Super User

Super User

 

Ötən gün Stokholmda Beynəlxalq Nobel Komissiyası ədəbiyyat üzrə növbəti Nobel mükafatçısının adını açıqladı. Xəbər verdiyimiz kimi, ərəb mənşəli yazıçı Abdulrazak Qurna "Müstəmləkəçiliyin nəticələrinə, mədəniyyətlər və qitələr arasındakı uçurumda qaçqınların taleyinə güzəştsiz və təəssübkeş mövqe sərgiləməsinə görə" ifadəsi ilə Nobel mükafatına layiq görüldü.

 

Laureat Şərqlə Qərb arasında uçurum barədə kitablardan oxumayıb, ondan-bundan eşitməyib, o bunu özü yaşayıb. 1948-ci ildə Afrikada, Zənzibarda ərəb mənşəli müsəlman ailəsində anadan olan Abdulrazak bütün məhrumiyyətləri öz gözü ilə görüb. Bir vaxtlar ərəblərin işğal etdiyi, yerli qaradərili əhalini qul ampluasına saldığı, amma zaman keçdikcə qaradərililərin müstəqillik qazanaraq ərəblərə qarşı bir nifrət hissi püskürməsinin şahidi olan Zənzibar partlamaqda olan barıta bənzəyirdi, bu barıt qazışının iyirmi yaşı olanda partladı, qara qitədə ərəb ailələrinə qarşı kütləvi hücumlar başladı, Qurna ailəsi ölkədən qaçmaq məcburiyyətində qaldı. Böyük Britaniyaya pənah aparan ailə orada məskunlaşdı, Abdulrazak təhsilini davam etdirdi. Elmli və kreativ olan bu gənc sürətlə irəlilədi, 1982-ci ildə Kent Universitetində doktorluq dissertasiyası müdafiə etdi. İndi Qurna Kent Universitetinin professorudur, Kral ədəbi cəmiyyətinin üzvüdür, postkolonial ədəbiyyatdan mühazirələr oxuyur. Yazıçı kimi isə Qurna 1987-ci ildə debüt edib.

 

Abdulrazak Qurna - doqquz romanın müəllifidir, onların arasında "Cənnət" (1994) Buker mükafatının qısa siyahısına düşüb, "Dəniz" (2001) Buker mükafatının uzun siyahısına  düşüb. Yazara şöhrət gətirən bu iki romanıdır, habelə "Fərarilik" (2005) romanıdır. Sürgünlük, evsizlik, identikliyin itirilməsi onun ərəb Afrikasında baş verən hadisələri qələmə alan kitablarının əsas mövzularıdır.

 

Bu gözlənilən idimi? Qətiyyətlə deyərdik ki yox. Dünən “Ədəbiyyat və incəsənət” portal olaraq proqnozları dərc etmişdik. Ondan başlamışdıq ki, mərc sistemində əsas favorit iki idi, onlardan biri heç kəsin gözləmədiyi bir kəs idi. Bukmeykerlərin bütün dünya üzrə qəbul dərəcələrində ikinci pillədə  "Kazus Kukotskiy", "Daniel Ştayn", "Yakovun pilləkənləri" kimi kitabların müəllifi Lyudmila Ulitskaya gedirdi, rus sözünün əsl ustası hesab edilən Rusiya yazıçısı. Ulitskaya özü belə reytinqlərə özünəməxsus ironiya və özünütənqidlə yanaşırdı. "Mən ikinci yerdəyəm və bu, məni tamamilə qane edir" deyirdi o özü haqqında. Və necə yaddan çıxarmaq olar ki, ötən il də Ulitskaya Nobel mükafatına əsas namizədlər arasında idi, lakin o zaman Amerika şairəsi Luiza Glyuk onu geridə qoya bilmişdi.
Bu il yüksək mükafata əsas namizəd isə bukmeykerlərin siyahısında başda dayanan dünyaşöhrətli yaponiyalı yazıçı, “Norveç meşəsi” və “Kafka sahildə” kimi şedevrlər yaratmış Haruki Murakami idi. Ədəbi dairələr tərəfindən “əbədi Nobel məğlubiyyətçisi” hesab olunan ünlü yazar hər il əsas namizəd hesab olunsa belə əliboş qalırdı. (Çox təəssüf ki, bu dəfə də belə oldu).
Həmçinin favoritlər arasında başqa bir Afrika təmsilçisi Ngugi va Thiongo və Kanada təmsilçisi Enn Karson da var idi. Xatırladaq ki, Thiongo romançıdır, Karson isə lirik şeirlər yazır. Xanım Karson sosial şəbəkələrdə çox məşhurdur, onun "Şüşə esse"poemasının və şeirlərinin milyondan çox oxunma sayı var.
Liderlərlə dabanbadaban gələnlər "Xidmətçinin hekayəsi"nin müəllifi və iki Buker mükafatının sahibi, kanadalı Marqaret Etvud və “Alternetiv Nobel" mükafatının laureatı fransız Mariz Konde idilər.

