həyəcanı yaşanır. Yaradıcı heyət oktyabrın 1-dən məşqlərə start verib. Teatr rəhbərliyinin qərarına əsasən, repertuardakı 8 tamaşanın yenidən bərpası nəzərdə tutulub. İlk növbədə, pandemiyadan öncə hazırlanan, amma qapanma səbəbindən premyerası baş tutmayan “Kloun BizZ” tamaşasının (M.Vişnekin “Qoca kloun tələb olunur” pyesi əsasında, rejissor – Mikayıl Mikayılov) nümayişi planlaşdırılır. Mövsümün sonuna qədər yeni tamaşanın hazırlanması da nəzərdə tutulur.
Cəfər Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında yaradıcı fəaliyyətə gəlincə, qeyd edək ki, teatrın binası bir müddətdir ki, əsaslı təmirə dayanıb.
Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrında məşqlərə oktyabrın 4-dən başlanılacaq. İlk tamaşa isə pandemiya səbəbindən premyerası təxirə düşən “Dovşanın ad günü” (uşaqlar üçün) olacaq.
Bakı Uşaq və Gənclər Teatrı oktyabr ayından tamaşalarını bərpa etməyi planlaşdırır. Uşaqlar və böyüklər üçün tamaşalar paralel bərpa olunacaq. Teatr mövsümü isə 8 Noyabr – Zəfər Günündə açacaq.
Sumqayıt Dövlət Dram Teatrı da yaradıcı işə başlayır. İlk olaraq gənc yazıçı Ülviyyə Heydərovanın “Uşaqlıq” və “Pələng” monotamaşalarının səhnə həlli tamamlanacaq. Bundan başqa, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin “Kimdir müqəssir?” əsəri yeni quruluşda səhnələşdiriləcək. “Göyçək Fatma” nağıl-tamaşası da bərpa edilərək balacaların ixtiyarına veriləcək.
Gəncə Dövlət Kukla Teatrı tamaşaçıları qarşısına pandemiyadan öncə hazırladıqları yeni tamaşalarla çıxacaq. “Xeyir və Şər”, “Quyruqsuz ulağın sərgüzəştləri”, “Bizim bağın gözəli” və “Bremen musiqiçiləri” adlı hər dörd tamaşa premyerasını da etmiş olacaq.
Ağdam Dövlət Dram Teatrı da “4.4 Qısa Tamaşalar Festivalı”na hazırlaşır. Kollektiv paytaxtda teatrsevərlər qarşısına pandemiyadan əvvəl səhnələşdirilmiş “Günahsızlar” tamaşası ilə çıxacaq. Bundan başqa, teatr ilin sonunadək daha iki yeni səhnə işini hazırlamağı planlaşdırır.
Mingəçevir Dövlət Dram Teatrı da pərdələrini açmağa hazırlaşır. Teatrda Mir Cəlal Paşayevin üç hekayəsinin motivləri əsasında lirik-poetik müharibə dramı üzərində iş aparılır. “Leyla” adlı tamaşanın nümayişi 18-24 oktyabr tarixində olacaq. Teatrda yarımçıq qalan səhnə işlərinin də məşqləri davam etdiriləcək.
Qusar Dövlət Ləzgi Dram Teatrı bu gün Abdulla Qurbaninin “Çingiz dastan”ı əsəri əsasında hazırlanan eyniadlı tamaşa ilə teatrsevərlərin görüşünə gələcək. Yaradıcı heyət Mədəniyyət Nazirliyi və “Teatro.az” sənət portalının birgə layihəsi olan “4.4 Qısa Tamaşalar Festivalı”na da hazırlaşır. Festivalda Ramiz Duyğunun “Xarıbülbül” tamaşası təqdim olunacaq.
Füzuli Dövlət Dram Teatrı fəaliyyətinə repertuar tamaşası ilə başlayacaq. Akif Həsənoğlunun “Yaddaş” adlı bu səhnə nümunəsi şəhidlərimizin əziz xatirəsinə həsr olunub. Teatr rəhbərliyi oktyabr və noyabr ayları üçün repertuarda olan hərbi-vətənpərvər mövzulu tamaşaların hamısını bərpa etmək niyyətindədir.
Şəki Dövlət Dram Teatrı əsas diqqəti yeni əsərlərin tamaşaya qoyulmasına yönəldib. İlin sonuna qədər İtaliya dramaturqu Karlo Qoldoninin “Məzəli hadisə” və çex yazıçısı Karel Çapekin “Ana” əsərləri tamaşaya qoyulacaq. Müharibə mövzusundakı ən məşhur əsərlərdən olan “Ana”ya teatrın baş rejissoru Mirbala Səlimli quruluş verəcək.