 

Nobel ədəbiyyatdankənar məsələlərə yenə önəm verdi, siyasət yenidən ədəbiyyatı üstələdi. Abdulrazak Qurna heç kəsin proqnoz vermədiyi, təxmin etmədiyi halda bir vaxtlar Bakı neftinin pulları hesabına başa gəlmiş Nobel fondunun mükafatını qazana bildi. Xəbəri eşidəndə o, Briyaniyada - Kent əyalətinin Meydston şəhərindəki mənzilinin mətbəxindəymiş, kofe içirmiş, həmin an insanın hansı hisslər keçirməsini bir özünüz təxmin edin. Triumfdan alınan həzzi heç nə əvəz edə bilməz.
Qurna 10 milyon İsveç kronu - 1,19 milyon dollar alacaq. Razılaşın ki, az pul deyil.

 

Amma faktdır ki, kitabsevərlər və ədəbiyyat funksionerləri Haruki Murakaminin mükafatlandırılmasını arzulayırdılar. Bu dəfə də alınmadı. Bəlkə yapon ustad daha bir il gözləsin, gələn il alınacaq?

 

 

 

Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Nurəddin Mehdixanlı ilə Mədəniyyət Komitəsində görüşüb, onu  65 illik yubileyi münasibəti ilə təbrik edib, ürək sözlərini bölüşüb:

“Hörmətli Nurəddin müəllim,
Sizi – Azərbaycanın "Şöhrət" ordenli teatr və kino aktyorunu, respublikamızın Xalq artisti, Prezidentin fərdi təqaüdüçüsü və Akademik Milli Dram Teatrının Aparıcı səhnə ustasını 65 illik yubileyiniz münasibəti ilə təbrik edirəm!
Siz ali təhsil illərində böyük sənətkarımız Adil İsgəndərovdan dərs almısınız (1978). Mürəkkəb hadisələr burulğanında mənəvi çarpışmalar keçirən, faciə notlu, dramatik xarakterli qəhrəman rollarını yüksək məharətlə yaradan Siz, Akademik teatrın səhnəsində oynadığınız rollarla özəlliklə seçilmisiniz.
Sizin sənət dünyanız vətəncanlılıq, milli ideallarımıza sədaqət örnəyidir. Heç təsadüfi deyil ki, 44 günlük Azərbaycan Vətən Müharibəsi başlanınca, siz cəbhəyanı bölgələrdə, eləcə də, döyüşən hərbçilərimiz qarşısında silsilə mədəni proqramlarla çıxış etdiniz, onları qələbəyə ruhlandırdınız.
Çox şadıq ki, builki yubileyinizi işğalçı düşmən üzərində tarixi Zəfərimizin qüruru, sevinci içində keçirirsiniz.
Sizi Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsi adından, şəxsən öz adımdan, yubileyiniz münasibəti ilə bir daha təbrik edir, ən xoş diləklərimi yetirirəm”!