Qazax Dövlət Dram Teatrı da qapılarını tamaşaçılarının üzünə yeni səhnə əsəri ilə açmaq istəyir. 2021-ci ilin axırına kimi qırğız yazıçısı Mar Baycıyevin “Duel” (rejissor – Allahverdi Musayev) və ingilis yazıçısı Con Qolsuorsunun “Birincilər və sonuncular” (rejissor – Musa Eyyubov) əsərləri təhvil veriləcək. Məşqlərə isə oktyabrın 5-dən başlanacaq.
Lənkəran Dövlət Dram Teatrında iki yeni tamaşa artıq səhnə məşqi mərhələsindədir. Bunlar “Varlı ev” və “Ləpələrin nağılı” tamaşalarıdır. Yaradıcı heyət “4.4 Qısa Tamaşalar Festivalı”na da hazırlaşır. Lənkəran teatrı da Karel Çapekin “Ana” faciəsinə müraciət edib. Əsərə teatrın baş rejissoru, Əməkdar incəsənət xadimi Oruc Qurbanov quruluş verəcək. Teatrın karantindən sonra öz səhnəsində tamaşası isə “Vəfalı Səriyyə” (20-30 oktyabr) olacaq.
Gəncədə Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyi münasibəti ilə silsilə tədbirlər davam edir
Gəncə şəhər İcra Hakimiyyətinin dəstəyi, Gəncə Regional Mədəniyyət İdarəsinin təşəbbüsü, F.Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının təşkilatçılığı ilə dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin 880 illiyinə həsr olunmuş silsilə tədbirlərin davamı olaraq Filarmoniyanın Xalq Çalğı Alətləri Orkestri şəhər əhalisinə və şəhərin qonaqlarına konsert təqdim olundu.
Mədəniyyət Nazirliyinin rəsmi məlumatına görə, konsertdə Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı cənab Niyazi Bayramov, Gəncə Regional Mədəniyyət İdarəsinin rəisi Vasif Cənnətov, AMEA-nın Gəncə Bölməsinin rəhbəri Fuad Əliyev, Türkiyənin Gəncədəki Baş Konsulu Zeki Öztürk, Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi Yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin Gəncə Regional İdarəsinin rəisi Həsən Mirzəyev, mədəniyyət işçiləri, şəhər ziyalıları, digər idarə və təşkilatların rəhbərləri iştirak ediblər.
Konsertin diktoru, Filarmoniyanın aparıcı artisti Mirqasım Əliyev səhnəyə gələrək Azərbaycan ərazi bütövlüyü, suverenliyi uğrunda, eləcə də II Qarabağ Vətən Müharibəsində şəhid olanların əziz xatirəsinin bir dəqiqəlik sükutla yad edilməsini elan etdi.
Sonra Respublikanın Əməkdar artisti, Filarmoniyanın direktor əvəzi Elçin Elçiyevin bədii rəhbəri olduğu Xalq Çalğı Alətləri Orkestri maraqlı konsert proqramını təqdim etdi.
Konsert Üzeyir Hacıbəylinin “Koroğlu” operasında rəqslə başladı.
Respublikanın Əməkdar Mədəniyyət İşçisi Mehparə Cəfərova musiqisi Üzeyir Hacıbəylinin, sözləri Nizami Gəncəviyə məxsus olan “Sevgili canan” romansını, Əməkdar artist Kəmalə Tağızadə bəstəkar Oqtay Rəcəbovun “Anam Azərbaycan” mahnısını, Milli Konservatoriyasının tələbəsi Günel Hacıyeva Üzeyir Hacıbəylinin “Arşın mal alan” operettasından Gülcöhrənin ariyasını, Asəf Zeynallının “Ölkəm” romansını, Xalq artisti Sevinc İbrahimova Fikrət Əmirovun Nizami Gəncəvinin sözlərinə yazdığı “Gülüm” romansını, solist Rüstəm Cəfərov Niyazinin “Vətən nəğməsini”, solist Xəyal Əliyev Əlibaba Məmmədovun “Xudayar təsnifi”ni təqdim etdilər.
Gəncə şəhər Bülbül adına 3 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbinin direktoru, bəstəkar Svetlana Zelmixan qızının Nizami Gəncəvinin “Görünür” qəzəlinə yazdığı mahnını “Gəncəm” triosu, Telman Hacıyevin bəstəsi olan “Gəncəm” mahnısını Əməkdar Mədəniyyət İşçisi Mehparə Cəfərova təqdim etdilər.
Konsertdə Filarmoniyanın baletmeysteri Sənan Cavadovun rəhbəri olduğu “Xəmsə” uşaq rəqs ansamblı “İgidlər” və “Naz eləmə” rəqslərini təqdim etdi.
Konsertin sonunda Gəncə Regional Mədəniyyət İdarəsinin rəisi Vasif Cənnətov səhnə gələrək Xalq Çalğı Alətləri Orkestrinin kollektivinə, ifaçılara, konsertin təşkilatçılarına öz səmimi minnətdarlığını bildirdi.
Bu gün beynəlxalq musiqi günüdür
1 oktyabr. Beynəlxalq musiqi günü
İnternational Music Day. İnsanlığın estetik gözəllikləri sırasında musiqi əvəzsiz yer tutur. O, insanın ruhuna qida verir, hiss və emosiyalarını oyadır. İlk dəfə musiqi gününü 1975-ci ilin bugünkü günündə keçiriblər. YUNESKO tərkibindəki Beynəlxalq Musiqi Şurası (IMC) bu günün qeyd edilməsinin təşəbbüskarı olub. Musiqi barədə o qədər bilmədiklərimiz var ki. Məsələn, beyin qidaya reaksiya verdiyi sürətlə musiqiyə də reaksiya verir. Musiqinin kulminasiya anında o ki deyirik e, tüklərim ürpəşdi, bu, beyinin ayırdığı dofamin maddəsi ilə əlaqədardır ki, bu maddəyə həm də həzz maddəsi deyilir; 1912 – 1948-ci illər tarixindəki Olimpiya oyunlarının proqramına musiqi üzrə də yarışma qatılıbmış. Yarışlar orkestr və instrumental musiqi üzrə solo və xor ifası şəklində keçirilirmiş; Pok ulduzlarının orta statistik ömrü adi insanlarınkından 25 il qısa olur; Ağır rokun “metal” stilində ifa edən bütün musiqiçilərin 19,3 faizi intiharla ömürlərini başa vurur; Xorvatiyanın Zadar şəhərinə yüz minlərlə turist gəlir ki, təbiətin ifa etdiyi canlı musiqini dinləsinlər: dənizə düşən ağ mərmər pillələrin altında yerləşən polietilən borular və rezin səth küləyin və dalğanın toxunuşu ilə elə harmonik və eleqant səs çıxarır ki, ilk dəfə dinləyən şəxs bunun əsil musiqi olmasına əsla şübhə etmir; Bitlz qrupunun dörd üzvünün heç biri not tanımırdı; Fortepiano 12000 ayrı hissələrdən pərçimlənib; 2016-cı ildə dünyada ən çox kompakt disk satan çağdaş müğənni Beyons olub, amma həmin il Motsartın bundan 20 faiz daha çox kompakt diski satılıb – 1, 25 milyon ədəd; Albert Eynşteynin əla skripka ifa etməsi var idi və s. və i.
1 oktyabr. Ümumdünya gülüş günü
Biz Sovet dönəmində aprelin 1-ni səbirsizliklə gözləyirdik, həmin gün aldatma günü sayılırdı, daha çox adamı aldatmaq və aldanmamağa çalışmaq – hər kəsin kredosu belə idi. Sonralar postsovet məkanında həmin günü gülüş günü kimi təqvimlərə saldılar. Amma dünyada isə Ümumdünya gülüş günü bu il məhz bu gün – oktyabrın 1-də qeyd edilir: World Smile Day. Biz postsovetin bir parçası olmaqdan vaz keçib gəlin özümüzü dünyanın bir parçası hiss edək, belədə, Gülüş günümüz mübarək olsun! Bu gün yaxşı əhval-ruhiyyədə olmaq, pozitivlik nümayiş etdirmək tələb olunur hər kəsdən. Hər kəsin nəyəsə ehtiyacı var. Birinin sonuncu bir milyonu toplayıb varidatını milyarda çatdırmağa, birinin evinə bir çörək almaq üçün zibilxanadan tapaçağı sonuncu karton parçasına. Amma maddi ehtiyac bir yana, mənəvi ehtiyacı ödəməkçün gülüş, yaxşı əhval-ruhiyyə çox vacibdir. Sadəcə gülümsəməklə insan dərhal qaramatdan azad ola bilir. 1999-cu ildən üzü bəri hər ilin oktyabr ayının ilk cüməsinin gülüş günü kimi qeyd edilməsinin kökləri Amerika rəssamı Xarvi Bellə gedib çıxır. Zamanında onu hətta istedadsız sanırmışlar, o, heç cür parlaya bilmirmiş. 1963-cü ildə SMLACA sığorta şirkətindən ona sifariş gəlir ki, vizit kartları üçün nəsə yaddaqalan bir simvol yaratsın. Xarvi oktyabrın ilk cüməsində onlara hırıldayan sarı sifət təqdim edir, indi biz buna smayl deyirik. Sifarişçilər məmnun qalıb ona 150 dollar ödəyirlər, beləcə, çox bəyənilən gülümsəyən smayl dünyaya yol açır.