Qənirə Paşayeva Nurəddin Mehdixanlıya Komitə adından Təbrik məktubu və Qarabağ motivli xatirə hədiyyəsi təqdim edib.
Xalq artisti səmimi görüş, fikir mübadiləsi və təbrik üçün Komitə sədrinə təşəkkür edib.

Nigeriyanın dövlət müstəqilliyi günü münasibətilə Laqos şəhərində keçirilən “Banana Mədəniyyət Festivalı”nda ölkəmizi “Azərbaycanın Dostları” Təşkilatı təmsil edib.
Diaspora İş üzrə Dövlət Komitəsinin məlumatına görə, festival Nigeriyada yaşayan müxtəlif icmaların öz ölkələrini təmsil və təbliğ etmək, tarixləri, mədəniyyətləri və milli mətbəx nümunələri barədə məlumatları yerli ictimaiyyətlə paylaşmaq məqsədilə təşkil olunub.
Azərbaycan guşəsində festivalın qonaqlarını milli geyimdə “Azərbaycanın Dostları” Təşkilatının prezidenti Billurə Bayramova və icma üzvləri qarşılayıblar. Qonaqlara ölkəmizin qədim tarixi və zəngin mədəniyyəti barədə ətraflı məlumat verilib, onlara müxtəlif dillərə tərcümə edilmiş “Arşın mal alan” bədii filminin DVD-ləri və milli mətbəx nümunələri təqdim olunub.
Qeyd edək ki, festivalı Nigeriyanın rəsmi şəxsləri, müxtəlif ölkələrin səfirləri və Laqos şəhərində yerləşən məşhur şirkətlərin nümayəndələri ziyarət ediblər.

 

Bu gün – 8 oktyabrda tibb işçilərinin bayramları davam edir, bu gün də Beynəlxalq veterinar tibb bacısı günüdür. ABŞ böyük fəxarətlə sendviç gününü qeyd edəcək. Bu azmış kimi, onlar üstəlik, milli varenik (içi kəsmikli və cemli peraşki, təqribən bu cür bir şey) gününə də sevinəcəklər. 1970-ci ilin bu günündə Aleksandr Soljenitsinə ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı təqdim edilib. 1967-ci ildə Boliviya ordusunun xüsusi təyinatlıları əfsanəvi Ernesto Çe Gevaranı əsir götürərək ertəsi gün güllələyiblər. 1914-cü ildə 1-ci dünya müharibəsi zamanı ilk dəfə aviasiya bombardmanı baş tutub. 1892-ci ildə rus şairəsi Marina Svetayeva doğulub. 1754-cü ildə 18-ci əsr ədəbi realizm cərəyanının ən görkəmli nümayəndələrindən biri olan ingilis yazıçı Henri Fildinq dünyasını dəyişib.

 

Bu gün həm də Beynəlxalq Yumurta Günüdür. Toyuqlar niyə də öz günlərini bayram etməsinlər ki? Toyuq əvvəl yaranıb, yoxsa yumurta? Bəşəriyyəti ən çox məşğul edən bu suala cavab tapılmayınca və insanlar mətbəxdə tezbazar nəsə hazırlayıb yemək vərdişindən əl çəkməyincə yunurta bəşəriyyət üçün aktual olaraq qalacaq. Egg Commission adlı yumurta məsələlərinə baxan təşkilatın istəyi ilə yaranan bu gündə nəzərə çatdırılacaq ki, bütün dünyada qida rasionuna daxil olan yumurtadan həm də tibbdə, kosmetikada istifadə edilir. Üstəlik də tikintidə. Bəli, bəli. O ki bir zamanlar Zeynalabdın Tağıyevin mülk tikdirəndə sementəvəzi yumurtadan istifadə etdiyi söylənilirdi, indi dünya tikinti industriyası keçmişdən görk alıb inşaat texnologiyalarında yumurtadan istifadə edir.

 

Yumurta ilə bağlı bir uşaqlıq xatirəm var, anam tez-tez mənə qoqlu-moqlu düzəldib yedirdirdi ki, güclü olum. Yumurtanın ağını şıxarıb sarısını şəkər tozu ilə çalardılar, rəngi ağarıb durulunca ondan ləzzətli bir təam yaranırdı. İndi daha rasionda belə qida yoxdur, qoqlu-moqlu arxiv materialına çevrilib. Təəssüf.

 

Yumurtanın qiyməti deyirlər qalxıb, iyirmi qəpik civarındadır. Bu bayram günü Tarif Şurası xalqa əsl töhvə verə bilər, tutalım, yumurtanı 2-3 qəpik ucuzlaşdırar. Onda toyuqlarla bərabər insanların da bayramı olar.

 

Varisin “1-10 oktyabrın təqvimi” yazısından

 

Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı yenimövsümünü oktyabrın 9–da uşaqlar üçün Xanımana Əlibəylinin “Dovşanın ad günü” tamaşasının premyerası ilə açacaq.
Həmin gün Altay Məmmədovun “Dəli Domrul” tamaşası da oynanılacaq.
“Dovşanın ad günü” səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru, Əməkdar artist Loğman Kərimov, quruluşçu rəssamı Valeh Məmmədov, rejissor assistenti Mir Qabil Əkbərov, musiqi tərtibatçısı Ağasəlim Feyzullayevdir. Tamaşada rolları Ayşən Mirzəyeva, Məmmədova Gülarə, Günel İmanova, Sevinc Ağayeva, Təranə Əliyeva, Mir Qabil Əkbərov və Nihad Heybətov oynayacaq.
“Dəli Domrul” tamaşanın quruluşçu rejissoru, teatrın baş rejissoru Əməkdar artist Loğman Kərimov, rəssamı Valeh Məmmədov, rejissor assistenti Zəhra Salayeva, musiqi tərtibatçısı Ağasəlim Feyzullayevdir.
Səhnə əsərində rolları Əməkdar artist Azad Məmmədov, aktyorlar Məmməd Məmmədov, Püstəxanım Zeynalova, Zəhra Salayeva, Mobil Qurbanov, Hamlet Qənbərov və Emin Sevdiməliyev ifa edəcəklər.
Oxucularınıza teatrın tarixi barədə məlumat veririk.
Artıq 1848-ci illərdən başlayaraq mütərəqqi rus teatrlarından faydalanma sayəsində Şuşada ziyalılar arasında teatr tamaşaları göstərməyə meyl oyanmışdı. 1938-ci ilin fevral ayında Şuşa Dövlət Kolxoz və Sovxoz Teatrı yaradılıb. 1943-cü ildə kollektivin adı dəyişidilərərk Şuşa Dövlət Musiqli Dram Teatrı olub. Ona dahi bəstəkar, şuşalı Üzeyir Hacıbəylinin adı verilib. Teatrda dram və komediyalarla yanaşı, opera və operettalar da oynanılıb. Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrı 1949-cu ilin əvvəllərində fəaliyyətini dayandırıb. Yerli həvəs­karlar dram dərnəyin­də, daha sonralar xalq teatrında fəaliyyətlə­rini davam etdiriblər. Ta ki, 1990-cı ilin 11 may tarixinə qədər. Həmin gün AR Nazirlər Kabineti teatrın bərpası varədə qərarı verib. Həmin qərar əsasında 1992-ci ildə Mədəniyyət Nazirliyi teatrın fəaliyyətini bərpa edib. Amma Şuşanın işğalı ilə bağlı teatr Bakıya köçməli olub.
Uzun illər Şuşa teatrı Gənc Tamaşaçılar Teatrının binasında məskunlaşmışdı (1992–2005). Hazırda teatr Ba­kıdakı "Savalan" kinoteatrının binasında fəaliyyət göstərir (2005-ci ildən). Teatrın Bakıda ilk tamaşası 13 fevral 1993-cü ildə baş tutub. Bu, “Arşın mal alan” tamaşası olub.

Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Bakı Ekspo Mərkəzində açılan VII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu da təmsil olunmaqdadır.
AzərTAC xəbər verir ki, sərgidə Fondun himayəsi və dəstəyi ilə müxtəlif dillərdə çap olunan kitab, kataloq, poçt markaları və çox sayda digər ədəbiyyat nümunələri ziyarətçilərə təqdim edilir. Fondun sərgilədiyi nəşrlər Azərbaycan, türk, ingilis, italyan, alman, fransız, rus və ərəb dillərində çap olunmuşdur. Oxucuların ixtiyarına verilən kitab və kataloqlarda türk dünyasının birlik, bərabərlik və qardaşlıq ideyaları, tanınmış şəxsiyyətləri, tarixi mədəniyyət və memarlıq abidələri, şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələri təbliğ olunur, türk xalqlarının milli-mənəvi dəyərləri, adət-ənənələri beynəlxalq oxucu auditoriyasının diqqətinə çatdırılır.
Sərgi çərçivəsində Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun, Mədəniyyət Nazirliyinin və Firidun bəy Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının birgə əməkdaşlığı çərçivəsində Nizami Gəncəvinin “Yeddi Gözəl” poemasının uşaqlar üçün işlənmiş elektron kitabının təqdimat mərasimi keçiriləcəkdir.
Qeyd edək ki, VII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi oktyabrın 10-dək davam edəcək.

VII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası çərçivəsində Türkiyə yazıçısı Sinan Cananla görüş təşkil olunub. Bu görüş “İFA - İnsanın Fabrika Ayarları” mövzusuna həsr edilib.
Tanınmış yazıçı özünün eyniadlı kitabından götürülmüş mövzu ətrafında çıxış edib, iştirakçıları maraqlandıran sualları cavablandırıb.
Yazıçı deyib: “İFA - İnsanın Fabrika Ayarları” kitabı insanlığın əsaslarını başa düşmək, onu anlamaq üçün elmi çərçivələrə əsaslanır. Kitab oxşar suallara cavab tapmaqdan ötrü yazılıb və daha doğru yaşamağın yolunu göstərir. Kitab insanın özünü bir daha başa düşməyə dəvət edir. Əminəm ki, kitabda insanlar çox suallara cavab tapa biləcək”.
Görüş müzakirələrlə davam edib.
Sonda müəllif sözügedən kitabını oxuculara hədiyə edib.
VII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası davam etməkdədir.


Bu gün Stokholmda Beynəlxalq Nobel Komissiyası ədəbiyyat üzrə növbəti Nobel mükafatçısının adını açıqladı. Ərəb mənşəli yazıçı Abdulrazak Qurna "Müstəmləkəçiliyin nəticələrinə, mədəniyyətlər və qitələr arasındakı uçurumda qaçqınların taleyinə güzəştsiz nüfuza görə" ifadəsi ilə Nobel mükafatı aldı.
Laureat Şərqlə Qərb arasında uçurum barədə kitablardan oxumayıb, ondan-bundan eşitməyib, o bunu özü yaşayıb. 1948-ci ildə Afrikada, Zənzibarda ərəb mənşəli müsəlman ailəsində anadan olan Abdulrazak bütün məhrumiyyətləri görüb. Onun iyirmi yaşı olanda qara qitədə ərəb ailələrinə qarşı kütləvi hücumlar başlayıb, Qurna ailəsi ölkədən qaçmaq məcburiyyətində qalıb, Böyük Britaniyaya pənah aparıblar. Abdulrazak təhsilini orada davam etdirib, 1982-ci ildə o, Kent Universitetində doktorluq dissertasiyası müdafiə edib. İndi Qurna Kent Universitetinin professorudur, Kral ədəbi cəmiyyətinin üzvüdür, postkolonial ədəbiyyatdan mühazirələr oxuyur. Yazışı kimi isə Qurna 1987-ci ildə debüt edib.
Abdulrazak Qurna - doqquz romanın müəllifidir, onların arasında "Cənnət" (1994) Buker mükafatının qısa siyahısına düşüb, "Dəniz" (2001) Buker mükafatının uzun siyahısına  düşüb. Yazara şöhrət gətirən bu iki romanıdır, habelə "Fərarilik" (2005) romanıdır. Sürgünlük, evsizlik, identikliyin itirilməsi onun ərəb Afrikasında baş verən hadisələri qələmə alan kitablarının əsas mövzularıdır.