Gülüş doğuran lətifələrə bənzər məzəli hadisələr daim bizi təqib edir, yetər ki, onlara diqqət ayıraq. Birini mən deyim, qalanını da siz deyərsiniz. 90-cı illərin sonları imiş. Bir dəfə rəhmətlik kaman ustamız Habil Əliyev bir tədbirdə iranlı bir musiqiçi ilə tanış olur. Habil Əliyev ondan soruşur ki, neçənci təvəllüdsən? İranda təqvim Hicri-qəməri təqvimidir, təbii ki, bunu hamımız bilirik. İranlı deyəndə ki, 1367-ci ildənəm, Habil Əliyev dərhal “Maşallah, yaxşı qalmısan” söyləyir.
1 oktyabr. Beynəlxalq Ahıllar Günü
2002-ci ilin aprel ayında İspaniyanın paytaxtı Madrid şəhərində BMT-nin ahıllar üzrə II Ümumdünya məclisi keçirildi. Bu ümumdünya tədbirində belə bir fikir səsləndi: “Yaşlılar da cəmiyyətin bərabərhüquqlu vətəndaşlarıdır, onlara ehtiram göstərmək yüksək insani keyfiyyətdir. Lap qədim zamanlardan ahıl insanlar ən hörmətli, müdrik adamlar hesab olunmuşlar. Onların sərvəti onların həyat təcrübəsidir. Onlara qulaq asıb, dediklərinə əməl etməklə bu sərvətə sahib olmaq mümkündür”. BMT-nin Baş Məclisi 1992-ci ildə Ahılların müdafiəsi ilə bağlı Qətnamə qəbul etdi. Həmin Qətnamənin prinsiplərinə uyğun olaraq hər il oktyabr ayının 1-i Beynəlxalq Ahıllar Günü kimi qeyd edilir.
Yaşlı insanların taleyinə respublikamızda da ciddi diqqət yetirilir. 2001-ci il iyun ayının 22-də “Ahıllara sosial xidmət haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilib. Qanuna əsasən ölkədə 70 yaşına çatmış Azərbaycan Respublikası vətəndaşları, habelə Azərbaycan Respublikasında daimi yaşayan əcnəbi və vətəndaşlığı olmayan şəxslər ahıl sayılır. Beynəlxalq Ahıllar Günü ərəfəsində bütün dünyada olduğu kimi, ölkəmizin şəhər və rayonlarında da müəyyən qurumlar ərazidə yaşayan ahıl vətəndaşların ehtiyaclarını öyrənərək onlar üçün bayram süfrələri, ərzaq bağlamaları təşkil edir, müxtəlif xeyriyyə, şəfqət və mədəni-kütləvi tədbirlər həyata keçirirlər. Həmin tədbirlərdə respublika üzrə 10 minlərlə ahıl və əlil vətəndaş bayram süfrələrinə dəvət olunur, onlara ərzaq paylanır, maddi yardım göstərilir. Gəlin bir ağızdan ahıl insanları təbrik edək!
1 oktyabr. Herontoloq günü
Herontologiya elmi insan orqanizminin bioloji, psixologi və sosial aspektdən qocalmasını öyrənən elmdir. Bəzən qocalma prosesi erkən baş verir, bəzənsə yubanır. Təbii ki, buna səbəb insanın sağlamlıq durumu, keçirdiyi həyat tərzidir. Bir də, ağ, yaxud qara gün sürməsidir.
1 oktyabr. Ağ-qara yayımdan rəngli yayıma
Bu gün həm də Beynəlxalq vegetarianlıq günüdür. Ümumdünya kakao və şokolad günüdür həm də. Kofe kakaodan və şokoladdan geri qalarmı? Üstəlik, beynəlxalq kofe günüdür. Həm də CD player günüdür. ABŞ-da bu gün maliyyə ilinin başlanğıc günüdür. ABŞ-da bu gündən məktəb direktorları aylığı başlayır, həm də itləri gəzdirmək həftəsi. ABŞ-ın mətbəx bayramları silsiləsi də davam edəcək. Demokratiya carçıları bu gün Milli Balqabaq üçün ədva gününü qeyd edəcəklər. Azərbaycanda isə bu gün Prokurorluq işçilərinin peşə bayramıdır.
1967-ci ilin bu günündə hər bir sovet adamı üçün əsl bayram imiş – televiziya rəngli verilişlər verməyə başlayıbmış. 1949-cu ildə Pekində Çin Xalq Respublikası qurulub. Tarixdə ilk yaxta yarışı isə 1661-ci ilin 1 oktyabrında İngiltərə Krallığında baş tutub, Kral II Karl qardaşı Ceymslə yarışıb və onu keçib. Ola da bilsin ki, Ceyms qorxusundan qardaşına uduzub. Ağzı nədir, kralı keçsin?
Varisin “1-10 oktyabrın təqvimi” yazısından