Oktyabrın 6-da Bakı Ekspo Mərkəzində rəsmən açılışı olan VII Bakı Beynəlxalq Kitab Yarmarkasında “Azərkitab - kitab mərkəzi”nin stendi də fəaliyyət göstərir. Ölkənin bu nəhəng kitab ticarəti şəbəkəsi oxuculara yüzlərcə bir-birindən maraqlı kitab çeşidləri təqdim edir. Eyni zamanda, “Azərkitab”ın stendində olduqca maraqlı görüşlər də reallaşacaq.
Mərkəzin rəhbəri Sabir Həsənovun “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına verdiyi açıqlamaya görə, oktyabrın 9-da burada “Çovdar çörəyi” romanının müəllifi, sevilən yazıçı Əlibala Məhərrəmzadənin, oktyabrın 10-u isə “Azərbaycan bayrağı” şeirini yazmış tanınmış şair Ramiz Qusarçaylının imza saatları keçiriləcək, eləcə də gənc şairə, mərkəzin mətbuat katibi Aysel Kərim oxucular üçün öz yeni kitabını imzalayacaq. “Kitabın böyük təbliğatçısı olan “Azərkitab” kitabsevərləri öz stendinə dəvət edir” - deyə S. Həsənov fikrini yekunlaşdırıb.
Qeyd edək ki, Bakı Ekspo Mərkəzində keçirilən 7-ci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası oktyabrın 10-dək davam edəcək. Kitab sərgi-yarmarkası dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycanın dahi şair və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyinə həsr olunub.

Cənubi Koreyanın Pusan şəhərində 26-cı beynəlxalq film festivalı işə başlayıb.
AzərTAC-ın Çin bürosunun məlumatına görə, tədbirin təşkilat komitəsinə istinadla xəbər verir ki, oktyabrın 6-da Pusandakı Kino Mərkəzində festivalın açılış mərasimi keçirilib. Oktyabrın 15-dək davam edəcək festival günlərində Cənubi Koreyanın ikinci böyük şəhəri olan Pusanın 6 kinoteatrında 70 ölkədən 223 film təqdim olunacaq. Kinosevərlər festivala təqdim olunmuş qısametrajlı filmləri isə yutub və naver platformalarında seyr edə biləcəklər.
Bakı Media Mərkəzi, “Butafilm”, “Arizona Productions” (Fransa) və “Salarfilm”in (Almaniya) birgə istehsalı olan “Suğra və oğulları” bədii filmi A kateqoriyalı Pusan beynəlxalq film festivalının müsabiqə bölməsinə seçilib. Kinorejissor İlqar Nəcəfin filmi festivalın “Kim Jiseok” adına əsas mükafatı uğrunda yarışacaq 7 filmdən biridir. Filmdə İkinci Dünya müharibəsi dövründə Azərbaycanda, arxa cəbhədə, kənddə yaşayan insanların taleyindən bəhs olunur. Film oktyabrın 8-də, 10-da və 14-də Pusanın müxtəlif kinoteatrlarında nümayiş olunacaq.
Cənubi Koreyada pandemiyanın 4-cü və daha ağır dalğasının müşahidə olunduğu bir vaxtda film festivalı kimi kütləvi tədbirin keçirilməsinə dair şübhələr olsa da, təşkilatçılar sonda festivalı onlayn deyil, ənənəvi qaydada keçirməyə qərar veriblər. Festival çərçivəsində forum, seminar və ustad dərsləri də keçiriləcək.
Qeyd edək ki, Pusan beynəlxalq film festivalı Asiyanın ən böyük kino tədbiri hesab olunur. Festival 1996-cı ildən bəri hər il təşkil edilir.

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.